|
2002
|
|
|
Eta ez da nahikoa kode moralak edo argudio afektiboak erabiltzea arazoa konpondutzat emateko. Egia esan, familiakoen betebeharra da
|
beren
kabuz moldatzeko gai ez diren izaki horiek zaintzea. Soziologoek, psikologoek, gerontologoek eta endekapenezko gaixotasunen tratamenduarekin lotutako elkarteek denbora asko daramate “zaintzailearen sindrome” gisa ezagutzen hasi dena aztertzen.
|
|
|
Egonaldia da izan berriak baino txikiagoa. Denbora horretan, pazienteek kontrol mediko eta psikologikoan jarraituko dute, baina anorexia eta bulimiako espezialisten asmoa ahalik eta libreena izatea da,
|
beren
kabuz moldatzeko beldurra gal dezaten. Etxebizitza honetako plazetako batean sartu ahal izateko, gazteek ebaluazio batzorde baten proba medikoak gainditu zituzten, anorexikoen kasuan gorputz masa bat berreskuratu zutela egiaztatzeko, edo bulimiaren sintoma bereizgarriak jada ez zituztenak, hala nola betekadak eta gonbito konbultsiboak.
|
|
2003
|
|
|
Gau eta egun luze guztietan horietan, herritarrek
|
beren
kabuz moldatu behar izan zuten. Askok, teilatu edo terrazetara igo eta ibaiak ez estaltzeko otoitz egitea beste erremediorik ez zuten.
|
|
2005
|
|
|
%42an gaixotasunetik modu misteriotsuan bizi ziren pertsona dementeak ziren (gaixoen biziraupena mugatzeagatik da ezaguna); %45ean, lehen sintomak 80 urtetik aurrera hauteman ziren, eta %13k ez zuen inolako sintomarik. Ehun urtetik gorako ia erdiek ez dituzte beren ahalmen mentalak mantentzen Adituak azpimarratu du bizirik atera zirenek (gaixoak) eta gaixotasunetik ihes egin zutenek gaitasun handia zutela
|
beren
kabuz moldatzeko. Paradoxikoki ez bezala, pertsona horien osasun maila orokorra ere ohiz kanpokoa zela egiaztatu zen:
|
|
2006
|
|
|
Programa hau Bizkaian garatzen da eta Gipuzkoan ezartzea baloratzen ari dira. Sartzeko baldintzak errazak dira(
|
beren
kabuz moldatzea, alkoholik edo drogarik ez kontsumitzea eta programaren arauak errespetatzea), eta oinarrizko gizarte zerbitzuek bideratzen dituzte diru sarrerak. Bai programa honetan, bai gainerakoetan, banakako eta pertsonalizatutako gizarteratze ibilbideak garatzen dira, parte hartzaile bakoitzaren ezaugarriak kontuan hartuta.
|
|
2008
|
|
|
Hipoteken kuoten prezioak etengabe gora egin duenez 2005az geroztik, jabe batzuek beren etxebizitzako gelak alokatzera jo dute. Hiri handietan, espezialistaren ustetan, etxebizitza partekatzen duten herritar gehienak" etorkinak, ikasleak eta
|
beren
kabuz moldatu ezin diren pertsonak izaten dira, edo inoren laguntza behar dutenak, hala nola, adinekoak, erretiratuak, ezinduak, konpainiaren truke etxebizitza partekatzen dutenak". Baina partekatutako etxebizitzak ez dira etxebizitza propiorik ez dutenen esklusibitatea.
|
|
|
Nork bere burua ezagutzea eta autonomia pertsonala: ezer berririk ikasi aurretik, etapa honetan dauden haurrek beren nortasuna ezagutu behar dute, eta eguneroko oinarrizko gaitasunetan
|
beren
kabuz moldatzeko behar den autonomia pertsonala lortu. Horrela, jakintza arlo honetan, edukiak haurrei beren gorputz eskema eta besteena identifikatzen irakastea, beren gorputza eta mugimenduak modu koordinatuan kontrolatzen irakastea eta, jakina, eguneroko bizitzan autonomiaz jarduteko funtsezkoak diren zainketa pertsonaleko, higieneko eta osasuneko ohiturak hartzen irakastea dira.
|
|
|
Ikerketaren egileek, Juan Casavelos ekologista argentinarrak koordinatuta, 2042rako tenperatura bi gradu igoko dela iragarri dute, eta, horren ondorioz, Australiako ozeanoan izotzbankisa (itsasoko uretatik sortzen den izotz flotatzailea) murriztu egingo da, espezie horiek hazi eta elikatzeko funtsezkoa baita. Gero eta finagoa den gainazal hori haustean, arrautza eta oilo asko desagertu egiten dira
|
beren
kabuz moldatu aurretik. Gainera, tenperatura igotzeak hezetasun handiagoa sortzen du, eta, ondorioz, elur gehiago, eta horrek murriztu egiten du hazteko lur librea.
|
|
2010
|
|
|
Hondamendia gertatuz gero antzematen diren oinarrizko beharrak elikagaiak eta babes materiala dira, baina laguntza oso gutxitan izaten da nahikoa. Haurrentzako gune bereziak Adingabeak dira
|
beren
kabuz moldatzeko baliabide gutxien dituztenak, eta horregatik zaintzen dira gehien. Pakistanen, UNICEFek haurtzaroaren adiskide diren espazioak sortu ditu; izan ere, aitortu duenez, “oraindik familia asko daude aldi baterako babeslekuetan bizitzera behartuta, baliabide gutxirekin”.
|
|
2011
|
|
|
Laguntza horiek toki erakundeek eta haiekin lotura duten edo haien mendekoak diren erakundeek eska ditzakete, baita irabazi asmorik gabeko erakundeek, laneratze enpresek eta enpresa arruntek ere. Interes orokorreko eta gizarte onurako jardueretarako emango da diru-laguntza, hala nola teknologia berriekin, ingurumenarekin eta energia berriztagarriekin lotura duten jardueretarako, hezkuntzaren eta osasunaren kultura sustatzeko jardueretarako, hurbiltasun zerbitzuetarako(
|
beren
kabuz moldatu ezin diren pertsonei laguntzea, ezgaituak komunitate bizitzan sartzea, etab.), eta komunitaterako zerbitzuetarako (terapia okupazionaleko zerbitzuak, hirugarren adinekoen dinamizazioa, etab.), besteak beste.
|
|
|
Interes orokorreko eta gizarte onurako jarduerak lagunduko dira diruz: teknologia berriak; energia berriztagarriak; artea eta ondarea berreskuratzea; ingurumenarekin lotura duten lanak; birziklatzea eta baliabideak berrerabiltzea; hezkuntza eta eskola ekipamenduak mantentzea; hezkuntzaren eta osasunaren kulturaren sustapena; turismoa eta kirola; hurbiltasun zerbitzuak deritzanak(
|
beren
kabuz moldatu ezin diren pertsonei laguntzea, ezgaituak komunitate bizitzan sartzea, etab); komunitatetarako zerbitzuak (terapia okupazionaleko zerbitzuak, hirugarren adinekoen dinamizazioa, etab.); landa eta hiri ingurunea mantendu eta berreskuratzea; banda zabaleko azpiegitura berriak garatzea; eta gizarte onurako beste eremu batzuk.
|
|
2012
|
|
|
Emakumearen heriotzaren eta helduaroaren mendekotasunaren lehen kausa dira, eta gure herrialdeko bigarren heriotza arrazoia. Iktus bat duten pertsonen herena hiltzen dela kalkulatzen da, eta beste herenak ezgaitasun bat izango duela,
|
beren
kabuz moldatzea eragotziko diena. Hain dira harrigarriak gaur, Iktusaren Nazioarteko Egunean, zabalduko diren datuak eta mezuak, garuneko hodietako istripuen maiztasun handiaz eta eragin larriaz herritarrak kontzientziatzeko.
|
|
2013
|
|
|
CCOO sindikatuak esan digunez, asmoa dena ele bitan egitea da eta hori transmititzen diete sindikatuko langile, ordezkari eta atal sindikalei. Lan gatazkatan, eta bestela ere bai, enpresako ordezkari sindikalak
|
beren
kabuz moldatzen dira eta sindikatuko Euskara Sailak ez du parte hartzen. Izatekotan ere, itzulpenen bat egiteko laguntza eskatzen diote sindikatuaren Euskara Sailari.
|
|
|
Kontrakoak ondorio negatiboak sortzen ditu: mendekotasuna duten pertsonak,
|
beren
kabuz moldatzeko gai ez direnak eta erabakiak hartzen dituztenak.
|
|
2015
|
|
|
|
Beren
kabuz molda ezin daitezkeen pertsonek laguntza jakin batzuk jasotzeko duten eskubidea aitortzen du lege honek. Azaltzen du zer nolako laguntzak dauden pertsonen egoera eta interesak kontuan izanik.
|
|
|
Mantenua 18 urte bete arte eskaini behar da, baina adin hori bete ondoren ere
|
beren
kabuz moldatu arte mantenuak ordaintzea eskatu ahal izango dituzte seme alabek, ikasten jarraitzen badute edo bizibiderikez badute. Kasu horietan, mantenuaren erreklamazioa semeak edo alabak berak egin du zuzenean.
|
|
|
Kanpaina horretan, helduek pintura, musika, antzerkia, sukaldaritza ona eta barazkiak hiri baratzetan lantzea ere gustuko dute. Adinekoei laguntza emateko sarea Aurreikuspenen arabera, hemendik 2050era,
|
beren
kabuz moldatu ezin diren adinekoen kopurua lau aldiz handituko da garapen bidean dauden herrialdeetan. Adinekoen Lagunak Fundazioak bakarrik sentitzen diren boluntarioak eta adineko pertsonak jarri ditu harremanetan Adinez nagusi askok, berriz, independenteki bizitzeko gaitasuna galtzen dute, mugikortasunaren, hauskortasunaren edo bestelako arazo fisiko edo mentalen mugak dituztelako.
|
|
2017
|
|
|
Baliabide gehiago behar dira pertsona desgaituei lana bilatzen laguntzeko. Batzuetan, beren bizi garapenaren gehiegizko babesak ez die
|
beren
kabuz moldatzea eragozten, baztertuak izateko beldurra dute. Prestazioen politika berrikustea, etengabeko jarduerarik ez izateko.
|
|
2019
|
|
|
Psikologiako lehenengo mailako ikaslea zen, eta boluntario moduan emana zuen izena Gizakia Helburun. Bera bezalako tutoreei esker, egoiliarrak hainbat orduz atera zitezkeen astean, pixkanaka egokitzen joan zitezen kanpoko mundura, non lehenago edo geroago
|
beren
kabuz moldatu baitzuten berriro. Bazeuden baldintza batzuk, jakina; drogarik ez, alkoholik ez, konpainia txarrik ez?
|
|
2020
|
|
|
Komunak oinarrizko zerbitzuak ditu, bertan bizi direnak
|
beren
kabuz moldatu ahal izan daitezen. Emakumeek lurra lantzen dute, abereak zaintzen dituzte, formakuntza ikastaroak jasotzen dituzte, eta umeak hezten dituzte eskolan.
|
|
|
Izan ere, gainerako gazteek ez bezalako zama izaten dute heldu bihurtzeko: 21 urterako,
|
beren
kabuz moldatzeko gai izan behar dute. «Azeleratu egin behar izaten dute prozesua.
|
|
2021
|
|
|
“Musuak eta besarkadak dira, primeran daude, baina, horrez gain, zaintza, tentazio, laguntza, laguntza eta akonpainamenduan ere frogatzen da maitasuna”, zehaztu du. “Haurrei
|
beren
kabuz moldatzen, ikasten laguntzea. Erdiesten duten edo lorpenak bakarrik eskatzen dituzten gurasoak gauza txarra dira.
|
|
|
Bakarrik bizi diren pertsonetatik% 19,5a erori izan da behin edo behin eta zailtasunak izan ditu altxatzeko. Bestalde, %15, 4k maiz izan ditu osasun arazoak eta horrek
|
beren
kabuz moldatzea eragotzi izan dio. Azkenik, %10, 6k esan du osasun arazoek kalera irtetea galarazten diotela.
|
|
2022
|
|
|
Gainera, arreta egutegia urteko 365 egunetara eta gehieneko ordutegi intentsitatera zabaldu zuten, lau ordura, presako sarbide modalitate bat ezarri zen, zerbitzuaren modalitate berriak (gaueko ikuskapena, familia zaintzaileen atsedenaldia, gizarte laguntza, etab.) eta estaldura adinekoak ez diren kolektiboetara zabaltzea.Elgoibarko alkate Ane Beitiak adierazi duenez, kalitatezko etxez etxeko laguntza zerbitzua emateko eta zerbitzua zabaltzeko, etxez etxeko laguntza zerbitzuaren erreferentziazko gizarte langile lanpostu bat esleitu zen, eta, horri esker, kasuen jarraipena egin dezakete, zerbitzua amaitzen den arte, Gizarte Zerbitzuen saila berrantolatzeaz eta langile gehiago kontratatzeaz gain. Eman beharreko zerbitzuaren gutxieneko denbora ere gehitu zutela azaldu dute, eta denbora hori 15 minutukoa izatetik 30 minutukoa izatera luzatu zela.Alkateak azpimarratu du etxez etxeko laguntza zerbitzuko kideek egunero egiten duten lana oso garrantzitsua dela,
|
beren
kabuz moldatu ezin diren pertsonei arreta eta zaintza eskaintzen dietelako. " Zerbitzua Elgoibarko Udalak garatzen dituen gizarte politiken funtsezko ataletako bat da”, esan du.
|
|
2023
|
|
|
Lanaldia egokitzeko eskubidea (ordutegian aldaketak egitea edo telelana ezartzea) beren kargura mendekotasuna duten pertsonentzat da: 12 urtetik gorako seme alabak, ezkontidea edo izatezko bikotekidea, bigarren mailara arteko odolkidetasunezko ahaideak eta bizikideak, eta adinagatik, istripuagatik edo gaixotasunagatik
|
beren
kabuz moldatu ezin direnak. Enpresari egiten zaion eskaeran, eskaera horren inguruabarrak justifikatu behar dira, eta 15 eguneko epean erantzun behar du; hala egiten ez badu, onartu egingo da, eta, uko egiten badio, aurka dagoela justifikatu du edo irtenbide alternatibo bat eman.
|