|
2000
|
|
|
Hispavista (http:hispavista.com) atariaren sortzaileak eta jabeak dira. Jon, Unai eta Paul Elosegik duela soilik hiru urte sortu zuten 500.000 pezetarekin (20.000 libera), eta
|
beren
biziko negozioa egin dute. LibertySurf enpresa frantsesak (http://www.liberty surf.fr) atariaren atal bat erosi du 6.000 milioi pezetatan Espainiako Estatu osora zabaltzeko xedez.
|
|
2001
|
|
|
Harrigarria da nola, istorio nagusiak aurrera egiten duen heinean, Iñaki Abaitua protagonista esku artean duen Hamaika pauso nobelako Zabalegi protagonistaren patuarekin endredatzen doan. Finean, biek heriotza eta bakardadea ezagutuko dituzte
|
beren
bizitzen amaieran: bata fusilatuta hilko da, besteak, bere buruaz beste egingo du.
|
|
|
Argi dago euskararen normalizazioalortu nahi dugula, hizkuntza den aldetik. Baina euskara, beste edozein hizkuntzabezala, ez da
|
berez
bizi, espiritu hutsa bailitzen. Beraren bizitza erabileran etaprodukzioan gauzatzen da.
|
|
|
Orain Madrasko umezurtz etxe batean dago. Gurasoak bizirik izanagatik, ez da
|
beraiekin
bizi, ez eta bere senideekin ere.
|
|
2002
|
|
|
Joxe Lizasoren ehunka bertso biltzeaz gainera, bere etxean behin ere bertsorik kantatzen ez omen duen bertsolari honen gaztetako kontuak, nola kalean aurkitu zituen propaganda paper batzuengatik Donostiako Ondarretako gartzelan denboralditxo bat giltzaperatua pasa behar izan zuen, eta abar jasorik daude bertan. Hala nola, Txapel, Basarri, Uztapide, Zepai, Xalbador, Mattin, Arozamena, Lazkao Txiki, Lazkano, Gorrotxategi, Lopategi eta beste ezagutu zituen moduak, eta
|
beraiekin
bizi izan zituen gorabeherak. Adibidez, Manuel Lasarte osasunez larri zebilela-eta, Lizasok hura hizpide hartu zuenean, Uztapidek nola jarraitu zion, bertso batean negarrez amaitzeraino.
|
|
|
Izan ere, baldintza klimatiko, argia eta elikagai eskuragarriaren arabera, bareen ugaritasuna aldatu egiten da. Eta ez ugaritasuna soilik, baita
|
beraien
bizi zikloa eta ugal eta hazteko azkartasuna ere. Negu epelak aproposak dira, aldiz negu hotz eta lehorretan gorriak ikusten dituzte bareek.
|
|
|
Batetik, 1995ean Berrezarkuntza garaia betebetean hartzen zuen lan garrantzitsua kaleratu zelako, Manuel Gonzalez Portilla renzuzendaritzapean (1995). Bertan, Bilboko bilakaera ekonomikoa, aldaketa demografikoak, familia egitura eta estrategiak, hirigintzaren arazoak eta garraioarengarapena landu ziren, XVIII. mendearen bukaeratik frankismoaren hasierara arte.Azken urte hauetan, bestetik, Bizkaiko hiriburuarekin lotutako argitalpenek hazkunde nabarmena izan dute34 Bi dira fenomeno horren atzean dauden arrazoiak: Bilbok
|
berak
bizi izandako indartze prozesua (Metroa, Guggenheim, Euskalduna) da bat, eta, bestea, bere udalak Bidebarrieta liburutegiaren inguruan kultura arloanegindako aldaketa. Kulturgune horretan, eta Joseba Agirreazkuenagaren eskutik, urtero kongresu bat ari dira antolatzen Bilbo, historia eta kulturaren inguruan.
|
|
|
Itsas landareen garrantzia sustraien ondorio da, faktore erabakigarria baitira hondartzak eta arrainen elikagaia egoteko”. Fanerogamoen belardiak
|
beren inguruan
bizia sortzen duen eta ekosistema orekan mantentzen duen ziklo ikusezin baten parte dira. Itsasoak, itsasoz eta olatuez etengabe joanez, higaduratik eta ibaien etorreratik datorren sedimentu guztia arrastatzen du, behar den tokian banatzeko.
|
|
|
Gizaki kopuru jakin bati gerta dakiokeenaren jabe izatera heltzeko modua aurkituko bagenu; haiengan eragin nahi den inpresioa lortzeko, aurkituko bagenu, halaber, gizaki horien inguruan jazotzen den guztiaz jakitun izateko modua; gizaki horien ekintzak zein beren arteko loturak,
|
beren
bizi gorabeherak oro, estu lotzeko modua aurkituko bagenu, ezerk ez liguke ihes egingo, ezerk ez lioke kontra egingo bilatzen den efektuari. Bistan da, halakorik ezer aurkituko bagenu, gobernuek helburu larrienak erdiesteko erabiliko luketen tresna ezin indartsu eta baliagarriagoa litzatekeela hori.
|
|
2003
|
|
|
olatuak orrazten zituzten eta lurretik oso gertu egiten zuten hegan, beti ere irudirik ikusgarrienak lortu nahian. Baina ez ziren Jainkoak eta ahalegin horretan galdu zuten
|
beren
bizia.
|
|
|
Eztakit nik nola edo zegaitik, emaztea ta alabaa atzera
|
berekin
bizitzen etorri ziran.
|
|
|
Ezin dira munduko arazoak konpondu edo, besterik ez bada, arazohoriei aurre egin, tokiko errealitatean, zapaldutako herri? bat dagoenean, horreladefinitzen dute-eta euskal hiritar gehienek
|
beraiek
bizi duten egoera. Ikuspegi horiegoera berdintsu edo antzeko guztietara zabaltzen da.
|
|
|
Zaharrenak ziren, botika horiek luzaroago hartu zituztenak, eta egoera fisiko okerragoa zutenak. Paziente horien artean, homosexualek eta langabeek, baita tratamendu psikiatrikoan zeudenek ere, aitortu zuten
|
beren
bizi kalitatean eragin handiagoa zutela. Ikertzaileek ez zuten alde nabarmenik aurkitu aurrekari psikiatriko pertsonaletan, transmisio bidean edo maila sozialean.
|
|
|
Posidonia ozeanikoaren hostoak dira Mediterraneoko espezie endemikoa.
|
Beren
bizi zikloagatik, landaretik askatzen dira uda amaieran, eta hondartzara eramaten dira; han, mareen aurrean harea finkatzen dute. Posidonia ozeanikoa hostoak, loreak eta fruituak dituen landare bat da, lurreko ekosistemetan aurkitzen dugunaren antzekoa, baina itsasoan bizi dena, gainazalaren eta 50 metroko sakoneraren artean, eta hedadura handiak hartzen dituena, posidoniako belardiak.
|
|
|
Espainiarrei
|
beren
bizi ohiturak aldatzea gomendatzen diete, bihotzeko arazoak saihesteko.
|
|
|
Espainiarrek gero eta okerrago jaten dute, behar dutena baino gehiago erretzen dute eta oso ariketa gutxi egiten dute. Gaixotasun kardiobaskularren arretan adituak diren herrialde osoko adituek alarma piztu zuten atzo, bihotz arazoez eta zirkulazio aparatuko arazoez benetako “izurritea” saihesteko herritarrak
|
beren
bizi ohiturak aldatzen hasteko beharraz. Gehiegizko gantz kontsumoak eragindako heriotzen eta ospitaleratzeen kopurua Europako iparraldeko herrialdeetakoetatik oso urrun dago oraindik, baina adituek diotenez, egungo joerari eutsiz gero, aldeak estutu egingo dira.
|
|
|
“Eta paziente horien %20tik %30era bitartean bakarrik berreskuratuko du osasun maila, gertakariaren aurrekoaren ia berdina”, dio Jaime Usabiaga doktoreak, Donostiako Ospitaleko Traumatologia Saileko buruak. “Aldaka edo izterrezurraren burua (gehienetan) hausten duten gaixo guztiek maila handia jaisten dute
|
beren
bizi kalitatean”, gehitu du. Espainian osteoporosia duten milaka gizon eta emakume horiek behar dituzten gastu medikoen kostu orokorra 601 milioi eurotik gorakoa da urtean, Fhoemo Osteoporosi eta Eritasun Metaboliko Hezurretako Hispaniar Fundazioak emandako datuen arabera.
|
|
|
Gaur egun hiesa eragiten duen birusaren (GIB) aurka egiten diren tratamenduek hiru osagai erretrobiral mota dituzte oinarri. Osagai horiek konbinatuta, kendu egiten dute, eta
|
beren
bizi zikloaren hainbat fasetan eztabaidatzen dute. Baina guztiek kutsatuta dauden zelulen barruan lan egiten dute; Fuzeonek, berriz, T izenez ezaguna, kanpotik jarduten du.
|
|
|
“Telegerontologia” proiektua A Coruñako Pentsiodunen eta Erretiratuen Elkarte Probintzialak (UDP) kudeatuko du. ...i kalitatea hobetzea eta laguntza zerbitzuak mantendu edo gehitzea, eta 24 orduz urrutiko laguntza ematea, erabilera errazeko baliabide informatikoen bidez. Proiektu honetan parte hartzen duten adinekoak, gainera, aldizka ebaluatu ahal izango dira zentraletik, web kamera batera konektatutako telebista aparatuaren bidez, eta, beharrezkotzat jotzen denean, hainbat periferiko erabili ahal izango dira
|
beren
bizi konstanteak, pultsua eta tentsioa eta parametro biokimiko jakin batzuk monitorizatzeko, hala nola odoleko azukre maila. Programa honetako beste proba batzuk elektrokardiogramak egitea eta arnas ahalmena neurtzea dira.
|
|
|
Beste faktoreari dagokionez, adina eta sexua ikasketa hutsetan oinarritzen dira. Hala, errenta handiagoa jasoko da produktua adin zaharrago batera kontratatzen bada, eta emakumeek pentsio txikiagoa jasoko dute
|
beren
bizi itxaropena gizonena baino handiagoa delako. Zer eragozpen aipa daitezke?
|
|
|
âHerriaren alde
|
beren
bizia eman dutenak gogoan atxiki ditzagun, sakrifiziorik handiena eta ederrena egin dute Herriaren iraupena segurtatzeagatik. Frantxisen aita ama gaixoetaz oroitzen gara.
|
|
|
Ildo komando kideak, halaber, hiri arrotz bateko motel merke batean gerizatu ziren.
|
Beren
bizi molde herrestari egokitu zuten. Betiko ihesa pairatzekoa zutela pentsatzen zuten zenbaitetan.
|
|
2004
|
|
|
Eta alderantziz. Jokalari profesional bik utzi dute berrikitan
|
beren
bizia futbol zelaian. Festina, Pantani, puntako tenislariak, atleta olinpikoak...
|
|
|
Nik begiak irekita eduki ditut, ez nintzen diru egitera joan eta!
|
Beraiekin
bizitzera joan nintzen, beraiek ezagutzera, eta sentitu egin dut pobrezia, nola gero eta okerrago egon garen... Ikusi dut gobernuaren plangintza izan dela herria pobretzea...
|
|
|
Euskararen egungo egoeraren erantzukizuna arrazoi historikoei leporatzen diete, ez euskaldunei. Euskara ikasi eta erabiltzea gustatuko litzaieke, baina
|
beren
bizitzen lehentasunetan sartzen ez denez, ez dute ikasten. Horregatik deitzen diote, belaunaldi galdua?
|
|
|
Dakizuenez, Euskaltzaindia euskararen akademia da, eta beraz, gure zeregin nagusia hizkuntza aztertu eta bera gure gizarteko premia guztietarako egokitzea da. Hizkuntzak, ordea, ez dira
|
berez
bizi, hiztunek, era biltzaileek ematen diete bizia, eta kasu honetan euskaldunok gara euskara bi zi, prestatu, landu eta itsusten edo edertzen dugunok. Horrexegatik, euskara ez eze, baita gure mintzaira, nola edo hala, ikerketa edo literaturaren bidez lan du duten pertsonak ere gogoan izan behar ditu Euskaltzaindiak nahitaez.
|
|
|
Adituak azaldu duenez, min kronikotzat jotzen dute sei hilabetez baino gehiagoz nagusitzen dena eta bere garrantzia eremu pertsonaletik haratago doana; izan ere, inkestatutakoen %58k onartzen du bere gaixotasunak familiako harremanak asaldatu dituela. Era berean, EGSk egindako lanak erakusten du “hiru urte eta erdi” behar direla, batez beste, pazienteak ospitale unitate espezializatuetara bidaltzeko, nahiz eta “unitate horietan terapiarik egokiena jasotzen duten eta
|
beren
bizi kalitatea nabarmen hobetzen den”. Bestalde, EGZk eskatu du osasun zentroetan min unitate gehiago sortzeko eta min kronikoaren tratamenduan lehen mailako arretako medikuak gehiago prestatzeko.
|
|
|
Kanariar Uharteetan sartu diren otarrainak
|
beren
bizi amaierako zikloan daude
|
|
|
Sorkari biziak dira izkuntzak, urteetan zear gu gabe bizi izan diranak, eta gero ere geu gabe bizi ditezkenak.
|
Beren
bizi legeak dituzte, ta aien bizitza ta izakera galtzorian ez jartzeko, aietxei lotu bear, mintzo legeak gordetzean baitatza izkuntzen bizia bera.
|
|
2005
|
|
|
Udazkenean kolorez lehertuko den hostoak badatoz. Pottokak ere
|
berenaz
bizi dira inguruotan oraindik, orein, orkatz eta basurdeekin batera. Artzaintza leku entzutetsua da Irati.
|
|
|
Gure departamendua ez duguno.
|
Beren
bizia Elizari emana dioten diozesako apez, serora eta militanteek pentsatzen dutenaz nehork ez du axolarik. Errepublikako nagusi paganoen ikusmoldea aski zaie.
|
|
|
Denek gauza bera zioten. Bai izan zirela gorabeherak
|
beren
bizian, neguko egunak, baina euriaren ondotik heldu zela iguzkia. Haien amodioa ere Xalbadorren armairu xokoko arno xaharra iduria izan da.
|
|
|
Zer gatik ez da hozitzen eta loratzen? Zer gatik ez da apez edo serora bakar bat ere ateratzen
|
beren
biziko parte bat Ebanjelioarentzat ematen duten gazte horietan. Hamabost bat urte badu delako gazte asteburu horiek ezagutzen ditudala Hazparne, Donapaleu eta Garazi Baigorrin gutienez eta 15 urtez ez da ez apez, ez serora bakar bat ere jalgi.
|
|
|
Egia, ezkonbageetan mugatzen direno apezak. Jenden gogoak hain idekiak diren ehorzketa horietan apezik ez izatea, ehorzketa exkaxak egitea nahiago ezinez eta legea aldatzea! 202 Ez du gizon ezkondurik ordenatzea onartzen.203 Bizkitartean,
|
beren
bizitik eta dirutik emanez Eliza bizi arazi duten giristinoek apez bat nahi dute beren ehorzketetan. Orduan dute ainitzek gehienik senditzen apezaren beharra eta apez bat izateko eskubidea badute.
|
|
|
Bakarrik bizitzen ohitu diren pertsonek
|
beren
bizi espazioa moldatu dute, ohitura eta azturez josita.
|
|
|
Modu sozial eta ingurumen aldetik arduratsuan kudeatutako basoetatik datorren zura da. Erakunde ekologista horietako kideentzat, ziurtatutako baso produktuek “protagonismo handiagoa” izan lukete eraikuntzan eta etxeetan,
|
beren
bizi zikloan material ez berriztagarriak edo kutsagarriagoak erabiltzearen aldean. Ildo horretatik, bozeramaileek gogorarazi dute beren erakundeek, mundu osoan laurehun bat enpresarekin batera, sistema sinesgarrien bidez ziurtatutako produktuen kontsumoa sustatzen dutela, hala nola FSC, basoen kontserbazioa eta zuraren erabilera bateragarriak izan daitezen.
|
|
|
3.400 milioi pertsona inguru
|
beren
bizia arriskuan jar dezakeen fenomeno naturala jasateko arriskuan daude.
|
|
|
Erretzen duten biztanleen %31rentzat eta erretzen ez duten gainerako gehienentzat. Batzuek eta besteek ikusiko dute nola hobetu
|
beren
bizi kalitatea, bai inguru gehienetan kerik gabe egongo direlako, bai erretzen dutenek dosia murriztu dutelako lan egiten duten bitartean. Ez da finantziazio publikorik egongo mendekotasuna gainditzeko metodoetarako Araudi berriaren arabera, Espainian hamar milioi erretzaileren paradisua izateari utziko diote taberna eta jatetxeek.
|
|
|
hazkunde ekonomikoaren terminoetan erabili izan da eta. Era berean, bizi mailaren eta bizi kalitatearen arteko aldea zein den ikusiko dugu ezen, usterik zabalduena hori bada ere, bizi mailaren igotzeak beti ez dakar
|
berekin
bizi kalitatearen hobekuntzarik, eta kalitate horren hobekuntza batek ere ez dakar ezinbestean bizi mailaren igoerarik.
|
|
|
eriak sendatzen, itsuek berriz ikusten, elbarrituak zutitzen, mutuak aldiz...................................................................... hasten, hots, fededunen agiantzak hor gauzatzen ziren. Hori zela eta, Europa alde guzietarik fededun batzuek
|
beren
bizian behin bederen Jakobe bidea egiten zuten......................................................................
|
|
2006
|
|
|
Momentuz ez da hala, eta gatazka egoten da behin baino gehiagotan ospitaletan. Normalean, gaixoak ezin duenean bere nahia adierazi,
|
berekin
bizi denari dagokio erantzukizuna. «Arazo handienak gaixoak inongo seniderik ez duenean sortzen dira, edo senide bakarra urtetan ikusi ez duen iloba bat denean, kasu baterako.
|
|
|
Gaur egun 50 urte baino gehiago dituzten emakumeek bizimodu oso aktiboa daramate, eta kontuan hartu beharra dago menopausian bete betean edo are gehiago, menopausia ostean dauden emakumeen %50etik gora direla
|
beren
bizi kalitatea nabarmen galtzen dutenak, beren bizitzako aro horretan izan ohi dituzten aldaketengatik.
|
|
|
|
beren
bizitzen nagusi.
|
|
|
Euskal gizartean erekokatzen du bere ikerlana Elixabete Imazek, liburu honetantxe kapitulu bat duenegileak (5 kapitulua). Bere lanaren aspektu azpimarragarrien artean, aldagaiezberdinen arabera aukeraturiko emakume haurdunek
|
berek
bizitzen dutenaaztertzen dagoela aipatuko nuke, kanpoko zein barruko kontraesanak, gatazkak etaesperientziei helduta. Nire aldetik (Esteban, 1999a, 1999b, 2000), amaren zaintzarieta umeen ongizateari gure gizartean ematen zaien garrantziaz aritu naiz argitalpenbatzuetan, ondorengo atalean aurkeztuko ditudanak.
|
|
|
Gizakien bizitza, bizitza arrazionala da soil soilik ondokoa betetzen bada: gizakiek eurek definitzen dituzte zeintzuk izan behar diren beren jarduera gidatu behar duten helburu kolektiboak eta balioak,
|
beren
bizi egoerak nolako koakzio eta mugapen dituen gogoan izaki, eta beren premien artikulazio eta konfrontazio dialogikoaren bidez (Habermas, 1989: 107).
|
|
|
Azterketa horretan, psoriasi kasuetan geneak duen garrantzia frogatu zen. Psoriasia duten pertsonek orban lodi, zuri eta ezkatatsuak izaten dituzte azalean eta buru azalean, eta desitxuratu ere egin ditzakete
|
beren
bizi kalitatean ondorio negatibo larriak dituzten pertsonak. Psoriasia duten pertsonen %25 inguruk artritis psoriasikoa izaten dute azkenean, eta hori larria izan daiteke.
|
|
|
–Kontusioa da lesio ohikoena (%26), eta atzetik datoz lepoko zartakoa (%23). –Istripua izan zuten adingabeen lesioen %77k
|
beren
bizi organoei eragin zieten. –Buruan eta lepoan izaten dira lesio gehien (%66).
|
|
|
Zerbait ehizatzen zuten bakoitzean, gutxiegi zen atzera egin, han utzi zutenari janaria eman eta berriro itzultzeko elkartze lekura.
|
Beren
biziari eutsi eta aurrera egiteko kemena egoskorkeria hutsez lortu omen zuten, ez beste, egoskorkeria hutsez...
|
|
|
Amikuztarrek ihes egiten zioten, edo erdeinuz so egiten. Erdeinua nori eta
|
beren
bizi ilun eta zirtzilei jostagarri pizar baten oparia egiten zienari! Ez dut uste herritarren arbuioak kezka handirik pizten zionik.
|
|
|
Aitarik gabe, eta aita minik gabe ere puskarik luzeenean. Armakide aitadun andanari aditu diot etxetik alde egin eta aita begitik galdu zuten eguna izan zela
|
beren
bizian pozgarriena. Haien oroitzapenetan, aitaren makila eta amaren negarra zituzten tinkoenak.
|
|
|
Baina hirian geldituta, baldanagoa ikusten nuen nire egoera. Guraso izan gabe, nire kargu egite hutsagatik
|
beren
bizia arriskatzen zuten batzuen etxean bizi behar nuen. Eguneroko bizitza arruntaren faltan eta gymnasiumean ikasteko aukerak galduta, hobe handik urruti (ez nengoen gymnasiumera joateko prest, ezta une hartan Nurembergeko legeak deuseztatu zituztela jakin izan banu ere).
|
|
|
Frantsesa praktikatzera.
|
Beraiekin
bizi izan ziren bi neska gazte frantses. Gerora ere lagun izango zituenak.
|
|
|
Bere bizia arriskuan jarri, eta urteak eman ditu euskara teknikarien artean infiltratuta, beren lana beraietako bat balitz bezala egiten egunero egunero, beren ohiturak ezagutzen, mugitzeko erak aztertzen, pentsatzeko maneretan barneratzen... Hitz batean, beraiek bezala eta
|
beraiekin
bizitzen. Eta orain arte inork erantzun ez zituen galdera askoren erantzunak eman dizkigu berak:
|
|
2007
|
|
|
Haren eragina eta beste batzuena ere, bizi izan balira. Batzuek
|
beren
bizia luzatu ahal izan balute, mugimendu horretan gauzak beste era batera joan zitezkeela. Izan liteke.
|
|
|
Badira etengabe izarrak sortu eta sortu ari diren zenbait galaxia. Galaxia horiei hizkera arruntean supernoben faktoria edo fabrika deritze (masa handiko izarrek eztanda egiten dute
|
beren
bizi zikloaren amaieran, supernoba gisa). Gaur egun, mota horretako galaxiak ikertzen dihardut.
|
|
|
Hizkuntzak lehenbiziko unetik osoak dira. Bakarrik, ez dira higiezinak, biziak dira, bizia (osoagotu gabe) modu batera edo bestera garatzen dute85 Eta biziak direnez, eta unibertsalak, edonondik hartzen dute
|
beren
bizi garapenerako ondo datorkiena. Ez da egon herri bere identitateaz jeloskorragorik erromatarra baino.
|
|
|
Geroago etorriko zen kanporatzea. Existentzialismoak ondoazaltzen zien 1950 gazte euskaltzale eta abertzaleei, euskaraz eta aberriazgosetu gazteei
|
beren
bizitzen nortasun kinka. Euskara debekaturik, euskalherritartasuna eta identitatea guztiz jazarturik, zer baino norberaren hautapena izanzitekeen euskaltasuna?
|
|
|
Bestetik, haiei zenbait mugaezartzen zizkieten. Azkenik, muga horiek gainditzen ez bazituzten, seme alabeiaskatasunez jokatzen eta
|
beren
bizia kontrolatzen uzten zieten. Sozializazio estiloek autoestimuan duten eragina V. kapituluan aztertu da, eta, beraz, nahi izanezgero, bertan aurki daiteke gai horren inguruko berri gehiago.
|
|
|
Mutilei, berriz, rol instrumentala egozten zaie, ohiko senarren eta aiten antzera, etorkizunean familia ekonomikoki mantendu eta arriskutik babestu beharkodutela kontuan izanik. Horren arabera,
|
beren gisara
bizi behar dute, asertiboak, lehiakorrak eta menderatzaileak izan, eta helburuetara zuzendurik egon.
|
|
|
Hizkuntzak lehenbiziko unetik osoak dira. Bakarrik, ez dira higiezinak, biziak dira, bizia (osoagotu gabe) modu batera edo bestera garatzen dute815 Eta biziak direnez, eta unibertsalak, edonondik hartzen dute
|
beren
bizi garapenerako ondo datorkiena. Ez da egon herririk bere identitateaz jeloskorragorik erromatarra baino.
|
|
|
IYTC txartela ISICeko toki beretan eska daiteke. Gazte txartela Europako Gazte Txartela (European Youht Card) 1988an hasi zen programa europarra da, eta helburua da 14 eta 30 urte bitarteko gazteek (edo 26 urte, agiria ematen duen herrialdearen edo komunitatearen arabera)
|
beren
bizi kalitatea hobetzen eta mugikortasun geografikoa errazten lagunduko duten kultur ondasunak eta zerbitzuak eskuratu ahal izatea. Espainian, Gazteriaren Institutuak (INJUVE) sustatu du.
|
|
|
Pertsona asko, hainbat arrazoirengatik (mugikortasun murriztua, adina, familia mota), gatibu daude? betetzen duten etxebizitzan, hura hobetzea ezinezkoa delako edo
|
beren
bizi egoerarako egokiagoa den beste etxebizitza bat eskuratzea ezinezkoa delako. Gaur egungo egoeran, etxebizitzaren merkatua zaurgarritasuna eta bazterketa eragiten dituen faktorea da.
|
|
|
José Luis Rodríguez Zapatero Gobernuko presidenteak eta Miguel Ángel Moratinos, Herrizaingo Alfredo Pérez Rubalcaba eta Lan Ministroek Dakarrera egindako bisiten ondoren, jarrera aldatu egin zen. Bisita horiek Espainiako lankidetza indartzea eskaini zuten, afrikarrek emigrazioan
|
beren
bizi baldintza gogorretan irtenbiderik izan ez dezaten. Zehazki, María Teresa Fernández de la Vega lehendakariordeak esan zuenez, 1.956.418,95 eurokoa da barkatutako zenbatekoa, eta Gobernuak “pobrezia errotik kentzeko eta desberdintasunak murrizteko” hartutako konpromisoaren zati da.
|
|
|
(VidaCaixa), BBVA Hogeita hamabi (BBVA Pensión), Ahorromadrid (Caja Madrid Pensión), BBVA Hogeita Hamahiru (BBVA Pensión), Pensión s Caixa Ahorro (VidaCaixa), RGA (Rural Pensión) eta BanSabadell 5 (BanSabadell Gestio). Erretiratu ondoren, gaur egungo langileek
|
beren
bizi kalitateari eutsiko diote. Denak ez dira baikor ageri, pentsio funtsen kontratazioa handitu egin delako.
|
|
|
AGZek argitaratu gabeko dokumentuak eta dokumentu baliotsuak izan ditzakete, bakarrak direlako edo ikerketatik datozelako Bestalde, erabiltzaileak zentro horien parte aktiboa dira, Mamen Velasco Kantabriako Ingurumen Hezkuntzarako Dokumentazio eta Baliabideen Zentroko koordinatzailearen arabera; izan ere, prestakuntza ikastaroetan parte har dezakete, argitalpenak edo baliabideak erostea iradoki dezakete, beste erakunde batzuek antolatutako jarduerak zabaldu ditzakete, edo informazioa eta dokumentazioa biltzeko eta trukatzeko leku gisa erabili. Bizizaleak eko arduradunaren arabera, erabiltzaileek gehien eskatzen dituzten gaiak
|
beren inguruan
bizi diren egoerei buruzkoak dira, hala nola, abiadura handiko autobide eta tren berriak eraikitzea, antenak edo urbanizazio berriak instalatzea, eta komunikabideetan agertzen direnak, hala nola klima aldaketa. Beste aldean, nekazaritza ekologikoa, gero eta hiri ingurune hiritarragoan, ez zaie askori interesatzen:
|
|
|
Hiruretan etxekoandreak jantokira gonbidatzen gaitu eta, familiartean, egindako lana eta mahai gainean daukaguna ospatzen ditugu. Auzolana zer den ikusi eta sentitzen dut, poza ematen dit egun handi hau
|
beraiekin
bizitzeko aukera izateak. On egin.
|
|
|
Ez zen inoiz arreba arnegariarengana hurreratu, ezta hari hitz erdirik egiteko ere. Aitak nahi zuen bezala, behin haren haurdunaldiaren berri jakin zutenean,
|
beren
bizitzetatik betiko aienatu zuten arreba alaba zikina. Baina umea jaio zen, eta, harrezkero, osaba gaztea arrebarengana hasi zen arrimatzen, aitaren ezkutuan.
|
|
|
Baina kimu horietatik batzuk bilakatuko dira enpresa ertain eta handi, galzorian doazenen artean, ordezko. Ez dago ekonomiazko lehiakortasuna zeharo ulertzerik, landare berriek,
|
beren
bizi eta hazi nahian, aurkari guztiei buruz dakarten norgehiagoka ere gogoan eduki gabe.
|
|
|
Ondoko egunetan, alkateak aurrikusia zuen bezala, doi bat harriturik halere, herritarrak ohartu ziren ixiltasuna, azkenean, berriz sartua zela
|
beren
bizian: alabainan, ez zen gehiago ez hixturik, ez hegal zafrakaldarik, ez xori oihurik ezagun, ez gauaz ez egunaz, kale xoko edo etxe atarrietan, bakea horra zagola zirudien.
|
|
|
Bidetan zehar zabilen jende kasta hori ez zen lekukoetaz hainbat maitatua, bainan zaldi tratuetan ezagutuak zirenez eta gainerat komerzio ganbaran fixatuak, nehork ez zeien deus trabarik egin nahi. Egia erran, ez ziren arras beti bidetan gaindi kurritzen, bainan ingurumenetako merkatu eta feria guzitan parte hartzen zuten edozoin tratularien gisa, eta
|
beren
bizi moldea bitxia izan gatik, partikulazki beztimendu eta mintzaira mailan, herabeki onhartuak ziren zaldi edo beste kabala mota zerbait erosten zuten ber. Biziki pobreak emaiten zuten, iduriz bakarrik, zeren eta ongi kasu egiten zelarik beren ontasunak gordetzen bazituzten ere, kurritzeko kamioi eta berebilak arras dirdirant eta berriak zituzten, denbora hetako marka hoberenetako arnesen barnea... Beren urguilua zen iduripenezko pobretasun baten azaltzea hobeki enganatzeko lekuko xalantak.
|
|
|
...aitute nehor ez deus egoitzatik hurbiltzerat ere uzten, beren eremua ebatsiko diotelako lotsarekin, goizetik arrats ate sahetsean etzanik baitagozte, denmendren hezur edo salda ondar baten esperoan, beren lana ongi egin dutelako sariaren beha, larruari lotu kadena lepoan ez baitira paretetarik hiru urhats baino gehiago urruntzen ahal, halere beti kontent jana loa eta pereka zonbait aski baitzaiote
|
beren
biziari zer erran nahi baten emaiteko...
|
|
|
Eskolako ormetan animale eta piztien argazkiak lotu ere. Ikasle gehienak, sekulan holakorik ez zutelakotz ikusi
|
beren
bizian, hartaz trufatu ziren. Ez zuten sinesten beste edozoin pizti edo izakien izaeran.
|
|
2008
|
|
|
Estresezko erantzunak, beste aldetik,, desegokitzaileak dira, egokiera jakin batek horren aktibazio maila garaia eskatzen ez duenean eta erantzun egoki baten emisioan interferitzen duenean, aktibazio maila altuari helduta (ez dugu deskonektatzen), estresa sortarazi duen egokiera suntsitu den arren.Horri guztiari gehituko diogu estresatuak gaudela ikuspegi mediko eta psikologikotik ondorio negatiboak agertzen direnean, hala nola presio arteriala eta maiztasun kardiakoa areagotzea, plasmatan triglizeridoak eta kolesterola liberatzea, urdailaren narritadura, apetitua galtzea, depresioarekin loturik doazen sentimenduak garatzea (babesik eza) edo itxaropena eta kontrola galtzearen sentsazioa, besteak beste.Gure eguneroko estresaren kausakErabakiak hartzea geroratzea.Gaur egin dezakeguna biharko uzten dugunean hartzen dugun gezurrezko lasaitasunak ezkutatzen digu arazo edo kezka horrek gure garuna aktibatzen segituko duela eta zereginak metatu egingo zaizkigula, egoerak gainditzen gaituen arte.Geure arazoetatik deskonektatu ordez, eremu batetik bestera eroatea.Gauza bakoitza bere tokian eta toki bakoitzean gauza bat.Seme alabak zaintzen ditugun bitartean txosten bat burutzen ahalegintzeak estresatu egingo gaitu eta, gainera, eraginkortasuna arras murriztuko digu.Jardun ordez, kezkatzea.Gogoan izan dezagun esaldi zaharra: hoberena, onaren etsai.Gehiegitan ez da aurkitzen irtenbiderik onena, posible direnetan egokiena baizik; areago, batzuetan, txarrenetan txarretik gutxien duena.Gainerakoak eta beren premiak.Estresa sortzen dute gainerakoen eskakizunek,
|
beren
bizi erritmoek, sortarazten dizkiguten itxaropenek eta haien arazoez kezkatzeko aukeratzen dugun moduak ere.Gogorra bada ere, besteak haz eta hel daitezen modu bakarra, beren eragozpenei beraiek aurre egitea da.Ez delegatzea.Zerbait ongi egitea nahi baduzu, egin zerorrek dio esakuneak.Horrek ez diona, ordea, hori larregi aplikatuz gero, zerorrek ahiturik eta gaixorik amaituko duzula.Gainerakoei i... ahituak gaude eta ez dugu deus egin".
|
|
|
Eta azkenik, beste 910, ko kalte ordaina ordaintzera ere behartu zuen enpresa, atzerapenak hainbat buruhauste, ezinegon eta urduritasun sortu zizkietelako etxejabeei, eta ezin izan zituztelako
|
beren
bizi proiektuak pentsatu bezala gauzatu.
|
|
|
K estrategak dira horiek. Ingurune batera K estrategak iristen direnean, oso erraz kentzen diete lekua r estrategei, baina, ordurako, r estrategek
|
beren
bizi zikloa osatu eta ondorengoak barreiatu dituzte. Ezin da esan, beraz, bata bestea baino hobea denik, biek betetzen baitute beren helburua.
|
|
|
Hainbeste gazte, herritik urrundu behar izan zutenak, Hasperue batekin aipatua dugun herri urratze eta aleman okupazione harekin edo beste, mugen gainetik herbesteratuen gainera! Gerlan gerlako gisa, egun dorpeak ziren, pilotari batzuek, apezgai batzuek, ezkongai batzuek Alemaniako presondegietan eta gaztigutegietan utzi eta galdu izan dute
|
beren
biziko amets ederrik. Gu orduko apezgaiak aterbetu gaituzte oihaletxola ba tzuetan gure lagun helduagoen apezordenakari, Baionan semenarioa aleman sol dadoek harturik berentzat.
|
|
|
Eta beraz, Antzinako Erregimenean, Frantzia, Espainia, Bizkaia edo Lapurdi, errege edota erakunde territorial jakinak zituzten lurralde gisa, muga aski zehatzeko kontzeptuak ziren bitartean, Euskal Herri ideia, inolako gauzapen juridikorik gabe, askoz lausoago geratzen zen. Hola, euskaldun herritar arruntek Euskal Herri/ Erdal Herri arteko muga, ziurrenik,
|
beraiek
bizi ziren gertuko inguruan zehaztu bazuten ere, beren probintzia edo herrialdetik aparte, euskal hiztunen lurralde eremu osoa justu noraino heltzen zen, nekez jakin zezaketen. Soilik Garibai edo Axular moduko euskaldun ikasi eta ibiliek aipa zitzaketen muga horiek zehaztasun handiagoz.
|
|
|
KANDIDO: Ulertzen diat ni ez onartzea,
|
beren
bizitzetan leku bat eman nahi ez izatea. Baina nik beren parte izan nahi diat!
|
|
|
Banaketa jarduera kooperatiba gisa bideratuz ahalbidetzen zen banaketa oligopoliook apurtzea eta kontsumo ondasunak salneurri txikiagoetan jartzea bazkideen eskuetan. Gabezia giroan bizi ziren familietan, lortutako salneurri aldeak
|
beraien
bizi mailari kooperatibak lortutako garrantzi handiko ekarpentzat jotzen zuten bazkideek.
|
|
|
Zentzu berean 1993ko txostenak parte hartzea honela deskribatzen du: «Jendeak estuki esku hartzea
|
beren
bizitzetan eragina duten prozesu ekonomiko, kultural, sozial eta politikoetan... prozesu horien gaineko zuzeneko kontrol osoa edo zeharkako eta partziala izanik jardun dezakete... erabaki hartzerako eta botererako sarbide konstantea izatea da garrantzitsua» (NBGP, 1993). Gainera, esan ohi da parte hartzea garapenerako instrumentua eta helburua dela aldi berean, eta, beraz, ez dela une jakin bakar bateko egitate isolatua, baizik eta etengabeko prozesua (ibid.).
|
|
|
Aita amen ganik, haukiek ongi balin badakite ongi; gaizki ikhusten badute berritz gaizki; askotan gusturik gabe, ez dakitelarik eian hobekiago egin diteken. Guk nahi ginduke laborari haurrek eta bereziki laborantzatik
|
beren
bizia atheratu behar dutenek haur haurretik eta printzipioz eskoletan ikhas balezate laborantza.
|
|
|
Birminghameko Unibertsitatean errege pinguinoa probatzen ari dira, ehunka kilometro egiten baititu eta ondo azter baitaitezke. Horretarako,
|
beren
bizi konstanteak monitorizatzen dituzte, jakia aurkitzeko ahalegin handiagoa egin behar duten egiaztatzeko. Columbrete uharteetako (Castelló) itsas erreserbaren jarraipen programaz arduratzen diren ikertzaileek ikusi dute Cladocora caespitosa, Tofiño portuaren barruan ugari den korala, heriotza tasa handia ikusi duela, uraren tenperatura igo egin dela dirudielako.
|
|
|
“Orain, ikasleek modu eraginkorragoan ikasten dute”, dio. “Harroago sentiarazten nauena da gure ikasleek ikasketa materialak guztiz ulertzen dituztela eta ikasi zutena
|
beren
bizitzetan aplika dezaketela”. Duela urtebete, gutxi gorabehera, Unicef ek 55 landa eskola birgaitzeko lanetan laguntzen du, eta 12.000 ikasle inguru joaten dira horietara.
|
|
|
Bi kasuetan, bizi itxaropena handitu egin zen 12 urte baino gehiago zituztenentzat, eta 12 urte edo gutxiago zituztenen artean aldaketarik gabe mantendu zen. 1980tik 1990era bitartean, urte eta erdi luzatu zen
|
beren
bizi itxaropena. Denbora gutxien ikasi zutenen artean, igoera urte erdikoa izan zen.
|
|
|
Enpresa bakar batek ere ez du oraindik aparatu horretaz interesik izan. Hala ere, Cudeiroren arabera, asmakuntzaren ‘etxeko’ bertsioak probatu dituzten gaixoek hobekuntza nabarmenak nabari dituzte
|
beren
bizi kalitatean, eta oso pozik daude. Kontua ez da gaixotasuna sendatzeko tratamenduak ordeztea, hala nola garuneko estimulazio sakona.
|
|
|
Ingurumeneko aplikazio nanoteknologikoetarako munduko merkatua 3.900 milioi eurora irits liteke 2010ean Sektore horien artean, erremediazioak hazkunde azkarrena izaten du. Kasu horretan, lurzoruak deskontaminatzeaz eta urak tratatzeaz, hondakinak tratatzeaz eta materialak birziklatzeaz,
|
beren
bizi zikloan zehar substantziak kontrolatzeaz, “nanoiragazketaz” edo “degradazio fotokatalitikoaz” hitz egiten da. Hala ere, adituek gogoratzen dute oraindik zehaztu eta diseinatu gabe daudela horretarako material egokienak.
|
|
|
“Inoiz ez da beharrezkoa izan G8aren premiazko ekintza bat aste honetan Japonian baino. Klima aldaketa azkarrak, jaki lotsagabeen prezioek eta pobrezia gero eta handiagoak milioika pertsona
|
beren
bizitzetatik eta, askotan, beren bizitzetatik kentzen dituzte”, adierazi zuen Ariane Arpa Intermón Oxfameko zuzendari nagusiak. “Gobernu batzuek G8aren agendako funtsezko alderdiei heltzearen alde egin zuten, baina, azkenean, goi bilera horrek ez ditu sortu hain premiaz behar diren aurrerapen handiak.
|
|
|
“Inoiz ez da beharrezkoa izan G8aren premiazko ekintza bat aste honetan Japonian baino. Klima aldaketa azkarrak, jaki lotsagabeen prezioek eta pobrezia gero eta handiagoak milioika pertsona beren bizitzetatik eta, askotan,
|
beren
bizitzetatik kentzen dituzte”, adierazi zuen Ariane Arpa Intermón Oxfameko zuzendari nagusiak. “Gobernu batzuek G8aren agendako funtsezko alderdiei heltzearen alde egin zuten, baina, azkenean, goi bilera horrek ez ditu sortu hain premiaz behar diren aurrerapen handiak.
|
|
|
Erakunde horrek ekimen bat jarri du abian, etxerik ez dutenei (titulartasun publikokoa), arropa, poltsikoko dirua eta hileko kopuru sinboliko baten truke lana aurkitzeko prestakuntza eskaintzen diena, pertsona horiek langabezia sorospena kobratzetik lortzen dutena. Programak “Discus” du izena eta, lehenengo urtean, 40 parte hartzaileetatik 36k
|
beren
bizi baldintzak hobetzea lortu du. GKEak eskatzen duena da onuradunek Holandako nazionalitatea izatea eta gutxienez urtebetez kalean bizi izan direla frogatzea.
|
|
|
Kontsome eta zopa askok jerez edo beste ardo gozo bat daramate; egoskarien edo haragien gisatuak (arrainak ere bai) ardo zuri edo beltzetan erregustatuta, haragi erregosia garagardoarekin edo likore ukituko postre aniztasuna. Pertsona askok ez dute alkoholik probatzen, norberaren zaletasunagatik,
|
beren
bizi egoeragatik (haurdunaldia, edoskitzea, kirola, gaixotasuna) edo arrazoi erlijiosoengatik; beraz, ez dute edari alkoholdunen batekin prestatutako jakirik hartzen. Autore batzuen arabera, alkohola duten sukaldaritzako prestakin askori aplikatzen zaien garreztatzeak alkohol guztia lurruntzea eragiten du.
|
|
|
Parasitoa infektatzeko bideei buruz aurkitutakoa ere adierazgarria da, genomaren analisiak “P. Vivax ek eritrozitoen infekzio mekanismo alternatiboak izango lituzke, giza odoleko zelulak, non
|
beren
bizi ziklo konplexuan babestu eta ugaltzen baitira. Infekzio bide alternatibo horiek ez dira ikusi aurreko ikerketetan, eta orain badakigu hori gertatzeko behar den informazio genetikoa bere genoman idatzita dagoela.
|
|
|
blogarien profila ez da homogeneoa, erabiltzaile amateurrek, profesionalek eta korporazioek osatua, norberaren interesak eta estaldurak. Hala ere, gehienak blogariek blog pertsonalak egiten dituzte, eta helburua da
|
beren
bizitzetan eragin positiboa izan eta komunikatzea, bere interesen antzekoak dituzten pertsonak. Hauek ere bilatzen dituzte:
|
|
|
Proiektu honen dinamika artista batzuekin elkarbizitzea da, eta horrela asko ikasten dute partaideek:
|
beraien
bizitzeko modua ikusi, beraien proiektuei buruz ikasi, artelanen prozesua ikusi... asko ikasten da horrela».
|
|
|
«Filma oso pertsonala da. Orain dela hiru urte hil zen gure ama eta
|
berekin
bizitakoaren oroitzapenak dira. Nire aitona ere sendagilea zen eta mediku izateko esaten zidan.
|
|
|
Hori gutxi balitz, Zubia jatetxeko jabeek liskar bat baino gehiago izan dute eurekin”. Okupek
|
beraiek
bizi diren arrisku egoera ere nabarmendu nahi izan dute. “Batetik, erortzeko zorian dauden etxe zaharretan bizi dira, eta bestetik, behin eta berriz gurutzatzen dute N errepidea, autoak geldiaraziz, kutxa eta poltsa izugarrian soinean daramatzatela.
|
|
|
" Gauzak gero eta nekezago ulertzen ditxiat", bota dit ni baino zaharragoko lagun batek, kezkatan bezala. Nik esan diot askozaz latzagoa litzatekeela gauzak gero eta errazago ulertzeraino eskastea, eta usaina hartzen hasia nagoela zorioneko galtzeimerra ez ote den izango
|
beren
bizian gauzak errazegi ulertu dituztenen gaitza, eta gauzen ulertu ezina deskubritzeak dakarren poz koxkorra zer den ez dakitenen eromen degeneratiboa, eta hola. Asko lasaitu da gizona.
|
|
|
Beren portaera sospetxazkoetan gogoetagarriena, psikologo erdi normal honentzat, honako hauxe da: zenbat gauzaz eta ezgauzaz betetzen duten
|
beren
bizi denbora, zenbat gauzari eta ezgauzari esaten dioten egunero" bai". Zoratzeko arriskua?
|
|
|
Egun batez, Peio, hola bere berrien kondan ari zen artetik, haur batek galdetu zion bazterretik: Hogei urtez beti ardi
|
berekin
bizi izana zara Jaun Pelo. Gaizki ikasi txarra, nork dauk erran ni Pelo naizela?
|
|
|
Nor ez da euskaldunetan bere etxekoetarik norbait urrunean bizi duenik? Noizez geroz dira hola euskaldunak, zerbait ikasteko gai izanez, herriz kanpoko aberastasunen mutil ereman baitute
|
beren
bizia. Beren herri ama eta horren mintzaira ahanzterainokoan, ororen sudurpean eta zimelki hedatuak diren hetsduren ondorioz.
|
|
2009
|
|
|
Adinekoen beharrak asetzeko eta
|
beren
bizi kalitatea hobetzeko apustua eginez, Lasarte Oriako Udalak elkarlanerako akordio bat sinatu du Gipuzkoako Foru Aldundiarekin. Akordioa lau urteko gestioen ondorengo emaitza da.
|