|
2000
|
|
|
Deszentralizazioaren inguruko legeek kultur ekimenak garatzeko aukerak zabaldu dizkieteerregioei, departamenduei eta udalei, bai, baina ez dizkiete arlo honen gaineko eskuduntza propio eta bereizirik egokitu. Estatuaren begirada eta kontrolpean garatu behardituzte betiere aginte hauek
|
beren
kultur ekimenak, eta edozein kasutan, maila ezberdinetako instituzioen arteko konkurrentzian (erregioak, departamenduak, udalak) (E. Fossas, 1990:
|
|
|
Egitura (beraz, konstrukto) politiko hauek ez baitaude citizenship delakoan oinarriturik. Aregehiago,
|
beraien
kultura politikoak ezgaitu egiten ditu, parametro horietan emanlitekeen birformulazio baterako15.
|
|
|
Hizkuntza eta kultura nazionalen alorrari dagokienez, planetako gizakien bioaniztasuna osatzen duenetik, horien bereganatze abiadurak bizkortu egiten ditu homogeneizazio prozesuak, erasoa areagotuz eta babesik ez dutenen biziraupena arriskuanjarriz. Horrela, nazio estatuek estatuaren indarra erabili dute
|
beren
kultura defendatzeko, eta estatu gabeko nazioak egoera jasanezin batean aurkitu dira. Halaber, mendebaldeko kulturaren zapalkuntzaren aurka, Hirugarren Munduko herrietanerreakzio bereziak gauzatu dira:
|
|
|
eskutik doan hainbat kultur erakundek(, antzerki nazionala?,, museo nazionala?,, unibertsitate nazionala??) beteriko zeregina:
|
beren
kultur balio horrez gain, garbi dago benetako subironatasun ikur gisa jokatzen dutela nazioaren eszenatokian. Bestalde, esan beharrik ez dago, kontzientzia nazionala ez da gizakiak berez duen zerbait, heziketaren bidez beregan pizten den zerbait baizik.
|
|
|
Izan ere, hauek, Asiako, Amerikako eta Afrikako herri jatorren gaineko zapalketa eta lapurreta lotsagarria justifikatzeko, haiek behe mailako arrazatzat jotzen zituzten, psikikoki eta hizkuntzaz ere atzeratutzat, horrela haien nortasuna, kultura eta hizkuntza desegiteko eta asimilatzeko ahalegina, ezjakintasunaren eta basakeriaren aurkako gurutzada berria balitz bezala aurkeztuz. Ezjakin bezain harro, mendebaldeko pentsalari horiek gizateria osoaren epaile bihurtzen zuten beren burua,
|
beren
kultura industrialetik beren hizkuntza propioak gehiegi goretsiz, munduko gainerako herrien kultur emaitza nabarmenak eta hizkuntz aberastasunak itsuki gutxiesten zituzten bitartean, zaku ilun horretan txinera, japoniera, arabiera, persiera, hindia, swahilia, kitxua, nawatla, tagaloga, suomiera, bretoiera, galesera, katalana, galegoa8, eta zer esanik ez, gure euskara ere sarturik....
|
|
|
Xede hori abiapuntutzat hartuta, estatuak esku hartu luke gizabanako guztien autodeterminazioa praktikan bermatzeko, eta ez soilik dagoeneko merkatu soziokulturalaren aldetik babesturik dagoen talde kulturaletako kideena. Autore hauen ustez, esparru politiko beraren barruan eta elkarren ondoan edota elkarrekin nahastuta bizi diren talde kulturaletako kideek (beste hitzetan esanda, multinazionalak diren estatuetako edota multikulturalak diren gizarteetako kideek) eskubidea daukate
|
beraien
kulturek botere publikoaren babesa izan dezaten6.
|
|
2001
|
|
|
Dagoeneko zenbait lan eskaini badigu ere, ETBk garbi eduki behar du ez dela sortu Tamararen kanta buruz ikas dezagun, gure herriaren identitateari eusteko eta egunero garatzen dugun nortasunaren lekuko izateko baizik. Gurea bezalako herriek
|
beren
kultura sortzeko eta hedatzeko dituzten baliabideak lehentasunez garatu behar dituzte, kultura lan eremu estrategikoa bihurtzeko. Eta horretan, fikzioa eta dokumentala, pantaila handia nahiz txikia, beharrezkoak ditugu, besteek gure historia idatz ez dezaten.
|
|
2002
|
|
|
Mendebaldeak ere ez ditu behar bezala errespetatzen, eta badugu gure etxean zer egin; halere, ez naiz batere inperialista edo zapaltzaile sentitzen emakumeen askatasuna herri islamikoetan oso murriztua dela esaten dudanean.
|
Beraien
kulturari errespetuak ez dakar begien ixtea.
|
|
|
Orain proposatzen den hizkuntza politikak egoera hori gainditu nahi du, ikasle guztiak estrategia komunean integratzeko. Politika horrek, unibertsitateaurreko etapetako hezkuntza prozesuan egindako ahalegina finkatu etasendotzen du, eta unibertsitarioak XXI. mendeari aurre egiteko prestatzen ditu,
|
beren
kulturan oinarrituta eta nazioarteko harremanetarako irekita. Politika horrenbidez, halaber, Unibertsitateak bat egiten du gizartea euskara normalizatzearenalde egiten ari den ahaleginarekin.
|
|
|
Arriskuaren aditu teknikoak oker daude onargarria den eta ez den bereizketan, hots,
|
beren
kultur premisen ziurtasun enpirikoan. Aurrerapenean fedea duen arrazionaltasun tekniko zientifikoa etengabe ari da hiritarren oposizioa ezeztatzen.
|
|
|
Japoniarrak ez zeuden burutik eginda; ez jokabide arraro horrengatik, behintzat. Japoniarrek erabat normal jokatzen zuten,
|
beren
kulturari zegokionez, buxido kodeari zegokionez.
|
|
|
Mugimendu islamikoen gorakadak barneko gatazka egoera eta ezegonkortasun gogorra eragiten du herrialde horietan; baina, aldi berean, beren identitate kolektiboaren zeinuak indartzen eta
|
beren
kulturaren balioarekiko konfiantza itzultzen ari zaie.
|
|
2003
|
|
|
Euskal Herriko eragile ezberdinek, politiko, sozial zein sindikalek, euren buruari erronka bat ipini zioten. Horren ondorioz, eragile ezberdinek
|
beren
kultura propiotik landutako proposamenak plazaratu dituzte, batzuek gatazkaren gainditze bide batean, beste batzuek apustu politiko zehatzago baten inguruan. Kontestualizazio hori egin beharra dago, Ibarretxeren proposamenaren balio kualitatiboa ukaezina bada ere, badirelako beste eragile batzuk herri honetan proposamenak egin dituztenak.
|
|
|
Alferrik da orain zerbait asmatzen saiatzea. Baina, edonola ere, ezer gutxi egin ahal izanen dute lurraldetasunaren alde, adibidez,
|
beren
kultura politikoa aldatzen ez badute, ez badira konturatzen estrategiak eta bideak ezin daitezkeela identifika ideologia eta «zaletasunaren» abertzaletasunaren arloetako kontuekin, saiatzen ez badira estrategia eta bideetan adostasun maila bat lantzen, gutxienez, bertze ideologia nazionalista eta bertze jarrera abertzaleekin. Ezer gutxi ahal izanen duten bezala Ibarretxek eta EAJk ere, ez badute beren kultura politikoa aldatzen, ez badute apustu irmo eta aktiboa egiten gaurko salbuespen egoeraren kontra, ez badira konturatzen ez dagoela etxegintzarik, ezta EAEko tresna autonomikoak beren eskuetan izanik ere, sektore abertzalerik aktiboenak eskubide politikoetatik kanpo gelditzen badira.
|
|
|
Baina, edonola ere, ezer gutxi egin ahal izanen dute lurraldetasunaren alde, adibidez, beren kultura politikoa aldatzen ez badute, ez badira konturatzen estrategiak eta bideak ezin daitezkeela identifika ideologia eta «zaletasunaren» abertzaletasunaren arloetako kontuekin, saiatzen ez badira estrategia eta bideetan adostasun maila bat lantzen, gutxienez, bertze ideologia nazionalista eta bertze jarrera abertzaleekin. Ezer gutxi ahal izanen duten bezala Ibarretxek eta EAJk ere, ez badute
|
beren
kultura politikoa aldatzen, ez badute apustu irmo eta aktiboa egiten gaurko salbuespen egoeraren kontra, ez badira konturatzen ez dagoela etxegintzarik, ezta EAEko tresna autonomikoak beren eskuetan izanik ere, sektore abertzalerik aktiboenak eskubide politikoetatik kanpo gelditzen badira. Bertzalde, zubi lan eskasa egin ahal izanen dute tartean dauden bertzeek, ez bada beraien gutxiengotik erein egitea, kultura politiko berria poliki poliki egunen batean loratu ahal izateko.
|
|
|
Katalunian, PPk ezik, mundu guztiak onartzen du naturaltasun handiz Katalunia nazioa dela. Espainiako kultura politikoaren ezaugarrietakoa da Espainiaren ikuspegi hori, bakarra eta zentralista, eta hori eskuinak eta ezkerrak
|
beren
kultura politikoan partekatzen duten ikusmoldea da. Alderdi sozialistak ausarta izan luke eskubide eta beharretan berdinak diren nazioen estatu ikusmolderantz egiteko, eta helduko da eguna gainditu dutena gaur egungo anbiguetate maila hori; zeren eta, gaur PSOE zer da?
|
|
|
Eskuinak nahiz ezkerrak, Frantziako egungo estatua deszentralizatzeko beharra aipatzen badute, bertako errealitatearen eta Europako errealitatearen arabera, ez dute inolako arrakasta politikorik izanen hauteskundeetan. Frantsesek,
|
beren
kultura dela-eta, ez dute hori onartzen. Esate baterako, hemendik aitzina eskualdeetako botereak sortu dira eta gure eguneroko bizitzaren %50 eskualdeko botereen bitartez kudeatu da, horrela eskatzen du Europako fondoaren kudeaketak, eskualdeetan botere sendoa izatea, alegia.
|
|
|
Izan ere, Goihenetxek dioskunez, Ernazimenduan, herri hizkuntzek, monarkia eta erakunde batzuekin aliaturik egin zuten
|
beren
kultur garapena, historia, geografia eta linguistika biltzen zituen prozesu bat hasiz (akademien, unibertsitateen, gramatikarien, eta erakundeen bidez). Hau da, kultura jasoa, tartean historiografia?
|
|
|
Egoera berri horrek beste erreakzio mota batzuk ere sorrarazi zituen, eta euskara eta euskal kultura mundu modernora egokitu beharra azpimarratu zen. Hezkuntzaren arloan, 1969an sortu zen Seaska ren lehen ikastola; eta arlo politikoan, 1960 urtean Enbata taldea sortu zen, turismoak eta zerbitzu publikoen eskasiak sortutako eredu neokolonialaren aurka protestatzeko eta euskal abertzaletasuna aldarrikatzeko37 Ipar Euskal Herriko biztanle askok
|
beren
kultura alboratu eta frantseztearen alde egin bazuten ere, ez ziren gutxi izan bigarren aukeraren alde egin zutenak. Baina, ez zegoen batasun gehiegirik horien artean.
|
|
2004
|
|
|
Rio de Janeiron egindako Ingurumenari eta Garapenari buruzko Nazio Batuen Nazioarteko Konferentzian (CNUMAD), besteak beste, honako hau onartu zen: «Elikagaien segurtasunaren alderdirik garrantzitsuena (…) nekazaritza ekoizpena nabarmen hobetzea da, modu iraunkorrean, eta herritarrek
|
beren
kultura ohiturekin bat datozen elikagaiak jasotzeko duten eskubidea nabarmen hobetzea». Definizioa bereziki interesgarria da, ez bakarrik garapen bidean dauden herrialdeentzat.
|
|
|
Hamaika kaleko eszenatoki izango dira herrian eta guztira, 10 estreinaldi aurkeztuko dira. Gainera, aurtengo edizioko berrikuntzen artean,
|
berez
Kultur Leioa areto berria irailan zabaldu behar duten arren, bertako auditoriuma inauguratuko dute Azokako ekitaldiak egiteko.
|
|
|
Egia esan, eztabaida ergel asko sortu dira oraingo euskal gobernuaren plan kulturalaren inguruan: erdal munduko jendeak berdintasuna eskatzen du, baina beraiek menperatzaileak dira,
|
beraien
kultura menperatzen ari da, eta gainera berdintasuna eskatzen dute. Hau da, beraiek gainetik daude, bentaja onartzen dute, naturala da, baina gero plan bat egiten denean denak berdinak gara, badakizu?
|
|
2006
|
|
|
Ladakhek eta Zanskarrek ere
|
beren
kultura berezia dute.
|
|
|
Microsoftek, produktu hau merkaturatzean, maputxeei aro digitala besarkatzen lagundu nahi ziela esan zuen, eta mapuzugunen dagoen softwareak “leiho bat irekitzen du munduko gainerakoek herri honetako kulturaren aberastasuna izan dezaten”. Hala ere, maputxeen liderrek Estatu Batuetako enpresari egotzi zioten
|
beren
kultura eta talde herentzia bortxatzea, softwarea mapuzugun bihurtuta baimenik gabe. Gainera, konpainiak “pirateria intelektuala” egiten duela ziurtatu zuten.
|
|
|
Era berean, baztertze edo segregazio kutsua duten neurriei uko egiten zaie, hala nola harrera gelak beste ikastetxe batean antolatzeari, edo kulturen arabera irakaskuntza bereziak antolatzeari, eta oro har ikasleak banatzea errazten duten ekintza mota guztiei. Bestalde, denentzako aukera berdinaren defentsa egiten du, etorkinen identitatea sustatzea laguntzen du, eta
|
beren
kulturarekiko hurbiltasuna eta arrazakeriaren aurrean adi egotea.
|
|
|
Ghettizazioa. Kasu honetan, gutxiengo taldeak gehiengo kulturatik urrun bizi dira,
|
beren
kulturan murgilduta eta lekune bereziak hartuz. Horren adibide izango litzateke Jatorrizko Hizkuntza eta Kultura klaseak antolatzea ikasle etorkinentzat soilik, ordu eta leku berezietan, eskolatik kanpo.
|
|
|
Errespetuan, tolerantzia aktiboan eta elkartasunean oinarritutako hezkuntza da modurik onena aukera berdintasuna eta gizarte justizia sustatzera bideratutako ekintza positiboak bultzatzeko. Gure ikasleak aniztasunean hezi behar ditugu, kultura arteko ikuspegiarekin,
|
beraien
kulturekiko —eta hizkuntzekiko— errespetuan. Gure hizkuntzarentzat arriskutsua izan daitekeela pentsatzetik, orain baino hiztun gehiago izateko aukera polita dela pentsatzera pasatu behar dugu.
|
|
2007
|
|
|
Samiek hizkuntza eta kultura bizirik mantentzea lortu bazuten ere, egindako kalteak agerikoak dira. Egun, mantso mantso,
|
beren
kultura berreraikitzen ari dira etorkizuna ziurtatzeko.
|
|
|
Ia mende bateko zapalkuntza sistematikoak mundua beste begi batzuekin ikustera behartu ditu samiak, baina etorkizuna begi onez ikusten dute. Diskrezio handiarekin eta zalaparta handirik gabe,
|
beren
kultura berreraikitzen ari dira, duela urte asko beraienak izan ziren eskubideak irabaziz. Pausoak haien aurrekoek egindako oinatzetan jarriz doaz, bide berriak aurkitzeari ukorik egin gabe.
|
|
|
sunitak izan direla gutxienik azken bi mendeotan hirietako merkatari, burokrata, idazle, artisau eta artistak. Xiitak, ordea, gehienetan baserri inguruetan bizi izan omen dira, ondorioz
|
beren
kultur transmisioa gehienbat ahozkoa izan da, mekanikoago eta zurrunagoa. " Islamaren ikerle sunitak idatzi du Saghiehk batez ere interesatu dira boterearekin eta honen erabilerarekin.
|
|
|
Frantziarrak, adibidez.
|
Beren
kultur inperialismoa edo, esan dezagun, kultur hedapena, oso oso handia delako. Frantses eskolak munduan barrena zabalduta daude eta beraientzat posible da beren umeak frantsesez eta inguru frantsesean haztea.
|
|
|
Giza eskubideak egikaritzean, espainiar guztiak eta Espainiako herri guztiak babestea, baita
|
beraien
kulturak eta tradizioak, hizkuntzak eta erakundeak ere.
|
|
|
eta hauxe da balio duena, hain zuzen. Zeren eta gizakiak, beren egoeran,
|
beren
kulturan eta beren hizkuntzan hartzen baititu; eta ez kontzeptu huts gisa.
|
|
|
Taldeetako kideek partekatzen ote dituzten egiaztatzeko, hainbat kulturatakokideek egindako egozpenak alderatzen zituzten zenbait ikerketa egin ziren.Ikerketa horietan, hipotesi hori egiaztatu zen; hau da, badirudi egozpenen edukiaketa azalpen faktoreen garrantzia kulturaren arabera aldatzen direla. Horrekinbatera, frogatu zen neska mutilek
|
beren
kulturaren azalpenak barneratzen dituztela, aurreiritziak eta estereotipoak barne. Kultura esperientziak egozpenari buruzkoarrazoibidearen izaeran eta garapenean duen eraginak zubi berriak irekitzen ditugarapenaren psikologiaren eta psikologia sozialaren artean (Hewstone, 1989 inDurkin, 1995).
|
|
|
Hala ere, kontuan hartu behar da askotan kulturaren arauek etabalioek zehazten dutela zer transmititzen den komunikabideetan; izan ere, horienarabera sailkatzen dira adin bakoitzeko haurrentzat egokiak diren saioak, filmak, komikiak eta antzekoak. Eskolari dagokionez, horrek ere eragin handia du, bertanhaurrek jasotzen baitute aberriei, estatuei eta antzekoei buruzko ezagutza.Eskoletan irakasten zaizkie haurrei
|
beren
kulturan nagusi diren irudikapenak. Hala, komunikabideen kasuan gertatzen den gisa, kulturaren arauek eta balioek zehaztendute adin bakoitzeko haurrei irakatsi beharreko informazioa.
|
|
|
Basamortuko haur nomadentzako eskola bat sortzea zuen amets. Gaur, inauguratu eta lau urtera, ehun haur tuaregek
|
beren
kultura zaintzen ikasten dute, etorkizun zalantzagarri bati itxaropen eta lasaitasun handiagoz aurre egin ahal izateko. Baina Basamortuko Eskolak, Taboye landa komunitatean (Gao), laguntza behar du oraindik.
|
|
|
Egun luze horretan, gazteek Forumean eskaintzen diren erakusketa eta ikuskizun kulturaletara egiten dituzten bisitetan parte hartzen dute. Atseden hartzera joan aurretik, nerabeak gaueko bizikidetza baten parte dira, eta
|
beren
kulturei eta herrialdeei buruz hitz egiten dute. Talde horren ondoren, gazte gehiago iritsiko dira kontinente guztietako herrialdeetako Monterreyra, “lau bisita osatu arte”, erantsi zuen Sillerrek, Bartzelonako Kulturen Foro Unibertsalean ekimena sortu zela eta haren helburua “kultura desberdinetako neska mutilen artean ideiak eta ikuspuntuak trukatzea” dela.
|
|
2008
|
|
|
Kitxua hizkuntza ofiziala da Ekuadorren gaztelaniarekin batera, baina horrek ez du esan nahi normalizatua dagoenik, ezta desagertzeko arriskua ez daukanik ere. Indigenak luzez izan dira
|
beren
kulturagatik estigmatizatuak, eta kitxua erabiltzeko lotsa handia dago oraindik. Familia batzuek ez dute nahi beren seme alabek eskoletan kitxua ikas dezaten, gaztelera bai ordea, eta ahal izanez gero baita ingelesa ere.
|
|
|
Baina Mediterraneoko herrialdeek, dieta ez ezik, beste bizi ohitura batzuk ere badituzte horiek ere
|
beren
kultur ondarearen zati dira: ariketa fisikoa maiz egiten dute, otorduak lagunartean egiten dituzte eta, bazkalondoren, lo kuluxka egiten dute.
|
|
|
Ez egin [legez kanpoko kopiarik], nik ordainduko diat legezko kopiak balio duena.Badakizu zer erantzun zidan. Zer nahi duzu, eskolan nire lepotik barre egitea. Zineman, zer da artelan bat eta zer kultura industria baten produktua. Non dago muga. Zinema, hasieran, denbora pasa hutsa zen; gero jendeak gogotik lan egiteari ekin zion, eta Zazpigarren Artea sortu zen.Film guztiak ez dira artelan, baina denetan dago ahalegin bat.Nire iritziz, zinemak entretenitu behar luke, baina jendeari zen pentsatua ere eman behar lioke.Baina egun, gazte asko irri egitera soilik joaten dira zinemara, beldurra pasatzera... eta aretotik atera orduko, ahaztu zaie zer ikusi duten ere.Kalera irten eta minutu bat ere ez dute hartzen eztabaidatzeko, zer gertatu den, zer ez... Nik 18 urteko semea dut, zinema asko ikusi du eta gustatzen zaio, baina film bat ikusi ondoren, haren inguruan ez da sortzen guk garai batean izaten genuen moduko eztabaidarik.Jakina, leku askotan eta jende askorentzat, egun zinema ez da ekintza sozial bat, ezta kultur ekintza bat ere.Denbora pasa soila da, eta zerbait gehiago izan behar lukeZine klubak sustatu behar lirateke berriz ere. Zalantzarik gabe.Horretan hasiak dira zenbait unibertsitatetan, ikastetxetan... irudimena erabiltzen laguntzen dizulako, azalpenak egiten, interpretatzen... Zine klubetako eztabaidei esker, zinemarekin gozatzeko kultura eta jarraibideak gureganatu ditugu askok.Niri gustatzen zait filmak sentimenduak astindu diezazkidan, era guztietakoak, eta horretaz hitz egitea ere gustatzen zait.Hiri bateko alkatea konbentzitu behar duzu zinema jaialdi bat antola dezan.Zer argudio erabiliko zenituzke. Unibertsitatean ikasten ari nintzela, gogoan dut nola etortzen nintzen Valladolidera filmak ikustera, banekien-eta zerbait desberdina ikusi ahal izango nuela.Espiritu hori berreskuratu nahi nuke nik, eta hiria jende gaztez betea ikusi, bizkar zorro eta guzti filmak ikustera etorriak.Lagunduko genieke beste zinema mota bat ikusten, eskura jartzen dietena ez bezalakoa.Zinema ekintza sozial eta kulturala izan dadin, eta ez denbora pasa soila, gogor egin behar da borroka jendeak aretoetan ikus ditzan filmakEta badago modurik hori egiteko. Horrexetan ari naiz.Datorren urterako, plan estrategiko bat egiten ari gara, ea lortzen dugun prezioak merkatu eta gazte mordoska bati aitzakia on bat jartzea hona etortzeko: ...sta ordu asko bete beharra dago.Espainian zinemara doazen hamar lagunetatik, bakarra joaten da Espainiako film bat ikusi nahi duelako.Arlo honetan Frantzia jarriko nuke eredu.Frantzian asko mintzatzen dira zinemaz, Estatuarentzat hil edo bizikoa da hango zinema defendatzea, harro dauden beren zinemarekin.Horren ondorioz, bat edo beste aukeran jarrita, Frantziako zinema hautatuko dute frantziarrek,
|
beren
kultur historiaren zati jotzen baitute.Zinema merkatua arautzeko irtenbidea izan ote daiteke pantaila kuotak ezartzea. Bai, baina kontua da guztiek sinetsi behar dutela hori, eta horren alde borrokatu, agintzen duenak agintzen duela.Zinema artea da, bai, baina industria ere bada, eta munduaren aurrean agertzeko bitarteko nagusietako bat ere bada.Almodóvarrez gain, ba ote da hori pentsatzen duen ... Ez egin, nik ordainduko diat legezko kopiak balio duena.Badakizu zer erantzun zidan. Zer nahi duzu, eskolan nire lepotik barre egitea?".
|
|
|
Muskerraren izena dela eta, lehenago galápagoa z esandakoaren ildotik, Amerikan gauza interesgarria gertatu da. Hara helduriko lehen kolonizatzaile espainolek bertako kaimanak ikustean, horiek izendatzeko erdal hitzik ez zekitenez?
|
beren
kultur maila eskaseko erregistroan ez baitzeukaten cocodrilo> hitza, garai hartan gaurko okapi> edo tuatara> bezain jasoa, beren herriko gar datxoekin konparatu zituzten, eta lagarto> izena eman.
|
|
|
Debate gaia Dreyfus afera izateak, eta ez beste bat, intelektualen arrakasta handiagoa edo txikiagoa baldintzatu zuen ziurrenik, baina edozein kasutan intelektualen sorrera ez zuen gai jakin bat plazaratzeak eragin. Aitzitik baldintzek (irakurlegoa «helduta» egoteak, aski aldizkari izateak...) eta protagonisten modus operandi berriak(
|
beren
kultur prestigioa kausa politiko baten alde jartzeak) karakterizatu zuten intelektualen sorrera.
|
|
|
Bestetik masa horien nazionalizazioak eragiten zuen akulturazioa, hizkuntza ez ofizialen galera adibidez. Nazio politikoa eraiki zuten eliteek ezarri behar ote zieten naziokide guztiei beren eredu kulturala, ala masek ere, nazioaren partaide gisa,
|
beren
kultura maila jasora inkorpora zezaketen. Nola egin erpin bien arteko uztarketa egokiena?
|
|
|
garapen bidean dauden pertsonek gaitasun handiagoa eskuratzen dute arretari eusteko, jardueretarako garrantzitsua den informazioa ezagutu eta biltegiratzeko eta galderei erantzuteko eta arazoak konpondu nahian jadanik biltegiratu dutenaren gainean jarduten uzten dieten adimen programak betearazteko. Hala ere, egiaztatu da haurrek informazioan arreta jartzeko eta prozesatzeko garatzen dituzten estrategiek beren esperientzien eragina dutela neurri handi batean; hau da, izaten dituzten arazoen eragina, etxean eta eskolan izaten duten heziketaren eragina eta baita
|
beren
kulturak garrantzitsutzat dituen trebetasunen eragina ere.
|
|
|
Magrebeko emakumeek,
|
beren
kultura dela-eta, ez dute aldarrikatzen kanpoan lan egitea, betebehartzat jotzen dutelako eta ez eskubide edota desiotzat (Gregorio, 1997; Gregorio eta Ramirez, 2000). Emakume horientzat, herrialde berrian helburuak eta balioak parekatzen dira, hau da, bizitza hobetu nahi dute, eta horretarako lan produktiboaren munduan sartu behar direla badakite, baina rolen aldaketa eta etxetik kanpo lan egitea, ez dago ongi ikusia jatorrizko lurraldean.
|
|
|
Pedagogo horren ikuspegiaren arabera, herrien arteko etsaitasuna gainditzeko modurik onenetako bat izan liteke elkarrekin eta hainbat nazionalitatetako gazteen antzera heztea. Horrela, bizikidetzaren eta parte hartze kooperatiboaren bidez, bai hezkuntza lanetan, bai gizarte jardueretan, elkar errespetatuz eta elkar ulertuz
|
beren
kultura ikasi ahal izango dute. Ordutik hona, eta orain arte, 180 nazionalitate baino gehiagoko 34.000 ikaslek egin dute batxilergoa munduko hainbat herrialdetan gaur egun dauden Mundu Batuetako 12 ikastetxeetako batean:
|
|
|
Bestalde, atzerriko ikastetxeek irakaskuntzak ematen dituzten herrialdeetako legeriak eskatzen dituen ikastetxeak sortzeko baldintzak bete behar dituzte, baina, Espainiak funtzionatu ahal izateko, gure herrialdeko hezkuntza administrazioaren erregistro publikoan inskribatuta egon behar dute, eta erakunde horien ikuskaritzaren mende egon. Abantailak eta desabantailak Zentro horietako gehienak Espainian bizi ziren atzerritarren seme alabei beren herrialdean zuten hezkuntza sistemaren jarraipena edo ikasketak hasteko aukera emateko sortu ziren,
|
beren
kultura eta hizkuntza kontserbatu ahal izateko. Hala ere, Espainiako familiak laster hasi ziren irakaskuntza horiek beren seme alabentzat eskatzen, eta, oro har, oso txikitatik atzerriko hizkuntza batean hasteak eta kultura anitzeko giro batean garatzeak erakartzen zituen.
|
|
|
agurrak, ahots doinuak hitz egiterakoan, elkarrizketa bat jarraitzerakoan begietara begiratzea edo ez begiratzea.................... Keinu ñimiñoak diruditen hauek, izugarrizko" txokea" edo talka suposatu omen zien familia honi bere bizimodu berriko hasiera haietan, eta gaur egun ere bi kultura ezberdinen arteko topaketan ere aurkitzen omen dituzte hainbat talka: nerabezaroaren bizipena, familia egituraketak, helduekiko jarrera orokorrean, seme alaben autonomiaren egituraketa........ e.aGuzti horrek, halako ezegonkortasun fisiko eta emozionala omen zekarkion familia honi, izan ere, hona etorri arteraino
|
beraien
kulturan egoki ziren keinu eta portaerek ez baitzuten ia lekurik aurkitzen gurean, eta gaur egun ere, hainbat kultura zeinuek ez omen dute bere tokia aurkitu.Esaterako, hemengo kulturan hitz egiteko garaian erabiltzen dugun doinua oso altua suertatzen omen zaie hainbat kultura ezberdinetako bizilagunei, haserre gaudeneko doinua ematen omen du, eta horrek kikildu egiten omen ditu neurri batean, gu... ikaragarrizko inpresioa egiten omen die gurean helduekiko daukagun jarrerak (zahar etxean zaintzea, edota norbait etxera ekartzea gure helduak zaintzeko...) beraien egunerokoan helduen hitzak lehentasun nagusia duen bitartean.Zer ote da ba orduan" txoke" edo talka kulturala delako hori?
|
|
|
Debate gaia Dreyfus afera izateak, eta ez beste bat, intelektualen arrakasta handiagoa edo txikiagoa baldintzatu zuen ziurrenik, baina edozein kasutan intelektualen sorrera ez zuen gai jakin bat plazaratzeak eragin. Aitzitik, baldintzek (irakurlegoa" helduta" egoteak, aski aldizkari izateak...) eta protagonisten modus operandi berriak(
|
beren
kultur prestigioa kausa politiko baten alde jartzeak) karakterizatu zuten intelektualen sorrera.
|
|
2009
|
|
|
Magrebeko emakumeek,
|
beren
kultura dela-eta, ez dute aldarrikatzen kanpoanlan egitea, betebehar bezala ikusten dutelako eta ez eskubide edota desira bezala (Gregorio, 1997; Gregorio eta Ramirez, 2000). Emakume horientzat, herrialde berrian helburuak eta balioak parekatzen dira, hau da, beren bizitza hobetu nahi dute, eta horretarako lan produktiboaren munduan sartu behar direla badakite, baina rolenaldaketa eta etxetik kanpo lan egitea, ez dago ongi ikusia jatorrizko lurraldean.Horrek esplika dezake lan rolaren aldaketaren eta somatizazioaren arteko erlazioa.Beste aldetik, Latinoamerikako emakumeak familia-buru dira, bai jatorrizko baihelmugako gizartean.
|
|
|
Dokumentalak errepublika horretako errealitatea erakusten du, baina baita Namibia eta Malikoa ere. Hango irudiak hemengoekin nahasten ditu, Euskal Herrira etorri diren afrikarrak ere agertzen baitira filmean
|
beren
kulturaz eta historiaz hizketan.
|
|
|
Baina uigurren arabera, jarrera horrekin
|
beren
kulturaren kontrako eraso sistematikoak ari da estaltzen Pekin. Kashgar hiri zaharraren kasua da erasoaldi horren erakusle garbiena.
|
|
|
Austriarrak, idazle handia izanik ere, lehen adierazi dudan bezala, bere aberkideak gorroto baitzituen, eta beraiekin batera,
|
beraien
kultur arduradunak oro. Bere burua ere ez zuen, horratik, begirada ilun hartatik batere babesten; gordin asko erakusten du haren literaturak higuin horren aztarna.
|
|
2010
|
|
|
ta
|
beren
kultura dibertsifikatzen saiatzen dira,
|
|
|
Larache, Chefchaouen eta Tetuanen, Marokoko hiru hiritan, bizi izan zirenen argazkiak biltzen ditu. Ekimenak etorkinei eta haiek hartzen dituztenei zuzenduta daude,
|
beren
kultura ezagutu eta partekatu dezaten. Madrilgo Casa Argentinak, berriz, poema argentinarren irakurketak edo artista nazionalekin egindako errezitaldiak proposatzen ditu, Argentinako herritarrek beren ohiturak gogora ditzaten eta milaka kilometrotara beren kulturaz goza dezaten.
|
|
|
Ekimenak etorkinei eta haiek hartzen dituztenei zuzenduta daude, beren kultura ezagutu eta partekatu dezaten. Madrilgo Casa Argentinak, berriz, poema argentinarren irakurketak edo artista nazionalekin egindako errezitaldiak proposatzen ditu, Argentinako herritarrek beren ohiturak gogora ditzaten eta milaka kilometrotara
|
beren
kulturaz goza dezaten. Etorkinei zuzendutako hainbat ekimen dira, baina baita haiek hartzen dituztenei ere, beren ezaugarri kultural nagusiak ezagut ditzaten, beren errealitatera hurbildu eta partekatu ditzaten.
|
|
|
Italiako zinemagilerik handienekin zituen harreman onak, Olmi eta Fellinirekin adibidez. Milango jesuitek,
|
beren
kultur zentroan, lan asko egiten zuten zinemari buruz eta baita aldizkari on bat atera ere, Letture izenekoa: literatura, antzerkia, telebista eta zinemari buruz bereziki.
|
|
|
Egoera berrian, diru premia arazo larria bihurtu zitzaien berehala. Ez zeukaten negozioetarako bururik, ez zikinetarako eta ez garbietarako; ezin zuten,
|
beren
kultura gutxiagatik, postu altu samarrik lortu gobernu enpresetan, ezinezkoa zitzaien, bestalde, beren burua estanko batean edo taxi batean imajinatzea, eta segituan ukatu zuten Don batek zentzu horretan egindako eskaintza.
|
|
|
Txapelketak ospe eta diru zerbait ematen zion irabazleari, baina bereziki herritarren begien aurrean
|
beren
kultura preziatzeko balio zuen. Lehenengo aldia zen holakorik egiten zena.
|
|
|
Hiriaz kanpoko jende gehienak artzaintzan eta nekazaritzan jardungo zukeen lehengo eran,
|
beren
kultura propioa mantenduz, baina, modu berean, aportazio berriak ere hartan txertatuz.
|
|
|
Horrela, Ekialde Hurbiletik nekazari taldeak lur berrien bila abiatu ziren. Bizitoki berrietara mintzaira eraman zuten eta, segur aski, bertako ehiztari taldeek teknika berriak ikasiz, hizkuntza berria ere onartu zuketen,
|
beren
kultura zaharra baztertuz (mintzaira barne). Honek esplikatuko luke hizkuntza familia batzuen zabalketa handia:
|
|
|
Gehi departamenduak geroztik hartu duen itzala, eskualdeak, beren arteko lehia politikoak, eta pertsonalak, bi ezker, eskuin, bi zentro... Dirua horiek dute,
|
beren
kultura asmo propioak dauzkate, promozionatu nahi dituzten artistak arrazoi ez artistikoengatik ardura... Z n bizirik egotea, jada, ez da guti.
|
|
2011
|
|
|
–Kontinenteko herriak oraindik ere borrokan ari dira bigarren eta behin betiko independentzia baten alde, jatorrizko herriak
|
beren
kulturari eta nortasunari eusteko etengabeko borrokan ari dira?. Iñaki Etaio, Amaia Arruti eta Irati Migeltorena,. Venezuelako Unibertsitate Indigenako irakaspenak?, Gara,.
|
|
|
–Hizkuntza bat hitz egiten dutenei,
|
beren
kultura estimatuko badute, behar beharrezko zaie hizkuntza hori eta herriaren literatura, ahozkoa nahiz idatzia, ikastea?. File, Clifford N.,. Hizkuntza, identitate kulturalaren euskarria?, Unescoren Albistaria, 3 alea, 1985, 6 or.
|
|
|
... euskara bitarteko dutela irakaskuntzara iristen diren belaunaldiek agerian jarri baitute irakaskuntza ertainetan eta unibertsitatean bibliografi oinegiturak daukan ahulezia eta asistematikotasuna. Kantitatez eta kalitatez egin den ahalegin nabaria gorabehera, urte luzeetan euskara eta euskaraz ikasten jardun ondoren, gure gazteak
|
beren
kultur hedabideak ia bertan behera uztera edo izugarri murriztera beharturik aurkitu izan dira, gaztelaniazko edo frantsesezko bibliografi eskaintzara jo behar izan dutelako... (Mendiguren, 1994:
|
|
|
baita; hunetzaz gainera? erdara orok berdindu dute
|
beren
kultur lexikonak, hok diren ikasteko ta aditzeko bidea?
|
|
|
Ni Urnietan nabilenean hor paseatzen eta, Espainiatik etorritako jendea ikusten dudanean han, adinekoa eta ez hain adinekoa, haiek espainolistak dira, baina zentzu sakon batean. Atxikiak daude beren lurraldeari,
|
beren
kulturari eta bere izateari. Baina hemen espainolismoa inork ez du horrela ulertzen, ordea, espainolismoa ulertzen da baita ere era politiko batean.
|
|
|
Hazkundeak eta beroni loturiko kontsumismoak biosfera larriki degradatu, kohesio soziala ahuldu eta sustrai kulturalak sikatzeaz gain, pertsonalitatea kaltetzen dute. Monokultura kontsumistak norbanakoak deslotzen ditu beren ingurumenetik,
|
beren
kulturatik, eta beren izanetik. Alderdi psikikoa ere erori zaio sistemari.
|
|
|
Baina erakunde publikoen laguntza, ordea, aipatutako joera horiek indartu beharrean, espainiarren (gaztelaniadunen) homologazioaren bila doa
|
beren
kultur politikak sustatzerakoan.
|
|
|
Beste hainbeste esan zitekeen kaleetan musuzapiak saltzen ibiltzen diren behartsu horiei buruz: oso zitekeena zen haietako batzuek
|
beren
kultur ekarria txanpon batzuen truke poematxoak idazteko baliatzea, benetan gertatu zen bezala. Erlijio eromena gure munduaren beste gaitz horietako bat da; Joan Paulo I.aren heriotza goiztiarraren inguruan asko espekulatu zenez gero, normala zen elizkoi eroren batek irudimenez ondo gozatutako ikuskari mistikoren bat izatea.
|
|
2012
|
|
|
Nazioarteko publizitatea aztertu duten ikerlariek argi dute munduaren konkistan dabiltzan multinazionalek bakoitzari bere hizkuntzan helarazi behar diotela mezua eta, gainera,
|
beraien
kulturarekin bat datorren eran (Valdés, 2004; De Mooij, 2010). Marka transnazionalek muga geografikoak eta tokian tokiko berezitasun kulturalak gainditzeko, unibertsalak izango diren mezuak sortzen dituzte maiz hasieratik (Guidère, 2001).
|
|
|
Kezka horri jarraituz, ikastetxe horietako 4, 5.eta 6 mailetako eta DBHko 2 eta 4 mailetako ikasleei galdeketa pasatu genien,
|
beraien
kultura kontsumoari buruzko datuak jasotzeko ahaleginetan. Guztira, 194 ikasleren erantzunak dauzkagu jasota.
|
|
|
Hipotesi horren baieztapena eman digute, neurri batean, gela azgazkiek. Hala ere, zehatzago aztertzeko eta
|
beraien
kulturazko elikagaia, beraien erreferentziak zein diren jakiteko, aparteko galdetegia prestatu genuen. Galdetegi horretako erantzunak izango ditugu aztergai atal honetan.
|
|
|
Hots, Lehen Hezkuntzako 124 ikasleri eta DBHko 70 ikasleri. Guztira, 194 ikasleri pasatu zaie
|
beraien
kultura kontsumoari buruzko galdeketa. Galdeketa hori 2011ko maiatzean pasatu zitzaien.
|
|
|
Kuriosoa da Arrigorriagako gazte hauek egiten duten lana. Euskararen eta kultur espresioen inguruan erreferentzia bihurtu da herrian
|
beren
kultur gunea. Horregatik eta Benitok sortzen duen interesagatik hantxe zeuden herriko ezker abertzaleko eta EAJko buruak.
|
|
|
Testuinguru postkolonialetan, ordea, itzulpenaren manipulazio ahalmena erresistentzia gisa erabiltzen hasiak dira mendez mende isiltasunera kondenatuta egondako ahotsak, menperatzaile izan dituzten herrietako kulturak eta literaturak, irentsiz? (Brasilgo antropofagia mugimendukoen terminologia erabilita)
|
beren
kultura eta literatura propioak sortzeko. Sarrionandiak ere herri zapalduen eta ahots isilarazien mesedetan erabiltzen du itzulpena.
|
|
|
hots, kultur eta komunikazio produktuak merkantzien planeta mailakojariotik salbuesteko eskubidea. Eskubide hori UNESCOk berretsi zuen handikhamar urtera (UNESCO, 2005), eta kultura zein komunikazioaren merkatuarenliberalizazioak
|
beren
kultur bateratze proiektu nazionala kolokan jartzeko beldurrezezarri zuten zenbait estatu indartsuk; Frantzia da, berriz ere, paradigmatikoena
|
|
|
Horrela, Tomlinson ek iragarri zuen bezala, transnazionalizazioa ez dajadanik herrialde aberatsetako kultur ereduak gainerakoetara zabaltzera mugatzen; migratzaileek, hein handi batean, herri txiroetatik aberatsetara joaten diren neurrian, haietara eramaten dituzte
|
beren
kultur ereduak; eta jatorrizko komunikabideakeskura dituzten heinean, bertan birsortzen dituzte maletan ekarritako kultura etanortasuna. Horrela zenbait kontzeptu proposatu izan dira azken urteetan fenomenohauek azaltzeko:
|
|
|
Eskulana da mugikortasunik gutxien duen ekoizpen faktorea, langileek berenfamiliarekin,
|
beren
kulturarekin nahiz beren hizkuntzarekin dituzten loturengatiketa, horregatik erraza da langileei zergak ordainaraztea. Hala, gobernuek gastupublikoa handitzen jarraitu ahal izan dute, diru bilketaren zama kapital errentetatiklaneko errentetara eramanez.
|
|
|
Aipatu berri dugun ibilbide historikotik ondoriozta daiteke, B. Bernsteinsoziologoaren teorizazioa gure eginez, hezkuntza sisteman talde ekonomikoen etatalde kultural boteretsuen artean gatazkak gertatzen diren moduan, talde horien etaherritarren taldeen artean ere gatazkak egon daitezkeela. Batzuetan, azken taldehoriek, curriculuma
|
beren
kultura eta tradizio politikoekin sentikorragoa egin nahidutelako; beste batzuetan, aldiz, talde haiek curriculumean beren interesak etaideologiak, egoeraren arabera, inposatu nahi dituztelako. Beraz, curriculuma izangoda talde horien arteko gatazken emaitza.
|
|
|
Aipatu berri dugun ibilbide historikotik ondoriozta daiteke, B. Bernsteinsoziologoaren teorizazioa gure eginez, hezkuntza sisteman talde ekonomikoen etatalde kultural boteretsuen artean gatazkak gertatzen diren moduan, talde horien etaherritarren taldeen artean ere gatazkak egon daitezkeela. Batzuetan, azken taldehoriek, curriculuma
|
beren
kultura eta tradizio politikoekin sentikorragoa egin nahidutelako; beste batzuetan, aldiz, talde haiek curriculumean beren interesak etaideologiak, egoeraren arabera, inposatu nahi dituztelako. Beraz, curriculuma izangoda talde horien arteko gatazken emaitza.
|
|
|
Aurreiritzi horren erakusle dugu Acosta (1576); berak, munduko herrien hierarkia egiteko saioan, tokirik baxuenean jarri zituen indigenak, nomadekin parekatuz (Morris, 1992). Behin eta berriz indigenak Europako behialako jentilekin parekatuko dira (Williams, 1990),
|
beren
kulturari edozelako balioa ukatuz eta zibilizazio kolonialaren ongitasuna defendatuz. Diskurtso hau zabaltzen ari zen une berean konkistatzaileak eta kolonoak herri indigenen jakinduriaz baliatu ziren konkista bultzatzeko:
|
|
|
Baldintza horietan formula berritzaileen ezarpena eta garapenak arreta berezia eskatzen du, ezin ukatuzko izaera sozial edo komunitarioa duen helburua lortzeko eraginkorrak izan daitezkeelakoan:
|
beren
kultura propioa gorde, zaindu eta bultzatu, alegia.
|
|
2013
|
|
|
" Perkusioak eta dantzak Afrikako kulturan oso oso garrantzitsuak dira, oinarria dira. Umeek ez dute
|
beren
kultura ulertzen erritmorik gabe.
|
|
|
Ryonek bezala, Loonesek azpimarratu zuen flandriarren DNAn txertatuta dagoela bakearen kultura. Azkenik, nabarmendu zuten flandriarrek
|
beren
kultur identitatea besteekiko errespetuan bizirik mantentzeko helburua dutela.
|
|
|
Ondorioz, ordu arte beste irtenbiderik gabe beren behar literarioak ahotsa bitarteko baino ase ezin zitzaketen gizarte mailei irakurketa idazketak ezagutzeko aukera irekitzen zaie. Jakina,
|
beren
kultur erreferentziek ahozkotasunean egoten jarraitzen dute; orain, ordea, erreferentzia horiek mundu idatzira eramateko gauza dira. Bertsopaperak deituak horren erakuskari garbia dira.
|
|
|
PVN Nepalek herrialde horretarako proposamena egin du. Nepalgo boluntarioek Nepalgo hizkuntzako eskolak jasotzeko aukera dute, baita
|
beren
kulturari buruzko ezagutza eskuratzeko eta nepalgo familiekin bizi izateko ere. Nazioarteko boluntariotza egiteko hiru aholku Irudia:
|
|
2014
|
|
|
Gizadiari eta zibilizazio unibertsalari arraza hauek ez diote baliozko deus aportatzen. Alderantziz, arraza hauek,
|
beren
kultura apurraz eta basakeria handiaz, arraza zuri garaien eta zibilizazioaren etengabeko mehatxua dira. Arraza zurien egitekoa, horiek menpean lotzea eta ustiatzea da, zibilizazioarentzat probetxugarri bihurtzeko.
|
|
|
Ume japoniarrek ezaugarri horiek objektu bizigabeei, harri bat edo aulki bat, adibidez? eransteko aukera handiagoa izan zuten; izan ere,
|
beren
kulturan, normalean bizidunak izango balira bezala eta sentimenduak izango balituzte bezala jokatzen dute (Hatano, Siegler, Richards, Inagako, Stavy eta Wax, 1993). Identitatea ulertzea 5.1.1.01 taulan laburbiltzen da.
|
|
|
Se lAcher en faisant les tsiganes." Tsiganoek eskaintzen zuten ikuskizunaren endekatzea. Maskaradaren erranak, libertimenduarenak ez diote populu ibiltarien mezu bera, ez dira gure plazetan erranak haiek
|
beren
kulturetan pasarazi nahi dituzten baloreak. Baina bereziki bi gauza.
|
|
|
Ez baitzuen tobera ezarriko irri antzerkiaren zentroan. Izan ere gure antzerkiaren deskribapena egin dute askotan kanpoko etnografoek eta noski
|
beren
kulturaren barnetik sailkatu dute. Oraingo distribuzio zirkuituetan ere dantza eta antzerkia bereizten dira.
|
|
|
Kenyako Pokot herriarentzat, adibiderako, gizabanako hermafroditek ezin zuten gizonaren edo emakumearen generoa hartu, ez baitziren ez bata ez bestea
|
beren
kulturaren arabera. Jaio eta berehala hiltzen ez zituztenak, genero estatusik gabeko inframunduan bizitzera zeuden derrigorturik.
|
|
|
RNE eta COPEk? Itotzen ari gaituzte
|
beren
kulturetako kantarien promozioarekin, bai eta bigarren mailako euskaldun zenbaitekin. Animatzale batzu ezagutzen ditugu beren programazioaren %90 100 bat kanturekin egiten baitute.
|
|
2015
|
|
|
Lan hori errazteko muga kultural eta komunikatiboak puskatzea beharrezkoa izan dela dio Gurrutxagak: "
|
Beraien
kultura oso ezberdina da, eta zaila. Guri normalak zaizkigun egoera asko arrotzak zaizkie, eta hori ulertu behar da.
|
|
|
— Kulturarteko topaketak: etorri berrien eta bertako biztanleen arteko kulturarteko harremanak sustatzeko eta etorri berriek
|
beren
kulturaren berri ematea errazteko
|
|
|
Dena den, ikusi dugun eran, Pottekoek aldizkarian esaten zutenez, beraiek egiten zutena ez zen kontrakultura. Beste edozein herrialdetan
|
beraiena
kultura normal gisa hartuko litzatekeela zioten, baina testuinguru anormal batean bizita (diktadura eta diktadura ondorena, kultura gutxitu bat...) beste edonon normal zena anormal bihurtzen zela bat batean. " Gero, gu omen gara marjinalak, malditoak!
|
|
|
Hala ere, Melanesiako Trobriand uharteetako biztanleak hiru urte inguru igaro ziren ahotik genitalera, XX. mendearen lehen erdian Bronislaw Malinowski antropologoak egindako ikerketa ezagunaren arabera. Horrek esan nahi du trobriandesek,
|
beren
kulturan amagandiko edoskitze luzea ohikoa baitzen, ez zutela Ediporen konplexua jasaten, haurtzaroan ere ez zutela etapa edipikorik. Horregatik, Perales Bermejok dio «ez dela amagandiko edoskitzea Ediporen konplexuak ematen duena luzatzen du, beste faktore batzuk baizik, hala nola bizi garen modu antinaturala».
|
|
|
Eta badakigu kultura baten parte dela eta hori guztia. Baina[...] ikusten dugu dozentzia emateko tresna bat, eta batez ere lanpostua lortzeko tresna bat dela[...] Nik uste dut haiek [zaharragoek] ikusten dutela euskara
|
beraien
kulturaren parte nagusi bezala. Eta guk, edo behintzat nire inguruko batzuek, ez.
|
|
|
Nolabaiteko interpretazio bat egin dugu. Gaztetatik mugimendu indigenan ibili da, urteetan zehar
|
beren
kulturaz jakituria pilatu du eta urte askoan beren nortasunaren inguruko ekintzetan dabil. Hainbeste urtean kontu etnikoak, politikoak, kulturalak, ekonomikoak, ideologikoak gurutzatu zaizkio, baina agidenez apenas lortu duen ikuspegi argirik izaera kicwaren gainbehera ulertu eta norabide bat arrazoitzeko.
|
|
|
Bestetik, baliteke espiritualtasun sakona berriz modan egotea; hau da, gehiengoak jada benetan sinisten ez duen arren, hala eta guztiz ere,
|
beren
kulturaren ezaugarri berezkoa bezala onartzen dute. Ospakizun edo tradizio katolikoek galdu dute beren funtsa, gehiengoak jada jarraitzen die tradizio horiei gehiegi sinistu barik, sinesmenarekin zerikusi handirik izango ez balute bezala, kulturaren osagarriak izango balira bezala.
|