|
2001
|
|
|
Era horretan, ume txikiek (pertsona ezezagunei
|
beren
datu pertsonalak emanez) beren burua arriskutan jartzeari saihets egiten zaio.
|
|
2004
|
|
|
2 Bildurik: Hemen agertzen dira kontratua sinatu duten alderdiak, alde batetik errentatzailea eta bestetik errentaria,
|
beren
datu pertsonalekin. (izen deiturak, helbidea, NAN).
|
|
2005
|
|
|
Apirilean, Microsoftek 100 eskaera baino gehiago aurkeztu zituen ziberiruzurgileen aurka, “phishing” geldiarazteko. Enpresa informatikoek erabiltzaileei gomendatzen diete ez dezatela posta elektronikorik ireki
|
beren
datu pertsonalei buruz galdetzeko, ez eta mezu horietako esteketan klik egiteko ere, tranpan ez erortzeko oinarrizko bi neurri.
|
|
|
Berrikuntzak Yahoo! berrikuntza batzuk egin ditu, erabiltzaileek
|
beren
datu pertsonalak administra ditzaten. Gainera, erabiltzaileek xehetasun gehiagorekin ikas dezakete postako artxiboetan.
|
|
2006
|
|
|
Kontsumitzaileek
|
beren
datu pertsonalak zabaltzeko dituzten eskubideak
|
|
|
– Fitxategi horietan zerrendaren helbururako behar beharrezkoak diren datuak baino ez dira sartuko; iturri horien mantentze lanez arduratzen diren erakundeek datu osagarriak sartzeko, interesdunak baimena eman du, eta edozein unetan ezeztatu ahal izango da. – Interesa duten pertsonek eskubidea izango dute lanbide elkargoetako zerrendak mantentzeaz arduratzen den erakundeak doan adieraz dezan
|
beren
datu pertsonalak ezin direla erabili publizitaterako edo merkataritza azterketarako. – Interesdunek eskubidea dute doan eskatzeko jendearengana iristeko datu guztietatik kanpo utz daitezela.
|
|
2007
|
|
|
Ez dira sartzen ibilaldi turistikoak, gastu pertsonalak eta herrialdetik irteteko zergak. “Opor solidarioetan” parte hartu nahi dutenek mezu elektroniko bat bidali behar dute
|
beren
datu pertsonalekin agarcia@solidaridad.org helbidera, bidaia egiteko dituzten motibazioak adieraziz.
|
|
2008
|
|
|
Datuak Babesteko Espainiako Agentziak (AEPD), maiatzaren 17an egingo den Interneten Egunaren esparruan, “Modu seguruan nabigatzeko Gomendioen Gida” aurkeztu du, haurrek Sarea segurtasun osoz erabil dezaten bermatzeko. Izan ere, gida honen arabera, “on line” jokoak, “txatak”, foroak eta “blogak” dira haurrek gehien bisitatzen dituzten bitartekoak, eta, aldi berean, “errazenak”,
|
beren
datu pertsonalak lortzeko, baimenik gabe eskatzen dizkietelako, baita 14 urtetik beherakoei ere, delitu bat eginez. Haurrak hain fidagarriak direnez, oso erraza da era guztietako informazioa lortzea ia egunero erabiltzen dituzten tresnekin, testuaren egileak, Ricard Martínezek, azaldu zuenez.
|
|
|
Ordenagailutik produktu mota hau kontratatzeko modua ez da gehiegi aldatzen banku sukurtsal baten bidez egiten den tramitazioaren aldean, nahiz eta desberdintasun batzuk ezagutu behar dituen erabiltzaileak: Lehenik eta behin, demandatzaileek erakundearen eskabide orrian jasoko dituzte
|
beren
datu pertsonalak eta hipotekatuko duten etxebizitzarenak, eskatzen duten maileguaren zenbatekoa eta epea, bai eta haien diru sarreren eta ondarearen datuak ere. Urrats hori egin ondoren, sistema informatikoak baldintzak betetzen dituzten ala ez aztertuko du, eta zazpi eguneko epean erantzuna jasoko dute, finantza erakundeak emandako posta elektronikoko mezu baten bidez, edo erakundeak saltzaile bati bidaliko dio kontratua formalizatzeko.
|
|
2009
|
|
|
Internauta batzuek oso ondo dakite nola funtzionatzen duen Sareak, baina gehienek ez. Google bezalako bilaketa motorren, Youtube bezalako eduki plataformen edo Facebook bezalako sare sozialen erabiltzaile hutsak direnek ezjakintasun maila handia dute horrelako teknologien erabileran, eta ez dakite
|
beren
datu pertsonalak babesteko sor ditzaketen arriskuez. Herritar gehienek maiz erabiltzen dituzte baliabide horiek, baina ez dira ezagutzen eta ez dira jabetzen zer arrisku ekar ditzaketen.
|
|
|
Une horretan ondoriorik ez badago ere, geroago gerta daiteke, erabiltzaile berak berriro enpresaren zerbitzuak eskatzen dituenean. Azken urtean, Espainiako hainbat lurraldetako jende askok salatu du, horrelako egoeretan protagonista izan ondoren, taxi konpainiek
|
beren
datu pertsonalak gorde zituztela huts egindako bidaiaren dirua eskatzeko edo aurrerantzean auto bat bidaltzeari uko egiteko, baita istripua gertatu eta hilabete batzuetara ere. Erabiltzaile horiek —hainbat kontsumo erakundetan salaketak izapidetu dituzte— kexu dira irrati taxien enpresek bezeroen" zerrenda beltzak" egiten dituztelako, kasu arazotsuenak erregistratzen dituzten fitxategiak.
|
|
|
Hala ere, %34k baino ez du benetako kontrola egiten, nabigatzen ari dela adingabekoa lagun izan dadin eskatzen baitu. Rallyak adierazi zuenez, sare sozialek erabiltzaileei
|
beren
datu pertsonalak erabiltzeko moduari buruz ematen dieten informazioa “eskasa” da, baina hobekuntzak daudela onartu zuen. AEPDko zuzendariak eremu guztietako zerbitzu hornitzaileei eskatu zien informazio eta pribatutasun politikak hobetzeko eta erabiltzaileei eskaintzen dizkieten bermeak handitzeko.
|
|
2010
|
|
|
Erabiltzaileek aukera izanen dute
|
beren
datu pertsonalak edo argazkiak ezabatzeko eskatzeko zerbitzuan baja ematen zaienean.
|
|
|
Europako Erkidegoko Gobernuak aste honetan iragarri du sare sozialetan “ahanzturarako eskubidea” arautuko duela, erabiltzaileek Facebook bezalako enpresei eska diezaieten zerbitzuan baja ematen zaienean
|
beren
datu pertsonalak edo argazkiak erabat ezabatzeko. Europako Batzordeak (EB) 2011n aurkeztuko duen lege proposamenean sartuko da ekimena, Europar Batasuneko (EB) datuak babesteko arauak indartzeko eta teknologia berriek eragindako aldaketetara egokitzeko.
|
|
|
Interneteko zerbitzu hornitzaileek eta bilatzaileek datu bilketa behar den gutxienekora mugatu dute, eta erabiltzaileei modu gardenean jakinarazi diete nork biltzen eta erabiltzen dituen beren datuak, bai eta nola, zertarako eta zenbat denboran biltzen dituen ere. Gainera, baimenik ez duten pertsonek
|
beren
datu pertsonaletarako legez kanpoko edozein sarbide jakinarazi diete konpainiek bezeroei. Bruselak “ahanzturarako eskubidea” arautu nahi du, hau da, erabiltzaileek Interneteko zerbitzu hornitzaileei beren datuak erabat ezabatzeko eska diezaieketen eskubidea, datuak bildu ziren helburuetarako beharrezkoak izateari uzten diotenean edo bezeroari baja ematen zaionean.
|
|
2011
|
|
|
egile eskubideek babestutako materiala deskargatzea (Copyright) baimenik gabe. 2008an, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren epai batek irizpena eman zuen isp ak ez daudela behartuta
|
beren
datu pertsonalak ematera bezeroak “hauen babes eraginkorra bermatzeko: egile eskubideak”.
|
|
|
Erabiltzaileek eska dezakete
|
beren
datu pertsonalak edo argazkiak ezabatzeko zerbitzuan baja ematen zaienean.
|
|
|
Gizarte sareetan “ahanztura eskubidea” babesteko lege proposamena uda baino lehen aurkeztuko da, Europako Batzordeko lehendakariorde eta Justiziako arduradun Viviane Reding ek iragarri duenez. Ekimen honen helburua da erabiltzaileek Facebook bezalako enpresei eskatzea
|
beren
datu pertsonalak edo argazkiak erabat ezabatzeko zerbitzuan baja ematen dutenean. “Ahanzturarako eskubide” hori Europar Batasuneko (EB) datuak babesteko arauen berrikuntzan sartuko da, eta horren helburua teknologia berriek eragindako aldaketetara egokitzea da.
|
|
|
José Vicente Cerezok, ekimen honen bultzatzaileak, azaldu du bere asmoa topaleku bihurtzea dela, besteak beste, “kultura ekintzailea zabaltzeko gune komuna, kideen elkartasun ekintzatik sortutako balio alternatiboak dituzten enpresa ereduak sortzen eta/ edo sustatzen dituzten ekimenak bultzatzeko gunea”. Parte hartu nahi duten pertsonek orri nagusira sartu behar dute erregistratzeko eta
|
beren
datu pertsonalak (identitatea, posta elektronikoa, erabiltzaile izena eta pasahitza) sartzeko. Altaren berrespena posta elektroniko baten bidez bidaliko da, erregistroa berresteko sakatu behar den estekarekin.
|
|
|
Estatu Batuetatik kanpo dauden gizarte sareko 500 milioi erabiltzailerentzako pribatutasun konfigurazioa berrikusi du Facebook ek. Irlandan garatutako ikerketa batek agerian utzi du konpainiaren politikak konplexuegiak eta ez oso gardenak direla, eta, horren ondorioz, erabiltzaile askok
|
beren
datu pertsonalak zabal ditzakete horren berri izan gabe. Datuak Babesteko komisario irlandarrak, Billy Hawkesek, ekin dio ikerketari, Dublingo konpainiaren nazioarteko egoitzan.
|
|
|
“Konpromiso zaila izan da”, onartu du Datuak Babesteko komisarioak. Negoziazioen ondoren, Facebook ek onartu egin du erabiltzaileei informazio gehiago ematea sare sozialak eta hirugarrenen aplikazioek
|
beren
datu pertsonalak nola kudeatzen dituzten jakiteko eta aurpegia ezagutzeko teknologiaren pribatutasuna hobetzeko. Teknologia hori argazkien etiketatze automatikoan erabiltzen da.
|
|
2012
|
|
|
Eman da Europako Batasunak beste lan bat egiten du datuak babesteko araudia,= »http ://europa.eu/rapid/ pressReleasesAction.do, reference= MEMO/ 12/ 41&format= HTML&aged= 0&language= EN&guiLanguage= en»– legeak eta, besteak beste, estatu kideak. Batzordeak agindutako azterlan baten arabera, europarren% 72k uste du enpresek gaizki erabiltzen dituztela
|
beren
datu pertsonalak.
|
|
|
Gaur egun dendetan saltzen diren smartphone gehienek eskaintzen dute berehalako mezularitza zerbitzua, eta erraz menderatzen da. Hala ere, aplikazio susmagarria da, izan ere, iraganean segurtasun arazo batzuk izan ditu, eta, horregatik, erabiltzaile askok beldur dira
|
beren
datu pertsonalak eta haien elkarrizketa pribatuak hirugarrenen eskura jarriko direla. Sentsazio erreala ala funtsik gabea?
|
|
2013
|
|
|
Euskararen bideak malkartsuak dira eta Planaren proposamenen artean gehien kritikatu den neurria erroldarena izan da. Pazienteen hizkuntza (ama hizkuntza edo aukerazkoa) gogoan izanik, aurrerantzean Lehen Mailako Arretako zerbitzu erakunde guztiek erabiltzaileei galdetu diete ea
|
beraien
datu pertsonalei lehentasunezko hizkuntza eranstea nahi duten ala ez. Informazio hau ikusgai egongo da langileon aplikazio informatikoetan, euskaraz hitz egin nahi duena erraz identifikatzeko.
|
|
2014
|
|
|
Heartbleed etik babesteko gomendioak Badira on line zenbait tresna, hala nola LastPass Heartbleed checker edo Heartbleed test, web orri bat segurtasun akats horren aurrean ahula den jakiteko aukera ematen dutenak. Hala, erabiltzaileek
|
beren
datu pertsonalak konprometituta dauden egiazta dezakete. Chrome nabigatzailearentzako luzapen bat ere badago, eta Heartbleed web orri kaltebera batera sartzen den pertsonari abisatzen dio.
|
|
2017
|
|
|
Lehenengo bi kasuetan RFID dispositiboak langile eta pazienteen datu pertsonalak jaso, bildu eta transmititzeko erabili ziren, eta hartatik,
|
beren
datu pertsonalen tratamendua gertatu zen. Hirugarren kasuan Benetton arropa marka ez zen proiektua martxan ipintzera iritsi.
|
|
|
Lan eremuan, enplegatzaileak bere enplegatuen lan jarduera kontrolatzeko duen ahalmen legala baliatuz15, bere enplegatuen datu pertsonalak tratatzen dituzten lan zaintza dispositiboak erabili ditzake, langileen uniformeetan txertatutako RFID etiketak kasu. Arau orokor bezala, enplegatzaileak ez du datu pertsonalen tratamendu horretarako bere enplegatuen baimenik behar16 Hori bai, RFID etiketak lan segurtasun neurri bezala erabiltzen hasi aurretik, enplegatzaileak enpresa komiteari (langileen ordezkaritza organoari alegia) RFID etiketen berri eman behar dio17 eta langileek
|
beren
datu pertsonalen tratamenduaz eta horrekin bilatzen den helburuaz informatuak izateko eskubidea dute18, helburua zaintza sekretua egitea den kasuetan izan ezik19.
|
|
|
Bestalde, adin tarte guztietako banakoek, normalean, beren esperientziak sare sozialen bidez partekatzen ez dituztela adierazi dute. Horrez gain, marken bazkide izateko edo produktuen diseinuan parte hartzeko banako gehienek
|
beren
datu pertsonalak emateko prest ez daudela erantzun dute. Dena den, kasu horretan, baiezko eta ezezko erantzunen arteko diferentzia minimoa izan da.
|
|
|
Lan eremuan, enplegatzaileak bere langileen lan jarduera kontrolatzeko duen ahalmen legala baliatuz16, bere enplegatuen datu pertsonalak tratatzen dituzten lan zaintza dispositiboak erabil ditzake, langileen uniformeetan txertatutako RFID etiketak kasu. Arau orokor bezala, enplegatzaileak ez du datu pertsonalen tratamendu horretarako enplegatuen baimenik behar17 Hori bai, RFID etiketak lan segurtasun neurri bezala erabiltzen hasi aurretik, enplegatzaileak enpresa komiteari (langileen ordezkaritza organoari, alegia) RFID etiketen berri eman behar dio18 eta langileek
|
beren
datu pertsonalen tratamenduaz eta horrekin bilatzen den helburuaz informatuak izateko eskubidea dute19, helburua zaintza sekretua egitea den kasuetan izan ezik20.
|
|
2018
|
|
|
Herritarrek eskubidea dute aukeratzeko zer hizkuntza ofizialetan jaso nahi duten osasun asistentzia Osakidetzan, eta haiek dira, horrenbestez, Euskara Planaren helburuen hartzaile nagusiak. Ildo horretan, bigarren plangintzaldi honetan, lehen mailako arretarako zerbitzu erakunde guztietan galdetu behar zaie erabiltzaileei ea lehentasunezko hizkuntza gehitu nahi duten
|
beren
datu pertsonaletan.
|
|
|
Artikulu honetan araudi berriak herritarrei, administrazio publikoei, enpresei eta online plataformei nola eragingo dien aztertzen da. Araudiak, hala nola, enpresak, plataforma digitalak, adibidez, Facebook eta administrazioak, argi eta garbi azaldu behar die herritarrei nola erabili behar dituzten
|
beren
datu pertsonalak eta zenbat denboran. Maiatzaren 25ean, araudi berri batek aldatu egiten ditu Europako herritar guztien datuak babesteko arauak.
|
|
|
Baina oraindik gehiago daude: gaurtik aurrera, herritar guztiek eskubidea dute
|
beren
datu pertsonalak hirugarrenei ezabatzeko eskatzeko. Datuak Babesteko Erregelamendu Orokorrak (RGPD) estatu kide guztiei eragiten die.
|
|
|
«Gizarte sareak, bitartekoak, enpresak eta datuak babesteko erregelamenduak eragindako beste erakunde batzuek bermatu behar digute ez dela datu pertsonalik eskuratu behar, ez eta banakako erabiltzaile bat identifikatzeko daturik ere», adierazi du Marcos Blancok, ESIC negozio eskolako Ekonomia Digitalaren Institutuko Marketin Digitaleko irakasleak. Araudiak eskatzen die enpresei, plataforma digitalei, adibidez, Facebook eta administrazioei, herritarrek
|
beren
datu pertsonalak nola erabili behar dituzten argi eta garbi azaltzeko eta zenbat denbora behar duten azaltzeko. Konpainiek ere ezin izango dituzte aurreko legeriaren zirrikituak aprobetxatu, esate baterako, zure datu pertsonalak erabili ahal izateko hirugarrenei buruzko informazio komertziala bidaltzeko; izan ere, orain baimen esplizitua dute.
|
|
|
Gainera, herritarrei, konpainiei eta enpresa txiki eta ertainei (ETE) zuzendutako online tresna berri bat sortu du. Enpresek ezin izango dituzte
|
beren
datu pertsonalak erabili hirugarrenei buruzko informazio komertziala bidaltzeko; izan ere, orain beren oniritzia dute. Konpainiek biltzen dituzten datu pertsonalen erregistroa egin dute, bai eta haiek egiten duten erabileraren erregistroa ere, eta interesdunei emango dizkiete, eskatuz gero.
|
|
2021
|
|
|
Espainiako administrazioak PCR negatibo bat izatea eskatzen die bidaiariei, eremu gorrian dagoen EB Europako Batasuneko herrialde batetik badatoz. Horrez gain, galdetegi bat bete behar dute;
|
beren
datu pertsonalak jartzen dituzte bertan, eta datu horiekin eratzen den QR kodea erakutsi behar dute beren jatorrizko aireportuan eta helmugakoan. EBtik kanpoko bidaiariek beren bidaiaren arrazoia frogatu dute.
|
|
2022
|
|
|
Eta, jakina, guztiek egin behar diote bat espedienteari agiriak froga gisa erabil daitezkeen gauzak: edukiontzitik kanpo aurkitutako kaxen, paperen edo objektuen argazkiak,
|
beren
datu pertsonalak dituen identifikazio etiketa dutenak, etab. Hala ere, argi geratu behar du errugabetasun presuntzioak «ez dela ukatu funtzionarioen akta, atestatu eta salaketek frogatzat duten balioa, baizik eta froga gisa duten eraginkortasuna modulatu eta zehaztea», adierazi dute Arartekoaren bulegoan. Alegazio idazkiaren eredua Alegazioen idazkia idazteko, datu hauek sartu behar dira:
|