|
2000
|
|
|
Gero eta anakroniko eta sustengaitzagoa da arrazoi politikoengatik hiltzea.
|
Baina
hau ez da eztabaida. Eztabaida bestelakoa da:
|
|
|
Ondorioz, Aranjuezen burutu ziren.
|
Baina
honek ez zituen beharrezko baldintzak betetzen eta Sustapen Elkarteak Madrilgo eta Donostiako denboraldiak Lasarteko Hipodromoan egin zitezen erabaki zuen1935ean.
|
|
|
Frantziarra eta alemana da behingoan, ber mailan. Nolanahi ere, Frantzian bizi bada, Frantziako herritarra da,
|
baina
hau, erran bezala, herritartasunari dagokio, ez nazionalitateari. Errana dut nazionalitatea kontzeptu konplexua dela.
|
|
|
" Desmitifikatu egin behar da, txapelketa kutsua ahalik eta gehien kendu, eta ez dadila izan inorentzat frustrazio motibo".
|
Baina
hau ez da bertso munduko sindromea bakarrik, eremu denetan super umeen bila goaz, kiroletan, ikasketetan, musikan...
|
|
|
Abertzaleen eskutik beti ere, sortu zen" Bizi Hatsa" hilabetekaria,
|
baina
honek urte bat doi doi pasatuko zuen. Profesionaltasun eta seriotasunez osatu da hurrengo egitasmoa.
|
|
|
THCak hipotentsio ortostatikoa eragiten du.
|
Baina
hau da tentsioa jaisteko modurik desegokiena eta tratamendu egokiagoak badira.
|
|
|
Gai zerrenda zabala ukitzen du: boterea, iraultza, lengoaia, zapalketa...
|
baina
honetan aurrekoetan baino osatuago eta sendoago azaltzen omen da Sarrionandiaren pentsaera. Lopez Gasenik 1993an adierazten duenez, Marginalia, Ez gara gure baitakoak (1989) liburuari dagokion beste aurpegia da" gogoeta teorikoen alderdia." (Egan, 1993)
|
|
|
Izan ere, narratzaileari Iñakik berak bere istorioaren berri eman ziola aitortzen du. Beraz, Iñakiren istorioa kontatzen ez duenean,
|
baina
honen berri nola izan zuen azaltzean, narrazioan parte hartzen duen narratzailea dugu. Bestalde, askotan Iñakik berak hartuko du hitza, maila metadiegetikora jauzi eginez.
|
|
|
Euskal selekzio autonomikoak sortzeko aukera Gernikako Estatutuan ageri da,
|
baina
honek ez du esan nahi hauek Euskal Selekzio Nazionalak direnik. Hala ere, mahai inguruan izandako guztiek selekzio autonomikoen bidea jorratzea positibotzatjo zuten, nahiz eta hori benetan posible ez izan, maila politikoaren laguntza eskasadela kausa.
|
|
|
|
Baina
honek ez gaitu aske uzten. Psikoterapia eta Psikoanalisia, n dagoen auziklinikotik, sugestioaren eta transferentziaren arteko muga edonon ageri baita. Inoizezin daiteke esan, behingoz sugestioa erabat alde batera utzi denik.
|
|
|
lan bat aipatzen da, galdua nik uste.
|
Baina
hau ere ez duguTxillardegiren zinezko lehen izkribua. Etxaide finak, Oargui ren estreinako deialdiari (1954) hainbat idazle gaztek erantzun diola jakinarazi baitigu, eta horien artean, nahizepaimahaiak saritu ez izan, berak bere aldetik bereziki hiru zoriontzen baititu pozezbeterik:
|
|
|
edota, patria? bezalako hitzek izan duten bilakaera filologikoaren nondik norakoak aztertzea;
|
baina
hau gure egitasmotik kanpo geratzen den zerbait da.
|
|
|
Estatua ezin daiteke elementu artifizialetan oinarritu; beraz, naturala den nazioaren oinarria behar du.
|
Baina
hau ez da automatikoki gertatuko, eta, horregatik, hezkuntzaren beharra azpimarratuko du: –hay que empezar por formar y por educar a la nación con vistas a ese Estado? 9 Kedourie k. Discours, etako Fichte-ren hitz hauek jaso ditu nazio alemaniarraren etorkizunaz:
|
|
|
Ez diogu zuzenean heldu, garai honetan (mende osoan esango genuke) nagusienetarikoa izan zen irakaskuntza askatasunaren arazoari,
|
baina
honekin lotura estua zuen Estatuaren aldetik bultzatzen ari zen hezkuntza alorreko monopolioaren gaia islatzen saiatu gara. Azken finean, irakaskuntza askatasunaren arazoa nahitaez hezkuntza sistema nazionalaren eraikitze prozesuak osatzen zuen testuinguruan ulertu behar dela uste dugu.
|
|
|
delakoa sortu zuen, zeinak gobernuaren autoritatearen pean irakaskuntza publikoko ikuskaritzaren ardura hartuko zuen bere gain.
|
Baina
hau, ikuskaritzarena alegia, pixkanaka egiten edota fintzen ari zen mekanismoa dugu; Jimenez ek245 gogoratzen digun moduan, XIX. mendeko lehenengo herenean ikuskaritzak izaera nahiko lokala zuen, herriko juntaren eta batzordearen ardurapean baitzegoen; geroago, 1825eko. Plan Calomarde, izenekoaren arabera,, junta superior, ak hartu zuen, herriko juntekin batera, ikuskaritzaren ardura; 1834ko Martinez de la Rosa-ren aginduak izaera lokal hori mantendu bazuen ere, probintzia,, partido?
|
|
|
Oso era laburrean azaldu dugun ikuskaritzari zegokion Moyano legearen markoak, lege mailako garapen interesgarria ahalbidetu zuen.
|
Baina
honetaz zerbait esan aurretik, azpimarra ditzagun ikuskaritzaren inguruan ezarri ziren ardatz nagusiak. Alde batetik, Estatuaren zuzendaritza beste edozein ezaugarriren gainetik nabarmentzen zelarik, ikuskaritzak guztiz zentralizatua zen administrazio egituraren barruan bere leku protagonista zuen.
|
|
|
Osaba Joanikot, bertzenaz ere, Donibane Lohizunerat joaitekotan zen egun haietan, zeren bere liburua —lehen liburua, haren erranetan— akabatutzat jotzen baitzuen eta Piarres Oihartzabal kapitainari utzi nahi zion, ez irakur zezan,
|
baina
honek Bordeleko unibertsitatean lagun zuen irakasle bati eman ziezaion, zeren irakasle hau Montpellierko unibertsitatean ibilia baitzen urte batzuk lehenago eta zeren hango unibertsitateko bertze irakasle batzuen eraginaz balia baitzitekeen erregeren baimenduaren erdiesteko eta liburua han Monpellierren publikatzeko; eta, horrela, bidaia hartan osabak eta etxeko morroi batek lagundu zioten jaun M...
|
|
|
Baina nik ikusiaren ederrak ez zuen osabaren eta Maddalenen kezka estaltzen, jakina, eta haien kezkaz kezkatzen hasi nintzen. Zeren baitzirudien ezen gure amak izeba Emilianirekin ezkondu nahi zuela osaba Joanikot,
|
baina
honek ez zuela nahi; eta amak zerbaiten susmoa eta sospetxa zuen, bertzalde, eta hargatik debekatzen zion Maddaleni osaba Joanikoten dorretxerat joaitea... Eta amaren eta aitaren zelatan hasi nintzen orduan, aita ere bolada hartan etxean geneukalako.
|
|
|
Eta Jainkoari eskerrak emanez hil na hi nuke, ez bertze munduaren izenean,
|
baina
honen izenean. Eta, aintzakotzat harturik Publilio Siriarraren errana, zeinak baitio:
|
|
|
Edo nigar eraginen dizuet.
|
Baina
hau ere ez nikek nahi. Ez, ez nigar egin enegatik, zeren Jainkoaren garazia baita nik neure heriotza hautatu ahal izaitea denbora eta sasoin berezi honetan, eta ez heriotzak ni, nola bizitzan izaiten baita komunzki...
|
|
|
—eta, lehenik Antoniori artezten nintzaiola, erran nion—: Hi, Antonio, anitzetan mintzatzen haiz Utopiaz eta Utopiako anaitasunaz,
|
baina
hau al da heure egiteekin predikatu behar duan anaitasuna? —eta erran nion Joxeri, segidan—:
|
|
|
Duela guti arte gure desterrua eta gure desgraziak izan dituk herritarren mintzagai; gaur, berriz, gure olaz eta gure fortunaz mintzatzen dituk.
|
Baina
hau ez duk aski, eta are gehiago hazi nahi badugu, baterat eta bertzerat hedatu behar diagu negozioa, baterat eta bertzerat joan, hango eta hemengo handikiekin eta merkatari ahaltsuekin solastu eta haiei geure asmoak erakutsi... Sare bat eraiki behar diagu, jakiteko istant bakoitzean non jo eta norat jo, zer egin eta zer ez egin.
|
|
|
—Bertzalde, hatz markak eta bertzelako aztarnak bilatzen ari gaituk, nahi baino mantsoago hala ere, Brigada Zientifikoko gehienak zertan eta oporretan baititugu...
|
Baina
hau ez ezaala argitara!
|
|
|
K. L. idazle gaztea begira begira gelditu zaio; agureak ate nagusiko maratilari eragin dio, behin eta berriz, dardara batean, estualdiren batek larritzen dizkio barrenak; laster batean inguratu zaio adiskide bat laguntzera; beste bi, gero; beste lau, hurrena; baina ez dute maratila demonioarekin asmatzen. Gelako arduradunak, matrailak leher zorian gorri, larriuneetako irteerara jotzen du,
|
baina
hau ere itxita dago, kanpotik itxita. Kriptan ez dago barne telefonorik, ez dago leihorik, eta bi ateak itxita daude.
|
|
|
Biak ere aski diskretoak dira eta bidaia apenas mintzatu gabe egin dugun arren, abiatu berritan barteko kontu batzuk entzun dizkiet: ulertu ahal izan dudanez, bart Adela Dan dantzara ateratzen saiatu omen zen, baina ezin izan zuen lortu; bestalde, Dan Luisekin haserretu omen zen dantzatokian peta bat erretzen hasi zelako; eta Luis, azkenik, Lola nafarra nabarmen samar xaramelatzen saiatu omen zen,
|
baina
hau ere alferrik.
|
|
|
Eta ezin ukatuko da euskal taldeen maila bikaina dela, jasotako sariak eta ikusle kopuruari begira, Estatu mailan puntan dagoela.
|
Baina
honek badu alde txarrik ere, euskarazkoak gehienetan espainierazkoen bertsio baizik ez izatea, batzuetan laguntzetara iristeko aitzakia baino ez. Arrazoirik bada horretarako, erdarazkoa arrakastatsua denean 300
|
|
|
Nolanahi ere den, autore biok batera aurkeztu ziren Bizkaiko Diputazioak 1888.eko ekainaren 8an euskara irakasteko atera zuen katedra hornitzeko oposiziora,
|
baina
hau geroago Euskaltzaindiaren sortzaile eta aurren lehendakaria izango zen Resurreccion Maria de Azkuek irabazi zuen. Postu horretarako hautatua ez izanak ez zion Eusko Alderdi Jeltzalearen fundatzaileari galarazi hizkuntzaren alde borrokatzen segitzea, baina dirudienez, gertakari horrek biziki nahigabetu zuen Unamuno, ordurako Bilboko Institutuan latin irakasle zena, izaeraz aski harroa izanik.
|
|
|
Eta hara nondik, uste ez genuela, hari bat datorren Orixegandik Sarrionandiaganaino.
|
Baina
honetaz, plazer baduzue, beste batean.
|
|
|
Hau da, pentsamendua ez bada tartean sartzen, ez dago ezagutzarik; asko jota, emandakoaren inpresioak jaso guran, sentimenen erabilera bat agertuko zaigu, ez besterik.
|
Baina
hau patata zomorroari ere gerta dakioke. Russellek uste zuenaren aurka, Schlicken aburuz ‘ezagutza zuzenari’ buruz mintzatzea kontraesanean erortzea da, bitartekari kontzeptual batek egon behar baitu beti ezagutzan.
|
|
|
Eta tesia ez dabil oker. Carnapek Neurathen fisikalismoaren eta entziklopedismoaren tesi nagusiak onartu zituen,
|
baina
honen tankera grinatsua, batere ez zorrotza, analisi logiko eta linguistikoaren oinarria osatuko zuen kontzeptualizazio teoriko bihurtuz. Enpirismo klasikoa eta Frege eta Russellen logizismoa batzen zituen filosofia zientifikoa biek defendatzen zuten behin eta berriro, ondoren filosofia germaniarraren idealismoa eta metafisika kritikatzeko.
|
|
|
egun, toki askotan, filosofia tradizionala loraldi betean dago; eta, tamalez, inork ez du hura kritikatzen espektakulu metafisiko hutsala izateagatik, beren kontsumitzaileen ‘inspirazio nahasitik’ babesean mantentzeagatik, ezta are biziotsuagoak diren beste proposamen antirrazionalen lepokoa edukitzeagatik ere.
|
Baina
honek ez du ezeztatzen Vienako Zirkuluaren ikusmolde filosofikoa. Guztiz alderantziz:
|
|
|
Egun arteko esperientziak suak erre egiten duela esaten badigu, baldintza berberetan etorkizunean ere gauza bera gertako dela baiezta dezakegu.
|
Baina
honek etorkizuna eta iragana antzekoak edo berdinak direla aurresuposatuko luke, eta hau ezin da frogatu. Zeren posible litzateke, bere kontingentzian, suak ez erretzea —bururatu daiteke eta, gainera, ez da kontraesankorra— Ezin dugu erakutsi, hortaz, etorkizuna iragana bezalakoa izango denik, ez baitago inolako arrazoirik hori uste izatera eramaten gaituena.
|
|
|
Fregeren ustez, matematika logikatik ondoriozta zitekeen (logizismoa),
|
baina
hau erakusteko ez zen nahikoa hizkuntza naturala edo arrunta erabiltzea, zerbait sofistikatuagoa behar baitzuen. Logizismoaren tesi berri hau defendatzeko tresneria berri baten beharra zeukan, eta hau logika sinbolikoa izango zen.
|
|
|
Wittgensteinek Kanti emandako biraren bitartez —’zer ezagutu dezaket? ’ galdera kantiar nagusitik ‘zer esan dezaket? ’ galdera berrirantz etortzerakoan—, filosofia hizkuntzaren sareetan harrapatuta geratzen dela adierazten zigun austriarrak.
|
Baina
hau, Vienako zirkulukideentzat ez zegoen hain argi. Onartzen zuten logika, gogoeta, pentsamendua, ikerkuntzaren alde bat direla —analitikoa—, baina ez bakarra.
|
|
|
" Ez da ezer onik edo txarrik, baizik eta pentsatzeak egiten du hala".
|
Baina
honek ere eraman dezake gaizki ulertura. Badirudi Hamletek dioenak ona eta txarra, guregandik kanpoko munduaren ezaugarriak ez diren arren, gure gogo egoeren ezaugarriak direla inplikatzen duela.
|
|
|
Adibidez, zeru urdinerantz begiratzen dudanean esperientzia hori edukiz gero, zerua urdina izateak harrituko ninduke, hodeitsua den kasuarekin konparatuta.
|
Baina
hau ez da esan nahi dudana. Zerua existitzeak harritzen nau, edozein modutan izanez.
|
|
|
Hurrengoa esan liteke: " ikuspegi bakoitzak bere xarma du",
|
baina
hau faltsua litzateke. Zuzena hurrengoa esatea da:
|
|
|
Orduan, eratorpenari buruz pentsatzean soilik agertzen da sakontasuna.
|
Baina
hau zalantzagarria izan daiteke eta hurrengoa esan liteke: " Zergatik arduratu hain gai zalantzagarriaz?" (atzera begiratzen duen Elsa zuhurra bezala) 22 Baina ez dago halako ardurarik.
|
|
|
[Urrezko abarra, II bol., 315 orr.23 Hori imajina dezakegu arazorik gabe —eta agian emandako zioa izango litzateke, adibidez, santu babesleek bata bestearen kontra jokatuko luketela eta auzia gidatu ahal izango lukeena bat baino ez zela izango.
|
Baina
hau ere senaren hedapen osagarri bat izango litzateke.
|
|
|
Inertziak irtenarazi zuen sukaldetik. Barran, gizonskila itsusi bat (alde batera, lehengo mozkorraren guztizko antza zuena, berau ere jertse gorriarekin jantzita,
|
baina
honek, hark ez bezala, ile motz motza zeukan) iuramentuka, barran zaflakoak jotzen ari zen. Bestalde, ostatua mukuru beteta, abarrots handia zegoen.
|
|
2001
|
|
|
Gure garapen industrialarekin haranetako ekosistemak suntsitu ditugu, ibai, baso eta padurak hormigoiz estali edo landaketa bihurtuz.
|
Baina
honekin ez gara ase eta mendilerroak konkistatzera goaz. Orain arte gizakiaren eragina jasan gabeko txokoak ustiagarri bilakatu dira.
|
|
|
Ekonomi globalizatu honek diru asko jarri du mugimenduan eta batzuek soldata onak dituzte, baina ez guztiek, lan mota batzuetara ez dira soldata horiek iristen eta horrela jarraitzen badugu, hemen ere multzo batzuk nahiko baztertuak geratuko dira. Azken urteak onak izan dira
|
baina
honek ez du beti horrela iraungo. Horrez gain, hemen oraindik langabezia handia dago eta inkestek ere hala diote, Euskal Herriko arazorik handiena langabezia dela.
|
|
|
Riskiren koadrila mutilez osatua da, ez neskak atsegin ez zaizkielako, haiekin ibiltzea kosta egiten zaielako baizik. Riskiri, adibidez, izugarri gustatzen zaio Anuxka deitzen den neskatoa,
|
baina
honek ez dio kasu zipitzik egiten eta gure mutikoak ahalik eta egokien egoerari eustea beste erremediorik ez du. Liburu honetan, Riski eta bere lagunei azken aldian gertatu zaizkien abenturen eta koadrilan edo bakarka egin dituzten aldrebeskerien berri izango duzue.
|
|
|
Ezen, hemen bertan posible litzateke aratxe edo behien gizentzea, hemen bertan hiltzeko eta hemendik bertatik hauen haragia saltzeko. Beste ibilmolde bat da hori,
|
baina
honek, dirubideen aldetik, berme batzuk ekar ditzake.
|
|
|
Kasu honetan gidoi bat egitea fikziozko batean baino askoz garestiagoa da. Fikziozkoa bulego batean idazten duzu,
|
baina
hau ez, Dominikar Errepublikara eta Estatu Batuetara joan behar izan dugu... Gustatzen zaie dokumentaletan parte hartzea, baina egite kulturala dela pentsatzen dute eta askotan laguntza sinbolikoa izaten da.
|
|
|
Frantziako Estatuko «Hachette» bezalako enpresa editorial inportante bat, kasu. Honengana jo zuten
|
baina
honek kapitalaren sarrera handia eskatzen zuen eta ekoizpenaren kontrola ere. Orduan, EKHErengana (Euskal Komunikabideak Hedatzeko Elkartea) jo zuten.
|
|
|
Nobela mota honek, era batean, erlojugile izaten erakutsi dit, zeren hasieran ez nuen pentsatzen horrelako konplikaziorik izango zuenik,
|
baina
hau idazteko, erlojugile baten modura pieza guztiak eduki behar dira, lehendabizi, eta gero jakin egin behar da non ezarri bakoitza. Horrek, jakina, buruhauste asko eman dit.
|
|
|
Hildakoen benetako kopurua zazpiehun ingurukoa izan zen, erdia poliziak edo militarrak, eta «Securitatea» bera erdibituta egon zen, batzuk erregimenaren alde eta bestetzuk matxinatuen alde.
|
Baina
hau guztiau jakin genuenerako ondo irentsia genuen piperra, eta askok oraindik jakin ere ez dakite hura ziria izan zenik.
|
|
|
6 hilabetera, %20ra igotzen dira interesak eta, beraz, eskatu zenuen mailegua ordain zenezakeen,
|
baina
hau dagoeneko ezin duzu ordaindu.
|
|
|
Muxu bat ematen saiatuko da JOXEPAri,
|
baina
honek atzera egiten du norbait ikusiko ote duen beldurrez. JOXEPAk ez daki non utzi loreak eta atarian dauden gainontzekoekin uzten ditu.
|
|
|
ANGELAk BRAULIOri etortzeko keinua egiten dio,
|
baina
hau ziztu bizian igarotzen da mahaitik.
|
|
|
|
Baina
hau ez da galdutako gauzen bulegoa?
|
|
|
ANGELA badoa TOMASi laguntzera,
|
baina
honek lurrean utzitako poltsa bat zapaltzen du.
|
|
|
da eta truismoaren araberakoa; ulertezinezkoa izanen litzateke zordun batek (H) bere hartzekodunari (I) transferitzen dion errenta bera edukitzea.
|
Baina
hau ez da guztia; izan ere, ez ditugu kontuan hartu ibilgailuzko fluxuak, H izanik, oraingo honetan, lehendabizi x IM rekin kreditatua (1) eskema, lerroaren, azpian eta gero x IM rekin zordundua (2 eskema):
|
|
|
«Egoera zailetan dauden zorpeko herrien balantza korronteek 1983tik 1987ra, 82 miliardo dolarreko defizit globala lortu dute,
|
baina
honek ez du inplikatzen gainerako munduari baliabide errealak maileguz hartu dizkiotenik. Beraien defizit korrontea dela-eta haien zor nominala efektiboki gehitu bada ere, zor horren balio errealak inflazioaren erosioa jasan du.
|
|
|
Ez dago usainarekin loturiko ohitura berezirik, ez bada baserrietan usain gozoa emateko erabiltzen diren erratzena.
|
Baina
hau, aurrean esan dugun bezala, ez da txiri hutsa, Euskal Herriko baldintzen geografikoen ondorioa baizik.
|
|
|
Elikagai merkatuko sektore baten berezitasun nagusia da, eta, gaur egun, arazorik gabe lehiatu daiteke Italiako tradizionalarekin.
|
Baina
hau ez da bakarra. ANHCEAn, sektore horretako 400 enpresaburu baino gehiago biltzen dituen elkarte batean (gehienak familia negozioak dituzte), bertako kideek izozkien ekoizpena eta artisautzako beste produktu batzuena bateratzen dituzte.
|
|
|
Eta orain, aldiz, zigorra jasotzen ari zara, denen aurrean barregarri utzi eta zokoratu zaituzte. Uste duzu ondo merezia duzula,
|
baina
hau kontatzeak lotsa izugarria ematen dizu, horregatik eskolan potro jorretan ibiltzen zara pailazokeriak egiten. Horrenbeste denbora pasatzen duzu mozorro horrekin, ze azkenean burua galtzen duzu eta benetan nor zaren ere ez duzu oso garbi.
|
|
|
Eta jakin ezazu herri hori, gurdi hori, aurrera jo ezinik dabilela, bi zaldi erotuen erruz argitu zuen Berasak.
|
Baina
hau gutxi balitz, zaldi bakoitzak soilik bere garaipenean pentsatzeaz gain, zaldi baten zein bestearen alde agertzen ez diren hiritarrei ez diete tarteko beste zaldi bat proposatzen uzten. Zaldi zuriak esaten die:
|
|
|
Nireak barrabilak moztu eta patata frijituekin jan zitian ordurako.
|
Baina
honek, Arantxak, dena barkatzen zioan. Dena barruan gordetzen duten horietako bat duk, badakik, berezi samarra.
|
|
|
Tasio apur bat mugitu da bere txokoan, urduri. Aditua nian gaizki zebilela semearena gertatu eta gero,
|
baina
hau, jarraitu du Arrillagak benetan harrituta, ez nian espero. Gainera, zerbait gehiago ere izango zuan, emozionatu da, ze Patxik esan zidak ezagutzen dituen ertzain pare bat ikusi dituela han inguruan kaleko arropaz jantzita, galderak eginez.
|
|
|
‘Heldu gara,
|
baina
hau sekretua da, e? ’ esan zuen Juan Bautistak.
|
|
|
A: Esker mila, jauna,
|
baina
hau neronek bete beharreko kondena da...
|
|
|
Bezeroak pospoloa pizten du bat batean,
|
baina
honek zorua ukitu baino lehenago, zentimetro batzuk lehentxeago hain zuzen ere, haize bolada zakar batek itzali egiten du. Giza-talde izugarriak, etsiak jota eta ahoan gurutzea dutela, etxe aldera erretiratzen dira, burumakur, alkatea buru dutela.
|
|
|
Zeure ikaslea, sasoiz heldu eta, B sailean izan beharrean, A sailean matrikulatu banindute.
|
Baina
hau guztiau gero jakin dut. Tamalez...
|
|
|
adei eta dedu (eta jeben, ziaperen lekuan?) har ditzaket Olabidegandik. Orixek ere bazuen isuri hori,
|
baina
honek entzunak sartzen zituen eta hark, berriz, irakurriak, hiztegietan gehienbat.
|
|
|
beste batzuek hitz harroak an  tzez josteko adinbat neke eraman zuen agian.
|
Baina
honek gutxi axola du. Berezkoa izan ala nekez landua, ondoreak ditugu aurrean.
|
|
|
Egiteko hau ez zeukaten umekeriatzat Oihenarten aldikoek; gizon hazi bizartsuek, zama astunen azpian lanpeturik zebiltzan kargudunek ere, aintzakotzat hartzen zuten.
|
Baina
honetan ere handizkiak handizki, eta xumeak xume. Bertsoak, koblak, edozein jende mendek erraz egin ditzake.
|
|
|
Nik ez dut sekula bere beste  liburua, Arima penitentaren occupatione devotaq ikusi8; bai, ordea, horren eskuzko kopia bat, Urkixoren liburutegian dagoena. Aspaldi xamarreko kontua da,
|
baina
hau hartu nuen, kopia horretarik, 8 plaman: " igaren vrthian [sic] eguindut, eta eçarri argira librutobat euskaraz... gueroz aurthen Iincoaren aiutu sainduarequila batian, eguindut, eta nahi camporat idoqui bertce pieçatobat, çoignen handitarçuna oro cerraturic baitago escubat paperen voluman, han icussico duçu hirur Princessa ederric, çoin baitira Orationia, Barura, eta Amoyna".
|
|
|
adibidez, euskararekiko duen gehiegizko kezka (L.M. Mujikak are gehiago sakontzen du norabide horretan, eleberria ren" tesismoaren" arriskuak kritikatzean, lehen aipaturiko kritikan hain zuzen ere). Nobela historikoak, dudarik ez, gaur egungo gizartea ren pentsamolde eta iritziak eraman ohi ditu iraganera,
|
baina
hau kontu handiarekin egin beharreko zerbait da, nobela ren historikotasunabe rmatzeko; aitortzen dut, halaere, zaila iruditzen zaidala muga non egon daitekeen zehaztea. Edozelan ere, nekez saihesten da" Putzu" behin baino gehiagotan idazlearen alter ego tzat hartzeko tentazioa, eta horrek, nire uste apalean, ez dio fikzioari (fikzio honi, behintzat) mesederik egiten.
|
|
|
Batetik, pentsalari edo gizakiek asmatu ez duten muin jakin bat, itxuragabea, mugagabea, sortzailea, etengabe irakiten egonik bere baitatik errealitate berriak sortuz gainezka egiteko joera duena; mugagabea da, bai handirantz (infiniturantz) bai txikirantz (infinitesimorantz).
|
Baina
honek, beste gabe, ez du mundua den gisakoa azaltzen, ezin izango baititugu udareondo eta sagarrondo bat bereiztu, gizon eta emakumea ezberdindu, edo hegaztia eta narrastia. Izan ere (eta bigarrenik), kosmosean errealitate mota ezberdinen arteko desberdintze argia dago.
|
|
|
Ahalgarria esperientziaren baldintza formaletara egokitzen dena da. Ekarpen berria da hau ere maila honetan, zeren ordura arteko razionalismoak, Leibnizek, ahalgarria kontraesanik ez duena bezala ulertzen du;
|
baina
hau ez da nahikoa izango Kantentzat. Logika formalaren legeekin bat egiteaz gain, hots, kontraesanik ez barnebiltzeaz gain, ahalgarri denak sentimenaren eta adimenaren baldintzekin bat egin ahal izan behar du.
|
|
|
Naturaren sistema: Adimenaren adigai hutsak edo kategoriak aurkeztu ondoren, ezagutzak behar dituen bigarren mailako adigai bereziagoak kategorien arteko harremanetatik eta kategoria begiespen harremanetik erraz lortzen direla dio Kantek,
|
baina
hau zehazteko lana ez du gauzatzen Kritika n, etorkizuneko sistemarako uzten du. Gainera, lan erraza izango dela aipatzen badu ere, ez zuen inoiz burutu.
|
|
|
" Gizaki oro hilkorra da/ irakasle oro gizakia da/ irakasle oro hilkorra da" inferentzia egin dezakegu.
|
Baina
hau noski gara daiteke batasunaren bila: " Abere oro hilkorra da/ gizaki oro aberea da/ gizaki oro hilkorra da".
|
|
|
Kausen katea denboran hasiko da une batean eta beste une bat egongo da horren aurretik; hala ere, aurreko une honek ez du ondorengoa inolaz ere determinatzen, kausen katea hasi aurretik baitu ezer determinatu.
|
Baina
honek bigarren analogia, hau da, kausalitatearen legea apurtuko luke, eta hori ezinezkoa litzateke esperientziaren eremuan. Hasierako ekintza aske hori onartzeak, beraz, izadiaren barne lotura apurtuko luke.
|
|
|
‘gorritasunera’ igarotzen gara, kontzeptu edo adigai batera.
|
Baina
hau adimenak egiten du, ez sentimenak, eta beste eremu hau geroago Logikan aztertu da.
|
|
|
Horretarako beharrezkoa da denbora begiespen gisa ulertzea.
|
Baina
hau oinarri ahula da Geometriaren pareko zientzia bat oinarritzeko. Espazioari buruz egin ez bezala, azalpen honetan Kantek ez ditu denbora eta Aritmetika lotzen, hori geroago egiten du Analitikan eta gainera era oso laburrean:
|
|
|
Askatasunak, berriz, gauzen egoera berri bat adierazten du, eta, ondorioz, kate berri bat hasteko ahalmena barnebiltzen du. Beraz, kausen eta efektuen kate horretatik at geratuko litzateke, esperientziaren eremutik at. Askatasun transzendental hau gero etikan agertzen den askatasun praktikoaren oinarria da, eta lehenaren ukapenak bigarrenaren ezintasuna eragingo luke (sentsuetatik aske norbere burua determinatzeko ahalmena;
|
baina
hau ez da autua orain). Kausalitateak esperientziaren mailan duen jokabidea Analitikan frogatu denez, Kantek orain erakutsi nahi du askatasuna ez zaiola kontrajartzen izadiari.
|
|
|
Badirudi zerbait baldintzatua bada, honek bera baldintzatu duen zerbait eskatzen duela halabeharrez.
|
Baina
hau ez da guztiz egia; egia da baldintzatua berbaitango gauza bezala hartzen bada soilik; baina ez da hori kasua, baldintzatua beti ere espazioan eta denboran baitago. Eta esperientziaren barne baldintzen katea luza daiteke beti ere, eta horrek ez du ondoriotzat guk kate amaigabe horren izatea onartzen dugunik, berbaitango gauza osatua balitz bezala, baizik eta katea mugarik gabe luza daitekeela soilik.
|
|
|
Hasieran esan dugu ez dela erraza ona, egia eta ederra hiru aurpegi desberdin ote diren zehaztea ala aurpegi berbera hiru alderditatik begietsita.
|
Baina
hau bai dela argia, niretzat: egarri denari baso bat ur ematea, ez dela ona bakarrik, baita ere ederra eta egia.
|
|
|
|
Baina
hau beste Historia bat da.
|
|
|
Germaine gaixoak, omenaldiz omenaldi, etengabe, senar zenaren dolua zekarren, negarrez hipaka, Xarlorekin bizitzen jarria zen arren.
|
Baina
hau sekretua zen.
|
|
|
Supazterrean odola gesaltzen eta katilu bat esne ondoan jarriz pixkolatzen plantatu zuen. Aita pozik zen ikustean sugea berpiztu zela,
|
baina
honek indarrak eskuarturik, sukaldean ziren guztiak ausiki nahi zituen bere eztenkada pozoitsuaz –eta amak segitzen zuen, istorio honen morala azpimarratuz–: Xenda horietan mele mele otoitzean entzunen dituzuen jende franko bada horrela zuen zerbitzuen premian, zuetaz baliatu ondoan, trapu zahar mutzitu baten antzera gero botako zaituztenak; egin ezazue egin behar duzuena bururaino eta ospa.
|
|
2002
|
|
|
Ipuin honetan, basoko animalia txiki asko elkartuko da Sator Jator jaunaren urtebetetzea ospatzeko. Egia esan, Sator Jator jaunak bere iloba Saturtxo Satortxo baino ez du gonbidatu,
|
baina
hau osabarentzako opariaz ahaztu denez, zer edo zeren bila kalera irtetera derrigorturik ikusten da. Atera orduko, Katalin Katagorriarekin egiten du topo, eta gero Satitxu Zorritsua, Sagu Magua, Sabiño Kirikiño, Axular Muxarra, Saioa Oiloa, Erruper Muskerra, Enriketa Tximeleta eta beste askorekin.
|
|
|
Udalbiltzak hor berezko zeregina dauka eta horretan ari gara.
|
Baina
hau isileko lana da, esan bezala.
|
|
|
Prozesua izan nahi du honek eta aurrerantzean eztabaida beste sektore batzuetara ere zabaldu nahi du boskoteak. Aberri Egunaren aurretik ika mika hor zegoen ezker abertzalearen baitan,
|
baina
honen ostean, eta bereziki ETAren agiriaren ondoren, eztabaida biziki areagotu da, kalean zein prentsa mailan.
|
|
|
Kazetariak ez ditu honetaz galderak falta, zeren eta Elkarri, Batasuna, Abertzaleen Batasunaren inguruan bildutako taldeak, bakoitza bake proposamen baten bila ari direla, zentzu berezi bat izan behar baitu Udalbiltza ere zeregin honetan sartzeak.
|
Baina
honetaz ez dago deklarazio publikorik. Dauden ikuspegi ezberdinen arteko sintesi lan bat egin eta bakerako eszenatoki berri bat lortzen saiatuko direla, agente oso ezberdin askorekin ari direla lanean, eta agian udarako zerbait garbixeago egongo dela.
|
|
|
Gailurrean dauden oroitarrietatik abiatuz, mendiaren ipar bizkarraren gainetik jaisten hasi gara, ez dago bidezidor garbirik, baina eguraldi argiarekin erraza da. Mendiaren goialdeko eremu soilak utzi eta pagadian sartu eta berehala, ezkerrera eta beherantz doan pista bat topatu dugu,
|
baina
hau gurutzatu eta Elorritako lepoaren inguruan dauden bordetara jo dugu zuzenean. Errekastoa pasata, belazeetan zehar berriz ere, Nekaitzeko lepora heldu gara.
|
|
|
Atea bota, pertsonaren inguruan izua sortzeko. Legearen arabera pertsona hauei beren eskubideak irakurri behar zaizkie,
|
baina
hau ez da behin ere egiten. Poliziak kaputxarekin azaltzen dira jende aurrean, eta legeak ezer gutxi balio du orduan.
|
|
|
Errusiako inperioan sartuta, 1917ko iraultzak Mendialdeko Errepublika Autonomoan sartu zituen eta 1936an Txetxenia Ingushetia errepublika eman zien Stalinek.
|
Baina
honen kolektibizazio planen kontra altxatu ziren txetxeniarrak, eta alemanekin kolaboratu omen zuten aitzakiatan egia esan, naziak ez ziren sekula Txetxeniaraino iritsi Siberiara deportatu zuen Stalinek herri osoa 1944ko otsailean, beste herri batzuekin batera. 130.000 txetxeniar eta ingushetiar hil omen ziren bidaian zehar.
|
|
|
Baina nik uste gauza guztien gainetik donostiarrei ilusioa eskaintzen diela Zinemaldiak. Orain urte batzuk Zinemaldi triste bat zegoen Donostian
|
baina
hau asko aldatu da. Alaia da oraingoa.
|
|
|
Baina beste hainbat gaixotasun tropikal edo" exotiko" samar bezala, liburuetako kontua besterik ez zen gaitzak ikaragarrizko berpiztea izan du azken aldi honetan, duela aste batzuetatik hona" Ipar Amerikako mehatxu berria" izena hartzeraino. Lehendik ere nahiko beldurtuta bazeuden bertako biztanleak,
|
baina
honekin beste kezka iturri bat gehitu zaie oraintxe urtebete edo (2001eko irailaren 11n hain zuzen ere) New Yorkeko Dorre Bikien aurkako ekintzaren ondotik hainbeste aztoratu dituen terrorismo kontuei.
|
|
|
Gure zinea" iheslari" a baita.
|
Baina
hau akaso bide egokia ere bada, nik arduratzen nauen gauzetaz hitz egin nahi baitut nire filmetan, errealitatearen ihesari buruz, adibidez, nahiz eta «800 Balas» bezalako film bat ikusten dutenek hau esplizituki ikusiko ez duten. Dena den, publikoak filma interpretatzea da garrantzitsua, bakoitzak baloratzea zer den ikusi duena.
|
|
|
BADAKITE gehienek ez dutela onartzen ezta ulertzen ere bere odol egarri hori
|
baina
honek ez du garrantzia handirik, beraiek su sakratu horren soldadu aukeratuak sentitzen dira eta prest daude bere bizitza bertan erretzeko. Zer esan ETAren benetako biktimetaz eta honen eraginetaz:
|
|
|
|
Baina
hau ez da beti horrela izan gurean eta atzera begiratuz erraz topatuko dugu literatur kritikak zeresan handiagoa eman zuen garairik. Orduan, poetika desberdinek, literaturaren helburuek edo kritikak berak gogoeta ugari eragiten zuten eta bizitasun handiko eztabaidak bultzatzen zituzten.
|
|
|
Autonomiak askatasuna ematen dio arteari; hau da, literaturaz kanpoko helburuetatik aske uzten du.
|
Baina
honek ez du" l" art pour l" art" lelopean estetizismoak bilatu zuen marfilezko dorrera kondenatzen jarduera artistikoa. Eguneroko praxian barneratu nahi du abangoardiak artea, Arte Instituzioaren inplikazio erabatekoa bilatuz artearen beraren buruaskitasuna lortzeko.
|
|
|
Adarraren lepoa kaltetu gabe, ebaketa egokia enborretik ahalik eta gertuenean egiten da, adarraren galtzarbean,
|
baina
honen azal ezpainetik kanpora, enborreko ehunak kalterik jasan ez dezan eta zauria lehenbailehen itxi dadin.
|
|
|
Eta hiru emakumeek eskua luzatzen zuten, Pertseo harrapatzeko asmoz.
|
Baina
honek arreta handiz saihesten zituen hiru itsu haien saioak eta haien eskuetatik urrun geratzen zen beti.
|
|
|
1992 urteko azaroan, IMO 91 onartu ondoren?
|
baina
honen barruan?, Garapen egitaraua onartu zen. Horrek inbertsio handiak erakarri nahi zituen, gutxienez 3,01 milioi eurokoak eta 50 langile baino gehiago sortzen zutenak.
|
|
|
Lur geruza horretan, sarritan, ganberatik ateratakoak diren materialak agertzendira (adibidez Otsaarte), baina baita mendeetan toki horietan bizitako biztanleentresna eta lurrontzi zatiak ere. Azken urteetan egindako indusketek (Trikuaizti I, Larrarte, Mandubi Zelaia eta Zorroztarri) nahiko argi utzi dute ia soilik harrizkoindustria azaltzen dela,
|
baina
honen ezugarriek ez dute zerikusirik ganberakoekin.Harrizko objektuak ganberan baino ugariagoak dira; hauen artean gehienbatlanketa hondakinak eta etxeko tresnak aipatu lirateke (marruskak, mozturak, zulagailuak, etab.; gezi puntak edo geometrikoak salbuespenak dira). Horienpresentzia bertan egin ziren jardueren ondorioz uler daiteke.
|