|
2003
|
|
|
Nahiz gizakiari krudelkeria iruditu, oso eraginkorra izaten da espezieen biziraupenerako. Gainera, ez dute inongo erreparorik izaten
|
beraien
bizitza arriskuan jartzeko, txitak babesteko bada behintzat. Oso temati eta erasokorrak izaten dira
|
|
2006
|
|
|
Arrazoia? Gerran
|
beraien
bizitza arriskuan jarri zuten erreketeei lana eman behar zitzaiela, eta gure aitaren postuan, beraietako bat jarri zutela.
|
|
2008
|
|
|
Horrela bada, lesbiana, gay, transexual eta bisexualen elkarteek ezin ditugu ahaztu beste herrialdeetan bizi diren pertsona homosexual eta transexualak. Ezin diegu bizkarra eman
|
beren
bizitza arriskuan jarriz legearen eta gizartearen jazarpenari aurre egiten dioten haiei. Gure eginkizuna hemen lortu ditugun gizarte eta lege mailako aurrerapenak mundura hedatzea da.Zer lantzen duzue gazteekin. Gure gizartearen etorkizuneko eragile aktiboak dira, aniztasunean eta errespetua baloratuz hezi daitezen lagundu behar dugu.
|
|
2010
|
|
|
Itxaropenaren Telefonoak aurten Entzutearen Eguna eskaini die, erakunde honen urteroko ospakizuna. Bere proposamenean, azpimarratu du, biloben zaintzaile gisa, “aiton amona askok
|
beren
bizitza arriskuan jartzen duten konpromisoak hartzen dituztela, oso zentzuzkoak ez diren muturretaraino”. Gogoan izan oporrei ere uko egiten dietela, eta “larritu arte, gaitasun fisiko edo psikologikoak gainditu ahal dituztela”.
|
|
2011
|
|
|
Bi azterlanen arabera, osasunari buruzko oinarrizko informazioa ulertzen ez duten pazienteek
|
beren
bizitza arrisku handiagoan jartzen dute.
|
|
|
“Egunero, Lurrean —gogoratu du IMEk—, milioika pertsonak beste herri, hiri edo herrialde batera migratzen dute bizitza berri bati ekiteko”. Onartzen du batzuek beren etxeak utzi behar dituztela gatazka edo hondamendi naturalengatik; beste batzuek, berriz,
|
beren
bizitza arriskuan jartzen dute pertsonen trafikoagatik, “beste kontinente batean etorkizun hobea izateko ametsa pertsegitzean” edo beren etxeetara itzultzen direnean, migrazio proiektua amaitu ondoren. Esperientzia horiek guztiak grabatu eta Un día en la Tierra saioan argitaratuko dira.
|
|
|
Antolatzaileek jardunaldi hori baliatuko dute giza eskubideak defendatzeko, eta, horien artean, adierazpen askatasunerako eskubidea, zeren eta, AIren arabera, “2011n gehien jaitsi den eskubidea da”. Erakunde horrek gogorarazten du “milaka pertsonak
|
beren
bizitzak arriskuan jartzen dituztela bidegabekeria ugari salatzeko”, eta herritarrek lagun ditzaketen ekintzen zerrenda bat duela. Giza eskubideak 2010ean Amnistia Internazionalak “Giza eskubideen egoera munduan” gaiari buruz urtero egiten duen txostenaren azken edizioan nabarmentzen da 2010 urtea “urte erabakigarria” izan zela, teknologia berriak “giza eskubideekiko errespetu handiagoa lortzeko” erabili zirelako.
|
|
2012
|
|
|
txakurkume goiztiarrak dira. Garapen eskasa dutenez,
|
beren
bizitza arriskuan jar dezaketen arazo batzuekin jaiotzeko joera handia dute. Garaiz aurreko kume baten biziraupena, jaiotza goiztiar batek izan ditzakeen arazo horiek ezagutu eta tratatzeko dugun gaitasunaren araberakoa izan daiteke.
|
|
|
Errespetua, tolerantzia eta errefuxiatuentzako eskubideak eskatzen dira. Mediterraneoaren hegoaldeko eta iparraldeko Caritasek, joan den maiatzean MigraMed Urteko Konferentzian bildurik, ez zituzten onartu “EBko politika murriztaileak”, uste baitute “pertsonak bidaia arriskutsuak egitera behartzen dituztela
|
beren
bizitza arriskuan jartzeko”. Haren ordez, giza eskubideak eta pertsona guztien duintasuna zaintzeko eskatu zioten Europari, giza mugikortasuneko “legezko bitartekoen” bidez. “Migrazioa aukera bat baino gehiago da”, nabarmendu zuten.
|
|
2013
|
|
|
Baina ez zituen, antza denez, baldintza egokienak. Kantauri itsasoaren ausardiak arrantzaleei arreta bereziak hartzea eskatzen zien beren sartu irtenetan, zakarraldi egunetan bereziki,
|
beren
bizitzak arriskuan jartzen baitzituzten eta alditan galdu ere bai (Ciriquian Gaitarro, 1951). 1878 urtean azken balea arrantzatu zen Bizkaiko kostaldean, eta ordurako aspaldi ziren itxiak Zarautzeko ontziolak.
|
|
2016
|
|
|
Beren bizitzak defendatzeko borrokan ari ziren oraindik ere esklabo ohiak, eta, Douglassen iritziz, boto eskubideak baino ez zien garaipena ekarriko. Kontrara, klase ertaineko emakume zuriek, hau da, Elizabeh Cady Stantonek eta Susan B. Anthonyk ordezkatzen zituzten haiexek, ezin zuten esan
|
beren
bizitzak arrisku fisikoan zeudenik. Haiek ez zeuden egiaz askapenaren aldeko guda batean murgilduta, hegoaldeko gizon emakume beltzak bezala.
|
|
|
Gainera, azken egunotan 550 pertsona baino gehiago erreskatatu dira. 59 errefuxiatu hil dira Italiako eta Greziako kostaldeetan 2016ko lehen bi asteetan Egunean 1.700 pertsona Europara iristen dira,
|
beren
bizitzak arriskuan jarriz eta egoera penagarrien eraginpean. ACNUren arabera, 2014an 218.000 immigrante eta errefuxiatu, gutxienez, Mediterraneoa itsasontzian zeharkatu zuten, beren herrialdeetan galdu baino askoz gehiago dutela sentitzen dutelako.
|
|
|
Hitzez azaldu ezin daitekeen tragedia baten lekuko izaten ari gara, eta Europako klase politikoa geldirik dago. Errefuxiatuei itsasoa ez zeharkatzeko aholkatuz ikusi ditugu orain gutxi,
|
beraien
bizitza arriskuan jartzen dutela argudiatuta. Eta zer da bada Europar Batasunak errefuxiatuei eskaintzen diena?
|
|
2017
|
|
|
Idomeni eta Connion eko zelaietako boluntarioa den Maximina Espesok dioenez, Siriako «Siriako 14 milioi pertsonak ihes egin dute eta Grezian 80.000 pertsona baino gehiago daude gaur egun». Duela urtebete, esan zen, batez beste, 1.700 pertsona iritsi zirela Europara Siriatik,
|
beren
bizitzak arriskuan jarriz eta egoera penagarrien eraginpean. Afganistandik, Somaliatik, Hegoaldeko Sudandik, Burunditik, Ukrainatik, Gazatik eta abarretik ihes egin zuten errefuxiatuak ere badaude.
|
|
|
Nolaz hortaratzen dira hoinbertze gazte, nahitez
|
beren
bizitza arriskuan ezarriz, bertze edozoinena kentzera heltzeraino. Ala bertze ogibide bat bezala daukate jende hiltzea?
|
|
2018
|
|
|
Ignacio Ramonet kazetariarenak dira hitz indartsuok, L' Empire sous Surveillance liburuan (2016) idatziak. Azken urteetan hainbat pertsonak alarma jotzaileek
|
beren
bizitzak arriskuan jarriz filtratu dituzten datuak bilduz panoramaren erretratu gordina da lan hori.
|
|
2020
|
|
|
" Fuerte de San Cristóbal/ de los presos en montón/ Hambre y privaciones/ resistieron con valor/ sufriendo por la causa obrera/ por la revolución sin par".
|
Beren
bizitza arriskuan jarriz, gotorlekuko presoak bisitatzera joaten ziren emakumezkoek abesten zuten kanta da. Amaiak ez du luzaroan Ezkaba mendian bizi izandako zirrara ahaztuko; Estherrek ere ez Amaiaren konplizitateak eragindakoa.
|
|
2021
|
|
|
Polizak kontrolak zorroztu ditu eta beren ibilbidea jarraitzeko modurik ez dute, Irunen eta Hondarribian ideki aterpetxeetan gelditzera behartuak dira. Halere, beren helmugara heltzeko beste bide alternatibo batzuk bilatzen dituzte,
|
beren
bizitza arriskuan ezarriz eta askotan bizitza galduz. Azken hilabetetan polizaren kontrolei ihes, 3 gazte ito dira Bidasoan eta beste batzuk trenak lehertuak.
|
|
|
Erresistentziak egon daitezke, baina osasunerako produktu txarren mende dauden enpresetatik etorriko dira. Hau da, denbora utziko diogu egokitzapenari, baina Gobernuak ezin du onartu adingabeek
|
beren
bizitza arriskuan jartzeko bektore bat egotea. Legegintzaldi honetarako, zein helburu errealista ezarri dira, lor daitezkeenak?
|
|
|
— Kasu batzuetan alergenikotasuna murrizten du Elikagai bati alergia dion pertsona bati (adibidez, arrautzari) gertatzen zaio bere immunitate sistemak proteinaren bat agente arrotz gisa ezagutzen duela eta horri aurre egiteko erreakzionatu egiten duela. Orduan agertzen dira sintoma bereizgarriak (urtikaria, hantura, etab.).
|
beren
bizitza arriskuan jar dezaketenak. Kasu batzuetan, berotzearen ondorioz, baliteke sintoma horiek ez agertzea, tenperatura altuek aldaketak eragiten baitituzte proteinetan, eta, ondorioz, immunitate sistemak ez ditu arrotz gisa hartzen (baliteke kontrakoa ere gertatzea).
|
|
|
Izugarria izaten ari da zaintza esparruan langileekin gertatzen ari dena. Orain urtebete emakume hauek
|
beren
bizitza arriskuan jarri behar izan zuten, enpresek eskainitako babes neurri eraginkorrena plastikozko poltsa bat baitzen, eta lan karga jasanezinei aurre egin behar izan zieten beren burua eta beren senideak kutsatzeko arriskuarekin. Orain, urtebete geroago, hainbat zahar egoitzatan langileak kaleratzen ari dira, urte honetan hildako agureen ondorioz gaur egun lan karga txikiagoa delako.
|
|
|
Ikerketa fasean dagoen sendagai bat onartua izan aurretik, saiakuntza klinikoan parte hartzen ez duen gaixo batentzat, farmakoa eskuragarri egon daiteke" erabilera errukior" deritzonaren arabera. Aukera honetaz baliatu ahal izango dira gaixotasun kroniko bat edo
|
beren
bizitza arriskuan jartzen duen gaitz bat edo gaitz larri ahulgarri bat duten pazienteak, baldin eta ezin bazaie behar bezala tratatu baimendutako sendagai batekin.
|
|
2022
|
|
|
Baina amatasuna ez da aurreko belaunaldientzat izan zitekeen patua: haientzat ama izatera iristea naturala eta normala zen, ez zegoen metodo antikontzeptiborik, eta abortu hori legeztatu eta eskubidetzat onartu ez den arte, denbora asko igaro da emakumeek
|
beren
bizitza arriskuan jarri eta ama izan behar izan dutenean, nahi gabe edo planteatu gabe. Gaur askatasun handiagoz erabaki dezakegu, baina badira beste baldintza batzuk ere.
|
|
2023
|
|
|
12 urtez, erakunde hunek 500 trafikatzaile baino gehiago arrastatzen eta kondenatzen lagundu ditu, gehienak boliaren trafikoan. Erakundeko kideek eta haien kolaboratzaileek, trafikatzaileen kontra borrokatzeko,
|
beren
bizitza arriskuan jartzen dute.
|
|
|
Maxima Perukoa da, Berta Honduraskoa eta Carolina Brasilgoa, hiru emazte hauek, multinazional boteretsuen interes suntsitzaileen kontra, indigenen eta beren sorterrien eskubideak defendatu dituzte.
|
Beren
bizitza arriskuan ezarriz borrokatu dira. Erika Gonzalez eta Matthieu Lietaert zinemagileek isiltasunean borrokatu ziren hiru emazte hauen segitzea erabaki zuten.
|
|
|
Gehienek legez kanpoko kliniketan eten zuten haurdunaldia, eta operazioaren osteko konplikazioen ondorioz hil ziren ia denak. Bessenaarren arabera, ez da erraza klinika horietara joaten diren emakume guztien datuak lortzea, baina «joaten diren guztiek jartzen dituzte
|
beren
bizitzak arriskuan, nahiz eta herrialdean, berez, abortua legezkoa izan».
|