|
2000
|
|
|
Alta, zuberotarrak euskal kulturaren parte direla ohartzen ari dira. Gero eta elkarte gehiago dago Zuberoan, dantza eta kantu elkarteak,
|
baina
egiaz, kontzientzia politikoa eskas dago oraino.
|
|
|
Nahiko gaizki pasa du gizarajoak, baina Kubara bueltatzen bada, ez pentsa kubatar arrunt baten bizimodua izango duenik, ez horixe, Fidelek Batista diktadorearen garaiko etxe puska bat emango lioke-eta, igerileku eta guzti. Ez naiz politika kontuetan sartuko,
|
baina
egia da kubatarrek zailtasun ugari dutela. Irla presondegia bihurtu da, ezin dute bisarik eskuratu.
|
|
|
Alderdi sendagarri horren lekuko, berriro, Gregorio Arruek Santa Jenoberaren bizitzaren hasieran zion zerbait gogora ekarriko dizuet. Gregorio Arruek santa honen bizitzaz esaten diren guztiak horrelaxe gertatuak ez zirela aldarrikatzen du,
|
baina
egia izateaz haratago, bizitza hari indarra eman zion fedearen indarra zen egiaztagarria.
|
|
|
Arrazoi du Ormazak Castro eta Bizkaiaren arteko lotura historikoa dela esatean, hurrengo orrietan azaldu dugun bezala.
|
Baina
egia da, halaber, gaur gaurko arazoa dela Castrok bizkaitarren etorrerarekin bizi duena. Udalak topatzen dituen zailtasunek eta herritarren haserreak konponbiderik ba ote du?
|
|
|
Ez dugu' mitxelinik', 105 urtetako historiaren ondorioz, oraindik ere alderdi nagusiena EAJ delako.
|
Baina
egia da, 20 urtetan egin dugun lanaren ondorioz, batzuek nekea somatzen dute. Arzalluzen hitzak interpretatzeko aukera hori ez zen bidezkoena.
|
|
|
Joan San Martinek (Egan, 1984, 3 alea, 156 or.)" metaforaz eta kontraesanez" egina dela diosku: " poesia absurdu horietakoa dirudi, ez itxura hutsez,
|
baina
egia garratza" (157 or.). Kalitate aldetik egileak berak hitzaurrean dioen moduan kalitate onekoa ez ote den sujeritzen du baina" gauza berriak esaten ditu Bordelek Donostiako gaztelutik eta Etxahunek galeretatik esan ez bezalakoak." (158 or.)
|
|
|
Ohi bezala, hor erori ziren gure foruzale porrokatuak ere. Ulergaitza
|
baina
egia.
|
|
|
Espainiarentzat munduko inperiorik handiena eduki zuen errege hark berak zuzenean ez noski. Baina oroi errege Felipe II.aren historiagile bezala kronikari izan zen Esteban Garibai, eta mondragoar hark Treviñori buruz bildu zituenak, nortasunez eta garaiagatik badutelako bere garrantzia;
|
baina
egia da inori ez diodala irakurri kronikari hark zer zioen.
|
|
|
gurasoen etxera heltzeak lasaitasun punttu bat eman zidan. Badakit esan berri dudan horrek ez duela koherentzia handirik aurreko egunetan idatzitako gauzekin,
|
baina
egia da.
|
|
|
Txemak oporrak ditu, eta esan diot, nahi baldin bazuen behintzat, niri ez zaidala batere inporta bera oporretan joatea. Horrela esan diot,
|
baina
egiaz nahiago nuke oporretara joango balitz, berdin Asturias edo Malawira. Gutxienez ez nioke horrenbeste eragingo buruari.
|
|
|
|
Baina
egia da Txemak ez ziola kasu gehiegirik egin Eiderrek, beste ezer gabe," nik Irlandara joan nahi dut" esan zuenean. Aitzitik, airean altxatutako garagardo botila brindis baterako gonbita zela ulertu zuen Txemak eta, berak ere berea altxatuz, txin txinka hasi zen inguruko beste lagun guztiekin.
|
|
|
Aitzitik, erranen nuke ezen beldurti samarra naizela.
|
Baina
egia da, halaber, ezen, abersitatearen aitzinean, aitzina egiteko disposizione hori ere badudala. Eta hala sentitzen ditut usu neure baitan bi jaidura edo bi sentimendu kontrajarri horiek, bi zaldi balira bezala, elkarren aurka garaikarrean, nor gehiago.
|
|
|
Erran dizut ezen aitona Nikolas gero eta eriago eta gero eta desgogarago zegoela bere erreuma harekin,
|
baina
egia erran behar badut, uste dut ezen semearekin ere —gure aitarekin, alegia— jeloskor zegoela, eta jelosiak areagotu egiten zizkiola gaitzaren ondoreak eta sufrimenduak.
|
|
|
Zeren, Jainkoaren baitarik Jainkoaren baitarako bidean, Jainkoaren baitan baikeundeke jadaneko... Eta komunionea izanen litzateke ez ezinezko bat eta gezur bat, nola uste izan baitut anitzetan,
|
baina
egiaren egia...
|
|
|
—Bai, egia da Kristok erran zuela ezen bere mundua ez zela mundu honetakoa,
|
baina
egia da, halaber, ez zuela erran ez zela noizbait izanen... Eta hortxe ditugu lehen giristinoak, Paradisu horren lekuko izan zirenak...
|
|
|
Ez nuen luzaroan iguriki behar izan jakiteko ezen ez zitzaidala gezurrez mintzatu
|
baina
egi egiaz, jaun André!
|
|
|
Eta egia da ez zebiltzala urrearen gutizian,
|
baina
egia da, halaber, ezen, halarik ere, urrezko aro batean bezala bizi zirela, zeren deus guti behar baitzuten bizitzeko eta zeren haietarik nornahi baitzegoen prest, baita bere buruaren ukatzeko ere, baldin hura guztien onerako bazen, nola manatzen baitu ebanjelioak, nahiz eta haiek ez zuten artean Kristoren hitzaren berri... eta, aitzitik, guk gizon zuriok bai, nahiz eta gero ez dugun haren hitzik...
|
|
|
Zeren goikoentzat beti baitzituen prestik so argiak eta errepuesta eztiak, hitz onak eta salutantzia arraiak, eta haiei egiten zien, halatan, festa eta begitarte, eta zeren ikustekoak baitziren haren manerak eta mugimenduak, emetasun puntu batek ukituak bezala, eta haren boza, castrato batena zirudiena, haien erranetarat plegaturik eta malguturik, kanabera bezala...! Begirune falta idurituko zaizu, beharbada, jaun André, gure aita izan zenaz horrela mintzatzea,
|
baina
egia erraiterat etorri natzaizu, neure egia; ordea, gezur erranen nizuke, baldin egia apaintzen ibiliko banintzaizu. Erran dezakezu ezen aitak bizitzan baztertu egin ninduela, eta bazterrerat nahi nukeela nik orain hura, eta horregatik mintzatzen naizela horrela hartaz, irain hutsez eta mendeku nahiez.
|
|
|
—eta, zalantzazko itzalak ezpainetarik ihes egiten ziola eta boza goratzen zuela, akabatu zuen—:
|
Baina
egia duk, halaber, ezen ehundabatgarrena gure etxeko kontua dela, eta, beraz...
|
|
|
Izan ere, ez al genion aita Bartolomeri behin baino gehiagotan aditu ezen jaun inkisidorearen laguna zela, eta ez ote zezakeen, edo ez ote zuen izanen aitzinago, ondorez, bere eragintxoa haren baitan eta haren deliberamenduetan? Bai, egia zen ezen aita Bartolome, bertzalde, jesuita zela eta jesuitek san Inazio zutela patroin, Ofizio Sainduak pertsegitu zuèn gizona,
|
baina
egia zen, halaber, ezen, kontradikzione iduriko haren aitzinean, ama erabil zezakeela lekuko gisa, edo Urbiaingo bertze edozein eliztar, osaba Joanikot salatzeko, eta berdin mugi zitzakeela judizioaren hariak itzaletik, jaun inkisidorearen adiskidetasuna profitatuz. Zeren, hala balitz, nihaurk ere profita bainezakeen amak aita Bartolomerengan izan zezakeen eragina...
|
|
|
|
Baina
egia ezkutatuko nizuke, baldin erranen ez banizu ezen hatsarrean bozkarioa sentitu nuela, bozkario izugarria, zeren ez baitzetozen ene bila, txakurraren bila baizen. Eta ahalkeak meneraturik behar nuen, baina ez nintzen hargatik ahalke.
|
|
|
Ez, ez nuen ur garbirik atera,
|
baina
egia ere bazen kezka biziagoek biziarazi nindutela hondar egunetan. Marihuanaren esku beratzak ttiraka egin zidan, goitti.
|
|
|
Horra Kristinaren leloa, semearekiko nire huts-egite ugarien errubrika. Zakar ihardukitzen nion,
|
baina
egia izaki. Duela zortzi urte bizia aldatuko zidan berria hartzean bezala, zorabio hura berritzeko aukera izan nuen, geroan ere, aita erraten zidan izaki estrainio horren aitzinean.
|
|
|
Patio gotikoan jendeak bere hartan zirauen itxura batean, gure aitorpenak entzuteko irrikaz. Eta, itxura batean esan dut, alegia ez naiz gehiegi ausartu egoera nola zegoen azaltzeko garaian,
|
baina
egia esan, egoera txit aldatuta zegoen harmailetan, guk, gonbidatuok, ezikusiarena egiten biziki saiatu ginen arren. Gauzak, ordea, aldatu egin ziren franko atsedenaldi luzeak iraun zuen tartean, eta ez, ausaz, gure onerako.
|
|
|
Eta egia da orain alegera nagoela,
|
baina
egia da, halaber, leher kaka egina sentitzen naizela. Horregatik, aldizkaria aurreko eserlekuaren bizkarreko sarean utzi (Bruselan erosi nuena ere bertan ezarri, eta, Bilbora heldutakoan, biak ala biak ere bertan ahantziko ditut), koadernoa altzoan hartu, eta lo kuku bat egiten saiatu aurretik, Rubenek oparitutako argazkiak ikusiko ditut.
|
|
|
nik ere pilula hartzen jarraituko nuen. Egia da sexu harremanetarako guztiz gogogabetua utzi ninduela,
|
baina
egia da, halaber, eguneroko pilula ttikiak esperantza doi bat eskaintzen aukera eta posibilitateen mundu oso bat zabaltzen zidala; hitz batean esatearren: askeago sentiarazten ninduen.
|
|
|
Gauza intimoekin jarraituz, nekez imajina dezake inork Dabidek zein gustukoa duen txiza komunontzian eserita egitea... Egia da etxe barnean gure txepel  keria ezin argiago azaltzen dela,
|
baina
egia da, halaber, beste umore mota bat, beste bihurrikeria puntu bat ere askatzen dugula beharbada hori guztia ongien jaso  tzen duen hitza konplizitatea da, eta hori etxean uzten dugula kalerako atea zeharkatzen dugun une beretik. Nahi bezain ongi azaltzen ez dakidan hori guztia oroitu eta pentsatu dut Adela eta Luis komunetik irten eta, azken honek, belarrira honela xuxurlatu didan arte:
|
|
|
Eta hala ere, orain familiakoei ezin bada ezer esan, ez jakin nola adierazi.
|
Baina
egia esatera, nahiz eta orain denengandik urruntzeko beharrizana sentitu, nahiz eta kontraesan izugarria izan, familia babesgarria egiten zait, eusgarria, larrialdietarako 24 ordutan prest dagoen sorospen zerbitzua: Ama...
|
|
|
Ongitxo oroitarazten didate hori oraintsu gelako aulki baten bizkarrean eseki ditudan jeans garbitu berriek (nahiz eta konpresa ipinia izan, jarioak fraketan arrasto nabarmena utzi dit). Egia da arropa zikinerako gustura hartuko nukeela garbigailu bat;
|
baina
egia da, halaber, garbigailua orain neure gorputzean nabaritzen dudala: bularrak beren onera etortzen hasiak zaizkit eta komunera joaten naizen guztietan arindua eta garbitua sentitzen naiz, hilabetean zehar pilatu zaidan zikinkeria hustu, edo hilekoaren etorrerarekin kontu bat kitatu, eta beste bat zabalduko banu bezala.
|
|
|
Amaitzea besterik ez zait geratzen: halako gazi gozotasun batez,
|
baina
egia esanda, nahikoa etsita gurasoek eman zigutena salbatzen jakinen ote dugun.j
|
|
|
Egia da baita ere, behar hori daukanak, nola erabili ikasiko duela, ikasteko medioak badaudelako;
|
baina
egia da ere Estatu espainiarrean, irakurtzen ez dakiten edo juxtu oinarrizko testuak irakurtzeko gai diren biztanleen kopurua oraindik ere handia dela. Bestalde, gero eta gehiago dira etxean ordenagailua dutenak.
|
|
|
Izan daiteke halakorik,
|
baina
egia da, baita ere, izate eta aiurri baterazintasun horrek dibortziorako oinarri zentzuzko baten eza ezkuta dezakeela. Nork berma dezake, dibortziorako arrazoirik azaldu ez delarik, horretarako zio nahikorik badagoela?
|
|
|
Frazerrek dio, adibidez, euria lortzeko araoa lehentxeago edo geroxeago eraginkorra denez gero, ez dela erraza magian hutsegitea aurkitzea —eta arrazoi horregatik iraun duela hainbeste denbora—
|
Baina
egiaz bitxia da gizakiek ez ikusi izana lehentxeago edo geroxeago edozelan ere euria egiten duela3.
|
|
|
[Zerbaitengatik haserre banago, batzuetan lurra edo zuhaitz bat, besteak beste, jotzen dut nire makilarekin.
|
Baina
egiaz ez dut uste lurra erruduna denik, ezta jotzea ezertan baliagarria denik ere. " Nire haserrea lasaitzen dut".
|
|
|
Beti bi mundutan zatiturik bizi zen. Egia da logika matematikoaren gurasoak —Frege eta Russell— bere maisuak izan zirela,
|
baina
egia ere bada Goethe, Schopenhauer, Weininger, Kraus edo Nietzsche bere gaztetako irakurketetan zeudela. Egia da Moorerekin hizkuntz analisia filosofiaren arma bihurtu zuela, filosofo analitiko bat balitz bezala, baina egia ere bada bitartean Tolstoi, Dostoievsky, Agustin, Pascal eta Kierkegaard irakurtzeko ohitura ez zuela inoiz galdu.
|
|
|
Egia da logika matematikoaren gurasoak —Frege eta Russell— bere maisuak izan zirela, baina egia ere bada Goethe, Schopenhauer, Weininger, Kraus edo Nietzsche bere gaztetako irakurketetan zeudela. Egia da Moorerekin hizkuntz analisia filosofiaren arma bihurtu zuela, filosofo analitiko bat balitz bezala,
|
baina
egia ere bada bitartean Tolstoi, Dostoievsky, Agustin, Pascal eta Kierkegaard irakurtzeko ohitura ez zuela inoiz galdu. Irakurketa desberdin hauek ezagutu ditzagun nahikoa da Wittgensteinen ahotsa entzutea.
|
|
|
Zerbaitengatik haserre banago, batzuetan lurra edo zuhaitz bat, besteak beste, jotzen dut nire makilarekin.
|
Baina
egiaz ez dut uste lurra erruduna denik, ezta jotzea ezertan baliagarria denik ere. " Nire haserrea lasaitzen dut".
|
|
|
Betaurrekorik gabe eta begietarako babesik gabe soldeatzen ikusi dudan gizon bakarra hura zen; zahartuta ere, hark ez zuen betaurrekoen beharrik izan. Harrigarria da,
|
baina
egia. Bi ordutan egiten zuen labanaren ezkutua matrizean.
|
|
|
Maria Victoria heldu zenean are ederragoa iruditu zitzaidan Paris. Poesia merkea irudituko zaizu,
|
baina
egia osoa da. Beti izan ginen bata bestearen osakin; ondo konpontzen ginen.
|
|
|
Tristea zen gerraosteko giroa, iluna...
|
Baina
egia da umeok aise aurkitzen genituela alaitasun uneak. Bizikleten gurpilekin karrerak egiten genituen, alanbre kakotu batez bultza eginez, Legorretaraino joan etorria, Itsasondotik igaroz.
|
|
2001
|
|
|
Oraintxe litzateke guk euskaldunok, bat eginez, aurrera jotzeko une aproposa. Egia da ia Espainia guztiko prentsa eta mass media gure aurka ditugula
|
baina
egia da baita ere, PP ez doala ondo eta bere politikoak inkonpetente hutsak direla. PSOEko buruzagia den Zapaterok esan berri du Espainia gaur egun ia gobernurik gabe dagoela eta Aznarrek ez dakiela aldapan behera joatearren pedalei eragiten baino.
|
|
|
Mende luzean, Ane Olivan Zestoako gerentearen esanetan," medikuntza naturalaren onurei larregiko balioa eman zitzaien,
|
baina
egia da medikuntza konbentzionalak osatu ezin zituen zenbait gaitzentzat ur termala onuragarria zela".
|
|
|
Bikilak lehen esan duen bezala, ezkerrak zikloak ditu, batzuetan goian dago eta hurrengoan behean; gaur egun behean dago baina, dirudienez, gorantz egiteko gogoarekin. Anttonek esan duen bezala, arrazoiak badaude beste jarrera batzuk bultzatzeko
|
baina
egia da iraultza proiektu gutxi dagoela.
|
|
|
" Aurrera egin dugu, sekula baino emaitza hobeak lortu ditugu.
|
Baina
egia da alternatiba izan nahi genuen neurrian gaur dezepzionaturik gaudela". Nicolas Redondo ere etsita zegoen, baina analisia ez zitzaion hain garbi ulertu.
|
|
|
Oraintxe, hegaluzearen kanpainan bete betean sartzen ari garen garai honetan, komenigarria da teknologia berri horiek gure arrantzaleei eskaintzen dizkieten zerbitzu batzuk aipatzea. Egia da beraiek direla itsasoan sartu eta arrantza gauzatu behar dutenak,
|
baina
egia da baita ere teknologia berri horiek hobeto eta baldintza hobeetan arrantzatzen laguntzen diotela; dena den, goi mailako aurrerapen hauen kontua nahiko gauza berria da beraientzat.
|
|
|
Guztion atsekabea sortzen duten egoera tamalgarri hauen aurrean arduradun politikoen ahotan «arrazoi naturalak» esaera entzutea ohikoa bilakatu da. Ezin da ukatu, heriotz masibo hauetako gehienetan ez dagoela gizakiaren aldetiko ekintza zuzenik,
|
baina
egia da ere arrainen heriotza eragiten duten faktore «natural» horiek gizakiak ibai eta ibaiertzetan burututako eraldaketen ondorio direla. Lehenago aipatu den moduan, ibaien erdi eta behe ibilguetan, udan batez ere, oxigeno eskasiak gerta daitezke modu naturalean, baina egia da ere, ibaiek badutela egoera horiei aurre egiteko baliabiderik eta ongi kontserbaturiko ibaietan, egoera horiek ez direla kezkagarri bihurtzera iristen.
|
|
|
Ezin da ukatu, heriotz masibo hauetako gehienetan ez dagoela gizakiaren aldetiko ekintza zuzenik, baina egia da ere arrainen heriotza eragiten duten faktore «natural» horiek gizakiak ibai eta ibaiertzetan burututako eraldaketen ondorio direla. Lehenago aipatu den moduan, ibaien erdi eta behe ibilguetan, udan batez ere, oxigeno eskasiak gerta daitezke modu naturalean,
|
baina
egia da ere, ibaiek badutela egoera horiei aurre egiteko baliabiderik eta ongi kontserbaturiko ibaietan, egoera horiek ez direla kezkagarri bihurtzera iristen. Hala ere, gure ibai gehienetan burutu diren kanalizazio basatiek, ibaiertzetako landaredia suntsitzeaz gain, kasu askotan ubideak ikaragarri zabaldu dute.
|
|
|
Autonomia edo estatu federatuen arteko harremana askoz normalagoa izan luke. Ez dut esango Aragoirekin bezala izan behar duenik, berdina ez delako,
|
baina
egia da Tafallatik beherakoek Aragoirekin dutela identitate eta berdintasun maila handiagoa Euskadirekin baino. Nafarroako Iparraldean alderantziz da, eta horregatik izan behar dira kontuan Nafarroako identitate guztiak.
|
|
|
Irrati edo telebista batean entzuten dudanean Durangoko autopistako istripuan hildakoak egon direla; kamioia alemana dela, baina lo hartu zuen txoferrak jatorri turkiarra duela, hor ideologia dago. Egia izan daiteke,
|
baina
egia guztia ez da esaten. Eta ausentzia ere ideologia da.
|
|
|
Alegia, Euskadik edo Euskal Herriak herri delako izango du autodeterminazio eskubidea, ez gizartea delako. Ados,
|
baina
egia da ere lurraldeak ez direla berez autodeterminatzen, lurraldeek hiritarrak dituzte beren baitan. Aldi berean, denok badakigu abertzaletasuna non den nagusi eta non ez, baita Euskal Herria erreferentziatzat hartzen duen abertzalearen kopurua zein den ere.
|
|
|
Batez ere zineman egin izan ditudan lanetan asko kostatu izan zait nire burua ikustea. Emaitza pare bat aldiz ikusita onartzera iritsi eta gai naiz gauzak beste distantzia batekin ikusteko,
|
baina
egia da asko kostatzen zaidala. Gainera gauzak astiro eta ondo pentsatuta egitea gustatzen zaion pertsona horietako bat naiz, bat bateko erreflexu hori nahiko geldoa daukat.
|
|
|
" Ikasten" aztertzen konturatu ginen. Oso harro gaude disko horrekin,
|
baina
egia da erritmo denak pisutsuak direla eta guk badaukagu punki ukitu bat ere bai, eta horregatik, abiadura pixka bat sartu behar genuen. Jada bosgarren aldian oso erraz entzuten da diskoa.
|
|
|
Parkerik gehienetan ez da segurtasun akats asko batera aurkitu,
|
baina
egia da, bestalde, akatsik gehienak oso erraz saihets daitezkeela, azpiegituren mantentze lana egoki egiten ez delako edo langileek arriskua dagoen lekuan arriskurik ikusten ez delako; eta horretarako ez dago aitzakiarik.
|
|
|
Berezkoa ere behar da,
|
baina
egia esan, berezko hori barrutik iristen da, sukaldeak konkistatu egiten zaituelako.
|
|
|
TOMAS urduri dago,
|
baina
egia esatea erabakitzen du.
|
|
|
Azkenik, ariketan ikusitakoaz baliatuz, irakasleak jarduera (edo nahiagobaduzue, ataza?) aurkeztu zuen labur. Horretarako,. Sinestezina
|
baina
egia, izeneko oharra prestatu genuen.
|
|
|
Sinestezina
|
baina
egia (egileen oharra)
|
|
|
Poitiers koguduak (732an) bultzatu ote zuen erresistentziarako joera? Horrela izan zenentz ezdakigu zehazki,
|
baina
egia da islamiarrek Iruñearen kontrola galdu zutela eta Ukbavaliak (734) hiria berriro okupatu eta goarnizioa ezarri behar izan zuela.Gertaerek frogatuko zutenez, okupazio musulman hori alferrikakoa izango zen, VIII. mendearen erdian (756) aurkaritza eta matxinada piztuko baitziren berriro.
|
|
|
Ezin jakin.
|
Baina
egia da Chamisso k izan zuelaeuskal poeta baten ezagupidea, Des Basquen Etcheon' s Klage izeneko poema luzeaeskaini baitzion Etxahunen bizitza gorabeheratsuari. Idazleak berak aitortzenduenez, Buletin Judizial baten bidez ezagutu omen zuen Etxahunen kasua, baina, Chamisso ren poema irakurrita, ni nago itzalik gabeko Schlemihl gogoangarriarenasmatzaileak ezagutzen zuela, ez dakit Etxahun, baina bai Etxahunen poemaautobiografikoren bat, antza handia baitute Chamisso renak eta EtxahunenMundian malerusik poemak.
|
|
|
Antibiotikoek eta kimioterapikoek eragindako kutsadura Albaitaritzako medikuntzan kimioterapiko jakin batzuk erabiltzea lorpen handia izan da esnetarako behi aziendaren gaixotasun infekzioso askoren aurkako borrokan, besteak beste, mamitisa.
|
Baina
egia da, halaber, modu desegokian erabiltzen edo erabiltzen direnean, batzuetan arduragabekeriagatik eta beste batzuetan ezjakintasunagatik, esnearen eta esnekien hondakinek kutsadura eragin dezaketela, eta horrek osasunean ondorioak dituela. Garbigarri eta desinfektatzaileek eragindako kutsadura Garbigarriak eta desinfektatzaileak esne industrian erabiltzen dira, ondoren esnera irits daitezkeen mikroorganismoak desagerrarazteko eta ugaltzea saihesteko.
|
|
|
Antibiotikoek eta kimioterapikoek eragindako kutsadura Kimioterapiko jakin batzuk erabiltzea, albaitaritzako medikuntzan, lorpen handia izan da esnetarako behi aziendaren gaixotasun infekzioso askoren aurkako borrokan. Aipagarrienen artean, mamitisa dago,
|
baina
egia da, halaber, modu desegokian erabiltzen edo erabiltzen direnean, batzuetan arduragabekeriagatik eta beste batzuetan ezjakintasunagatik, esnearen eta esnekien hondakinen ondoriozko kutsadura eragin dezaketela, eta horrek osasun arazoak ekar ditzakeela. Antibiotiko guztiek, batetik, hondakin aktiboak utz ditzakete esnean, eta, bestetik, itxaron egin behar dute, tratamendua egin ondoren, animalia organismoak metaboliza ditzan.
|
|
|
Berak jakingo luke horrela balitz.
|
Baina
egia esan, onartu du berekiko, ia bi aste ditu Anartzekin hitz egin gabe. Pare bat aldiz deitu dio etxera paletarako hitzordua ezeztatzeko, baina amarekin hitz egin du bietan, eta ez dio Chiapaseko inolako konturik aipatu.
|
|
|
|
Baina
egia ere esan lezake. Bere neurrian, jakina.
|
|
|
‘Euskaraz ikasi dugu,
|
baina
egia esan hizkera hermetiko lez erabili dugu beti. Badakizu zer esan nahi dudan hermetikoa diodanean?
|
|
|
Estatua, eta Estatuarengandik zetorkigun irakaskuntza, etsai omen genuen, hizkuntzaren eta euskal kulturaren etsai.
|
Baina
egia horrek hain egiazko ez den beste puntua zeraman ondotik: etsai dugu Estatua, besteak ditugu, beraz, lagun eta laguntzaile.
|
|
|
Joxe komeriantea, emaztea eta semea, gure artean dabilen Familia Santuaren errainu bizia. Gezurra dirudi,
|
baina
egia da zinemak, hain beheratua eta gaitzetsia izan den mintzabide honek, ez duela, mandaturik zuenean, mandatu bat besterik ekarri, behinolako Mendiko Hitzaldi hartako mandatua: zorionekoak gogozko behartsuak, otzanak, urrikaltsuak, bihotz garbikoak, baketsuak...
|
|
|
Bistan denez, erabaki ideologiko bat dago errutina horren erakuntzaren azpian (ontzat hartzen da boterea informazio iturri nagusi gisa).
|
Baina
egia da, era berean, ekoizpenaren logikaren araberako erabakia dela, kontestaezinezko premia bailitzan. M. Wolf ek (1987: 255) zuzen dioen bezala, informazio aparatuek beren jarduerari begira funtsezko tresneria gisa zehazten duten iturri sareak islatzen du, alde batetik, dagoen gizarte eta botere egitura eta, bestetik, ekoizpen prozesuen eskakizunen arabera antolatzen da.
|
|
|
Baten batek agian aurpegiratuko dit ezker abertzalearen erratuak baino ez ditudala aipatzen, eta beharbada hala da azken aldi honetan,
|
baina
egia ere bada, aspaldi honetako egokierarik onena gure ezker abertzale ofizialaren ezgaitasunagatik izorratu zaigula batez ere, eta halaber beraren harrokeriagatik: zelan pentsa daiteke beraiek kontrolatuko zutela PNVa eta alderdi horrek ordezkatzen duena?
|
|
|
Egia da euskara sortzeko sena euskaldun askorenganagortu dela eta horietako askokMa rteko euskaraer abil tzen dutela;
|
baina
egia da ere harreman guztiz euskaldunetanmu rgildurik dauden euskaldun petoengan ez dela halakorik gertatzen; hizkuntz pobrezia hori egunerokoan erdaranagusitzen den giroetako euskaldunen (titikoen nahiz berrien) ajea da. Beste adibide bat:
|
|
|
Orrialde hauetan agian ezkorregiak (edo modaz pasatutako marxista mesfidatiak) ote gara? Baliteke,
|
baina
egia esan EEBBetako politikari eta burupeek ere inperioarendiskurtsoa maneiatu dute. Urrutira joan gabe, inperioaren bihotzean, Henry A. Kissinger-en 1994ko Diplomacy liburua dugu.
|
|
|
beraiek inongo hiri zehatz batekoak ez zirela aldarrikatzen zuten, pertsona denak baitira hiri unibertsalaren —kosmopolisaren— partaide. Gai hauen guztien inguruan eztabaida franko izan ziren, baita ikuspuntu ikaragarri kontrajarriak ere,
|
baina
egia esan, urrezko aroaren berreskuratze saiakera hauek guztiak asmo izate hutsean gelditu ziren, ondorio praktiko gutxi izan baitzituzten; kezka komun eta krisi baten seinale.
|
|
|
Eta pausorik gehienetan —baten batean bai? — ez dugu inolaz horrelako jakituriarik.
|
Baina
egiatzat ematen ditugu horrelako datuak, objektibo izendatuz, oraingo adibidean ispiluan azaltzen den nire aurpegiaren materiarenak, neurriak, koloreak eta abar bezalakoak. Zientzian zientziaren barruko fede zientifiko hutsez onartuak114 Hau da, zientzian onartzen ditugun datu zientifikoek ezin dute inola gainditu analisi zientifiko huts —zeharo zorrotz— baten etsamina.
|
|
|
Egia, nire giza iritzi arruntez.
|
Baina
egia gordina. Arazoa egia hori arakatu eta zehaztea da.
|
|
|
Lehen aldikoz, nioen,
|
baina
egiaz egunerokoa zen, gizartearekiko herra piztu zitzaidan eta errabiaz hanturik heldu nintzen bilkurara. Joanesen trakako jendeak gure sentimendu euskaldunez baliatzen zirela erran nuen neurekiko bidean zehar, haize farfailen antzera erabiltzen gintuzten, batean borroka armatua eta bestean, argumentu berez justifikatua, Euskal Herri departamenduaren itsuki sostengatzea eskatuz.
|
|
|
Gondoleroak eta biok txalotu genuen bere azken aurkikuntza literarioarekin benetan pozik zirudien Berlusgoñi,
|
baina
egiatan ez genion batere kasurik egiten; kezka gogorragoak genituen, nola ziren, esaterako, txalupa barruan eta gose aurpegiaz zetozen lau gizajale haiek.
|
|
|
|
Baina
egia da lantzean behin
|
|
2002
|
|
|
Sentipen batek eragiñak. Ikuskera ezberdiñak izaten dituzte arazo eta gai batzuetan,
|
bainan
egiaren aztarrenak jarraitzeko gertu gehienak. Eta hau honela izanik ez ote genduke adore eta indar aski, dehadar hori egintza bihurtzeko?
|
|
|
Frankismo garaian, orduan ere, eskuindar giro eta zenbait girotan, onartzen zen euskara, Euskalerria hitza, dantza taldeak... Ez dago aztertuta,
|
baina
egia da, Nafarroan eskuindarrek euskaltzaletasunari uko egitea berri berria da.
|
|
|
Gorkaren lankidea den Jorgek argitu digunez ordea, oraindik ez da frogatu snuf movieak existitzen direnik. " Fikzioa da, kaleko leienda bat, mito bat,
|
baina
egia ere izan daiteke", dio Jorgek
|
|
|
Bazen oposizioko jende gehiago ere leku garrantzitsuetarako hautatua.
|
Baina
egia da, beste garaiak ziren. Merkatal Ganbara harekin lortu genuen pentsa gaur egun zer izango litzatekeen Euskal Herriko bost ganbaren arteko argitalpen bat egitea, Baionakoa barne.
|
|
|
Agian, berrikustea zen,
|
baina
egia esan, lehenago ikusi ez nituela aitortzea egiago, noski.
|
|
|
Par. Guk batari buruz erran bezala izaitea beharreko da; bertzenaz, hunela ezpa litz, bata eztela erraitean egiarik erranen ez genuke.
|
Bainan
egia erran ba dezagu, bera ba dena erraiten duguno, egiazko zera duzu. Hunela uste eztuzua?
|
|
|
Behar bada, ez hain zuzen guzurtia, eta beti.
|
Baina
egia osoa esan ordez, egia erdia, saihestua edo lardastua, edota erdi ixildua edo benetako ez direan zertzeladaz apaindua agertzen, zalea da gizona.
|
|
|
ordura arte tamainarengatik eta jarraitutasunarengatik ezagutu ez ziren produkzio eta populazio hazkunde orokorrak ekarriko zituztenindustrializazio prozesuak. Egia da hazkunde industriala abiatzeko uneak eta erritmoak ezberdinak izan zirela toki bakoitzean,
|
baina
egia da, halaber, hazkunde industrialik izan ez zuten aldeetan ere industria zuten aldeek eragina izan zutela; etabatzuetan integrazioa ere gertatu zen. Aurreko mendeetan, leku berriak hartuz etalurraldeak inbadituz burututako nekazaritzaren hazkundearen aldean, industriarenhazkundeak ez zuen ia lurrik behar, eta horrenbestez, ez zen lurraldeetan barrenahedatu; aitzitik, leku jakin batzuetan kontzentratzeko joera izan zuen.
|
|
|
Gasteizkoa zen Burgostik Bilbora joateko biderik errazena, eta merkatu gaien trafiko horretaz onura handiak eskuratu zituen Arabako hiriburuak. Egia da Burgostik Santander dagoela hurbilago Bilbo baino, etalehia historiko bat izan dela horrengatik;
|
baina
egia da, halaber, XIX. mendeanGaztelako ubidea eraiki zen arte, Bilbok baldintza hobeak eskaintzen zituela.
|
|
|
Egia da, hala eta guztiz ere, hiri handi guztietan, oraindik orain, badagoela egunkariren bat edo beste; eta, ez ahaztu, herri prentsa ere hortxe dago, gero eta ale gehiago kaleratuz. Egia da konpetentzia handia dagoela;
|
baina
egia da, halaber, prentsa bizirik dagoela. Bizirik egongo ote da mende berrian?
|
|
|
|
Baina
egiaren zati bat baino ez genuke aitortuko. Batetik, ez dugu itxarongo bederatzigarren urtera arte; bestetik, udako ikastaro hartarako prestaturiko materiala hornitzen aritu gara urte hauetan eta haren fotokopiak erabili dituzte ikasleek eskoletan.
|
|
|
Egun horiek kontatu gabe, jaitsiera %4 eta %5 bitartekoa izango litzateke. Egia da dezelerazio ekonomikoa sektorean islatzen dela,
|
baina
egia da, halaber, zifrak 2001eko datuekin alderatzen ari garela, urte errekorra izan baitzen", gehitu zuen. Sektorearen Espainiako egoerari dagokionez, azpimarratu zuen logistika kostuak eta erabaki zentroak beste herrialde batzuetan egotea direla Espainiako automobil industriaren arazo nagusiak.
|
|
|
Konpresek ere alergiak sor ditzakete; horregatik, ginekologo askok merkeenak gomendatzen dituzte, edo, gutxienez, perfumeak, plastikozko zerrendak edo azkura edo min larriagoak eragin ditzaketen desodoranteak baztertzen dituztenak. «Nik ez dut irizpiderik merkeenak gomendatzeko,
|
baina
egia da onenak direla errazenak, zelulosa guztiak direnak. Zenbat eta osagai arrotz gehiago izan, orduan eta arazo gehiago sortuko dira.
|
|
|
Gela batetik ateratzean hodi fluoreszenteak itzaltzea saihesten duen jendea dago, haiek pizteko energia gastua aktibo dauden bitartean sortzen dena baino handiagoa dela uste dutelako. Uste hori okerra da,
|
baina
egia da lanpara mota hori itzali eta pizteak balio bizitza murrizten duela. Artikulu honetan hodi fluoreszente bat piztean sortzen den kontsumoa, haren bizitza erabilgarriaren hedadura eta alferrikako gastuak saihesteko mugimendu sentsoreak jartzea komeni den zehazten da.
|
|
|
|
Baina
egia zen Alazne urduri zegoela. Egia zen zerbait ezkutatzen zuela.
|
|
|
Aitzakiaren bat jarriko nion neure buruari, justifikatzeko.
|
Baina
egiatan, oraindik ere, amorrua nion. Suposatzen dut nahita egin nuela.
|
|
|
–Laster jakingo duk, lasai.
|
Baina
egia esanda, ez haiz bakarra.
|
|
|
Barnetik apurtu ninduen.
|
Baina
egia esan behar nuela iruditu zitzaidan. Eta gezur txiki bat, ohi bezala, gaitzean aditua zèn jendeak ez baitzuen uste, artean, epe laburrean erremedio eraginkorrik asma zitekeenik, tratamendu erretrobirala handik urte eta erdira ezarri bazen ere.
|
|
|
–Egia dun, bai.
|
Baina
egia dun, aldi berean, egunen batean ez dunala gehiagorik hartu. Hitza ematen dinat.
|
|
|
Kantaldia bukatu, eta trasteak ba  tzen hasi direnean, bi preso musikako trepeten artean ezkutatu, eta jendea konturatu orduko, bi presoak kalean. Gezurra zirudik,
|
baina
egia duk.
|
|
|
Bidexka hartatik ere pasatuta egongo nintzen arren, ez nuen sekula usteko handik gure jaiotetxea ikusterik zegoenik.
|
Baina
egia zen. Eguzkiak bete  betean ematen zion, eta etxe inguru guztiak nire ame  tsean zuen kolore berbera zuen.
|
|
|
Egia da administrazio publikora joanez gero behin baino gehiagotan ez direla euskaldunak aurkitzen egon behar luketen tokietan.
|
Baina
egia da, horrekin batera, lehenago baino askoz ere euskaldun gehiago kausituko duzula, duda gabe, mahai ofizial horietan eserita. Memoria pixka bat besterik ez da behar, buru pixka bat esan behar nuen baina hitz hori, buruarena alegia, anbiguo samar gertatzen denez" memoria" esango dut, memoria pixka bat behar da lehenago gertatzen dena eta orain dugun aukera parean jartzeko.
|
|
|
Zoritxarrez, hori ez baita batere osasun onaren seinale, gramatiken kontuaz ari naiz, gauzak hala dira oraingoz.
|
Baina
egia da ere orain jendea aukerak egiteko orduan zuhurragoa dela, eta zorrotzagoa. Zeren orain dela hogeita hamar bat urte, denak adorez beteak ginen garai haietaz ari naiz, orduan euskaraz argitaratu ahala liburu gehienak erosten genituen, eta ia ia manu militari irakurri behar izaten genituen, euskaraz idatzia zen oro, euskaraz idatzia izanagatik ere gaizki idatzia egon zitekeela onartu nahi gabe.
|
|
|
Eta euskararen ardura izan nuenean EHUn, ez dut uste arras gauza desberdinak egin nituen.
|
Baina
egia da, horrekin batera, behin prozesu bat ireki ondoren on dela, urteak igarotzen direnean, atseden eta pausaldi hartzea gauzak ongi egiten ari ote garen ikusteko. Eta on dela, batez ere, arazo hauek eztabaidatzea, eta eztabaida hori zuzenean inplikaturik gaudenok hastea, besteren eskuetan utzi gabe.
|