|
2000
|
|
|
" Garai hartan, hamaika kristau amets gozoetan asebeteta ikusi genuen". Horrela izango zen, berak hala bazioen,
|
baina
ez ote ziren gehiago izango, kristauak izanda ere, izenpetze hura goibeltasunez hartu zutenak. Izan ere, delako Konkordatu horrekin, Vaticanoko Estatuak (alegia Eliza katolikoak) Franco eta bereen agintaritza aintzatetsi zuen...
|
|
|
ERRAN berri dizut ezen osaba Joanikotek etxeko historia haiek idealizatu zituela,
|
baina
ez ote zuen hark arrazoin apur bat ere, jaun André. Ez ote dugu aski, arrazoin horren frogatzeko, Nafarroako erregina Margaritaren Heptameron eta Axularren Gero elkarren ondoan ipintzea eta konparatzea, ikusteko zein denborak ziren batarenak eta zein bertzearenak?
|
|
|
Eta behin eritzen gara eta berriro eritzen gara, eta erialdi bakoitzean hondatzen eta higatzen zaigu gorputza, urritzen eta murrizten zaizkigu indarrak eta kemenak, ahultzen eta flakatzen gara, galtzen dute humoreek beren berritzeko eta suspertzeko ahala, aitzinatzen zaigu heriotza, eta hala egiten dugu azkenean fin gaitza, behar baino lehenago eta legokigukeena baino fitezago. Zeren osasuna Jainkoaren eskuetan baitago, zalantzarik ez...
|
baina
ez ote dago gure eskuetan ere, eta ez ote ginateke, halatan, luzeago eta lasaiago biziko, baldin asmatzen ditugunak asmatuko ez bagenitu, beldurraren beldurrez. Eta ez ote da beldurra, ondorez, gure baitan bizi den munstro bat, lau humoreen iturrietarik osasuna atergabe eta etengabe hurrupatzen eta ebasten diguna?
|
|
|
—eta, esku gurutzatuak desgurutzatzen zituela berriro gurutzatzeko, gaineratu zuen—:
|
Baina
ez ote nintzen haserretu, ahalke nintzelako, bertzalde. Zeren uste baitut ezen orduan sentitu nuela ahalkearen iduriko zerbait...
|
|
|
|
Baina
ez ote ninduten kanta haiek atrapatu eta bereganatu, oihu bat nuelako lotan —Rosaren heriotzaren aurkako oihua— eta oihu hari ez niolako artean biderik eman, etsiaren etsiaz, nola eman baitzion, konparazione, Jobek, bere kinka larri hartan eta bere desditxaren erdian...?
|
|
|
Edo, Maddalenentzat sentitzen zuen amorio hartan kausitu ote zuen osabak beharrezko ukendua, zeinak Pedroren urruntasunak bihotzean eragin zion zauriaz senda baitzezakeen?
|
Baina
ez ote nindoan urrunegi, eta ez ote zen hura osabaren bertze josteta bat, zeren atsegin baitzuen jostetan ibiltzea?
|
|
2001
|
|
|
Itzuli da Sarrionandia dramatizaziora, esan beharrekoa beste izaki baten ahoan jarriz. Hemen desagertu egin da lehen pertsona,
|
baina
ez ote da hori, azken batean, bere ahotsaren antzaldaketa?
|
|
|
Eta, gainerakoaren gain, eranskin modura," Platon gure artean" aurkezten digu, hots, Platonek euskal literaturan izan duen oihartzuna. Urrutikoa da, noski, oihartzun hori,
|
baina
ez ote ziren zeharbidez etorri Platonen irakatsiak San Agustin batengana ere?
|
|
2003
|
|
|
Luzeegia, beharbada, egindako,
|
baina
ez ete deuskuz beronek argitzen, beste ezerk baino hobeto, zure izakerea, olerti bideak, asmoak eta ekintzak. Zure poesia lana aztertzerakoan, zure ikuspegi hau be kontuan euki beharrekoa da.
|
|
|
Euskara ikaste/ irakastea da, noski, mugimenduarenhelburua.
|
Baina
ez ote dira kontuan hartu behar horretan maila eta alderdi asko. Ez ote du baliorik Euskal Herrian, israeldar goi kargudun hark esandakoak.
|
|
2004
|
|
|
Lehen esan dut, hala ere, mespretxuz bezala," horrelako neska batez maitemindu nintzela, zoritxarrez", eta oraindik ere madarikatuko ditut mila bider bai Montse eta bai Montse ezagutu nuèn eguna ere...
|
baina
ez ote dut aitortu behar, orobat, bera izan zela ezagutu ditudan emakumeetan lehena eta originalena, eta ez ote nizkioke, alde horretatik, eskerrak eman behar, bakoitzari berea...?
|
|
|
|
Baina
ez ote da errua egongo huts egiteko propio balioko lukeen ahalmen batean edo gure ahalmenetakoren baten funtzionamendu okerrean. Hemen ere garbi utziko du Descartesek bere ikuspegiaren abiapuntua.
|
|
2005
|
|
|
Idazle berri zenbait baduk (ARGIAn, Berrian, Xirikan, literaturan), irratietan ere errelebo zerbait heldu da.
|
Baina
ez ote dira kasu bakanegiak?
|
|
|
" Beldurra ez duk hau –neure artean–
|
Baina
ez ote da hau nire azkeneko bidaia izango?... Baina hala balitz ere, zer?
|
|
2006
|
|
|
Poniatowski, Sarkozi edo Noah integratuak dira bai,
|
baina
ez ote litezke salbuespen bakarrak. Identitarismo frantsesaren estaltzeko doia.
|
|
|
Maite ninduzula eta, zeure maitasun horrek besterik gabe zoriontsu egingo ninduela uste ote zenuen? Askatasuna aitortzen zenidan –eskerrak! – zure nahiei aurrera edo atzera bidea emateko,
|
baina
ez ote zitzaizun bururatu ni ataka estu horretan jartzea bera gogaikarri eta buru-hauste gaitza gerta zekidakeela. Zer eskubide zenuen nire aurrean agertu eta zure bihotza horrela biluzteko, erakusaldi ia inpudiko batean?
|
|
|
Mihigaiztoek egia nahiz gezurra esan, 1805 urtean Trafalgarreko borrokan ibili ziren marineletatik gehienak Andrewk eramanak omen ziren itsas armadara. Kosme Damian Txurruka eta Nelson almirantea aipatzen dira itsas borroka hartako heroi nagusi bezala,
|
baina
ez ote litzateke aipatu behar, haiekin batera, Andrew Miller ofizial marinel erreklutatzailea?
|
|
|
egia da, bai, apurka apurka, urteetan, gainditzen ari naizela gaitza, erabat sendatu ez banaiz ere onera egin dudala, askoz ere itxura hobea erakuts dezakedala edonoren aurrean.
|
Baina
ez ote nieke nire elkartasuna agertu behar nik pairatu nuena pairatzen ari diren neska eta mutil koxkorrei, edota urteetan aurrera egin arren gaitzari gain hartzerik izan ez duten herabe erremediorik gabekoei?
|
|
2007
|
|
|
Eguna horrela egokitu, besterik ez. Egia da, bai,
|
baina
ez ote dugu ezer berdinik aurkituko?. Gogorkeria zitala hiru gertakarietan, horixe besterik ez.
|
|
|
Eta zu hantxe niri begira, munduko gauzarik normalena balitz bezala, lasai lasai, nire mugimendu guztiak jarraitzen.
|
Baina
ez ote zara ohartu nola jarri naizen. Ez ote zara ohartu urduritasunez ezin nintzela zutik egon ere?
|
|
|
Adibide guztiotan ageri da erasoA,
|
baina
ez ote eraso BAT?
|
|
2008
|
|
|
sorginetan ere sinetsi izan baitzuen garai batean, ez al zituen markesa anderea bera eta bi alabak sorgintzat hartu, han bere herrian lehen aldiz ikusi zituenean??, harik eta errealitateak beste zerbait erakutsi zion arte; Reginak ez zuen horrekin adierazi nahi, beharbada, seguru ezetz?, deabrurik ez zegoela, izango ez zen, bada, munduan Angiolillo bezalako anarkista bakar bat egon bitartean!?, baina Reginak nekez pentsa zezakeen ezen, exorzismoaren ondorioz, Nataliaren baitatik urde bat atera zitekeela, jarraian leihoan zehar hegan egiteko, auskalo nora; hartan guztian bazegoen, izan ere, zentzuzko zentzuarekin ahokatzen ez ez zèn zerbait: markesa andereak mirariak zituen buruan betiere,
|
baina
ez ote zuen kontu hark irtenbide arruntago bat, beti gora begira egon gabe. Horregatik hurbildu zen, menturaz, Regina, urduri zegoen arren, urduritasuna ez zitzaion jada aitzakia?
|
|
|
Kolonialismoaren kapritxoek Ganbia bezalako herrialde absurdura eroan gaituzte(
|
baina
ez ote dira Afrikako muga gehienak kapritxo absurdu?). Pasaporteko zigiluen bildumazaleentzat, bat gehiago, ingelesez orain.
|
|
|
nola, bada, urdea ikusi ahala urdaiazpikoa imajinatzen bazuen, listu jariatze automatiko bat eragiten ziona, Pavloven txakurrari bezala!; beste argudio bat ere bazuen, agidanean... sorginetan ere sinetsi izan baitzuen garai batean –ez al zituen markesa anderea bera eta bi alabak sorgintzat hartu, han bere herrian lehen aldiz ikusi zituenean? –, harik eta errealitateak beste zerbait erakutsi zion arte; Reginak ez zuen horrekin adierazi nahi, beharbada –seguru ezetz–, deabrurik ez zegoela –izango ez zen, bada, munduan Angiolillo bezalako anarkista bakar bat egon bitartean! –, baina Reginak nekez pentsa zezakeen ezen, exorzismoaren ondorioz, Nataliaren baitatik urde bat atera zitekeela, jarraian leihoan zehar hegan egiteko, auskalo nora; hartan guztian bazegoen, izan ere, zentzuzko zentzuarekin ahokatzen ez ez zèn zerbait: markesa andereak mirariak zituen buruan betiere,
|
baina
ez ote zuen kontu hark irtenbide arruntago bat, beti gora begira egon gabe. Horregatik hurbildu zen, menturaz, Regina –urduri zegoen arren, urduritasuna ez zitzaion jada aitzakia– markesa anderearengana, hartarako aukera izan zuenean:
|
|
2009
|
|
|
Beharbada betikoari bueltak ematen segitzeko.
|
Baina
ez ote gabiltza beti berdintsu. Berdintsu dabilen bezala telebista.
|
|
|
–Erokeria!?, hitzarekin batera gorputz eroriaren suspertzea eta goraldia sumatzen zuela, bere onera itzulita: nola pentsa zezakeen, bada, Teofilo Mariak, bere ekintza hura Gabinori eta Gabinoren gorputzari probetxuzko gerta zekiekeenik, gorputzak ontzi komunikatuak balira bezala?; gorputzak, izan ere, ez ziren ontzi komunikatuak, azalak mugatutako ontzi bakartuak baizik, gorputz batetik eroritako eskua edo oina, belarria edo sudurra, betiko erortzen baitziren eta usteltzen, beste gorputzei itsatsi gabe;
|
baina
ez ote zuen arimak zeresanik auzi hartan guztian??; galdera egin orduko etorri zitzaion Damasori betiko erantzuna: trukua, trukua eta trukua?!, arima ere gizakiaren asmakizuna zelakoan; gero, begiak ireki, eta Teofilo Mariaren irudia ikusi zuen, herioak hartuta bezala, hain zegoen ustezko heroia zurbil eta hain zuen betartea argizariaren koloreko; orduan, baina, Damasok ez zuen begirik itxi behar izan; aitzitik, irudiari aurre egin zion, buruan biribildua zuèn oihua buruz jaurtitzen ziola:
|
|
|
Nerabeentzat sexuak oso garrantzitsua izaten jarraitzen du, zalantzarik gabe.
|
Baina
ez ote zaizkio bestelako arrantza mota batzuk nagusitzen ari. Nerabeari, ondo pasatzeaz gain, zapatu gauetako parrandetatik etxera zerbaitekin itzultzea gustatu izan zaio beti:
|
|
|
|
Baina
ez ote du abegikortasunak hori eta askoz ere gehiago merezi. Bai, poetak idatzi bezala, dana emon biar yako matte dan uzkitasunari.
|
|
|
" Erokeria!", hitzarekin batera gorputz eroriaren suspertzea eta goraldia sumatzen zuela, bere onera itzulita: nola pentsa zezakeen, bada, Teofilo Mariak, bere ekintza hura Gabinori eta Gabinoren gorputzari probetxuzko gerta zekiekeenik, gorputzak ontzi komunikatuak balira bezala?; gorputzak, izan ere, ez ziren ontzi komunikatuak, azalak mugatutako ontzi bakartuak baizik, gorputz batetik eroritako eskua edo oina, belarria edo sudurra, betiko erortzen baitziren eta usteltzen, beste gorputzei itsatsi gabe;
|
baina
ez ote zuen arimak zeresanik auzi hartan guztian...?; galdera egin orduko etorri zitzaion Damasori betiko erantzuna: trukua, trukua eta trukua...!, arima ere gizakiaren asmakizuna zelakoan; gero, begiak ireki, eta Teofilo Mariaren irudia ikusi zuen, herioak hartuta bezala, hain zegoen ustezko heroia zurbil eta hain zuen betartea argizariaren koloreko; orduan, baina, Damasok ez zuen begirik itxi behar izan; aitzitik, irudiari aurre egin zion, buruan biribildua zuèn oihua buruz jaurtitzen ziola:
|
|
2010
|
|
|
–eta are okerrago dena, ez baitakit behin ere maite izan zaitudan???, osoari egin ezean; nire heroiak, baina, lurrezkoak zituen oinak, antza!; Helenaren jokabideari buruzko susmoak nituen, garai batean itzalak baino sendotasun handiagoa ez zutenak, baina gorputza hartuz zihoazkidanak, eta azkenean gertatu beharrekoa gertatu zitzaidan, susmoak lardaskatzen baitu egia eta lohitzen ur garbia; Helenak behartua idatzi zuen gutuna, ziur?
|
baina
ez ote zihoan berak idatzitakoaren azpitik egiaren zati bat, azken batean?, baita egia osoa ere, beharbada?!, hain egin zitzaidan bat batean nabarmena Helenak ez ninduela senargai ez ezkongai aukeratuko pobre miserable birika bakar bat banintz!; non arraio nenbilen, baina, neure fantasia haiekin?; nire sentimenduen isurian ez nuen aldaketa handirik nabaritu azken egun haietan, Helenari niòn mait... bizitzaren marraren alde banatan bi biribil nituen, beraz, bata zuria eta bestea beltza, era simetrikoan banatuak; karta irakurrita gero, baina, ez nekien zer esan; edo bai, banekien?
|
|
|
Zail egin zait bizitzaz enpo dagoen emakume batek halako testigantza utz dezakeela sinestea, lagunekin hitz erdi bat egiteko gauza ez denean, adibidez. Karmele Jaio sartu da, narratzailea sortzerako orduan, adineko emakume baten larruan, geure testuingurukoa (ez zaigu arrotz egingo bizi den herria, dena blaitzen duen moral kristaua, armiarma sare soziala), eta eskertzekoa da eginahala,
|
baina
ez ote den atarian geratu, sakonera jo gabe errazkerian erori, hori dut inpresioa.
|
|
|
Edozelan ere, jarraian, honako komentarioa egiten du Duhauk: ?
|
Bainan
ez ote zuen axalarenapaintzen ikasi apezekin, mamia herritar zaukalarik osoki bertsulari gehienek bezala?? 18
|
|
|
uko egin ziezaiokeen karta idazteari, esate baterako, edo parte bati gutxienez —azken parteari: ...e izan zaitudan..." —, osoari egin ezean; nire heroiak, baina, lurrezkoak zituen oinak, antza!; Helenaren jokabideari buruzko susmoak nituen, garai batean itzalak baino sendotasun handiagoa ez zutenak, baina gorputza hartuz zihoazkidanak, eta azkenean gertatu beharrekoa gertatu zitzaidan, susmoak lardaskatzen baitu egia eta lohitzen ur garbia; Helenak behartua idatzi zuen gutuna, ziur...
|
baina
ez ote zihoan berak idatzitakoaren azpitik egiaren zati bat, azken batean?, baita egia osoa ere, beharbada...!, hain egin zitzaidan bat batean nabarmena Helenak ez ninduela senargai ez ezkongai aukeratuko pobre miserable birika bakar bat banintz!; non arraio nenbilen, baina, neure fantasia haiekin?; nire sentimenduen isurian ez nuen aldaketa handirik nabaritu azken egun haietan, Helenari niòn ma... bizitzaren marraren alde banatan bi biribil nituen, beraz, bata zuria eta bestea beltza, era simetrikoan banatuak; karta irakurrita gero, baina, ez nekien zer esan; edo bai, banekien...
|
|
|
Nihauren partetik Botoiletan eko Azken karrusa n konpondu dut, herriek ekoizten ahal zuten herra higuinarekin, ene problema.
|
Baina
ez ote dabiltza kontzientzia oneko horiek anakronismoan. Bizimoldeak aldatu dira, joka partidak aste guziko gauzak zirelarik, merkatu guzietan ganibetak eta makilak dantzan ari zirelarik, ez zen bortizkeria berdin izartzen eta jasaten.
|
|
2011
|
|
|
Hiri hondakinak ere murriztu egin ziren lurralde guztietan, kontsumoaren beherakadaren ondorioz.Alegia, ingurumena oso zigortuta zegoen eta orain arnasa hartu du.
|
Baina
ez ote den denbora gutxirako izango beldur da Mario Rodriguez Greenpeaceko kanpainen arduraduna: «Hazkunde ekonomikoaren aldietan ingurumena izaten da kaltetuena.
|
|
|
Mediterraneoko dieta osasun iturri izan da,
|
baina
ez ote gara ari hortik urrutiratzen?
|
|
|
–Etxeak ere goitik beheiti erortzen dira batzuk,
|
baina
ez ote dugu etxe gehiagorik eraiki behar horregatik. Kontua ez da, izan ere, gauzak eraikitzea edo ez eraikitzea, baizik eta ongi edo gaizki eraikitzea, eta Urgaingo urtegiak, ikuspuntu horretarik, berme osoa izanen du?
|
|
|
" Jaiotzez gara harroak, odolean daramagu hori", analizatzen du amonak.
|
Baina
ez ote dago modurik fluido hori bere ibilbidetik saihesteko. Irène Némirovskyren eleberrietan, Goldertarrak, Daguernetarrak, Asfartarrak, Sinnertarrak, eurek ere, beren patua desbideratzeko asmotan abiatuak, azkenean beren baitan daramaten haurrak garaituko ditu, haur horrek etengabeki exijitzen baitu berari dagokiona.
|
|
|
Hala da hitzen bidez adieraztea erabakitzen dugunean, hautemandakoaren sintaxi logiko bat egin nahi dugunean.
|
Baina
ez ote dago ezagutzarik hitzik gabe. Ezinezkoa ote da izatearen maila zenbaitetan hitzak soberan izan eta ziurtasunez jakitea?
|
|
2012
|
|
|
|
baina
ez ote zara
|
|
|
Egia zen, bai: irakurri zituen, irentsi zituen ezagutzen zituen hizkuntza guztietako hiztegiak, aukeratuak zituen egokienak iruditu zitzaizkion hitzak,
|
baina
ez ote zen akademikoegia izan, ez ote zen zintzoegia izan, inuzenteegia alegia, edonork aurki zitzakeen hitzak harturik soilik kontuan. Eta beste norbaitek –kasualitatez bazen ere– hitz berberak aukeratzen bazituen!
|
|
|
Gaizkia egina izan zaio, zinez!
|
Bainan
ez ote du zigor horrek beiratu berak handiagoak egitetik. Edozein gisaz, orain, dio George Hamiltonek, Fort Fraser eko gapoinak, atzarrak bezain prestuki derama bizia herriko komisiolarigoan.
|
|
2013
|
|
|
Ez ote daki, bada, hizlari jaunak, mendebaldeko zientzia ez zela posible izango, baldin eta Averroes eta Avizena bezalako zientzialari jakintsuak izan ez balira? Europa eta AEBko demokraziaz ere mintzatu da, gorespen eta laudorio,
|
baina
ez ote daki arabiar kulturaren tradizioan badagoela poeta sufi distiratsu bat, orain dela mila urte inguru bizi izan zena eta bere poemetarik batean demokraziarik sakonenaren aldarria egin zuena. Poeta hura Ibn Arabi ospetsua zen, eta haren poema, honako hau, lehen aldiz irakurri ez beste buruz ikastea erabaki nuena:
|
|
|
–Ba barkatu, Pedro, horrela berba egitea? ba
|
baina
ez ote genuke hobe mundu zabalari ba bakearen usoak saltzea?
|
|
|
Apustu handia zen hura,
|
baina
ez ote zion Pedrok aitari umetan esan, berak. Pedrok, aitak baino diru gehiago egingo zuela, egunen batean?
|
|
|
–Ba barkatu, Pedro, horrela berba egitea... ba
|
baina
ez ote genuke hobe mundu zabalari ba bakearen usoak saltzea?
|
|
|
Apustu handia zen hura,
|
baina
ez ote zion Pedrok aitari umetan esan, berak –Pedrok– aitak baino diru gehiago egingo zuela, egunen batean?
|
|
|
Ez ote daki, bada, hizlari jaunak, mendebaldeko zientzia ez zela posible izango, baldin eta Averroes eta Avizena bezalako zientzialari jakintsuak izan ez balira? Europa eta AEBko demokraziaz ere mintzatu da, gorespen eta laudorio,
|
baina
ez ote daki arabiar kulturaren tradizioan badagoela poeta sufi distiratsu bat, orain dela mila urte inguru bizi izan zena eta bere poemetarik batean demokraziarik sakonenaren aldarria egin zuena. Poeta hura Ibn Arabi ospetsua zen, eta haren poema, honako hau, lehen aldiz irakurri ez beste buruz ikastea erabaki nuena:
|
|
|
Nik bilatu eta bilatu egiten nuen tribunoak atseden ematen zidanetan. Etsiturik, azkenean honi galdetu nion hartaz, ez ote zuten beste kanpaina batera bidali;
|
baina
ez ote zuen ni gabe Veleiarako itzulbidea hartu, edo andreren batekin maiteminduta ote zebilen zen nik benetan galdetu nahi niona. Ez nintzen ausartu.
|
|
2014
|
|
|
Euskaltzalea ezin da geldirik egon bere etxe aitzinean kinka biziki larrian eta desagertzen ari den hizkuntza historikoaren osasun eskasa ikustean. Zubiak badira,
|
baina
ez ote dira eskasak eta hertsiegiak?
|
|
|
Muga herrietan, uhaitzak du bereizten Biarnotik, Pettarra guzian etxeko semeak igortzen ziren mutil Biarnora aferen hizkuntza horren ikasteko. Eskarnia aire badu, Dario Fok bere grommelot ekin egiten zuen bezala
|
baina
ez ote azterketa molde bat. Ez da ahantzi behar orain ez bezala ikusleetan anitz zirela biarnesa zekitenak, eta ontsa.
|
|
2015
|
|
|
Nire inpresioa da ez dagoela talde dinamikarik. Ba daiteke zerbait egitea
|
baina
ez ote zarete hileroko gauza kuriosoak besterik komentatzera iristen. Egin dituzuen artikuluen berri izatera?
|
|
|
Geure jokabidea aldatzen badugu, euskara inposatzen baduzu (nahiko asko inposatu dira gaztelania eta frantsesa) orduantxe bai, euskara baliagarria ezik beharrezko eta ezinbesteko izango da(...) Euskara nola dagoen ikusi eta, faxista garela.
|
Baina
ez ote benetantxe faxistatxo bihurtu. Ez letorkiguke pixkatto geure buruak faxistatzea eta euskara ikurrintzat hartzea.
|
|
|
Hala ere, duela gutxi Atxagak berak antzeko adierazpen batzuk egin zituen Korrikan parte hartu ondotik. Ekimena ez zegoela gaizki,
|
baina
ez ote zen gehiegizkoa euskaldunok festarako dugun joera, zuzenean dagokionaren gainean lanean ipini beharrean.
|
|
|
Espainiari erakutsi gauza gehienetan hobeak zinetela, hobeak desbideratze txiki batekin.
|
Baina
ez ote zaizue eskua gehiegitxo joan?
|
|
|
–aunque a los pechos de mi madre no mamé más ni aún tanto la habla latina que la castellana?. Goñik ulertu du biak ikasi zituela amarengandik,
|
baina
ez ote da errazago ulertzea ez bata ez bestea ez zuela amarengandik ikasi. Eta zein hizkuntzatan hitz egiten zion amak?
|
|
|
|
baina
ez ote diozue kasurik egin behar
|
|
|
«That, s one small step for a man, one giant leap for mankind.» Neil Armstrong amerikar astronautaren hitzak zenbat aldiz ez ditugu entzun eta errepikatu? Bai,
|
baina
ez ote zen ere ilargian gizon baten urrats handiarekin batean gu denontzat, giza patuarentzat, pauso arrunta. Zientziari eta teknikari buruz, ez zen ez entrabaleko balentria izan.
|
|
|
Oi ene Jauna, nork ikus lezakeen bere burua ur bizi honetan murgildua, bizia bertan amaitzeraino!
|
Baina
ez ote daiteke gerta halakorik. Bai horixe!
|
|
|
Bat batean alde egiteak sortutako erantzuna balekotzat hartuta, Rekalde aretora jo nuen. Erakusketarako azalpen testua amaitu eta lagin izango zen potreta beraiek erabakitzea proposatu nien, nik banuela aukeratua,
|
baina
ez ote zen egokiago kanpoko begirada batek hautatzea edonor erakartzeko modukoa. Bozkario handi barik onartu zidaten beranduegi nekarkien proposamena.
|
|
|
irakurle gehiagoren menturan?
|
Bainan
ez ote dio frantsesezko bertsioak euskarazkoari gaina hartuko?
|
|
|
kosta eta barnealdearen arteko desoreka, herri ttipienak hiri handienek janen, batzu ta bertzeen arteko urruntasuna erabakiak hartzerakoan, eta bertze griñarik ere. Zuzen da kezka horien agertzea,
|
bainan
ez ote da ere aitzina deliberatuki jotzeko tenorea. Are!
|
|
2016
|
|
|
Suntsidura ikaragarri horren ondotik eta esperientzia guziak lekuko, denak sortzetik sortzerat abiatzeko pozik agertu ziren, gaizki eginak emendatzeko xedea harturik eta gizadiari betiko bere bizileku osoa eskainiz. Burumakur zeuden gizon guziei anitz kostatu izan zitzaien hauxe egitea,
|
baina
ez ote zuten egon behar bizi berriaz egarri. Jainkoa depresio tristean sartu zela zirudien, bere iraganiko ekintzaz damutu balitz bezala.
|
|
|
Txarren txarrenera euskalduna dela pentsatu dut momentu horretan, eta euskaraz ari dena fidatzekoa dela gehienetan, ezezaguna den uneetan bai, bederen.
|
Baina
ez ote da gehiegi hau dena?
|
|
|
Erraza genuke orain halako edo holako aireportua dela esatea, sinesgarritasuna irabaziko luke gainera istorioak, kolorea erantsiko lioke kontakizunari, ñabartze aberasgarri bat...
|
Baina
ez ote litzateke dena inpostura hutsa, azken batean. Kontalaria bera inoiz Ipar Amerikako aireportu batean izan ez bada, zer dio orain, New Yorken gaudela esatea, edo Washington D.C.n, edo Chicagon edo Los Angelesen?
|
|
|
–
|
Baina
ez ote da hobe, gure ibilgailuak hara eraman beharrean zabalgunean bertan uztea, filmatu behar duten tokian berean?
|
|
|
Gu ere horietarik ginen menturaz.
|
Bainan
ez ote da hori beste zenbaiten bizkar pasatu. Gaitzeko diruketak jokoan ziren.
|
|
2017
|
|
|
Kontrapuntuan jarriko nituzke Beñat Gaztelumendiren Amurrioko bertsoak, dudarik gabe oso onak izan zirenak, baina 7 urteko ume baten pentsamenduak ez ziren horiek. Bertsoak izugarriak ziren, egoera oso ondo deskribatua zegoen,
|
baina
ez ote zen pixka bat izan geuk esan nahi dugun hori beste baten ahotan jartzea. Zilegi da, eta ahal dena egiten da, baina sinesgarritasun kontu bat da.
|
|
|
Saio bat eguerdian, bestea arratsean.
|
Baina
ez ote zen izan continuum bat, goizean hasi eta gaueko ordu txikietan bukatu zena. Noski, lan orduetatik kanpo esandakoak ez ditugu hemen jasoko.
|
|
|
Gure lagun batek esango lukeen moduan," zerbaitegatik kobratuko zuen besteek baino gehiago".
|
Baina
ez ote zuen presio handiegia. Pentsa ezazue inoiz izandako itsasontzirik dotoreena, handiena, luxuzkoena itsasoa zeharkatzera zihoala eta foku guztiak hari begira zeudela.
|
|
|
erantsiz, eta segitu du, hori ez dela batere gisakoa ez itxurazkoa, eta sendagileak berari uzten ez badio, bilatuko duela sendikoren bat alaba laguntzera etorriko dena. Nik puntuan erantzun diot, ez dudala eragozpenik,
|
baina
ez ote zidan aspaldi esan, herrian ez zutela seniderik. Herrian ez baina bai bakarren bat urrutian, eta idatzi egingo ziola lehenbailehen etortzeko.
|
|
|
Han hemen da, hemen han da, espazio geografiko, fisiko, digital eta denborazkoan gero eta gehiago, une berean gertatzen direlako, gertatzen zaizkigulako Bizkarguenagak iradoki legez, dena bat da dagoeneko eta.
|
Baina
ez ote garen ez denbora batera kondenatzen ari, kapitalismoak inposaturiko etorkizunik gabeko sistema ekonomikoan bizidunoi hildakoak ahantzarazi dizkigulako, eta, horrekin," bizidunak bakartu ditu gure kapitalismoak denbora kronometratu, homogeneo eta hustuan".
|
|
|
Bainan dirua badela ikerketa agor horientzat, ezin uka! Ikerketa horiek egin diten ez naiz kontra,
|
bainan
ez ote da presagorik?
|
|
|
Kontzientzia kilika baitugu!
|
Bainan
ez ote zaie gauza bera gertatzen hemengo laborariei?
|
|
|
Eta frangotan denak zerbait ari, zu galdua bezala ezartzen ahal zituztela! Horrek ere harritu ditu ikusle asko, durduzatu ere orobat,
|
bainan
ez ote dio ere beste hats bat emaiten, beste bizi bat berdin, ikusgarri guziari?
|
|
|
Iduri luke baietz!
|
Bainan
ez ote da hori" kontrabanda" deitzen. Guk hemen kontrabandistak beti laudatu ditugu, gure aitzinekoak halakoak ziren, ogibidea nunbaitik atera behar eta, legea urraturikan ere.
|
|
2018
|
|
|
Askotan aipatzen da telebistarako pauso hori mugarri garrantzitsua izan zela, eta bat nator horretan.
|
Baina
ez ote dugu zelofanari begira denbora gehiegi ematen. Irudiak inportantzia handia du, baina ez edukiz husten bada.
|
|
|
Lacanek garbi dio legearen aurreko plazera fantasia baino ez dela, eta desiraren fantasma infinituetan itzultzen dela.
|
Baina
ez ote da fantasma hori, jatorrizko plazera benetan berreskuratzea galarazita daukana, «jatorrizkotasunaren» fantasia bat, agian bat datorrena edo agian ez benetako egoera libidinal batekin. Eta, areago:
|
|
2019
|
|
|
Egia da, baita ere, gehienek ez dutela haien bertsogintzan hitanoa txertatzea lehentasunen artean, eta ez du ematen, epe laburrean behintzat, hitanoaren gorakada nabarmen baten lekuko izango garenik.
|
Baina
ez ote gara ari loraldi xume bat ikusten. Txapelketetako datuetatik hori ondoriozta liteke, eta zerbaitegatik esango zigun Agin Laburuk, “zergatik egiten da hain gutxi hika bertsotan” galderari eranez, “gutxi?
|
|
|
Neu behar nau egiatan? Gizonak maite du, eta samurtasun eta irrits singular batez desiratzen,
|
baina
ez ote du halako sentimendu singularrik beste emakume batenganako ere. Emakume maitemindu askok onartzen dute engaina ditzaten; ez dute ikusi nahi orokortasuna bildurik dagoela singulartasunean, eta gizonak ilusio hori ematen die, berak ere baduelako, hasteko; askotan, badirudi haren desiraren sua denboraren gainetik dagoela; emakume jakin bat desiratzen duen istantetik, pasioz desiratzen du, eta huraxe desiratzen du, ez beste inor:
|
|
|
Adituek diotenez, komeni da ahaleginak egitea nahi dituzten gauzak lortzeko, eta beren jarreraren, ahaleginaren, arduraren eta arauak betetzearen ondorio izatea. Pagaren bidez, benetako kopuruak erabiltzen ikasten dute, gauzen balio materiala identifikatzen lagun diezaieketenak, gastuak kontrolatzen ikasten dute, beren ekonomia txikia administratzen…
|
Baina
ez ote dira kontsumista gehiago izango? «Beste baldintza asko daude.
|
|
|
âEzer ez,
|
baina
ez ote zara hartzekodunaz nahasi, croissant  horiek agian Mirariri eraman behar zenizkion.
|
|
|
Oasi bat omen naiz bere bizimodua orain arte izan den basamortuan. Ai, Z., neure trobadore zintzoa zara,
|
baina
ez ote duzu alferrik jo nire dorreko atea.
|
|
2020
|
|
|
Nahiz izenburuak egiten duen talka frontalki nire bizi proiektuarekin, gehiago baita vita contemplativa.
|
Baina
ez ote dira, hain zuzen, deseroso sentiarazten dizuten testuak, autoreak, gehien pentsarazten dizutenak. Eta, Arendtek esan zigun, ez dago pentsamendu arriskutsurik.
|
|
|
Hau horrela onartuta, zeintzuk dira besteekin lotzera garamatzaten gako edo indarrak? Agerikoak direnak bihurtzen dira sinbiosiaren ustezko arrazoi,
|
baina
ez ote dira erakusten ez ditugun premiak eragiten ari. Gure hutsuneak bete eta minak goxatuko dizkiguten pertsonak topatzen ote ditugu lagun, bikote edo bizitza honetarako bidaide bezala?
|
|
|
Landaretza eta hegaztiak besterik ez.
|
Baina
ez ote daude horiek elkarrengandik hurbilago ibai bazterreko bizitegietako uharte birtualetan pilatuta bizi diren naufrago saldoak baino. Bidasoko zumirikiaren ondo ondotik noala, zakutoan bil bil eginda neukan eta uhartea aipagai duen berripaper zati horitu bateko albistea leitu dut:
|
|
|
Piezak bata bertzearen gainean, era desordenatuan, baina aldi berean kutsu erreal handiz, ernatu eta minutu luze batzuk behar izateraino dena gezurra dela ohartzeko.
|
Baina
ez ote da existitu bere pentsamenduan bada ere. Eta horrek ez al du bilakatzen fikzioz bada ere egia?
|
|
2021
|
|
|
Xahu ahala xahu naski eta jo aitzina!
|
Bainan
ez ote da bide hori hartzen heldu den udaberriko hauteskundeak hurbiltzen ari direlakotz. Anitzen gustuko baditake holako zerbait, beste orduz ere ja gertatu den bezala.
|
|
|
Horiek hola, gero eta usuago aditzen da ere hirugarren xixtaldi hori ez dela beharbada xertoaren efektua azkarki ttipitzen dela hunenbeste denboraren buruan eta laugarren xixtakoa ere dela orobat. Ez gira hortan
|
bainan
ez ote gira holako zerbaiti buruz ari. Ez ote da izurrite horrekin gertatuko griparekin ikusten dena, urte guziz xertatua izan?
|
|
|
|
Bainan
ez ote du bitxi egiten holako itzuli luzeari plantatzea ekaineko hauteskundeak hor ditugularik bete betean. Valerie Pecresse eskuindar politikariak azkar salatu du gisa hortako ibilaldia orain hastea eta hola hastea.
|
|
|
Mendeak jin eta mendeak joan gauzak arrunt aldatu dira segur bainan lehengo ohidurak beti bizi. Badira alde direnak eta badira kontra direnak
|
bainan
ez ote da, denak arrazoinki ariz, aterabide laño bat kausitzen ahal. Dena den, hauxe ere jakin dugu joan den egunean, lekuka badela orain, ihiztarien artean, Bordeleko alde hortan bereziki diotenaz, gero eta emazte gehiago!
|
|
|
Enpirismoak zuen bere ekintza gidatzen. Funtsezkoa, giza harremanetan ikasi zuen(
|
baina
ez ote da ber gauza denentzat?). Militar mailan, bere irakasleak Coligny amirala eta François de La Noue kapitaina ziren.
|
|
|
Horrela dibertitu egingo omen da eta gehiago ikasi.
|
Baina
ez ote da pantailak piztea ikasleak itzaltzea sarritan?
|
|
|
Horrek lehiakorragoak egingo gaitu eta, horrela, bizitzan emaitza hobeak lortuko omen ditugu.
|
Baina
ez ote gaitu nekatzen eta deprimitzen derrigorrezko positibotasunak berak. Kontuak kontu, mandamentu bihurtu zaigu erabateko positibotasuna.
|
|
|
Eta minutuak, antza, murriztuz doaz... Ez dut uste barrea minutuetan eta zehatz mehatz neurtzerik dagoenik,
|
baina
ez ote da sintoma negargarria barre terapia ere asmatu behar izana. Telesail askotan zerbait dibertigarria esan edo gertatu dela markatzeko, grabatutako barreak entzuten dira.
|
|
|
terrorista txiki bat da. Arriskutsua agian ez,
|
baina
ez ote dira terrorista guztiak zabor mota bera?".
|
|
|
Zainak dardaraz neuzkan, are gehiago etsipenaren mugetan, ene salbatzera inor ez zela etorriko errepikatzen nuelarik nire baitako.
|
Baina
ez ote zen denentzat berdin. Bizitzak aitzina eramaten genituen, eta zulo beltzaren hegian ginelarik, oreka nekaitzean, bagenekien ordura arte gurekin kalakan ausatu aingeru zaindariak ihes zihoazkigula, eta ez zigutela leizetik onik jalgitzeko aukerarik utziko.
|
|
|
|
Baina
ez ote zen nagusia, azken batean,
|
|
2022
|
|
|
Batzuk diote halere, ezkerralde hortan, lau alderdien artean moldatu batasun gazteak partida irabazten ahal lukeela
|
bainan
ez ote dira ametsetan galduak bezala ibilki?
|
|
|
Azpimarratuz lana baduenak duela lanean gehixago arizan bainan ere lanik ez duenak gehiago mugitu lan baten ukaiteko!
|
Bainan
ez ote den erraitea izanki erretxenik holakoetan! Duela bost urte gisa berean ez zuena erran nehor ez zela gehiago aterberik gabe izan behar eta karrikan ahal bezala etzaterat bortxatua!
|