|
2000
|
|
|
kontzeptua asmatu zuten greziarrakez ziren atzerritarrei deitzeko. Harrezkero,
|
hitz
honek arrakasta lortu, erromatarrenartean zabaldu eta Erdi Arotik aurrera kristauak eta ez kristauak bereizteko balio izanzuen.
|
|
|
Komunikabide guztietan ezagutzen den
|
hitz
hau ingelesetik dator, hizkuntza honetan oinaztargi edo distira esan gura duelarik. Flasha albiste baten aurrerapen laburtua da; jazoera batetik ezagutzen diren lehenbiziko xehetasunen adieraztea.
|
|
|
|
Hitz
hau zibernetikatik datorkigu; psikologian erabilia izatera pasatu zen, eta gaur egun komunikazio sozialean ere erabiltzen da.
|
|
|
Izan ere, liburuaren bertze parte batean aipatu dizut, hitzen erabilpenaz ari nin tzaizula eta sagar hitzaz zehazki, ezen bakoitza bere sagarrak bizi duela, zeren eta bat bederak bere gisarat eta bere molderat ulertzen baititu hitzak, eta bat bederak bere kutsua emaiten baitio nola honako
|
hitz
honi hala harakoari, halako moldez, non berdinzki erran baitezakegu, honelatan, ezen, nola bakoitza bere sagarrak bizi duen, bere paradisuak ere bizi duela.
|
|
|
Demagun, adibide gisa, baten batek ‘babiga’ hitz berria asmatzen duela, objektu batzuk ‘babigak’ direla eta beste batzuk ez direla mantenduz.
|
Hitz
honen esanahia ulertzeko bere aplikapen irizpideez galdetuko genioke: nola erabakitzen dugu kasu zehatz batean zerbait babiga den ala ez?
|
|
|
Esan zuen Estetika arrazoiak ematen saiatzen dela: adibidez, poema bateko leku jakin batean
|
hitz
hau beste haren ordez jartzeko, edo musika lan bateko leku jakin batean esaldi musikal hau beste haren ordez jartzeko. Brahmsen Laugarren Sinfonia bi akorde erabiliz irekitzeko Joachimen proposamena arbuiatzeko haren arrazoia ez zen horrek ez lukeela emango berak nahi zuen hunkipena, baizik eta halako zerbait:
|
|
|
Non legoke miraria? Hortaz argi dago horrela begiratzen dugunean, mirarizkoa dena desagertzen dela; bestela,
|
hitz
honekin bakarrik esan nahi dugu zientziak oraindik ez duela gertakari bat azaldu eta honen aurrean huts egin dugula sistema zientifiko batean gertakari hau besteekin biltzerakoan. Horrek erakusten du zentzurik gabekoa dela esatea" Zientziak frogatu du ez dela miraririk".
|
|
2001
|
|
|
Askaren tamainaren arabera, bi, hiru, edota gizon gehiago aritzen ziren prakak belaunetaraino bilduta, oinutsik, sagarra jo eta jo," ordun" hitza entzun arte.
|
Hitz
hau joaldia gelditzeko seinalea zen eta taldeko buruak esaten zuen. Jotako sagarra baztertu, geldialdi labur bat egin eta ostera sagar aldi berri bat jotzen hasten ziren.
|
|
|
Hortik abiatuz, Genette ren beste ekarpena" Ikuspuntu" hitza" Fokalizazio" hitzaz ordezkatzea izan zen.
|
Hitz
honen jatorria zinearen eta fotografiaren arloan koka badaiteke ere, Brooks eta Warrenek jadanik 1943an teknika narratibo honetaz hitz egiteko erabili zuten. Honetaz gain, Genette k, Fokalizazio hitza hobesteko, bazuen arrazoi garrantzitsurik, batez ere," Ikuspuntu" hitzak historian zehar izan duen erabilera zabalari begiratu zionean, hitzak bereganatzen zituen adierazi desberdinez ohartu baitzen.
|
|
|
badago iraun nahiaren aipamena eta testu horiek komunitate baten pertenentzian kokatzen dute, errotzen dute bidaiaria. Badago testuan joera irredentoa, eta joera milenarista, azken
|
hitz
hau Zumthor ek erabiltzen duen zentzuan ulertua:
|
|
|
ANTONek bere kaxoitik txartel bat ateratzen du. Bertan ANTONen argazkia ikusten da, eta alderik alde
|
hitz
hau: ESPLOTATZAILE.
|
|
|
Lanaren erruz, pentsatzen du Tasiok, ordu estra gehiegi sarrarazten dizkiote lantegian eta itota irteten da handik, bizitza osorako tranpa batean erori dela sentituz. Eta Tasiok ez du horretan amildu nahi, ez, nahiz eta gero eta gehiago bereak sentitzen dituen lagunaren
|
hitzak
hau dena kaka bat duk esaten duenean. Eta gainera begira ze entradak, Tasio, kalbo geratzen ari nauk.
|
|
|
eta" ezetik" bizi da, huts hutsik.
|
Hitz
honek erdaratik hartua zirudik: bazter dezadan.
|
|
|
Nire ustea da hori, eta barka bekit ustea uste bezala, beste irozgarririk gabe, hemen azaltzea; bestelakorik, gainera, erraz aurki daiteke sostengu bila hasiz geroz. Dena den, gogo duenak ikus dezake nola agertzen diren gertatuak eta gertatu ustekoak" kondaira" honetan, eta
|
hitz
hau Txillardegik berak" Orangutanen ugartea" n usatu zuen eran hartu dut. Aldizkari honetan ikusi zuen argia, 1957, 1
|
|
|
deus baldin banaiz, etsai amorratua nauzue. Erabakiak, nik uste, ez dituzte inolaz ere teknikoek hartu behar, politikoek(
|
hitz
honek izan dezakeen adierarik zabalenean) baizik: herriak horretarako hautatu  dituen politikoek, noski.
|
|
|
Duela zenbait urte ez baitzen gure artean beste sendabiderik baraua eta odol ateratzea baizik.
|
Hitz
hau ez da garbia: bazter dezagun eta kito.
|
|
|
Azkeneko
|
hitz
hau gehiagok ere erabiltzen dute, Axularrek ez ezik, hala nola Haranburuk, Etxeberri Ziburukoak eta Harizmendik. Honako hitz hau, ordea, aldamenean daramanak adierazten duenez, Axularrengandik dator zuzen zuzenean.
|
|
|
Azkeneko hitz hau gehiagok ere erabiltzen dute, Axularrek ez ezik, hala nola Haranburuk, Etxeberri Ziburukoak eta Harizmendik. Honako
|
hitz
hau, ordea, aldamenean daramanak adierazten duenez, Axularrengandik dator zuzen zuzenean. On behar hitzaz ari naiz eta 11 orrialdean dakartzan galde erantzunez:
|
|
|
Pertsona batek bestelako animalia askok duten pisu berdina izan dezake, baina ez du animalion kode genetikoarekin bat egiten. Platonen ideia nozioa
|
hitz
honek ohiko hizkera grekoan zuen esanahiaz jabeturik hobe ulertuko dugu: edozein ikuspuntutik begiratuta ere gauza bat ezagutaraztea ahalbidetzen duen forma hori gauzaren ideia da:
|
|
|
7 Gogora 2 oharrean esana
|
hitz
honi buruz. Bestalde, bai filosofian eta bai zientzietan oso zabaldua da ‘genero’ eta ‘espeziearen’ bitartez definizioak eratzeko ohitura; adibidez, gizakia:
|
|
2002
|
|
|
Oraingoan, «Euskal intelligentsiaren ideologia zantzuak» hizpide izan ditu. «Intelligentsia» hitza zehaztetik abiatu gara: «Lehenik ere erabilia izan da
|
hitz
hau, Paulo Iztuetak badu liburu bat euskal intelligentsiaren inguruan. Paulok baina, Orixe eta beste garai bateko intelektualak izan zituen gogoan, nik, berriz, oraingoak izan ditut hizpide.
|
|
|
" Itxastarrak".
|
Hitz
honen barruan, Bermiarrak ebagi ohi dabenez itsasora joan diran, joaten diran eta joango diranen ingurua eta giroa hartzen da. Itsasjentea, sendi eta auzoak, guztiak itsasoaren haizeak igurtziak, haren amaibako orro apalaren oihartzunean durundipetuak.
|
|
|
Beharbada, ezagutuko dituzue zuekere holako leloak. Bada, gaitz horri aurre egin nahian eta haren sendagarri, hasiginen HARTU
|
HITZA
hau sortzen. Beraz, bi hitzetan:
|
|
|
Eskaini diguzuen tarte honetan HARTU
|
HITZA
honen ezaugarriak ematenahaleginduko gara: nori begira sortu zen argituko dugu lehendabizi; oinarri metodologikoei buruzko hausnarketa laburra egingo dugu bigarren, eta zer nolako materiala aurki daitekeen bertan ezagutzera emango azkenik.
|
|
|
euskaldunak betitik izan duen sena, hizkuntza baliabideak arazorik gabe garatzeko izan duen sena, galdu egin da. Batasunak eredu bakarra jarri du bazter guztietan eta horren ondorioa izan da, batetik, euskara betitik ibili izan dutenek, euskaldun" arruntek" nolabait ere esateko, ziurgabetasuna sentitzen dutela orain" eskolatuekin"(
|
hitz
hau nirea da) mintzo direnean: ez baitira gai sentitzen hauen okerren zuzentzeko, berek erabiltzen duten hizkera okerrez betea egiaz okerrik izan gabe inola ere sentitzen dutenez.
|
|
|
Hala ere, berdintsu da, jenderik gehien alde horretan bizi delako, Euskadiko erkidegoan. Barkatuko didazu, bide batez," Euskal Herri" izena erabiltzen badut hemen, eta ez" Euskadi", azken
|
hitz
honek aise zama politiko handiagoa baitu niretako besteak baino. Eta ez da politika kontuetan sartu nahi ez dudala edo sartzeak beldurra ematen didala, baizik berriz ere ekarri nahi dudala lerro hauetara azkeneko mendeetan, ez azkeneko urteetan (azken urteetan batzuk ahalegindu dira izena zikintzen), euskaldunok hitzetik hortzera erabili izan dugun aspaldiko deitura zaharra, ezjakin batzuek, bere ezjakinean tematuak, kontrakoa uste badute ere.
|
|
|
Elkarrekin daude? Hori da esaten duguna, nahiz baieztapen hori alderdi aniztuna den alde anitzekoa esan nahi dut
|
hitz
honekin, eta abertzaletasunaren eta euskaltzaletasunaren arteko harremanak aski nahasiak diren. Batetik, ez dut uste zalantzan jar daitekeen esatea, oro har, abertzaleek hurbilago sentitzen dutela euskara abertzale ez direnek baino.
|
|
|
Eta bai dela hizkuntza askea ingelesa! Niri, behintzat, ez bakarrik
|
hitz
hau edo hura zuzendu, aitortu behar dut batzuetan, Bilboko edo Donostiako egunkarietan, galdetu gabe izenburu osoak ere aldatu dizkidatela, eta argitaratu ondoren ohartu naizela horretaz.
|
|
|
Eta orduan, orduan bakarrik, Euskaltzaindiak, eztabaida askoren ondoren, beste hitz bat aipatuko dut orain," ohiko" onartu zuen, lehenbiziko aldiz, berriz ere diot," ohizko" delakoaz ez baitzuen ezer ere esana lehenago. Eta hori hobetsi zuen
|
hitz
honen betiko tradizioko forma" ohiko" delako, eta XX. menderaino hola erabiltzen zutelako, erabiltzen zutenek, jakina, Iparraldekoek: Goyhetche da salbuespen bakarretakoa.
|
|
2003
|
|
|
Madrilgo Alcazar eko egoitzaren erdian Margarita infanta dago. Alde banatan Isabel Velasco eta Agustina Sarmiento «meninak» daude, Margarita haurraren laguntzaileak (XVII. mendean jatorri portugeseko
|
hitz
hau erabiltzen zen laguntzaile hauek izendatzeko). Sarmientoren ondoan Maria Barbola eta Nicolas Pertusato nanoak jolasean dabiltza eta, hauen oinetan, mastina lo dago.
|
|
|
Euskal Herri guztiko ordezkariak alkarregaz lan egitea ez zan beti gauza samurra: eztabaida sutsuak be izan genduzan behin baino sarriago,
|
hitz
hau edo esaera hori zala eta ez zala, bakotxak bereari gogor eutsi nahirik. Baina adiskidetasun sakona sortu zan gure lanetik.
|
|
|
Pasatu dut Azpil, Bellavista, Antxoa, Errentegi eta Elizalde, egun on esan didate ikastolako neska mutikoek, berdin, beldurra ematen dit
|
hitz
honek, berdin, berdin eta beti berdin, zatiketak esplikatu (oso inportantea baita jakitea munduko ondasun guztietatik zer zati egokituko zaien, biharko egunean), ume bedeinkatuak, maite dut haien inozentzia eta maite ditut haien so garbiak... eta ez dakite, ez dakite haziz eta haziz joanen direla, erremediorik gabe, eta hil eginen direla egun batean, hau pentsatzen dudanean mila zatitan apurtzen ...
|
|
|
Cathach izeneko kodizea VI. mendekoa da.
|
Hitz
honek gudua esan nahi du, borrokaldia. Dublinen dago gaur egun, zilarrezko kutxa batean gordea.
|
|
2004
|
|
|
Gauza da egileak barne behar hori ase ez ezik, erantzuna espero duela entzuleriarengandik. Batzuetan harreman hau entzuleriarenganako esklabutzarekin nahasten du egileak eta horri komertzial deitzen diogu, nahiz eta
|
hitz
hau nahiko labainkorra den. Baina bai, musika azkenean sentimendu trukea da, transmisioa, komunikazioa.
|
|
|
Baina" maistra" esaten zuten, behintzat, ez" misiolari".
|
Hitz
hau ez zait batere gustatzen. Maistra bai:
|
|
|
gezia, gorriz," etnia" hitzaren gainean: " Ez zenuke
|
hitz
hau erabili behar. Erabil ezazu besteren bat".
|
|
|
Errotikako jarrera eta pentsaera filosofiko bat da, nazio identitatearen kontraesan unibertsalak munduko herri guztiak alderik alde zeharkatzen dituen neurrian, gure bizitzaren zentzu orokorrari barren barreneko izaera eransten dion bizi jarrera. Beraz, nik ez darabilt
|
hitz
hau gure artean erradikalismoaz ulertu ohi duguna ulertarazteko: hots, xehetasunetan sartu gabe, egoera jakin batean erabaki erradikalak hartu behar direla aditzera ematen duen ideiak ez dit balio filosofia mailako bizi jarrera hau definitzeko.
|
|
|
ikerketa arloaren egoe raz> >, ASJU, XXXI, 1997, 363 orr. E/ huyar hiztegian ez dator
|
hitz
hau, baina bai < < euska lari> >, erdarazko < < vascólogo» itzuliz.
|
|
|
Zailtasun handiko garai hauetan Agindutako Lurraren ideiek bizirik jarraitzen dute eta argazki hauetan amerikarren bizitza erakutsiz iragarritako promes hori salatzen dute; erreal eta idealaren arteko lotura argi eta garbi ikus daitekeelarik. Zenbait iruditan amerikarren egoera latzaren atzean
|
hitz
hau sinbolizatzen duten publizitateko panelak agertzen dira eta benetan efektu hunkigarria sortzen du, pobrezia larriaren eta gizarte kontsumista baten konbinaketa ikusten baita.
|
|
|
KAren epaiak gogorarazi du berdintasun judizialaren printzipioak organo judizial berak arau juridikoen interpretazioa arbitrarioki ez aldatzea eskatzen duela, baina ez du ezartzen organo desberdinek bat datozen interpretazioak izan behar dituztenik. Salak zehazten du Estatuko Klase Pasiboei buruzko Legearen testu bateginak hitzez
|
hitz
hau ezartzen duela: “alargun pentsiorako eskubidea izango dute eskubide pasiboen sortzailearen ezkontide legitimoek edo izan direnek”.
|
|
2005
|
|
|
Apeza sakratuago, apeza gorago eman eta erorikoa handiago. Sakratu, paganoek
|
hitz
honi ematen dioten zentzuan: tabu.
|
|
|
Azken
|
hitz
honen jatorria grekoa da baita ere, alo eta pathos hitzetatik dator, kontrakoa eta eritasuna esan nahi dute.
|
|
|
den atzizki moduko zerbait aurkitzea espero dezakegu euskaraZ43? Esate baterako, pre aurrizkiak modifikatzaile modura jokatzen du prejuicio hitzean, beharrezko datuak izan aurretik egiten den juicio mota adierazten baitu
|
hitz
honek eta horren parean aurreiritzi dugu euskaraz. Prehistoria hitzean aldiz, pre aurrizkia da hitzaren burua, ez baitu historia mota bat adierazten historiaren aurreko garaia baizik.
|
|
|
Prehistoria hitzean aldiz, pre aurrizkia da hitzaren burua, ez baitu historia mota bat adierazten historiaren aurreko garaia baizik.
|
Hitz
honen euskal ordaina historiaurre da, burua azken hizkuntza baita gurea. Parasintetikoetan ageri diren erdal aurrizkien ordainek ere postposizioak dituzte askotan euskaraz:
|
|
|
komunikabideak, esaterako; eta horien artean zuen saioa, izugarri eskertzen baitizuegu 10 urteotan eman diguzuen babesa. Ez dago
|
hitzik
hau azaltzeko. Hamar urteotan beti bilatu diozue leku bat gure herriko eskulangintzari, antolatu ditugun ekimen guztien berri eman duzue, gure lana goraipatu egin duzue.
|
|
|
Negar zotinak entzun ditzaket oraindik nire gelatik. Etxean telefonoak jotzen bazuen ere ez hartzeko esan digute, eta azken
|
hitz
hau idaztearekin batera hasi da joka. Amak irratia piztu du, hotsa ezkutatzeko asmotan nolabait Berriro atzoko ahots maltzurra dario makina hiztunari, eta gelako atea itxi dut ez entzutearren.
|
|
|
Eta alferrikako eutsi nahi horretan, hari lotutako talketatik etengabe sortzen zaizkizu ezinak eta amorruak, gero eta nabarmenkiago somatizaturik.
|
Hitz
hau ulertzen duzu?
|
|
|
delitugile gaizkilea. Bill Clinton eta Madeleine Allbrightek
|
hitz
hau erabili zuten" outcast, outlaw nation" eta" pariah state" erratea rren. Ronald Reaganek" outlaw" erabili zuen eta George Bushek (aitak)" renegade" hitza.
|
|
|
Lerro hauek ere azkenak dira kaierean, pare bat orri zuriren lekua baino ez da geratzen Mutuaren
|
hitzak
honetan. Zikindu egingo ditut, hizki bat bestearen atzean.
|
|
2006
|
|
|
Williamsek erantzuna dauka horretarako: krisian ez, areago, atzeraldian
|
hitz
hau samurregi geratzen da gaztelerazko recesion beldurgarriaren aldamenean murgilduta daude AEBak, eta herritarrak hori bere gordinean ez du ikusten gobernuak eskaintzen dituen estatistikak oker daudelako. Labur esanda, gobernuaren ikerketa ekonomikoek egia diote... ikerketa serioetako orrien azpialdeko oharretan; aldiz, publikoak entzuten dituen kopuruetan, gezurra.
|
|
|
Barbaro hitzaren historiari dagokionez, zibilizazioa grekoaren goren aldian sortu zen.
|
Hitz
honek bi esanahi mota gordetzen zituen. Alde batetik, hitz deskriptiboa zen, hots, grekoak ez ziren hizkuntza, geografia eta etniak izendatzeko erabiltzen zena.
|
|
|
Alde batetik, hitz deskriptiboa zen, hots, grekoak ez ziren hizkuntza, geografia eta etniak izendatzeko erabiltzen zena. Bestalde,
|
hitz
honek kutsu ezkorra zeukan eta kontra modelo kulturalera lotzen zen. Esanahi hau Heraklitoren garaian agertu zen.
|
|
|
Eskualdun lagun guzieri naiz azken
|
hitz
huntan mintzatzen:
|
|
|
Habermas en analisiaz geroztik, arrazional
|
hitzak
hau esan nahi du: ikuspegi kognitibo instrumentaletik kontsideratzea bai helburu bat erdiesteko bitartekoen eraginkortasuna, nola helburu bat lortzeko arauak egokiro aukeratzea.
|
|
|
Baina ez dago hizketakiderik. Hizketakidea ez da zerbait eskatzen dizuna,
|
hitz
honekin ados egon zenukeela esaten dizuna. Hori gorra da zurekiko, eta erabili egin nahi zaitu, zernahi bezala.
|
|
2007
|
|
|
Ignazio gerra garaian tertzio karlistetan boluntario sartu zen, eta alderdi karlistarekiko izan zuen atxikimendu ideologikoa neurtzen zaila bazaigu ere idazkietan ez du argitzen, eta batzuetan ematen du Ejerzitoan beste destino gogorragoetara bidal ez zezaten eman zuela izena karlisten alderdian, argi dagoena da arin egin zela euskalduna eta euskaltzalea, eta baita Migel anaia ere. Edonola ere, azkenengo urteetan oso bilakaera interesgarria asmatzen da bere ibilbide ideologikoan, eta Euskal Herriaren ikuspegi batzuetan
|
hitz
hau alderdikeria guztien gainetik dago ikuspegi orokorragoa eta abertzaleagoa erakusten du. Esaterako, aurrerago aipatu dugun bezala, bi autobiografia idatzietan Nafarroa eta Espainiaren artean, Vaskonia jartzen duenean.
|
|
|
|
Hitz
hau ketxwa da,, mita, ren sistema Peru zaharretik heldu baitzen.
|
|
|
Gainera, bere esanahia, gutxi gorabehera, berdintsua da landutako hizkuntza guztietan, latinetik hartua baita. Horregatik,
|
hitz
honen inguruan egin dezakedan gogoeta linguistikoa inguruko bestehizkuntzetara eramaten ahal da, jakinik, esanahiari dagokionez, ñabardurak salbu, aldaketa nabarmenik ez dela gertatuko.
|
|
|
Frantsesa solas eta komunikazioko mintzaira da; alemana, hausnarketakoa, gogoetakoa. Frantsesa analitikoa da, alemana sintetikoa1300 Frantsesa xuxena, lineala, klarua, razionala da(
|
hitz
hau esan gabe!): «Le français a une construction agencée de telle manière que les signes associées par la pensée sont le plus possible rapprochés les uns des autres»1301 (Rivarol ez da apika guztiz hila!).
|
|
|
Hau izan da Humboldt-en «erlijio» edo metafisika, Schelling edo Hegel-en filosofiak partekatu ez baditu ere: gizakia eta gizadia, bat; gizadia eta natura, bat; hizkuntza guztiak, herri guztiak, dena da Bat (Jainkoa baina
|
hitz
hau Humboldtek ez dizu maite).
|
|
|
Euliak...! Goraki bota zuen azken
|
hitz
hau. Astoak begiratu zion harriturik galdetuz:
|
|
2008
|
|
|
zu eta ni, Nazario, geure etxeari eta geure seme alabei eusten: geure zuhaitz genealogikoari, zenbat kostatzen zaidan
|
hitz
hau ahoskatzea!?, alegia, eta geure markeserriari, agian, egunen batean! Ez al da zoragarria?
|
|
|
Eta hori ere, jakina, ez da sinesgarria. Zehaztasun gabezia susmagarrian gabiltza
|
hitz
honen adiera zehaztu nahiari ekiten diogun bakoitzean. Harako euskal esaera zahar hura ez letorkiguke batere gaizki kontzeptu ilun honen erabilera deskribatzeko:
|
|
|
Eta bezero batek, berarengana joaten den aldiro, papertxo bat ematen diola hitz zaharrekin. . Aspaldian ez dut
|
hitz
hau entzun, esan eta Nereari gordetzeko esaten dio.
|
|
|
14 Errepara
|
hitz
hau besteak ez bezalakoa dela: gauzaina ez da gaua zaintzen duena, gauez zaintze lanak egiten ditue
|
|
|
Lurraldeak markatzen ditu erabileragatik eta, adierari dagokionez, esan bezala, ahalke> ahalge> erabiltzen ez den euskalkieta ko lotsa> hitzaren parekoa da bere esanahi nagusian, baina ez hainbeste azken honek hartzen duen, begirune, renean. Bestalde,
|
hitz
honek Iparraldeko euskalkiekin elkar tzen ditu Nafarroako hizkerak Iparralde osoan ahalke> ge, batez ere lehenen goa, hain erabiliak baitira, Ip (GN) ren zenbait azpieuskalki izan ezik. Edonola ere, kontutan hartu behar da Ip (Gn) Baztan eta Ultzaman alke> eta lotsa> bi hitzen txanda keta dutela eta ez, aldiz, Iparraldekoetan, hemengo euskalkietan ezpaitute txandaketa hori,, lotsa?
|
|
|
|
Hitz
honekin ere lotsa rekin bezala gertatzen da: euskalki batzutan esanahi bat duela eta besteetan beste bat.
|
|
|
|
Hitz
hau ez da Hegoaldeko beste euskalkietan erabiltzen, baina bai Iparraldekoetan, adiera denak, maiztasunaren?,, ugaritasunaren, eta, hertsitasunaren?
|
|
|
esanahiarekin lotuak badira ere. Horrenbestez,
|
hitz
hau ere Nafarroako zenbait hiz keren adierazgarri gerta daiteke, Hegoaldekoetatik bereiziz eta Iparraldekoekin elkar tuz.
|
|
|
|
Hitz
honek, bakar, adierazten du Nafarroako hizkera batzutan, guztiz baztertu gabe beste esanahia,, norbera (k) bat?
|
|
|
|
Hitz
hau, garbi (tu), adierazteko erabiltzen da Nafarroako Hg (GN), (Aezk), (Zar) eta (Er) z beste euskalki batzutako garbi (tu) > hitzaren parekoa, alegia.
|
|
|
|
Hitz
honek jatorri erromanikoa du eta euskaraz, guztiz normala izatez gain, jatorrizko esanahia gordetzen du oro har, latinezko ALTUS eta* ALTIAREtik baita tor. Erromantzezko ahoskeratik hurbilago gelditu den, altzatu?,, altzau?
|
|
|
Nafarroan eta Iparraldean, aldiz,
|
hitz
honen esanahiak garapen bat izan du,
|
|
|
Edonola ere, testuetan ez da ikusten, jaso? esanahiarekin ere erabilia den edo ez
|
hitz
hau, gorde, esanahia duen Nafarroako hizkeretan.
|
|
|
BOEko testuetan
|
hitz
honek, zabaldu?,, sakabanatu?,, banandu, esan nahi du eta horiek izango lirateke haren ordezkoak Hegoaldeko beste hizkeretan, erabat pareko ak ez badira ere.
|
|
|
esan nahi du eta horiek izango lirateke haren ordezkoak Hegoaldeko beste hizkeretan, erabat pareko ak ez badira ere. OEH n ageri dira, batez ere Iparraldeko euskalkietan erabiltzen den
|
hitz
honi buruz, hainbat zehaztasun57 Hitz hau Nafarroan XIX mendean erabilia zen, Ip (GN) z izan ezik, honetan Baztango hizkera salpuespena delarik:
|
|
|
esan nahi du eta horiek izango lirateke haren ordezkoak Hegoaldeko beste hizkeretan, erabat pareko ak ez badira ere. OEH n ageri dira, batez ere Iparraldeko euskalkietan erabiltzen den hitz honi buruz, hainbat zehaztasun57
|
Hitz
hau Nafarroan XIX mendean erabilia zen, Ip (GN) z izan ezik, honetan Baztango hizkera salpuespena delarik:
|
|
|
Horregatik ibiltzen dituzte hizkuntzalariek isoglosak, erraza go baita erratea: . Bai,
|
hitz
hau, edo forma hau, halako tokian, edo beste halako hartan, hola erraten da?. Baina nola isoglosa guziak elkarren artean gurutzatzen diren, euskalkien azterketak, dialektologiak, hobeki erran, han eta hemen arazo teoriko serioak jartzen ditu mahai gainean.
|
|
|
Komunztadura pluralean gauzatzen du.
|
Hitz
honen bakantasunaren frogagarri, gogora bedi hitz neurtuz ageri dela kasu bietan eta konposizio berean, gainera. Adibide bakanok dakartzan poema horrek, hizkeraren aldetik, gipuzkera ezaugarri garbiak ditu, bestalde.
|
|
|
Aurreko lerroetan erakutsia izan da Echepareren erdi arokotasuna baiez tatzeko ekarri argumentuak franko ahulak zirela, eta Frantziako literaturaren testuinguruan kokaturik bederen, ez zela literatura anakronismoren beharrik lehen euskal liburuaren edukien ulertzeko. Hondar
|
hitz
honetan beste kontu bat oraino aipatu nahi nuke, bazterretik bederen orain arte erranak hunkitzen dituena. Echepare herri> poeta> gisa aurkeztu baitzuen Altunak (1981), ikus molde hori auzitan jarri nahi nuke hemen, zeren baitirudi nekez uztar daite keela aurreko lerroetan, Echepare garai hartako frantses literaturaren argipean emanik, hartaz erran dugunarekin.
|
|
|
1Karl Marx-ek, Saint Simon soziologoak eta MacKinder geopolitikako ikertzaileak erabili zuten
|
hitz
hau XIX. mendearen bukaeran hasitako prozesu horiek azaldu nahian.2XIX. mendearen amaieran 100 milioi immigrante zeudela uste da.
|
|
|
|
Hitz
hau erabiliko dut izen eta abizen berdinei dagozkien bi erreferentzia aurkitu arren, errealitatean bi pertsona ezberdin direlako susmoa sortzen zaidanean. Kasu honetan, nahiko zaila iruditzen zait 1760an gutxienez 25 urte eduki behar zituen Martin Aguirre Arguiano, 1828an oraindik bizirik egotea, 93 urterekin!
|
|
|
zu eta ni, Nazario, geure etxeari eta geure seme alabei eusten: geure zuhaitz genealogikoari –zenbat kostatzen zaidan
|
hitz
hau ahoskatzea! –, alegia, eta geure markeserriari, agian, egunen batean! Ez al da zoragarria?
|
|
|
Iturria etengabeko jarioa da. Kandido Izagirre hitz maiteak honako
|
hitz
hau jaso zuen Toloserrian orain mende erditsu bat: gezurritturriya; hau da:
|
|
|
Kantu horren ondotik hona, Joanes auzapezaren hitza: Herritar adixkide onak. Neure etxetik eta plaza honetarako bidean nentorrelarik, besta idekitzearen karietara, egin nahi nezaikezuen
|
hitz
honetaz gogoetatua nindagoen.
|
|
|
|
Hitzek
hau adierazten zioten:
|
|
2009
|
|
|
Eta besteko: Euskaltzaindiak bere esparru propioa errebindikatu eta landu behar du, bere berea dena, euskaltzainburuaren
|
hitzetan
hau: –goi mailako ikerketa bideak eta horien aplikazioak uztartu eta gizarteratzea, euskararen normatibizazio eta normalizazioa bultzatu nahian?.
|
|
|
«Gazteak» hitzaemakumezkoek 18 aldiz erabiltzen dute, eta gizonezkoek 6 aldiz, (Student t (1707)= 3.02; p <. 10). Era berean, «prekarietatea» hitza emakumezkoek 25 aldiz erabiltzen dute, eta gizonezkoek 18 aldiz (Student t (1707)= 1.83; p <. 10). Bestalde, gizonezkoek langabeziak sorrarazten dituen kezkak azpimarratzen dituzte. Hau da, gizonezkoek
|
hitz
hau 18 aldiz aipatzen dute, eta emakumezkoek 5 aldiz, (Student t (1707)= 2.15; p <. 10). Azkenik, emakumezkoek langabezia femeninoaren espezifikotasuna gizonezkoek baino gehiago nabarmentzen dute. «Gehiago» hitza emakumezkoek 16 aldiz erabili dute, eta gizonezkoek 10 aldiz (Student t (887)= 1.63; p <. 10).
|
|
|
Estatu demokratikoak omen zirelako, ez diktadura beten tresnak, demokratikoak eta paternalistak, azken
|
hitz
honen zentzurik goxo eta babesgarrienean.
|
|
|
euskera.
|
Hitz
hau jatorrizko etimologiatik hurbilago egon daiteke, euskara baino. Eta ez hori barrik, gero gaztelania etorri da, gaztelera ordezkatzearren.
|
|
2010
|
|
|
Kontrako paretan
|
hitz
hau irakur daiteke: Papavoine. P larria arabeskoz bordatua dago eta arretaz edertua.
|
|
|
Bost oinarri politikoei buruzko atalean proposatutako beste aldaketak garrantzi gutxiagokoak ziren, baina ez ziren esanahirik gabeak: kendu esaldi hau eta jarri beste hau, ezabatu
|
hitz
hau hemen eta gehitu beste hitz hau han?
|
|
|
Bost oinarri politikoei buruzko atalean proposatutako beste aldaketak garrantzi gutxiagokoak ziren, baina ez ziren esanahirik gabeak: kendu esaldi hau eta jarri beste hau, ezabatu hitz hau hemen eta gehitu beste
|
hitz
hau han?
|
|
|
Baskenland, ez dago
|
hitzik
hau deskribatzeko?
|
|
|
Ez omen zen izorrai bezalakoa. Azken
|
hitz
hau aldameneko familiaren iloba baserritar batengandik ikasi genuen eta errepikatu genuenean izebak esan zigun lehen jauna hartu baino lehen aitortu egin geniola hori apaizari, baldin eta arima garbi eduki nahi bagenuen.
|
|
|
Bere hitzaldia(. Izan zirelako gara, eta garelako izango lira?)
|
hitz
honekin asi zuen:
|
|
|
Ezagutza probaren arauez oroitzeko gaixoak duen gaitasuna ebaluatzen da.Saiakera bakoitzean gaixoari hasierako bi hitzei buruz galdetzen zaio: «Ikusi alduzu lehenago
|
hitz
hau edo berria da?» Hirugarren hitzetik aurrera honako haugaldetzen da: «Eta hau?».
|
|
|
|
Hitz
honek, txingarreztatzeak, jakia txingarretan erretzea adierazteaz gain, beste adiera bat dauka: elikagaia tapatuta denbora luzez su motelean eta barazki geruza baten gainean erregostea edo kozinatzea (brasear gaztelaniaz); azken adiera hau da atal honetan azaltzen dena.
|
|
|
Osaba Paulinoren ihesa eta Patxintxik eskaini zien laguntzarena izan zen Arantxa gehien harritu zuena. Bazekien, nik bezala, osaba gerra garaian desagertu zela eta
|
hitz
honek zer esan nahi zuen horrelakoetan. Bere berri ere bazuen aitaren ahotik, edo etxean geneuzkan argazkietatik, baina ihesarena erabat berria zitzaion, zer esanik ez Raimundok ihes hartan izan zuen partaidetzarena.
|
|
|
Ondoren, herriaren arima zer den esplikatu zigun metafisika merkez, Oteizaren esaldi batzuk erabiliz, eta, bukatzeko, organoa XXI. mendeko instrumentu bihurtzeko egin zen ahalegina txalotu zuen, urte hartako edizioak ekarri zituen berrikuntzak xeheki deskribatuz. Bukatu aurretik, berriro eman zizkion eskerrak Eusko Legebiltzarreko lehendakari" panpoxari"(
|
hitz
honek denak harrapatu gintuen oharkabean, zer esanik ez Cristina Arsuaga, jarri zuen aurpegia nolakoa izan zen ikusita. Subkontzientearen traizioa izango zen; izan ere, nik banekien SatisLourdes San Joseren mireslea zela, berak esango lukeen bezala Satisfaction gustura kantatu izango ziokeela) eta hitza eman zion.
|