|
2000
|
|
|
Egunetik egunera ugariagoak dira bere eguneroko lana oso osorik ordenagailu aurrean egiten duten pertsonak, eta egunetik egunera gehiago baita ere
|
beren
etxeetan ordenagailua erabiltzen dutenak lan pertsonal, kultural, sozial, politiko, sindikal eta abarrerako edo Interneten sartzeko. Horregatik, Laneko Segurtasun eta Higienerako Institutu Nazionalaren (INSHT) gida teknikora jo dugu, eta ordenagailuan lana egiterakoan kontuan hartu beharreko honako aholkuak jaso ditugu:
|
|
|
Horiek berek gero edo Eleizagizon edo Etxajaunak izan behar dute. Eta guraso edo Kurak direnean, nola ongi premia den bezala,
|
beren
Etxe edo Hergoienetan (Herri txikiei honela Araban deitzen diete) Dotrina erakatsi, eta konfesatuko dute. Nola beren familietako hartu emanak, eta beste behar diren gauzak ondo aditu, eta zuzenduko dituzte?
|
|
|
Unamunok eginiko hitzaldian bere herkideei, bere anfitrioiei, belarriondoko ederra eman zien; eta
|
beren
etxean bertan. Sabino Aranak esango zuen bezala:
|
|
2001
|
|
|
Ez da aski haurrak ikastolara" botatzea", eta hau gurasoei doakie. Ezta ere aski andereñoek ikastolan euskeraz egitea, gero kalean adiskideekin edo ta
|
beren
etxetan erderaz ari izaten baldin badira. Eta, lantokietan toki bat betetzeko pertsona bila ari garenean, edo ta egunkarietan egiten ditugun dei horien bidez euskeraz jakin behar denik esaten ez badugu, eta telefono hotsari euskeraz" nor da" edo" esan" edo" bai" edo horrela erantzuten ez badiogu, lantegi barrutan, etxean, kalean, kafeterietan eta non nahi eta beti euskeraz egiten ez badugu...
|
|
|
Hegoko zorpeko egoiliarrek beren kanpo hartzekodunei zerbitza diezaiekete baldin eta soilik baldin beraiek beren herrialdeak irabazitako monetak erosten badituzte beren merkataritza soberakinaren kontrapartida gisa, beren errentaren(
|
beren
etxeko diruan eratua) gastuaren bidez. Erosketa horiek I diruko eskari soberakin baliokide bat (H diruko terminotan) definitzen dute (hori 4.4 azpiatalean aztertu dugu).
|
|
|
H herrialdea R multzo gisa ikusi da, bera nazioarteko transakzioen espazioan kontsideratu den heinean; alderantziz, herrialde berberak Rmultzoa definitzen du bere transakzioak etxeko ordainketen arloari dagozkion bakoitzean. Rmultzoak, beraz, egoiliarrak ditu barne, zeintzuk kanpoko munduarekiko zordunduak diren, hain zuzen ere, beraiek
|
beren
etxeko dirua edo diru nazionala eskuratzen dutelako zorra eratzen denean eta diru hori gastatzen dutelako beren hartzekodunei zerbitzatzeko. R eta R multzoen arteko bereizketa unibokoa da, zeren, mundu errealean, herrialde bakoitzak bere banku sistema autonomoa baitu.
|
|
|
Orain arte, inolako moneta teoriak ez ditu irizpide horiek bete. Hain zuzen ere, herrialde gehienek
|
beren
etxeko moneta politika aldatu behar izan dute kanpoko faktoreen eragina dela kausa, eta faktore berberak dira zorpeko herrialdeek garapen ekonomikorako dituzten oztoporik handienak. Monetaren desegonkortasuna eta kanpo zorraren krisia nazioarteko ekonomiaren errealitate mingarriak dira, herrialde askoren jendetza handiarengan eragin kaltegarriak dakartzatenak.
|
|
|
Kanpo zorren zerbitzu positiborako behar diren ordainketa soilak izan liratekeen zorpeko egoiliarren ordainketak bikoiztu egiten ditu, hain zuzen, herrialdearen nazioarteko irabazien galera baliokide batek. Alde batetik, egoiliarrek atzerrira
|
beren
etxeko errenten zati bat igorri behar dute; bestetik, herrialdeak merkataritza esportazio netoen bidez irabazitako atzerritar monetaren kopuru baliokidea sakrifikatu behar du. Zorpeko egoiliarrek eta herrialdeak berak, biek, ordaintzen dituzte kanpo zorrak.
|
|
|
Beste era batera esanda, bere kanpo zorrak zerbitzatzearren, azpigaraturiko herrialdeek
|
beren
etxeko baliabideen zati bat transferitzen dute atzerrira nazioarteko kapital espekulatzailearen onurarako. Horrela, kanpo zorraren ordainketa bikoitza da, zeren merkataritza esportazioen bidez irabazitako nazioarteko diruko kopuru konkretu bat eta errenta nazionaleko kopuru baliokide bat utzi behar baitituzte.
|
|
|
Eta, hala ere, mundu errealean bigarren gastu hori presente dago dudarik gabe: H herrialdearen zorpeko egoiliarrek H herrialdeak bereganatu gabe,
|
beren
etxeko aurrezkiak sakrifikatzen dituztenez H diruko 2 milioi unitateko mailaraino, honek esan nahi du ordainketa hori H ren kanpo zorraren zerbitzu arruntean galdua dela. Ez dago batere argi nola eskura litzakeen gainontzeko munduak batera 2 IM eta 2 HM. Mundu errealean efektiboki gertatzen dena horixe izanik, printzipio determinatzailea hauxe da:
|
|
|
Ikus dezakegunez, Hegoaren hartzekodunak (HH) Iparreko egoiliarrak direnak beraien koegoiliarrek merkataritza inportazioetarako ordainketa gisa gastatzen duten errentaren azken onuradunak dira efektiboki. Egia da, irudikatu berri dugun transferra ez dela zuzena; hala ere, era berean da egia, Hegoaren hartzekodunek (HH) I diruan lorturiko errenta osoki datorrela
|
beren
etxeko ekonomiatik, edo, preseskiago, Iparreko merkataritza inportatzaileengandik.
|
|
|
Zorpeko herrialdeei beren politika ekonomikoak NMFko adituek plazaraturiko arau hertsiei lotzea eskatzen zaie,
|
beren
etxeko diru eskaintza defizit gastuen bidez kontrolatzeko eta beren esportazioak gehitzeko helburuaz. Herrialde horiek beren esportazioak inportazioen parean gehitzeko gai balira ere, oraingoz beharturik egonen lirateke beren kanpo zorraren zerbitzurako behar den atzerritar moneta erostera; eta beren etxeko diru eskaintzaren maila edozein izanik ere, erosketa horrek eragin negatiboa edukiko luke beren moneta nazionalen truke tasan.
|
|
|
Zorpeko herrialdeei beren politika ekonomikoak NMFko adituek plazaraturiko arau hertsiei lotzea eskatzen zaie, beren etxeko diru eskaintza defizit gastuen bidez kontrolatzeko eta beren esportazioak gehitzeko helburuaz. Herrialde horiek beren esportazioak inportazioen parean gehitzeko gai balira ere, oraingoz beharturik egonen lirateke beren kanpo zorraren zerbitzurako behar den atzerritar moneta erostera; eta
|
beren
etxeko diru eskaintzaren maila edozein izanik ere, erosketa horrek eragin negatiboa edukiko luke beren moneta nazionalen truke tasan. Hortaz, presio depreziatzaileak ez dira kudeaketa monetario txar baten ondorioak, dolar (edo beste giltza moneta) estandarraren pean gauzatu behar diren nazioarteko transakzioen bidearenak baizik.
|
|
|
Zahar etxeetan edo zentro espezializatuetan bizi diren adinekoen %30ek bakarrik jarraitzen du dieta osasungarri eta orekatua. Hala erakusten dute zenbait ikerketa zientifikok, eta, gainera, pertsona horiek
|
beren
etxeetan bizi direnek baino elikadura okerragoa jasotzen dutela erakusten dute. Era berean, dementzia, deanbulazioa eta jateko autonomia falta zuten pertsonen nutrizio egoera okerragoa zen, eta nutrizio egoera okerrenak 20 hilabeteren buruan hilkortasunarekin zerikusia zuela ikusi zen.
|
|
|
Espainian, mendekotasun egoeran dauden 65 urtetik gorako pertsonen %72, 8k ez du laguntzarik jasotzen, ez publikoa ez pribatua, eta “bere senide edo lagunen laguntza besterik ez dute”, Unespa aseguru patronalak atzo ‘Ispaleben’ adineko pertsonentzako zerbitzu enpresak aurkeztutako datuen arabera. Espainian, gutxi gorabehera, mendeko 1.300.000 adineko daude, eta horietatik 344.000 bakarrik jasotzen dituzte zaintza formalak, bai egoitzetan eta eguneko zentroetan, bai
|
beren
etxeetan. Unespako datuen arabera, Espainiako biztanleek 297.373 egoitza plaza eskatzen dituzte adinekoentzat; Espainian, berriz, 191.358 plaza daude guztira.
|
|
|
Oso zorte ona omen dute.
|
Beraien
etxean mutikoak bakarrik sortzen bide dira.
|
|
|
Zin egin zioten elkarri ezerk ez zuela egun joanen lurrina zikinduko. Hala, iritsi eta, beren hiria eta
|
beren
etxeak ezaguturik, zoriontsu ziren.
|
|
|
Kontatu zidanez, bat batean, ordaintokira huxtuka zihoala, Pattin eta Remi, euskal hiru koloreetan dekoratu erakuts mahaiaren gibelean,
|
beren
etxeko ardien ekoizpenak promozionatzen begimendu zituen. Ezin pasa bazterretik, arrotz eta ez ikusiarena eginez.
|
|
2002
|
|
|
Historiaurretik artzain kultura ezagutu duen inguru basati hauen (Urbasa izen egokia da oso)" biztanle" ei dagokienez, batez ere lasai asko bizi diren ardi latxak eta pottokak ikusiko ditugu, eta horiez gain sai zuri, basurde, basakatu, katagorri eta abarrek ere bertan dute
|
beren
etxea.
|
|
|
Afaltzen daudenean telebistaren bitartez
|
beraien
etxeetan sartzen diren pertsona horien berri jakin nahi izatea logikoa dirudi, bai. Baina niri hain zaila egiten zait...
|
|
|
" Afrikan ez dago ez eskalerik eta ez etxerik gabeko umezurtzik...
|
Beren
etxekoekin bizitzen dira eroak eta lepradunak. Taldeak babesten ditu.
|
|
|
Buletina sarean ikusteaz gain, harpidetza bidez ere posta elektronikoan jaso daiteke hala nahi izanez gero. Goizero, 2.000 harpidedunek jasotzen dute Hari
|
beraien
etxe edota lantokian.
|
|
|
Asko inguruko errepubliketara, Ingushetiara batik bat, baina baita Dagestan, Georgia eta Errusia bertara ere. Eta beste askok, Txetxenia barruan lekuz aldatu behar dute,
|
beren
etxe, lan eta gainerako guztiak galduta.
|
|
|
1990eko azaroaren 26tik 27rako gauean sute batek kiskali zuen, eta ordutik erdi erorita dauden pareta zahar batzuk bakarrik gelditzen zaizkio zutik. Zoritxarreko gau hartan familia osoa etxe barruan aurkitzen zen, eta arrapaladan irten behar izan zuten garrek
|
beren
etxea irensten zuten bitartean. Familiako alabarik zaharrena, gainera, etxearen leiho batetik bota behar izan zuten suteak harrapa ez zezan.
|
|
|
Mundu globalizatuan, ez al dute handienek
|
beren
etxea altxor preziatumoduan babesten. Ala garai bateko komuna haietara aldatu dira bizitzeko?
|
|
|
Baina garaiko dokumentuek beste errealitate bat erakutsi ziguten: gizarteestamental eta korporatibo baten errealitatea, non gizabanakoaren posizioa taldearekiko zuen harremanean definitzen zen; honek eraldatu egin zuen emakumeenjokaerak aztertzeko modua, eta horrela ulertu ahal izan genuen zergatik egitenzituzten emakume haiek
|
beren
etxeentzako negozioak, nola gobernatzen zituztenberen seme alabak, eta zergatik balio zuten ezkontzaren bitartez harremanak bideratzeko. Noski, gizarte estamental hartan bazeuden menpekotasunak, eta, legez etatradizioz, gizona zen gizarte hartan nagusiena.
|
|
|
Gainera XV. mende bukaeratik XVII. mende erdialderaino prozesu jakin batean mugitu ziren. Prozesu horrek, merkatari izatetik noble moduan bizitzeko aukera eman zien ondarea sortzeraeraman zituen, maiorazkoak sortzera,
|
beren
etxeak, horietako batzuk leinu zaharren bigarren semeek sortutako etxe berriak, etxe noble bihurtzera, eta, EginoMalleatarren kasuan behintzat, noblezia tituluduna lortzera15 Zentzu honetan, gizarte antolaketari dagokionez, Gipuzkoan XVI. mendean gertatu zen dinamikagarrantzitsuenetako baten ordezkariak dira; beren etxeak sortu eta antolatu zituzten, eta antolaketa horretan emakumeek definituta ikusi zuten beren espazioa.
|
|
|
Prozesu horrek, merkatari izatetik noble moduan bizitzeko aukera eman zien ondarea sortzeraeraman zituen, maiorazkoak sortzera, beren etxeak, horietako batzuk leinu zaharren bigarren semeek sortutako etxe berriak? etxe noble bihurtzera, eta, EginoMalleatarren kasuan behintzat, noblezia tituluduna lortzera15 Zentzu honetan, gizarte antolaketari dagokionez, Gipuzkoan XVI. mendean gertatu zen dinamikagarrantzitsuenetako baten ordezkariak dira;
|
beren
etxeak sortu eta antolatu zituzten, eta antolaketa horretan emakumeek definituta ikusi zuten beren espazioa. Prozesu horretan guztian, emakumeak, beti ere leinuen partaide gisa?
|
|
|
Basozilegiek, ondazilegiek, herri basoek, eta abarrek eskaintzen zutenari eskerorekatzen zuen bizimodua biztanle askok, hain zuzen ere egurra, jana, abereentzako tokia eta hornidura... lortuz bertan. Erakunde horiek erasotzeaketa deuseztatzeak jende xumearen galera ekar zezakeen, nekazariak arrotzbihurtuz
|
beren
etxeetan (ikus E. P. Thompson, 1995: 208).
|
|
|
Valentziako gobernuz kanpoko “Terra Pacivo” erakundea hasi da El Salvadorreko nekazari eremu batean etxebizitza antisismikoak eraikitzen, burdinaz eta zementuz eraikiak, duela urtebete lurrikara batek suntsitutako hojalata eta adobe etxeen ordez. Teresa Antón GKE horretako lehendakariak azaldu zuenez, etxebizitza berriek lurrikara baten ondoren
|
beren
etxea mantentzeko aukera emango diete nekazariei, burdinaz eta zementuz eginda baitaude, eta material horiek malgutasun handiagoa ematen diete mugimendu sismiko bortitzak jasaten dituzten eraikinei. Oraingoz, “Terra Pacíficok” elkarteak finantzatu du San Salvador hiriburuaren iparraldean dagoen Nueva Concepción Chalatenangoko landa eremuko lehen bost etxeen eraikuntza.
|
|
|
Andaluziako Gobernuak prestatu duen eta datorren apirilaren 2an argitaratuko den familiaren Andaluziako planak partida bat aurreikusten du Batzordeak etxebizitzetarako ezarritako laguntzak indartzeko. Batez ere adinekoentzako laguntzak lehenesten dira,
|
beren
etxeak beren premia berrietara egokitu ahal izan ditzaten, horrela askotan egoitzetan sartzea saihesteko edo seme alabengandik bereizitako bizitzari uko egiteko. Dirusarreren arabera, 2.400 euro arteko laguntzak jasotzen dituzte etxean obrak egiteko.
|
|
|
Diruz lagundutako obrak dira, adibidez, zoru irristagaitzak jartzea, komunak eta osasun aparatuak egokitzea edo mugitzeko zailtasunak izanez gero eskubandak jartzea. Gainera, adinekoek, normalean etxe zaharretan bizi direnek,
|
beren
etxeetako sistema elektrikoa egungo araudira egokitu ahal izateko partidak aurreikusten dira. Baita argi puntuak biderkatu edo puntu elektrikoak hobetu ahal izateko ere.
|
|
|
Autismoarekin zerikusia duten patologien konplexutasuna, txertoen merkurioak eragindakoa edo ez, eta profesional espezializatuen eskasia direla eta, zailagoa da haurrak eskolatzea eta zentro publikoetan integratzea, askoz hobeto prestatuta baitaude garuneko paralitikoak edo Down en sindromea dutenak jasotzeko. Laguntza publikorik ez dagoenez, guraso batzuek seme alabak
|
beren
etxeetan heztea erabaki dute, horrek irakasleen eta logopeden artean dakarren kostuarekin, baina autonomia erkidego guztietan Euskal Autonomia Erkidegoko eredua hartzeko eskatu dute. Izan ere, autonomia erkidego horietan haur gehienak ikastetxe publikoetan integratuta daude, ikasgela espezifikoekin eta laguntza irakasleekin, eta Administrazioari eskatu diote azter dezala zergatik hitz egiten duten euskal autistek, lau aldiz gehiago.
|
|
|
Hala adierazi zuen Miguel Ángel García Compostelako Ospitale Unibertsitarioko psikologo klinikoak, eta gogorarazi zuen errehabilitazio tratamendu batek, gutxienez urte eta erdi irauten duenak, 7.800 euro inguruko kostua izaten duela medikuntza pribatuan (1,3 milioi pezeta). Gainera, aditu horrek salatu zuenez, “koman dauden paziente asko
|
beren
etxeetan daude, Gizarte Segurantzak ez baitie horrelako kasuei aurre egiten”. Concepción Sarachaga Cébrano de Asturias elkarteko lehendakariak adierazi zuenez, “gizarteak ez du patologia horren berri, uste baitu pertsona batek, komaren ondoren, begiak ireki eta aurreko bizitzara itzultzen dela”.
|
|
|
Espainiako leku askotan, etxebizitzen hormak kareztatu egiten dira. Herrialdearen hegoaldeko" herri zuriei"
|
beren
etxeen fatxaden koloretik deitzen zaie, hain zuzen ere. Zona hauetan duen ospea, eguzki erradiazioa islatzean, kolore zuriak hormek bero energia gutxiago xurgatzea lortzen duelako da, eta, beraz, etxeen barrualdeak freskoagoak dira.
|
|
|
Erretinako alde horretan begi isuriak eragiten dituzten gehienek tratamendu bat izaten dute begiko lesioa pixkanaka ixteko, nahiz eta horrek atzera egin dezakeen. Programa berriari esker, pazienteek
|
beren
etxetik begiratzeko aukera izango dute, ordenagailuaren bidez, ordenagailuaren bidez marraztutako hainbat lerro ikustean jasaten dituzten ikusmen distortsioak saguarekin adieraziz. Ondoren, programak ikusmen deformitateen mapa egiten du, eta arazoren bat detektatzen badu, alarma seinale bat bidaltzen dio, Internet bidez, oftalmologoari.
|
|
|
Gaur egungo diagnosi tratamenduak aplikatzea zaila da, oftalmologoek «pazientearen ikusmen distortsioetan oinarritzen baitira, oso subjektiboak baitira eta pertsona bakoitzaren mende baitaude», adierazi zuen Monesek. Pazienteek
|
beren
etxetik beren ikuspegia ebaluatu ahal izateko, zentro oftalmologikoan egiten diren berrikuspen kopurua murriztuko dute; beraz, «benetan beharrezkoa denean, eta ez lehenago, ez ondoren», adierazi zuen Monesek. Aditu horrentzat, etorkizunean, autodiagnostikorako programa hori beste patologia batzuei aplikatu ahal izango zaie.
|
|
|
Etxez etxeko laguntza programa ez da adinekoentzat bakarrik, baita ezinduentzat ere. Helburua da
|
beren
etxeetan isolamendua saihestea eta, aldi berean, boluntarioekin komunikazio afektiboko alternatiba bat eskaintzea. Halaber, gizarte babeseko gabeziak atzeman nahi dira, eta dagozkien administrazio instantzietara bideratu, segurtasuna emateko, «adinekoak oso ahulak baitira».
|
|
|
Sormena funtsezkoa da haur horiek zaindu behar dituztenen buruan. Adibidez, zenbait familiak jarduera txokoak sortzen dituzte
|
beren
etxeetan gauza desberdinak egin ditzaten, eta aldian aldian aldatzen dira, haurrak aspertu ez daitezen. Trikimailu erabiliena arropa zaharrak, txapelak eta oihalak dituen leku bat prestatzea da, umeak disfraktatu, hainbat pertsonaia hartu eta orduak pasatzeko, adibidez.
|
|
|
Magdeburgon, Saxonia Anhalt estatu federaleko hiriburuan, atzo deklaratu zuten larrialdi egoera, Elbainek hiriko bat izateko arriskua zuelako. Lutza Truemper alkateak esan zuen errieta igandean iritsiko dela, eta, beraz, 20 mila pertsonak
|
beren
etxeak utzi behar dituzte larunbatetik aurrera. Hiri honetako 230.000 biztanle inguru daude, eta hiru metro ur azpitik geratuko dira.
|
|
|
Animaliok etsipenik erogarrienean gelditzen dira, noraezean, janik gabe, gau eta egun
|
beren
etxera itzuli nahian, barnea negar batean dutela.
|
|
|
Zakurren jabe ankerrak, ordea, zapuztu dituztenak,
|
beren
etxeetan lasai geldituko dira.
|
|
|
Bilboko Jasone Camara adiskideak halaxe esaten zidan.
|
Beraien
etxeko txakurra ernari omen zegoen. " Omen" bakarrik, ordea.
|
|
|
Ez da kezkatzekoa ikustea libururik salduenak, gure idazle ezagunenek idazten dituztenak bainoago batzuetan, EGAko azterketak direla, gramatika osoak eta zatikako hiztegiak? Eta gure idazleak ere behin eta berriz aipatzen ditudala, benetan sinesten dugu Sarrionandiak, Durangoko azokan eta hiru egunez, bere liburu izoztuaren 6.000 ale saldu ondoren, erostunek liburuaren bereganatzeko hartu duten presa berarekin tarrapataka irakurriko dituztela
|
beren
etxeko egongeletan egileak idatzitakoak. Benetan sinesten dugu hori hola gertatzen dela?
|
|
|
Clinton iparramerikar presidentea ren ahalegin pertsonalak akordio batetik oso hurbil jarri zituen bi aldeak 2000ko udan, alde bateko zein besteko erradikalen etsaigo irekiaren gainetik. Jerusalemi buruzko eztabaidan jarrerak nabarmen hurbildu ziren, baina palestinar errefuxiatuak
|
beren
etxeetara itzultzearen inguruko desadostasunak azken akordioa galarazi zuen.
|
|
|
Samuel Benthamen ekarpena Panoptikoan ezarriko zen makineria asmatzea izan zen, oinez ibiltzeko gurpil handia, esate baterako, presoei batetik zeregin mesedegarria eta, bestetik, beharrezko ariketa eskainiko zizkiena. Bi anaiek makina horien modeloak eraikitzeko lantegi bihurtu zuten
|
beren
etxearen zati bat. Eraikuntza Panoptikoa testuinguru industrialari lotuta asmatu bazen ere, Jeremy Benthamek horrek espetxe gisan zuen indarrean jartzen jarraitu zuen arreta, eta britainiar gobernua honen diseinuan interesatzeko kanpaina luzea izango zenari ekin zion.
|
|
2003
|
|
|
Bestalde badira gauza batzuk inoiz aldatzen ez direnak: ETAk ez du armak alde batera uzteko keinu txikienik ere erakusten, eta badute hauek ere garaia erretiroa hartzeko; gobernuan daudenek bazuten presoak
|
beren
etxeetatik gertuago ekartzea horrela familiak ez gehiago izorratzearren... Aspaldiko kontuak, geldi geldirik daudenak.
|
|
|
Carmen de Gardiazabal zen nabarmentzen zenetako bat:
|
beren
etxeetan, patroi frantsesak kopiatzen zituzten, eta estilo hartan josten zuten. Geroma anderearen denda 1837 urtera arte egon zen zabalik, hau da, heriotza iritsi zitzaion arte.
|
|
|
27 aizto kolpe eman zizkioten. Emakume horrek demostratua zuen ikerketa batean milaka indiar
|
beren
etxeetatik beste herrietara mugiarazteko operazioa Guatemalako gobernuak eta armadak subertsioaren kontrako plan baten barruan burutu zutela.
|
|
|
Eta berak halako batean: «Gure lagun asko aterarazi dituzte
|
beren
etxeetatik sua oso hurbil zutelako. Guri ere gerturatu zaigu:
|
|
|
“Txita umezurtzak” kanpaina, duela sei urtetik Fauna Autoktonoa eta haren Habitata Berreskuratzeko Taldeak (GREFA) abian jartzen duena, amaitu da aurten, eta arrakasta handia izan du. Gure hirietan eta mendian bizi diren ehunka hegazti arruntek bizia salbatu dute, asteetan
|
beren
etxeetan adoptatu dituzten boluntarioen lanari esker. Untxiak dira, zozoak, enarak, doministikuak eta baita letxuzak eta belatz txikiak ere, kaskoitik atera berriak, egun gutxirekin edo hegan egiteko zorian, habiatik erori eta aurrera egiteko laguntza behar dutenak.
|
|
|
Maçaneteko hirigunea arrisku larrian zegoen, sugarrak udalerriaren ate berberetara iritsi zirenean. Su itzaltzeek “in extremis” gelditzea lortu zuten, eta, hasiera batean bizilagun guztiak ebakuatzea erabaki zen arren, azkenean sutatik gertuen zeuden etxebizitzetatik atera besterik ez zen egin; gainerakoak, berriz,
|
beren
etxeetan geratu ziren, aterik eta leihorik ez irekitzeko, biztanlerian erori zen apal zikinak intoxikazioak eragin ez zitzan. Hala ere, zenbait pertsona artatu zituzten Maçaneteko anbulatorioan, intoxikazioengatik eta nerbioen erasoengatik; suhiltzaile batek, berriz, erredurak izan zituen eta beste batek toxikatu egin zuen.
|
|
|
Joan Clos azaldu zuen Udala arduratzen dela atzo abiatu zen materiala garraiatzeaz, eta, Bartzelona Solidarioa sarean dauden GKE batzuen bidez, materiala helmugara iristeaz eta ustelkeriaren ondorioz bidean ez galtzeaz. Somalian 6 milioi pertsonak utzi behar izan dituzte
|
beren
etxeak herri hau hamahiru urtez suntsitu duen gerra zibilaren ondorioz. Bartzelonako alkateak esan zuen pertsona horien erdiak 18 urte baino gutxiago dituztela.
|
|
|
Biriketako asma eta gaixotasun buxatzaile kronikoak dituzten gaixoek
|
beren
etxeetan kontrolatu ahal izango dituzte beren ukipenen egoera eta arnasbideen ahalmena, tabako pakete baten tamainako aparatu batekin. Teknika berria, Bartzelonako Unibertsitateko Medikuntza Fakultateak eta hiriko Ospitale Klinikoak garatua, berritasun bat da paziente horientzat, batez ere haur eta zaharrentzat.
|
|
|
Hala ere, Administrazioak uste du, Prozedura Zibilari buruzko Legean (PZL) beste erreforma bat egin ondoren, etxegabetzeak gehienez ere bi hilabetera murriztuz gero, errentan hartutako etxeen parkea 1991koarekin parekatuko dela, hau da, etxebizitza guztien %15arekin. Finken Administratzaileen Elkargoen Kontseilu Nagusiak Madrilen antolatu zuen etxebizitzari eta haren sistema juridikoari buruzko azterketa egun batean, bizilagun komunitateetako ordezkariek
|
beren
etxeak errentan ematerakoan segurtasun handiagoa eskainiko dieten lege erreforma berriak sartzeko beharra azaldu zuten. Ildo horretatik, proposatu zen etxebizitza epaitegiak sortzea, mota horretako auziak modu esklusiboan izapidetzen dituztenak eta «eternatzea» eragozten dutenak; horrez gain, pizgarriak ematea alokairuko etxebizitza publikoen parkeak sortzea sustatzen duten udalei, eta laguntzak ematea higiezinak zaharberritzen dituzten erakundeei, ondoren alokairuan merkaturatzeko.
|
|
|
Egun guztian ehun bat pertsona agurtu ondoren, gehienak Oya k sekulan ikusi ez zituenak, azkenean familia Osmanen burasoen etxerat joan zen pixka bat pausatzera. Lehen egunetik
|
beren
etxe berrirat joan beharrak ziren, baina, arazo ttipi bat izan zen hau alokatzen zutenak ez zirelakotz oraindik joanak. Elgar ez ontsa aditze horrek hastapen batean ikaragarrizko haserrea piztu zion Osmani.
|
|
|
Kanpotik ikusiz, lehen begiradan, etxeak biziki xarmanta zirudien, eta inpresio horrek Oya umore onean jarri zuen. Azkenean
|
beren
etxea ukanen zuten, bi hilabete luze horiek amatxi tzarraren etxean pasa ondoren.
|
|
|
bere heteronimoen zerrenda kontatzen hasi nintzen, lokartzeko ardiak kontatzen diren eran (Teresa Rita Lopesek 71 zenbatu omen zituen), idazle baten baitan hainbeste ahots, hainbeste arima, bakoitza bere nortasun eta biografiarekin nahiz eta antzik ere bazuten, guztiak hain baitziren beren baitara bilduak, hain saudadezaleak, beren sentimenduen kontaduria egiten iaioak, bakar jokoan aritzekoak. Eta badaudela erabaki nuen
|
beren
etxeko sofatik mugitu gabe (Pessoaren kasuan Doradores kaleko bulegotik atera gabe) mundua korritu duten idazleak: itsaso zabalak zeharkatu dituzte Homerorekin, infernuak bisitatu dituzte Danterekin, paradisuan izan dira Miltonekin edo gizonaren ezkutukiak argitu dituzte Shakespearerekin.
|
|
|
Kontrola pean zatxikan eremua, nahaspuloa areagotuz, gudarien pausa baratz gisa erabiltzen zuen ATEk gainera, azkenean Armadaren ekintzetaz ez batere kexu aire, eta, karia horretara, legez kanpo nehoiz ez ibili familia osoak arrastatzen zituen,
|
beren
etxeetan errefuxiatuak gordetzen zituztelako. Familia osoak eta adin txikiko haurrak, gardavüak irauten zuen garaian, anitzetan aiton amonekin, auzokoekin geratzera behartuak ziren, non ez zituzten etxekorik gabean, asistentziara eroaten norbait agertu artean.
|
|
|
Lan horietako asko iluntzean egiten dira, baratzeko lanaren ondoren, eta" bigiria" eta dantzekin amaitzen dira. Predikariek gogotik gaitzesten dituzte halako jardun okerretarako
|
beren
etxeak uzten dituzten guraso arduragabeak, eta baita horietara joaten diren gazteak ere, gauza jakina baita" gabeko biarra, egunazko lotsaarija" dela. " Laijeetan bere, sarri beraariz imiñi oi ditubee neskatillaak mutillenen erdijan", elkarri oraka eta musuka ibiltzeko aukera  emanez, eta arrisku bera omen dago alaba edo otseina karobira edo lantegietara bidaliz gero.
|
|
|
Su emaileek dendak, etxebizitzak, ehun lantegiak eta meskitak arpilatu zituzten eta su eman zieten. 150.000 musulmanek baino gehiagok
|
beren
etxeak utzi behar izan dituzte. Komunitate musulmanaren oinarri ekonomikoa guztiz suntsitu dute.
|
|
2004
|
|
|
Batetik, Alzheimer Plana dauka abian, gaitz horrek jotako pertsonen atentzioa ziurtatzeko. Plan horrekin laguntza berezia eskaintzen zaie gaixoei
|
beren
etxeetan eta hainbat erakundetan, eta gaixoen senide eta familiartekoei ere bai.
|
|
|
Gure hezkuntza ereduek mugak dituzte, jakina, baina bestela egingo ez genituen gauzak egin ditugu horiei esker. Aipatu ditudan Neguriko horiek euskararen oihartzuna dute nahiz eta, oraindik ere,
|
beraien
etxean euskara ezjakinen, baserritarren, nekazaritza girokoen edo hiri girotik aparte bizi direnen zerbait bezala bizi duten. Hemen, Rikardo Arregi ekarri behar dut berriz ere gogora.
|
|
|
Komunikabideak erabat aspertzen ditu. Beraz, hedabideen arreta gureganatu nahi baldin badugu, urtegiek
|
beren
etxeetatik bidaliko dituzten ehunka mila lagunek bestelako martingalak erabili dituzte, edo eta amore eman».
|
|
|
Ikasten ari diren hirian ostatua behar duten gazteak eta horiek
|
beren
etxeetan hartzeko moduan diren zaharrak harremanetan jartzen dituzte.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, zaharren %97k nahiago dute
|
beren
etxean bizi, nahiz eta etxeak behar beharrezkoak dituzten baldintzak ez bete, besteak beste, igogailua, berokuntza sistema eta abar.
|
|
|
|
Beren
etxean gustura bizi badira, ez da zertan beste batera aldarazi.
|
|
|
Tokian tokiko herritarrek ere askotan
|
beren
etxean afaria eta ohea eskuzabal ematen dituzte.
|
|
|
Inork ez digu eragozpenik jarriko, espainol gisa edo frantses gisa esistitzeko. Baina
|
beren
etxeari Espainia eta Frantzia izenak eman dizkieten horiei, euskaldun izatea ezer ez izatea iruditzen zaie nonbait. Eta, azkenean, pentsamolde hori geure buruotan ere sartzea iritsi dute?. 9
|
|
|
«Isilpeko merkatu» hauetan lan egitea
|
beraien
etxeko lan taldeentzat diru sarrerak lortzeko estrategia bat zen emakumeentzat. Bizi estrategia hauen artean jarduera ezberdinak aipa ditzakegu.
|
|
|
«Isilpeko merkatuaren» errealitatearen barnean kokatu behar dugu baita ere lehen izendatutako patronen lana. Adibideokin agerian uzten da emakume hauek egiten zuten lana, eta lan horren truke eskuratzen zuten dirua, oinarrizkoa zela
|
beraien
etxeko lan taldearen biziraupenerako. «Ogia irabazten» zuena soilik senarra zenaren irudia apurtzen da beraz.
|
|
|
Gerrako lehenengo hilabete hauetan, tropen hornidurarako, baztandarrek hornidura zutabeak osatu behar zituzten, ezkongabeak eta ezkonduak joan behar zutelarik. Baztandar hauek
|
beraien
etxeko zama abere bat eraman behar zuten zutabearentzako: zaldia, mandoa edo astoa.
|
|
|
Sinatu ondoren, sinaduraren ondoan Viva España'' edo Arriba España gisako leloak idatzi behar zituzten. Hilabete batzuk pasa ondoren lortu zuten
|
beraien
etxeetara itzultzeko baimena. Herrian, ordea, dena aldaturik aurkitu zuten:
|
|
|
Herrian, ordea, dena aldaturik aurkitu zuten: faxistak errepublikar hiriez jabetzen zirenean desfileak eginez ospatzen zuten,
|
beren
etxeetara telefonoz deitzen zutelarik zera erraten zieten: Oiga, un, dos, tres, Bilbao nuestro es.
|
|
|
Urte ilun hauetan, Baztanen jende asko ihes egin nahian zebilen. Egunean zehar, bertakoek
|
beraien
etxeetan babesten zituzten, eta gauean muga zeharkatzen laguntzen zieten. Baztandarrek jende askori lagundu zioten.
|
|
|
Lurrikara gertatu eta bi hilabetera, bizirik suertatu direnek kanpadendetan bizitzen jarraitzen dute, eta oraindik hutsune asko daude berreraikuntzari buruz, Nazio Batuen Albiste Agentziaren (IRIN) arabera. “Jende gehiena dendetan bizi da oraindik” esan zuen Sudi Ahmadzadeh ek, Nazio Batuen Garapen Programaren (PDNU) arduradunak, eta gaineratu zuen bizirik atera zirenen erdiak baino gehiago
|
beren
etxe zaharretatik hurbil bizi direla; beste batzuk, berriz, eremu antolatuetara eraman zituzten. Gaur egun, Bam-en dendak dituzten 18 zelai daude, denak beteak, eta horietan biztanleen biziraupenerako beharrezkoak diren zerbitzu guztiak eskaintzen dira.
|
|
|
Carralgo alkateak, José Luis Fernández Mouriñok, ez zuen baztertu ale solteak etxera janari bila hurbiltzen saiatzea. Agintariek herritarrei gomendatu diete ateak eta leihoak ondo ixteko, bisoiak
|
beren
etxeetara sar ez daitezen. “Bizilagunek norbait ikusten badute, Udalera edo Udaltzaingora dei dezatela, etxeko animalia txikiei eraso egin diezaieketelako.
|
|
|
Hori dela eta, Espainia Europako Batasuneko (EU) etxebizitzen jabetza maila handiena duen herrialdeetako bat da, Greziak bakarrik gainditzen duena, eta La Caixaren txosten baten arabera, tasa %83, 6koa da. Oso hurbil daude Italia, familien %81, 5
|
beren
etxeen jabe baitira; Irlanda (%80); Norvegia (%76, 4) eta Portugal (%76). Alemania da alokairua baino handiagoa duen herrialde bakarra, etxeen jabe diren familien %40, 5 baino ez baitu.
|
|
|
Lehenengo kasuan, ukituriko erabiltzaileek ziurtatzen dute agiri batzuk sinatu zituztela, Gas Naturaleko langileek eskatuta. Agiri horiek
|
beren
etxean aurkeztu ziren, eta instalazioen berrikuspena eginda zegoela adierazten dute. OCUren arabera, gas enpresaren ordezkariek ez dute azaltzen dokumentazio horrek baimena ematen duela Gas Naturalek baja tramitatzeko erabiltzaileak duen konpainia elektrikoarekin, Antoni Brufau buru duen enpresaren bezero izan dadin.
|
|
|
Hala ere, CEACCUk kontsultatutako familien %90ek salatu dute kateak ez direla arduratzen haiekin lankidetzan aritzeaz, ez baitute haurrentzako programa egokirik ematen. Teknologia berriak Teknologia berriei dagokienez, Konfederazioaren txostenak adierazten du haurrek
|
beren
etxeetan ordenagailuei ematen dieten erabilera nagusia pertsonala dela, ez lanekoa, eta, zehazki, %30ek jolasteko erabiltzen duela. 6 urtetik beherakoek ordenagailua erabiltzen dute eskolako lanak egiteko, musikako eta kiroletako web orriak ikusteko, sarean jolasteko eta “txatetan” parte hartzeko (296 elkarrizketatutik 13 soilik).
|
|
|
Kontuan hartu behar da tasa finkoko kredituak ez direla iristen ordaintzeko dauden hipoteka guztien %10era ere (350.000 milioi baino gehiago). Azkenik, notarioek adierazi dute bezero gehienek
|
beren
etxea merkatuko balio erreala baino merkeago eskrituratzen jarraitzen dutela, zergen ordainketan aurrezteko. Hala, Madrilen etxebizitza batek eskrituran duen batez besteko prezioa 215.000 eurokoa da, eta merkatuko prezioetan 300.000tik gorakoa.
|
|
|
Hala ere, demanda judizialen itzalak Estatu Batuetan gero eta zailagoa egiten du gaixo horietako bati erditze baginala egiteko prest dagoen osasun zentro bat aurkitzea. Mediku asko kezkatzen dituena da jarduteko modu horrek emakume batzuk
|
beren
etxeetan edo larrialdiko zesarea egiteko ekipaturik ez dauden zentro naturalistetan erditzen behartzea. Espainiako Ginekologia Elkarteak onartzen du umetokia hausteko arriskua badagoela, baina bere aholkuari eusten dio, ahal den guztietan, zesarearen ondoren baginan erditzen saiatzeko, arrisku gehigarririk ez badago edo lehenengo haurdunaldian erditzea aholkatu ez zuen egoera errepikatzen bada.
|
|
|
han venido a su (propia) casa=
|
beren
etxera etorri dira
|
|
2005
|
|
|
Hala ere luzera gauzak azaltzen dira eta azalduko dira. Ni hor nagoen bitartean nahi badute eta ez badute pilota gora atera dute, eta gainerako kontuak
|
beren
etxean konpontzea aski dute.
|
|
|
Frantzian, mila sei ehun haurrez goiti desagertu da hiru urtez! 40 Eskandalarik sortzen du horrek? UNICEFen arabera 2002 urtean 1,2 milioi haur desagertu da
|
beren
etxeetatik munduan, haurren trafikoaren eraginez, lanean edo putetxeetan aritzeko. Europa eta Ameriketako zibilizatuek jantzi eta oinetakoak merkeago pagatzeko, oporrak Tahitin pasatzekotan, denen beharra baitugu! 41
|
|
|
Ez du hain aspaldi serorak ez zirela beren amaren ikustera joaten ahal beste serora batek ez bazituen laguntzen. Ez zutela
|
beren
etxean lo egin behar... Duela berrogeita hamar urte, jaikitzean denek bezala eskuak ikuziak zituelarik, sakristian berriz garbitu behar zituen apezak, ante missam (meza aitzin) oihalean xukatu.
|
|
|
Diktadura frankistaren lehen urteetan, emakume askok iheslariak ezkutatu zituzten, argitalpen klandestinoak gorde eta banatu zituzten eta
|
beraien
etxeak bilera politikoak egiteko eskaini zituzten. Garai latzak izan ziren oposizioarentzat, kartzelaren eta erbestearen ondorioz arazo larriak egon baitziren antolatzeko eta oposizioko taldeak oso zatituak zeudelako.
|
|
|
1944ko udan, espainiar gerrillari talde batek Pirinioak gurutzatu zituen Espainian sartzeko asmoz (Aran haraneko inbasioa), eta une horretatik aurrera, emakume batzuek gerrillarien borrokari eskainitako laguntza nabarmena bihurtu zen. Emakume horiek
|
beraien
etxeak bilerak egiteko eskaintzen zituzten; janaria, arropa eta sendagaiak ematen zizkieten makiei; Guardia Zibilaren mugimenduetaz informatzen zuten; alderdietako buruak eta gerrillariak harremanetan jartzen zituzten; agiri faltsuak lortzen zituzten; etab. Gerrillari edozein modutan laguntzea, bandidaje y terrorismo, ko ekintza bezala epaitzen zen. Horrela, urteetan, Madril, Kordoba, Malaga, Segovia eta Valentziako kartzelak zigor izugarriak bete behar zituzten emakume, agure eta gazteez bete zen, gerrillariei laguntzeagatik edo senideak izateagatik:
|
|
|
Izan ere, tratamenduek albo ondorio asko dituzte, eta, horren ondorioz, haurrek “ia urtebetean ezin dute eskolara joan”. Horren ondorioz, Palazok azaltzen duenez, “Ospitalean laguntzen hasiko dira, boluntarioekin”, eta, aurrerago, Hezkuntza Sailak “hezkuntza konpentsazioko programa bat egingo du,
|
beren
etxeetan eskolak emateko”. Sailaren eginkizuna, programa aitzindari honetarako, proiektua aurrera eramateko langile kualifikatuak jartzea da, hau da, minbiziak jotako haurrak dauden ikastetxeetan tutoretzak egitea.
|
|
|
Interneteko zerbitzu erabilienak posta elektronikoa (internauten %75, 5ek erabiltzen du) eta informazioa bilatzea (erabiltzaileen %73, 2k) dira. Interneten sartzen diren pertsonen %45, 2k egunero erabiltzen dute, eta, normalean,
|
beren
etxeetan konektatzen dira, %63, 2k; lanean, %43k, eta ikastegian, %20, 1ek. Ordenagailu motari dagokionez, mahai gainekoa etxeen %45, 5ean dago; ordenagailu eramangarriak, berriz, etxebizitzen %8, 9an daude, eta gainerako gailuak, hala nola agenda elektronikoak edo sakelako ordenagailuak, %2, 6an.
|
|
|
Eskura dituzten informazioen arabera, maula egile horiek adinekoen etxeetan agertzen dira, eta, “Osasun Zentrotik datozela alegatuz”, onagra olioaren kapsulak hartzea gomendatzen dela diote. Handik gutxira, produktu horren lagin bat utzi eta jakinarazi dute hurrengo egunetan beste pertsona bat iritsiko dela
|
beren
etxeetara, kapsulak osasun zentrora edo farmaziara jo gabe eros ditzaten. Jakinarazpen horren arabera, iruzur horren eraginpean daudenek produktua onartu eta gero erosi egiten dute, uste baitute, gomendioa osasun zentrotik datorrenez, medikuaren agindupean dagoela.
|
|
|
Malaysiak eta Thailandiak gaur goizean bertan behera utzi dute tsunamiaren alarma, beren zerbitzu meteorologikoek herrialde horietako kostaldera olatu erraldoiak iristeko aukerarik ez dagoela adierazi dutenean. Adierazpen horri esker, eremu horietako biztanleak
|
beren
etxeetara itzuli dira. Agintariek, telebista kanalen bidez, egunsentian mendebaldeko kostaldeko herrietako herritarrei olatu erraldoiak egiteko aukeraren aurrean itsasotik urruntzeko eskatu zieten.
|
|
|
Bitxikeria bat da ez dela ur tanta bat ere erabili iragarkiak grabatzeko. Iragarkietan adibide praktikoak ematen dira, herritarrek
|
beren
etxeetan ura aurreztu dezaten; adibidez, hortzak garbitzean iturria ixtea, bainatu beharrean dutxatzea, garbigailuak eta ontzi garbigailuak ahalik eta gehien kargatzea, autoa baietarekin eta belakiarekin garbitzea, lorategia tantaz ureztatzea edo urtero igerilekua ez hustea. Lema hau aukeratu dute:
|
|
|
Millennium Ecosystem Assessment erakundeak joan den astearen amaieran zabaldu zuen txosten baten arabera, garapen bidean dauden herrialdeetako lehor lurretako haurren heriotza tasa mila jaiotzatik 54 haurrera iristen da, hau da, ura duten guneena halako bi. Txostenaren erredakzioan 95 herrialdetako 1.300 adituk baino gehiagok hartu dute parte, eta gaineratu du planetaren desertizazio gero eta handiagoak arriskuan jartzen duela urik ez izateagatik
|
beren
etxeak utzi behar dituzten pertsonen kopurua handitzea. Dokumentuak dioenez, desertizazioak harea ekaitz handiak ere eragiten ditu, oso urruti dauden eremuetako biztanleen osasunari ere eragiten diotenak eta lehorte garaietako ohiko gaitzekin zerikusia dutenak, hala nola sukarra, eztula edo begiak narritatuta.
|
|
|
Hala ere, ez programaren asmoa ez haren onuradunena ez da Saharako basamortuko bizi baldintza gogorretatik ihes egiteko eta ihes egiteko bide bat bilatzea, haietara ez itzultzeko. Haien martxak pena sortzen du familietan zein haurretan, baina saharar herriaren lagunen elkarteek behin eta berriz azpimarratzen dute haurrak
|
beren
etxera itzultzen direla, gurasoak eta anai arrebak berriro ikusteko asmoz. Sustatzaileek azpimarratu dute Saharako haurrak harmonia ezin hobean bizi direla familietan, beren familiez inguratuta.
|
|
|
Medikuek koproultiboak egin dizkiete kaltetuei, baina oraindik ez dira ezagutzen haien emaitzak. Osasun Sailak ohartarazi duenez, ustez kutsatuta dagoen salmonella produktuaren bizitza komertziala hilabetekoa denez, baliteke herritar batzuek produktu horietakoren bat
|
beren
etxean gordetzea merkatutik kendu aurretik.
|
|
|
Hektarea horiei beste 700 gehitu behar zaizkie, igandean Parke Naturalean ekaitz beragatik deklaratutako beste bi suteek erre zituztenak, Segura de la Sierra eta Orcera udalerrietan eragin zutenak. Ebakuatutakoak itzultzea Atzo arratsaldean, asteartean
|
beren
etxeetatik eta Coto Ríosko ostalaritza establezimenduetatik modu prebentiboan ebakuatu zituzten pertsonak itzuli ahal izan ziren, leku turistiko horretatik sei kilometro baino gutxiagora sua zegoenean. Parke Naturaleko hiru suteetan prebentzioz ebakuatutako pertsonen kopurua 1.500 ingurukoa izan zen, nahiz eta horiek guztiak jatorrizko tokietara itzuli ahal izan diren.
|
|
|
Horietatik, Latzako Oriaren udalerria ukitzen duenak bakarrik du 1 alerta maila, etxeetatik hurbil dagoelako. Bestalde, Correchouso eta Navallos herrixketako 80 bizilagunak
|
beren
etxeetatik atera zituzten sugarretatik hurbil zeudelako, eta beren etxeetara itzuli dira. Galizia osoan ez dago sute aktiborik gaur egun, klima euritsua dela eta.
|
|
|
Horietatik, Latzako Oriaren udalerria ukitzen duenak bakarrik du 1 alerta maila, etxeetatik hurbil dagoelako. Bestalde, Correchouso eta Navallos herrixketako 80 bizilagunak beren etxeetatik atera zituzten sugarretatik hurbil zeudelako, eta
|
beren
etxeetara itzuli dira. Galizia osoan ez dago sute aktiborik gaur egun, klima euritsua dela eta.
|
|
|
Guztira, Texasko agintariek diote ebakuazio historikoa izan dela eremu horretan; 2,8 milioi biztanle Texasko iparralderantz eta Luisianara joan dira, “Rita” ren aztoramenetik ihes egin nahian. Hala ere, datu batzuen arabera, eremuko biztanle asko
|
beren
etxeetara itzuli behar izan dira, ebakuazio masibo horren trafikoak erabat blokeatutako errepideetan aurrera egitea ezinezkoa izan delako. “Rita” urakanaren haizeen indarrarekin batera, tornado batzuk iristen dira, bereziki Baton Rougen (Luisiana).
|