|
2000
|
|
|
Hori baino lehenagotik ere, eskola maisuek, euskaraz egitea debekatzeko kontsigna gisako erregelak zituzten, eta gurasoen hizkuntzan mintzatzen zirenak eraztunez zigortuak izaten ziren. Seme alabak eskolatu nahi zituzten gurasoek ordea, ezin ba kexatu,
|
beren
haurrak ikasketarik gabe geldituko ziren beldurrez. Jokaera horren lehen lekukoetariko bat dugu, nik dakidanez behintzat, Nafarroako Galipentzu herriko maisua, 1730 urtean era horretan haurrak zigortzen zituena, Jose Mateo zeritzan galipentzuarrak urte horretako irailaren 14an Orreagako artxiboan utzi zuen lekukotasunak dioenez; Bernardo Estornés Lasak bere liburuetariko batera oso ongi eraman zituen euskarak historian zehar izan dituen gertakariak, Canto y cantares de Euskalerria.
|
|
|
Beraz, pazienteari lagundu egin behar zaiofatxada hori hausten, erresistentziak eta transferentzia (hots, analista gurasoerreprimitzaile eta zigortzailearekin inkontzienteki identifikatzea) analizatzeko etaerreprimituta dauzkan arerio sentimenduak adierazten laguntzeko. Guraso gutxikonartzen dute
|
beren
haurren arerio sentimenduen adierazpena, eta pazienteguztiengan aurkitzen da jarrera negatiboa. Sentimendu horiek, terapian zehar, aztertuak eta adieraziak izaten dira, bai fisikoki bai hitzen bidez. Baina gauza beragertatzen da torax, sorbalda eta besoetan eragina duten tentsioekin, neurritasun etauzkurdura horrek hauxe esan nahi duelarik:
|
|
2001
|
|
|
Gurasoek
|
beren
haur izurriztatuak bazterrean hiltzen uzten zituzten eta alde egiten zuten nora edo nora, kutsamenaren beldurrez. Hurrengo herrian ere herioak berdintsu harrapatzen zituen, ordea.
|
|
|
%42k beren senarrak hil omen dituzte eta %21 baino gehiagok
|
beren
haurren bat. Beraz, tzarkeriarik gehienak familia inguruan eginak dira.
|
|
|
Guraso batzuek Bihar estatuan
|
beren
haurrak 50 rupiatan saldu izan dituzte.
|
|
2002
|
|
|
Ikasgaien erdia frantsesez lantzen da eta beste erdia euskaraz. Alta, bada, gero eta guraso gehiago daude
|
beren
haurrak euskara hutsezko irakaskuntzan murgiltzearen alde. Lehen Mailan, berriz, zientzia ikasgaiak euskaraz irakasten dituzte eta gainontzekoak frantsesez.
|
|
|
Horietako batzuek ezagutzen duten arazo batez idazten dute gune horretan.
|
Beraiek
haur soldaduen eskuetan nozitu duten bortxaz ari dira beste batzuek. Eta zenbait idatzi, hamar urtetatik (eta baita gazteagotik ere) gudari moduan ibili direnek beren esperientziez idatzitakoak dira.
|
|
2003
|
|
|
alaba gehiena etxetik kanpo joana zen inori ezer erran gabe, eta bestea eritetxean zuten. Une horretan
|
beren
haurrentzat bizia emaiteko prest ziren, baina Xeleim eta Himra k ezin zuten gehiago mezua entzun. Alta, horren entzuteko parada ukaiteko, hogei urtez beha egon behar izan zuten...
|
|
|
Are gehiago, Estatu aurreratu eta teknokratikoen errepresio itsuak euskaldun den guztia kateztatzen duela deiadar egiten dugu, polizia likitsak baten bat euskal herritar edo errefuxiatu delako atxilotzen duelarik, nahiz abertzale apurrek beren buruei garrantzia emateko epelen aitzinean ontsa azpimarratzen duten  poliziak badakiela nor noiz atxilotu. Bizia halaber gal daiteke herriaren askatzeko, familia zenbaitzuk hargatik, ideologiaren txapa kendu eta, galda lezake
|
beren
haurra zergatik sakrifikatua izan den. Berdinki, giro horretarik kanpo bakea baino desiratzen ez zuten sendi osoek iheslarien eta sasitarren aterpetzeko erantzukizuna hartu dute, kartzela arriskatuz.
|
|
|
1797ko biztanle erroldak agertzen duenez, euskal herrietan mutil eskolak neska eskolak baino sei aldiz ugariagoak ziren. Hala ere, ez zeuden herri guztietan inondik ere, eta, zeudenetan ere, gurasoen erdiek ez zituzten bidaliko hara
|
beren
haurrak. Euskal Herriko alfabetizazio mailaren datu fidagarririk ez dugu 1860ko errolda egin zen arte:
|
|
2004
|
|
|
Hori guri normala iruditzen zaigu, baina berez ikaragarrizko erabakia da. Nazionalista ez diren erdaldun askok bidali izan dituzte
|
beren
haurrak ikastoletara; toleranteak izan dira, eta hori eskertzea dagokigu euskaldunoi?. 79
|
|
|
1.2 RIEV aldizkarian zetista eta seisten arteko liskarra pizten den urte be rean, Sabino Aranaren izendegia dela eta, beste eztabaida bat kaleratzen da, be re garaian izan zuen garrantziarengatik gaurko bibliografiak ere jasotzen due na (174). Kontu jakina da 1906an Gasteizko gotzain izendatua izan zen Cadena y Eleta-k, Pitillas-ko nafarrak,
|
beren
haurrentzat hala eskatzen zuten haurrei euskal izenak ipintea debekatu zuela eta jokabide honek euskal nazionalisten hasarrea piztu zuela. Luis Eleizalde izango da eliz hierarkiari aurpegi emango diona, gurasoek beren haurrei euskal izenak ipinteko eskubidea dutela errebin dikatuz.
|
|
|
Kontu jakina da 1906an Gasteizko gotzain izendatua izan zen Cadena y Eleta-k, Pitillas-ko nafarrak, beren haurrentzat hala eskatzen zuten haurrei euskal izenak ipintea debekatu zuela eta jokabide honek euskal nazionalisten hasarrea piztu zuela. Luis Eleizalde izango da eliz hierarkiari aurpegi emango diona, gurasoek
|
beren
haurrei euskal izenak ipinteko eskubidea dutela errebin dikatuz. Azkue sartzen da eztabaidan, Aranaren izendegia erabat berritu behar zela esanez eta, ondorioz, sorreran arazo politikoa zena linguistiko bihurtuz, ze
|
|
|
Lana ez da berria. Tennesseeko Unibertsitateko Jean Skinnerrek zuzendutako talde
|
berak
haur txikien kaltzioaren eta gorputzeko gantzaren arteko erlazio negatibo bera aurkitu zuen. Kaltzio ugariko elikagaiak (esnea, esaterako) maiz kontsumitzea gomendatzen du ikertzaile horrek, eta honako hau dio:
|
|
|
Guztiek aitortzen zuten eta zin egiten nirekin izan zutela semea nahiz alaba, eta horregatixe jarri zietela izen huraxe
|
beren
haurrei: mutilei Eneko, neskei Eneka.
|
|
2005
|
|
|
|
Beren
haurrak Elizako eskoletan ematea manatzen baitzien oraino girixtinoei, 1969an kontzilioak8, nork erraten du gehiago horrelakorik?
|
|
|
Frantziako apezpikuen biltzarretan sekulan ez dutela gai hori hunkitzen. bataiatu haurrak, sortu eta berehala egiten ohi zirelarik, ainitz hiltzen zelakotz. Badira 20, 30, berdin 40 kilometro oinez egin dutenak
|
beren
haurraren bataiatzeko. Aihertar bat Luzaidera joan zen bere ñiñiarekin!
|
|
|
haien entzuteko, denek isilik egon behar. Irakeko berriak
|
beren
haurrenak baino hobeki ezagutzen dituzte familia batzutan. Harreman sozialak izigarri murriztu dira.
|
|
|
Eta amodio hori ez du ohean mugatzen gaur egun gehiegi egiten den bezala. Aita amek ez ote dituzte
|
beren
haurrak beste gisa bat maitatzen, bizia haientzat emanez hain zuzen Jesusek erraten digun bezala? " Maite denarentzat bizia ematea baino amodio handiagorik ez da." (Jn 15,13)
|
|
2006
|
|
|
Herri horretako errekak udan izaten duen uretan, ahateak ere erabat busti nahi badu makurtu egin behar izaten du, pentsa zer arrisku! Bi edo hiru aita/ ama berehala joan ziren erreka ikuskatzera eta
|
beren
haurra izan zitzakeen arriskuetatik salbatzera.
|
|
|
Horrez gain, frantsesa gaizki mintzatzearen beldurra, promozio sozialik ez ezagutzearen kezka eta bertan gelditzearen bortxa nagusi ziren. Hori dela eta, ez zuten gehiago okzitandarrez hitz egin nahi, ez beraien senaremazteekin ezta
|
beraien
haurrekin ere.
|
|
|
Lehen esan bezala, haurren hazkuntza eta hezkuntzarentzat beharrezko direnondasun materialen eta zerbitzuen zerrenda gero eta zabalagoa da. Etxebizitzazabal eta hornituaz gain, umeak arropa berriak, heziketa osagarria, aisialdiko aktibitateak, produktu higienikoak, jostailuak eta abar behar dituela pentsatzen baita.Gurasoek argi dute gauza horien beharra erlatiboa dela, baina aldi berean gurasoekduten nahia
|
beren
haurren erabateko gizarte integrazioaren bidetik doa. Umeakgizarte honetan bizi dira, eta gizarte honetako ereduarekin bat mantendu nahi duteumearen hazkuntza.
|
|
|
Haur bati ezgaitasun bat diagnostikatzen zaion unean, litekeena da haren gurasoekberen aitatasun eta amatasunarekiko igurikimen guztiak behea jota daudela sentitzea.Gurasoek berreraiki egin behar dituzte haurrarekiko harremanen, guraso bezaladuten zereginaren eta beren beharrei erantzuteko erabili dituzten laguntzeko zerbitzuen inguruko igurikimenak. Horretarako, erabakigarria da lehenengounean jasotzen duten informazioa, informazio hori nola aurkezten zaien eta, igurikimen horiek miatzeko, antolatzeko eta berrikusteko ematen zaien laguntza.Horrela bakarrik lagunduko diegu
|
beren
haurraren egoera eta haurrak duenezgaitasunaren ondorioak ulertzen, haurra zaintzen eta hezten dihardutenprofesionalekin lotura errealistak eta eraginkorrak ezarriz.
|
|
|
Baina, oro har, familia eskolakomunikazio horretan zailtasunak azaldu ohi dira: batetik, identifikazio formalekoprozesuan hezitzaileek ez dituzte gurasoak onartzen; eta bestetik, nola ziurtatu gurasoek
|
beren
haurrentzat nahi duten heziketa berezia jasoko dutela irakasleengandik. Hezitzaileen aldetik laguntza urria ematen dela baieztatzen duen ikerketarikbadago; hain zuen, laguntza hori haurraren potentzial kognitiboa garatzeko, gurasoek behar duten aholkularitzan datza.
|
|
|
Onura horiek haurren psikologiako azterketek onartzen dituzte. Gainera, ziurtatzen du animalien eta haurren arteko harreman zuzenak azken horiei laguntzen diela elkarrekikotasun, errespetu eta babes sentimenduak garatzen,
|
beren
haurren egozentrismo naturaletik ateratzen eta partekatzen. Ipuina Madrilgo Erkidegoko Haur eta Lehen Hezkuntzako ikastetxe guztietara bidaliko da, publiko zein pribatuetara, eta adingabeak dauden beste erakunde batzuetara, hala nola ospitaleetara.
|
|
|
Zer erranen zenieke
|
beraien
haurrak matrikulatzeko tenorean dauden gurasoei?
|
|
|
Aipatzekoa da bi bizkaitar hauekin batera
|
beraien
haur txikia dagoela nor zenbait orduz frantziar estatuak bahitua izan duen.
|
|
2007
|
|
|
Azpimarratzekoa da, helduen erabilpenak gora egiten duela 2001 eta 2006aren tartean, batik bat
|
beraien
haurrek eskolan euskara geroz eta gehiago ikasten dutelako, gurasoek horrela erabaki dutelako, eta hizkuntza hori baliatzen ahalegintzen baitira, bai umeen eskolatzea jarraitzeko, bai familia bizian euskara erabiltzeko.
|
|
|
Egoera hori, euskarazko irakaskuntza eskaera eta eskaintzaren gorakadari lotua dago zeren biztanleri kanpotar, nahiko gazte, kalifikatu eta dirudun horrek, euskararekiko sentikortasun eta interes bat adierazten duen une berean, eta herri horien biztanleriek azken urteetan nabarmen gora egin dutenez, ikastola eta gela elebidun berriak sortu dira. Hori dela eta,
|
beraien
haurrek erraztasun handiagoak dituzte euskara eskolan ikasteko.
|
|
|
Ikusten dugu elkartasunez kulturgintzak nortasun kolektiboa bizkortzen duela, kultura ekintzen bidez eta bere inguruan sortzen duen mugimenduei esker. euskaldunak beren nortasunaz harro daude eta erdaldunek nolazbaiteko eskas bat sentitzen dute. Berentzat berantegi bada ere,
|
beren
haurrentzat euskara nahi dute irakaskuntzaren bidez. urraspide hau frogatzeko hona sinbolo bat eta inkesta emaitza bat.
|
|
|
Batak bestea laguntzen du kartsutasun berdinean, bazterrean dauden herritarrak bilduz berezko hizkuntza ezaguna edo ezezagunaren lekuko eta berdin zaindari. emaitza zientifikoa da hizkuntz gaitasuna 4 inkesta soziolinguistikoek aztertu dituzten 20 adin multzoen zerrendan. Gerla aitzineko belaunaldia (1933) hots oraingo aiton amonak euskaldun dira %33 Gerla ondoko" baby boom" delakoa (1967), oraingo gurasoak euskaldun dira %14 Baina
|
beren
haurren %30 ikastolan eta eskola elebidunetan daude eta %40 ama eskola elebidunetan. zergatik gaur egun eskola herria baino euskaldunago da, hezkuntza politikari esker, bai eta ere herrien eta ikastetxeen barneko eta inguruko kulturgintzari esker. kulturak pizten baitu nortasun kolektiboaren kontzientzia eta euskara jarraitzeko gogoa, Euskal kulturak euskarak baino jende askoz gehiago biltzen du.
|
|
|
Gaur egun kasu berean, haurretan %44k euskara dute ama hizkuntza euskararekin batera. Guraso erdaldunentzat, anitz dira, ikastolak, eskola elebidunak eta elkarteak dira
|
beren
haurrak euskaltasunean sartzeko ateak.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi baztertzen dituztenik jokabidearen etaarrazoibidearen arteko gorabeherak. Piaget-ek
|
berak
haurrengan gertatzen zirenparadoxak azpimarratzen zituen. Adibidez, arau batenganako errespetua agertuondoren araua ez betetzea, edo, adierazten den arrazoibide moralaren gainetikjokatzea.
|
|
|
Cookek ez zuen ikertu haurren neofobia maila bakoitzean zer elikagai faktorek parte har zezaketen; hala ere, susmoa du gurasoek seme alabekin hitz egiteko duten moduak zerikusi handia duela seme alabek beren dietan gertatzen diren aldaketen aurrean nola erreakzionatzen duten. «Batez ere, gurasoek
|
beren
haurrekin nola negoziatzen duten jaki berriak probatzeko eskatzen ari zaizkienean», adierazi du Cookek. Izan ere, gurasoek bazkaltzeko orduan irmo jokatzearen alde dago, baina zigorrik jaso gabe.
|
|
|
Emeki emeki, gauzak makurtu ere baziren, herritarrek asetzeko jokabidetzat zauzkaten jestu horiek, burrasoer ogen emanez holako haur bitxia sortu izan gatik. Eta hauek, gaizo aitama eta haurrideak, ez zakiten bururik nora eraman ez zutelakotz deus ere ulertzen
|
beren
haurraren egoera eta eginbidetan. Arras etsituak ziren eta beren egoera Jainkoaren eskuetan emaiten zuten, besterik ezinez.
|
|
|
Egun batez, mezulari bat jin zen Xemark bere semearen mintzatzera, hau jarria baizen behereko aldean, uhaitzaren hegi ondoan, etxalde xuhur xuhur batean, Maddi bere emaztea, Luixa eta Kaiet
|
beren
haurrekin. Eta hola mintzatu zitzaion erranez aitonak mendiaren uzteko xedea zuela bere emaztearekin ez zelakotz gehiago akomatzen.
|
|
|
Egia erran, berrogoi eta zonbait urtez ez zuten sekula elgar aditu, mokoka baizik ez baitziren ari goizetik arrats. Hainbeste zen neke nun, gehiendu eta,
|
beren
haurrak oro joan ziren egin ahala urrun, beren bizipiden bila dudarik gabe, bainan gehiago, bake bila. Mezulariak azaldu zuen Pettanek mendia utziz Xemark berari galdetzen ziola bere etxean hartzea, bere haurretan pobreena zelakotz, eta gisa hortan, bera iduria nunbait Ez zitzaiola posible hirietara joanak ziren haurren etxerat joaitea, hori baino iltzea hobe zaiola.
|
|
|
... urteak joan... denbora joan... nausietxekandereak eztitu zitian, bai segur, nitaz arta gehiago hartuz: heiekin askaltzen ahal nindian, artetan arno xorta bat ukaiten nian igandetan, ene lanak ez zitian hain bortitzak, ohartu zitian ahala ttipituz ari zitzaitala eta arras ontsa konprenitzen zitean gauza hori, nun ari zitzaizkian biak, aldizka edo betan, familiako seme bezala nintzela etxe huntan,
|
beren
haurra bezala konsideratzen nindutela eta horrengatik ene geroaz kezkatu behar zutela, eta hola beren ustez bainan" ez bortxaz he, hiaunez", berrogoi urtez goiti xerbitxu egin ondoan, erretreta on bat merezitua nuela, bai segur" zertako ez hik ere bestek bezala", eta hola sar nindaitekela" o, ez behala ez, bainan denbora puska baten buruan, hik nahiko dukalarik bakarrik, ... ..."
|
|
2008
|
|
|
Bizilekuak nola hala prestatu zituzten Saturraranen, bai emakumeak eta bai
|
beraien
haurrak gordetzeko. Eraikuntza txikiena guardia zibilen eta soldaduen koartela zen eta beste biak presoentzako ziegak.
|
|
|
101 legeak joera errotik aldatu du: etorkin orok
|
beren
haurrak eskola frantsesean ezarri behar dituzte. Zer gertatu da?
|
|
|
Halere, adierazle positiboak ere badira Ipar Euskal Herrian. 2001an, Hitzarmen berezia kudeatzen zuen Obragintza publikoak zundaketa bat eginarazi zuen zein zen 0 urteko haurren gurasoen asmoa
|
beren
haurrentzat jakiteko, hori Baiona Miarritze Angeluko hiri aglomerazioan (Sondage: Les parents d’enfants de 0 à 2 ans du B.A.B. et l’apprentissage de la langue basque).
|
|
|
Emaitzak aski estonagarriak izan ziren batzuentzat: gurasoetatik %56 k nahi zuten
|
beren
haurrak euskara ikas dezan; horietatik %75 k nahi zuten ama eskolan has dadin. 2006ko inkestan ere zerbait konparagarria ateratu da:
|
|
|
Guraso langileek badute beste eskubide bat ere: lanetik atera daitezke
|
beren
haurrari bularra emateko edo biberoia bestela, baldin eta bederatzi hilabete baino gutxiago baditu.
|
|
|
Haurren> (128.o.) Harrigarriago oraino aita amak porrokatü eta pikarraitü (bilustu) diradenean
|
beren
haurrak odeietara igaineraziteko
|
|
|
Aita> amen> eginbideaz> (112.o.) Aitak, amak dirade
|
beren
haurren mirailla.
|
|
|
Ondoren, hasierako hitz zerrenda erakusten zaie, euren umeak ulertzen edo erabiltzen duena aukera dezaten. Amaitzeko, hasierako gramatikaren erabilera erakusten duten adibideak eta galderak eskaintzen zaizkie, zenbait aukeraren artean
|
beren
haurrak esaten duena hauta dezaten. Guztia galdera itxiekin dago antolatuta, eta gurasoek baiezkoa baino ez dute aukeratu behar.
|
|
|
Helburuak eta bitartekoak oso argi dituzte: «Fede katoliko, protestante nahiz bestelakoa duten edota fedegabeak diren gurasoek
|
beren
haurrak ikasketa partekatuen giroan elkartuz, umeek beren ezberdintasunak ulertzen, errespetatzen eta onartzen ikas dezakete. Heziketa integratua hautatuz, umeek eta gurasoek Irlanda iparraldeko bake eta adiskidetzeari ekarpena egiten diote».
|
|
|
Hori dela eta, Hezkuntza Ministerioak lortu beharreko maila finkatzea ezinbestekotzat jotzen zuen. Halaber, Nicolas Sarkozyk begi onez ikusten zuen gurasoek
|
beraien
haurrak sail elebidunetan eskolatzeko aukera eduki zezaten.
|
|
|
Ez dut nehoren alderako aiherkunderik, hala ere min egin ditate! O, haurra!
|
Beren
haurren minek min egiten dietek zinezko aita ameri ere! Aita eta biok ez genituzkean bestela hire alboratuko!
|
|
|
Otsogriseri berantago itzuli ditudan jukutriak, gazte eta defentsarik gabe nintzelarik berak eni eginiko ordariak baizik ez ziren. Ene gaiztakeriaz deitoratzeko arrazoirik ez nuen, beste batzuei kalte egin badut umilki barkamen eskatzen diet. Hiltzeko mementoan, Otsogris madarikatzen dut berarengatik erakaspen txarra ukan dudalako, eta gomendatzen dut entzuten nauten aita familiakoei,
|
beren
haurren harremanei kasu ematea..
|
|
|
Danielek airez harrapatu zituen. Jeepa abiatu zen eta amak karrikara etorri ziren tarrapataka,
|
beren
haurrak lepotik hartu eta etxera eraman. Pedro Danielen ondoan egon zen, jeepak abiatzean altxatu errautsaren erdian.
|
|
2009
|
|
|
Ondotik euskararen gainbehera harrigarria izan da. Ikusiz adin multzoak, bat arte, guraso eta seme alabak direla, gerla aitzineko gurasoek (oraingo aiton amonek)
|
beren
haurren erdiak baizik ez dituzte euskaldundu: 1933 irian% 33 ziren, 1964 irian% 18 1949 irian sortu gurasoek (baby boom delakoa) askoz gutiago.
|
|
|
1933 irian% 33 ziren, 1964 irian% 18 1949 irian sortu gurasoek (baby boom delakoa) askoz gutiago. % 27 euskaldun ziren,
|
beren
haurretan %12, 1977 irian sortuak, hemen baita Iparraldeko euskararen zilo beltza.
|
|
|
Bestalde, oro har, bi gurasoak euskaldunak direlarik ere
|
beren
haurrekin euskaraz ari dira %80, beste lurraldetan hein hori %98koa delarik. Eta guraso bakar bat euskaldun delarik orduan trasmisioa %20a da, beste lurraldeetako erdia.
|
|
|
Gernikako historia, Bizkaiko haurren historia? Badakizu garai batez, hango aita amek igorri dituzte
|
beren
haurrak Errusiara, Inglaterrara, Frantziara... Eta hori du kondatzen Jon Maiak.
|
|
|
Zentroko arduradunek diotenez, dozena erdi bikote daude beren haurtxoa aukeratzeko prest. Zentroko arduradunek diotenez, dozena erdi bikote daude
|
beren
haurra nolakoa izango den aukeratzeko prest. Etorkizuneko seme alabak osasuntsu daudela ziurtatzeaz gain, %80ko asmatze aukerarekin, begien edo ilearen kolore jakin bat lortu ahal izango dute.
|
|
|
Zehazki, datorren martxoaren 9tik 16ra bitarte egongo da irekita. NIZE Nafarroako Ikastetxeetako Zuzendarien Elkarteak atzerritik Nafarroara etortzen direnei
|
beren
haurrak ereduan matrikulatzeko gonbita egin diete.
|
|
|
Eta, nola ez, garai hartako gurasoen kemena azpimarratu zuten aho batez.
|
Beren
haurrak gure esku utzi zuten gurasoek, horiek bai dutela meritua, itzela!.
|
|
|
Azken bisitariak alde eginak zirela, han zebiltzan ate batetik bestera afari pasak garraiatzen zituzten gurditxoak.
|
Beren
haurrei titia eman beharra zuten emakumeak prestatzen ari ziren arratseko emanaldirako. Haurrak, berriz, iratzarririk, marruka ari ziren.
|
|
2010
|
|
|
Pentsio erreformaren aurkako protestak mugagabe egiteko deiak zabaltzen ari direla, mobilizazioak apaltzeko keinua egin du Nicolas Sarkozy Frantziako Errepublikako presidenteak.
|
Beren
haurrak zaintzeko lana eten duten gurasoei erretiroa aurretik hartzeko aukera eman nahi die Frantziako Gobernuak. Erreformaren neurri nagusiak erretiroaren adina 60 urtetik 62ra atzeratzea, eta pentsioa osorik jasotzekoa 65 urtetik 67ra emendatzea aldatuko ez dituela berretsi du Gobernuak.
|
|
|
Artikulu hark txerto hirukoitzak elgorritik, errubeolatik eta hazizurritik babesten du hesteetako arazoak eta autismoa eragin zitzakeela iradokitzen zuen. Oihartzun handia izan zuen, bereziki Britainia Handian, eta guraso batzuek
|
beren
haurrak ez txertatzea erabaki zuten. Jarrera horrek hiru gaixotasun horien kasuak areagotzea ekarri du azken urteotan.
|
|
|
Hondartza uzten goiztiarrenak izan ziren. Seme alabak zituzten gurasoen txanda heldu zen gero,
|
beren
haur kotxe, flotagailu eta toalla nahaspilan hondartzatik bazihoazenak.
|
|
|
94). Gurasoen deliberamendua,
|
beren
haurrak eta seme alabak gero eta proportzio zabalagoan euskarazko ikasbideetan kokatzekoa, funtsezko elementua izan zen giro berritze horretan65 Hori gabe nekez uler liteke eskola munduan azken 25 urtean gertatu dena. Legea onartu aurreko giro berotze eta amets egite kolektibo hura oso kontuan izatekoa da, beraz, gauzak bere osoan entenditu nahi badira.
|
|
|
Ama hizkuntzan eskolatua izateko eta ama hizkuntza ez den batean eskolatua izateko eskubideak, biak errespetatzen ditu norbanako irizpideak. EAEko guraso erdaldunek partez edo osoz euskaraz eratutako hezkuntza moldea nahi badute
|
beren
haurrentzat, hartarako eskubide osoa aitortzen die norbanako irizpideak. Ama hizkuntzak, aldiz, ez die hartarako aukerarik ematen.
|
|
|
Ba al dago benetan aukerarik, euskaraz edo gaztelaniaz ikasi nahi duenak euskaraz edo gaztelaniaz ikas dezan? Zer neurritan errespetatzen da gurasoen aukera,
|
beren
haurrek hizkuntza ofizial batean edo bestean ikasi ahal izatekoa. Erantzun erraza du galdera horrek eta, aldi berean, zaila.
|
|
|
Ikasle etorkinetan herrikoetan baino guraso gehiago direla ohartu gara. Halere, etorkinetan gutiago dira
|
beren
haurrak euskalduntzen dituztenak.
|
|
|
2008 ikasturtean
|
beren
haurrak euskaldundu dituzten ikasleak emendatu dira. Emendatze hau gertatu da, ikasturte batetik bestera, herrikoen haurrekin, %48tik %54ra pasatuz, nahiz etorkinen haurrekin, %33tik
|
|
|
Bi ikasturteak kontuan hartuz, etorkinetan herrikoetan baino gehiago dira haurrak dituzten ikasleak: etorkinak 382, herrikoak 298 Aldiz herriko ikasleetan etorkinetan baino gehiago dira
|
beren
haurrak euskalduntzen dituzten gurasoak: 154 herrikoentzat, 144 etorkinentzat.
|
|
|
Kontuan har ikasle haurdunak %48 zirela. Dena dela, ikasle horiek euskara ikasten dute eta
|
beren
haurrek ere bai. Euskararen jarraipena segurtatua izan daiteke holako familietan.
|
|
|
Guraso gazteen gehienek (282 pertsona) nahi dute
|
beren
haurrak euskara ikas dezan eskolara joanen delarik: 282 pertsona= %56 (%19 osoki ados, %37 nahiko ados).
|
|
|
Bestalde emaitza demolinguistikoek ikasleen hizkuntza giroa definitu dute familian, lagunartean, lan munduan. Gainera emaitza psikolinguistikoek ikasleen gogoa adierazten dute, euskara ikasteko dituzten motibazioak, goaitatzen dituzten helburuak eta zer xede duten
|
beren
haurrak euskalduntzeko. Horrez gain, euskararen etorkizuna asmatu nahiz, epe berean egin ziren beste bi inkesta alderatu ditugu:
|
|
|
BABko guraso gazteek zer nahikaria zuten 2001ean
|
beren
haurrak eskoletako sail euskaldunetan ezartzeko eta 2005ean herritarrek zer zioten beren nortasunaz.
|
|
|
Altaba azken gogoeta bat egin behar genuke euskararen etorkizunari buruz. Eta lehenik AEKko ikasleek nola transmititzen dute euskara
|
beren
haurrei. Galderak baziren gai honi buruz bi ikasturtetan.
|
|
|
Baionaldeko gurasoen xedeak, konparatzen ditugu AEKko ikasleen jokabideari: hauek
|
beren
haurrak euskara ikasten ezarriak dituzte., Bigarren galdea motibazoei buruz zen: « Zergatik nahi duzu haurrak euskara ikas dezan?
|
|
|
Jatorrizko herritarrek baizik ezin ulertu dute; eta bereago izan dadin, ez dutela idazteko erabiltzen esan didate.
|
Beren
haurrak Frantsesez ala Espainolez irakurtzera eta idaztera behartzen dituzte, meneko diren Erregearen arabera."
|
|
|
Eta esnatu zenean oheburuan beilan zegoen ama ez zuen ezagutu, ez zuen gogoan bera nor zen ere. Orduan izan zuten gurasoek
|
beren
haurraren dohainen ifrentzuaren berri. Ehunera doan auto bat segundo baten buruan gelditzearen gisakoa izan zen Dimitriri gertatu zitzaiona.
|
|
2011
|
|
|
Baditugu adibide garbiak. Gure gurasoek
|
beraien
haurrei bestelako hezkuntza eskaini nahi zieten, eta auzolanean bestelako eredu bat sortu zuten: ikastolak.
|
|
|
Horiek beti dute arrakasta. Gurasoak desiratzen daude
|
beren
haurrei euskarazko zerbait eskaintzeko. Helduentzako filmek badute bikoizketaz bestelako aukerarik.
|
|
|
selauruan kausitu postalak eta argazki xuhurrak, zeinetan gure aitatxi ximurtuak soldadu gazte, eder eta bipil bilakatzen ziren. Bitxia da baina, gure amek hastio zuten
|
beren
haur garaiko oroitzapenetan azterka ari gintezen: sasoi hartan postaria heldu zen etxaldera, non emaztekiak bakarrik ari baitziren lanean, gerlalekutik zetozen gutunak ekartzera.
|
|
|
Txikitan asebete gabeko premiak haurraren bidez asebetetzen dituzte gurasoek. Haurraren gurasoak ez ziren beren gurasoengandik bereizi, eta orain
|
beren
haurra nerabezarora heltzean, ezin diote utzi berengandik bereizi eta aske izaten. Haurrari utziko dioten bakoizte maila gurasoek beraiek lortu zutena izango da.
|
|
|
Mugako pertsonak mendetasun handia du gurasoekiko. Gurasoek
|
berek
haurraren finkamendu anaklitikoak sustatu dituzte: «Niregandik ihes egiten baduzu, arrisku handiak korrituko dituzu».
|
|
|
Nortasun paranoide fanatikoaren nahastea dutenen gurasoek gehiegi baloratu eta mimatu dute
|
beren
haurra. Haur horiek ez dute lankidetzan jarduten ikasi eta ardurarik ez dute bereganatu.
|
|
|
Gurasoek haurra gehiegi baloratzetik etor daiteke nartzisismoa Freud-en aburuz. Guraso batzuek Jainkoaren erregaliatzat hartzen dituzte
|
beren
haurrak. Horrelakoetan, haurrari perfekzio mota guztiak egozten dizkiote gurasoek, behaketa objektiboak egiaztatzen ez dituenak.
|
|
|
Horrelakoetan, haurrari perfekzio mota guztiak egozten dizkiote gurasoek, behaketa objektiboak egiaztatzen ez dituenak. Gurasoek kualitate mugagabez hornituta ikusten dituzte
|
beren
haurrak, eta beren kualitateengatik maite dituztela sinestarazten diete. Haurra izaki perfektutzat hartzen dute eta onartua izateko ezer egin beharrik ez duela pentsatzen dute.
|
|
|
Hiztegi esanguratsuena nabarmentzen den testuez gain, idazlanek, kasu askotan, ikaskuntzan sakontzeko ariketak ere izaten dituzte. Bestalde, gaur egun, beste argitaletxe orokor batzuek apustu egiten dute
|
beren
haur eta gazte literaturako katalogoan titulu elebidunak sartzearen alde. Anayako “We Read” bilduman, oraingoz, Lehen Hezkuntzako gazteekin klasean lan egiteko diseinatutako hamabi titulu elebidun daude.
|
|
|
Aurten, Haur Hezkuntzako zaharrenak, Lehen Hezkuntzako lehenbiziko mailakoen talde berean daudelako ekarriko diete azken horiei ere. Baina
|
berez
Haur Hezkuntzakoendako baino ez da proiektua.
|
|
|
Entzun bestela 1985eko Bihotzerreak en H. M. Enzesbergeren hitzekin" Berreziketaren zailtasunari buruz", Brechti arrapostuka bezala: " astekotan dela milurtekoa, eta eurak
|
beren
haur zapietara[...] zalantza aldeanoak! Idiotak!
|
|
2012
|
|
|
Aipatzekoa da parte hartzaileen gehiengoak(% 79) begi onez ikusten zuela botika horiek helburu horrekin erabiltzea. Hala ere, 16 urtetik beherakoentzat mugatuta egon luketela uste zuten, nahiz eta heren batek erantzun zuen
|
beren
haurrei ematera bultzatuta sentituko liratekeela, eskolako gainerako haurrek hartuko balituzte. Agerian geratu zen, beraz, gehiengoarentzat garun pizgarriak erabiltzea onargarria bazen ere, auziak zalantzak sortzen dituela zenbait kasutan.
|
|
|
Haur Hezkuntzan zer egoeratarako da egokiagoa bakoitza? Osa ezazu haur eskola batean guraso tutoreek
|
beren
haurraren izena ematerakoan bete luketen galdetegia. IHP baten helburuak aintzat hartuta, presta ezazu galdetegi bat, helburu horiek lortzeko ekintzak egiten diren ebaluatzeko.
|
|
|
Piklerren lanaren zutabeetako bat gurasoei
|
beren
haurrak behatzen laguntzea izan zen: –Zer daki zuen haurrak egiten?
|
|
|
Bere arbasoaren, otsoaren, antzeko portaera dute, eta ama sena oso nabarmena dute otsoekiko. Hala ere, badira lehen mailako emeak,
|
beren
haurraz ulertzen ez direnak, baina ez da ohikoa. Ondoren, txakur amak nolakoak diren jakiteko gakoak azaltzen dira:
|
|
|
Aretoaren iluntasuna eta filmetako soinu altuegia arazo izan daitezke haur batekin zinemara joateko. Erantzun gisa, hainbat ekimen sortu dira zailtasun horiei aurre egiteko, eta, horiei esker, guraso berriek helduentzako azken estreinaldiak ikusi ahal izango dituzte,
|
beren
haurrekin batera. Posible da zinemara haur eta beroekin joatea.
|
|
|
Hala ere, haurtxoarekin ariketa fisikoa egiteko baliabidea ez da bakarrik haurra utzi behar duen emakumerik ez duten emakumeentzat. Horrez gain, une hori
|
beren
haurrekin partekatu nahi dutenentzat ere bai. Horrela, denbora partekatuan integratzen dute haurrarekin eguneroko bizitzako jarduera bat berrabiaraztearekin.
|
|
|
Haur baten etorrerak, batez ere, emakumearen lehentasunak aldatzea dakar, erantzukizun handia eta, gainera, amatasunarekin lotutako kezka berriak. Haur bat iristeak emakumearen lehentasunak aldatzea dakar
|
berekin
Haurren Munduko Mugimenduaren Europako Ordezkaritzak (MME Europa) 2011n egindako ‘Amei axola zaiena’ inkestak dioenez, UNESCOk bere kezka eta lehentasunak ezagutzeko, «amatasunaren erantzukizuna erronka handia eta oso zorrotza da». Azterketa horren arabera, Europako 16 herrialdetako 11.000 emakumek baino gehiagok parte hartu dute (horietatik% 15 espainiarrak), eta gaur egungo amen kezka nagusiak hauek dira:
|
|
|
Nola osa daiteke familia bat maitasunik gabe? Hori ezinezkoa da, maitasuna sentitu behar dute, emazteaganako ez bada
|
beren
haurrenganako.
|
|
|
Ikusi ditut presoak biharamuna gehiago galdezkatzen ez zutenak, belar eta sasiek jan haurtzaroko bideak, zuhaitz ederren leku hutsetan alanbreen gerla ziztak,
|
beren
haurrek iraindu aiten ukabilo hotzak, etxe apainduetako berina gardenen gibeletik emazte desolatuen behako bakartiak, minak jan erien begi galdezkatzaileen parrean pertsianak egunero apalago, segeretuak gaueko oren luzeeri baizik derasatenak xahar piltzar bilaka arazien garrazi mutua, biziaren harea ahur meharrek ezin atxikiz.
|
|
|
Esku tinka batean topatu ginuen tratua eta berehala galdetu zaigun heian katoliko ginenetz? Guk baietz erran orduko ekarrarazi zituen gizon eta emazteki batzuk
|
beren
haurrekin gure ingurura. Zenbaitek bazituzten lepo inguruan abitua gisako zintak, gurutze bat haieri lotua.
|
|
|
baitzakiten ez zirela haien seme edo alabak nahi bezala ibiliko, edo Bordeleko, edo Pariseko edo Amerikako lur urrunetan beren biziaren irabazten. Haien ordu etsikorretan bizi zaukaten, hala ere, itxaropena noizbait
|
beren
haurren berriz ikustekoa. Amek, partikulazki, beren umeak hola urruntzen ikuskeko min hori luzaz zaukaten beren bihotz barnean.
|
|
|
Neuretzat lasaigarri behar nituzkeen larunbat eta igandetako orduak ari zaizkit guttitzen. Edo inginadoreak eta horren andreak badituzte gomiteak larunbateko eta nahi dute zerbait laguntza, edo auzuneko emaztekiek Igandeko Mezara joaiteaz bestalde nahi dute zenbait aldiz ibilaldi bat egin bazter ikuska
|
beren
haurrekin. Nork du kasu horietan jendeketakoaren kudeatzeko baimena?
|
|
2013
|
|
|
Horrek, gainera, beste ondorio bat ere ekarriko luke: xiberotar guraso anitzek dutela
|
beren
haurrak harat honat autoetan mugitu, herri txiki ugariko eremu zabala baita Zuberoa. Mugikortasun aldetik, alegia, ez dela batere onuragarria eskola herritik ateratzea.
|