|
2000
|
|
|
11 Frazerrek hurrengoa dio: "(...) Nilo Garaiko zenbait tribuz esan zaigunez, ez omen dute erregerik, errege
|
hitzaren
adiera arruntekorik bederen; halakotzat dauzkaten pertsona bakarrak euriaren erregeak dira, Mata Kodou; behar den garaian, hau da, euriteen sasoian, euria eragiteko ahalmena onartzen zaie. Euria egiten hasi aurretik, martxoaren hondarrean, herrialdea basamortu idor eta elkorra da; eta aziendak, jendearen ondasun nagusia, akabatu egiten dira larrerik ezean.
|
|
2001
|
|
|
Hala ere, argi dago," dibertitu"
|
hitzaren
adiera arrunta beste bat dela, ongi pasatzeak gaur egungo kultura hedonista honetan gozatzeko ahal den esfortzu txikiena egitea eskatzen baitio gizabanakoari. Aisialdian ongi pasatzera" kondenatuta" gaudenez, kultura modernoan guztiz beharrezkotzat jotzen zen irakurketa bera gaur egun" sufrimenduz" beteriko ekintza sublime kontsideratzen da.
|
|
|
Horiek zeharo txarrestekotan, txarretsi ere ditu, bere buruari uko egin nahi ez badio, munduan diren euskal hiztegi guztiak edo ia guztiak. Azkuerenean, Lhanderenean, Lopez Mendizabalenean, esate baterako, euskal
|
hitzen
adiera erdaraz azaltzen baita. Bestela esan, erdal liburuak baitira U. jaunarentzat eta horrenbestez euskaldun jator batek, agi danean, ukitu behar ez lituzkeenak.
|
|
|
b) Euskarazkoei, nondik nahiko direla, eskuak zabaltzeaz gainera, beste bidea, zabalagoa agian, hartu du Larramendik, aipatu pasartean bertan nabari denez. Euskal
|
hitzen
adiera, testuinguru berriak hautatuz, nahi edo ahal adina hedatu behar du. Nola lor bestela delako goi Lenén hori" PrÃncipe Augusto" bihur dadin?
|
|
|
Hauxe gehituko nuke, haatik: gaztelaniaz txukun antzean idatzi nahi dutenek ez dute sekula categorÃa
|
hitza
adiera horretan erabiltzen, eta ez dut ikusten zergatik hartu behar duen euskarak erdal gaiztoaren kutsurik. Aristotelesen, Kanten eta besteren kategorien beharrean gara; hor aipa  tzen direnen premian, ez erdaraz eta ez euskaraz, ni, behintzat, ez.
|
|
2002
|
|
|
Eskaera horrek denboran oso hurbilekoa dugun sorkuntza literarioari erreparatzera derrigortuko gintuzke, jakina denez, narraziozko generoak izendatzeko erabiltzen ditugun terminoak berak ere oso berriak baitira euskal tradizioan2. " Eleberri"
|
hitzaren
adierak Orotariko Euskal Hiztegian begiratuz gero, segituan ohartuko gara adibide zaharretan adiera negatiboa duela, zurrumurru edo esamesaren parekoa. XX. mendean aldatu zen eleberri hitzaren adierazia, lehenengo hamarkadetan erabili ohi zen" irakurgai" hitzaren ordezko gisa erabiltzen hasi zenean.
|
|
|
Historiografia
|
hitzak
adiera desberdinak ditu. Bi dira ezagunenak.
|
|
|
Haurtzaro
|
hitzaren
adiera ezberdinak aintzat harturik, arriskupeko haurtzaroaeta haurtzaro arriskutsua, alegia?, ohiko terminologiari jarraiki, ume abandonatuezeta ume gaizkileez mintzatzen direnak izan ohi dira hasiera bateko historialarieninteresa piztu dutenak; agian, hezkuntza zientzien arloan sortu diren gizarte hezkuntza eta pedagogiaren zabalkundearen ondorioz. Haurtzaroa ardatz nagusitzathartzen duen historia horrek, gainera, badu honako alde interesgarri hau ere: mentalitateen historian eta historia sozialean kokatzen dela, eta hospizioen edotaadingabetuen epaitegiak bezalako erakundeen analisiez gain, familia, emakumeenegoera, batez ere emakume langileena?, inudeak eta generoaren eraikuntzasozio historikoaren aldagai horiekin loturiko lan harremanen atalak ere uztartzendituela.
|
|
2003
|
|
|
Orain, adinean gora noala, ikasiznoa poliki poliki beste arloetakoen ekimenak askoz errespetu handiagoaz hartzeneta ekimen horiek barnean duten zientziatasuna ere aintzatesten. Gainera, konturatuta nago ezen, batzuetan, arlo desberdinetako adituen arteko ulertezintasuna, zeinek bere arloan darabiltzan
|
hitzen
adiera hertsi eta estuegietatik etortzen dela, uste izaten baitugu geuk darabilguna dela adiera bakarra, eta zer esanik ez, zientzia, zehatzen, arloan gabiltzanon kasuan?
|
|
|
1 Gaztigu, gaztigatu
|
hitzek
adiera bikoitz hori dute euskaraz. Gaztelerazko" castigar" ek edo guztien iturri den latinezko" castigare" k, ordea, ez dute abisua ematearen zentzua.
|
|
2004
|
|
|
Batxileratoko ikasleei aresti eginiko azterlan baten arabera,
|
hitzen
adiera ezagutzeko, terminoen arrazoi etimologikoen konponbidea aurkitzeko edo ortografia eta morfosintaxian zuzen jarduteko unean, hiztegiak baliatzea ez da inondik ere ohiko praktika
|
|
|
Batxileratoko ikasleei aresti eginiko azterlan baten arabera,
|
hitzen
adiera ezagutzeko, terminoen arrazoi etimologikoen konponbidea aurkitzeko edo ortografia eta morfosintaxian zuzen jarduteko unean, hiztegiak baliatzea ez da inondik ere ohiko praktika.
|
|
|
Hitzak dira bai geure adigaietako mezuak aditzera emateko lanabes euskarriak. Eta hitzen esanahi sistema ehuntzen eta osatzen duten kontzeptuen arteko tirabira semantikoan eta ideologikoan,
|
hitzaren
adiera ezberdinak ikus ditzakegu diskurtsoen plazan ika mikan. Plaza horretan, borroka semantikoaren eta ideologikoaren gatazka sinbolikoan, Iñaki Larrañaga aurkitu dugu.
|
|
|
Eta bada, azkenik, hizkuntzaren eta kulturaren itzala itzali ezinezko indarra izan dela uste duenik, haren izana eta izaria legitimatze aldera. Hauen artekoa dugu Joseba Alvarez, segidako
|
hitzon
adierari bagagozkio behitzat. La importancia del aspecto lingüístico cultural en la política de dominación y asimilación de los esta dos viene reflejada en su propia actuación tanto pública, como en la iniciativa privada de los sectores económicos que lo sustentan. Por un lado, el Estado recurre a la uniformización lingüístico cultural para legitimar su carácter unitario e indivisible.
|
|
|
Politika
|
hitzaren
adiera nahasgarriak sortzen dizkigun buruhausteak ditugu horiek, gaizki ulertu horiek. Aitzitik, boterearen kontzeptuak ez du molde horretako nahasbiderik eragiten, honen jarduna hegemoniarekin parekatu ezean behintzat.
|
|
|
Ideiak adierazteko tresna dira itzak. Beraz, zorrotzago jakin danok
|
itzen
adiera, baliosago ere izkuntza. Au ala da zalantzarik gabe.
|
|
2006
|
|
|
PLOren 10 artikuluak hedabideak definitzen ditu, publizitatearen hedapenean duten alderdi izaera dela eta. PLOren 10 artikuluan ikus daiteke «hedabide»
|
hitzak
adiera bikoitza duela. Alde batetik, objektiboa, komunikazioaren igortzebidea edo euskarria baita.
|
|
|
Hain zuzen, hitza da, mintzo adieraduna, sentsazio baten hemen eta orainetik bereiziriko pertzepzio baten edukiari eusten diona. Honako mahai hau kokagune eta aldi tarte honi loturik dago; baina" mahai hau"
|
hitzen
adierak beti bat dirau alde eta aldi orotan. Horrexegatik datoz bat hainbeste filosofo:
|
|
2007
|
|
|
Nolako leherketa izan zen hura, ezin
|
hitzez
adieraz.
|
|
|
edo, uri? bizitokia baino ez dela, herri
|
hitzaren
adiera bat, hainzuzen. Eta honela topatu ahal dugu, hiriberri?
|
|
|
Metal terminoaren erabilera anbiguoan. Lehen premisan, metal
|
hitza
adiera arruntean hartzen da: beste batzuen artean, metalak dira brontzea, burdina eta altzairua.
|
|
2008
|
|
|
Andrea hau xelebrea zen, nolabait esan. Baina" xelebre"
|
hitzaren
adieran kabitzen direnetatik, estimagarrienean.
|
|
|
Hasieran proiektu honetara bildu zirenak informatikazaleak (hackerrak,
|
hitzaren
adiera zuzenean) eta garai zaharretako sistema libreetan hezitako administratzaileak ziren, informatika enpresa handien bilakaerak eraman baitzuen kodea pribatizatzera eta lankidetza baztertzera, iturburu kodean aldaketak egiteko aukera baztertuz eta antzeko beharrak zituztenei programak banatzea debekatuz.
|
|
2009
|
|
|
Nire ezjakintasunaz berehala ohartuta," Estudios de genero" idatzita zuen apalategi batera eraman ninduen Preciadok. Artean, ez nuen" genero"
|
hitzaren
adiera hura ezagutzen(" Genero indarkeria" terminoa asmatu aurretik, nola esaten zitzaion putaseme batek emakume bat hiltzeari?). Nik, gaizki ulertutako jendetasunak aginduta, eta alemanekin batera, euskaldunok garelako errua orotarikoa barneratuen daramagun herria, bere liburua hartu, orriztatu, patrikak haztatu eta erosi egin nuen.
|
|
|
Badakigu tranpa egiten duela baina, beren trebeziak okertuta, tranpa horretan erortzen gara behin eta berriro. Jakin badakigu, halaber, diruaren ahalmena kontrolatzen dutenek
|
hitzen
adiera ere ezartzen dutela, baina inoiz ezin dugu asmatu zein den erabiltzen duten amarrua. Hau bakarrik dakigu:
|
|
2010
|
|
|
hitzaren ñabardura bat azaltzeko). Mol («pila, sorta»)
|
hitzaren
adieren artean: «zekorrek bernezurretan dauzkaten irtenuneak?
|
|
|
(42: 20) Berlusconi fenomenoa da,
|
hitzaren
adiera estuan gainera.
|
|
|
Esana agindua denean Esan
|
hitzak
adiera ugari har ditzake testuinguruaren arabera. Testuan irakurri dituzun bi adibide hauetan zein adiera hartu duen aztertuko dugu jarraian:
|
|
|
Hortaz, Rita esan txarrekoa dela esan dezakegu, esana betetzen ez dela ona, hain zuzen. Kasu honetan, gaztelaniazko desobediente
|
hitzaren
adiera hartzen du. Eta gaztelaniako obediente adjektiboa euskaraz esaneko edo esan oneko. Diktadoreak giza taldeak beren esanetara jartzeko eskuineko hemisferioaz baliatzen dira.
|
|
|
Nire ustez, herritarrak gizartearen gaiez arduratzeko eta administrazio publikoek herritarren iritzia, ideiak eta iruzkinak maiz entzuteko modurik onena da.
|
Hitzaren
adiera literalean, demokrazia hobetzeko lanean ari gara. Zergatik kostatzen zaie administrazioei beren informazioa eta kudeaketak eremu digitalera pasatzea?
|
|
|
Botere
|
hitza
adiera zehaztu gabe erabili da saiakera honetan, boterea zer den ikertu beharrez. Oraingoan, Niklas Luhmannek ematen dion zentzuan konprenitu behar da doi doi:
|
|
2011
|
|
|
«Hiltzailea hala da, hiltzailea, hala sentitzen delako, alde batetik; eta, bestetik, hala izan nahi lukeelako, hiltzailea sentiarazi dutenekiko». Far west eko abenturen tankerarik ere hartzen dio, «mendeku goseak bizi duelako protagonista, eta bere iraganeko mamuak banan banan garbitzen joango delako,
|
hitzaren
adierarik zabalenean».
|
|
|
Bistan dago zergatik: katalan herrietatik (printzipatutik baino areago Valentziatik) etorritako diglosia
|
hitzaren
adiera popularraz ari zaigu hor irakasle jakitun eta euskaltzale fina. Berak badaki seguruenik (unibertsitateko irakaslea dugu, ez kale gorriko iritzi emailea) diglosia hitzak, adituen definizio klasikoak gorabehera, bestelako formulaziorik ere izan duela14 Badaki, bereziki, bestelako formulazio horren bertsio popularra jaun eta jabe dela gure artean, 70eko hamarkadatik aurrera. definizio klasikoak zein aipamen bibliografiko zehatzak alde batera utzita adiera popular horretaz baliatzen da artikulugilea:
|
|
|
2.1 perspektiba erlijiosoa eta metaforiko arrunta has gaitezen
|
hitzaren
adiera propiotik, perspektiba erlijiosoak (erlijio katolikoak24, ez protestanteak) emana dion eta eguneroko bizian zabal hedatua dagoenetik. erlijio katolikoak oso berea izan du purgatorio hitza: bai hitza eta bai kontzeptua. hala zuen gure haurtzaroan eta, azken urteotan kontuok aldatu egin badira ere zertxobait, bistan da lehengo definizio muinak uka ezinezko indarra duela orain ere. erdal hiztegi batek honela definitzen digu purgatorioa:
|
|
|
Adiera teknikoa du diglosiak batetik, eta adiera popularra bestetik. Biei egin diegu kasu nahiz eta, aurrera begira,
|
hitzaren
adiera teknikoa zehaztea den gure jomuga.
|
|
|
Fergusonek 1959an azaldutako egoera prototipiko haiek dira benetako diglosia: haiek bakarrik edota, nahiago badugu, egoera haiek eta haien antzeko batzuk". hudson en 1984ko, 1991ko eta 2002ko saio horiek, diglosiaren adiera hasierako (Fergusonen 1959ko) kasu jakinetara mugatzekoek, bere eragina izan dute noski, eta asko dira egungo egunean
|
hitzaren
adiera termino horietara mugatzearen alde agertu direnak. Britto bat aspalditik (1986tik gutxienez) eta beste hainbat 2002an bertan. praktikan, ordea, murrizte asmo horrek ez du aurrera egin.
|
|
|
a) Adiera teknikoa du diglosiak batetik, eta adiera popularra bestetik. Biei egin diegu kasu nahiz eta, aurrera begira,
|
hitzaren
adiera teknikoa zehaztea den gure jomuga5 Adiera popularraren kontu hori ez da hemengoa bakarrik, bestalde: beste hainbat hiztun elkartetan ere (motibo jakinengatik, ez kasualitate itsuz) agerikoa (izan) da adiera konnotatibo hori. b) diglosiaren adiera teknikoaren barruan ere joera bat baino gehiago nabarmentzen dira6 Funtsean adar nagusi bi bereizi izan dira:
|
|
|
Diglosia
|
hitzaren
adiera popularrak erabateko indarra eta tiradizoa du euskal herrian. hala izan du 70eko hamarkadatik hona eta, garai bateko bits aparrak asentatzen edo hasi badira ere bazterretan, hala du orain ere. Adiera hori hain da popularra, hain da ezaguna eta zabal hedatua non askok, oinezko zein zaldun, aparteko definizioedo esplikazio beharrik gabe ontzat ematen duen, eta maiz erabiltzen.
|
|
|
AhAlEginArEn prAKTiKoTASunAz zalantza praktikoak ere baditut, hasierako diglosia aldarrikatzeko eta oraingo erabilerak baztertzeko saiakeraz. a) horrela diosku zalbidek bere testuan: " Diglosia
|
hitzaren
adiera popularrak erabateko indarra eta tiradizoa du Euskal Herrian". (...)" Ahuldutako hizkuntzaren osasun egoera axal axaletik deskribatzeko eta egoera hori arras negatiboki baloratzeko erabiltzen da diglosia..."(...)" Adiera popularraren indar hori ez da hemengoa bakarrik:
|
|
|
gisa Anaitasuna erabiliz. Horixe zen nire erreferentzia nagusia, liburu egokirik ez bainuen (ba ote zegoen?), eta aldizkariaren barruan lehen aipaturiko orrialdea aztertzen nuen, bereziki, bertan Imanolek euskara egokirako azalpenak ematen baitzituen, alerik ale,
|
hitzen
adierak argitzeko eta esplikatzeko berariaz jarritako hiztegiarekin batera. Funtsezkoa nuen orrialde hori aldizkari barruko artikuluak ondo ulertzeko, baita euskararen batasunerako egokienak ziren hitzak aintzatesteko ere.
|
|
2012
|
|
|
Aurkitzen duzunean, zer edo zer pizten da, eta egiten saiatzen zara. Horrek, beti ez noa" ahalegina" esaten, egiazko pasioa esan nahi du,
|
hitzaren
adierarik jatorrenean. Egiten ari zaren horrek apasionatu egiten zaitu.
|
|
|
Orduan, paperean guztiz zentzugabeak diren, berriz esaterik ez dagoen eta gogoratzea bera ere ezinezkoa den elkarrizketa horietako bat hasi da bion artean: hotsen esanahiak
|
hitzen
adiera ordeztu eta osatu egiten du, Italiako operan bezala.
|
|
|
–Arte?
|
hitzak
adiera zabala du: arretaz eta arduraz egindako edozein giza jarduera izan daiteke artea, baita jarduera bat ongi egiteko prozedura edo arau multzoa ere; hala,, sukaldaritzaren artea?
|
|
|
–Gaur egungo teoria eta teknika lexikografikoaren arabera egin da esan du. Ildo horretan, garrantzia handia eman zaie
|
hitzen
adierei eta, batez ere, erabilera adibideei?.
|
|
|
PLOren 8 artikuluak hedabideak definitzen ditu, publizitatearen hedapenean duten alderdi izaera dela eta. PLOren 8 artikuluan ikus daiteke «hedabide»
|
hitzak
adiera bikoitza duela. Alde batetik, objektiboa, komunikazioaren igortze bidea edo euskarria baita.
|
|
|
Posible da, orduan, harekin jolastea? Agian ez da egokiena
|
hitzaren
adiera hertsian jolastea, baina etapa horretan has daitezke semearekin lehen loturak. Lehenengo lauhilekoan, “jokoa” izango da haurraren oihuak edo negarra interpretatzen ikastea eta haurtxoari erantzuna emateko seinaleak jasotzen ikastea, hori baita komunikatzeko lehen modua.
|
|
2013
|
|
|
hiztegiek, gramatikek, inbentario fonologikoek, fraseologia bildumek eta halakoek hizkuntzen corpusa soilik gordetzen dute; hau da, gorputz bizigabeak dira. Dena den, hizkuntza bat egon dadin(
|
hitzaren
adiera osoan), hizkuntza hori erabiltzen duten pertsonak egon behar dute, hizkuntza, baita ere eta batez ere, giza jarduna delako, giza portaera. Alde horretatik, oso adierazgarria da Coulmasek (2005) hizkuntza eta lasterketa nozioen artean egindako alderaketa:
|
|
|
Sant Jordi festa handia ospatu berritan zabiltzate Herrialde Katalanetan, gurea bezalako herri txikietan bekaizkeria handituz. Ulertzen dut hainbatek, zorrotz jarrita, liburuaren azoka deitzea ospakizun horri, azoka
|
hitzaren
adierarik txarrenean, komertzialenean; merkatuaren interes hutsa ikustea festari. Baina egun horretan, horietan ere esan genezake?, egiten duzuena ikaragarri polita da, kultur adierazpide handi bat, gazteleraz eta frantsesaz gain zuon hizkuntza ere badela erakutsi.
|
|
|
(Altuna, 2002, 551). Honaino hel liteke euskara (eta berarekin batera vascuence)
|
hitzen
adiera metrikoaren historiaren behin behineko zirriborroa.
|
|
|
Izenak berak adierazten duen moduan edonora aldean eramateko hiztegia dugu. Bertan, eguneroko bizitzan beharrezkoak ditugun hitz guztiak jasotzen dira,
|
hitzen
adiera nagusiak aditzera emanez. Badu beste ezaugarri garrantzitsu bat ere, euskara ikasten edo aberasten ari direnentzat oso premiakoa.
|
|
|
Hedapena informazioaren berreskurapenean:
|
hitzen
adiera desanbiguazioaren eta antzekotasun semantikoaren ekarpenak.
|
|
|
–Hedapena informazioaren berreskurapenean:
|
hitzen
adiera desanbiguazioaren eta antzekotasun semantikoaren ekarpenak.. Tesiaren zuzendariak:
|
|
|
Josu Bijuesca: . Euskara eta vascuence
|
hitzen
adiera metriko poetikoaz: katebegi ostenduak, aroen mitoak eta aldizkatze irizpideak euskal literaturaren historian?
|
|
|
Méndez ek (2002) aurreratzen digu ideia hori, «eutanasia kategoria» eraikitzearen zailtasuna aitortuz. Ildo horretatik, eutanasia
|
hitzak
adiera ugari izateaz gain, sarri «kontzeptu eta kategoria lausoa»ren ezaugarriak egozten zaizkio, hamaika modutan azaltzen denez gero, baita beste gertuko kontzeptu (suizidioa, sedazioa eta abar) batzuei lotua ere; muga argirik gabe, betiere, bai maila kolektiboan, legedia, ideologia erlijioso nahiz politikoa, sistema medikoa, eta abar?, bai pertsonalean.
|
|
|
Eta hitz berria behar dugunean, gero hain ezagunak egin zaizkigun aukerak ditugula dio Txillardegik: antzinako
|
hitzei
adiera berri bat eman; hitz berria sortu euskararen baliabideak erabiliz (eratorria zein elkartua); edo, maileguz hartu. Eta ohar zorrotza:
|
|
|
gaitz, gaizto, galgarri, arriskuzko, galbidezko. Gaztelaniazko crítico
|
hitzaren
adieratzat ematen ditu, gainera. Grazia berezia topatzen diet galtzearen ideiarekin zerikusia duten adierei, nire katramila hauen nondik norakoa kontuan hartuz gero.
|
|
2014
|
|
|
Katalunian gertatu bezala, sinbologiak badu bere lekutxoa ekimenean" eskua"
|
hitzaren
adiera, esaterako. Baina batez ere espontaneotasunari eman diote garrantzia.
|
|
|
eta garaiz kanpo bidalitakoa delako beste batzuk, albistea iritsi zelako Guardia Zibila bera baino lehenago atzo garaiz kanpo; garaizegi?. Eta izan liteke pasadizoen zakuan sartzeko modukoa oharra, baina ez ziurrenik
|
hitzaren
adiera eta oharraren jatorria. Egunkarietako erredakzioetan bata bestearen atzetik iristen dira oharrak.
|
|
|
Pop musikak?
|
hitzaren
adiera zabalean harturik, kantagintza, punk musika, rock musika eta abar barnean hartuta, azkeneko 50 urteetako Euskal Herrian nazio identitatearekin eta gizarte eraldaketarekin izan dituen harremanak aztertu ditu Josu Larrinaga EHUko Filosofia eta Hezkuntza Zientzien fakultateko irakasle eta ikerlariak (Sodupe, Bizkaia, 1964) Ttakun eta scratch.
|
|
|
eta. L. Avenir de la science est dogmatique? (
|
hitzaren
adiera kantiarrean) baietsiz hasten da, haren arrazoibideetan hamaika nahaste eta kontraesan seinalatu ostean balorazio orokor honetara etortzeko: –Celui qui a été regardé parfois en France comme le chef de l? école critique s, arrête là précisément où commence la Critique de la Raison Pure.
|
|
|
Azkuek ez du jasotzen bere hiztegian (1906) birformulatzaile balioa hots
|
hitzaren
adieren artean.
|
|
|
Erderaz, ‘propiedad del lenguaje’ Ideiak adierazteko tresnak dira itzak. Beraz, zorrotzago jakin danok
|
itzen
adiera, baliosago ere izkuntza (ibid., 163).
|
|
2015
|
|
|
X k maitatu izan dituen emakumeak intelijenteak dira. Intelijente
|
hitzaren
adierarik ohikoenari jarraituz, behintzat. X k maitatutako emakume horietako batek hiru ikasketa gradu ditu, bi master, lau hizkuntza menderatzen ditu (zeinetatik hiru gero ikasitakoak diren), eta lanpostu garrantzitsu bat dauka:
|
|
|
Bere bizitzak ez du antz handirik Azpilkuetarenarekin, puntu batean salbu: biak apaizak ziren eta, aldi berean, unibertsitateko irakasle eta intelektualak,
|
hitzaren
adiera zabalean, bata XVI. mendean eta bestea XX.ean bizi izan baziren ere. Hortik aurrera, ezer gutxi aipa daiteke.
|
|
|
Bide hori ikertzen hasteak urrun, biziki urrun, eraman gaitzake, eta hau ez da lekua. Konforma gaitezen esateaz bere ama hizkuntza,
|
hitzaren
adiera estriktoan, euskara izan zela, ez gaztelania. Eta hori ez da batere arraroa XVI. mendeko barasoaindar baten baitan.
|
|
|
Anarkismoari buruzko liburu hura aurkitzea halabeharra izan zela esan dut,
|
hitzaren
adiera edozein dela ere. Liburuaren eragina ez zen halabeharrezkoa izan ordea.
|
|
|
Mozorroak janzten dira.
|
Hitzen
adierak irauli egiten dira. Iskanbilan ordena jartzeko, diferentzia sozialen gainetik, itxuraz!?, Estatuak unibertsaltasuna beretzat monopolizatzen du:
|
|
|
Ezen merkatuak eratze aldera sortu baitziren hiriak (askatasun gune modura sortu ere), merkatu handiagoen bila estatu nazioen eraketa bideratu zuen gero burgesiak, eta orain, diru zikinak mugarik gura ez duenez, estatuez gaindiko blokeak sortzen tematuta dabiltza salerosketaren monopolioaren jabeak. Eta, bistan denez, prozesu honen ezaugarri nagusietako bat, fusio eta zentralizazio joerekin batera, uniformizazioa da(
|
hitzaren
adiera guztiei erreparatu), hots, aniztasunaren galera. Ez da, ez, joerarik aproposena txikiontzako.
|
|
|
HPan honakoalor hauek aurkitzen dira besteak beste: analisi sintaktikoa,
|
hitzen
adiera desanbiguazioa, sentimenduenanalisia, korreferentziaren ebazpena, itzulpen automatikoa, hizketaren tratamendua, testuen laburpenautomatikoa, eta informazioaren berreskurapena (Jurafsky eta Martin, 2000).
|
|
|
Kontura gaitezen, kanon faltak nolabaiteko babelizazioa sortzen digu, ezin ditugu eta erabilitako hitzak zehatz mehatz deskodifikatu:
|
hitzen
adiera ez dago garbi, eta" ganduak" kukutuko digu perpausen esangura.
|
|
|
Egia dena, alkateak gero eta kudetzaileago izanen direla,
|
hitzaren
adiera zuzenean. Eta idazkariak gero eta kontseilari hobeak, gauzatuz hala, greko erromatar arkitektura adminitrastibo desiragarria.
|
|
|
Horrelakoetan dilema txikiak sortzen dira. Berez ez zait kostatzen ‘sozialista’
|
hitzaren
adierarik zabalenari heltzea, eta laguna gustura uzteko erantzun enpatiko bat ematea. Bestetik, barrutik hueko bihurtzen hasten diren kontzeptuek, funtzionalak izan arren, kalte egiten digute.
|
|
|
Erretzen ere. Hainbestetaraino nun ez bait dezakegu gure
|
hitzekin
adieraz zer den maitasun hori. Egiazko maitasuna heriotza baino indartsuago da.
|
|
2016
|
|
|
6
|
Hitzaren
adiera tradizionaletik hurbilago ibiltzeaz gainera ez gara ezer berririk esaten ari, hizkuntza soziologiarako ere aukera terminologiko hori egiten dugunean. ikus, adibidez, Jone Hernandez Garciaren 2010eko azalpen espresua: " Logikoa denez, corpusak ez ezik, hizkuntzaren erabiltzaileak (alegia, hiztunak) ere berebiziko protagonismoa du soziolinguistika ikerlanetan." (Hernandez, 2010).
|
|
|
Sukaldean egiten diren eguneroko keinuek kimika, fisika eta biologia dituzte oinarri. Izan ere, janaria prestatzea,
|
hitzaren
adiera hertsian, esperimentu bihurtzen da. Frijitzea bezalako prozesu baten atzean, elikagaiak prestatzeko metodo horrek nola funtzionatzen duen argitzen duten prozesu eta erreakzio kimikoak ezkutatzen dira.
|
|
|
44 Jatorrizkoan hola dago. Mimatua erran nahi du(" gastatu"
|
hitzak
adiera hori ere badu).
|
|
|
Nire aldetik, bi dira, gizartegintzan ekiteko garaian planteatzen ditudan helburuak: bat, gizaki guztiek bortizkeriarik nozitu gabe bizimodu duin eta ahalik eta zoriontsuena eramateko modua izatea, hots, Mendebalde aberats honetan, gabeziak gabezi, gozatzen ditugun erosotasuna eta pakea gizaki guztiei zabaltzea; eta bi, gizarteko antolaketa politiko ekonomikoan,
|
hitzaren
adierarik zabalenean, gizakien parte hartzea gero eta gutxiago izan dadin ustiagai moduan eta gero eta gehiago hiritar boteredun eta botere emaile moduan. Lehena de premiazkoena, baina zoritxarrez bigarrena iritsi ondoren baino ez da etorriko.
|
|
2017
|
|
|
[B] itarteko ironiak[...] (fase honetan ironia ikuspegi oroz gain satiriko bat eskaintzeko bitartekoa da) arau berreskuragarri (eta XX. mendean, maiz primitibista) batetik aldenduriko mundu bat irudikatu ohi du. Gizakiaren egoera[...] anbiguoa da,
|
hitzaren
adiera etimologikoan: Erorketaren osteko Adam eta Eva bezala munduaren zatiketa irudikatzeko ironia ikasle orok lehenago edo beranduago baliatu ohi duen gertakari hori, mundua sub specie ironiae ikusia gizakiak alderrai dabiltza, paradisuaz birjabetzeko esperantzan.
|
|
|
Ekuadorren, behintzat, arraza zurikoek mespretxuz eta iseka gisa erabiltzen duten espresioa, halako hori azkenen artean azkena dela adierazteko. Idazleak, testuingurua baliatuz, zurion jokatzeko eskema darabil beren beregiz, ezinezkoa baita indiar hizkuntza eta kulturako batek irain gisa erabiltzea, haiek ez diotenez
|
hitzari
adiera negatiborik ematen.
|
|
|
Mari Gizen, Nana, Sofya Semyonovna, Marguerite, Fantine? Pertsonaia herrikoiak dira, antiamak,
|
hitzaren
adiera erlijiosoan, epaitzen ez duten emakumeak, ulerberak, gizonen desirekin ados daudenak, madarikatuak eta askatuak. Gizonek emakume direla amets egiten dutenean, gogotsuago irudikatzen dute beren burua noranahi joateko aske diren puta eta emakume gisa, etxeko garbitasunaz arranguratzen diren ama familiakoak baino.
|
|
|
Adibide batzuk aipatzearren, hurrengo ataza hauek guztiak HPan ikertzen dira: hitzen analisi lexikoa, morfologikoa eta sintaktikoa,
|
hitzen
adiera desanbiguazioa, itzulpen automatikoa, diskurtsoaren analisia, hitzen analisi semantikoa, hizkuntza sorkuntza, etab. Oro har, HPa hizkuntzen eta makinen arteko interakzioarekin lotzen da, eta, ondorioz, HPko adituen helburu nagusia hizkuntza ulertzeko eta hizkuntza sortzeko gai diren sistemaadimendunak garatzea da.
|
|
|
Duela 200 urte, kasurako, existitu ere ez ziren egiten egun guretzat guztiz arrunt eta ohiko diren tresna eta kontzeptu asko: errolda, Internet, esleipen& Bestalde, duela gutxi arte, erakundeekiko harremanetarako hizkuntza erdara zen gurean, eta euskara horretarako erabili nahiak hitz berriak sortzera edota lehengo hainbat
|
hitzi
adiera berriak ematera behartu gaitu aipatutako eremuari dagokionez.
|
|
2018
|
|
|
Eta hiztun berria ere bai26 Baina benetakotasunaren balioan oinarritzen den ideologia ez da erabat gainditu, eta ezaugarriok erabat baztertzaile izateari utzi badiote ere, legitimotasun handiagoa du oraindik, a priori, emakumea ez denak, hiritarra ez denak eta hiztun berria ez denak. Exotikotasunetik(
|
hitzaren
adiera etimologikoenetik) edo salbuespentasunetik baloratuak izan litezke ezaugarriok. Gutxitan, ordea, benetakotasunetik.
|
|
|
Zerbait izugarria (uler bedi
|
hitzaren
adiera osoan: izua eragiteko modukoa; beldurra, kasu honetan, ez da nahikoa) gertatu behar da Afrika albiste izan dadin.
|
|
|
Beste kontu bat duk ea hire artikuluan egiten dituan azpimarrak eta proposatzen dituan metaforak paradigma berri bat osatzera iristen diren, nik esango nikek oraindik ezetz. Berez paradigma
|
hitzak
adiera ezberdinak ditik, eta lehenik horretan jarri gintzakek ados. Ni ez nauk teorikoa, baina praxi oso interesgarria bizitzen ari nauk azken boladan.
|
|
|
(14) Diru pizgarriak diodanean, uler bedi
|
hitzaren
adieraren luze zabalean. Zaku handi horretan sar bedi gizarte egiturek ahalbidetzen dituzte baliabide guztiak:
|
|
|
(Genesian bertan hauxe esaten da Evaz: . Irritsak senarrarengana bultzatuko zaitu, eta hura izango duzu nagusi?.) Adamen nahia aita izatea da, baina ez
|
hitzaren
adiera arruntean: aita patriarkal baten botere nabarmenak eskuratu nahi ditu.
|
|
|
Beren burua esklabo izateko saldu duten pertsonen adibide asko daude, baina autoesklabotza hori ez da norberaren borondatez esklabotza zibilean sartzearen parekoa. Esklabo zibilaren kontratuan, ez da sortzen esklabo bat esklabo
|
hitzaren
adiera ohikoan; aitzitik, esklabo kontratuak sortzen duen esklaboa behargin bat edo soldatapeko langile bat bezalakoxea da, alde batera utzita kontratuaren iraupena. Gaur egungo kontraktualistek, lehenagoko zenbait baieztapeni segituz, enplegu kontratuarekin parekatzen dute esklabo kontratua; haien ustez, esklabo zibilaren kontratua, besterik gabe, enplegu kontratu hedatu bat da.
|
|
|
Mozorroak janzten dira.
|
Hitzen
adierak irauli egiten dira. Iskanbilan ordena jartzeko, diferentzia sozialen gainetik, itxuraz!?, Estatuak unibertsaltasuna beretzat monopolizatzen du:
|
|
|
Goizueta eta Sunbilla herrietarako eskolaurre elebidunak ezartzea andereñoen kontratazioa aldizkako eskolek zutena bera izanda, hau da, Diputazioa haien kargu eginda.304 Proposamen hau hagitz ongi ikusi zen.305 Herri euskaldun petoetarako proposatu izanak pistak ematen dizkigu" elebidun" hitzak zer esan nahi zuen ulertzeko:
|
hitzaren
adiera inon agertzen ez den arren, garbi dago gaztelania ikasteko bidea eskaini nahi zutela. Bestalde, eskolaurreak izanik, irakaskuntza gehiena euskara hutsez eskaintzea pentsatuko zuten, eta horregatik" ikastolen izaeraz" izendatzea.
|
|
|
, 2013," Euskara eta vascuence
|
hitzen
adiera metriko poetikoaz: katebegi ostenduak, aroen mitoa eta periodizazio irizpideak euskal literaturaren historian", Euskera 58 (2013) 577
|
|
|
Gainera vascuence hitzak kategoria poetiko gisa izan duen garapen gabeziak ez du lagundu euskarari eta euskal poesiari buruzko iritzia aldatzen. Azkenik, vascuence
|
hitzaren
adiera metriko poetikoak, romance berbaren imitazio eta ordain gisa asmatuak, ezabaezina du romance horren aztarna, Derridaren eran esatearren. Romance hitzaren definizioan Erromako inperioaren kontzientzia betea dagoenez gero XV. mendetik aurrera behintzat, translatio imperii delako mitoan oinarrituta (ikus Bijuesca, 2013, 589), erresistentzia asmoz sorturiko vascuence hori aldi berean subjektu euskaldunaren subalternitate egoeraren adierazle ere bada.
|
|
|
Aipatu dugunez, testuartekotasuna da Arestik darabiltzan prozedura literarioen artean emankorrena
|
hitzei
adiera zabaltzeko edota haien esanahiaren zentzu konnotatibo jakin bat helarazteko irakurleari. Semiotika literarioaren esparruan, Gerard Genettek (1989:
|
|
2019
|
|
|
Ondorioz, kosmosean gizakiaren lekua hautematearen bihurrerak honakoaargi uzten du: aroen hasieran, hizkuntza mito zen oro har2
|
Hitzek
adiera ugari omen zeuzkaten eraberean, edo beste era batera esanda, esanahi bakarra omen zeukaten, hainbat gertakariri egokituta aldiberean (banaketarik gabe), baitakoak zein atekoak, gogozkoak nahiz ekaiak. Hizkuntzaren joera gauregun arte, Barfield en iritziz, adierak zehaztu eta argitzea izan da:
|
|
|
Gu eta besteak. Erdaldun
|
hitzak
adiera horixe zuen, euskaldun ez den guztia, orain gutxi arte. Erdara, aldiz, arrotzaren hizkuntza.
|
|
2020
|
|
|
Idilioa ere izen arrunta da: " Maitemindu biren arteko maitasun harremana". 126 Lerrokatze semantikoaz, idilio
|
hitzaren
adiera amodio egoeratik harmoniara iragan da.127
|
|
|
Graffiti saioan, Amancay Gaztañaga eta Iraia Elias aktoreak gonbidatuko dituzte, eta Imanol Ituiñok magia egingo du zuzenean. La mecánica del caracol saioan, bestalde, irratia
|
hitzaren
adiera desberdinak aztertuko dituzte.
|
|
|
«Aurreko diskoan ere [Tenpluak erre] itxi genuen taldearen abaniko musikala, eta orain are gehiago itxi dugu». Nagusiki stoner musikarekin lotu izan dute taldea orain arte, baina oraingoan «rock»
|
hitzaren
adiera zabalagora jo dutela uste du Etxarrik. Hor jarraitzen dute gitarra astun eta erritmo markatuek, baina blues, soul, punk eta are funk ukitu txikiak ere txertatu dituzte.
|
|
|
Guk nahi genuen gure hitzak zubi lana adieraztea, bideak ere bai. Bypass
|
hitzak
adiera asko ditu, eta zerbait errazten du. Euskaraz idaztea pentsatu genuen, nolabait, «bai, pasa gure saiora» esateko.
|
|
|
Xaia ostatuak ehun urte daramatza xai izaten.
|
Hitzaren
adiera batean, ardandegia. Hitzaren beste adiera batean, sotoa, biltegia.
|