|
2000
|
|
|
Euskal
|
hitzez
osatuta dauden izenak
|
|
|
Erdal
|
hitzez
osatuta dauden izenak
|
|
|
402 erantzunetatik 314 dira euskal
|
hitzez
osatuta daudenak (%78) eta 88 erdalhitzez. Badira datu interesgarri batzuk aipatzea merezi dutenak:
|
|
|
Badira datu interesgarri batzuk aipatzea merezi dutenak: a) euskal
|
hitzez
osatutako izenetan izendapen gehien hegoaldetik datorren haizeak biltzen ditu (130); b) erdalhitzez osatutakoetan 88 erantzunetatik 65 (%74) iparraldetik datorren haizea izendatzeko erabiltzen dira; c) ipar haizeaz gain erdal hitza oso gutxitan erabiltzen da. , maileguen erabilera urria da haizeen izendapenetan, aipatu den haize mota salbu.Iparraldetik datorren haizeaz bestalde %26tan baino ez da agertzen mailegatutako berba.
|
|
2001
|
|
|
Goian adierazitako hiztegitxo hau berrehun
|
hitzez
osa daiteke
|
|
|
Rosmarinus latindar izena bi
|
hitzek
osatzen zutela uste izan zen: ros (ihintza) eta marinus (itsasokoa); izan ere, erromeroa landare mediterraneoa izanik, kostatik asko urruntzen ez dena, uste zen ahots hura, hots, rosmarinus, fenomeno hori adieraztera zetorrela.
|
|
2002
|
|
|
Bi motatakoak bereizten dira: lema eta erroak batetik,
|
hitza
osatzeko ezinbestekoak direnak, lexikotan eta hiztegietan agertzen direnak, eta hizkiak bestetik, aurrekoen modifikatzaileak direnak. Azken hauek 3 motatakoak izan daitezke:
|
|
|
Josu R k hotzikara moduko dardarizo bat sentitu zuen. Barandaren paretik pasatu arterainokoan, dardarizoak areagotu egin ziren haren barnean, trapu zuriak jadanik maindire baten tamaina hartua zuen, eta hizki solteek, elkarren segidan kokaturik, hiru
|
hitz
osatuak zituzten, bata bestearen gainean: " Zarra, biba zu".
|
|
2003
|
|
|
Ezinezkoa delako norberak sentitzen eta pentsatzen duena esatea. Oraingo albistegiak beti berdinak dira; halako politikoaren eta halako lehendakariaren
|
hitzez
osatuak. Prentsaurrekoek agintzen dute gai zerrenda, eta prentsaurrekoetan kazetaria alderdi bateko edo besteko bozeramailearen bozeramailea besterik ez da.
|
|
|
Hau da, Aezkoako euskara bizirik dago, eta Zaraitzu Erronkarietakoak ikerlariek azter ditzaketen lekukotza aberatsak utzi omen ditu oso testu ugari eta interesgarriekin. Baina hiru ibar hauetatik hegoaldera Irunberrirainoko euskara aztertzeko orduan, besterik omen dira gauzak eta toponimia eta hondarreko euskarara »hau da, gaztelaniaz hitz egitean leku jakin batean erabiltzen diren euskal
|
hitzek
osatzen duten hondarreko euskarara» jo beharrean dago leku horietako euskara ikertu nahi duenak, ez delako bertako euskararen idatzizko testurik geratu," Agoizko salbuespen txikia kenduta", Aitor Aranaren hitzetan. Eta bistan da, nahiz eta iturriok oso euskara pobrea eskaini, ikerlariak ez dauka besterik eta horiekin konformatu beharrean dago.
|
|
|
Tradizio paganoaren pentsamoldea eta Eliza gutxienez bat datoz botere bikoitz horri dagokionez. Madarikazio batek izugarrizko kaltea eragin dezake, baina bedeinkazio batek edo erritu
|
hitzez
osatutako zeremonia batek gaixo dagoena senda dezake.
|
|
2004
|
|
|
Leibnizen hastapenaren berrespena hizkuntzaren egituran eta funtzionamenduan aurkitzen dugu. Izan ere, hizkuntzaren artikulazio bikoitza (fonemen artekoa
|
hitzak
osatuz; hitzen artekoa perpausak eginez) sistema guztiz ekonomikoa izateaz gainera (Benveniste k eta Martinet-ek argiro erakutsi dutenez), izendatze generikoan oinarrituriko zeinu sistema ere bada. Hitz kategoria guztiak genero hitzak baitira eta genero izen bezala funtziona baitezakete.
|
|
2005
|
|
|
Dantzak badu oinarri bat, mintzatzeko alfabeto bat. Badugu gure alfabetoa, baditugu gure hizkiak, eta horrekin emeki emeki,
|
hitza
osatzen dugu, esaldia, eta istorioa. Ni nire dantzariekin anitz mintzatzen naiz gorputzaren memoriaz, gorputza baita mintzo, eta mintzaira horrek irakurketa bat eskaini behar baitio ikusleari.
|
|
|
George Steiner-ek Geschichtsmude hitza aipatzen du gaztelaniaz argitaratu dioten azken liburuan (Idea de Europa, Siruela). Geschichts (historia) eta mude (nekatua)
|
hitzekin
osatua, historiak nekatutako gizakia esan nahi du, eta Steinerrek berak oin ohar batean dioenez, nahiko hitz zaharra omen da.
|
|
|
A, n, o, r, e, x, i, eta a hizk.iek esanahi gogorreko
|
hitza
osatzen dute, gaur egungo gizartean protago nismo handia duena. Sarritan entzunda izango duzue, baina entzutea ez da ezer bizitzearen ondoan.
|
|
2006
|
|
|
ibilgailuaren barrurako eta kanporako. Hain modan dauden animalien siluetak, nahi ditugun
|
hitzak
osatzeko letrak…. Aire irteera kromatuak: itsasgarriak dira eta ibilgailu bakoitzerako eredu egokia bilatu behar da.
|
|
|
10x10ekoak beharrean, 5x5ekoak egin genituen.
|
Hitzak
osatzeko, egokiagoak izango zirela neurri horretakoak uste izan genuen, erositakoak handiegiak zirelakoan, eta, aldi berean, halakoekin lana azkarrago burutuko genuen itxaropena ere bagenuen. Pragmatismo tanta batzuek ez ziguten kalte handirik egingo.
|
|
|
Potoloan irabazten zizun. Amari entzundako
|
hitzez
osatzen da, beraz, Ingori buruz dudan ideia eta baita frustrazioa ere. Bizia, ogi puska bat, potoloa.
|
|
2007
|
|
|
|
Hitzak
osatzeko, ahoskatzeko edota esaten zaiona ulertzeko zailtasunak ditu gaixoak (disartria).
|
|
|
Ezinezkoa da hizkuntzaren jatorria zerkien hitzekin izendapenaz hasi eta handik loturetara pasatuz bezala pentsatzea. Zinezkotasunean hizketa ez da bere aurretiko
|
hitzetatik
osatzen, baizik eta, alderantziz, hitzak hizketaren osotasunetik jaulkitzen dira. Alabaina gogoeta beren beregi bat gabe ere eta hizketa gordinen eta landubakoenean ere antzematen
|
|
|
Bi
|
hitzek
osatzen dabe Wikipedia berba: wiki, zeina wiki wiki hitzetik baitator (azkar hawaiiarreraz) eta pedia, paideia hitzetik datorrena (hezkuntza greko klasikoz).
|
|
|
Egubakoitzean bertan irekiko ditu ateak Bergarako Aroztegi aretoan Aitor Sarasketa eta Manu Muniategiren lanak biltzen dituen erakusketak. Instrucciones para naufragos, soilik itxuraz liburua erakutsiko du Muniategik, marrazki erotikoz eta Arkaitz Canoren
|
hitzez
osatutakoa.
|
|
2008
|
|
|
" Erabakitzeko eskubidearen aldeko kontsulta galerazi digute, baina gure eskubidea da eta hori aldarrikatu nahi dugu", honela hasten da EA eta EAJ PNVk bidali diguten oharra. ...ren berri eman nahi dute oharraren bidez.Hitza hitz lelopean, euskal herritarrei dei egiten diete, Gernika eta Gasteiz arteko toki zehatzetan batzera.Subjektu politikoaren definizioa, debekatutako galdera eta galdera horientzako proposatzen diren erantzunak, fisikoki, lurraldean bertan kokatzean datza ekitaldi ekimena.Parte hartu nahi duten herritarrek, EUSKAL, HERRIA, BAKEA, BAI, ERABAKIA eta BAI
|
hitzak
osatuko dituzte. Honela Gipuzkoarroi ERABAKIA hitza Legution osatzea dagokigula jakin arazten dute.Horretarako, Lasarte Orian beste hainbat tokitan bezela, autobusa antolatuko da goizeko hamaiketan Legution izateko asmoarekin." Euskaldunak eta abertzaleak garen aldetik ezin gara ezer egin gabe geratu, parte hartu behar dugu, hitzak osatuz", dio oharrak.Honetaz gain, gutxi gora behera bi orduko ekitaldia izango dela aurreratzen dute, baita egun aldarrikatzailea eta alaia izango dela ere.
|
|
|
Horregatik eta horretarako Legebiltzarrean aldeko apostua egin zuten alderdiek amonkomunean antolatu duten ekitaldiaren berri eman nahi dute oharraren bidez.Hitza hitz lelopean, euskal herritarrei dei egiten diete, Gernika eta Gasteiz arteko toki zehatzetan batzera.Subjektu politikoaren definizioa, debekatutako galdera eta galdera horientzako proposatzen diren erantzunak, fisikoki, lurraldean bertan kokatzean datza ekitaldi ekimena.Parte hartu nahi duten herritarrek, EUSKAL, HERRIA, BAKEA, BAI, ERABAKIA eta BAI hitzak osatuko dituzte. Honela Gipuzkoarroi ERABAKIA hitza Legution osatzea dagokigula jakin arazten dute.Horretarako, Lasarte Orian beste hainbat tokitan bezela, autobusa antolatuko da goizeko hamaiketan Legution izateko asmoarekin." Euskaldunak eta abertzaleak garen aldetik ezin gara ezer egin gabe geratu, parte hartu behar dugu,
|
hitzak
osatuz", dio oharrak.Honetaz gain, gutxi gora behera bi orduko ekitaldia izango dela aurreratzen dute, baita egun aldarrikatzailea eta alaia izango dela ere. Handik etortzeko, bakoitzak aukera izango du eta erditan edo arratsaldeko sei eta erditan autobusa hartzeko.Honela, euskal herritar guztiak animatu nahi dituztefestan parte hartzera.
|
|
|
Domingotarraren arreba ama nagusiaren taldearen aldera lerrokatutako mojetako bat zen, anaiari frai Millanek predikatutako doktrinen berri jakinarazi ziona. Aita domingotarrak harri eta zur entzuten zion arrebari, haserre, batean begiak itxuragabe zabaltzen zituela eta bestean eskuak noranahi jaurtitzen, baita keinu haiek, batzuetan,
|
hitzez
osatzen ere:
|
|
|
OEH nolabait erreferentzia corpus historiko itxia dela esan dezakegu, 310 obra oso (edo ia oso) aukeratu biltzen baititu, 5.800.000
|
hitzez
osatua; testu gordina da, kodetu gabea eta lematizatu gabe dago. Sailkapen zabala du:
|
|
|
Horietan ere bi multzo bereizten ditugu. Lehen multzoa euskalki marka dara maten
|
hitzek
osatzen dute. Horrelakoetan" hobe" hori Euskal Herri osoari begira idazten diren testuetako erabilerari soilik dagokio, eta hitz edo aldaera horiek egokiak dirateke beste kasu batzuetan, Herria> astekarian, Bizkaia> gehiga rrian edo herri aldizkarietan idazterakoan, adibidez.
|
|
|
Orain arretaz entzun nik esandako silabak eta asmatu zein
|
hitz
osatzen duten:
|
|
|
8 Letra erantsi eta
|
hitza
osatu
|
|
|
10 Silabak erantsi eta
|
hitzak
osatu
|
|
|
Bide fonologikoari jarraituz irakurtzean,
|
hitza
osatzen duten grafemak bereizten ditu haurrak; grafema bakoitzari dagokion fonema izendatzen da; fonemak konbinatzen dira, eta hitzaren ahoskatzea berreskuratzen da lexiko fonologikotik. Hitzaren ahoskatzea berreskuratzean, soinu horiei dagokien irudikapena aurkitzen da soinu lexikoan.
|
|
|
Errepresentazio fonologikoa unitate fonologikotan zatitzen da; unitate horiek unitate grafemiko bihurtzen dira, fonemak grafema bihurtzeko prozeduraren bidez. Grafemen segida gordailu grafemikoan gordetzen da denbora batez. Hitzaren informazio ortografikorik ez dago, eta
|
hitza
osatzen duten fonema bakoitzari errepresentazio ortografiko bat ematen zaio: antzebillen= han zebilen; inbiou= egin behar dugu.
|
|
|
Kontzientzia fonologikoa garatzeko, zatitu eta sintetizatu egiten dira ahozko diskurtsoaren soinuak. Esaldiko hitzak edo hitzeko silabak eta fonemak zatitzeko ariketak egiten dira; edo hitzetatik abiatuta, esaldiak osatzeko edo silaba edo fonemetatik abiatuta
|
hitzak
osatzeko ariketak egiten dira.
|
|
|
Bereizita agertzen diren letrak, fonemak edo soinuak elkartu eta
|
hitzak
osatu behar dituzte haurrek: p r-a k a-k, k r o k o d i l o a, f a b r i k a, t r e s n a, t x i s t e a, n e s k a t x a, te k l a, k l i k a t u, p l a-z a, b a l a n t z-a. p r-a k a-k= prakak k r o k o d i l o a= krokodiloa f a b r i k a= t r e s n a= t x i s t e a= n e s k a t x a= te k l a= k l i k a t u= p l a-z a= b a l a n t z-a=
|
|
|
Gero, letrak konbinatuz silabak osatzen ditu. Jarraian, silabak elkartuz
|
hitzak
osatu eta identifikatzen ditu. Ondoren, hitzak elkartuz esaldiak osatzen ditu
|
|
|
Nahasirik eman hitz zatiak eta
|
hitzak
osatu zatiak elkartuz.
|
|
|
Silaben ordena aldatu eta
|
hitzak
osatu
|
|
|
Esaldietako hitzen, hitzetako silaben eta errimen, silaba barneko onsetaren eta errimaren kontzientziaz ari gara kontzientzia fonologikoaz ari garenean.
|
Hitza
osatzen duten silabak zatitu, identifikatu edo manipulatzeko trebetasuna adierazten du kontzientzia silabikoak. Silaba barneko kontzientziak silabak beren barneko osagaietan (onset eta errima) zatitzeko trebetasuna adierazten du:
|
|
|
Egitura fonologikoa ezagutuz gero, hitzen barne egitura ezagutzen da, eta honako lau puntu hauek ezagutzen dira. 1) Unitate lexikoek edo
|
hitzek
osatzen dute hizkuntza. 2) Unitate horiek elkarrekin errimatu dezakete edo segmentuak partekatzen dituzte.
|
|
|
11: 30etan deitu dituzte bilkurak, eta herri bakoitzean hitz bat eratzeko deia egin diete herritarrei: Gernikan, Euskal
|
hitza
osatuko da Europako Herrien parkean; Zornotzan, Herria hitza Larrea aparkalekuan; Durangon, Bakea hitza Landakon; Urkiolan, Bai hitza Santutegian; Legution, Erabakia hitza pilotalekuaren ondoan, eta Gasteizen, Bai hitza Foruen Plazan eratuko da.
|
|
|
Disko horretan taldearen ideia politikoak nabarmendu egin ziren. Internazional Situazionistako kideen idatzietatik hartutako
|
hitzekin
osatu zituzten kantuetako asko; batez ere, Raoul Vaneigemen fr tituluko liburutik hartu zituzten Guy Debordekin batera, mugimenduko teoriko nagusia izan zen Vaneigemen.
|
|
|
Domingotarraren arreba ama nagusiaren taldearen aldera lerrokatutako mojetako bat zen, anaiari frai Millanek predikatutako doktrinen berri jakinarazi ziona. Aita domingotarrak harri eta zur entzuten zion arrebari, haserre, batean begiak itxuragabe zabaltzen zituela eta bestean eskuak noranahi jaurtitzen, baita keinu haiek, batzuetan,
|
hitzez
osatzen ere:
|
|
|
Nobela honetan hautsitako Terra Sigillata ren zatiak eta apurrak pilatzen dira, terra sigillatakiak, iragan hautsiaren aztarna modura ulerturik. Nobela honetan terra sigillataki horiek ez dira zeramikaz osaturiko aztarnak,
|
hitzak
osaturiko aztarnak baizik; iraganeko ahotsen indusketa arkeologikora jo da nobela honetan. Ramon Saizarbitoriaren Hamaika pauso (1995) nobelako pasarte bat gogora ekarriz, honela gogoetatzen da memoriaren inguruan Terra Sigillata n ere:
|
|
|
Da agertzen adimen bat euskal
|
hitzez
osaturik
|
|
|
Da agertzen adimen bat Euskal
|
hitzez
osaturik Nortasun hori, mendez mende, gutaradino jeutsirik Berma gaitela biziarazten gero hobeki landurik
|
|
|
Da agertzen adimen bat, euskal
|
hitzez
osaturik Nortasun hori, mendez mende, gutaradino jeutsirik Berma gaitela biziarazten gero hobeki lanturik.
|
|
2009
|
|
|
Manic Street Preachers: Journal Of Plague Lovers. Manic Street Preachersek lan berezia dakar, Richey Edwardsek, 1995an oso modu misteriotsuan desagertu zen taldeko kideak, idatzitako
|
hitzekin
osatutako diskoa baita. Galesko Steve Albini ekoizlearekin egin du lan eta Rockfield Studios estudioetan egin dituzte grabazio lanak.
|
|
|
Alderdi abertzaleek aldarrikapenari eutsi nahi izan zioten, eta mobilizazioa deitu zuten urriaren 25erako, galdeketa egitekoa zen egun berean. Milaka lagunek bat egin zuten deialdiarekin, eta Euskal Autonomi Erkidegoko sei leku ezberdinetan airetik ikus zitezkeen
|
hitzak
osatu zituzten: Euskal Herria.
|
|
|
Ikara aurpegia jarri diot, bere inteligentzia lagun, nire iritzia hitzik gabe uler dezan. Baina berak ume txintxoaren irribarre goxo batekin erantzun dit,
|
hitzez
osaturiko ihardespen baten zain nonbait.
|
|
|
/ Desde que se fue/ nunca más volvió,/ seguiré sus pasos,/ Caminito, adiós, Domingok ez zion begia gainetik kentzen, iruditu ere, iruditu zitzaion, halako batean, Albertok, tarteka, arnasa hartzeko edo, pausaldi batzuk egiten zituela, ongi baino hobeto baliatzen zituenak, Adari irri limurtzaileak igortzeko, esanahiz beteak?, harik eta hurrengo ahapaldian: ...la dejó, bihotzak Domingori jauzi egin zion arte, Albertok mi amor ahoskatu zuèn une berean jauzi egin ere, maitasunaren aipatze hutsak guztiz aztoratu eta, aztoramenduarekin batera, sentimendu erabateko bat nagusitu balitzaio bezala, barru barrukoa eta itzalik gabekoa, bere errealitate benetakoaren isla izan zitekeena, mozorro guztiak kenduta, baita hitzezko mozorro ustez altruista hura ere, bi
|
hitzez
osatutako esaldi hura, alegia: –zuregatik da??, orain, beste ahotsaren menera zegoela, bere aberetasunaren ahots sendoaren menera?, garbi entzun baitzezakeen beste esaldi hura, bere jokabidearen zinezko arrazoia agerian jartzen ziona:
|
|
|
normala da hizkuntzaren izaera aglutinatzaileak perpausen erritmoa moteltzea. Silaba askoko
|
hitzak
osatzeko joera du euskarak. Aita soil batetik abiaturik berehala goaz aitarenganakotzat bezalako lukainka peza batera.
|
|
|
Programa begiztatik ateratzean, %Zerrenda egituran hauxe izango dugu: gako gisa karaktere kopuruak, eta haren balio gisa
|
hitzez
osatutako array etarako erreferentziak. Honako irudi honek erakusten duen moduan:
|
|
|
Ohar zaitezte irteerako ia trigrama guztiak direla aurrizki edo atzizkiak (\n karaktereak esan nahi du hitz eten karakterea azaldu dela; horrela, gehien azaldu den trigrama, en\n, alegia, en bukaerako
|
hitzek
osatu dute). Euskararen atzizki/ aurrezkiak automatikoki antzemateko programa garatu dugu, corpus baten gaineko azterketa estatistikoa erabiliz.
|
|
|
Aldaketa gutxi batzuekin, hitz bigramak kontatzen dituen programa lor dezakegu. Horretarako Hash aren gakoak bi
|
hitzez
osatutako string a izan du, eta ez bi karakterez osatutakoa. Gainerakoan, programa ia berbera da.
|
|
|
Hiztegia aberasten da, keinu ulergarri batek horixe eskatu baitu zeharka. Keinuen eta hitzaren arteko lotura zuzenagoa ere izan liteke, keinuen bidez haurrek beren eskuak esanahiak adierazteko erabil ditzaten,
|
hitzak
osatzeko zailtasunak dituztenean. 1982 urtean, Linda Hartzekodolo eta Susan Goodwyn psikologoek jakin zuten haurtxoek keinu sinpleak erabiltzen dituztela esateko gai ez diren hitzak adierazteko.
|
|
|
Elementu bakoitza hitz batekin eta zeinu batekin lotzen da; beraz, bi kodeak (ahozkoa eta sinatua) batera edo bereiz erabil daitezke. Batzuetan, komunikazioa sinboloekin baino ez da egiten, eta, denborarekin,
|
hitzekin
osatzen da. Baina ikaskuntza haratago doa.
|
|
|
Amerikako Tartamudez Fundazioak, 1947an hasi zen erakunde horrek, gomendatzen du irakasleek ez eskatzea haurrari “astiroago hitz egiteko” edo “erlaxatzeko”, ohar horiek bere segurtasuna murrizten baitute. Edukian arreta gehiago jartzen den neurrian, adierazten den moduan baino gehiago aurreratzen da Ez da komeni
|
hitzak
osatzea eta hitz egiteko ekintza usurpatzea; eskolako txanda eta denbora errespetatu behar dira. Ikasleak aurrera egiten du mezuaren edukiari arreta handiagoa jartzen zaion neurrian, adierazten den moduan baino.
|
|
|
Gauza bera gertatzen da entzutearekin. Erlaxatuta egotea lortu behar da, adierazpenari lagundu gabe,
|
hitzak
osatu gabe edo zailtasunagatik urduri agertu gabe. Elkarrizketetan gelditutako erritmoak presioa erlaxatzen eta urruntzen du.
|
|
|
/ Desde que se fue/ nunca más volvió,/ seguiré sus pasos,/ Caminito, adiós, Domingok ez zion begia gainetik kentzen –iruditu ere, iruditu zitzaion, halako batean, Albertok, tarteka, arnasa hartzeko edo, pausaldi batzuk egiten zituela, ongi baino hobeto baliatzen zituenak, Adari irri limurtzaileak igortzeko, esanahiz beteak–, harik eta hurrengo ahapaldian: ...jó, bihotzak Domingori jauzi egin zion arte, Albertok mi amor ahoskatu zuèn une berean jauzi egin ere, maitasunaren aipatze hutsak guztiz aztoratu eta, aztoramenduarekin batera, sentimendu erabateko bat nagusitu balitzaio bezala, barru barrukoa eta itzalik gabekoa, bere errealitate benetakoaren isla izan zitekeena, mozorro guztiak kenduta, baita hitzezko mozorro ustez altruista hura ere –bi
|
hitzez
osatutako esaldi hura, alegia: " zuregatik da" –, orain, beste ahotsaren menera zegoela –bere aberetasunaren ahots sendoaren menera–, garbi entzun baitzezakeen beste esaldi hura, bere jokabidearen zinezko arrazoia agerian jartzen ziona:
|
|
|
Horra hitz multzo bat zortzi
|
hitzek
osatutakoa:
|
|
|
logikaren barruan sartzen da hizkuntzaren izaera lotzaileak perpausen erritmoa moteltzea. Silaba askoko
|
hitzak
osatzeko joera du euskarak. Aita soil batetik abiaturik berehala goaz aitarenganakotzat bezalako lukainka soka batera.
|
|
|
• Corpusa XX. mendeko euskararen corpus estatistikoa (Euskaltzaindia) (www.euskaracorpusa.net/XXmendea/in dex.html). UZEI elkarteak egin duen XX. mendeko euskara jasotzen duen corpus estatistikoa da, 4.658.036 testu
|
hitzez
osatua. Erabili izan den eta erabiltzen den euskararen lekuko eta erakusgarri izatea du egiteko nagusi eta ia bakarra, eta ez ereduzko hizkuntza proposatzea.
|
|
|
Arrietaren purrustadei bizkar emanda, irakurtzen jarraitu dut, poliki eta nekez, silabaz silaba
|
hitzak
osatuz, hitzez hitz esaldiak lotuz. Baina ez da erraza, ez dut ulertzen zer esan nahi didan bizargabeak.
|
|
2010
|
|
|
Hurrengo pausoa da beraiek hartzea irakurketa prozesua modu independentean. Baina horretarako, lehenik letrak ezagutzen ikasi behar dute,
|
hitzak
osatzeko batu eta, azkenean, irakurri. Irakurketa ikasteko prozesu hori luzea da, eta heldutasun maila jakin bat eskatzen du, haurra bere kabuz irakurtzeko gai izan arte.
|
|
|
Eta hoberena, 60 minutu horietatik bost besterik ez direla pasatu da, horrek lasaitu behar zintuzke. Baina gehiegi luzatu gabe, idatz ezazu atera berri dituzun
|
hitzek
osatu duten esaldia, berak oporretara joatea erabaki aurretik...
|
|
|
Basa eta naturala, berez betidanik hor egon den urmaela dirudi, baina eraikitzeko diseinu zehatza egin zion Alainek: Tunisiatik ekarritako azulejo turkesa koloreko hondoa eta paretak dauzka; behealdean, mosaiko doratu eta gorriek Inalain
|
hitza
osatzen dute...
|
|
|
Baina baditu bestelako aztarnak. Dagoeneko, zutabe horretako zenbait hizki baditu Mirenek, zutabe horrekin gurutzatzen diren ezker eskuineko zenbait
|
hitz
osatu dituelako. Beraz, aztarna nagusiari eta aztarna lagungarri horiei kasu eman behar die Mirenek emakume izena lortu nahi badu.
|
|
|
Ibaiaren ura mantsotu egiten zen bihurgunean, eta bere hotsa oso mehea zen, xuxurla bat, eta
|
hitzak
osatzen zituen berak ere: " Isidro, Isidro, Isidro".
|
|
|
Ez luzaroan. Aretoa berehala bete zen, eta asegurugileak bere lehen
|
hitzak
osatu zituen entzule guztiak ondo kokatu eta isildu zirenean: " Sua gauza handia da berez, jaun andreak.
|
|
|
haien
|
hitzekin
osatzen da.
|
|
|
*" Anaia" hitza," testver" hungarieraz, bi
|
hitzez
osatua da: " test ver"," gorputz"" odol".
|
|
|
** Oroitarazten dugu ‘gizakia’ hitza, egyen hungarieraz, bi
|
hitzek
osatzen dutela: egy bateta en ni.
|
|
|
Betiko nahi nuke gerezi sasoia, dio Clementen
|
hitzez
osatutako eta Renardek musikatutako kantak, eta hartaz bihotzean gordetzen dudan oroitzapena. Izan, baina, nahi baino motzagoa da gerezien sasoia, eta are motzagoa gereziaren eguna.
|
|
2011
|
|
|
Bururatu zitzaidan: , zientziako
|
hitzak
osatzeko grekotik hartzen dira maileguak?. Orain dela urte batzuetako sendagile ikasle bat ni baino azkarrago jabetuko zen arazoaz!
|
|
|
Nia irudimenezkoa izango litzateke eta inkontzientea hizkuntza baten moduan egituraturik legoke. Inkontzienteak adierazleak gorputzean txertatzen ditu eta hitzak sintoma bihurtzen ditu; sintoma
|
hitzez
osaturik dago. Metafora batek osagai bat beste batekin ordezkatzen duen bezala, sintoman ere osagai bat beste batek ordezkatzen du.
|
|
|
Gehienetan eusko eta euskal erabilita agertzen duten identitate erreferentzia ez da euskararena, lurraldearena baizik. Merkataritza izen batek euskoedo euskal
|
hitzekin
osatua bada, adierazten duena nongoa den baino ez da. Horrela euskaldun bati min egin diezaioketen izen zatar asko sortzen dira:
|
|
|
6 hitz ulertzen dituzte, batez beste, zortzi hilabetekoek, 10etik gora hitz bederatzi hilabetekoek, 20 hitz hamaika hilabetekoek, 30 hitz hamahiru hilabetekoek eta 46 hitz hamabortz hilabetekoek. Gogoan izan behar da KGNZ I galdetegiko hitz zerrenda 90
|
hitzek
osatzen dutela.
|
|
|
Martxoaren 5ean, zapatua, Loiolako basilika aurrean konpromisoa
|
hitza
osatzeko mosaiko erraldoia egingo dute
|
|
|
" Sentsibilitate politiko eta sozial desberdinetako jendea, zahar nahiz gazte, emakume zein gizonezkok osatutako ekimena izango da". Loiolako basilika aurrean Konpromisoa
|
hitza
osatzeko mosaikoa egingo dute eta bertan parte hartzeko deia luzatu diete Azkoitia, Azpeitia, Errezil eta Zestoako herritarrei. 12:00etan izango da hitzordua eta antolatzaileen arabera," Euskal Herriarekin konpromisoa, balore demokratikoekin konpromisoa, elkarrizketekin konpromisoa eta prozesu demokratikoaren parte izatearekin konpromisoa izatea aldarrikatuko dugu mosaikoarekin".
|
|
|
Aldian behin, zapi batzuk banatzen zituen mojak. Umetan jaten emateko janzten zigutenaren antzekoak ziren, eta bakoitzak bere letra zeraman brodatuta; ordenan jarri behar izaten genuen
|
hitzak
osatzeko. Ez da, egia esan, ikasbide txarra karaktereak lotzen saiatzeko ere, baina gurea ez da, dagoeneko, haurtzaindegia.
|
|
|
Olerkari tangdar handi haiek, orduko gorabeherak olerkiaren sareetan harrapatzeko, eta, hau da, gure barruko eta kanpoko alderdiak jarri zituzten harremanetan. Azken batean, sentimendua (qing) eta paisaia (jing) uztartzen ditu txinerak" egoera" adierazten duen
|
hitza
osatzeko ere: . Elkarkidetasun horren arabera aritu ziren hitzez hitz eta lerroz lerro, eta arau zehatzak ezarri zituzten alderdi batzuk ezkutatu eta beste batzuk nabarmendu ahal izateko.
|
|
|
Hizkuntza poetikoa esanahiaren madarikaziotik libratu nahiko luke berak. Bokal eta kontsonanteen konbinazio bat batekoak
|
hitzak
osatu zireneko energia jatorrizkoa berreskuratu behar du. Morrontza semantikotik libraturik, soinua itzaletik atera, eta freskotasun eta gardentasun harrigarriz entzuten da.
|
|
|
Arestian aipatutakoaz ari zelakoan nago, beste ezertaz baino gehiago. Halere, izan dira nolabaiteko aroak, eta 1983ko disko hartan bere
|
hitzez
osaturiko letrek leku nagusia hartzen zuten bezala, sonoritatean ere egon da bilaketarik, esperimentaziorik, bai zuzeneko emanaldietan (2000n Gaur eta 2006an Hamar t’erdietan grabatutakoan antzeman litekeen bezala), baita estudio lanean ere. Bigarren arlo horretan, 1998ko urtea da mugarria, eta orduan egindako Dabilen harria hura eta ondoren etorriko zirenen artean (Hurrengo goizean, 2001, eta Kantuok jartzen ditut, 2003) jarraipen goxo bat ageri da.
|
|
|
Triasentzat musika, matematika bezala, kalkulu bat da(" kalkulu inkontzientea" Leibnizen hitzetan).
|
Hitzez
osatutako lengoaiari gertatu bezala, esangura, adiera, zentzua dariona betiere. Urrats bat aurrerago jota, esan beharrekoa da musikaren logos a sinbolikoa dela.
|
|
2012
|
|
|
Hizkuntza bateko eta besteko esaldiak etengabe eta antzeko maiztasunez tartekatzen diren kasuak hemen kokatuko genituzke. Baita esaldiak hizkuntza desberdinetako
|
hitzez
osatzen direneko kasuak ere. Elkarrizketa mota hauek ez ditugu jasoko, neurketatik kanpo geratuko dira.
|
|
|
abendua. Badira itxura baten" ila"
|
hitzarekin
osatuak latineko beste batekin nahastean: apirila eta loraila.
|
|
|
(ekialdea) eta. Nostalgie? (nostalgia)
|
hitzek
osatua. Ale maniako Errepublika Demokratikoa gomutatzen duen ekintza oro deskribatzeko erabiltzen da; filmak, musika edo dekorazioa besteak beste.
|
|
|
Jarraitu egin dut, emakumea lotan dagoela baliatu behar dut. Laugarren lerroa hiru
|
hitzek
osatzen dute: –¿ CÓMO PUEDE CREER??, eta orain ez dut ezer ulertzen, beraz markagailutik indarrez tiratu dut, eta horra hor bosgarren lerroa, bost hitz,?. QUE ESTÉ LEYENDO SU LIBRO??, galdera marka batez burututako azken lerro bat, eta orduan ulertu dut, orduan osorik irakurri dut:
|
|
|
(1983d) deituriko narrazioan, Hamlet antzezlanaren hainbat pasarte tartekatzen ditu euskarara itzuliak. Izenburua bera ere Shakespeareren
|
hitzek
osatzen dute: –bounded in a nut shell?.
|
|
|
deritzo John Donneren poema horri, euskaraz. Biharamun ona? edo litzatekeena), Sarrionandiak itzulpenaren lehen
|
hitzekin
osatutako izenburua jarri dio, jatorrizko izenburua baztertuta. Baliteke Sarrionandiak zubi testuren bat erabili izana poema horiek itzultzeko, eta jatorrizko bertsioa ez kontsultatu izana; horrek azalduko luke beharbada jatorrizko izenburuaren galera.
|
|
2013
|
|
|
2 Nola bereiztu teknizismo batzuk, bi
|
hitzen bitartez
osatzen direnean: 1) bi hitzak bakarka erabiliz?:
|
|
|
Aita Donostiak harmonizatutako zortzi kantuetatik bi XVII. mendekoak dira: Oi Eguberri gaua. Joanes Etxeberri Ziburukoaren
|
hitzekin
osatua, eta Kanta zagun guziek. Bernardo Gazteluzar zuberotarraren hitzekin osatua?.
|
|
|
Oi Eguberri gaua. Joanes Etxeberri Ziburukoaren hitzekin osatua? eta Kanta zagun guziek. Bernardo Gazteluzar zuberotarraren
|
hitzekin
osatua?. Peñafloridako Kontearen Irten ezazu, berriz, XVIII. mendekoa da.
|
|
|
Hurrenagokoan, kostazainei buruzko zehaztapenekin batera, itsasontzi bat. Oraingoan bi
|
hitz
osatu behar zituzten umeek: ste_ n eta b_ w, itsasontziaren aurreko eta atzeko muturrak izendatzen dituztenak.
|
|
2014
|
|
|
Haren aurreko lanen ezaugarri asko errepikatzen dira oraingoan ere: ahots eta gitarra hutsean grabatutako kantu folkieak, soinu akustikodunak, soberakinik gabeak, umore fineko
|
hitzez
osatuak, beste behin ere Billy Bragg edota Woody Guthrieren oihartzunak dakartzatenak. Guztira hamasei pieza dira, Beñardo Goietxerekin batera landuak, uzta propioko hamalau eta bi cover. Enarak taldearen Ama eta The Smithsen There Is a Light That Never Goes Out ezagunaren euskarazko bertsioa?.
|
|
|
Horrega tik, herria, hartzaile izan aurretik igorle du, mailu duen hitza herri tik hartutako langaia erabiliz taxututakoa da eta.
|
Hitzak
osatzen duen ondare horren harat honatak, esku aldaketak, debaldekoak izanik norabide guztietan, merkatuaren legeak saihesten ditu. Herritik jasotako hitza mailu bihurturik itzultzen du Arestik bizi duten egoera iraultzeko elkarrekin:
|
|
|
Horietan ere bi multzo bereizten ditugu. Lehen multzoa euskalki marka daramaten
|
hitzek
osatzen dute. Horrelakoetan, hobe hori Euskal Herri osoari begira idazten diren testuetako erabilerari soilik dagokio, eta hitz edo aldaera horiek egokiak dirateke beste kasu batzuetan, Herria astekarian, Bizkaia gehigarrian edo herri aldizkarietan idaztekoan, adibidez.
|
|
|
Giza garapenaren alderdirik harrigarrienetako bat umeek hizkuntza ikasteko duten azkartasuna da. Haurrek, urruma sinpleetatik eta zizakaduretako soinuetatik abiaturik, milaka
|
hitzez
osatutako hiztegia eskuratzen dute, sintaxiaren eta gramatikaren oinarrizko arauak ulertzeaz gainera. Nola azaldu garapen azkar hori?
|
|
|
Jaiotzaren unean hasi, eta mailaz maila garatzen da: negarra, oihuak, marmarra, zizakadura, lehen hitza, bi
|
hitzez
osatutako esaldiak, eta abar. Gai honen lehen zatian, bi kontzeptu garrantzitsu izango dira mintzagai:
|
|
|
Hiru hizkuntzatan erabil daiteke, eta doan deskargatzen da. ai.type aurrekoen antzeko aplikazio bat da, eta idatzi baino lehen
|
hitzak
osatzen ditu. Baina, halaber, iradokitzen du zein hitz idatzi nahi ditugun eta testuaren araberako akatsak zuzendu, baldin eta komunztadura semantiko edo sintaktikorik ez badago.
|