|
2000
|
|
|
Azken urteotan, hainbat eskuldetan dagoen A ereduaren eskaintza oso da eskasa, ordea. Guraso batzuek zailtasunak dituzte
|
beren
seme alabak sare publikoan gaztelaniaz hezitzeko, kasu askotan behartuta daude ekimen pribatura joateko. Edonola ere, PSE EEren aldetik ez dago inolako asmorik hezkuntz politika, eskolako ituna sustengatzera eraman zuen politika, alegia, berbideratzeko.
|
|
|
informatika, ingelesa, txistua, gitarra, mekanografia nahiz euskara ikasteko klaseak. Aurten ikastolako berrogeita hamabost gurasok dihardute euskara ikasten ikastolan,
|
beraien
seme alabekin euskaraz egiteko asmoz.
|
|
|
ezkontidearteko zisma eta ezkontide arteko alborapena (Lidz, 1957) artikuluanhezurmamitu zen, eta bertan eskizofrenikoen gurasoen elkarbizitzakoharremanetan aurkitutako bereizgarriak deskribatu ziren. Larriki desegituratutakoharreman horiek lirateke, neurri batean,
|
beren
seme alaben nahastearenarduradunak. Lidz izan zen familia osoak tratatu zituzten lehen psikiatretakoa, betiere Eskizofreniaren eremuaren barnean.
|
|
|
(7 art), 6/ 9 urte bitartean206 Oinarrizko irakaskuntzaren derrigortasunak, zalantzarik gabe, aipamen berezia merezi du; oinarrizko irakaskuntza nahitaezkoa izateak garbi asko azaltzen du Estatuak azken herritarrarengana iristeko zuen nahia. Baina guraso edota tutore espainiar guztiak
|
beren
seme alabak eskolatzera behartuta egote hutsak ez zuen izango, berez, nahitaezko eraginik; egia da legeak, bere zortzigarren artikuluan, mehatxua luzatzen ziela agindu hau betetzen ez zutenei, eskolarik zegoen kasuetan behintzat: –serán amonestados y compelidos por la Autoridad y castigados en su caso con la multa de 2 hasta 20 reales?.
|
|
|
Eta, azkena emaiteko historia ez dakit irrigarri edo nigargarri honi, zeina Boccaccioren lumarendako bertze ipuin baten egiteko gai ezin egokiagoa izan baitzitekeen, derradan ezen guardia buruak erran zigula, hasteko, bi hautabide genituela, gertatuak gertatu ondoren: edo ez genituen puta haiek salatzen, zeren ezein salatzailek ez baitzuen nehor salatzeko eskubiderik, baldin berak ere salatua izaitea merezi bazuen, nola izan baitzen gure kasuan, etxe galdu hartan fornikatzen harrapatu gintuztelako; edo, egitekotan, uko egin genion nork bere poltsaren jabetasunari, puta haiek ezin pobreagoak zirenez gero,
|
beren
seme alabei jaten emaiteko sos erdirik ere ez zutenak, eta hargatik ebatsi zizkigutenez gero, hain zuzen ere, diru poltsak, nezesitate handian zeudelako. Eta, puntu hartarat iristen zela, guardia buruak erran zigun are boz sendoagoaz ezen kontent ere egon gintezkeela, zeren, alde batetik, hagitzez ere hobe baitzen gure diru haiek bide onetik bideratzea, nola egin baitzuten puta haiek, beren ohoinkeriaren fruitua karitatezko edo miserikordiazko obretan enplegatzen zutela, beren seme alaben mantenuan, gizalegeak eta Jainkoaren legeak manatuaren arabera; ezen ez bide gaixtotik, nola izan baitzen gure asmo ezin lizunagoa; eta zeren, bertzetik, puta haiei zorren ordaina barkatzea izan baitzitekeen gure bekatuaren kulpa eta hobena ordaintzeko modurik egokiena; eta akabatzeko erran zigun ezen, baldin, halarik ere, justiziak haiek harrapatzea nahi bagenuen, uste genuelako ezen gure eskubidea zela, lasai egon gintezkeela, zeren segur baitzegoen berant baino lehen harrapatuko zituztela putatzar haiek... nahiz eta ez zen, bertzalde, erraza izanen," zeren eta baitakizue nolakoak diren putak:
|
|
|
edo ez genituen puta haiek salatzen, zeren ezein salatzailek ez baitzuen nehor salatzeko eskubiderik, baldin berak ere salatua izaitea merezi bazuen, nola izan baitzen gure kasuan, etxe galdu hartan fornikatzen harrapatu gintuztelako; edo, egitekotan, uko egin genion nork bere poltsaren jabetasunari, puta haiek ezin pobreagoak zirenez gero, beren seme alabei jaten emaiteko sos erdirik ere ez zutenak, eta hargatik ebatsi zizkigutenez gero, hain zuzen ere, diru poltsak, nezesitate handian zeudelako. Eta, puntu hartarat iristen zela, guardia buruak erran zigun are boz sendoagoaz ezen kontent ere egon gintezkeela, zeren, alde batetik, hagitzez ere hobe baitzen gure diru haiek bide onetik bideratzea, nola egin baitzuten puta haiek, beren ohoinkeriaren fruitua karitatezko edo miserikordiazko obretan enplegatzen zutela,
|
beren
seme alaben mantenuan, gizalegeak eta Jainkoaren legeak manatuaren arabera; ezen ez bide gaixtotik, nola izan baitzen gure asmo ezin lizunagoa; eta zeren, bertzetik, puta haiei zorren ordaina barkatzea izan baitzitekeen gure bekatuaren kulpa eta hobena ordaintzeko modurik egokiena; eta akabatzeko erran zigun ezen, baldin, halarik ere, justiziak haiek harrapatzea nahi bagenuen, uste genuelako ezen... gaur izen bat dute, bihar bertze bat; gaur iduri bat dute, bihar bertze bat..."
|
|
|
Gure lagun dohakabeari aita amak bizi zitzaizkion oraino.
|
Beren
seme bakarraren adiskideok ez gintuzten inoiz begiko izan, baina gizalegeak familiarekin harremanetan jarri eta doluan harekin bat egitea agintzen zuen. Konpromiso hutsezko egintza horrez landara ez zitzaidan deus eraginkorragorik kaxkoratzen.
|
|
|
Edo etxeko telefonoaren ordez, gurasoenaz baliatzen dira, edo amorantearenaz, edo osaba apezaren etxekoaz. Bertze batzuek beren sortegunaren datarekin osatzen dute pasa hitza, edo
|
beren
seme alabarenarekin, edo senar emaztearenarekin, non ez duten bertze egun gogoangarriren bat probesten, Solferinoko bataila edo Neguko Jauregia hartu zenekoa. Aldiz, letrak hobesten dituztenek jende izenak hautatzen dituzte maizenik, norberarena, lagunarena edo etxeko zakurrarena.
|
|
2001
|
|
|
Honetaz guztiaz gain, Seaskakoek mintzaleku publiko bat antolatu dute eta beren mezua Iparraldeko hautetsi eta botere publiko guztiei ere bidali diete, dena ahalik eta jende gehien eta garrantzitsuenarengana iritsi asmoz. Azkenik, martxoaren 31n Ipar Euskal Herriko ikastola guztietan" ateak zabalik" delako eguna egin zuten, ikasleen gurasoentzat baina batez ere arrazoi bat ala beste medio orain arte
|
beren
seme alabak Ikastolan sartu ez dituzten gurasoei begira.
|
|
|
Guraso erdaldunek azaleratutako beste kezka nagusi bat
|
beren
seme alaben etxeko lanak segitzeko arazoak izan ditzaketela omen da, baina Seaskak honi zein aipatu beste guztiei aurre egiteko asmo tinkoa erakutsi du.
|
|
|
Gehiegitxo, askotan. Izan ere, zenbait kontu ezkutuan gordetzea konprenitzekoa den arren, esate baterako
|
beren
seme alabak ez kezkatzea baldin badute helburu, maiz haur horiek poz pozik jarriko zituen sentimenduak ere aitortu gabe gelditzen dira, eta hori beste upel bateko sagardoa da. Xabier Etxaniz Erlek idatzi eta Jokin Mitxelenak ilustratu duen
|
|
|
Guraso horien %88, 7k onartu egingo luke bestek utziriko liburuak
|
beren
seme alabek baliatzea.
|
|
|
Horren arrazoiak bat baino gehiago izandaitezke: 1) portaera; subjektuen urratsa neurtzen dugunean, transmisio kanpainako subjektu horien euskara maila oso baxua da, eta subjektu gehienak lehenaldiz matrikulatuak dira gainera; beraz, portaera ez da ikusgai edo neurgai oraindik, baina urte batzuk barru agian bai, eta beharbada orduan eredua baliagarria izandaiteke; 2) subjektu horien portaera; etorkizunean
|
beren
seme alaben portaeraizango dena bezala defini daiteke. Izan ere, subjektu horiek euskararen transmisio kanpainetan matrikulatzeko duten arrazoietako bat da egunen batean beren euskaldunak izango direla.
|
|
|
...barruanjaio direnen artean, gehiengoa euskaldunen presentzia oso txikia denherrie tan jaio eta bizi da, erdiek gurasoak Euskal Herritik kanpo jaioakdituzte, erdiak baino gehiagok lehen eta bigarren mailako ikasketak ditu, gehien goak etxekoandreak dira, gehiengo handi batek guraso erdaldunakditu, be ren lehen hizkuntza gaztelania izan da %84ean, gehiengoak ez dueuskara rik eskolan inoiz ikasi eta,
|
beren
seme alabei dagokienez, gurasoenerdiek baino gehiagok eskolaurrean ereduan matrikulatu dituzte, etaOHOn ereduan (%35) eta ereduan (%17.5) batik bat, eta batez bestehirugarren urratsa dute.
|
|
|
Lehena, aldagai soziodemografiko eta soziolinguistikoek osatzen dutena (F3). Aldagai latente horretan hasiera batean sartutako aldagaiak subjektuen jaioterriaeta bizilekua, subjektuen lehen hizkuntza, gurasoen jaioterria eta gurasoen lehenhizkuntza izan ziren, baina LISREL programak proposaturiko aldaketen arabera, subjektuen jaioterria (X3) eta gurasoen lehen hizkuntza (X5) bakarrik mantentzendira. Hori logika baten barruan dago, izan ere, normalean gurasoek lehen hizkuntzatzat dutena transmititzen diete
|
beren
seme alabei; beraz, aldagai berbera errepikatzea bezala izango litzateke. Antzeko zerbait gertatzen da subjektuen jaioterriarekin eta bizilekuarekin ere, oro har, kasurik gehienetan jaioterria eta bizilekuaberberak dira, eta baita gurasoena ere, nahiz eta neurri txikiagoan izan.
|
|
|
Izan ere, datu estatistiko batzuen arabera, hamasei urtetik beherako espainiarren %30ek bakarrik egiten du kirola aisialdian. “Jarduera fisikoa eta osasuna” gida nerabeen gurasoei zuzenduta dago,
|
beren
seme alabei ariketa egiteak osasunari dakarzkion onurak irakasten laguntzeko. Osasun Ministerioak emandako datuen arabera, neskek mutilek baino ariketa fisiko gutxiago egiten dute adin guztietan eta gizarte klase guztietan, eta ikusten da, halaber, hamaika urtetik aurrera gutxitu egiten dela bai neskatoen bai kirolean ari diren haurren ehunekoa.
|
|
|
Eguneroko ohitura bilakatu zen haien jardunean parada bat egin eta epe laburrekoa bazen ere, nire magalean eseririk beren aritzea. Normalean
|
beren
seme alabak izan ohi zituzten beren hizketa gai, baina gainontzekoak ere ez ziren libratzen.
|
|
|
Nola ahaztuko ditut bada, beti
|
beren
seme alabengatik kezkaturik bizi ziren bi emakume maitagarri hauek, beren seme alabak aingerutzat jotzen zituzten bi emakume inozente hauek. Beren seme alaben berri jakingo balute...
|
|
|
Nola ahaztuko ditut bada, beti beren seme alabengatik kezkaturik bizi ziren bi emakume maitagarri hauek,
|
beren
seme alabak aingerutzat jotzen zituzten bi emakume inozente hauek. Beren seme alaben berri jakingo balute...
|
|
|
Nola ahaztuko ditut bada, beti beren seme alabengatik kezkaturik bizi ziren bi emakume maitagarri hauek, beren seme alabak aingerutzat jotzen zituzten bi emakume inozente hauek.
|
Beren
seme alaben berri jakingo balute... Izan ere, haien seme alabak ere ezagutzen ditut.
|
|
|
–Gaur egun ordea –jarraitu du Jonek–, masailekoak ematea ezta pentsatu ere! Eta zigorren bat jarriz gero ere, ez pentsa, guraso asko
|
beren
seme alabak horrela edukitzeko eskubiderik ez dagoela kexatuz etortzen dituk. Dios!
|
|
|
Iluntzean etortzen da hona, espaloian globoak saltzera. Merkatariek
|
beren
seme alabatxoentzat erosten dizkiote. Gauerdira arte ez da etxera itzultzen.
|
|
|
Gipuzkoa Nafarroetako mugan artzain, ikazkin eta nekazarien artean hazia eta bizia zen basa mutikoa Xabierra eraman zuten Jesusen Konpainiaren ikastetxera. Han, dirudienez, euskaldun garbia izatea ez zitzaion izan gure arteko zenbait gurasok
|
beren
seme alabentzat  beldur duten bezain trabagarri. Besteak beste, laster ezagutu zituen, eta ezagutu ahala maitatu, gaztelaniazko maisu zaharrak eta are antzinagoko Erroma eta Greziako idazleak.
|
|
|
noski, bakarra, hemengo lan baldintzak, bizimodu, osasun eta gizarte zerbitzuen kalitate onak ere berea eragin baitute, udaldian beren jatorrizko autonomietara joatendi renean argi ikusi ohi dutenez. Baina edonola ere, Bizkaialdean behintzat, garbi nabari da zer nolako harrotasunaz presentatzen dituzten etorkinek
|
beren
seme alabak edo ilobak" euskaraz ondo dakitela" azalduz, berek euskara ikasteko izan ez zuten aukera, beren ondorengoengan behintzat konplitu dela ikusiz.
|
|
|
Nafar gizarteak euskararen apustu tinkoa egin du. Datuek erakusten dutenez nafar gurasoak
|
beren
seme alaben euskarazko irakaskuntzaren hautua gero eta irmoago egiten ari dira. Hautu horren ondorioak agerikoak dira.
|
|
|
Guztiok dakigu euskararen ezagutza eta erabilera ez direla handitu nahiko genukeen neurrian, berreuskalduntze prozesua motelegi doala, baina, era berean, kontziente gara gehiengoa ren jarrera ez dela euskararen kontrakoa izan: gurasoek
|
beren
seme alabak eredu euskaldunetan matrikulatzen dituzte; gizarte eragile ugari dira beren burua euskalduntzen hasteko oinarriak jartzeari ekin diotenak... (Ez, ez da nahiko genukeen egoera, baina inportantea da!).
|
|
|
Inperio honetan munduko kapitalistek hartzen dute parte, hala nola estatubatuarrek etaeu ropa rrek, baita mafia errusiarrak ere, edota Asia, Afrika eta mundu arabiarrekoak ere. Guztiok bidaltzen dituzte
|
beren
semeak Harvardera eta beren dirua Wall Streetera.
|
|
2002
|
|
|
Eremu zabal horretan, Ikas Bik zabalkunde zaila izan zuen hastapenean. Bertako gurasoek ez zuten
|
beren
seme alabak eskola elebidunetan aritzerik nahi, ez baitzuten ulertzen, konparazione, matematikak euskaraz eman zitezkeenik. Kostata baina, emeki emeki, gela elebidunak zabalduz joan ziren.
|
|
|
Babeshori era ezberdinetan agertzen zen: epaiketetan defenditzen zituen, haien aldekotestigantzak eginez; lantzeko eta abereak hazteko lursailak ematen zizkien; ezkontzak errazten zizkien;
|
beren
semeak eta senitartekoak promozionatzen zituen; zergak ordaintzen laguntzen zien; edota klienteei erlazio berrietan sartzen laguntzenzien. Aro Berrian ere erlazio klientelarrak mantendu ziren gizartean, baina garaihartako egitura berriarekin; eta menpeko erlazio pertsonalak indargabetuak izanarren, bizirik jarraitu zuten, eta egitura berriaren arabera moldatu ziren, bai administrazio zentralistan, baita gizartearen egitura politikoan ere.
|
|
|
Gipuzkoako etxeen gobernuan emakumeek zuten zereginaz, zertaz ari gara, bada? Ezkontzaren bitartez bideratzen ziren etxe ezberdinenarteko harremanetan zeukaten garrantziaz; etxeen ondarearen transmisioanjokatzen zuten paperaz, bai ondasunak jasotzerakoan, dotearen bitartez, adibidez, bai ondasun horiek uzteko zeukaten ahalmena erabiltzerakoan ere;
|
beren
seme alaben gain zeukaten autoritateaz; leinuen ondarearen eguneroko kudeaketanzuten eginkizunaz. Azken finean, oeconomicaren teoriak etxearen gobernua delakokontzeptuaren barnean azaltzen zituen esparru horietan guztietan zeukaten presentziaz4 Eta hau guztia zuzenki erlazionaturik dago gipuzkoar estamentu kaparearenantolamenduarekin.
|
|
|
funtsezkoakizan ziren: ezkontzen bitartez lortzen ziren harremanetan; etxeen eguneroko kudeaketan; maiorazkoak sortzean beren ondareak senarrarenarekin bat egitean; alargun, tutore eta kuradore gisa
|
beren
seme alaben gain zeukaten autoritatearengatik; azken finean, etxeko andere modura zuten eginkizunagatik.
|
|
|
Espezialistek
|
beren
seme alabei bularra ematea gomendatzen diete amei, ekartzen dituen onurengatik.
|
|
|
Horiekin batera, hiru ikusle mota. Gurasoek,
|
beren
seme alabek errepresaliak izateko duten beldurragatik «isiltasunaren legea» delakoak, absente bihurtzen dituzte, harik eta arazoa nagusitu arte. Irakasleei ere zaila egiten zaie horrelako erasoak antzematea, ez baitira ikasgelan gertatzen, eskolako aldaketetan baizik, jolastokian edo ikastetxearen inguruan.
|
|
|
Arratsalde erdian, familiak ikastaroan irregulartasunak onartu eta dirua itzultzeko konpromisoa hartu zuen familiak, eta Ingalaterrako hegoaldera, Hastings herrian ostatu hartu zuten ikasleen itzulera bidaiaz arduratzeko konpromisoa hartu zuten. Hasieran bidaia egin zuten 48 umeetatik, hogeita hamar urte baino gehixeago geratzen ziren, Bilboko eta Alacanteko familia batzuek duela astebete antolatu baitzuten
|
beren
seme alabak itzultzea. Joan diren 32 urterekin, 9 haur espainiar baino ez dira geratuko ingeleseko ikastaroari jarraituz.
|
|
|
Eta hain garrantzitsua ez denez, erantzukizun txikiak ematea da eskatzen duten gutiziaren bat. Gurasoek hiperaktibitatea zeharka jasaten dute, askotan
|
beren
seme alabentzat bilatzen dituzten entretenimenduetan parte hartu behar izaten baitute. Horrela, seme hiperaktiboa duen ametako batek hau dio:
|
|
|
Epai horren bidez argitu zen “lizarra” izeneko gozoki produktu bat hartu zuen adingabe baten heriotzaren erantzukizun zibila. Litxarreriak, txikienentzako produktu tipikoa den aldetik, bere segurtasuna kontrolatzeko jarraibide jakin batzuk behar ditu, eta ez bakarrik haiek egiten, hornitzen edo merkaturatzen dituztenak, baita
|
beren
seme alaben eskura jartzen dituzten gurasoak ere. 1994an gertatu ziren.
|
|
|
Titia kentzea Espezialisten aholkuek talka egiten dute kasu gehienetan gizartean dauden sinesmen batzuekin. Ama askok
|
beren
seme alabak bota dituzte lagun eta senitartekoek gomendatutako sei hilabeteetara, “haurrak gero bularra ematen jarraitzen badu gutxiago independentea izango dela” dioen mitoaren laguntzarekin, María Ángeles Fernándezek zehaztu duenez. Malagako ama bat da, Esnearen Ligakoa, eta urtebete darama alabari bularra ematen.
|
|
|
Gabonetan, hilabete baino gutxiagora, guraso askok prestatzen dituzte
|
beren
seme alabei gabonetako opariak jostailu gisa erosteko. Haurrek gero eta jostailu gehiago jasotzen dituzte egun horietan, eta gehienetan gehiegikerietara iristen dira.
|
|
|
Ez dago gaizki, halaber, haurrek zer dibertitzen zuten esatea”, dio María Jesús Fuentes psikologia irakasleak. Pedagogoek, bestalde, adin bakoitzerako jostailu egokiak gomendatzen dituzte, “nahiz eta gurasoek benetan erabaki behar duten zer behar duten
|
beren
seme alabek eta zer den egokiena haiek garatzeko”, esan du Alberquillak. Gurasoek hezkuntza jokoak oparitzen jarraitzen duten arren, fabrikatzaileek adierazten dute haurrek nahiago dituztela bideo-jokoen kontsolak eta haurrentzako bereziki egindako ordenagailu berriak, batez ere anai arreba zaharragoak badituzte edo gurasoei informatika gustatzen bazaie.
|
|
|
Zeren, alde batetik, egun ez bezala, izu ikaraturik baitzegoen orduko gizartea, gaitzaren inguruan zabaldutako berriak ere halakoak baitziren, kezkagarriak eta alarmagarriak, eta zeren, bestetik, olioa bezala zabaltzen baitira morboa eragiten diguten berriak. Eta puri purian zegoen, bestalde, hainbat eskolatako gurasoek piztutako auzia, zergatik, eta jakin zutelako
|
beren
seme alabetako baten gelan haur seropositiboren bat zegoela. Eta haurraren bazterketa eskatzen zuten, beren seme alabatxoak izurriak jota gerta zitezkeelakoan.
|
|
|
Eta puri purian zegoen, bestalde, hainbat eskolatako gurasoek piztutako auzia, zergatik, eta jakin zutelako beren seme alabetako baten gelan haur seropositiboren bat zegoela. Eta haurraren bazterketa eskatzen zuten,
|
beren
seme alabatxoak izurriak jota gerta zitezkeelakoan.
|
|
2003
|
|
|
Oro har, erabileraren eskasia ikusten dut arazo. Izan ere, jakingo bagenu 30 urte inguru duen jende horrek, bere heziketa euskaraz izan dutenak edozein izanda ere beren ama hizkuntza,
|
beren
seme alabei ama hizkuntza gisa euskara irakatsiko dietela, urrats izugarria izango genuke ziurtaturik. Baina nola jakin hori horrela izango dela?
|
|
|
Gurasoek badakite psikologoak arazo bat ebatz diezaiekeela harenera joten dutenean, badakite
|
beren
seme alabei eta berei ere jokaera positiboa lortzen laguntzen diela.
|
|
|
Badu urte andana, Espainiako gure haurridek amestu zutela han idekitzea, euskaldun gazteriarentzat ikastetxe nagusi bat, nun argi
|
beren
semeak, hamazapi, hemezortzi urtetarik harat. Zer zuzenagorik alabainan, holako etxe baten ukaitea baino gizadi batentzat, gizadi hau bere etorkiaz bertze gizadietarik berexa delarik, halaber bere mintzaiaz, halaber oraino bere ohidurez!
|
|
|
Guztiz asco eta chit gogoangarriac dira, gure guraso ernai azcarrac itsasoz ta leorrez eguindaco azaña andiac,
|
beren
seme languille prestuac itsu ta gor arquitcen badira ere, norc arguitaratu ezdutelaco beren jaiotzaco itzcuntz Euscarazco garbian. [...] Guipuzcoaco necazari ondraduai leguez ta bidez zor ziozcaten gauza balio andico oec ondo adierazteco, nai ta naizcoa da, bada, bularrarequin batean mamatu izan zuten itzquera gozoan itzeguitea; bestela egon bearco dute beti barau gorrian[...] ¿ Nola aldateque, bada, Guipuzcoaco necatzalleac ondo aditutcea erdaraz esaten diran gauzac, baldin ezpadute itzcuntza bera icasi Greciatarrena baino gueiago? 68
|
|
|
Bestetik, unibertsitate pribatuen garrantziak gure artean beste muga bat ezarri du, nahiz eta inoiz esan den moduan, Elizak egindakoaren ondorioa baino gehiago, beste batzuen hutsuneen ondorioa izan unibertsitate publikorik ez izatea. Euskal gizartearen eliteek nahikoa zuten hemengo ikastetxeekin, eta behar beste diru zuten
|
beren
semeak, lehenik, eta seme alabak, geroago, beste eskualde batzuetara bidaltzeko ikasketak egitera. Giro horretan, klase ertainaren eta abertzaleen eskakizunek oihartzun eskasa izan zuten; hala ere, pixkanaka zenbait zentro sortu ziren, inongo planifikaziorik gabe.
|
|
|
), lehenengo aldiz, 100 urtetik gorako jendearengan mutazio genetiko bat identifikatu du, eta hori erabakigarria izan daiteke zahartzaroak sortzen dituen arazoak saihesteko modu bat aurkitzeko. Aditu horiek jakin zutenez, ehunka urtekoak beste batzuk baino bost aldiz sentikorragoak ziren beren DNA mitokondrialean mutazio bera izateko, mitokondrioan dagoen DNA zatia edo zelularen “zentral elektrikoa”, amatik
|
beren
seme alabetara bakarrik igarotzen dena. Giuseppe Attardi doktoreak, biologia molekularreko irakasleak eta aurkitzaileetako batek, esan zuen oraindik ere laborategian azterketa berriak egiten ari direla mutazio genetikoaren eragin fisiologiko zehatza zehazteko.
|
|
|
Produktua erabili duten gurasoei gomendatzen diete
|
beren
seme alabak pediatrarengana eramatea, badaezpada ere.
|
|
|
Sentiberatasuna dela eta, oso pertsona ahulak dira akats fisiko bati buruzko iruzkin iraingarri edo barregarri baten aurrean; esate baterako, belarriak," murmurioak". Itxura horrengatik eta izan ditzakeen ondorio psikologikoengatik lizunkeriarik gerta ez dadin, gero eta guraso gehiagok hautatzen dute
|
beren
seme alabei ebakuntza kirurgikoa egitea. Gaur egun, arrazoi horregatik esku hartzen duten hamar pertsonatik zazpi adingabeak dira, eta belarrien zuzenketa (otoplastia) biztanleriaren sektore horrek gehien eskatzen duen kirurgia da, Kirurgia Plastikoaren, Konpontzailearen eta Estetikoaren Espainiako Elkarteak (SECPRE) emandako datuen arabera.
|
|
|
Odontologoek zehaztu zuten gaixotasun periodontala duen pertsona batekin ez duela esan nahi nahitaez infekzioa kutsatu behar denik, baina arrisku handiagoa dagoela. Beraz, periodontitiak dituzten gurasoei gomendatzen zaie
|
beren
seme alaben aho hortzetako osasuna ahalik eta gehien zaintzea eta dentistarengana eramatea.
|
|
|
Juan José Díaz Madrilgo Carlos III. Osasun Institutuko zuzendariak koordinatu zuen ikastaroa, eta bertan azaldu zen ordu gehien eserita ematen dituzten emakumeek goi mailako seme alabak dituztela, eta umekia hilik dutela. Medikuek ohartarazten dute emakumeek badakitela zer jarrera diren kaltegarriak, bai beren osasunarentzat, bai
|
beren
seme alabentzat. Jarrera desegokiak dituzten haurrek beren bizitzan arazo kardiobaskularrak izateko aukera handiagoa dute.
|
|
|
Horregatik, Gurasoen eta Eskolaren Europako II. Egunaren helburua da gurasoek hezkuntzan parte har dezaten sustatzea, eskolan parte hartuz eta irakasleekin lankidetzan arituz. Gurasoek jakin behar dute
|
beren
seme alaben eskolako arazoetan eta harreman pertsonaletan parte hartzeak aukera ematen diela nola eboluzionatzen duten jakiteko eta haien kezkei edo arazoei buruz jakiteko. Datuek, azterketek eta iritziek agerian uzten dute Espainiako familiak seme alaben eskola errealitateari bizkar emanda bizi direla.
|
|
|
Hala ere, bitxia da familiek seme alabek irakasleekin eta ikaskideekin dituzten harremanei buruzko ikuspegi ez hain positiboa izatea. Eskola umeek jasan ditzaketen indarkeria egoerei dagokienez, familiek uste dute
|
beren
seme alabek adierazten dutena baino tratu txar gutxiago gertatzen dela. Hala, ikasleen% 49,4k dio eskolan irainak jasotzen dituela, eta hamar gurasotik bik bakarrik uste du hori gertatzen dela.
|
|
|
Presentzia handiagoa du beste jarduera osagarri batzuetan, hala nola txangoak, jaiak, kirol ekitaldiak, antzerkia… Gure inguruko herrialdeekin alderatuz gero, ikusten da gurasoek irakaskuntza prozesuetan parte hartze zuzenagoa dutela Austrian, Herbehereetan eta Suedian. Soziologoek adierazi dute gurasoek onartu behar dutela, etxera iristean, denbora eman behar dutela
|
beren
seme alabekin batera zereginak errepasatzen. Hala ere, alderdi horri dagokionez, zehaztu dute familiek seme alaben betebeharretan parte hartzea erabakitzen dutenean irakasleen laguntza behar dutela esku hartzea eraginkorra eta emankorra izan dadin.
|
|
|
Ene alde Aresti Bilboko poeta zenaren hitzak kanta ditzaket: " Etarren amek negar egiten dute
|
beren
semeak hiltzen dituztenean, baina batez ere beren semeek hiltzen dutenean". Ez ahal da argi?
|
|
|
Ene alde Aresti Bilboko poeta zenaren hitzak kanta ditzaket: " Etarren amek negar egiten dute beren semeak hiltzen dituztenean, baina batez ere
|
beren
semeek hiltzen dutenean". Ez ahal da argi?
|
|
|
Preso sartu  berrien ahaideek etengabeko torturak salatzen zituzten, eta giza eskubideen taldeetako kideak komisaria aldera hurbiltzen ziren, prentsaz inguratuak. Ama familiako zainartak heldu ziren
|
beren
semeei arropaz hanpatu zakuak ekartzera, noiz libratuko zituzten oihuz eskatzen.
|
|
|
Hirugarrena ere ez du errespetatzen igande goiz osoa arratsalderako âlizunkeriarakoâ apaintzen pasatzen duenak. Laugarren agindua ere urratu egiten dute guraso askok,
|
beren
seme alabei dantzara joateko baimena ematen baitie; eta are larriago, alaba panpox joan dadin ahalegintzen baitira: ea senargairik aurkitzen duen.
|
|
|
– 200 egunetako barkamena
|
beren
seme alabak edo morroi eta neskameak misioa entzutera bidaltzen dituztenentzat.
|
|
|
Gainera, misioetan bertan saldu eta zabaltzen zituzten liburu horiek. Pulpitutik gurasoei
|
beren
seme alabak eskolara bidaltzeko erregua egiten zitzaien, eta maisurik ez zegoen herrietan, agintariei zuzentzen zitzaizkien bat kontratatzearen premia adieraziz. Bestalde, irakur  tzen zekitenek ez zekitenei erakusteko proposatzen zuten; beti ere sexu nahasketarik gabe eta une aproposean, hau da, igande arratsaldetan (horrela beste dibertsio bihurriagoak saihestuko lirateke, gainera).
|
|
|
Bultzatu zuten heziketa egitasmoak ez zuen etorkizuneko boteretsuen elitea heztea beste helbururik:
|
beren
semeak heztea, finean; Mintegian ikasle izateko ordaindu behar zen kopurua kontuan izanda, nekez joango ziren-eta bertara erdi mailako burgesiaren semeak. Zalduntxoak ez ziren inoiz saiatu" ilustratuagoa" izango litzatekeena egiten, hau da, herritarren heziketa, heziketa publikoa?
|
|
|
Eta gurasoek hezkuntza mota zuzenago batekin tematzen badira bakarrik irakasten dira egiaren zati gisa. Beraiei dagokie
|
beren
seme alaben hezkuntza erlijiosoaz erabakitzea. Ideologien babes finantzarioak ez du gainditzen alderdiei eta talde pribatuei bermatutako babes finantzarioa.
|
|
2004
|
|
|
Jadanik baziren hilabete batzuk Euskaldunako langileak beraien lanpostuei eusteko eta Euskalduna ontziola historikoaren etorkizuna bermatzeko borroka luze eta mingarrian zebiltzala. Inork ez zuen uste azkenean beraien eta
|
beraien
seme alaben lanpostuak galduko zituztenik, eta are gutxiago ontziola itxiko zutenik. Baina halaxe gertatu zen.
|
|
|
Mutikoei denbora utzi behar zaie beren bidea egiteko, garatzeko. Gaur egun gurasoek pentsatzen dute
|
beren
semea hamabi urterekin onena delako dena egina dagoela. Baina hamabi urterekin nahiz onena izan, ez dago inor munduan firmatuko duenik mutiko hori onena izango dela hamasei urterekin.
|
|
|
\ Gurasoak egungo jakintzaz balia daitezen, hartara
|
beren
seme alabak hobeto eta gusturago hazteko.
|
|
|
hizkuntza eztabaida politikoetatik at utzi genukeela, eta euskara denen ondasuna dela. Guztiz errespetatzen dut
|
beren
seme alabak espainolez hezi nahi dituztenen jarrera. A ereduan ari direnak gutxieneko ezagutza izatea bermatu behar da?. 202
|
|
|
Baina bere deia, batez ere, haurren hezkun tzaz arduratzen direnei zuzentzen die. Lehenik gurasoen euskal kontzientzian jotzen du, erregutuz
|
beren
seme alabei euskaraz irakas diezaien, jakin dezaten bera dela aberri hizkuntza: «... zuben umioi ezpa dautsezube irakasten zein dan euron Aberrija, ta euzkera, euron izkerea dalako, egin bihar dabela, zuben umiok eztabe matteko euron Aberrija, eztabe etsiko euron izkeratzat euzkerea, ta auxe itxiko dabe, Luditik ibiltzeko obia dana ikasteko.
|
|
|
Zerbitzu hau asteka egin eta aldatuz joaten zen baztandarren artean. Alkateak eta aberatsek ez zuten zerbitzua bete behar, eta
|
beraien
semeak edo senideak ez joateko herrietako beste mutilak bidaltzen zituzten euren partez9 Zerbitzu hau, 1936ko urri partean, frentea Bizkaia aldera mugitzean bertan behera geratu zen.
|
|
|
Hala ez bada, jatetxe arloko zentro edo enpresa kolektiboari eska dakioke elikadura kudeatzeko. Horrela, gurasoek badakite zer jan duten
|
beren
seme alabek egunero, eta afari anitza egin dezakete, egunean zehar egiten den elikagai ekarpena osatzeko, hori funtsezkoa baita haurren garapen eta hazkuntza normalerako. Egokiena afaria bi platerez osatzea da, haurrek jakin dezaten zein garrantzitsua den eguneko otordu hori, eta jakien errazio gomendatuak bete ditzaten, haur bakoitzaren adinaren arabera.
|
|
|
60 bat herri bakartuta geratu ziren errepidez. Ikastetxe askok ez zituzten ateak ireki, eta hala egin zutenek
|
beren
seme alabak jasotzeko eskatu zieten gurasoei, ekaitza indarrez zebilelako orduak igaro ahala. Oviedon, bi lagun zauritu ziren, gainean markesina bat erortzean.
|
|
|
Ezgaituek, halaber, informazioa jasoko dute aparkatzeko txartela nola eskatu eta laguntza nola eman jakiteko, eraikinetako oztopo arkitektonikoak kentzeagatik bizilagunen komunitatearekin sor daitezkeen arazoak konpontzeko. “Guraso batzuek laguntza irakasle bat edo logopeda bat eska diezaioketen
|
beren
seme ezinduarentzat”, azpimarratu du Cabra de Lunak. Atzo sinatutako hitzarmenean ezgaitasunak dituzten pertsonak ez diskriminatzeko behatokia sortzea ere aurreikusten da, eta herrialdeko 83 abokatu elkargoek legelari ezgaituen beharrei erantzuteko konpromisoa hartzen dute.
|
|
|
Datorren ikasturtean txat bat prestatuko da, eta bertan irakasle talde batek lagunduko die gurasoei
|
beren
seme alabek dituzten arazoak konpontzen etxeko lanekin.
|
|
|
Gaiak, irakasgaiei buruzko edukiak eskaintzen dituztenak Matematika, Fisika, Kimika, Biologia, Gaztelania, Literatura, Historia…; Hobeto bizitzea, Administrazioaren zerbitzuei, aisialdiko jarduerei, ohitura osasungarriei, eskolarako laguntzari eta abarri buruzko atalekin; Aisia eta Denbora Libreko atal bat, eta Kontsultei buruzko beste bat, hiztegi eta entziklopedietara sarbidea ematen duena. “On line” tutoretza Datorren ikasturtetik aurrera, nobedade nagusia irakasle talde bat izango da, eta arratsaldeetan egongo da eskuragarri, ziurrenik 17:30etik 21:00etara, astelehenetik ostiralera, gurasoek
|
beren
seme alaben betebeharrekin zerikusia duen edozein arazo “txataren bidez” artatzeko. Asteburuetan ere emango da zerbitzu hori, baina ordutegia zehaztu gabe dago.
|
|
|
Industriak erantzuten du Martin Patersonek, Erresuma Batuko Food and Drink Federation eko zuzendari nagusiak, bere aldetik, zereal fabrikatzaileen alde egiten du, eta ziurtatzen du elikagai horiek direla haurren elikadura osasunerako historian egin den ekarpen garrantzitsuena. «Zereal sorta zabala eskaini besterik ez dugu egiten, gurasoek
|
beren
seme alabei gehien komeni zaiena hauta dezaten», dio duela gutxi argitaratutako ohar batean. Merkatuan eskaintzen diren produktuek hau diote:
|
|
|
Hori posible izan dadin, aitak eta amak haurrekin zuzen jolasten ikasi behar dute, baita aisialdi didaktikoaren aldaerak diseinatzen ere. Gaur egun, seme alabak dituzten bikoteek zailtasunak dituzte
|
beren
seme alabekin entretenitzeko une bat aurkitzeko. “Baina kantitateak eta kalitateak ez dute hainbeste axola”, dio Elizabeth Fodor psikopedagogoak.
|
|
|
“Umearen zentzuna etxean entzuna” dio Bizkaiko esaera zaharrak, eta hori gezurra ez bada ere, aitortu beharra dago ez dela egia osoa ere. Oinarrizkoa izaten da, noski, gurasoek
|
beren
seme alabei ohitura onak eta portaera zibilizatuak irakastea, baina ahalegin horiek deus gutxi balio dute gero ondokoek, inguru sozialak, etengabeki kontrako ereduak eskaintzen dihardutenean.
|
|
|
Getxori dagokionez, hizkuntza sistemen ereduei buruzko argibideak eskaintzen dituen liburuska bidaliko da, bi eta hiru urteko umeak dituzten 1.500 familien etxeetara. Izan ere, gurasoei
|
beren
seme alabentzako hizkuntz ereduak hautatzen lagundu nahi die kanpainak. Horrekin batera, Iñaki Zarraoa alkatearen gutuna ere bidaliko zaie, non Bizkaian umeak lehen aldiz matrikulatzen dituzten gurasoen artean dagoen joera azaltzen den.
|
|
|
Ongi bai ongi ezagutzen zuen amona Sinforosak anai Jaxinto! Bera umea zenetik ezagutu baitzituen lasalletarrak auzoan, eta inguruetako guraso askok eta askok bidaltzen baitzituzten
|
beren
semeak haien eskolara.
|
|
2005
|
|
|
\ Inmigranteekiko erlazioen eta kontaktuen arloan, euskal biztanleak arduratzen ditu
|
beren
seme alabaren bat magrebtarren batekin ezkontzeak. Gainerako harremanetan, adierazten dute ezen ez diela inporta inmigranteak auzo, lankide edo nagusi izatea.
|
|
|
8 Eginbehar hau gogoraratzen die guraso katolikoei: ahal dutelarik,
|
beren
seme alabak eskola katolikoaren ardurapean uzteko(...) duten eginbeharra. Vatikanoko II. Kontzilio Ekumenikoa, Deustuko Unibertsitatea, 2003, 509 or. tegian, ibaietan mainatzeak lanjer berezi bat dauka.
|
|
|
b. Gurasoei
|
beren
seme alabek parte hartzen duten ikas jardueren berri ematea, baita hezkuntza prozesuarena eta aurki ditzaketen eragozpenena ere.
|
|
|
...sozioekonomikoarekin baino, Nuria Almirall eta Roser Torné psikologoek, Kataluniako Haurren eta Nerabeen Arretarako Zuzendaritza Nagusiko profesionalek, “Haurren tratu txar fisiko larriak eta lau urtetik beherakoak” txostena egin baitute, eta Tornék dioenez, “haurren tratu txarretan ez dago alderik klase sozialen artean, eta, imajinatzea zaila izan arren, klase altuko gurasoek ere
|
beren
seme alabak jotzen dituzte”. Ildo horretatik, adituak adierazi du “errealitatearen pertzepzio okerra” dagoela, eta horrek haurren tratu txarren kasuak baliabide gutxi eta egiturazko arazoak dituzten familiekin lotzen dituela.
|
|
|
Portaera oldarkorrak saihesten dituzte, eta gehiago kezkatzen dira trafiko istripua izateko. Harrigarria bada ere, 41 eta 55 urte bitarteko emakumeek ezbehar ugari izaten dituzte, baina uste da
|
beren
seme alabek ibilgailua erabiltzen dutela, eta haien ezbeharrak amei kontatzen zaizkiela. Azterketa horrek adierazten du, halaber, kostaldean dagoela ezbeharren indizerik handiena.
|
|
|
Herrialde pobreetan, haurrak laster iristen dira helduarora; eskolatuak osasuntsuagoak dira, senar emazteen adina bospasei urte atzeratzen dute eta arazo gutxiago sortzen dituzten erditzeak izaten dituzte, familia plangintzara gehiago iristen dira, beren progenea zaintzeko gaitasun handiagoa dute, eta, hiesaren kasuan, hobeto ezagutzen dituzte arriskuak eta ama semearen infekzioa saihesteko modua. Gainera, ama bihurtu ondoren,
|
beren
seme alabak, haurrak, beraiek baino hobeto hezi daitezen borrokatzen dira, horrela lekuko itxaropentsu bat hurrengo belaunaldira pasatuz. Save the Children ek gomendatzen du garapen bidean dauden herrialdeetan irakaskuntza publikoa doan izan dadin bultzatzea; nesken asistentzia diruz laguntzea eta irakasleak prestatzea, eskolan konfiantza izan dezaten.
|
|
|
Gainera, ikasleak Bigarren Hezkuntzaren amaieran lan monografiko bat egitera behartzearen alde daude, beren ezagutzak lotu eta liburutegiak erabil ditzaten. Azkenik, espazio horien funtzionamendu ordutegia zabaltzea eskatzen dute, familiek ere
|
beren
seme alaben hezkuntzan parte har dezaten.
|
|
|
Gurasoek
|
beren
seme alabek beren adinerako egokiak ez diren jokoetan sartzea galaraz dezakete
|
|
|
Euskara kontuan handik hona asko aldatu dira gauzak, onerako. Nik uste oraingo gurasoek badakitela euskara ez jakitea
|
beren
seme alabentzat kaltegarria dela. Orduan ezertarako ez zuela balio eta errazki uzten zen bazterrean.
|
|
2006
|
|
|
Atxiloketak salaketa baten ondoren egiten zituzten normalean, baina askotan salaketa horiek ez zuten ideia politikoekin zerikusirik izaten, gerra aurreko liskar edo diru kontuekin baizik. Giro zital horretan, herritar askok
|
beren
seme alabak Falangeko Margarita edo Reketeko Pelayo sartu zituzten, euren gaineko susmoak arintzeko.
|
|
|
Heriotza onartua daukate, bai pertsonalki eta bai kulturalki. IHESdunak kezkatzen dituena ez da beraien heriotza, baizik eta
|
beren
semeak zeinekin geldituko diren, hiltzea ez da arazo. Eta hogeita hamar, berrogei urteko jendeaz ari natzaizu hizketan, ez hemen bezala laurogeikoaz.
|
|
|
Alderantzizko hipoteka kontratatzeko erabakia adineko pertsonek eta
|
beren
seme alabek edo gertueneko senideek elkarrekin har dezaten aholkatzen dute banka erakundeek.
|
|
|
familia homoparentalari aurreko harremanaren seme edo alaba bat jartzen diote. Flaks, Ficher, Masterpasqua eta Josphe ren (1995) aburuz, AEBn 1,5 eta 5 milioi arteko lesbianainguru
|
beraien
seme alabekin bizi dira. Ildo horretatik, Laumann en (1995) esanetan, 1 eta 9 milioi arteko haurrek gutxienez guraso gay edo lesbiana daukate.AEBko 2000ko erroldan,% 1 bikote homosexualak ziren, Kanadako 2001ekoerroldan, aldiz,% 0,5 Kasu horretan, bikote lesbianen% 15ek gutxienez ume batzeukaten, gayen kasuan, berriz,% 3ra baino ez ziren iristen (Kanadako EstatistikaInstitutua, 2002).
|
|
|
Lehen aipatu dugunamatasun eredu intentsiboa exijentea eta beteezina da: emakumeek ezin izangodizkiete inoiz behar beste denbora, behar beste ondasun material, eta behar besteoreka psikologiko eskaini
|
beren
seme alabei. Gizarteak umeak edukitzeko egokitzatemandako bete beharreko minimoen exijentzia mailak izugarrizko kostu emozionala du emakume konkretuentzat.
|
|
|
– Gurasoek ez dute beren burua
|
beren
seme alaben gatazken biktimatzataurkeztu behar (adibidez, gurasoengan gaixotasunen bat sortuko dutelaesatea).
|
|
|
Bali irlan, seme edo alaba bakarra izan duten gurasoek haur bat denboraldibaterako uzteko eskatzen dute,
|
beren
seme edo alaba bakarrak tronutik kentzea jasandezan. Ekintza hau antropologo kulturalek egiaztatu dute eta ikuspuntu zeharoezberdina suposatzen du tronutik kentzearen efektuak leuntzeko helburua duenikuspuntuarekin alderatuz gero.
|
|
|
Gaur egun,
|
berez
seme alabarik ezin izan dezaketela eta, adopziora jotzen duten familia taldeak adopzioko familien% 60 izaten dira (Palacios, 2001). Kolektibo honetako familiek antzutasun diagnostikoari egin diote aurre lehenik.Diagnostiko hau kolpe latza izan ohi da bikotekideentzat, zeren harremanaren sendotasuna ere kolokan jar baitaiteke eta eztabaida eta gatazka ugari sor baitaitezkeugaltzeko ezintasuna duen, errudunaren bila?
|
|
|
Ebaluazio prozesu hau, duela gutxira arte goian agertu ditugun alderdiakikertzera bideraturikoa, azken urteetan familien formaziora orientatuagoa egoteaproposatu da, guraso izateko gaitasunen eta aukeren balorazio soilean gelditzeabaino egokiagoa dela uste baita. Gauzak horrela, adopzioko familien formaziorakoprograma ezberdinetan, formaziorako faseetako bat hautaketa da, non etorkizuneanguraso adoptibo izango direnei
|
berez
seme alabak ezin izatearen dolua elaboratzenlagunduko zaien, bikote eta banako bezala euren burua hobeto ezagutzen, etahausnarketa sustatzen, autoselekzioa erraztuz (Rosser eta Bueno, 2001). Terminohorrekin adopzio eskaera egiten dutenek adopzioko guraso izateko egokitasunaerabakitzerakoan duten paper aktiboari egiten zaio erreferentzia.
|
|
|
Ikerketa klasikoetan (Bloom, 1985; Clark, 1984; Terman, 1916) maila ekonomiko ertain altuaren garrantzia seinalatu izan da gaitasunhandien garapen hoberena lortzeko, askotan haur supergaituek arrakasta lortzekoduten probabilitatea gurasoek baliabide material egokiak sortzeko duten gaitasunaren menpe baitago (Bloom, 1985; Feldman eta Goldsmith, 1991). Bestalde, Brooks en (1989) ikerketak bestelako emaitzak aurkezten ditu; izan ere, autorehonen arabera gurasoak estatus sozioekonomiko altukoak direnean, estatus horimantentzeko ahalegin eta behar propioetan zentratzen dira
|
beren
seme alabenbehar emozionalak alde batera utziz, eta horrela, haurren gaitasun edo trebetasunengarapena oztopatzen dute. Baliabide ekonomiko urriko giroen eraginari dagokionez, lehenengo ikerketak Klineberg (1963) eta Jensen ek (1977) buruturikoak izanziren.
|
|
|
Ziur asko, gaitasun handien garapenean laguntzen duten familien ezaugarrigarrantzitsuenetako bat, familia berean haurraren gaitasun edo trebetasunarenzaletasun berdinak egotea da (Feldman eta Goldsmith, 1991). Badirudi errazagoadela haurrek beren gurasoek baloratzen eta onartzen duten aktibitate bat egitea; horretaz gain, gurasoek aktibitate horietarako irakasleak, tutoreak eta beharrezkomaterialak eskaintzen dizkiete
|
beren
seme alabei, eta horrela ikaskuntza edo garapen hori bultzatzen da (Piirto, 1994); gainera, haurraren gaitasun horren garapenaren garrantzian zentratzen diren familiak dira (Feldman eta Goldsmith, 1991). Esate baterako, gaitasun musikal baten garapenean, musika baloratzen eta gozatzen duen familia bateko kide bada haurra, eta musikak familia horren egunerokobizitzan paper garrantzitsua badu; haur...
|
|
|
Hasiera batean, guraso guztiek ez dute pozez hartzen
|
beren
seme alabekgaitasun bereziak izatearen aukera, nahiz eta lehen beldurrak pasatu ostean gogobetez onartu ohi duten. Gurasoek pentsatu ohi dute haur supergaituak behar duenlaguntza emozionala eskaintzeko prestaturik ez daudela, eta bere gaitasunak ahaliketa gehien garatzeko beharrezkoak diren hezkuntza baliabideak edo estimulaziointelektuala ere ezin dizkiotela eskaini.
|
|
|
Hasierako unetik seme alaben supergaitasuna onartzen dutenen kasuetan, gurasoek beren buruarengan hezitzaile eta guraso gisa konfiantza handia izatendute eta adin goiztiarretatik
|
beren
seme alaben garapen intelektual eta pertsonalasistematikoki estimulatzeaz ere arduratzen dira (Jimenez, 1993). Kasu hau, aurretikaipatu dugun moduan, ohikoagoa da eskolak eta komunitateak haurren hezkuntzabeharrak kontuan hartzen dituzten lekuetan.
|