|
2000
|
|
|
Gure izena ere eman zuten, anaia eta biona, Errusiarako.
|
Baina
gure amak ez zuen egon behar guztiz konbentzituta, eta irtenaldi hura, adio hura, atzeratzen eta atzeratzen joan zen, joatekoak joan eta gu bertan geratu ginen arte.
|
|
2005
|
|
|
|
Baina
gure amarena... orain dela zazpi hilabete bakarrik gertatua... eta ni Labartzako ehortzetara ezin joan izana... Nahiz Ixaskunek ahalegin guztiak egin...
|
|
|
Atxetako Allika tarrengana joatea ere bururatu zitzaigun, egia esan.
|
Baina
gure ama orain dela hamar hilabete bakarrik hila delarik, uzkur geunden. Eta ez mugitzea erabaki dugu.
|
|
2008
|
|
|
Handik aurrera" lagun ikusezina" erabiliko genuela esan zuen, zerrenda eta guzti, eta guk, jakina, amen egin genuen. Emozioa galdu genuen
|
baina
gure amak lasaitu ederra hartu zuen.
|
|
2009
|
|
|
Ez dakit esan dizudan noizbait,
|
baina
gure amak botika batean egiten zuen lan.
|
|
2010
|
|
|
ez nuen zalantzarik egin eta ez nuen zalantzarik izan!; jarraian, amarengana joan nintzen, jakina, pozik bai, baina baita kezkatuta ere, goitik behera erori ondoren min hartua egon baitzitekeen; gero, bi gizon hurbildu ziren: batek ea suspertze gelara eramango ote genuen galdetu zuen, beheko eraikin batean zegoen gela hura, nora eramaten baitzituzten konortea galtzen zutenak, zorabioak jota?,
|
baina
gure amak begiak ireki, erori zenetik ez zen minutu erdi bat baino gehiago igaro, nik uste, eta ozen esan zuen:
|
|
|
Ama, beraz, hantxe zegoen, Romana arestian egondako tokian doi... bera ere, bat batean, lurrera erori zenean, kordegabe; oi, amari ere agertu zitzaion azkenean Ama Birjina... ez nuen zalantzarik egin eta ez nuen zalantzarik izan!; jarraian, amarengana joan nintzen, jakina, pozik bai, baina baita kezkatuta ere, goitik behera erori ondoren min hartua egon baitzitekeen; gero, bi gizon hurbildu ziren: batek ea suspertze gelara eramango ote genuen galdetu zuen —beheko eraikin batean zegoen gela hura, nora eramaten baitzituzten konortea galtzen zutenak, zorabioak jota—,
|
baina
gure amak begiak ireki —erori zenetik ez zen minutu erdi bat baino gehiago igaro, nik uste— eta ozen esan zuen: " Ez!"; konturatzerako, doña Gertrudis ere aldamenean genuen;" Zer gertatu zaizu?" galdetu zion; amak zerbait esan zuen, baina nik ez nion entzun, eta maistrak ere ez... orduantxe jendartean beste oihu bat hedatu baitzen:
|
|
2011
|
|
|
|
baina
gure amak
|
|
|
Ni oso urduri nengoen, gauean askotan esnatu naiz pentsatuz zer nolakoa ote den Frantziako bizimodua, asmatu ezinik nola bizi ote diren frantses horiek. Ni urduri nengoen,
|
baina
gure ama ni baino askoz gehiago!
|
|
2013
|
|
|
Gure aitak kontzertu batean ezagutu zuen, eta segituan maitemindu. Zoriontsuak izan ziren elkarrekin, nik uste,
|
baina
gure amak beti izan zituen zailtasunak aitaren familiarekin bat egiteko. Aitonarekin gaizki konpontzen zen, adibidez.
|
|
2014
|
|
|
Hain zen jakintsu... eta umoretsu. Guztiok erran dut,
|
baina
gure amak otto Laurenz funtsgabe hordi bat zela zioen beti, ganorabako bat. Eta amak ezagutzen zuen bere neba, naski.
|
|
|
Baina lankideek ez zioten utzi. Gero berak... niri egiten didate horrelako zerbait eta gordeko nuen,
|
baina
gure ama ez zen horrelakoa. Baina berak ez zuen sekulan lana utzi, beti beti...
|
|
|
Hori gomendatzen ziguten monjek, baina guk ez genuen sekula horrelakorik egin. Baturik errezatzen zuen familiak baturik jarraitzen omen zuen,
|
baina
gurean ama berandu zetorren lanetik eta aita, normalean, gu oheratu eta gero. Hori bai, etxean makina bat arrosario zegoen.
|
|
2015
|
|
|
–Hura izan zuan hura desastrea. Ni ez ninduan han egon,
|
baina
gure ama eta Ibon joan zituan berarekin. Jubilatuenean izan zuan entrebista; hura bukatutakoan, kanpoan bazkaltzeko plana ere egina genian.
|
|
|
–FMLN [Frente Farabundo Martí para la Liberación Nacional] osatzen zuten bost alderdi armatuetarik zaharrenari lotu nintzaion, FPL Fuerzas Populares de Liberación Farabundo Martí, Alderdi Komunistaren eszisioko partiduari. Nik esango nuke 19 urte nituela;
|
baina
gure amak dio 16 nituela. Nebak gerrillako kide ziren ordurako, eta hilabete batzuk lehenago etxean ezkutatu ziren, euren zelularekin harremana galdu zutelako.
|
|
2016
|
|
|
|
Bainan
gure amak berriz izanez lanak egiteko, baratze lan jatekoa eta ogia kozinatzeko.
|
|
|
Zure emazteari?
|
Baina
gure ama zen.... Ongi ulertzen badut gure aita zira?
|
|
2017
|
|
|
Bai, han arriskuan geunden, eta familiako haurrak, hau da, nire ahizpa eta ni, Ingalaterra bidali nahi gintuzten.
|
Baina
gure ama oso gogorra zen, eta ezetz esan zuen. Bere umeak berarekin izan nahi zituen.
|
|
2018
|
|
|
pixka bat kezkatuta bai.
|
Baina
gure ama Miren emakume gogorra da. Aurkituko dio soluzioa.
|
|
2019
|
|
|
Handik aurrera" lagun ikusezina" erabiliko genuela esan zuen, zerrenda eta guzti, eta guk, jakina, amen egin genuen. Emozioa galdu genuen
|
baina
gure amak lasaitu ederra hartu zuen.
|
|
2020
|
|
|
224 hildako utzi zituen erasoak, erdiak inguru Neguriko oligarkiaren semeak, Ybarra, Zubiria, Careaga, Urquijo eta gisako abizen entzutetsuak zituztenak.
|
Baina
gure amari 36ko Gerra aipatu eta Francoren gerra hegazkinek Bilbo eta inguruetan, Erandion bertan, egin zituzten triskantzen kontakizunak etortzen zitzaizkion gogora. Sirenak entzun orduko etxetik korrika atera eta Lutxana edo Axpeko tren tuneletan ezkutatzen ziren?, jarraitu nuen aurrean nuen ikasle gazteari historiari buruzko ikasgaiak ematen.
|
|
|
Manuelak gogoratzen zuen amaren irribarre tristea. " Seme alaba guztientzat norbere ama izango da ederrena,
|
baina
gure ama Agate ahizparen aldean ederra zen, elizako Amabirjina baino politagoa". Haurtzaroko oroitzapenak gordetzen zituen Manuelak bere irudi, usain, soinu eta sentimenduekin.
|
|
2021
|
|
|
Oso bestelakoa izan zen orduz geroztik gainontzeko garizabaldarrekiko harremanak, haiei nolabait traizio bat egin zielakoan, nire gurasoekin ezin hotzago, ezin zakarrago, jokatu baitzuten, existitu ere zirela ahaztu eginez, eta hain ohiko denez, gutxienez gure aitaren diruaren beharra izan arte. Eta hau guztia gutxi balitz bezala, nahiz eta gure aita gaixoak, berez ez oso eskuzabala izanda,
|
baina
gure amaren onuraren alde edozein gauza egiteko beti prest, eskatu mailegua behingoan eman, garizabaldar prestu eta leinutsuok ez zioten ere sekula barkatu mailegua onartu behar izatearen umilazioa jasan izana. Horretarako, gure senitarteko leinutsu eta prestuek guztiz asmatuak ziren aiko maikoak kontura atera ohi zituzten, hau da, gure aitak dirua ematerakoan euren leinuaren ezereza aurpegiratu egin ziela, garai berrietako benetako boteretsuak nortzuk ziren bene benetan gogora ekarriz.
|
|
|
Gure amak goxo goxo hartzen zuen Jonane, zer jan nahi zuen galdetzen zion. Jonanek ez zuen ezer hartu nahi,
|
baina
gure amak, bizkarrean besoa jarrita, zopa eta pureak sartzen zizkion apurka.
|
|
2022
|
|
|
Bilbon zela zauritu zuten Intxaurrondo. " Ez dakigu frontean edo hirian jazotako bonbardaketaren batean izan zen,
|
baina
gure amak gogoan zuen bere aitak eskuetako behatzak alanbre bidez lotuta izan zituela". Zaurietatik erabat osatu gabe zegoela, berriro frontera eraman zuten.
|
|
|
Ez naiz esaten ari gure amak ez diola kartsutasunik aurkitzen bizitzari, ez, esan nahi dudana da gure amak nahigabe bat duela Javierren amak ez zuena.
|
Baina
gure ama gauza txikiekin da kartsua eta oraindik bete gabeko ametsak dituenaren edertasuna erakusten du. Ez dakit zein diren ametsok, jauna, zeren gure amak inoiz ez du horretaz hitz egiten.
|
|
|
Jimenaren etxea saldu diten, esan zidan. Jimena nire amona zen, jauna,
|
baina
gure amak inoiz ez zuen ezer jakin nahi izan harekin," andre hori" deitzen zion, eta hil zenean, amak uko egin zion etxearekin geratzeari eta herriko ondare bihurtu zen. Nik amonari ez nion inoiz" amona" deitu.
|
|
|
Marixol izan nintzen ia ia, beraz.
|
Baina
gure amak Navarro Villosladaren Amaya y los vascos leitu zuen, eta handik jarri nahi zidan izena Amaia. Sekula ez dut irakurri liburu hori.
|
|
|
Depresiboa zen, eta horri buruz pentsatzen jartzen naizenetan... Medikuen esanez, pilula bakarrarekin menderatu zuen bere egonezina,
|
baina
gure ama egoskorra izan eta ezer hartu nahi ez. Eta desorekatu egiten zen, pilula ez hartzeagatik.
|
|
2023
|
|
|
“Eskolan, orain Ermuan ikastolan badute hezkuntza arautuan bertsolaritza lantzeko aukera, baina ni adin horretan nengoenean ez. Ez nuen izan bertsolaritza ikasgelan jasotzeko aukerarik,
|
baina
gure ama bertsozalea da, eta izan du ohitura inguruko herrietan antolatutako bertso saioetara edo Bizkaiko Txapelketako saioetara joateko. Akorduan daukat saioetara eramaten ninduela berarekin batera”.
|
|
|
“Ez nituzke gauza hauek esan,
|
baina
gure amak esaten zuen etxean aitarik gabe hazi zirela ia ia, oso gutxi ikusten zutelako, bere lanak egiten zituenean Eibarko kalera jaisten baitzen, han tabernaz taberna ibiltzeko”, jarraitu zuen Edurnek.
|
|
|
" Ez hadi ergela izan. Itsu batek ere igarriko likek; beno, amak ez,
|
baina
gure ama ez den edozein itsuk antzemango likek". Barre egin zuen.
|
|
|
" Amaren aurrean bortxatu ninduten, arropak kenduta. Gauez sartzen ziren beti, eskuburdinak jartzen zizkiguten, trapu bat jartzen ziguten begian, ezer ikus ez genezan,
|
baina
gure amari ez. Nahi zuten guztia egiten zuten gure gorputzekin.
|
|
|
AUZOKIDE 3: Bai,
|
baina
gure amari ezkondu zenean oparitu zizkioten flanelazko izarekin akordatzen naiz eta…
|