|
2008
|
|
|
Babes instituzionalak gutxiengoaren talde barruko hiztunei diglosiaz haratago joateko aukera ematen dien ingurune soziala sortzen du. Hau da, hiztun horiei esparru sozial garrantzitsuetan
|
beren
hizkuntzan hitz egin ahal izateko aukera ematen dien ingurune soziala. Esparru sozial garrantzitsuetan beren hizkuntzan hitz egin ahal izateak lagundu egiten die hiztunei gora egin ahal izaten eta talde estatusa handitzen (Landry, argitaratzeko prozesuan a).
|
|
|
Hau da, hiztun horiei esparru sozial garrantzitsuetan beren hizkuntzan hitz egin ahal izateko aukera ematen dien ingurune soziala. Esparru sozial garrantzitsuetan
|
beren
hizkuntzan hitz egin ahal izateak lagundu egiten die hiztunei gora egin ahal izaten eta talde estatusa handitzen (Landry, argitaratzeko prozesuan a). Ikerketek adierazi dute, esaterako, hizkuntza esparru publikoetan erabiltzeak eta gutxiengoaren hizkuntza paisaia linguistikoan agertzeak (adibidez, iragarki komertzialetan, bide seinaleetan edo kale izenetan) gutxiengodun komunitateak bizindarra duela nabaritzen laguntzen duela, bai eta taldearen hizkuntza lagunartean eta erakunde sozialetan gehiago erabiltzen ere (Bourhis eta Landry, 2002; Landry eta Allard, 1994b, 1996; Landry eta Bourhis, 1997; Landry, Deveau eta Allard, 2006a).
|
|
|
Esparru sozial garrantzitsuetan
|
beren
hizkuntzan hitz egin ahal izateak lagundu egiten die hiztunei gora egin ahal izaten eta talde estatusa handitzen. Ikerketek adierazi dute, esaterako, hizkuntza esparru publikoetan erabiltzeak eta gutxiengoaren hizkuntza paisaia linguistikoan agertzeak gutxiengodun komunitateak bizindarra duela nabaritzen laguntzen duela.
|
|
|
erregularki hizkuntza horretan hitz egiteak konnotazio ideologikoa du eta, bereziki, solaskideak gure hizkuntza hitz egin ez arren hizkuntzari eusten bazaio. ...garbi adierazten du, edozein elebitasun baldintzatatik urrun, disHizkuntza batean mintzo denak hizkuntza hori utzi du, sistematikoki, erantzun gisa ulertezintasuna, axolagabetasuna, edo bazterketa (nabarmenagoa edo ezkutukoagoa) jasotzen baditu. kriminazio egoeran bizi garela, eta" herri eta hizkuntza batekoa izateari irmo eusten dietenak apartheidera eramaten direla beren lurraldean bertan,
|
beren
hizkuntzan hitz egin ahal izateko baimen eskuzabala emanez" (Adell 2003). Biztanleriaren zati handi batentzat ohiko bihurtu da gaztelania izatea komunikazio hizkuntza, bereziki metropoli barruti handietan, eta horrek nolabaiteko" normaltasun izaera" ematen dio men egiteko ohiturari; gainera, lagundu egin du oro har euskaraz hitz egiteko jokabideak euskal nazionalista izatearen konnotazioa har dezan.
|
|
|
Horren ondorioz, testuinguru publikoetan edo, besterik gabe, gaztelaniadunen aurrean pertsona batek euskara erabiltzea gizabide txarrekotzat edo jokabide baztertzailetzat hartzen da. Gizarte balio horrek eta beste batzuek (adibidez, hizkuntza komunikatzeko tresna baino ez dela, axola duen bakarra elkar ulertzea dela, euskaraz hitz egitea txokokeria edo kosmopolitanismo falta modu bat dela) hiztunek
|
beren
hizkuntzan hitz egiteko aukera murrizten dute (betiere, beren hizkuntza ez bada gaztelania) Jakina den moduan, baldintzapenaren paradigmari jarraiki, jokabide bat sistematikoki zigortzen bada, jokabide hori izateko aukera murriztu egiten da.
|
|
|
Engainatzeko teknikak Iruzurgileak paradisu fiskaletan eratutako enpresen atzean ezkutatzen dira, eta Eskandinaviako turistak eta, batez ere, britainiarrak izaten dituzte helburu. Pertsona turista bat dela aprobetxatu dute, erlaxatuta dagoela, oporretan dagoela, ohikoa ez den ingurune batean… Normalean,
|
beren
hizkuntzan hitz egiten duen norbait hurbiltzen zaie, eta konplizitate sistema bat ezartzen dute, kasu askotan iruzurra eta iruzurra egiten duena. Iruzurra kontratuaren hasieran edo amaieran egiten da, edo gozatze aldietan.
|
|
2011
|
|
|
Halaber, indigena asko beraien hizkuntzaz lotsatu egiten dira, eta baztertu egiten dute. Ez dute
|
beraien
hizkuntzan hitz egiten, baliorik ez duela uste dutelako. Pentsaera hori aldatzen ez den bitartean zaila izango da hizkuntza indigenek aurrera egitea?.
|
|
2012
|
|
|
Oso txarrak dira arrazoiketan, eta sutsuak kontra egiten, zuzen daudenean izan ezik, gutxitan gertatzen den gauza. Irudimena, fantasia eta asmamena guztiz ezezagunak zaizkie,
|
beren
hizkuntzan hitzik ere ez dute ideia horiek adierazteko; haien adimen eta gogoeta guztiak aipaturiko bi zientzia horietara mugatzen dira.
|
|
|
Arraren kasuan indarra baloratzen da batez ere, eta xarma emearentzat, eta ez maitasuna hartzen delako kontuan, baizik eta arraza honda ez dadin; eta gertatzen bada emea bereziki indartsua izatea, xarma hartzen da kontuan senarra aukeratzeko. Gorteiatzea, amodioa, opariak, alarguntasunak eta ezkonsariak ez dira haien buruetan sartzen, eta
|
beren
hizkuntzan hitzik ere ez dute horiek adierazteko. Gurasoek eta lagunek horrela erabaki dutelako bakarrik elkar ezagutu eta batzen dira bikote gazteak; egunero ikusten dute horixe egiten eta izaki arrazional batek egin beharrezkotzat jotzen dute.
|
|
|
Beste hizkuntza batzuen ezagutza ere baloratzen da, hala nola frantsesa edo alemana. Ez da beti posible atzerrian praktikatzea, batez ere krisialdietan, baina badira beste irtenbide ekonomikoago batzuk ere, hala nola trukeko ikasleekin geratzea eta hiria erakustea ordu batzuetan
|
beren
hizkuntzan hitz egitearen truke.
|
|
2013
|
|
|
Hots, herrimina oroz gainetik etxearenganako sentimenetan oinarritzen zen. Eta Gérard Baconnier, André Minet eta Louis Solerrek diotenaren arabera, soldaduek beren gutunetan
|
beren
hizkuntzako hitz batzuk idazten zituztenean, katalanez adibidez, «hitz goxoak» edo «bihotzeko hitzak» sartzeko izaten zen. Hizkuntzek alde afektiboa zeukaten, maitasunari lotua.
|
|
2015
|
|
|
Hizkuntzari dagokionez, NFB erakunde elebiduna bada ere (webgune ofiziala frantsesez eta ingelesez agertzen da), Highrise proiektuko hizkuntza ofiziala ingelesa da. Dokumental bideoetan agertzen diren pertsonek
|
beren
hizkuntzan hitz egiten dute, eta azpitituluak ingelesez agertzen dira.
|
|
2019
|
|
|
Bestetik, ez nintzen gaizki sentitu ez zekitelako espainiera. Haien komunitatera banoa eta
|
beraien
hizkuntza hitz egiten badute, zergatik inposatu behar dut nire hizkuntza. Ezagun hari esan nion maiaz hitz egingo nuela, baina ez egiteko barrerik.
|
|
2020
|
|
|
Bi institutuak gonbidatuak izan dira, bai, baina ezin izan dute
|
beraien
hizkuntzan hitz egin. Ez zegoen itzulpen posiblerik euskaratik edo katalanetik.
|
|
2021
|
|
|
LISTEN proiektuak pertsonak gaituko ditu
|
beren
hizkuntzan hitz egin dezaten beren buruarekin lasai eta seguru sentitzen direnean, bai eta beren solaskideek hizkuntza berean hitz egiten dutela ziur ez daudenean ere. ikastetxeen hezkuntza helburuak berme osoz eta baldintza berdinetan lortu ahal izateko.
|
|
|
LISTEN proiektuaren helburuetako bat da hizkuntza asertibitatearen kontzeptua irakastea desagertzeko arriskuan dauden hizkuntzetako, hizkuntza indigenetako zein eskualdeetako edota eremu urriko hizkuntzetako hiztunei. LISTEN proiektuak pertsonak gaituko ditu
|
beren
hizkuntzan hitz egin dezaten beren buruarekin lasai eta seguru sentitzen direnean, bai eta beren solaskideek hizkuntza berean hitz egiten dutela ziur ez daudenean ere.
|
|
|
“Askotan, bullying a jasaten duten haurrek mina izaten dute eskolara ez joateko edo ondo ez daudela esaten dute. Komunikazioa funtsezkoa da, baina ez da ahaztu behar haurrei
|
beren
hizkuntzan hitz egin behar zaiela. Elkar ulertzea nahi badugu, beren testuinguruan jarri behar dugu geure burua.
|
|
2022
|
|
|
Goldaraz izeneko anaia kaputxino batekin joan nintzen.
|
Beren
hizkuntzan hitz erdirik ere ez genekien. Goldaraz, ordea, saltinbanki bat zen, eta, itzulipurdiak eginaz, keinuka eta marruaka, irriz jarri zituen denak.
|
|
|
–
|
Beren
hizkuntzan hitz egiten duzu, andrea?
|
|
2023
|
|
|
Komunitateen egunerokotasunean sartzen ginen arren, elkarrizketatuek adierazi zuten lasai bizi izan zituztela egoera horiek,
|
beraien
hizkuntzan hitz egiten zuten herrikideek egiten zituztelako elkarrizketak, eta ez erroldagile edo zerga kobratzaileek; are gehiago, batzuk harritu egin ziren ikustean ikertzaile elkarrizketatzaileak kitxua hiztun indigenak zirela4 Komunitateetan harridura eragin zuen beste kontu bat zera izan zen: ikustea kitxuaz idazteko ez dagoela inolako arazorik.
|
|
|
Bizipen horien ondorioz, ume horien autoestimua eta identitatea kaltetuta geratu ziren, eta umeak komunitateetara itzuli zirenean, eta hazten ziren heinean, lekuz kanpo sentitu ziren (RCAP 1996, 16). Askok
|
beren
hizkuntza hitz egiteari utzi zioten, eta gehienek ez zieten ondorengoei irakatsi (First Peoples’ Cultural Council 2015, 45). Bestalde, XX. mendearen erdian Indian Day School izeneko eskolak sortu zituzten, eta umeek arratsaldean etxera itzultzeko baimena zuten arren, hezkuntza sistemaren helburu nagusia ez zen aldatu.
|
|
|
ERCk eta PSOEk izenpetutako akordioaren arabera, Kongresuan ez ezik, euskaldunek, katalanek eta galiziarrek aukera izan behar dute justizia administrazioan ere
|
beren
hizkuntzan hitz egiteko, eta Espainiako Estatuko administrazio guztiek hiztun horien eskubideak bermatu behar dituzte. Horretarako baliabideak jartzea hitzartu dute, eta lege organiko bat garatzeko prestasuna agertu.
|
|
|
Eta lortu litzake hori gizarte talde guztietan; orokortu euskararekiko jarrera on horiek eta hizkuntza aniztasunarekiko jarrera on horiek, eta praktikara eraman. Baita ikusi dugu atzerritar jatorriko familia batzuek beraien nortasuna aipatu arren,
|
beraien
hizkuntzak hitz egiteari uzten ari direla, eurena utzi eta gaztelaniaz ari dira... Hor hizkuntza galera bikoitza ari da gertatzen, eta uste dut eskolak eta gizarteak bultzadatxo bat eman geniokeela, eta gogoratu hizkuntza aniztasuna eta gure nortasuna lotuta doazela, eta jatorrizko hizkuntza bultzatzeak ez duela zertan ekarri beste hizkuntzetan gaizki moldatzea edo etorkizunera begirako baldintza okerragoak izatea.
|
|
|
Herriko plaza moduko leku hari marae zeritzon, eta egun ere halaxe deritzote herri margotuko kideek. Bertan kultura goresten dute eta
|
beraien
hizkuntza hitz egin; tribuen arteko elkarlanak adosten dituzte, eta arazoak eta konponbideak eztabaidatu; urtebetetzeak ospatzen dituzte, eta hilberriei agur esan; eta baita bisitariei harrera egin ere.
|