|
2000
|
|
|
«espanglish»a, alegia, XX. mendearen hondarrean sortua, ingelesa eta espainiera batzearen ondorioz. Emeki emeki, arrotza egingo zaien herri zabala bistaraziko zaie eta, aurrera egin ahala, gogora ekarriko dituzte
|
beren
oroimenean ahantzita zeuden elementu franko. Halaxe, gizonak gero eta jarrera iheskorragoa erakutsiko duen neurrian, emakumeak bertan atzemango dituen elementuak bereganatuko ditu.
|
|
|
EHk EAJ eta EAren aurrekontuak direla esan du, baina euskararen eremuan eta justizia sozialaren bidean aurrerapausoak eman direla azpimarratu du. ELAk eta LABk
|
beren
izaera sozial eskasa azpimarratu zuten, eremu sozialean iaz baino ehuneko txikiagoa erabiliko delako, besteak beste. Bizkaian ere akordio abertzaleak atera bazituen aurrekontuak, Gipuzkoan pentsioen igoera eza zela eta EHk ez zien baiezkorik eman EAJ eta EAk egindako aurrekontuei.
|
|
|
Zuberoan kultura inon ez bezala bizi da. Euskal kultura molde bizienean bizi dute zuberotarrek, baina kontzientziarik ez dute edo
|
beren
kultura ez dute hainbatean ikusten euskal kulturaren barnean. Anitzek ez dute bere burua ikusten Euskal Herriaren osoaren barnean.
|
|
|
gazteentzat zaharrentzat baino gehiago. Arabako gure ardoek duten alkoholaren erdia du eta 14 urte baino gutxiagoko gaztetxoek ez lukete edan behar,
|
beren
gibela oraindik bere heldutasunera iritsi ez delako. Elikagai bezala, litroko 400 kaloria ditu, hau da, mokadu batez jaten diren lau pasteltxoek adina.
|
|
|
Erabiltzen dituzten abesti geienak beaiek sortutakoak dira eta oso lan onak lortu dituztelakoan nago. Aginduta bezela, euskeratutako abesti berri bat azalduko det gaur, eta ain zuzen Beatles' ek sortu eta
|
beren
berri azaltzen lagundu zituan bat.
|
|
|
eta horiek
|
beren
ahaleginetatik ateratzen dira, nonbaitetik atera behar direlako. Bizipenak, amorruak, gogoak eta abarrekoak adierazteko ezin duzu militantziaz bakarrik hitz egiten duzun hizkuntza batekin jardun.
|
|
|
Bat nator Koldok esandako gauza askorekin. Euskara batuan euskalkiek ere badute
|
beren
lekua. Zer da euskara batua?
|
|
|
Hemen egiten dugu topo Josunek esan duenarekin, prestigioarekin. Gurasoei sinestarazten badiegu
|
beren
berba egitea txarra dela, haiek ere hasten dira jatorrizkoaren ordez beste zerbait egin guran. Hitanoa eta horrelakoak zergatik galdu dira, bada?
|
|
|
Horrez gain, etxean ikusten dudanaren arabera, gure kasuan adibidez, badago etxeko eredua, batzuetan Donostia ingurukoa dena eta besteetan bizkaierazkoa, baina gazteek
|
beren
euskara eskatzen dute: kalean beren artean erabiltzen dutena, telebistako ez dakit zer saiokoa, komiki batekoa... eta euskaraz inon lortzen ez dutena.
|
|
|
Batasuna, bestetik, erdi inguruko euskalkietan oinarritu da eta horrek nahitanahiez dakar, euskalki horiek gertuago daudela baturako aukeratu den morfologiako eredutik, muturretako euskalkiak baino. Beraz,
|
beren
burua urrunen ikusiko dutenak bizkaiera eta zuberera dira; Nafarroan ere bai, batez ere eredu horretatik zenbat eta urrunago egon. Horrez gain, morfologiarako ezinbestekoa den eredu batu horri, gehituz gero lexikoan hartu den jokabidea, askok pentsatzen du «euskara batua berdin gipuzkera».
|
|
|
Horrek ekarri du leku askotan batuarekiko dagoen urruntasuna eta mesfidantza. Gauzak nola joan diren ikusita, Iparraldean batua ez da hemen bezala sartu; haiek beti gorde dute
|
beren
ukitua, beste ingurune bat egon delako, administrazio munduan ez delako egon euskara batua hizkuntza ofizialtzat hartu duen autonomia bat... Beste askatasun bat eduki dute gauza asko gordetzeko eta Iparraldeko batek modurik formalenean idazten duenean ere, beti ikusten da nongoa den.
|
|
|
Iparraldekoa beti izan da errazago, idatziz ere gorde duelako. Telebistarena izaten da
|
beren
kexu nagusienetakoa, hor ez dituztelako beren euskalkiak ikusten. Liburuetan, umeentzako testuetan eta, beste horrenbeste gertatuko dela uste dut.
|
|
|
Iparraldekoa beti izan da errazago, idatziz ere gorde duelako. Telebistarena izaten da beren kexu nagusienetakoa, hor ez dituztelako
|
beren
euskalkiak ikusten. Liburuetan, umeentzako testuetan eta, beste horrenbeste gertatuko dela uste dut.
|
|
|
Baina ezin gara eurekin solidario izan, garapenak eta pragmatismoak gure elkartasuna zentzugabe bihurtu dutelako. Eurek elkartasunez
|
beren
begiak uzten dizkigute etorkizunari aurre egiteko izan behar duten beldurra sentitzeko. Guri begiratzeko adorea falta zaigu.
|
|
|
Izan ere, bizitza modernoan hizkuntza gutxiagotuen patua baitauka aragoerak berak ere: eremu horietan ere gazteen aragoerak ez dauka
|
beren
zaharren joritasun edo aberastasunik, baina haiek izan ez duten militantzia eta gogo bizia agertu ohi dute hizkuntzaren alde.
|
|
|
Bestalde, ez zen eredu zurrunik hartu. Egun ama hizkuntza fabla duten idazle gazteek adibidez,
|
beren
fablaz idazten dute, baina hizkuntza osorik ezean, aragoera literariotik hartzen dute bestela gaztelaniatik hartu lituzketen baliabideak
|
|
|
Horren arrazoietako bat, abiadura beldurgarrian areagotzen ari den herrialde pobreen kanpo zorra da. Herrialde aberatsek ez dituzte garaiz eskuratzen
|
beren
kapitalak, eta herrialde pobreak horien interesak ordaintzera beharturik daude urtez urte, geroz eta zor handiagoa sortuz eta gurpil zoro horretatik inolaz ere atera ezinik.
|
|
|
Garapen bidean dauden herrialde gehienek porrot ekonomikoa bizi dute,
|
beren
ahalmenak gainditzen dituzten kopuruak ordaintzera beharturik daude, eta atzeratutako ordainketak ordaindu ahal izateko beste mailegu batzuk kontratatzea beste irtenbiderik ez dute. Horrela, geroz eta zor handiagoa pilatzen dute, eta eramanezina, ordaintezina eta betirakoa bilakatzen da.
|
|
|
Almuniari esango nioke espainol ona dela, eta ez duela Espainiaren interesen aurka doan ezer egingo. Berak ere gu nazionalistak garela dio; haiek
|
beren
nazionalismoa defenditzeko bitarteko militarrak dituztelarik. Hemengo PSOE gainera alderdi espainola da; ez du berezko nortasunik.
|
|
|
Eta askotan gaizki ezagututako tradizio bat izaten da. Duela hiru lau urte Adidas marka sartu zen kirol jantzietan eta noski
|
beren
hiru lerroak sartu zituzten praketan. Horren inguruan kristoren iskanbila sortu zen.
|
|
|
Hain zuzen, duela gutxi arte film bat euskaraz bikoiztua ikustea artiziala zen, usadio ezak eta bikoizketa kaskarrek eraginda. Orain berriz, ekinaren ekinez, bikoizlari profesionalek franko hobetu dute
|
beren
jarduna. Lausotuta geratu da garai bateko euskara sintetiko hura, euskaltzale amorratuenei ere katez aldatzeko gogo bizia pizten ziena.
|
|
|
Alabaina, oraindik orain gutxi baizik ez baita garatu Zuberoako turismo sarearen gaitasuna. Gaur egun ez dago dudarik egoera latza dutela, baina zuberotarrek erakutsi nahi dute
|
beren
buruaren jabe direla eta erronkari lotzeko prest dira. Beraz emaitzak datozen urteetan preziatzen dira
|
|
|
Emaitzak ikusi behar, baina leku askotan ez da samurra izango eragin hori zein den ikustea, deialdi aktibo honez gain, abstentzioak gorabehera handiak izaten ditu eta. Edozein modutan ere, azken urteetan, Espainiako Legebiltzarrerako hauteskundeetan izaten da txikien abstentzioa (96koetan% 27, 2), adituen ustez alderdi estatalistek
|
beren
hauteslegoa hobeto motibatzen dutelako. Hauteskunde motagatik, EHren abstentzio deiaren eragina neurtzeko erreferentzia garrantzitsuenetako bat bezala hartuko da azken hori.
|
|
|
Fernando Buesa eta Jorge Diezen hilketak ere bapo baliatu dituzte EAJ eraso mediatikoen erdigunean jartzeko. Espainiako Elizaren ordezkariak ere,
|
beren
neutraltasun itxura gordez baina lerro artean argi aditzera emanez, ez dira eraso honetatik kanpo geratu:
|
|
|
Eskolek oso ondo erantzun diote. Azken xedea, eskolek
|
beren
urteroko programan ekimen hauek txertatzea da.
|
|
|
Hasieratik erritmo pausatua du operak. Illarramendiren musika xarmanta eta kolore liluragarriak lagun dituztela, bi protagonistak
|
beren
kezkak botatzen hasiko dira; Isabel Alvarez sopranoa eta Ramon Agirre aktorea nor baino nor punky itxurako ileordeekin jantzita. Puristen irudiko," Emakumezko zapatak" honek ez ditu operaren arauak jarraitzen.
|
|
|
" Isiltasun eta ausentziaren duintasunaren ondoren, hitzaren arrunkeria". Gure botoa jaso eta segidan alde egiten dute bat, bi, lau urterako
|
beren
eserlekuetara, momentuan momentuko erabakiak hartu eta indarrean jartzera, behin baino gehiagotan partidu bati botoa eman dion pertsona hori ezin harrituago uzteko bada ere. Izan ere, hauteskunde kanpainetan politikariek esan ohi dituzten gauzak maila jakin batean kokatu beharrekoak baitira ia beti:
|
|
|
Guevarak esandakoekin amaitzeko, bide honi ekin dioten burukideek
|
beren
postua alderdiaren esku utzi luketela esan du.
|
|
|
Eta Internet oraindik erronka handia da PCak ekoizten dituzten enpresa gehienentzat. Dell eta Gateway enpresek dagoeneko on line zerbitzuak saltzen dituzte, eta ordenadoreak egiten dituzten beste enpresa batzuk
|
beren
bezeroak sarean erosten hasteko zain daude. Hewlett Pacckard enpresak, bere aldetik, zerbitzari handiak doan uzteko asmoa agertu du merkataritza elektronikoaren negozioan partaidetza edukitzearen truke.
|
|
|
Gainera, sektore honetan aitzindari diren AT&T; eta MCI WorldCom bezalako konpainiek enpresei telekomunikazio zerbitzuak eskaintzeagatik jasotako sarrerak handitzen ari dira etenik gabe. Txosten honen arabera, egiazko sarrerek oraindik ez dute guztizko kopuruan portzentaia handirik hartuko, bezero handiak motelak baitira
|
beren
datu baseetan aldaketak egiteko orduan.
|
|
|
Eta on line saltzeko ehundaka negozio berri daude saltzeko mahaiaren atzeko aldean dauden arerioei lekua kentzen. Hain zuzen ere aldeak hurbiltzeko xedez, banatzaile batzuk hasiak dira
|
beren
estrategiak aldatzen, eta batzuek iragan Gabonetarako zatiketak merkaturatu zituzten Interneten
|
|
|
Gainera, bankuarentzat gutxitu egiten dira kostu finkoak, langile eta lokal gutxiago behar ditu. Euskal finantza erakundeak emaniko datuen arabera, bulegoetako langileek
|
beren
denboraren %52 baino ezin diote salmentari eta bezeroarekiko arretari eman, gainontzekoa barne gestio eta administrazio lanei eman behar baitiete. Bulego zibernetiko berri honetan, denboraren %20 baino ez dute eskatuko betebehar automatikoek.
|
|
|
Hispavista (http:hispavista.com) atariaren sortzaileak eta jabeak dira. Jon, Unai eta Paul Elosegik duela soilik hiru urte sortu zuten 500.000 pezetarekin (20.000 libera), eta
|
beren
biziko negozioa egin dute. LibertySurf enpresa frantsesak (http://www.liberty surf.fr) atariaren atal bat erosi du 6.000 milioi pezetatan Espainiako Estatu osora zabaltzeko xedez.
|
|
|
Gazte sozialistekiko errespetu guztiarekin, PSE EEk ez du bat egiten herritarrei inolako kontsulta egin behar horretan. Besteak beste, herritarrek hauteskundeetan
|
beren
iritzia ematen dutelako; garbi adierazten dute nahi dutena. Dena den, PSE EEko euskal gazteek zehaztu dute adierazi zutena eta ez du balio polemiketan sartzeak.
|
|
|
Azken urteotan, hainbat eskuldetan dagoen A ereduaren eskaintza oso da eskasa, ordea. Guraso batzuek zailtasunak dituzte
|
beren
seme alabak sare publikoan gaztelaniaz hezitzeko, kasu askotan behartuta daude ekimen pribatura joateko. Edonola ere, PSE EEren aldetik ez dago inolako asmorik hezkuntz politika, eskolako ituna sustengatzera eraman zuen politika, alegia, berbideratzeko.
|
|
|
Arazoa, berez, oso konplexua da. Bake eta normalizazioari dagokionez, ardura ez da alderdi sozialistarena, ez da alderdi demokratikoena, baizik eta indarkeriaren eta armen bitartez
|
beren
postulatu politikoak lortzen tematzen direnena. Terroristek eta berauek laguntzen dituztenek proiektu politiko bat defenditzeko armak zilegi ez direla asumitzen ez duten bitartean, ezin zaigu demokratoi gatazka politikoa konpondu ez izanaren ardura politikoa egotzi.
|
|
|
" Kultura" deitzen diote, badakite" Crongis" bat zer den eta zer bihurtzen den uretan bustitzen bada. Baina gero ez dakizkite
|
beren
herri inguruan dauden mendi eta ibaien izenak. Lehiara eta borrokara bultzatzen dituen gizartea ezin da ona izan.
|
|
|
Gurasoak ados daude zentroetan gai hau naturaltasunez lantzearekin, ez dute inolako trabarik jartzen. Baina beraiek
|
beren
kabuz zerbait gehiago egin luketela uste dut, guraso eskolen bidez edo. Jendea ez da hitzaldietara joaten, hori beti horrela izan da, eta gauza sortzaileagoak egin behar direla uste dut.
|
|
|
Martin Ugalde Kultur Parkeko kudeatzaileek jada hitz egin dute zenbait enpresarekin, eta
|
beren
egoitza bertan jartzeko asmoa azaldu duenik ere bada, Mikel Arrizabalaga parkeko kudeatzailearen esanetan: " Dozena erdi batek dagoeneko asmoa adierazi digu".
|
|
|
" Gaia Paul Simonen' Fifty Ways To Leave Your Lover' (Berrogeita hamar modu zure maitalea uzteko) kaleratu zenean bururatu zitzaidan. Beharbada, garai hartako moda arazoa zen, Luis Eduardo Auteren zenbait kantu gai berari buruz gogoratzen baitut, nahiz eta diskografiak, betidanik,
|
beren
insomnioarentzat erremedio bila dabiltzan kantari deskontsolatuez beterik dauden. Nolanahi ere, ideia marjinal hura ohar koadernotxo batean idatzirik geratu zen".
|
|
|
Orain den nahaskeriak talde abertzale politikoen artean duda gehiago sortzen ahal ditu, xarma galtzeak eta gibelatze hotzak baizik ez ditu ekartzen ahal. Orain bizi dugun eta mantentzen dugun zalantza garai honetan, ondorioak irabaziko dituzten bakarrak agindua eta iraunkortasuna
|
beren
eskuetan dutenak dira. Ez dira gure aldekoak.
|
|
|
Herri hunentzat eramaiten duten lanak gainditzen du mediatikoki erakutsia dena. Ulertzen ditut
|
beren
ezadostasunak, zonbait aldiz adierazle eta partaide naiz ere, eta badakit herritarrak adierazi behar direla. Baina ez da medioen zepoan erori behar berehala eta denentzat.
|
|
|
Horiek egoera aldarazi zuten, euskal gizartearen gehiengoa presoen eskubideen alde jarriz. Artean, alderdi politikoek dinamika honek harrapatuta ikusi dute
|
beren
burua, baita egoera politikoaren menpe ere. Presoen aldeko aste honek berraktibazioa ekarri du eta baldintza politiko hobeak sortuko dituela espero dugu
|
|
|
Horrela, Bizkaiko Foru Aldundiaren Ekonomi Sustapenerako departamentuak eta Industri Sustapen eta Eraldaketarako Baltzuak (SPRI) ekimen honen aldeko interesa erakutsi dute eta prest leudeke sozietatea kokatzeko lokala uzteko. Euskal Itsas Foroko arduradunek ez dute oraindik
|
beren
zentroa kokatzeko lekuren baten aldeko jarrerarik adierazi, eta bere ekimenak enpresaburuen artean sortzen duen interesa ezagutzeko zain daude.
|
|
|
Foroak egindako inkestan sektoreko enpresek adierazitakoaren arabera, proiektu honen arduradunek oso kontuan izan dute atrakaleku baten premia, untziek
|
beren
zama jaso edo husten duten bitartean egin ezin diren konponketak gauzatzeko. Nolanahi ere, arduradunak hainbat aukera aztertzen hasiak dira.
|
|
|
Anbereseko Joko Olinpikoetan espainiar selekzioak, euskal jokalariz beteta, izan zuen arrakastaren ostean, Argentina eta Uruguayn bizi ziren euskaldunak bertoko konbinatu bat jokatzen ikusteko irrikitan ziren. Horrenbestez, 1922ko uztailean hainbat jokalarik,
|
beren
garaipenaz zeharo ziur, luxuzko transatlantiko batean itsasoratu eta plazerrezko bidaiari ekin zioten. Disziplina eta erantzukizuna alde batera utzita, euskaldunek Buenos Airesera iritsi orduko Argentinaren aurka 4 0eko astindua jaso zuten, euskal jatorriko argentinarren aldetik denetarik entzun behar izanez.
|
|
|
Bira honen muina, alde batetik, beste nazio batzuetara ebakuatuak izan ziren" gudako ume" entzako dirua jasotzea zen eta, beste alde batetik, Errepublikaren barruan Euskal Gobernuaren existentziaren berri ematea. Bi partida jokatzera abiatu baziren ere, gehienek
|
beren
bizitzaren bi urte eskaini zioten ekimen historiko honi: Luis Regueiro kapitaina, Langara, Larrinaga," Emilin", Ahedo, Areso, Zilaurren, Blasco, Mugerza, Gorostiza, Etxebarria, Eguskiza," Pablito", Ciriaco," Kuki", Soladrero, Zubieta, Bilbao, Sanchez, Unamuno, Iraragorri, Pedro Regueiro," Txirri II", Ipiña, Markuleta, Lekue eta" Bata".
|
|
|
Dena den, euskal jokalariek ez zuten errukirik erakutsi eta moskutarrak 1 jipoitu zituzten. Hortik aurrera gure jokalariek erakustaldi mordoxka burutuko zuten herri eslaviar hauetan eta
|
beren
jokoa ikusteko hainbat eta hainbat gonbite jaso zuten, estadioak oso txiki geratzen baitziren ikusi nahi zituen jendearentzat.
|
|
|
Oro har euskal jokalariek
|
beren
nagusitasuna erakutsi zuten herri hauetan zehar, bertakoak harriturik utziz eta teknika mailan gauza asko erakutsiz. Moskuko Spartak en kapitain zen Starostin jokalariak hitz hauekin laburtu zuen euskaldunen eragina sobietar futbolean:
|
|
|
Honen ostean selekzioa Parisera itzuli zen, non lehen bajak ezagutu baitzituen, zenbait jokalarik Euskal Herrira itzultzea erabaki zuelako. Halere, gehienek
|
beren
misioari eutsi eta nahiz eta ordurako europar taldeetatik eskaintza franko jaso, baturik jarraitu eta beren bira amerikar lurretara eramatea erabaki zuten, 1937ko urritik aurrera. Bertan, antolaketaren aldetik zenbait arazo izan zuten, bilduko zuten dirua azkenean Francoren eskutara iritsi zitekeenaren beldur.
|
|
|
Honen ostean selekzioa Parisera itzuli zen, non lehen bajak ezagutu baitzituen, zenbait jokalarik Euskal Herrira itzultzea erabaki zuelako. Halere, gehienek beren misioari eutsi eta nahiz eta ordurako europar taldeetatik eskaintza franko jaso, baturik jarraitu eta
|
beren
bira amerikar lurretara eramatea erabaki zuten, 1937ko urritik aurrera. Bertan, antolaketaren aldetik zenbait arazo izan zuten, bilduko zuten dirua azkenean Francoren eskutara iritsi zitekeenaren beldur.
|
|
|
" Gran Hermano" ko partaideek antzezlan bat egitea erabakiko balute, antzokia lepo beteko litzateke emanaldi bakoitzean. Maila handia duten antzerkiko aktoreak konturatu dira telebistaz balia daitezkeela
|
beren
burua ezagutarazteko.
|
|
|
" PSEk, UAk, Benegasek... horiek EAJ Ajuria Eneko garaiko marko batera eraman nahi dute
|
beren
proposamenekin, eta guk aldiz, abertzaleen arteko trantsizio bide batean abiatzea nahi dugu; biak, ordea, bateraezinak dira". Hori al da gaur egun HBk buruan duena?
|
|
|
Herriak zer nolako alardea nahi duen argitua geldituko litzateke hartara. Juana Mugarrietakoa eta Jaizkibel Konpainiako kideek, berriz, ez dute erreferenduma bidezko jotzen, emakumeak alardean berezko eskubidea baita
|
beren
ustez. Hondarribiko alardearen jabe den Alarde Fundazioa eta aurreko bi kolektiboak negoziatzen ari izan dira alardearen auzia bideratzeko.
|
|
|
Gaur egun 11 lurralde biltzen ditu, 1990eko hamarkadaren hasieran Ekuador eta Gabon atera zirenetik. Ekoizpena murriztuz prezioak igoaraztea da
|
beren
helburu nagusia, aldi berean horniduraren eta prezioaren egonkortasuna lortuz.
|
|
|
Nik nire belaunaldikoek idatzitakoak irakurtzen ditut. Eta iruditzen zait beste belaunaldikoek
|
beren
belaunaldikoak irakurtzen dituztela. Batzuetan, azkenean, iruditzen zaizu nork bere liburua irakurtzen duela bakarrik.
|
|
|
Laugarren taldea, LAIA EZ ingurutik etorri zen. Urola bailara eta Pasaia/ Errenteria eta Tolosaldean burutu zituzten Autonomoek
|
beren
lehen ekintzak, klase enpresarialaren kontra zuzenduak nagusiki. Gasteiz, Iruñea eta Arrasate autonomoen plaza sendoak bihurtu ziren, eta Estatuko indar armatuen aurkako ekintza ugari burutu zuten ere.
|
|
|
Euskal Herriak bere ordezkaritza izan dezan nahi dugu. Maastritchteko eta Amsterdameko itunaren arabera ari gara; 200 artikuluaren arabera, gurea bezalako herriek eta
|
beren
gobernuek ordezkaritzak izan ditzaten, baina Espainiako gobernuak behin eta berriro ukatzen digu aukera.
|
|
|
Antinatura da etika/ politika berez, askatasuna lortzeko denez. Arazo bat da betiko goikoek
|
beren
askatasuna bakarrik lortzeko dutela etika. Aingerukeria izanen litzateke bertzelako ustea.
|
|
|
Goenkalen gehien nabarmentzen diren aktoreak ditugu Anabel lakuntzarra eta Iñaki donostiarra. Ekinaren ekinez sinesgarritasuna eman diete
|
beren
rolei, bakoitzak bere estiloa duela. Iñakik bikoizlariek aktore lanetan izan ohi duten zurruntasuna gainditu du, hasieran erregistro mugatua edukitzetik espresibitate handiagoa lortzera; Anabel berriz, Joseba Salegiren" Ione, igo zerura" filmeko protagonista izan da.
|
|
|
Saioaren atal ezberdinei gatza eta piperra ematearren, eskarmentuko gidoilari taldea hartu dute, horien artean Andoni Egaña, Anjel Lertxundi eta Inaxio Mujika direla. Dena den," Festaburu" ren bereizgarria Anabel Arraiza eta Iñaki Beraetxek hartuko duten jokamoldea da, aurkezleen ohiko estilotik urrun samar azalduko dira-eta,
|
beren
agerraldiak joko bihurtuz eta beren ukitu pertsonalarekin antzeztuz.
|
|
|
Saioaren atal ezberdinei gatza eta piperra ematearren, eskarmentuko gidoilari taldea hartu dute, horien artean Andoni Egaña, Anjel Lertxundi eta Inaxio Mujika direla. Dena den," Festaburu" ren bereizgarria Anabel Arraiza eta Iñaki Beraetxek hartuko duten jokamoldea da, aurkezleen ohiko estilotik urrun samar azalduko dira-eta, beren agerraldiak joko bihurtuz eta
|
beren
ukitu pertsonalarekin antzeztuz.
|
|
|
ARRAZOI politikoetan aurkitu behar dugu erantzuna. Alderdi espainolistek benetako beldurra diote euskararen garapenari nazio kontzientziaren sortzailea izan daitekeelako, kolokan jarriz
|
beren
proiektua. Euskararen aldeko mugimenduari leporatzen diote politizazioa, beraiek direnean euskararen berezko garapena eragotzi nahi dutenak eta prest daudenak gure izaeraren adierazlerik garrantzitsuena den euskara behin betiko desagertarazteko arrazoi politiko hutsengatik.
|
|
|
Hori
|
beren
aukera da eta guk guztiz errespetatzen duguna. Baina orduan ez dugu ulertzen zergatik jartzen duten EAJ erdigunean, batzuek zein besteek.
|
|
|
Baina orduan ez dugu ulertzen zergatik jartzen duten EAJ erdigunean, batzuek zein besteek. EHk bere proposamen politikoa du eta guk gurea; une honetan proposamenhorietan baliteke lehentasunezko gairik izatekotan abertzaletasunarena izatea, baina Arnaldo Otegi eta Rafa Diezi nik entzun diet beste esparru batean,
|
beren
aukerarik logikoena alderdi sozialista litzatekeela.
|
|
|
Ez dut herraz erraiten. Gaineratikoak, gu sekularrok, ondotik heldu gara
|
beren
ustez. Hori guztia inkontzienteki gertatzen da, baina funtsean holako zerbait badela pentsatzen dut.
|
|
|
Ene herrian uros bizi dira; ni bezain. Nekez baina laborariek badute
|
beren
tokia egungo munduan. Paueko mundu modernoaren eta Zuberoaren artean daramat bizitza.
|
|
|
Pottokak
|
beren
ingurune naturalean. Gainera, ahuntzak, behiak eta harrapariak.
|
|
|
Horregatik bada, hizkuntza azterketa monografiko batera baino gehiago hurreratzen da azterketa etnolinguistikora. Ikerketa osatzeko, 34 informatzaile eta berein kolaboratzaileren lana
|
beren
beregikoa izan da. Orotara, elkarrizketa bideratuaren podazuz, zazpi CD grabatu dira, eta teknologia multimedia oinarri dela, Iñaki Gaminde eta Lagatzukoek CD ROM bat plazaratuko dute gabon inguruan, Zamudio bertako ipuin, abesti, bertso eta gainerakoak entzun ahal izanen direlarik.
|
|
|
Egitasmo hau haatik, ezinezkoa izango zen 80ko hamarkadaren hondarrean Arrasate Press aldizkariak bidea ireki izan ez balu, argia ikustean euskarazko herri hedabideen aitzindari bihurtu baitzen. Denbora gutxiren buruan, bailarako gainontzeko herriak
|
beren
aldizkariak plazaratzen hasi ziren, loraldia Euskal Herri osora zabalduz. Hona hemen Debagoiena bailara aldean dauden herri aldizkariak:
|
|
|
lehenik eta behin, gazteek irratigintzarako tresnerien erabilpena menperatzen ikasten dute. Bigarrenik, ikaskideek berek
|
beren
emanaldia sortzen ikasten dute. Berek nahi dituzten gaiak aipatzeko askatasun osoa omen daukate:
|
|
|
Ikastaroa segitu duten gaineratiko kideek oraindik emankizunik sortu ez badute ere, Isabelen aburuz, heldu den irail honetan,
|
beren
ekarpenak sentituko dira hainbat irratsaiotan. Zuberoan gero eta gutxiago egiten da euskaraz gazteen artean.
|
|
|
Arantzazuko batzarrea egin ondoren, Euskaltzaindiak eskerrak agertu nahi dizkie etorri diren nahiz
|
beren
iritziak bidali dituzten guztiei. Lehenik ikusi duguna da guztion ustez gure hizkuntzaren batasuna behar beharrezkoa dugula.
|
|
|
Horri buruz galde egiten da erreferendumean. Abertzaleek nahi badute errefrenduma baliatu agitazio politikoa eragiteko,
|
beren
ardura da. Ez du herrialde honetako oreka politikoan eraginik izanen alta.
|
|
|
Askoz geiagorik ez, ordea, geienok. Ez ditugu ezagutzen
|
beren
giroan eta beren xaltxan. Nik neronek, sagardo errikoa izanik jaiotzez, ez nuen askorik ezagutzen" zioen pasarte batean.
|
|
|
Askoz geiagorik ez, ordea, geienok. Ez ditugu ezagutzen beren giroan eta
|
beren
xaltxan. Nik neronek, sagardo errikoa izanik jaiotzez, ez nuen askorik ezagutzen" zioen pasarte batean.
|
|
|
JOAN den astean Ezker Batua, UA eta PSErekin bildu ondoren, aste honetan EH, EA eta EAJrekin bilduko da Ibarretxe lehendakaria. Ez da hor bukatuko Juan Jose Ibarretxeren elkarrizketa erronda eta, noiz ez bada esan ere ere, dagoeneko agertu du Espainiako Legebiltzarrean ordezkaritza duten taldeekin biltzeko asmoa; hauek euskal gatazkaz duten iritzi zehatza
|
beren
ahotik zuzenean jaso nahi du. Edozein modutan, gaurkoz behintzat, ez da ikusten Ibarretxek eratu nahi duten mahaia gauzatzeko baldintzen arrastorik.
|
|
|
Atal horietako bat, adibidez," Photomaton" deiturikoa izanen da, non minutu bakarrean izarrek
|
beren
bizitza profesionalean aurkeztu dizkiguten pertsonaiei errepasoa egingo baitzaie.
|
|
|
Jokalariek nork bere lekua hartu beharra daukate
|
beren
zeregin zehatza bete ahal izateko. Falta marratik urrunen dagoenari" salto" esaten zaio eta bere aurrean dagoen" tercio" aren akatsak konpontzen saiatu behar du.
|
|
|
Baina, Lizarra Garazik biluztu egin zituen Espainiako eta Frantziako estatuak,
|
beren
izaera ukatzaile eta antidemokratikoa agerian utziz. Hori da beraien tzat benetako arazoa.
|
|
|
Egunetik egunera ugariagoak dira bere eguneroko lana oso osorik ordenagailu aurrean egiten duten pertsonak, eta egunetik egunera gehiago baita ere
|
beren
etxeetan ordenagailua erabiltzen dutenak lan pertsonal, kultural, sozial, politiko, sindikal eta abarrerako edo Interneten sartzeko. Horregatik, Laneko Segurtasun eta Higienerako Institutu Nazionalaren (INSHT) gida teknikora jo dugu, eta ordenagailuan lana egiterakoan kontuan hartu beharreko honako aholkuak jaso ditugu:
|
|
|
Ekimenaren bultzagilea Horacio Usandizaga da, Batasun Zibiko Erradikala alderdiko Santa Fe probintziako senatorea. Bere ustez," Canal Vasco" k Argentinako euskaldunen historiaren gaineko begirada berria ahalbidetzen du eta" euskal etorkinek
|
beren
ohitura eta tradizioei denboran zehar eutsiz argentinar kultura aberatsago bihurtu" dutela aitortzen du.
|
|
|
Horregatik, emakumeak eta neskatoak kontrolatzeko xedea duten edozein eratako aginte politiko, erlijioso, ekonomiko edo kultural gaitzesteko eta haien oinarrizko eskubideak bortxatzen dituen erregimen oro salatzeko eskatzen diete giza eskubideen alde daudela adierazten duten gobernu guztiei. Halaber, exijitzen du emakumezkoen aurkako bortxakeria guztiak oinarrizko giza eskubideen aurkako bortxakeriatzat har ditzatela
|
beren
lege eta egintzetan, honelako ohitura, erlijio, kultura edo aginte politikorik onartu ezin dela adieraziz.
|
|
|
Eskubide Politiko eta Zibilen Hitzarmena, Emakumeen aurkako Bazterketa mota guztiak Ezabatzeko Konbentzioa, Haurren Eskubideei buruzko Konbentzioa, Langile Etorkinen eta horien familien Eskubideak Babesteko Nazioarteko Konbentzioa, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala, Emakumeen aurkako Bortxakeria Desagertarazteko Adierazpena, Kairoko eta Vienako Adierazpenak, Beijingo Adierazpena eta Ekintzarako Plataforma. Estatuek
|
beren
lege nazionalak egiterakoan nazioarteko giza eskubideen baliabide hauen irizpideak kontuan izan ditzatela eskatzen dute.
|
|
|
Eskaini nahi genituen testuak irakurriz gozatzeko izan behar zuten, liburuan benetako protagonismoa irakurketak duelako. Eta irakasleengan sinisten dugunez, jakin badakigu aukeratuko dituztela
|
beren
ikasleentzako egokienak diren testuak. Ikasleen artean nobela beltzeko irakurle apasionatuak badaude, bada, mota horretako testuak nabarmendu dira bereziki...
|
|
|
Ulertzekoa denez, lehenik, sindikatuei begiratzen zaie, nahiz eta horretarako
|
beren
jarrera burokratikoak baztertu eta militanteak indartu dituzten. Testuinguru horretan, txostenak, Gorinne Gobin aditu zorrotzaren kritika ezin gogorragoa biltzen du, eta, bertan dioenaren arabera, sindikalgintzak, Europan ageri denez, gaien kudeaketan begirunez eta duintasunez esku hartzeko irrikatan dagoen" bazkide" baten modura jokatzen du, eta" lobby" moderatu baten gisara ageri da, Jacques Delors eta haren moduko agintariei hain atsegin zaizkien" elkarrizketa" arauak zintzo betez.
|
|
|
Lehenik," berezitasun nazionalekiko" hausturaren beharra nabarmentzen du, beti estatuen mugetan itxita dabiltzan hainbat ohitura sindikalen haustura hain zuzen ere,
|
beren
iraupenerako ezinbestekoak zaizkien baliabideen kopuru handi bat horiengandik espero dituztelako, jokoan dutena eta aldarrikapen eta ekintzen espazioa zehaztu eta mugatzen dietelako. Bigarrenik, pentsamendu bateratzailearekiko haustura proposatzen du pentsamendu eta ekintza kritikoa ahularazten duelako eta gizarte adostasuna gehiegizko neurritaraino balioesten duelako, sindikatuak" menperatuek beren menpekotasuna onar dezaten lortu nahi duen politikako arduretan iritsiz".
|
|
|
Lehenik," berezitasun nazionalekiko" hausturaren beharra nabarmentzen du, beti estatuen mugetan itxita dabiltzan hainbat ohitura sindikalen haustura hain zuzen ere, beren iraupenerako ezinbestekoak zaizkien baliabideen kopuru handi bat horiengandik espero dituztelako, jokoan dutena eta aldarrikapen eta ekintzen espazioa zehaztu eta mugatzen dietelako. Bigarrenik, pentsamendu bateratzailearekiko haustura proposatzen du pentsamendu eta ekintza kritikoa ahularazten duelako eta gizarte adostasuna gehiegizko neurritaraino balioesten duelako, sindikatuak" menperatuek
|
beren
menpekotasuna onar dezaten lortu nahi duen politikako arduretan iritsiz".
|
|
|
Bazekiten hasieratik Euskal Herriko mugimendu abertzaleosoak parte hartuko zuela. Zer nahi gisaz ere, nahiago izan dute plataforma uztea eta
|
beren
bidetik segitzea.
|
|
|
Etxean aitak bibolina jotzen zuen, eta amak pianoa. Egunero egiten zuten
|
beren
musika ordutxoa. Tolosan ere handia izan da musikarekiko zaletasuna:
|
|
|
ETAren jarduera ez da inoiz egun bezain kaltegarria izan eta etikoki ere errepikakorra izanagatik inoiz baino kritikagarriagoa da. ETAren jarduerak oso izaera antidemokratikoa du, egungo ETAren hainbat jomuga
|
beren
ideien arabera hautatuak dira. Beste jomugak ere izan daitezke diskutigarriak, baina bere ideologia eta pentsaera dela kausa jomuga bihurtu diren pertsonen aurkako atentatu hilkorrak ez dira ezta eztabaidagarriak izaten ahal ere.
|
|
|
Behin azpimarratu beharrekoa azpimarratuta, iritsia zitzaien
|
beren
iritzia azaltzeko garaia: " Euskara batua beharrezkoa dugu.
|
|
|
Ziur aski, orduan bietako inork ez du bereganatuko lehendakaritza. Akziodun nagusiek, BBVAk eta La Caixak, aukera ezin hobea izango dute memento horretan
|
beren
ordezkariren bat jartzeko.
|
|
|
Poliziaren lana bien arteko borroka saihestea litzateke baina ez lehenak babestuz eta bigarrenak egurtuz. Ultraeskuindarrek
|
beren
ekitaldia egiteko ordu eta erdiz udaletxeko plazaranzko pasoa edonori zahar, gazte, bertako biztanle... moztea da ulertezina dena. Nafarroako Gobernu Ordezkaritzaren esanetan, bost' kontramanifestari' atxilotu zituen poliziak hauek ultraeskuindarrak erasotzeko polizi hezia apurtzen saiatu zirenean.
|
|
|
Bat bera ere ez. Alderdi demokratikoek
|
beren
lokarriak hausten dituztenean (Lizarrako Akordioaren medio haustuak, kasurako), funtsean demokrata ez dena ateratzen da irabazle, baita hobekien kokatua geratu ere. Biolentzia praktikatuz demokraten batasuna hausten duena ateratzen da irabazten beti.
|
|
|
Biolentzia amaitu ostean denetaz hitz egin daiteke, baldin eta demokraziaren arauak errespetatzen badira. Areago, biolentzia desagertu ostean are arazo politiko gehiago agertuko da eta
|
beren
konponbiderako adostasun zabal bat bilatu dugu.
|
|
|
Gezurra dirudien arren momentu horretan esan eta egindakoek ez dute zerikusi askorik gaur egungo egoerarekin erkatuz gero. Bereziki bertan ziren hainbat alderdiren jarrera aztertzeko garaian, nahiz denek hitzarmenak duen gaurkotasuna
|
beren
azterketa eta planteamenduetan aipatu.
|
|
|
Ez ditu bakarrik gure ama hizkuntzaren altxorra betitik izan direnak jasotzen, ordea, beste berri batzuek ere agertzen dira bertan, egileek asmatuak, inori baimenik eskatu gabe, alegia lotsagabe lotsagabe, hitzaurrean adierazten duten bezala. Asmatzerakoan kontuan izan omen duten bakarra,
|
beren
bizimodua, kultura, egoera, umorea eta inguruari begira esamolde hauek egoki eta baliagarriak izatea dela diote baita ere. Euskal lokuzio bakoitza irudi esanguratsu batez lagundurik eta gaztelerazko, frantsesezko eta ingelesezko baliakideekin dator.
|
|
|
dozenaka kide batzuekin hasi ziren eta gaur egun 300 bazkide dira. Bazkide hauek ordaindutakotik finantzatzen dute
|
beren
zeregina. Autodeterminazioaren inguruko ikerketa lanak bideratu dituzte, garrantzitsuenetakoa 97an alderdien esku utzi zuten burujabetzarako estatutuaren gidoia; lan honen baitan azpimarragarria da, besteak beste, munduan autodeterminazioaren eskubideak bizi dituen errealitate desberdinen ikerketa konparatiboa.
|
|
|
Beste arazo bat: " amets gozoetan asebeteta" ikusitako" kristau" horiek nahita ez katolikoak izan zirela, protestante, ortodoxo eta beste kristau guztiak ez baitut uste oso pozarren izango zirenik,
|
beren
sinesmenen debekua tinkatu besterik egiten ez zuen agiriarekin. Gogora dezagun Francoren agindupean katoliko apostoliko erromatarra baino ezin zitekeela izan hiritarra, eta beraz, aipatu" beste kristau" ak, ateoak bezain gaizki ikusiak ez dut esango, baina hortxe hortxe zeudela...
|