|
2000
|
|
|
esaten dute, eta Mirrik esaten duen
|
hitz
horrek umeen artean beste esanahi bat hartzen du. Andu Lertxundiren «Gogoa Zubi» liburuan hainbat hausnarketa egiten dira eta nik adibide batzuk hartu ditut.
|
|
|
Hedabideetan egunero, behin eta berriro, irakur, entzun, ikus dezakegu, globalizazioaren munduan bizi garela. Halere ez daukagu nahikoa ezagupena errateko
|
hitz
horrek adierazi nahi duena. Ba hitz horren atzean aurkitzen dugu sistema oso bat, ekonomikoa, soziala, kulturala eta komunikatiboa.
|
|
|
Halere ez daukagu nahikoa ezagupena errateko hitz horrek adierazi nahi duena. Ba
|
hitz
horren atzean aurkitzen dugu sistema oso bat, ekonomikoa, soziala, kulturala eta komunikatiboa.
|
|
|
Norberaren erritmoak abestiekin du harremana. Egia da abesti batzuk aspalditik neuzkala eginda, baina orain hain modan dagoen kontzeptu
|
hitz
hori bilatzen nuen, beste hizkuntza bat, esateko beste era bat. Ez nuen lehengo diskoa berriro egin nahi.
|
|
|
" Otto Pette" n nik ordura arte erabiltzen ez nituen hitz dezente badaude ere, ez dut hitz bakar bat ere erabili hiztegiak" hau hala esaten da" diolako. Gutxienez esaldi baten barruan, edo klasiko baten testu barruan kontestualizatuta aurkitzean, eta non eta nola funtzionatzen duen dakidanean, lasai erabil dezaket
|
hitz
hori, klasikoarena imitatzen dudan beste kontestu batean.
|
|
|
Orduan erraza da imitazioz" tontomazoa" edo" kabroimazoa" sortzea," kabroi" soila baino urrutirago doana. Azkenean jendeari
|
hitz
horrek funtzionatzen dio betikoa balitz bezala.
|
|
|
" Je suis un syntaxier", definitu zuen bere burua Herodiasen egileak. Idazle baten mailu eta ingude hitza izaki,
|
hitz
horren zerbitzutara, sentimenduen eta estadu animikoen esanetara baino, jarri behar luke bide horri ekin nahi liokeen idazleak. Zerbitzu hori korrekzioa eta dotorezia bera baino harantzago doa Unzuetari ukatu ezin zaizkionak hitza bilakatzeraino atmosferaren habe eta sostengu bakar.
|
|
|
Kontuan izanik emandako
|
hitz
hori osotasunean betetzeko garrantzi handikoa dela eskubide eta askatasun horiek berdin ulertzea;
|
|
|
baitaFraiBartolomerentestuarierantsikodiogun aparatu kritikoan.Guriorain dagokiguna, argitaratzaileakzerasmoduen, nolagauzatzenduenetazermetodo darabilenoharrarazteada.. Argitaratzaileakbereliburua, ediziokritikotzat, hartzeak,
|
hitz
horrek adieraztenduenguztiabetenahiduelaesannahidu.Bainaliburu honiezindiezaiokegu, edizio kritikoa, dei, ezbaitituhorretarakofuntsezkodiren baldintzakbetetzenberehiruataletakobateanere: ezsarreran, ezliburuarenmuinean, hots, Bartolomerentestuan, etaezezarribeharko zizkionaurkibideetanere. Sarreranbete beteansartu daikerketalinguistikoan, bidezkodenez, bainaedi
|
|
|
(Irribarre batekin). Hiztegian bilatzen dut
|
hitz
horren esanahia. Koldo Izagirrerekin sarritan gertatzen zait hori.
|
|
|
Berak ohartarazten gaitu, ordea, hizkuntzaren normalizazioa lan politikotzathartzean,
|
hitz
horrek baduela zehaztapen beharrik, nahasketarik sor ez dadin edo, politikoa= publikoa. Ez alderdi politika??:
|
|
|
Denboraldi berri oro berba egiten da berregituraketaz,
|
hitz
hori berritze garaiko hitz magikoa bailitzan; dena den, normalean, berregituraketak ordutegi aldaketa txikiak baino ez dira izatez, edota pertsonen lanpostuen aldaketak. Antzeko zerbait gertatzen da irrati estazioko zuzendari taldearen aldaketekin.
|
|
|
Lehenik, ikus dezagun zenbat adiera dituen
|
hitz
horrek. Hiztegiak honako adiera hauek dakartza ahoskera, ebakera edo dikzioaz (azken hau latinezko dictio berbatik dator):
|
|
|
Bigarrena, radio alegia, aski bazterturik geratu da gaur egun. Euskaldunok, radio berba Curie senar emazteek aurkitutako elementu kimiko erradioaktiboa (radium) izendatzeko erabiltzen dugu. Baina, zein da
|
hitz
horren jatorria. Hiztegiek dioskutenez, radius berba latinoan daude mailegu honen erroak.
|
|
|
Ez dira guk ezagutzen ditugun ijitoak, noski, ezpada ilehoriak eta begi urdinekoak. " Tinker" edo, zuzenago (aurreko
|
hitz
hori iraintzat baitute)," traveller" deitzen dira hemengo ijitoak. Eta beno, hasiera batean beldurrak jota egon naiz, sartu ala ez zalantzan.
|
|
|
Kontradikzionea. Eta nola manaiatzen dugun
|
hitz
hori, bertzeen ideien ukatzeko eta errefusatzeko! Hemen zuria, han beltza.
|
|
|
Aldiz, gero eta sinetsiago nago, zu bezalaxe, ezen hitzik biribilenak ere bere itzala duela, eta hargatik direla biribiltasun guztiak —edo gehienak bederen— ustezko eta balizko, haiek guztiak itzalaren baitan urturik eta ezabaturik akaba dezaketenez gero. Izan ere, zenbat gezur
|
hitz
horren ifrentzuan ere, jaun André! Erraiten du François de la Rochefoucauldek bere Maximes izeneko liburu sonatuan, zeina neure gutunetarik batean adierazi bainizun ezen oso ere laket nuela:
|
|
|
Iruñan egon nintzen azkeneko aldian, berriz, koadro polit bat ikusi nian, Tuteran dagoen pintore batena, zeinari Vicente Berdusán baiteritza, oker ez banago... Ordea, Italia aipatu duk eta uste diat ezen Jainkoak baizik ezin zezakeela
|
hitz
hori hire ezpainetan jar, zeren eta, Italia aipatu orduko, Pedro Huizi etorri baitzait bururat, Sagrario Landaluzeren semea... Ubarneko damarena:
|
|
|
Baina, erranik aitzinetik hori guztia, orain erraiten dizut ezen don Frantzisko ez zela jakintsu, ez bederen
|
hitz
hori komunzki endelegatzen den moldean. Latina zekien —hala hola, murduskatzen bertzerik ez—, baita gramatikaren eta eskolastikaren funtsezko arauak ere, baina, handik harat, deus guti gehiago.
|
|
|
Deusez: zer beldur eragin izan didan luzaroan, hartaraz gero heriotzarekin lotu izan dudan
|
hitz
horrek! Gaur, ordea, laket eta atsegin dut, zeren, zer da, bada, gure mundua, formen mundua?
|
|
|
—Koadro batean, haatik, koloreak dik azken hitza, eta
|
hitz
hori fauna eta hutsala gertatu izan zaidak orainokoan. Ez, Joanes, ene koadroetan ez duk mirakulu handirik ez tipirik aurkituko, zeren pintura batek marrazkia dik gorputz, eta kolorea arima.
|
|
|
Keinu fermu batez
|
hitz
hori bera idatzi zuen paperean. Nire paperean.
|
|
|
Nola ekarriak izan ginen, zer jukutria eta azpijoko erabili zituzten, aspaldian utzi nituen esanda. Bere kabuz, diruaren akuiluz, etorriko zenik ere izango zen apika; ez naiz ni horien artean zenbatzekoa, Jainkoak ongi daki hori edo jakingo luke, aspaldian hila ez balitz; era berean, dagoeneko ohartuta egongo da irakurlea Oinazeak orduak luze ditu programa ez zela programa arrunt bat; zerbait izatez gerotan, gehiago zela epai bat, non gonbidatuak eta irakurleak jakin behar luke gonbidatu
|
hitz
horri zein zentzu eman ez baitzuen defentsarako aukerarik txikiena ere, nire aurretik joan ziren gizagaixo guztien paraderoak ezinago argi erakusten duen moduan. Baina epai bat zenik ere ez nuen bete betean uste; beste errezelo batzuk egiteko ere ikusten bainituen han hemenka arrazoiak, oraindik adierazi ezin dizkizudanak bestalde, baina denboraren joanak egia bihurtu zituenak nire begien argitan.
|
|
|
Rubenek asko estimatu du nire jarrera. Askatu beharra zeukala esan dit, eta pozten dela nik aitorlearen(
|
hitz
hori esatean, eskuekin komatxoak marraztu ditu airean) lana egin izanaz. Ni, ordea, ez naiz hain lasai geratu, azken batean aitortu gabe atxiki baititut neure egoera eta arazoak, eta azkenean hauxe besterik ez diot azaldu:
|
|
|
Orduan inoiz baino kontzienteago egingo zara existentziaren mirariaz, argi baino argiago ohartuko zara zure baitan dagoen bizitzaz, bizitzaren misterioaz.
|
Hitz
hori esatean komatxoak marraztu ditu airean. Eta hain gauza xumea dirudien hori, adibidez, nire ustetan otoitz egiteko modu bat da.
|
|
|
W Koldo Izagirre idazlea da. XX. Mendeko Poesia Kaierak bildumaren prestatzailea da. urrats kexuan dabilen euli katiguari horren hegan nahiak ere hitz bat besterik ez baitu baina
|
hitz
hori... hitz hori zenbat aldiz ez ote duzu entseatu zein luzaz ez ote duzu zelatu, nerabeak amodioa
|
|
|
W Koldo Izagirre idazlea da. XX. Mendeko Poesia Kaierak bildumaren prestatzailea da. urrats kexuan dabilen euli katiguari horren hegan nahiak ere hitz bat besterik ez baitu baina hitz hori...
|
hitz
hori zenbat aldiz ez ote duzu entseatu zein luzaz ez ote duzu zelatu, nerabeak amodioa
|
|
|
[une batzuetan hatxeman ezineko
|
hitz
hori zure gogoko hitz bakarra.
|
|
|
" Jainkoari" dagokionez, bere tesi nagusia hauxe zen, dirudienez:
|
hitz
hori gramatikaren aldetik zentzu desberdin askotan erabiltzen dela. Esan zuen, kasu, Jainkoari buruzko eztabaida asko hauxe esanez konpon daitezkeela:
|
|
|
Hasiko naiz. Gaia, dakizuen moduan, etika da, eta Principia Ethica liburuan Moore irakasleak
|
hitz
horretaz emandako azalpena hartuko dut. Hurrengoa dio:
|
|
2001
|
|
|
Bestetik, horren guztiaren haritik, liburuaren industriaren ugaritzea ere etorri da. Baina zer esan nahi du industria
|
hitz
horrek. Bada, liburua produkzio kontsumo merkatuko legeen mende geratzen Juan Kruz Igerabide*
|
|
|
Nik sekula ez dut" tolerantzia" hitza erabiltzen, diktadorea eta harroa delako. Zera esan nahi du
|
hitz
horrek: nik toleratzen dizut zuri existitzea, nik toleratzen dizut zuri horrelakoa izatea...
|
|
|
Horrek ez du garrantziarik, bere poesia lana euskaratua daukagula baizik. Esango nuke Omar Khayyam iraultzailea izan zela,
|
hitz
hori XI XII. mendeetarako erabiltzerik ez dagoen arren. Iraultzailea izan zen, ene ustez, garai hartako jauntxo berri musulmanen kontrako poesia egin zuelako.
|
|
|
Bidaia liburuetan normala da ezagutzen ez den objektua idazleari hurbilen gertatzen zaion hitzarekin aipatzea eta
|
hitz
hori, usu eta arrunt, dialektalismoa da, bere eguneroko hizkerako eredua. Kontu hau, noski, gertatzen da Sarrionandiaren estiloan, baina euskalkien erabilera bere kasuan arrazoi desberdinengatik gertatzen da.
|
|
|
Ahotsa gaizki erabiltzeak eragiten du hamar pertsonatik bederatzik afonia arazoak izatea, hitz egitean ahotsa eta ahots kordak gehiegi behartzearen ondorioz. Arazo horiek dituzten gehienak irakasleak, merkataritza agenteak eta
|
hitz
hori lan egiteko erabiltzen duten telefonistak dira. “Asko hitz egiten duten pertsonak, azkar hitz egiten dutenak eta urduriak direnak disfoniak izateko joera handiagoa dute”, dio Teresa Arenillas doktoreak, Foniatriako Elkarte Mediko Espainiarrak Bilbon egin berri duen zazpigarren biltzar nazionaleko lehendakariak.
|
|
|
Izotzaren eta fruta zukuaren lehen konbinazioei arabiarrek sharbets deitu zieten. Uste da
|
hitz
horretatik datorkiola gaur egungo sorbete izena. Formula horren sekretuak XVII. mendean zabaldu zituzten izozki italiarrek.
|
|
|
‘Dialektikaren legeak errebindikatu nahi ditinat, ’ dio Josuk. ‘Hori bai, apur bat anakronikoa duk, ez? ’ Dialektika hitzak, aspaldian entzun gabeko
|
hitz
horrek, antzinako historia linterna batekin errebisatuz, gaztetan irakurritako hainbat liburu eta eskola sozialetan eztabaidaturiko hainbat asmo utópico ekarri dizkit gogora: ’Tesia, antitesia eta... ’ hasi naiz errepasatzen.
|
|
|
Bistan da hemen Karmelo Etxegarairentzat eta
|
hitz
hori orduan erabili zuten guztientzat euskaraz dakiena dela euskaldun. Hemen dugun kontua da nola deitu behar ditugun euskaraz ez dakiten, baina Euskal Herriko seme alde batetik edo bestetik diren erdaldunak.
|
|
|
Orain, gaurko kritikari zitalen batek esaten badu" arnari ez da ezer", erantzun jakina hartuko du: " Egia da, bai, dirudienez, atzizki bat gaizki ebakiaz eta adituaz sortu zela
|
hitz
hori. Guztiaz ere, bada zerbait, Azkuek Aita Iraizozek eta beste zenbaitek erabili dutenez gero eta horiek direla bide literatur euskaran sartuxea dagoenez gero".
|
|
|
Nik ez dakit gogoan ongi hartzen ote ditugun etorkizuneko euskal kultura horrek izan ditzakeen muga hertsiak.
|
Hitz
horrek, izan ere, azalari, mintzabideari, begiratzen dio gehiago mamiari baino.
|
|
|
Amatu horrek, bidea utzi ez badut, erabilera berezia du, maitatuk eta ez bezalakoa, eta maila ere bai, erabilera bezain  berezkoa.
|
Hitz
horrek, hona erraz gezurtakizun den ustekaria, ez du gehienbat âsekula ez duela esaten ez naiz ausartzenâ" haragizko" kutsurik. Â Beste moduz, ez zuen garai hartako mutilak nahiz gizonak aldameneko neskatxa nahiz emakume hazia, ezkongai adina ezkondua (barka, orain, ez dakit zer sasi arrazoigatik, ezkongabe entzuten dena) gogoan edo/ eta eskumenean zuenean erabiltzen.... Egitate hori, amatzea alegia, Jainkoari, Jainkoarengandikako legeari, Ama Birjinari eta horrelakoei zor zitzaien.
|
|
|
" Ceren probea, onguien dena ere, on beharda, eta vrricalquiçun; edo ezliçatequeiela alde guztiz on bear, eta ez ossoqui vrricalquiçun". Hitza ez ezik,
|
hitz
horren baliokidea ere berbera da bi idazleengan.
|
|
|
Beste bideetan barrena ibili bada ere, ez ditu Barandiaranek, haa  tik, bertan behera utzi natur zientziak. Halabeharrez, dudarik gabe, eta
|
hitz
hori bitara hartu beharrekoa dugu hemen: " ezinbestean" eta" damurik" esan nahi du batera.
|
|
|
Esaiozue hitz bat euskaraz baserritar bati mendian:
|
hitz
horren aurretik gizon bat zinen; orain anaia zaitu".
|
|
|
Bizidunak ematen dio izena berak bizi izanari eta egiteari.
|
Hitz
hori, izen hori da ondorengo kontzeptu guztien oinarria, areagoko kontzepturik ez duena. Maitasun kontzeptuaren argipenetik gizakira jo behar da, bizidunarengana.
|
|
|
Euskarazko ele arraroa irratian hautematean, irri lakoniko batez lehertzeko gutizia sortzen zitzaidala aldi oroz oroitzen nintzen, estrategia berriaren azalpenak ematen zenizkidan arau. Alabaina, politikarien edo kultura arduradunen ahoetarik isurtzen zen
|
hitz
horrek, kolonialismoaren samin gustua zeukan enetako, hainbatetan gaitzetsi lehenagoko" jasankeriaren" beste apaindura bat zen, hots. Gerlarik bizienaren muinean ginen eta anitzetan estrategia baten ozkan jartzeko ekina, gerlaren ondorioei egokitzea baino zela onartzekoa genuen, umilki.
|
|
2002
|
|
|
«Puntua» hitza, esaterako, gazteleraz errimaren parekoa da, baina bertsolarientzat silaba jakin batzuez osatutako unitate bat. Talka horretan beti egin dute hemen ematen zaion zentzuaren alde, ohar baten bidez azalduz
|
hitz
horrek bertsolaritzan zer esanahi berezi duen.
|
|
|
Ez dakit inori gogoratuko zaion Humpty Dumpty pertsonaia borobilak Alicerekin izandako eztabaida. Humpty Dumptyk jakinarazi dio Aliceri" bejondeizula" esapideak" konorterik gabe uzteko moduko argumentua" adierazten duela, eta berak hitz bat erabiltzen duenean,"
|
hitz
horrek berari gogoak ematen diona esan nahi duela, ez gehiago eta ez gutxiago". " Kontua da", ekiten dio orduan Alicek," hitzei horrenbeste esanahi emateko ahalmenik baduzun".
|
|
|
Hori guztia kontu handiz jaso du Jansenek eta saihetsi egin ditu gure hiztegiekin eta metodoekin sarritan sortzen diren zenbait arazo, adibidez: hiztegian «sagardotegi» irakurri eta
|
hitz
hori deklinatzerakoan mugatuaren marka (a) nola den ez azaltzeak hiztun berriei nahasmena eragin diezaieke. Hori saihesteko «a» organikorik ez duten hitzen ondoan, barratxo batekin bereiztuta, «a» hori gaineratu die nederlandarrak.
|
|
|
Gogortasun egoera hori iritsitakoan eutsiko al dio sokari? " Atxikiko duela espero dut" esan dut, eta
|
hitz
horrek esanahi bat baino gehiago du. Seguru ez nagoela ere esan nahi du.
|
|
|
Nora
|
hitz
hori ebaki izan ez balu, Asunen aldamenetik betiko nukeen.
|
|
|
Biltzar orokorra...
|
Hitz
hori zebilen harik lasterrean ahozbelarri.
|
|
|
Lehen galdera, kalitatea zer den norberari itauntzea litzateke. Are eta gehiago, hezkuntza arloan kalitate
|
hitz
horrek zer nolako esangura duen. Galdera horrentzako erantzunak, munduan diren pertsonak adinakoak dira.
|
|
|
1 Antolakuntza. Behartsuek
|
hitz
hori hartu dutela ikustea da Thompson enlanetan gehien harritzen duena. Egoera ezagutzen dute, badakite zer gertatzen ari zaien, baita zer gertatuko zaien ere.
|
|
|
Hori dela eta, jatorduen aurretik edo ondoren haurrei emateko sari gisa erabiltzea gomendatzen die gurasoei. Nolanahi ere, gomendatzen du ona dela ahosabaiari noizean behin gustua ematea, baina beti neurriz, nahiz eta
|
hitz
horrek distira egiten duen “litxarreren” hiztegian ez dagoelako.
|
|
|
Ordainketa ardoakOrdainpeko ardoak eta “ordainketa kalifikatuko ardoak” berrikuntza garrantzitsua dira produktuaren etiketetan ager daitezkeen aipamenei dagokienez, eta gainerako kategoriekiko maila gorenekoak dira, baita jatorrizko deitura kalifikatua dutenen gainetik ere. Izen berritik harrigarria da “ordainpekoa” terminoa, ez baitu
|
hitz
horren adiera ekonomikoa aipatzen, erreferentzia geografikoa baizik. Izen berria, hain zuzen, ezaugarri bereziak dituen eta inguruko beste batzuetatik bereizten duen landa ingurune edo gune batekin lotu behar da.
|
|
|
Ia ia automatismo bat bihurtzen ari zen, parekoak delako Bonjour hura erran ez zion arte.
|
Hitz
horren zain zegoen platera hartu eta betikoa egiteko; baina ez zuen aditzen. Errota itzulika ari zen oraindik ere eta han segitzea errezagoa zen geldiaraztea baino.
|
|
|
" Abrakadabra!". Eta
|
hitz
horrek magia zeukan, eta magia horrekin hango zortzi neska mutilak orein bihurtu ginen.
|
|
|
Hitz bat aukeratu behar bagenu pasarte honen irakurketak eragindako inpresioa adierazteko,
|
hitz
hori zalantzarik gabe dezepzioa, lilura galtzea, litzateke. Izan ere, azkar asko jabetuko ginen gutunek ez zutela inolako harremanik errotuluko izenarekin.
|
|
|
Anaiak zerbait zeukan egun hartan, nik ez dakit zer. Hitz bat bilatu behar banu haren aldarteak zer adierazten zuen esateko,
|
hitz
hori beharbada bakea litzateke. Ez zegoen alai, ezta triste ere.
|
|
|
Tokatu! Amaren
|
hitz
horretan badago ni kontsolatu nahiaren azpitik berak niri buruz duen uste oker bezain tinkoa: arazoen bila ibiltzen naizela, konplikazioak gustatzen zaiz  kidala.
|
|
|
Baina egia da, horrekin batera, lehenago baino askoz ere euskaldun gehiago kausituko duzula, duda gabe, mahai ofizial horietan eserita. Memoria pixka bat besterik ez da behar, buru pixka bat esan behar nuen baina
|
hitz
hori, buruarena alegia, anbiguo samar gertatzen denez" memoria" esango dut, memoria pixka bat behar da lehenago gertatzen dena eta orain dugun aukera parean jartzeko. Orain, administrazioan, lehen baino euskara gehiago dago, duda gabe.
|
|
|
Hobe, hobe kontu hauetan ere lauhazka ibiltzea, jendea, kanpokoa nahiz barnekoa, erraz samurtzen delako. Eta barkatu
|
hitz
hori aukeratzeagatik: bakoitzak nahi duen eran uler dezala, askatasunak horretarako ere balio baitu.
|
|
|
Eta hori ez zen apalestegatik, edo gutxiesteagatik, orain batzuekin gertatzen den gisa eta horretan tematzen badira ere, baizik euskaldun anitzen ohitura naturala. Mitxelenaren Historia de la literatura vasca ikustea baizik ez da, berak ere
|
hitz
hori baitarabil hitzetik hortzera. Ez dakit zergatik tematzen garen batzuk eta besteak, gure harreman nahasi hauetan, beti erabili izan ditugun hitzak, dela euskaraz(" Euskal Herria"), dela gaztelaniaz(" vascuence") pozoitu nahian.
|
|
|
Artisaugintza indarrean dago. Badakigu, Jainkoari eskerrak, helburu anitzak ditugula gizarte moderno honetan, orain arte anitz helburu (edo helburu anitz) besterik gabe, genituen tokian,
|
hitz
horren izenondotasuna eta izenordaintasuna nahasiz. Hizkuntzalariak beti baititu aterabide aniztunak eskura.
|
|
|
euskararen berreskuratze kontuetan Unibertsitateak ezinbesteko zeregina du. Egia da
|
hitz
hori," berreskuratzea" alegia, ez dela zehatzena hemen, zerbait berreskuratzekotan aldez aurretik behar duzulako izan, eta galdu ondoren bakarrik berreskura dezakezulako. Unibertsitateak ez du inoiz ere izan berea euskara, eta nekez berreskura dezake lehendik izan ez duen zerbait.
|
|
|
Baina Rubensek Ibarretxeren diskurtsoan sortu zidanko rtozirkuitua alde batera utziz (zirkuitulaburra gomendatzen omen du Euskaltzaindiak, baina ordenadorea blokeatu egiten zait
|
hitz
hori idazterakoan, parentesiak jartzen ez badizkiot behintzat), eta Rubensen beraren lanera itzuliz, Guggenheim museoak otsailaren erdialdera arte eskaintzen digun erakusketa hau benetan gomendagarria dela esan beharra dago, eta ez Rubensen lanak beste inon ikus ez daitezkeelako (museo askotan ikusiko zenituztenbe re lanak, nik azkenetakoa, benetan liluragarria, Cambridge-ko King’s Collegere... Joan ikustera ahal baduzue!).
|
|
2003
|
|
|
" Lana beltz egitea, kasu, lana serio egitea da. Edo zuria hartzen badugu, guretako edozeinentzat birjintasuna edo garbitasunaren baliokide dena,
|
hitz
hori euskaldun zaharrentzat ez da beti batere ona izan: ' zaldi zuri', edo' asto zuri' zioten, alferkeria izendatzeko… Edo' zaldi urdin' esaten zuten, lanerako ez zuela balio adierazi nahi zutenean.
|
|
|
... subiranotasunaren zertarakoa aztertzen du, kulturalki plurala den herri gizarte batean. Horretarako saiatzen naiz,
|
hitz
horren jatorrizko esanahia eta gaur egun izan lezakeen legitimazio etikoa ikertzen, ondoren gure gaurko herri egoerari aplikatzeko.
|
|
|
8 sar bidea.
|
Hitz
horrek zentzua duen arren, sor bide (sorbide) idatzi nahi izan ote duen susmoa dugu. Hala ere jatorrizkoan datorrena utzi dugu.
|
|
|
Txarto badabil zuzendu, haserretu barik, eta ondo badabil txalotu. Ez jako ezer inposatu behar, berak aukeratu behar dauz bere balioak eta bere morala
|
hitz
hori entzunda irria marraztu zitzaion ezpainetan. Gatxa da, baina berak eginiko aukerea balioko dala erakusten bajako eta norberari be ardura deutsala ikusten badau, etsipen barik haziko da.
|
|
|
gazteak elkarri begira lotu ziren, zer esan jakin gabe. Tira, neska mutilak, klasean irakaslea izango naz, baina jai batera etorri naz eta neuri be porrotxu batek ez deust kalterik egingo
|
hitz
horien ondoren ez zuten jakin zelan erantzun, Ainhizek izan ezik.
|
|
|
Astia edukiko zuen hiztegi kontuetarako, agian, aurrean Estatistikako apunteak berrantolatzen ziharduen hogei urteko unibertsitate mutil lerden harekin edukiko ez zuena,
|
hitz
horren bidez definitzeko.
|
|
|
horixe da hitz itsusia! Ez du
|
hitz
horrek euskarazko izen baten itxurarik ere. Eta itsusirik ez balu, bere izena baizik!
|
|
|
Eta itsusirik ez balu, bere izena baizik!
|
Hitz
horrek gogoratzen daukun gauza bera ez baita ordean, zorigaitzez ederragoa, garbiagoa. Alta, Politika omen da, gure on eta zuzen guzien baitezpadako iturburua.
|
|
|
Herri hitza aukeratzean humanismoaren erretorika hautatu zen, eta ez teoria zientifikoa, ezta klase borrokaren ezagupen erreala ere. Bigarren nahasketa demokrazia hitzaren erabilera zen,
|
hitz
hori adjektibatu gabe azaltzen denean burgesa delako ia ia definizioz. Euskal Unibertsitateak, aldiz,, herri demokrazia?
|
|
|
Italierazko
|
hitz
hori gaztelaniara hitzez hitz itzultzeak esan nahi du “urre koloreko sagarra” dela. Entzutean italieraz ez dakien edonork esan lezake norbait “golden” (ingeles urrekotik) motako etxesailaz ari dela.
|
|
|
Hori egiten zuen.
|
Hitz
hori orri zuri batean kopiatzen zuen gero. Eta, portugesezko hitz hori kontuan hartuta, esaldiak idazten hasten zen.
|
|
|
Hitz hori orri zuri batean kopiatzen zuen gero. Eta, portugesezko
|
hitz
hori kontuan hartuta, esaldiak idazten hasten zen. Bere buruari buruz idazten zuen Matiasek.
|
|
|
Deitu ziotenetik pentsatu eta pentsatu egon zela esan zion Nemiak, baina ez zitzaiola ezer okurritu, ez zuela berak abenturerorik ezagutzen, Idusen.
|
Hitz
hori berori erabili zuen Nemiak: abenturero.
|
|
|
Eta ez dakit hitz bakarra epitafioa izan daitekeen. Eta ez dakit Urbano Malanda Balak epitafioa idazteko asmorik ote zuen
|
hitz
hori idatzi zuenean. Baina munduko epitafiorik onena iruditu zitzaidan hura niri.
|
|
|
Pena, errukia, lastima. Gorroto dut
|
hitz
hori. Gorroto dut sentimendua.
|
|
|
Ilusioa. Irla galdua zirudien
|
hitz
horrek Oskarren hiztegian. Berak jakin gabe, ilusio bila alde egin zuen hirira.
|
|
|
Eta toleranteak gara. Badakit
|
hitz
hori ez duzula gustuko, baina horrelaxe da.
|
|
|
–Ez, nabarmendu diot isilune baten ondotik, eta
|
hitz
horrek," Hendaia" edo" billetea" hitzek bezala, elurraren eragin lasaigarri eta suspergarri berbera izan dute niregan.
|
|
|
Paz...
|
Hitz
horrek ere badu elurraren antzeko eraginik, Â eragin lasaigarri eta suspergarririk.
|
|
|
–entzun zen orduan korridorean. Eta
|
hitz
horrek sekulako iskanbila ekarri zuen. Eta niri azala pinportatu egin zitzaidan.
|
|
|
" Pijoak", pentsatu du Josebak. Askotan hartzen zuten ahotan
|
hitz
hori âpijoakâ, Parte Zaharrera bidean gazte baba lore haiek  beren motorren gainean ikusten zituztenean. Irribarre egin du.
|
|
|
Funtsean. " Oso amarena da
|
hitz
hori", pentsatu duzu. Funtsean, funtsean, funtsean...
|
|
|
Huskeriak.
|
Hitz
hori ere oso amarena da, funtsean bezala. Musika huskeria da.
|
|
|
Intelektualen artean ez zen
|
hitz
hori erabili Ilustrazioaren mugimenduak zabaldu zuen arte, Ilustrazioak kultura jo baitzuen Entziklopediaren eduki gisa. Horrela, kultura oso hitz egokia zen gizakiak oroko rrean duen jakintzarenedo dituen jakintza historiko edo posibleen multzoa adierazteko.
|
|
|
Horrela, kultura oso hitz egokia zen gizakiak oroko rrean duen jakintzarenedo dituen jakintza historiko edo posibleen multzoa adierazteko. Garai hartan, ez bazegoen argizenbatzi ren ezagutza horiek, zein tzuk, eta, are gutxiago, ez bazegoen argi elkarren artean nola zeuden egituraturik,
|
hitz
horrek, behintzat, zientzia laikoaren bultzatzaileei balio izan die kultura eta erlijioaren alorrak elkarren artetik bereizteko. Aldi berean, horrek etorkizun handiko eremua ekarri zienEu ropan sortzen ari ziren estatuei, hots, ministerioetakoka rguak, estatuak saiatzen ari baitziren euren egitura ezartzen, Frantziako Iraultzaren irizpideekin eta balioekin bat.
|
|
|
Kultura, komunikazio tradizionalaren (pertsonen edo taldeen artekoa) geruza babesgarri gisa ulertuta, luzagarribezala agertu izan da muturreko mugetaraino, xafla elastikoa mugarik gabe luzatu ahal izanen balitz bezala" globalizazioaren" es kain tzaren neurrira.
|
Hitz
hori, muga gabe puz tu daitekeen puxika batekin duen antzekotasunetik etorriko balitz bezala. Emaitza azalkeria da, errorik eza eta euskarripublizitario txikiagoko kulturen galera.
|
|
|
Horren ondorioz oratoriak izugarrizko garrantzia hartu zuen boterea lortzeko, eta oratoria irakasleak oso ezagunak eta preziatuak bihurtu ziren. Sofistek(" jakintsu" esan nahi du
|
hitz
horrek grezieraz) irakasten zuten oratoriaren teknika, eta jendearen aurrean hitz egiten erakusten zuten. Sofistek erakutsitako hizlari teknikei buruzko kritika agertzen da Sinposioa elkarrizketa honetan, Gorgias sofistaren oratoria teoriei buruz hitz egiterakoan.
|
|
|
Jendeen arteko gaiak dira, gure artean
|
hitz
horri ematen zaion esanahiaren arabera, nazio batek beste batekin dituen komunikazioei buruzkoak; kasurako, bake itunak, tregoak, armistizioak, negoziazioetan fede izatea, enbaxadoreen zintzotasuna, espeen betebeharrak, gerra adierazteko eta egiteko molde desberdinak, merkataritzako askatasuna eta antzekoak. (Legeen Tratatua, XIII, 6)
|
|
|
6 Jendeen arteko gaiak dira, gure artean
|
hitz
horri ematen zaion esanahiaren arabera, nazio batek beste batekin dituen komunikazioei buruzkoak; kasurako, bake itunak, tregoak, armistizioak, negoziazioetan fede izatea, enbaxadoreen zintzotasuna, espeen betebeharrak, gerra adierazteko eta egiteko molde desberdinak, merkataritzako askatasuna eta antzekoak.
|
|
|
Ondorioz, zientzialari aplikatua esaten dena izatera heldu da, nik zientzialari hutsa deituko niokeen aurrez aurrekoa. Kuhnek seinalatzen duen moduan, ‘puzzleak’ ebatziz kontent dago.2 Badirudi
|
hitz
horren aukeraketak adierazten duela Kuhnek azpimarratu nahi duela zientzialari ‘normaldua’ aztertzeko prest dagoen arazoa ez dela benetan oinarrizko arazoa: alderantziz, ohiko arazoa da, norberak ikasitakoaren aplikazioaren arazoa.
|
|
|
Necrobia izen generikoa jarri zion, grekotik hartuta.
|
Hitz
horrek, bizitza ematen dizut heriotzaren bitartez, esan nahi du. Horixe esan nahi du.
|
|
|
Baina gerraren legeetan legerik gogorrena zein da-eta norbait desagertua dela jakitea da, desagertu
|
hitz
horrek zehatz zer esan nahi duen jakin gabe. Hilik?
|
|
|
eta bera ere zalantzazko
|
hitz
hori,
|