|
2017
|
|
|
|
Baina
Herwarth purrusta egin zion, ez diozu bisitariari galdetu astirik ote duen bilduma ikusteko, dagoeneko eguerdia da. Bazkalostean ordubeteko atsedena hartzea agindu zizun sendagileak.
|
|
|
berak nahi zuen nik ez nezala berehala bilduma ikusi, horrexegatik asmatu nuen hitzordu bat bazkaltzeko. Esan nuen plazer handia izango zela niretzat bere bilduma ikustea,
|
baina
ezinezkoa zitzaidala hirurak baino lehen egitea, eta hiruretan pozaren pozez agertuko nintzela.
|
|
|
Ulertzen dut esan zuen marmarka, Berlingo handi mandiek sekula ez dute astirik ezertarako.
|
Baina
oraingoan denbora duzu, ez baitira hiruzpalau pieza, hogeita zazpi karpeta baino, bakoitza artista diferente batena eta bat ere ez erdi beteta. Ondo da, hiruretan elkartuko gara, baina izan puntual, bestela ez dugu amaituko eta.
|
|
|
Baina oraingoan denbora duzu, ez baitira hiruzpalau pieza, hogeita zazpi karpeta baino, bakoitza artista diferente batena eta bat ere ez erdi beteta. Ondo da, hiruretan elkartuko gara,
|
baina
izan puntual, bestela ez dugu amaituko eta.
|
|
|
Amak bidali nau zu ikustera... gertatutakoa kontatu dit... eta mesede handi bat eskatu nahi dizuegu... gure aita ikusten joan baino lehen... azaldu nahi dizuegu... Aitak nahiko du, normala den moduan, bere bilduma erakutsi...
|
baina
, bilduma... bilduma... ez dago osorik... zenbait pieza falta dira... egia esan, pieza asko falta dira.
|
|
|
Aurretik ere arazoak zituen, askotan kale egiten baitzion,
|
baina
gerra pizteaz batera itsu geratu zen. Bere asmoa zen, nahiz eta hirurogeita hamasei urte izan, Frantziako frontera joatea, baina armadaren jazarraldiak 1870ekoak baino motelagoak izanik, aitak disgustu handia hartu zuen, eta hortxe hasi zen ikusmena galtzen.
|
|
|
Aurretik ere arazoak zituen, askotan kale egiten baitzion, baina gerra pizteaz batera itsu geratu zen. Bere asmoa zen, nahiz eta hirurogeita hamasei urte izan, Frantziako frontera joatea,
|
baina
armadaren jazarraldiak 1870ekoak baino motelagoak izanik, aitak disgustu handia hartu zuen, eta hortxe hasi zen ikusmena galtzen. Nolanahi ere, gaitz horretaz aparte, aita osasuntsu dago; duela gutxi arte orduak eta orduak ibiltzen zen paseoan, eta bere ehiza kuttunari ere ez zion muzin egiten.
|
|
|
Gaur egun, ordea, ezin du ibilaldirik egin, eta bere bildumak baino ez du asebetetzen. Egunero ikuskatzen du... hobeto esanda, ez du ikusten, dagoeneko ez baitu ezer ikusten,
|
baina
arratsero ateratzen ditu karpeta guztiak eta laminak ukitzen ditu, bata bestearen atzean eta beti ordena berean, buruz baitaki aspalditik zelan sailkatuta dauden... Hori besterik ez zaio axola gaur egun, eta nik egunkariek enkanteei buruz esaten dutena irakurri behar izaten diot, eta prezioek zenbat eta gorago egin, bera zoriontsuago da... zeren... hauxe da larriena, aitak ez daki ezer gure garaiko prezioez... ez daki dena galdu dugula eta bere pentsioaz hilean bi egun baino ezin gaitezkeela bizi...
|
|
|
Gainera, nire ahizparen senarra frontean hil zuten, eta ahizpak lau ume hazi behar ditu...
|
Baina
gure aitak ezer ez daki gure arazo materialez. Hasieran dirua aurrezten hasi ginen, geroz eta gehiago, baina alperrik zen.
|
|
|
Baina gure aitak ezer ez daki gure arazo materialez. Hasieran dirua aurrezten hasi ginen, geroz eta gehiago,
|
baina
alperrik zen. Orduan, gauzak saltzen hasi ginen, baina bere bilduma kuttuna ukitu barik...
|
|
|
Hasieran dirua aurrezten hasi ginen, geroz eta gehiago, baina alperrik zen. Orduan, gauzak saltzen hasi ginen,
|
baina
bere bilduma kuttuna ukitu barik... Geneuzkan bitxi apurrak saldu genituen, baina, Alajainkoa!, txakur handirik ere ez zitzaigun geratzen, aitak guztiak enplegatu baitzituen arte laminak erosten.
|
|
|
Orduan, gauzak saltzen hasi ginen, baina bere bilduma kuttuna ukitu barik... Geneuzkan bitxi apurrak saldu genituen,
|
baina
, Alajainkoa!, txakur handirik ere ez zitzaigun geratzen, aitak guztiak enplegatu baitzituen arte laminak erosten. Eta orduan, zer saldu ez genuela... eta zer egin ez genekiela... orduan... amak eta biok pieza bat saldu genuen.
|
|
|
Eta orduan, zer saldu ez genuela... eta zer egin ez genekiela... orduan... amak eta biok pieza bat saldu genuen. Aitak ez zigun egundo baimenik emango,
|
baina
berak ez daki gauzak zein gaizki dauden, ez daki zein zaila den merkatu beltzean jatekorik aurkitzea, eta gerra galdu dugula ere ez daki, Alsazia eta Lorena entregatu behar izan dugula ere ez... Egunkaria irakurtzen diogunean ez diogu holakorik aipatzen, kezkatu ez dadin.
|
|
|
Antikuarioak milaka marko eskaini zizkigun, eta pentsatu genuen horiekin zenbait urtez iraungo genuela.
|
Baina
, badakizu, dirua urtu egiten da... Sobratu zitzaiguna bankuan sartu genuen, baina handik bi hilabetera guztia xahutu genuen.
|
|
|
Baina, badakizu, dirua urtu egiten da... Sobratu zitzaiguna bankuan sartu genuen,
|
baina
handik bi hilabetera guztia xahutu genuen. Beste pieza bat saldu behar izan genuen, eta gero beste bat, baina antikuarioa atzeratu egiten zen dirua bidaltzen, eta heltzen zenerako galdua zuen bere balioa.
|
|
|
Sobratu zitzaiguna bankuan sartu genuen, baina handik bi hilabetera guztia xahutu genuen. Beste pieza bat saldu behar izan genuen, eta gero beste bat,
|
baina
antikuarioa atzeratu egiten zen dirua bidaltzen, eta heltzen zenerako galdua zuen bere balioa. Saiatu ginen enkanteetara joaten, baina han ere iruzur egin ziguten, nahiz eta prezioak ikaragarriak izan...
|
|
|
Beste pieza bat saldu behar izan genuen, eta gero beste bat, baina antikuarioa atzeratu egiten zen dirua bidaltzen, eta heltzen zenerako galdua zuen bere balioa. Saiatu ginen enkanteetara joaten,
|
baina
han ere iruzur egin ziguten, nahiz eta prezioak ikaragarriak izan... Milioiak heltzen zirenerako gure eskuetara, balio gabeko paperak bilakatuak ziren.
|
|
|
Zerbait sumatuko balu hondoratu egingo litzateke. Agian ez dugu ondo jokatu berarekin,
|
baina
ez genuen beste aukerarik: bizi beharra zegoen...
|
|
|
Ene Jauna! Arte saltzaile naizen aldetik pertsona asko ikusi ditut dohakabeki lumatuak, inflazioak era erdeinagarrian astinduak, ogitarteko baten truke familia ondare ikusgarri eta balio handikoak ostu dizkiotenak;
|
baina
oraingo honetan halabeharrak kasu berezi bat jartzen zidan aurrez aurre, barru barrutik inarrosten ninduena. Normala denez, isilik izango nintzela agindu nion nire solaskideari eta nire esku zegoen guztia egingo nuela.
|
|
|
Detaileak zehatzak dira oso, argitsuak. Dresdeneko piezarekin alderatu dut lamina hau,
|
baina
Dresdenekoa askozaz difusoagoa da, pobreagoa. Eta ez du ez askazi makala!
|
|
|
Ikaragarria zen ikustea azazkalarekin nola markatzen zituen, zehaztasun milimetrikoarekin, bere fantasian baino existitzen ez ziren bildumagileen zigilu ikusezinak. Eztarria ikaraz lotua nuen, ez nekien zer esan;
|
baina
nahasmen honetan murgildua nintzela, begirada jaso nuen emakumeengana eta, berriro ere, emazte zaharra ikusi nuen eskuak goian eta keinu ikarati eta aztoratua egiten zidala. Indarrak berreskuratu eta hitz egiten hasi nintzen.
|
|
|
aberatsak izango zarete, hiriko aberatsenak, Dresdeneko aberatsenak bezain aberats, eta orduan eskertu egingo didazue nire eromena.
|
Baina
bizirik naizen bitartean ez da lamina bakar bat ere aterako etxe honetatik; lehenengo ni aterako naute, eta gero bilduma.
|
|
|
Ez ziren hitz egiten ausartzen, zaharraren belarri finak guztia atzemango baitzuen.
|
Baina
, zein adeitsuak ziren malkotan izanik ere! Zein niri zuzendutako begiradak!
|
|
|
"
|
Baina
hemengoan belar ugari dago" erantzun zion haserre. " Belarra baino ez dago-eta.
|
|
|
" Hara, begiratu behi horiei!" oihukatu zuen izebak. Trenbidearen inguruko zelai guztiak behiz eta idiz beterik zeuden,
|
baina
izebak, umearen arreta desbideratu nahian edo, gauza bitxia balitz bezala adierazi zuen.
|
|
|
Neskato gazteena" Mandalayrako bidean" errezitatzen hasi zen, giroari barre ikutua ematen ziola. Lehenengo lerroa baino ez zekien,
|
baina
hala ere, probetxu handia ateratzen zion. Behin eta berriz errepikatzen zuen esaldi bera, eztiki eta aldi berean errime.
|
|
|
" noski" esan zuen izebak gogo txarrez,"
|
baina
hain ona izan ez balitz, ez dut uste hain arin joango zirenik laguntza ematen"
|
|
|
" Ez zuek bezain polita" esan zuen mutilzaharrak,"
|
baina
nazkagarri ona zen".
|
|
|
Hara joan aurretik, begiak malkoz beteta zituela, izebei zin egin zien, ez zuela Printze onberaren lorerik hartuko, eta halaxe, hitza gordetzeko asmoa zuen.
|
Baina
lorerik ez zegoenez, gure neskatoa barregarri gelditu zen."
|
|
|
Han, Barrenkalean, gazte ameslari bat ikusten dut bere etxeko ganbaran, mahai gainean abailduta eta paperez inguratuta. Antzerki lan bat dauka amaitzeko,
|
baina
hotz gehiegi egiten du idazten jarraitzeko. Tximinian surik ez dago, eta sabela hutsik dauka."
|
|
|
" Enaratxo, maitea" esan zion Printzeak," benetan ederra da kontatzen didazuna,
|
baina
nahiago dut gizon emakumeek sufritzen dutena ezagutzea. Egintzazu hegaz herri gainetik eta kontaidazu ikusten duzuna".
|
|
|
Enaratxoa, ostera, hotz zen,
|
baina
ez zuen Printzea bakarrik utzi nahi: bihotz bihotzez maite zuen.
|
|
|
|
Baina
azkenean konturatu zen hiltzera zihoala. Azken indarrak bildu eta Printzearen sorbaldan pausatu zen.
|
|
|
Pincini jauna Italiak egundo izan duen tatuaje maisu handiena zen,
|
baina
bizitzaren gorabeherek horrenbeste xaxatu zuten ezen, 600 liberaren truke, Henri Deplis bere bezeroaren bizkarra tatuatzen hasi baitzen, sorburutik gerriraino, Ikaroren erorialdia maisuki marraztuz. Grabatua amaitu ostean, etsitu samar agertu zen Deplis jauna, zeharo konbentzituta baitzegoen, Ikaro, Wallenstein jeneralak Hogeita Hamar Urteko Gerlan irabazitako gotorleku bat zela.
|
|
|
Hilobia bi kerubin hegaldunez apaindua zegoen, lekurik apenas uzten ziotenak horrenbeste maite zuen artea praktikatzeko.
|
Baina
Piniciniren alarguna geratzen zen, eta seiehun libera zor zizkioten. Inoizko krisirik handienean murgildu zen Deplis jauna.
|
|
|
|
Baina
bizkarrean zeraman itsatsia hildakoaren talentua. Halako baten, bainu turkiar bateko korridore lurrundu baten zegoela, jabeak, Italiako iparraldekoa bera, arropak jantzi zitzala eskatu zion, erabat kontra baitzegoen Ikaroren erorialdi ospetsua publikoki erakusteaz Bergamoko Udalaren baimenik gabe.
|
|
|
Une batez, laino beltzak agertu ziren Europako zeruan, gatazka piztu zitekeenaren seinale. Italiako gobernuak bere horretan jarraitzen zuen; ez zitzaion batere axola Deplis en etorkizuna ezta oraina ere,
|
baina
ez zuen inondik inora onartuko Ikaroren erorialdia artelana, Bergamoko Udala izanik jabea, Italiatik ateratzerik.
|
|
|
Zalaparta motelduz joan zen,
|
baina
Deplis koitadua, nahiko lotsakorra berez, zurrunbiloaren erdian aurkitu zen berriro ere hilabete batzuk geroago. Aleman bat agertu zen, arte aditua nonbait, Bergamoko Udalaren baimena lortu zuena artelan ospetsua aztertzeko.
|
|
|
Bitartean, artista dohakabeak maldan behera jarraitzen zuen eta inor ez zen harritu anarkista italiarren bandora pasatu zela jakiterakoan. Gutxienez lau aldiz jarri zuten Italiako fronteran, atzerritar arriskutsu eta fidagaitza zela argudiatuz,
|
baina
bueltan bidali zuten behin eta berriro, Ikaroren erorialdia antzeztea egokituko balitzaio bezala. Azkenik, Genovako kongresu anarkista baten zegoela, kamarada batek, eztabaida sutsuaren erdian, likido korrosibo bat jaurti zion bizkarrera.
|
|
|
Azkenik, Genovako kongresu anarkista baten zegoela, kamarada batek, eztabaida sutsuaren erdian, likido korrosibo bat jaurti zion bizkarrera. Jantzita zeraman alkandora gorriak gutxitu egin zituen kalteak,
|
baina
Ikaroa erabat desitxuratuta geratu zen, ez ezagutzeko moduan.
|
|
|
Hegaztiari zerion erre usain desiragarriak pieza dastatzeko irrika piztu zion emakumeari eta, halaxe, kurrilo izter bat eskatu zion sukaldariari.
|
Baina
sukaldariak, trufa eginez," ezinezkoa da, Brunetta andrea, ezinezkoa da" esan zion kanta kantari.
|
|
|
Mahaikide guztiek barre egin zuten sukaldariaren okurrentzia entzunda,
|
baina
Conrado, mahai bueltan zeuden pertsona bereziekin adeitsu agertu nahirik, hauxe erantzun zion sukaldariai.
|
|
|
Tunante halakoa, zeure horretan jarraitzen duzula ikusita, alegia, nire bizitza osoan ikusi eta entzun ez dudana frogatu nahian, bihar bertan ikusiko dugu zuk diozuna egia ote den;
|
baina
kontrakoa frogatzen bada, zin degizut, luzaroan gogoratuko dituzula zure ergeltasuna eta burugogortasuna. Momentuz, bere horretan utziko dugu kontua:
|
|
|
Veneziarrak ikusik nagusiak baretu gabe jarraitzen zuela, barkamena eskatzeko moduren bat pentsatzen aritu zen,
|
baina
alperrik. Alde egiteko gogoa piztu zitzaion, baina ez zuen horretarako adorerik, beldurra sorrarazten baitzioten nagusiaren mehatxuek.
|
|
|
Veneziarrak ikusik nagusiak baretu gabe jarraitzen zuela, barkamena eskatzeko moduren bat pentsatzen aritu zen, baina alperrik. Alde egiteko gogoa piztu zitzaion,
|
baina
ez zuen horretarako adorerik, beldurra sorrarazten baitzioten nagusiaren mehatxuek. Gainera, zelan egin ihes nagusiak berak baino zaldi hobeagoa izanik?
|
|
|
|
Baina
jauna erantzun zion Chichibiok ataka honetatik zelan irten ez zekiela, bart ez zenuen" Hu, hu, hu" egin; egin izan bazenu kurriloak bigarren hanka luzatuko zukeen, hemengo hauek egin duten bezalaxe.
|
|
|
Agur adeitsua egin eta, begiak goratuz, burua makurtu zuen niri begira, aspaldiko adiskidea balitz bezala. Hasiera batean ez nuen ezagutu,
|
baina
bere izena esan zuenean, irribarre xume batekin, berehala ezagutu nuen: Berlingo antikuario ospetsuenetakoa zen.
|
|
|
Eurengatik balitz, alkandoraren bikiak eta idazmahaiko kriseilua ere erosiko lizkidakete. Geroz eta zailagoa da merkantzia berri bat aurkitzea (barkatu espresio hau erabiltzea guretzat horren sakratuak diren objektuak izendatzeko),
|
baina
kasta higuingarri honentzat inkunable veneziar miresgarri bat dolarrak irabazteko bilgarri xinple bat baino ez da, eta Guercino ren marrazki autografo bat ehun liberako pare bat billeteren inkarnazioa.
|
|
|
aspaldiko erosle gehienek enkanteetan saldu behar izan zituzten euren jabetzak; beste asko hilda zeuden, eta bizirik zirautenengandik ezer gutxi espero zitekeen.
|
Baina
, halako baten, gure bezero zaharrenaren eskutitz mordoa aurkitu nuen. Ahaztua nuen bezero hau, izan ere, gerra hasi zenetik hona, 1914an, ez zigun inongo mandaturik edota galderarik egin.
|
|
|
Eskutitzok harrigarria bada ere duela hirurogei urte bidaliak ziren. Bezero honek jeneroa erosi zien nire aitari eta baita aitonari ere,
|
baina
bildumagile lanetan neramatzan hogeita hamazazpi urteetan, oroimenak huts egiten ez badit behintzat, ez zuen sekula gure denda zapaldu. Itxura baten, gizon eszentrikoa zen, antigoalekoa eta originala, Mendel edo Spitzweg en koadro batetik ateratako alemaniar horietako bat, probintzietako hiri txikietan, gaur egun ere, nonahi aurkitu daitekeen ale bakan arraro bat.
|
|
|
Hirurogeita hamarrean erretiratuta bazegoen, bizirik bazen, ezinbestean, laurogei urte izan behar zituen.
|
Baina
pertsona aurreztaile orijinal eta absurdo hau jakinduria handikoa zen lamina zaharren bildumagile bezala: irizpide onekoa zen eta gustu finekoa.
|
|
|
Guri bakarrik mende erdian zehar erosi zigunak balio ikaragarria zuen, eta pentsatzekoa da eskuraketa gehiago egingo zituela beste zenbait enkante eta antikuarioetan. 1914az geroztik ez genuen bere enkargurik jaso,
|
baina
jakin banekien tamaina horretako bilduma bat nekez saldu zitekeela hautsak harrotu barik; hortaz, pertsonai kurioso horrek bizirik behar du egon edo bilduma bere oinordekoen esku dago.
|
|
|
Bi eskuak luzatu zizkidan.
|
Baina
ongietorri keinu adeitsu eta espontaneo honi zurruntasun arraroa kontrajartzen zitzaion. Ez zuen urrats bat ere eman nigana gerturatzeko, eta ni zertxobait harrituta hurbildu egin behar izan nintzaion eskua emateko.
|
|
|
Eta oraingo honetan ere hotzikara sentitu nuen begi hil horiek ikusi nituenean, hutsalari irmo zuzenduak, bekain sendo eta zurien azpian.
|
Baina
itsuak berehala eten zuen nire harridura; nire eskuak berea ukitu zuen unean bertan, agur adeitsua eta eztia eskaini zidan esku biak indarrez astinduta.
|
|
|
Portaera ona izateagatiko medailak obedientziaren eta puntualtasunaren medailen kontra jo zuen. Otsoa etsita zegoen,
|
baina
medailen dilin hotsa entzutean, gelditu egin zen bat batean, adi adi, hotsa sasitzatik baitzetorren. Bat batean sasitzara salto egin zuen, garaipen gosezko begi gris zurbil eta ankerrekin, eta Bertha handik arrastaka atera ondoren, oso osorik irentsi zuen.
|
|
|
" Hasiera kaskarra du" esan zuen neskato gazteenak,"
|
baina
bukaera benetan bikaina da."
|
|
|
" Haize orratza bezain ederra da" esan zuen nagusien kontseiluko buruak,"
|
baina
ez da oso praktikoa".
|
|
|
Gau batez, enara txiki bat hegaldatu zen hiri gainetik. Bere ahizpak Egiptora joanak ziren duela sei aste,
|
baina
bera geratu egin zen inguruko palmondo batez maitemindu zelako. Udaberri hasieran aurkitu zuen erreka ertzean.
|
|
|
"
|
Baina
zertan ari zara?" esan zioten beste enarek. " Negozio ederra egingo duzu txakurraundirik bako maitale horrekin!
|
|
|
" etorri nahi duzu nirekin?".
|
Baina
palmondoak ezetz esan zion adarrei eraginez.
|
|
|
|
Baina
hegaz hasi orduko, hirugarren tanta bat erori zen. Orduan, gorantz begiratu eta zer ikusiko eta, Printze Zoriontsuaren begiak negarrez ikusi zituen.
|
|
|
Behin baino ez zen agurearen segurtasuna arriskuan izan: Rembrandt-en" Antiope" deskribatzen hasi zenean (prezio ikaragarri handia izango zuen pieza, dudarik gabe), grabatuaren zehaztasuna aitatu zuen eta, horretan ziharduela, bere atzamar urduri eta iragarleak plantxaren lorratza jarraitu zuten ohiko goxotasunaz,
|
baina
bere ukimen nerbio zorrotzek ez zuten inongo aztarnarik aurkitu lamina gainean. Laino moduko bat igaro zen bere kopetatik, eta ahotsak estropezu egin zion.
|
|
|
Haserre egin didazue beti diru guztia bildumara bideratzen nuelako; egia da, hirurogei urtetan ez garagardorik, ez ardorik, ez tabakorik, ez bidaiarik, ez bisitarik antzokira, ez libururik... beti aurrezten eta aurrezten aritu izan naiz obra hauek eskuratzeko.
|
Baina
ikusiko duzue ni ez naizenean: aberatsak izango zarete, hiriko aberatsenak, Dresdeneko aberatsenak bezain aberats, eta orduan eskertu egingo didazue nire eromena.
|
|
|
Pozaren pozez izan naiz, azkenean, aditu batekin begiratu ditudalako nire lamina maiteak.
|
Baina
itsu honi egin diozun bisitaldia ez zaizu alperrekoa izango. Ene emaztea lekuko dela, agintzen dizut nire testamentuan klausula bat sartuko dudala nire bildumaren enkantea zure etxe ohoretsuari enkargatzeko.
|
|
|
Benetan, miraria da Berlingo jaun handi mandi bat bidean galdu eta gure herrixkara heldu izana...
|
Baina
kontuz ibili behar da arte merkatari batek trena hartzen duenean... Hemen esaten dugu poltsak eta ateak itxi behar direla buhameak agertzen direnean...
|
|
|
Azken hitz hauek esateaz batera," Alemaniako bildumagile gailenetakoa", aldaketa arraroa sumatu nuen agurearen bisajean. Tente eta geldi jarraitzen zuen logelarekin erdian,
|
baina
bat bateko argitasun espresioak eta barne harrotasunak bere figura animatu zuten. Emaztea zegoen lekurantz zuzendu zen, honakoa esan nahiko balu bezala:
|
|
|
Aurkitu ezin eta etsipenarekin borrokan.
|
Baina
, gaurkoan ere, bila zenbiltzan horri hutsune garratz batek kenduko dio lekua.
|
|
|
Zure izate osoa oroitzapen eskasetan bilakaturik geldituko litzateke. Ehun pertsonatik gorak gogoratuko zintuzke zure heriotzaz berrogei urte geroago ere,
|
baina
benetan, hor sakon sakonean, inork ez luke jakingo nor izan zinen.
|
|
|
Izan ere, bidaia laburra da oso.
|
Baina
zugan, beste mundu batera bidaiatuko bazenu bezala izango da. Denboran atzera egingo bazenu bezala.
|
|
|
Harro nago.
|
Baina
... beldurra sentitu dut, beldur handia. Beldurra eta dolumina.
|
|
|
Bi aukera daude; edo beraiek, edo gu.
|
Baina
, harro nago neure buruarekin.
|
|
|
Hotz egiten du. Eta zigarroa eutsiz darabilzun eskua izozten ari zaizula nabari duzu,
|
baina
ez zaizu gehiegi ardura, ez baita zuretzat nahiko arrazoi berau lurrera botatzeko. Oraindik ere pizturik dirauten sentikortasunezko izpi oldarrak urrituz doazkizu segundo bakoitzean.
|
|
|
Eta batez ere pozik naizen bezalakoa izatearren.
|
Baina
gaur nire iraganak oraina jango ote duen beldurra sentitu dut. Gaur nire oroitzapenetan gordetzen dudan arantzak ziztada berri bat egin dit, odol tanta garratz bat isuriaz.
|
|
|
Nik indar guztiz bultza egiten diot, beti aurrera, aldatzean gora eta zirkin amiñi batek bete egiten nau.
|
Baina
hala ere, gorantz begiratu eta ez dut helmugarik bistaratzen. Ez dakigu ziur gure metara noizbait iritsiko garen, ez dakigu meta hori existitzen den ere.
|
|
|
Une honetan, duzu gehiago. Etxean zaude, bakarrik,
|
baina
ez da hori latzena, latzena benetan bakardade hori barreneraino sartua daukazula da.
|
|
|
Alde egin dezaket.
|
Baina
nora. Amaren etxera ezin joan naiteke.
|
|
|
Gaztea da oso,
|
baina
hala ere, zigarroa esku artean ukanen duela dakusazu. Eta momentu horretan bere biziak garrantzirik ez duela jakingo duzu.
|
|
|
Esperantzaren haziak erein eta gogoz eta maitasunez ureztatu arren, fruiturik atera ez izanagatiko etsipenak harrapatu duela irudituko zaizu. Ea burutik zer pasatzen zaion itaundu nahiko diozu,
|
baina
isilik gelditzen zara. Ez diozu ezer esanen.
|
|
|
Esku bat jaso du neskak orduan, zu ukitu nahiko bazintu bezala, zurekin bat egin nahiko balu bezala. Zuk ere momentu berean zure besoa altxatu duzu eta berearengana zuzendu,
|
baina
elkarri ezer esan gabe. Bat batean, eskua aurrerantz daramazularik, zure eskuak ispiluaren kristal hotzarekin tupust egin du.
|
|
|
Iosu lehen aldiz musukatu nuen toki hartan.
|
Baina
jada, berandu da, beranduegi. Eta egia esan behar badut, momentuotan, damu naiz.
|
|
|
Azken aldiz, maite zaitut esateko aukeraren jabe izan.
|
Baina
jada berandu da, beranduegi.
|
|
|
Hor, begi bistan, izanen dituzu eguzkia eta orbain zuridun oihal erraldoia ere.
|
Baina
zer axola, ez da zeru bera. Eta hura aurrean duzula, oroitzen zara nola liluratzen zintuzten haizeak egin ohi zituen ibilbideek, zeruko urdintasunak besarkatzen zituen mendi gailurretan barrena.
|
|
|
Ahoz aho zabaldu zen pinu guztietatik, gu ere gure artean komunikatu egiten garelako. Ez dugu ahorik,
|
baina
zuek, gizakiok, entzun ezin dituzuen soinu asko egiten ditugu. Hasieran ez zuen inork sinisten, inork ez baitzuen ezer ikusi, entzun bakarrik.
|
|
|
|
Baina
ezinezkoa zen zurrumurru hori egia zela ikusi genuen denok, ondoko mendiko pinuek, garrasika, laguntza eskatzen zigutenean, orduan ikusi genuen dena, nola lurretik ateratzen zituzten, sustraiak apurtuz eta geratzen zitzaizkien sustrai apurrak zakuetan sartuz lur pixka batekin. Horrela egon ziren, eta hiru egunetan kamioietan eraman zituzten han zeuden milaka pinuak.
|
|
|
Pare bat hilabete igaro zen pinudia akabatu zutenetik, gizonak berriro itzuli zirenean. Kamioiz ere etorri ziren eta gure amaiera zela pentsatu genuen,
|
baina
ez zen horrela izan, beste mendi batera joan ziren eta milaka zulo egin ondoren pinuak birlandatzen hasi ziren. Kamioitik atera zituzten, milaka zuhaitz txiki jarri zituzten, itxaropena berritu zitzaigun, ondorengo hauek sustraiak bota eta han finkatuko zirelakoan, baina laster ulertu genuen, beraien momentua ere helduko zela, gure bila etorri zirenean.
|
|
|
Kamioiz ere etorri ziren eta gure amaiera zela pentsatu genuen, baina ez zen horrela izan, beste mendi batera joan ziren eta milaka zulo egin ondoren pinuak birlandatzen hasi ziren. Kamioitik atera zituzten, milaka zuhaitz txiki jarri zituzten, itxaropena berritu zitzaigun, ondorengo hauek sustraiak bota eta han finkatuko zirelakoan,
|
baina
laster ulertu genuen, beraien momentua ere helduko zela, gure bila etorri zirenean.
|
|
|
Eraikinez beteriko leku batera heldu ginen. Hori izango zen herria seguruenik, horri buruz entzunda nuen,
|
baina
ez nuen inoiz ikusi, bizi osoan ez nintzelako menditik mugitu. Herria, gizakiak bizi zireneko, eraikinez beteriko lekua omen zen eta hala zirudien, jende mordoa baitzegoen leku guztietatik eta eraikin piloa ere bai.
|
|
|
|
Baina
denbora pasatu ahala gero eta gutxiago egoten zen nirekin, telebista ikusten jartzen zen eta ez zidan jaramonik egiten. Egun batean opariz inguraturik esnatu nintzen.
|
|
|
|
Baina
nireganako axolagabekeriak aurrera jarraitzen zuen, eta, handik gutxira, amak dena batu zuen, bolatxoak, koloredun kordelak, bonbillak... Seinale txarra zela susmatzen nuen nik.
|
|
|
Seinale txarra zela susmatzen nuen nik. Ez nekien zer gertatuko zitzaidan,
|
baina
ezin zen oso ona izan. Egongelako izkina batean utzi ninduen amak, hormaren kontra.
|
|
|
Han egon nintzen botata egun piloa. Zabortegira doan kamioia pasatzen zen bai,
|
baina
ez gintuen batzen, gintuen esaten dut, ni ez nintzelako han pinu bakarra, beste bi zeuden, nire egoera berdinean, han botata. Orain arte bizirik iraun dugu, niri, besteei bezala, noizean behin lorontzira ura botatzen zigutelako, baina kalean sikatzen hasiak ginen.
|
|
|
Zabortegira doan kamioia pasatzen zen bai, baina ez gintuen batzen, gintuen esaten dut, ni ez nintzelako han pinu bakarra, beste bi zeuden, nire egoera berdinean, han botata. Orain arte bizirik iraun dugu, niri, besteei bezala, noizean behin lorontzira ura botatzen zigutelako,
|
baina
kalean sikatzen hasiak ginen. Hostoak zimeltzen hasiak ziren eta amaiera hurbil sumatzen nuen.
|
|
|
Galdutako kartazalak, Föergell enpresako akziodun nagusiaren esku egon zuen ordubete barru, derrigor. Horrexegatik, ohizko irabazle maskara ez
|
baina
, erabat desitxuratutako karantza zurbila ageri zuen eguerdi hartan, Möergell enpresako zuzendari orokor, Ataulf Tarqquus jaunak. Bizitzako lehen porrota erditzera balihoa bezala, eskuak giltzurrun aldean bilduta zeuzkan, eta izerdi patsetan zen, erabaki garrantzitsuenak hartzen zituen piraña ontziari pega pega eginda; begirada galduta eta pentsakor.
|
|
|
Nondik hasiko zen
|
baina
, Tarqquus jauna, kartazalaren bila. Nola ebatziko zuen, itxuraz hain hutsala zirudien arazo larri hura?
|
|
|
Eta han, bihotzen antzeko marrubi artean, maitemindu zen lehen aldiz. Ez zen neska polita,
|
baina
bere tristuraren begiradak gorritu zion bihotza. Lanean topatu zuten elkar, eta lanean begiratu zuten elkar.
|
|
|
|
Baina
neskaren tristura bihotzean geratu zitzaion, eta marrubiek maitasunaren kolorea gorria zela esan zioten.
|
|
|
Borobilak, hiruki antzekoak, txikiak, handiak, kolpatuak eta distiratsuak.
|
Baina
inoiz ez zuen aurkitzen magalean zeramanaren edertasuna zuenik.
|
|
|
|
Baina
bazekien ere, bera ohetik mugitu bezain pronto, ohe berean lo egiten zuen aita ere esnatuko zela, eta hobe zen horrelakorik ez gertatzea.
|
|
|
Tomasek alde egin zuenean Puskas leihotik begira geratu zen. Elurra ari zuen, gutxi
|
baina
lurra berriz ere zuritzen ari zela ikus zitekeen. Begirada leihotik kendu eta barrara hurbildu zen.
|
|
|
Maialenen gorputza, hotz, isilik, arima gabe zegoen. Puskasek zerbait esan nahi zuen, egoera aldatu,
|
baina
ez zitzaion ezer zentzudunik bururatzen. " Ardo ona"," Kanpoan hotz egiten du" edo" Sabinorena ere" esatea pentsatu zuen, baina isilik geratu zen.
|