|
2001
|
|
|
Bernardo Atxagaren Etiopia liburuak zuzen adierazi zuen abangoardiarekin zuen lotura. Zerbait bada liburu hori, Rimbaud-ek asmatu zuen hizkeraren esplorazioa da, abangoardiaren hizkeretan sarrera, jokoa
|
hitzaren
mugetara eramana, hizkera poetiko etxekoa basati eta aske bihurtzeko ahalegina, joera berritzailea. Ez zen bakarra bide horretan.
|
|
2002
|
|
|
Gure geroko proposamena irakasleentzako eredu kontraktual batean gauzatukodugun arren,. Irakaslego Propioa? kontzeptua darabilgunean, hori baino zerbaitgehiago adierazi nahi dugu,
|
hitzen
mugetatik harago dagoen proiektu bati egitenbaitiogu erreferentzia. Izan ere, Euskal Herriaren eraikuntza sozial, kultural, linguistiko eta politikoa prozesu modura ulertzen dugun era berean, Euskal Unibertsitatea bera ere prozesu modura ulertzen baitugu, zer esanik ez, unibertsitateeuskalduna egiteko dagoen une honetan; baina baita balizko etorkizunean legalkiegituratuta egon dadinean ere?, prozesu horretan unibertsitate askatzaileaetengabe eraikitzeko.
|
|
|
Bi puntuak eta karaktere bakar bat zehazten bada, orduan karaktere horrekin era daitezkeen bikote posible guztiak erreferentziatzen dira. # sinboloak
|
hitzaren
muga adierazten du; beraz, ezkerreko testuinguruan hitz hasiera eta eskuinekoan bukaera adieraziko du. Testuingurua zehazteko modua programa/ konpiladorearen araberakoa izango da, baina espresio erregularretan oinarritu ohi dira.
|
|
|
Horren ondorioz, erregeletan hitz osoak adierazi nahi direnean,
|
hitz
mugaren marka (#) erabiliko da ezkerreko zein eskuineko testuinguruan.
|
|
|
ere azalduko dira: plus zeinuak(+) morfema lotura markatzen du; sostenituak (#), berriz,
|
hitz
muga, ezkerreko testuinguruan hitz hasiera eta eskuinekoan bukaera; heiagora zeinuak(!), azkenik, ez du erregelan eraginik, oharrak markatzekoeta erabil daiteke.
|
|
|
Elkarketa lema bat baino gehiago biltzean sortzen da eta askotan
|
hitzaren
muga gainditzen du. Ondorioz, sarri elkarketaren tratamendua ez da flexioarekin batera egiten eta morfologia konputazional klasikotik at geratzen da, lexikoan sartuz.
|
|
|
Eratorpena, aldiz, ez da, oro har, sintaxiak eragindakoa, ez da erregularra eta kategoria gramatikalaren aldaketa ekarri ohi du. Elkarketa lema bat baino gehiago biltzean sortzen da eta, maiz testu
|
hitzaren
muga gainditzen duenez, bere tratamendua aurreko biena baino korapilatsuagoa da. Eratorpena eta elkarketa askotan saihesten dira morfologia konputazionalean, duten erregulartasun faltagatik ez baita erraza erabakitzea konbinatu beharreko lemak/ morfemak zeintzuk diren2.
|
|
2004
|
|
|
Kontua ez da erderetakoak ez erabiltzea; ulertzen bada horren gaizki ez dagoen seinale baita. Dena den oso kontuan hartzekoa da horrelako
|
hitzak
mugaz bestaldekoek ez dituztela ulertzen. Beraz, euskara txarra atzemateko bi irizpide horiek oso kontuan hartzekoak dira:
|
|
|
Huna erantzuna:
|
hitzen arteko
muga horiek, puntu liferentetan daude hizkuntza batetik bestera pasatzean. Ez dago kidetasunik.
|
|
|
Ez dago, beraz, hitzak bederazka hartzerik edo aztertzerik. " Arreba"
|
hitzaren
mugak" ahizpa" hitzak mugatzen ditu: bietatik bat galtzen bada, bestearen adierazki eremua hedatu egiten da.
|
|
2008
|
|
|
Ferreirok, Garcíak eta Ribeirok (1996) eta Hachén ek (2002) hitzen bereizketa aztertu dute.
|
Hitzaren
mugak ez dira zehatzak: haurrarentzat zaila da hitzak nola bereizi behar diren ulertzea.
|
|
|
Idazten dugunean, hitzen artean uzten ditugun tarteak ez datoz bat hitz egitean hitz taldeen artean uzten ditugun denbora tarteekin. Beharrezkoa da idazten jakitea
|
hitzei
mugak jartzen jakiteko. Hitzak ez dira ahozko hizkuntzako elementu naturalak.
|
|
|
Lerro hasiera zein bukaera eta
|
hitz
mugak dira erabilienak.
|
|
2009
|
|
|
Lehen puntuari dagokionez, Perl ek badauka
|
hitzen arteko
mugak detektatzen dituen karaktere berezia: \b.
|
|
|
Perl ek string hasiera eta bukaera
|
hitz
mugatzat hartzen ditu.
|
|
|
Eskema aurrean daukazula, idatz ezazu dagokion kodea Perl en eta gorde egitura.pl izenarekin.Programan, betiko hiru lerroen ostean, kontsonante eta bokalen karaktere klaseak definitu ditugu beste ezer baino lehen. Segidan, $patroia aldagaia \b(
|
hitz
muga) katearekin hasieratu ondotik, komando lerrotik idatzitako argumentuak jasotzen ditu programak banan banan foreach egitura baliatuz. Argumentua K karakterea bada, kontsonanteen karaktere klasea kateatzen zaio $patroia aldagaiari.
|
|
|
Beste edozein karaktere jasoz gero, programak errore mezua bistaratu eta exekuzioa bertan behera utziko du. Argumentu guztiak jaso eta bilaketa patroiari gehitu ondoren, bukaeran berriro \b
|
hitz
muga kateatuko diogu $patroia aldagaiari, egitura betetzen duten hitzak bakarrik interesatzen zaizkigulako.
|
|
|
Karaktereekin egin berri duguna hitzekin egin nahiko bagenu, programa bera erabil genezake aldaera txiki batekin: bilaketa patroiei
|
hitz
mugak jarri genizkieke aurretik eta atzetik, hitzek osorik bat egin dezaten. Honela:
|
|
2010
|
|
|
Satira konprenitzen bada, ondo ikusten da gauzen eta
|
hitzen arteko
muga: objektuak falta direnean sortzen da hizkuntza.
|
|
2011
|
|
|
Esaldiak, ideiak ordenatuz, burutapenak laburbiltzen ditu; pasarteak, bestalde, esaldiak ordenatuz, sentimenduak ematen ditu aditzera. Esaldiak, azken batean,
|
hitzen arteko
mugak ezartzen ditu; pasarteak, berriz," argi" egiten du bihotzean.
|
|
|
Desoreka horretan galtzailea musika izan da, eta, orobat, soinuaren esparrua. Itzuli beharra dago, baita gogoetaz ere, musikak erakusten duen
|
hitzaren aurreko
mugetara.
|
|
2016
|
|
|
Aditu honek dio teknologiak plazer elementuak hartu eta era itxuragabean ugaldu dituela, betiere, irudimenaren kontsumorako. Horren bidez, irudiak eta
|
hitza
mugarik gabe ugaltzeko eta deformatzeko aukera sortu da. Horrela, gaur egungo gizarteak aspaldiko ipuin zaharkituak egokitu eta itxuraldatu ditu.
|
|
2017
|
|
|
–3 urtetan nahikoa izan litekeena 5ekin gutxiegi da? 349 8 urtetik aurrera, adibidez, umearen interakzio sozialak zabalduz eta sakonduz doaz, eta harreman sareak gero eta gehiago korapilatzen dira komunikazioaren amaraun azkengabean.
|
Hitzaren
mugarik gabeko hedapen horretan, euskal hitzak erdal hitzak dauzka lehiakide nagusi; azken hauen gehiegizko erabilera medio, euskaldun berrien saldoak ez du behar bezala barneratzen eskolan baizik ez darabilen hizkuntza.
|
|
|
Hamabost eguneko oinazearen ostean, neska heldu zen azkenik artistaren tailerraren sancta sanctorum era.
|
Hitzetako
muga barik, ia ia kortesiazko formula barik, gizonaren eskuak neska gaztearen biluzira heldu ziren, gorputzaren atal guztiak korritzeko asmoz; neurriak eta proportzioak bertan hartu behar omen zituen. Segundo batzuen buruan, barrena iraulita, neskaren gorputzaren haragi eskas baina ondo banatua modelatzen hasi zen, barren barrendik irtendako grina ahaztuaz.
|
|
|
Bakoitzaren mugak zehazten ahalegindu naiz, helburu hori une honetan zuzen betetzea oso gauza nekeza dela badakidan arren. Hain eremu zabala aztergai izanda, eta alderdi askotako hizkerak oso ezezagunak izanda, ezinezkoa da hainbeste
|
hitzen
mugak zehatz zedarritzea. Aurkezten ditudan batzuk mendebal osokoak edo gehienekoak dira; mendebaleko euskalkiaren ohiko muga gainditu eta Urolaldean, Goierrin eta Burundan erabiltzen dira beste batzuk; mendebaleko azpieuskalkietakoak ere badira; baita hizkera jakin batekoak direnak ere.
|
|
|
Esaldiko hitzak silabetan banatuta, hitzaren egitura ikusgaitz geratzen denez, sare neuronaletakoesperimentu batzuetan
|
hitz
muga gehitu dugu (word boundary, WB), hitzaren informazioa nolabait sekuentzian txertatzeko. Informazio hau lagungarria da, adibidez, therefore eta forehead bezalako hitzetan, zeinetan fore silaba bietan agertzen den, baina bukaeran agertzen denean azentuatu gabea den.
|
|
|
NN
|
hitz
mugarekin (S2S)
|
|
|
Emaitzak aztertuta,
|
hitz
mugak poemetako egitura prosodikoaren inferentzian garrantzi handia duelaondorioztatzen dugu, bereziki gazteleraz. Horren justifikazioa izan daiteke ingelesezko hitzek batazbestean silaba gutxiago dituztela gazteleraz baino, 1 irudian ikus daitekeen bezalaxe.
|
|
2018
|
|
|
Bestalde, puntu bat ageri da, eta beste bat gero. Eskribau honek horrelako puntuak maiz darabiltza
|
hitzen
muga markatzeko eta, beraz, hor ezarri dut nik ere hitz muga, bigarren hurrengo hitzari egotziz. Bada balizko u> o irekidura bat.
|
|
|
Bestalde, puntu bat ageri da, eta beste bat gero. Eskribau honek horrelako puntuak maiz darabiltza hitzen muga markatzeko eta, beraz, hor ezarri dut nik ere
|
hitz
muga, bigarren hurrengo hitzari egotziz. Bada balizko u> o irekidura bat.
|
|
2020
|
|
|
Arrazoiak, oro har, gauzak zehatz eta argi azaldu behar ditu; baina badira egoera batzuk, barne giro batzuk, zehaztasunez adieraztea ia ezinezko direnak, eta halakoetan esateko beste modu batzuk deskubritu beste irtenbiderik ez dago. Esate baterako, hizkuntza poetikoak arrazoi
|
hitzen
mugak gainditzen ditu, eta beraz, poesiak eman dezake arrazoiari ihes egiten dionaren berri.
|
|
2022
|
|
|
Askotan esaten didate nire poemak oso bisualak direla, edo nire argazkietan poesiaren aztarna aurki daitekeela, eta iruditzen zait nire kasuan elkarreragin handia dutela. Argazkilaritzan literaturatik aldentzeko murgildu nintzen,
|
hitzen
mugetatik haratago joan nahi nuelako, nolabait. Baina denborarekin biak elkartzen joan ziren.
|