|
2000
|
|
|
Guk eman genion hasiera demokraziazko boto bidez aukeratutako alkatetzari. Alderdirik ez zegoen Berrobin,
|
baina
herrian beti izaten dira pixka bat mugitzen direnak. Ni buru jarri eta talde bat osatu genuen.
|
|
|
Euskal Herrian baditu berezitasun batzuk, eta herri bakoitzekoak ere baditu bere ezaugarriak. Hizkeren modukoa da, euskara bat da Euskal Herri osoan,
|
baina
herri bakoitzak bere hizkera du.
|
|
|
Guk izenak berriz, gure izaitearen funtsa erakusten du. Taula gainera iragaiten ginen,
|
baina
herriarekin batera kantatzeko asmoz eta gogoz. Erran nahi baita, herritarren artean abestu izan dugula, eta gure kantuak hortik beretik sortuak izan direla.
|
|
|
Ezagutu ditugun euskara hitz egiteko modu horietan akaso zer edo zer galduko da.
|
Baina
herri edo ibar bakoitzean egiten den hori, hori desagertzea oso zaila dela iruditzen zait. Espainolak gutxi gorabehera Cervantesen garaitik du estandarra, eta Zaragoza inguruetara joan eta hango erdara hitz egiteko modua desagertu egin da?
|
|
|
Ordea euskaraz idatzita, ez jarrera bat eta ez bestea izanen lirateke komertzialki oso aintzakotzat hartuak. Gure borondatearen kontra agian,
|
baina
herri honetako biztanleen %95arentzat beti izanen gara Salinger.
|
|
|
Ordea euskaraz idatzita, ez jarrera bat eta ez bestea izanen lirateke komertzialki oso aintzakotzat hartuak. Gure borondatearen kontra agian,
|
baina
herri honetako biztanleen %95arentzat beti izanen gara Salinger.
|
|
|
Internet ek herri pobreen garapenerako balio duela esaten dute,
|
baina
herri garatueneta azpigaratuen arteko tartea gero eta handiago da. Hirugarren munduan baliabidegutxi dago, eta, gainera, beste lehentasun batzuk dituzte.
|
|
|
Hauetannorabide desberdinetako haizea izan daiteke. Saldibarraixe, urkiolaxe, napar, lapurdiaize, larrabetzu aize, ipiñaldeko aize, elgeta aize, araba egoi, xubero aize, sanmigelaize, gorbei aize, orio aize, kabreton aize, baionako aize... inguruko herri batean sortudiren izenak dira,
|
baina
herri horren kokapena kontuan hartuta, haize desberdina izandaiteke. Hori gertatzen da, adibidez, sanmigel aize haize motarekin:
|
|
|
Ahituta, nekatuta, jota iritsi zen Txema Lahinch herritxo geriatrikora. Hondartza luzea, golf zelai zabalak eta txalet eder askoak deskubritu zituen bertan;
|
baina
herria hutsik, Almeriako western etan bezala, haizeak bultzatutako sastrakak baino ez karrika mortuetan.
|
|
|
Deusez ohartu orduko, paper guztiak sinatuak zituen eta ezin eragotzia guk. Apartamentua erosi bai,
|
baina
herrian, familiaren etxetzarra atxiki zuen tokitik berrehun bat metrora eta, deus falta ez zedin, ahizpa neskazahar batekin erdibana.
|
|
|
oinazea, penitentzia, gurutzea, kalbarioa... Kristoren pasioan oinarritutako iruditeria eta kontzeptuak darabiltza bere herriaren egoera adierazteko (gerraondoan idazten du),
|
baina
herri horrek ez du hil nahi, erromes doa salbazioaren bila, horixe baitu esperantza bakarra, Semearen hildura Amak eztituko du. Azurmendiren beraren hitzetan esatearren," Euskal Herriaren interpretazio teologiko liturgiko bat" egiten du Salbatore Mitxelenak.
|
|
|
Izan ere, ohitura oinarritzen zuen hutsegitea ezagutu ondoren, gizakiak ohitura uztea gerta daiteke —eta gaur maiz gertatzen da— Baina kasu hori bakarrik gertatzen da, gizakiak bere portaera utz dezan hutsegitea atzematea nahikoa denean.
|
Baina
herri baten erlijiozko ohiturei dagokienez ez da hori gertatzen eta, horregatik, hemen ez dago inolako hutsegiterik2.
|
|
|
1973 inguruan barrika petrolioaren prezioa izugarri igo zuten; 20 dolar urtebetean, 3 dolar balio izatetik 23ra.
|
Baina
herria miserian eta injustizian bizi zen. Aski zenuen Caracas gaineko muinoetara begirada jasotzea gizarteko ezberdintasunak eta injustizia latza ikusteko.
|
|
2001
|
|
|
Pinuek ez dute, hala ere, bertakoentzat baliabide ekonomiko nahikoa ekarri, eta nekazal zonalde askotan gertatu bezala Lea ibarrak XX. mendean bere biztanleriaren erdia baino gehiago galdu zuen (3.960 biztanle 1900ean, 1.900 biztanle 1999an), nahiz eta azken urteetan kopurua bere horretan mantentzea lortu duten. Garai berean ondoko Lekeitioren bilakaera ikusiz gero (3.944 biztanle 1900ean, 7.466 biztanle 1999an) argi dago joandako asko lan aukera gehiago eskaintzen zituzten inguruko herrietara mugitu zirela,
|
baina
herri hauen eragile nagusietako bat izan den emigrazioa ez da soilik horretan geratu. 1970 artekoak urte beltzak izan ziren leatarrentzat:
|
|
|
Plentziako itsasadarraren beste aldean Barrika herritxoa geratzen da; berdegune zabalaren erdian kokatzen den populagune atsegina,
|
baina
herriaren sarrerako Jubilatuen Etxe ikusgarria ezik azpimarratzeko moduko eraikin gutxi eskaintzen dituena. Barrikak gordetzen digun altxorra, altxor izugarria, bestelakoa da.
|
|
|
Gorliz Plentziako jarraipen naturala da, herri bakarra bailiran, eta batak bestea jotzen daudenez, ez dakigu non amaitzen den bat eta hasten den bestea (hondartzan berdin gertatzen da). Herri batik bat turistikoa, jende gehien erakartzen duena bertako hondartza luze eta atsegina da,
|
baina
herriaren barnean ere badago zer ikusi: Sorkundeko Andra Mari eliza (X XI.ean eraikia eta XVIIIan berritua, dorre barrokoa nabarmentzen da), udaletxe gorrixka, Elurretako Andra Mari edo Andra Mari Agirre ermita (bista politak dituen atsedenleku batean), edota Guruztokia (1776).
|
|
|
Anartean, Josefina etxean zegoen, aski lasaiki biziz.
|
Baina
herriko emazteek jakin zuten senarra kortsario egin zela; orduan, herriko aberatsenek baztertu zuten. Geroztik, bere gibelean zurrumurruak eta irriak entzuten zituen.
|
|
|
Zaharrak omen gara, beste edozein herri baino zaharragoak. Egia dirudi,
|
baina
herri baten adina, gizon batena baino areago, urtez bakarrik neur ote daiteke. Ez ote gara euskaldunok âez naiz holako edo halako euskaldunez ariâ, urtea joan urtea etorri, betiko haurtzaroan bizi?
|
|
|
Etxetik lantegira eta lantegitik etxera ibiltzen baldin banaiz, edo gehienez etxetik elizara jai-egunetan, ez dut goizero gimnasia saiorik egin behar.
|
Baina
herriko plazan gauero" komeriyak" egin behar baditut, edo hilean behin kanpandorre batera igo,  belaun gozo hoberik behar, lepo hezurra hautsiko ez badut. Bestela esa  teko, egunoroko hizkuntza egunoroko gauzak adierazteko gai baldin bada, ez da gai, joskera deus aldatu gabe, poesia eta batez ere prosa landurako.
|
|
2002
|
|
|
Adibidez, desobedientzia bezala ez bada kontsideratu ere, euskaltzaleena desobedientzia izan da. Ez da kontzienteki horrela planteatu,
|
baina
herri honetan euskaltzaleek joan den mendearen erdialdetik desobedientzia zibila garatu dute. Gauza bera Hegoafrikan nahiz Chiapasen.
|
|
|
" Dantzazale guztiontzako festa da". Aurtengo jaialdia orain arteko ildotik antolatuko dute Ereintza Dantza Taldeko kideek,"
|
baina
herri dantzen inguruan jende gehiago mugitzeko hainbat ekimen prestatzeko asmoa dugu". Guzti hori urteroko leloarekin:
|
|
|
Elitean sekula ez da jende asko egongo, baina egun inoiz baino bertsolari gehiago daude elitean.
|
Baina
herri hau oso txikia da, eta merkatua ere bai. Berriro ere bertsolari on askok geratu dute, zoritxarrez, ibili gabe.
|
|
|
|
Baina
herri baten fenomenologia aberatsa da, eta, nire ustez, ez da dinamikahorretara sinplifikatu edo ahuldu behar gizarte aberatsaren historia. Ezkutatu ere ezda egin behar, ez balego bezala.
|
|
|
Herri honek nortasun propioa duela behin eta berriro errepikatu zuen; normalizaziorako bidean abiatu nahi bada, argi izan behar dela Euskal Herria ez dela Estatu baten mende dagoen lurralde zati bat... Bai, ondo leudeke horiek guztiak,
|
baina
herri hau zerbait baldin bada, nortasun propioa baldin badu, zerbaitegatik du. Ez Pirinioen bi aldeetan aspalditik ageri delako bakarrik.
|
|
2003
|
|
|
Baina iraganean osasuntsu eta bizkor zegoen hizkuntza, historia distiratsuaren jabea baita; Erdi Aroa garai oparoa izan zen Oc hizkuntzarentzat, trobalariek sortutako literaturak gailurrera eraman baitzuen mintzaira. XVI. mendetik aurrera ofizialtasuna galdu zuen frantsesaren alde,
|
baina
herri xehearen komunikazio tresna izaten jarraitu zuen XX. mendearen hasierara arte.
|
|
|
Mentalitatea aldatzen doa, gizarte osoarena aldatzen doan heinean.
|
Baina
herriak aldatzen joanagatik, herri asko daude errespetu handia diotenak euren kulturari. Ohitura asko daude konpartitu eta jarraitzen direnak, familiak hala nahi duelako.
|
|
|
Orain herri kirolak beste kirol guztien alorrean daude sartuta, eta diru laguntzak fitxa kopuruen arabera ematen dira.
|
Baina
herri kiroletan batetik oso jende gutxi aritzen da, oso kirol gogorrak direlako, eta bestetik garestiak dira, behar den materialagatik (egurra dela, harria dela...). Gure instituzioek ez badute bereziki laguntzen, galzorian dauden animaliekin egiten den bezalaxe, akabo:
|
|
|
L.M. ZULAIKA. Klubei delegatuta ez,
|
baina
herri mailako kiroletan enpresa pribatuak kontratatzen ari dira. Hau da monitoreak eta halakoak.
|
|
|
Zure herrian, danak mintzatzen dira euskaraz modu bakar batez, denek dute zerorrek bezela.
|
Baina
herritik urrun ezagutzen dituzun euskaldunek ez. Bakoitzak bere herriko euskara berezia erabiltzen du, eta euskara berezi hau bere nortasunaren zati bat egiten da, bere arpegia, bere abotsa edo bere izakeraa bezela.
|
|
|
|
Baina
herriak latinik ez ekian eta, hainbat eleizgizon arduratu zan latinezko testuen itzulpenak egin eta herriaren eskuetan jarten, batez be mezako testuenak.
|
|
|
Helburu hori lortzea txalogarria da, beharrezkoa, batez be literatura idatzian.
|
Baina
herri baten ohiturak sustrai sakonak izan ohi ditu, eta gauzak goizerik gauera eta goitik behera aldatu gura izatea arrisku handitzat jo izan dot beti. Arazoak patxadaz eta zentzunez aztertu eta gero, bide artezak erakustea, argibide zuzenak emotea ondo baino hobeto dator hori.
|
|
|
eleiz agintariak. Euron agintaritza ez dator herriagandik, Kristogandik baino(
|
baina
herriaren onerako, ez euren onerako); gure gaurko Eleizeak holako zerbitzari asko behar ditu, baina, batez be, on onak: apalak, pobreak, Jaungoikozale sutsuak, jakitunak, herria maite dabenak, euren bizi osoosoa kristau herriaren alde emoten dakienak.
|
|
|
Lehen esan dugunaren ildoan, Iztuetak herritar euskaldunei protagonismoa aitortzen zien, eta eskubidedun subjektu gisa beren historia ezagutarazi beharra zekusan. Propioki euskaldunentzako diskurtso historiko berezitu bat sortu barik, Probintziaren bizitza publikora, diskurtso historiko ofizialera inkorporatu nahi zituen herritarrak,
|
baina
herri hizkuntzan egindako narratiba baten bidez. Gainera Gipuzkoako biztanle hauen hizkuntza eta Probintziaren etorkizuna estuki loturik ikusten zituen:
|
|
|
erakunde lokalen arteko gatazkak, errepideen eraikuntzak planifikatu, probintzietako zergak ezarri, aginpide ezberdinak hautatu, eta abar. Junteroak aukeratzeko bide ezberdinak zeuden,
|
baina
herri txikietan herritar guztiek hartzen zuten parte prozedura horietan. Populazio handiko nukleoetan, aldiz,, hautesle gorpua?
|
|
|
–Ez,
|
baina
herrian ezkonduko den laguna daukat.
|
|
|
" egun hauetako eraso latza, hitz batez, Euskal Herriaren kontrako borondate ukatzailearen azkeneko katebegia besterik ez da60". Mina handia izan da,
|
baina
herriaren erantzuna tamainakoa izan da. Euskarazko egunkaria beharrezkoa ikusi du Euskal Herriak, komunikazio esparru euskaldunean duen zentraltasuna bazter ezina baita.
|
|
|
Etxekoa ez bazuen, gertukoa behintzat bazuen Mallonak bere hirugarren arrazoian aipatua zuen gizona. Aspaldi hila izan behar zuena,
|
baina
herrian familia handia utzi zuena.
|
|
|
–Izena bazuela, ziur.
|
Baina
herrian ezaguna zen eta, horixe da honen guztiaren giltza. Ezaguna zelako lurperatu zuten ezkutuan.
|
|
2004
|
|
|
Hau da, herrien nortasuna ezagutu behar dugu lehenik, Euskal Herria ezagutzeko. Nire seme alabak eta haien lagunak entzuten ditut eta euskaldunak dira,
|
baina
herriaren alde lan egitea zer den ez dakite, nola lan egin ez dakite. Ez dakite zer den Hendaia ere.
|
|
|
Goizuetakoak, aldiz, neska irtirina izanik, denbora eman zuen bere burua apaintzen, jende ospetsua bertan egongo zelakoan. Horrela, abiatu zenean leitzarra aurkitu zuen izerdi patsetan,
|
baina
herriaren mugarrian oina jarrita.
|
|
|
Gainera, hedabide txikiak badu bere munta, ondorioak eta oihartzunak txikiagoak baitira. Hau da, entzuten zaituzte
|
baina
Herri Irrati batetik esana da. Orduan, txikia izateak errazten dizu jarduna, beste hedabide batean, adibidez, EITBn mantenduko al nuke nire independentzia?
|
|
|
Nahiz eta proposamenaren muinarekin bat ez egin edota diferentziak izan, ezker abertzaleak bere esku dauka gizarte eta herri honek bere iritzia ematea. Niri herri kontsultan proposamenari ezezkoa ematea zilegia iruditzen zait,
|
baina
herri kontsulta galaraztea oso gogorra irudituko litzaidake. Batasunaren esku dago kontsulta bideratzea.
|
|
|
Herria lur jota dago;
|
baina
herria da gure itxaropena ihardesten dio beste andre batek.
|
|
|
Euskaldun guztiok maite omen dugu geure herria, nork batera nork bestera,
|
baina
herri hori begiratzeko darabiltzagun betaurrekoak arras bestelakoak dira. Zoritxarrez, noski.
|
|
|
Egingo nuke, besterik nahi izan arren, zuzenetik gehiago duela iritzi honek okerretik baino. Borrokalarien herritzat daukagu gurea,
|
baina
herria, herri gisa eta erabat hartuta, barrenetik janda dago. Erakusten dituen gaitasun baliabideak ez dira gauza aurrez aurre daukan nazio problema sakonari taxuzko aterabiderik emateko.
|
|
|
Esandakoa: politikaren eta ekonomiaren alorrean boterearen kategoria txertaturik daukagu, instantzia horietan ikusten dugu boterearen eragina,
|
baina
herri ekimenaren alorrean, dirudienez, gaitasun ideologikoaren eta ahalmen sozialaren kategoriak ezin ditugu botere kontzeptuaren baitan kokatu.
|
|
|
Barkatu, ama,
|
baina
herria eta herritarrak zaindu behar nituen,...
|
|
|
Aurreratzean beraz, foru legeak eta euskara ikuspegi teokratikoaren baitako atalak baino ez dira izango. Etsaiak, arrotzak, erbestekoak izango dira
|
baina
herriaren barruan ere agiriko dira. Bertso hauen bidez, seinalatzen da zertan zetzan jatortasuna eta gainerako guzti guztia erbestetar gaiztotzat hartu litza
|
|
|
Mexikar janari tradizionala belaunaldia; beraz, errezeta tipikoenak eta gozoenak, ahaztu beharrean, aberastuz joan dira denboraren poderioz, eta sukaldaritzaren kulturak sukaldaritza mexikar berri bat sortu du. Sukaldaritza horrek plater sofistikatuak ditu ezaugarri, dotore samarrak,
|
baina
herri jakintzatik urrundu ez direnak. Mexikon, Puebla, Oaxaca eta Yucatan estatuetakoak dira sukaldaritzarik ezagunenak, eta, maila txikiagoan, Veracruzekoak ere bai.
|
|
|
|
Baina
Herriko plazan elkartu ziren arren, ezin izan zuten manifestazioa egin, Ertzaintza agertu zen eta segituan. Herriko plazan zuten hitzordua 19:00etan eta ehun bat lagun bertaratu zen, manifestazioa egiteko asmoz.
|
|
|
Hau ere ez da bortxaz egin beharreko lana, gogoz egin behar da, eta nik gogo hori galdua neukan. Deiak iristean poza hartzen nuen,
|
baina
herri horretara abiatzeko autoa hartzean pentsatzen nuen, dedio, zergatik eman ote nien baiezkoa! . Aldarte horrekin ez dago bertsotara joaterik.
|
|
|
|
Baina
herri xume hori badoan herri bat da, eta badoan herri horrekin bat da, doa Gandiaga. Itzaltzen ari den laborarien euskal herri zaharra, arbasoen herria.
|
|
|
Eta lan egiteko modurik hoberena antolatzea da, militatzea, nahi den tokian: Gestoretan, Herri Batasunan, beste erakunde batean;
|
baina
herri hau askatzeko denok antolatu beharra dugu, eta lan egin. Euskadiren askapenaren aldeko borrokan aurrera jarraitu behar dugu.
|
|
2005
|
|
|
Ez dakit politikari afrikarrei zerbait ulertarazten ahal zaien, zeren eta horiek gauza bat funtsezkoa dute ulertua, ahal den lekutik dirua ateratzea.
|
Baina
herriari begira espero liteke aktibitate batean lortutako arrakastak beste bide batzuk zabaltzen ahal dituela. Garrantzitsuena beraiek sinestea da, zeren eta afrikarrek konplexu handi bat dute.
|
|
|
03 Ingurua oso ezaguna da hemengo lorategi, pasealeku eta begiratokiengatik. Hiri handietako zerbitzuak eskaintzen ditu
|
baina
herri txikietako lasaitasun eta aldeonekin; eta horixe da herritarrek gehien estimatzen dutena.
|
|
|
Manuel Urrestik ospe handia lortu zuen sukaldari moduan; horrek eta Nafarroako lautada aldetik ekarritako emazte isil eta ederrak haietaz etengabe hitz egitea zekarren. Oso komentatua izan zen arazoz betetako haurdunaldi baten ondoren emazteak ezin izango zuela beste seme alabarik mundura ekarri, baita Mateoren garai ilunak ere,
|
baina
herriko jendearen aurrean glamour guztia kendu ziena Manuel Urrestiren auto istripua izan zen eta haren ondorioz gurpildun aulki batean igaro zituen urteak. Diru aldetik ere ez ziren garai onak izango emaztearentzat, baina bera beti bezain duin agertu zen kalea zapaltzen zuen bakoitzean, bere irribarre neurtuarekin egunonak itzultzen.
|
|
|
|
Baina
herri guztiak eta hizkuntza guztiak (españolak barne) bidai lagun jakitunen arteko moduan moldatu behar liratekeela elkarrekiko. Batak bestea ukatu gabe, naziokerietatik at. Globalizazioari dagokion eran...
|
|
|
Oso bestela izan luke, nire ustez, egoerak hori adierazten baitu. Gainera, agintari politikoek presioa behar dute, erresp etuzkoa, baina" irutzia" (Leitzan izen eta aditz modura erabiltzen dugu), bestela herriarentzako
|
baina
herririk gabeko ilustrazioa izango genuke.
|
|
2006
|
|
|
Herri bazterrean egoten ginen, hala ere, ez herrian bertan. Inor ikusi gabe egoten ginela esan dut,
|
baina
herri bazterrean ginenean jende ezagunak etortzen ziren bisitan gure ardi kanpamendura.
|
|
|
Bai,
|
baina
herri mugimendua ez bada arraberritzen akitzen da. Herri mugimenduak alimaleko kolpeak jasotzen baditu, ezin du bizi.
|
|
|
Txapela eta beste.
|
Baina
herri honek beti jakin du hizkuntza propioa zuela funts eta oinarria. Etorri zaizkigun eraginak gorabehera, badakigu zer dugun bertakoa eta jatorrizkoa, eta kontzientzia hori ere beti atxiki da.
|
|
|
Ipar Euskal Herriak bestelako arazoak dituela erranen da, noski,
|
baina
herriaren sustraien desagertzea erabaki horien menpe dago, Estrasburgoko Parlamentuan bake prozesuaren aurka dolurik gabe bozkatu den bezala, hemengo arduradun politikoek ez dituzte herri egiten gaituzten ezaugarriak babesten, guttienik ere. Hau da frantses ezabatze politika, arrabotsik gabeko erabaki ondoriotsuak, pixkanaka, gure lurrari lotzen gaituzten elementu guztien desagerpena laguntzea.
|
|
|
Jimenok uste du (1999: 446) elitea kristaua zela lehenagotik,
|
baina
herria astiroago kristautu zela; horretarako arrazoia da kristautasuna hiri erlijioa zenez, batez ere, Euskal Herriko hegoaldetik eta kostaldetik hedatuko zela hasieran, egile horren nahiz beste batzuen ustez; edonola ere, IX. menderako kristaua izango zen, nahiz eta sinkretismo arrastoak gorde, hau da, sinismen multzo zaharraren ohitura zaharrak mantendu eta kristautasunarekin nahasi, beste leku...
|
|
|
Etxean pladurreko trenkadak jartzeak sortzen duen beldurretako bat koadroak, apalak eta pisuzko beste objektu batzuk zintzilikatzeko unean duen erresistentzia zalantzagarria da.
|
Baina
herri sinesmenaren aurka, material hori euskarri fidagarria eta erresistentea da, zenbait jarraibide kontuan hartzen badira. Karga pisatzeko finkatze sistema egokia eta trenkadaren lodieraren araberakoa erabiltzea funtsezkoa da objektuak arrakastaz esekitzeko.
|
|
|
UKko korridorearen kasuan, trafiko arazoak konpontzeko egingo omen dute, baina beste leku batzuetan ikusi den bezala, epe laburreko soluzioa izango da hau, urte gutxitan arazoa areagotuko baita. Alde batetik, herrien arteko joan etorria arinago egiten da,
|
baina
herrietara ailegatzerakoan, auto ilarak gero eta handiagoak dira. Bestetik, autoaren kultura da bultzatzen dena, ez garraiobide publiko edo bizikletarena.
|
|
|
851 Historiaren filosofietan, ez Volksgeistak,
|
baina
herrien (kulturen)" arimak" Spengler baitan aurkitzen dira: " Völker sind weder sprachliche noch politische noch zoologische, sondern seelische Einheiten", cfr. SPENGLER, O., Der Untergang des Abendlandes, München 1980, 759 Ortega Gasset ikusmolde honi espresuki atxiki zaio, OC, III (2005), 674.
|
|
|
Dena dela, aurrera baino lehen aurkeztu egin dut Hankapalo, historia honetako protagonista. Izena ez zuen Hankapalo, noski,
|
baina
herrian gutxik jakingo zituen haren benetako izen abizenak. Nik bai, gutunontzian ezer jartzen ez bazuen ere, notarioarenean eskriturak eta gainerako patrifilioak egiten ibili ginen garaian esku artean izan bainituen haren agiriak.
|
|
|
|
Baina
herri xehearen usteak eta handikien jokamoldeak eta legeak ez etortzen bat... Herrian zebiltzan zurrumurruak iritsi zitzaizkionean, Petrella gazteluan gertatutakoaren ikerketa zehatza egiteko agindu zuen aita santu Klemente VIII.ak.
|
|
|
tabernari egin zen. Piratek eta kortsarioek duten abentura kutsurik gabeko ofizioa,
|
baina
herri edo bizitza modu arriskutsuen arteko mugetan bizi direnentzat hain beharrezko dena.
|
|
|
Hemen finkatu zenean, dei egin zien emazteari eta alabari bertara etor zitezen.
|
Baina
herrian susmoak lehendikakoak izango ziren, noski, eta nahikoa izan zen Zora eta bere alaba mugitzen hastea, herritik irten eta berehala harrapatu baitzituzten. Bidean harrapatu eta Inkisizio Santuaren eskuetan utzi zituzten.
|
|
|
Hementxe bizi izan zen. Etxea baietz, etxea bera dela,
|
baina
herria beste bat. Begiratu argazki honi:
|
|
2007
|
|
|
Iñaki Arratibel kirol medikua hainbat futbol, eskubaloi, txirrindularitza eta traineru taldetako mediku izandakoa eta kirolarien artean oso ezaguna kirol instalakuntza horietako arduradunetako bat da, eta kirolari buruzko gogoeta hauxe egin digu: " Egia da kirol jarduerak azken urteetan gora egin duela,
|
baina
herri kirolaria izateko oraindik ere bide luzea falta zaigu". Iritzi berekoa da Iratxe Aranburu Zarauzko (Gipuzkoa) atleta txapelketa ofizialetan ibili ohi den korrikalaria eta Euskadiko Selekzioan parte hartu izan duena:
|
|
|
Ez, Debagoiena bera hiriburu izan daiteke ze herriak batuago daude eta batuago egongo dira.
|
Baina
herrien Debagoiena dut gustukoago.
|
|
|
" Eta, moldatzen zara halakorekin udalean?". Iruñea hiria da,
|
baina
herri baten gisakoa, elkarrekin bizi behar dugu egunerokoan, eta ez instituzioetan bakarrik, baita beste hainbat tokitan ere, eta hori guziok egiten dugu, oinezkook egiten dugu. Badut lagun bat esaten duena bere lagun taldean alderdi politiko guztietako jendea dagoela. eta elkarrekin dira san Ferminetan, aste egunetan eta asteburuetan. elkarrekin beti, baina joera politiko oso diferenteak dituzte.
|
|
|
Gero 1935ean eta 1936an ez zen Batzokitik inor joan Urkiolara.
|
Baina
herrietara eta ibiltzen ginen, eta gogoan dut nola etorri zen behin obispoa Dimara. Koño, obispoa zetorrela eta hari ongietorria emateko alboka eta panderoa jo genituen, eta obispoak hamabi pezeta eman zizkidan.
|
|
|
Gauean etxeetako argiak biztuta dagozala, La Pazeko izarrak esaten deutsee. Uria bera nahiko nasaia da, bi miloa lagun bizi dira,
|
baina
herri handi bat dirudi.
|
|
|
zinegotzi erregetiarren kopurua errepublikarrena baino handiagoa izan zen, baina errepublikarrek probintzia hiriburu gehienetan eta herririk garrantzitsuenetan irabazi zuten. Hirietan hauteskundeak askeak zirenez
|
baina
herri txikietan beti ez (jauntxokeriak eragindako hauteskunde azpijokoa zela eta), oro har pentsatu zen hauteskundeak monarkiaren aurkakoak izan zirela.
|
|
|
Hasteko, Volksgeist berba Humboldt-ek ez du inoiz erabili, ezta Herder-ek ere.
|
Baina
herri edo nazio eta hizkuntza baten karaktere, izpiritu, gogo edo arimaren ideia, ikusi dugu estimatua zutena. Saihestezina gertatzen da argitasun batzuk gehitzea Volksgeist hitz/ ideiaren historiaren inguruan.
|
|
|
inposible bilakatua zen diskurtso ilustratua beste termino batzuetan jarraitzeko saioa kontsidera daiteke, bere ezaskitasun guztiekin ere: politikaren ordez poesia; nazionalismoaren ordez unibertso zabala; hiritarra ez,
|
baina
herriko gizon emakumea eta haren sentimenduak; askatasuna, Parlamentuan eta legeetan gabe, naturan bilatuko da. Erdi Aroa goraipatu badute, Estatu modernoaren aurka egin dute, baina ezein erromantikok, notarazten du R.
|
|
|
1801 eta 1806 urteen artean eraikia, San Millan parrokia elizak nabe bakarra du eta eskualdeko elizarik modernoetako bat izateaz harro agertzen da.
|
Baina
herriko jendea gauza batez harrotzen da: elizako erretaulaz.
|
|
|
–Fisikan ondo nabil, bainaingelesean pattal?.. Ikastolan lagun askoditut,
|
baina
herrian ez?.. Jauzi egin dezaket Jonekbaino urrunago?.
|
|
|
Hasteko, Volksgeist berba Humboldt-ek ez du inoiz erabili (ezta Herder-ek ere).
|
Baina
herri edo nazio eta hizkuntza baten karaktere, izpiritu, arimaren ideia, ikusi dugu estimatua zuena. Saihestezina gertatzen da argitasun batzuk gehitzea Volksgeist berba/ ideiaren inguruan.
|
|
|
Bizilagunez osaturiko taldea da Onin eta batzuk porrotak zeinu politikoen bidez justifikatzen dituzten bitartean, beraiek erabakiak kanpoko laguntzarik gabe hartzen dituztela erran zuten. Oker daitezke edo ez,
|
baina
herriarentzat hoberena egiten dutenaren segurtasuna dute.
|
|
|
Sokatira utzi genuenean trontzan aritzeko harra sartu zitzaigun eta entrenatzen hasi ginen. Beste kirol batzuk ere egiten ditugu
|
baina
herri kirolak gustatzen zaizkigunez, honekin jarraitzea erabaki genuen.2 Esan bezala, herri kirol mundua betidanik gustatu zaigu eta hau bultzatzeko asmoz edo, trontza egitea erabaki genuen.3 Lasai hasteko, pixkanaka, eta txapelketekin ez obsesionatzeko. Giro oso ona egoten dela eta jende eta herri pila bat ezagutzeko aukera polita izaten dela.4 Herri kirolen alorrean haurrek ikastolan egiten dute baina behin adin batetara ailegatuta geldialdia izaten da.
|
|
|
Dena den, horrelako pintaketak gazteek beren deialdiak eta informazioa plazaratzeko tokirik ez daukatelako egiten direla jakinarazi zuten. Izan ere, gazteen aburuz, Udalak Cespa enpresa erabiltzen du egunero “politikoki zentsura egiteko, adierazpen askatasunaren aurka joateko” eta kaleetan kartelak egotea “batzuentzat deserosoa izan daiteke,
|
baina
herri batek bere informazio guneak izan behar ditu” eta udal euskaltegian zegoen udal panela Udalak berak kendu zuela gogoratu zuten. Era berean, gazteek birritan herri panelak kokatu dituztela esan zuten, “lehenengo tanda Udalak kendu zuela”.
|
|
|
Euskara ofiziala herri guztietan, Euskal Herrian leloa edukiko du aurtengo Hizkuntz Eskubideen Egunak. Ofizialtasunaren aldarrikapenari beste bultzada bat eman nahi diogu, oraindik beharrezkoa delako,
|
baina
herrietako hizkuntz politikak eta dagoen legediak euskararen normalizazioan duten zerikusia ere azpimarratu nahi dugu", esan du gaur (osteguna) erakunde euskaltzaleak. Hurrengo egunetan emango ditu egunari buruzko xehetasun gehiago.
|
|
|
–Ni ez ninduten hil. Nik Dionirekin joan nahi nuen kamioi hartan,
|
baina
herrian utzi ninduten. Aitaren itzala...
|
|
|
Inbidia zion. Bera ere alde egiteko desioak harrapatu izan zuen behin baino gehiagotan,
|
baina
herriari lotuta geratu zen, txopera hartan preso udaberritik aurrera, eta liburu bati atxikirik negu beltzean. " Bizitza zigarrotik zigarrora egiten dugun ibilbidea da", esaten zion lagunari, akaso bere txepelkeria estaltze aldera.
|
|
|
Hala zioen oraino dakidan guzia erakutsi zidan amatxi xaharrak. Hark izkiriatzen ez zekien,
|
baina
herri honen oroitza hura zen, eta harengana joan nintzen gure aitzinekoek ziotenaren ikasteko. Nik deusik ez bainekien.
|
|
|
Horregatik Kutxa prest egon izan da irabazteko asmoz begiratuz arriskutsuegiak diren ekintzetarako,
|
baina
herriak irabazaraztea gogoan edukiz onuragarriak izango diren esperantzan egin beharrekoak. Hori Hemen idazkian honela idatzita dago:
|
|
2008
|
|
|
Elorrio, Abadiño eta Durangon hasiko dituzte Abiadura Handiko Trenaren (AHT) lanak, Bizkaiari dagokion zatian. Martxoan aurreikusi dute hastea Adifek ANBOTOri baieztatu dionez,
|
baina
herriotako alkateek adierazi dutenez, eurek ez dute ezelako berririk jaso.
|
|
|
Elorrio, Abadiño eta Durangon hasiko dituzte Abiadura Handiko Trenaren (AHT) lanak, Bizkaiari dagokion zatian. Martxoan aurreikusi dute hastea Adifek ANBOTOri baieztatu dionez,
|
baina
herriotako alkateek adierazi dutenez, eurek ez dute ezelako berririk jaso. Astola Urtekaria.
|
|
|
Uztailaren 6tik 10era Sanferminak ospatzen dira, jakina denez,
|
baina
herriko patroia San Martin da. Jaietako ekitaldirik ospetsuena, zalantza gabe, Zubigaineko dantza da, ibai ertzeko petrilen gainean egiten dena.
|
|
|
Gauza asko geratu da bidean. Euskal Herrian ondare artistiko ugari dugu; ez dugu Versalles bezalako jauregirik,
|
baina
herri askotan garai hartako ondare diren jauregi txikiak daude. Loiolako Basilika Vatikano txiki bat da eta haien [Elkano eta Urdaneta bezalako itsasgizonen] lanari zor diogu hein batean".
|
|
|
Eszenatokietan ikusten dugun dantza kontuan hartuta bai,
|
baina
herri dantza hori baino askoz gehiago da. Jota eta porrusalda, baltsa, mazurkak, pasodobleak… Hain zuzen, dantza horien helburua ligatzea, erakartzea… izan da gure plazetan.
|
|
|
Ea eredu desberdinak dauden? Oinarriak antzekoak dituzte,
|
baina
herri bakoitza mundu bat da.
|
|
|
Ate bat ireki dugu, lehena, eta etorkizunean beste ate batzuk ere ireki ditugu. Batzuek sarraila bortxatu omen dugula argudiatuz, Auzitegi Konstituzionala harresi gisa erabili nahi dute,
|
baina
herri borondatea geldiaraz dezakeen harresirik ez dago. Mehatxuek eta gehiengo arrotzak herri ahotsa isilarazteko inposatu nahiak dute euskal gizartearen bake nahia geldiarazi.
|
|
|
Batzuk neberan gordeta dauzkat,
|
baina
herri honetan gauzak oso azkar aldatzen dira, eta ez baitezpada hobera. Martxa honetan, norbaitek deskubritu arte izoztuta geratuko direla uste dut, Siberiako Mamuta bezala.
|
|
|
Martxoan IX. legealdirako hauteskundeak izanen dira EAEn. Legealdiak eta ziklo politikoak agortuz doaz,
|
baina
herri honek ez du marko juridiko politiko egonkorrik gauzatu.
|
|
|
Datorren udaberrian hauteskundeak izanen dira EAEn, VIII. legealdia bete ostean. 30 urte bete du Euskal Herriko aro berriaren politikak,
|
baina
herri honentzako ez da marko juridiko politikoa oraindik finkatu.
|