|
2000
|
|
|
Poeta talde honetakoek oinarri filosofikoei dagokienez Nietszche, Heidegger eta Witgensteinen irakurle dira, eta
|
beren
obrak desenkantuaren filosofiaren adierazbide bilakatzen dira. Zientziak eta positibismoak eskaintzen duen mundu ikuskera segurua baztertzen dute eta historiaren nahiz progresoaren kontzeptuak zentzu gabe bilakatzen zaizkie.
|
|
2001
|
|
|
Baina, era berean, antzerkiaren lan handiak ezagutu ezinak izango zitzaizkigun paperean jaso izan ez balira. Jakina da era berean egile handiek lan egiten zuten konpainietan antzezteko egiten zituztela
|
beren
obrak, ez irakurriak izateko. Eta hortxe ikusten da aldaketa, alegia, autore horiek erabiltzen zuten literatura, esateko pentsatzen zuten, eta askotan, aldiz, antzerki lan asko literarioegiak suertatzen dira, alegia, antzerki ekintzarako makal geratzen direla.
|
|
|
Beraiek dira gizon" zaharrak" eta ni gizon berria.
|
Beraien
obraz erraz trufa naiteke; nire obra propioaz trufatzen naizen bezala.
|
|
2003
|
|
|
Pentsa daiteke euskarazko hezkuntza interesatzen zitzaien heinean, historia formazio zibil horren parte gisa ikusiko zutela, eta hortik euskarazko historia lanak idazteko beren proiektuak. Kontrara, euskal idazle eliztar gehienek,
|
beren
obretan euskal historiaren oihartzun batzuk jaso arren, ardura nagusi gisa erlijioaren irakaspena zuten, ez historiarena. Zentzu horretan, aipaturiko lau saio horien bultzatzaileak ekimen indibidualez aritu ziren nagusiki, ez izanik, oro har, erakundeen babes sendorik.
|
|
|
Gure literatura txikia da eta poztu egiten dira idazle kontsakratuak gazte bat agertzen denean. Nik hogeita bost urte bakarrik nituen eta zahartuxeak iruditu zitzaizkidan, garaiz kanpoko igaliek duten kolore zurbil eta ajatuarekin, hain urduri eta adeitsu emakume gazte batekin zeudelako eta hain aitakoi aldi berean, aholku bat beti pronto ezpainetan; beren buruaz eta
|
beren
obraz hitz egiteko sekulako gogoarekin, beren konplexuen morroi, gaueko hitzorduak luzatu nahian ibiltzen ziren beren galai itxura zainduegi horiek exhibituz, zenbat eta beranduago emakume gazte batekin ikusi, orduan eta harroago, ez gauza handirik egiteko asmorik zutelako, oso zuhurrak baitziren eta adorerik gabeak, gehienez ere ukondotik heltzera iristen zitzaizkizun jendez beteta zeuden lekuet... Formol usain pixka bat zeriela erabaki nuen.
|
|
2004
|
|
|
|
Beren
obra garatzeko euskailu gisa argazkia baliatzen duten artista plastikoen uholde bortitz samar horren aurrean badirudi aspalditiko autoreak zaharkitu egin direla, lehen lerroan sekula ere izan gabe.
|
|
2006
|
|
|
Alegia, konpromisorik baden, edo ez den. Badira idazle batzuk oso intimista, bere buruaren edo bizitzaren azterketa psikologiko edo pertsonala beste helbururik ez dutenak, baina, nire ustez, idazle serio guztiek dute konpromisoa, eta hori garbi ageri da
|
beraien
obran. 50eko belaunaldiari dagokionez, neurea, oso konprometitua zen, konpromiso sozial handikoa.
|
|
|
Baina badakizue, Saizarbitoriari guretzat izugarri horterak ziren abeslari frantses haiek gustatzenzitzaizkion, eta bere belaunaldikide gehienek rocka gorrotatzen zuten, IbonSarasola araua konfirmatzen duen salbuespena bada ere. Bernardo Atxagak, KoldoIzagirrek eta beren belaunaldikideek ez zuten, gu argitaratzen hasi ginenerakobehintzat, rock askorik azaldu
|
beren
obretan, edo bat ere ez, nahiko zaleak izanarren. Rock edo pop ez da ondo ikusita egon euskal munduan nahikoberandu arte.
|
|
|
Aldehorretatik oso bidaide sentitzen ditut Aingeru Epaltza, Xabier Montoia, MikelAntza, Iñaki Uria, Juan Luis Zabala eta enparauak. Honekin ez dut esan nahi nirebelaunaldikide guztiei rock musika gustatzen zaienik edo
|
beren
obretan aurkidaitekeenik, baizik eta gure belaunaldia izan zela musika mota hau presentziaminimo batez euskal literaturan sartu zuen lehenengoa. Imajinatu nire poza XabierMontoiak. Euskal abestia hil da, gora rock and rolla?
|
|
|
Hortaz, sorkuntza kontratua ez da
|
berez
obraren ustiaketa eskubideak lagatzeko kontratu bat, obraren sorrerari zor zaion emaitza kontratua baizik, eta, azkenean, mandatua egiten duen horren eskubidea izango da. JILTBk, ordea, kontratu bidez eskualdaturiko eskubideen erregimena ezartzen duenean, dagoeneko existitzen diren obrez dihardu, horiengandik sortu baitzen egilearen jabego intelektuala, eta obraren ustiaketaren bitartez lortzen baita etekina.
|
|
|
Azken urteotan erakustaldi hau sendotu egin da “eta artista gazteen lanak bultzatzeko helburua ondo betetzen ari da”. Getxoarten, artistek era zuzen eta xumean ezagutzera ematen dituzte
|
beren
obrak; izan ere, Arte Berrien Aretoan proposamen artistiko oso pertsonalak ikus daitezke. Bestalde, artista berriak ezagutzera emateko, katalogo bat argitaratzen da.
|
|
2007
|
|
|
Alfonso Sastrek Berrian: «Oraingo antzerki egileek ez dute, lehengoek bezala, ildo jakin baten barruan idazten
|
beren
obra, zentzu jakin bati lotutako ildoan, norabide jakin batean. Francoren garaian, esaterako, taldeen helburua antzerkiaz harago zihoan, Francoren aurkako eta askatasunaren aldeko borrokan txertatuta ikusten zuten beren lana taldeetako kide guztiek(...) Ez zen egokia antzerkiaren gehiegizko politizazioa ere, antzerkia politikaren morroi huts bihurtzea, baina ez dut uste oso aberatsa denik antzerkia inongo ildotan kokatu gabe eta obraz haragoko inolako xederik gabe egitea ere».
|
|
|
Hirurok idatzi zuten bai galizieraz eta bai espainieraz. Baina Palacký txekiarrak alemanez; eta Lönnrot, Snellmann eta Runeberg suomiar abertzale gorenek suedieraz idatzi zuten
|
beren
obra; hasieran batez ere.
|
|
|
Baina Egmontek hilezkortasuna lortu zuen XIX. mendean, bai Goethek (1780) eta bai Beethovenek (1810) Egmont gogoratzeko
|
beren
obrak burutu zituztenean.
|
|
|
Horrela egin da audiogia zerbitzuekin. Aztertutako 30 museoetatik 12k bakarrik eskaintzen dute bisitariek pinakotekan egindako ibilbidea aberasteko, audio erreproduzitzaile baten bidez
|
beren
obra nabarmenenak banan banan azalduta. Horietako zortzitan, zerbitzu hau sarreraren prezioan sartuta dago, eta gainerakoetan, audioguiaren prezioak Joan Miró Fundazioak eta Thyssen Bornesmiza Museoak ordaintzen dituzten lau euroetatik Prado eta Sofia Erregina Museo Nazionalak eta Bilboko Arte Ederren Museoak ordaintzen dituzten hiru euro eta erdietatik bi euroraino doaz.
|
|
|
Eleberriak, ipuinak eta istorioak idazten lan zaila egiten duten gizon eta emakumeek, azken batean, mundua liluratu dute
|
beren
obrekin, era guztietako irakurleak maiteminduko dituzte beren pose eta aditzarekin, eta, kasu batzuetan, matxinatutzat jo dituzte beren jarreragatik. Goresmen eta kritika zorrotzenak idatzi dira.
|
|
|
Beste alde batetik, artista bera ezagutzen hasten da, alegia, anonimatutik irteten da:
|
beren
obrak sinatzen dituzte eskultoreek, buztingileek edo margolariek, inskripzioak uzten dituzte arkitektoek191, eta guztiak iturri literarioetan agertzen dira: leku garrantzitsua lortu dute gizartean192 Adibide paradigmatikoa da Fidiasena:
|
|
|
Aurrerantzean ere, idazle eta filosofo gehienek hartuko zuten
|
beren
obretan arteari buruzko gogoeta320:
|
|
2008
|
|
|
Inoiz desagertuko ez dena artista zenbaitek
|
beraien
obrak esplikatzeko duten joera da.
|
|
|
Volksgeist ideia teorikoki gaitzetsi egiten zuten, de facto
|
beren
obran guztiz asumitzen zuten:
|
|
|
Intelektualak kultura arloko pertsonak ziren, idazleak, irakasleak, artistak, beren lanaz gain nazioaren errealitatea aztertu eta ongi komunaren izenean soluzioak proposatu gura zituztenak. Beren asmoa ez zen normalean botere politikoa zuzenean hartzea, baina bai errealitate sozialean eragitea, dela beren idazkiekin, dela
|
beren
obrekin, dela agintariei emandako aholkuekin. Desberdinak izan ziren proposatu zituzten soluzioak.
|
|
|
Albedrio.infok larunbat honetan Madrilen antolatutako kultura librearen aldeko jardunaldietan, parte hartzaileek autore eskubideen aldeko elkarteen kudeaketan gardentasunik eza salatu zuten. “Horiek Interneteko errealitatera egokitu lirateke, non jabetza intelektuala errespetatzea bateragarria baita erabiltzaileek eta sortzaileek
|
beren
obretarako nahi duten edukien kudeaketa eredua aukeratzeko duten askatasunarekin”, adierazi zuten. Egile eta Editoreen Elkarte Nagusiko (SGAE) bazkideen kalkuluen arabera, 200 autorek baino gutxiagok kobratzen dute gehiago, kanon gisa, urte bakoitzean beren lana sortzeko kontsumitzen dituzten produktuetan.
|
|
|
Horrela egin da audiogia zerbitzuekin. Aztertutako 34 museoetatik 15ek bakarrik eskaintzen dute bisitariek pinakotekan egindako ibilaldia aberasteko, audio erreproduzitzaile baten bidez
|
beren
obra nabarmenenak banan banan azalduta. Horietako seitan, zerbitzu hau sarreraren prezioan sartuta dago, eta gainerakoetan, audioguiaren prezioak Joan Miró Fundazioak eta Thyssen Bornesmiza Museoak ordaintzen dituzten lau euroetatik Prado eta Sofia Erregina Museo Nazionalak eta Bilboko Arte Ederren Museoak ordaintzen dituzten hiru euro eta erdietatik bi euroraino doaz.
|
|
|
Bizilagunetako bat ados ez badago, ezin izango da egin nahi zen obra hasi. Hala ere, jabekideen batzarrak uko egiteak ez dakar
|
berekin
obra egitea ezinezko izatea, erabakia inpugnatu egin baitaiteke. Komunitateak baimena eman badio beste bizilagun batzuei antzeko itxiturak egiteko, interesdunari obra egiteko baimena eman dio.
|
|
|
botere guneen, hedabideen eta intoxikazio informatiboaren arteko harremanak gero eta estuagoak dira, kazetaritza itotzeraino. A zer nobedadea!, esango duzue, baina gaur argia ikusiko omen duen best seller aren egileek epaitegietara eraman nahi dute El País kazeta, orain,
|
beren
obra zikintzen saiatzeagatik. Zetarik finena ere lokaztuta ageri duen gure eguneroko mediatizatuari txatal bat garbitze aldera, bai.
|
|
|
Euskaldunon Egunkaria n atalka argitaratu eta gero, liburu gisa ere argitaratu zuen Mendigurenek Patakon (Elkar argitaletxearen Branka sailean, 1992an), baina 1002 gaua rekin ez du, oraingoz behintzat, antzekorik egiteko asmorik. «Uste dut idatzi dudana eta uda honetan BERRIAn argitaratuko dena ez dela
|
berez
obra bukatua, obra luzeago baten hasiera baizik. Narrazio horrekin aurrera jarraitzeko asmoa dut, baina asmo hutsa da oraingoz; ez dakit ziur ez segituko dudan, ezta, segitzekotan, zer estilotan segituko dudan ere».
|
|
|
Zinemagintzak ezinbesteko ditu gidoilariak, eta horiek beren lana ekoizpen enpresei nola aurkeztu jakin behar dute halabeharrez;
|
beren
obra pantailan ikusi nahi baldin badute, bederen. Hala, ekoizleak beren sorkuntza lanera zelan erakarri irakatsiko die Paco Rodriguez Filmax enpresako buruak Zinebiren gidoiaren asteko ikastaroan izena ematen dutenei.
|
|
|
Mundu bitxia euskal literaturarena. Gainontzeko literaturetan Jimenezen adineko idazleak
|
beren
obra heldu eta sendoenak idazteko garaian daudela uste da, eta gurean, aldiz, badirudi adio esateko tenorean daudela. Edonola ere, Jimenezek azkenak eman dituela pentsatzea gehiegikeria iruditzen zait.
|
|
2009
|
|
|
Horietako bakoitzean, eremu bakoitzari dagozkion obra guztien ikuspegi birtualak azaltzen dira, solairuz solairu eta aretoz areto sailkatuta. Bestalde, Louvrek bisitariei aukera ematen die bisitariek bertatik bertara ikus ditzaten
|
beren
obra enblematikoenetako batzuk, hala nola “Mona Lisa”, “Pompadourreko markesaren” erretratua edo “Samotraziako garaipen alada”. Britainiar Museoa Munduko antigoaleko museoen artean ospetsuena da bere obretan on line ibilbideak egiteko aukera ematen duen beste museoetako bat.
|
|
|
Sortzaile futurista batzuk, Marinetti tarteko, faxismoari lotu zitzaizkion, baina ezkertiarren artean ere onespen zabala izan zuen mugimenduak. Vladimir Maiakovski eta Nazim Hikmet idazleek, esaterako, futurismotik edan zuten
|
beren
obrak sortzeko.
|
|
|
Remigio Mendiburu bigarren belaunaldi hartako eskultoreetako bat izan zen. Talde zoragarria osatu zuten, baina
|
beren
obra ez da lehen belaunaldia osatu zuten artistena bezain ezaguna.
|
|
|
Christiane Giraud eskultorearenak eta Jean Pierre Aubert margolariarenak. Haize Berri elkartearen kultur etxeko erakusgela nagusian aurkituko dira
|
beren
obrak. Girauden obrak, denei mintzo direla?
|
|
|
Azken urteotan erakustaldi hau sendotu egin da eta artista gazteen lanak bultzatzeko helburua ondo betetzen ari da. Arte Sortu Berrien Aretoan, artistek era zuzen eta xumean ezagutzera ematen dituzte
|
beren
obrak; izan ere, Arte Berrien Aretoan proposamen artistiko oso pertsonalak ikus daitezke. Bestalde, artista berriak ezagutzera emateko, katalogo bat argitaratzen da.
|
|
|
Gero eta arreta handiagoa pizten du hainbat idazleren emazteek
|
beraien
obretan jokatutako rola. Oso atzera jo genezake argitze horretan.
|
|
|
|
Beren
obraren jabe izateko helburuz, Jo Ta Ke zigilua sortu zuten 2006an, eta horren pean eman dituzte argitara azken lanak: Jainko hilen uhartean diskoa, Une iraunkorrak DVDa eta oraintsu kaleraturiko Su Ta Gar 20 urte disko bikoitza eta DVDa.
|
|
|
[...] Eskuan teoriak dituztela pintatzen dutenek, beren baitako onena hiltzen dute:
|
beren
obraren giza balioa" (Sebastià Gasch, Una conversa amb Josep de Togores).
|
|
2010
|
|
|
EBIko legelariak gogorarazi zuen 2001eko autore eskubideei buruzko Europako zuzentarauak adierazten duela soinu, ikus eta ikus entzunezko materiala erreproduzitzeko eskubidea autoreei, interpreteei eta ekoizleei dagokiela. Hala ere, adierazi zuen zuzentarauak baimena ematen diela estatu kideei kopia pribatuak egiteko, baldin eta zaintzen badute eskubideen titularrek “bidezko konpentsazioa” jasotzen dutela,
|
beren
obra eta prestazio babestuak erabiltzeagatik “egoki” ordaintzeko. Espainiak, hala, zabaldu zituen lanak erabilera pribaturako erreproduzitzea baimendu zuen, egilearen baimenik gabe, eta “oroharreko prezioan” ordaintzea ezarri zuen eskubideen titularren alde.
|
|
|
Idazleek prezio hau jar dezakete: komenigarritzat jotzen dituzte
|
beren
obrak eta inprimaketa mota aukeratzea. koadernaketa.
|
|
|
Gaur egun, sortzaileei bide ematen dieten plataforma ugari daude sarean lanak banatu eta ezagutzera ematea, balizko jarraitzaileak. Oro har, plataforma horiek irabazien ehuneko bat kobratzen diete egileei, edo produktu edo zerbitzu bat proposatzen diete
|
beren
obrak, baina irabazi marjina handiagoak dituztenak, kasu gehienetan, kultura enpresek finkatutakoei. tradizionalak.
|
|
|
Horietako bat audiogia zerbitzua da. Aztertutako 38 museoetatik 15ek bakarrik eskaintzen dute bisitariek pinakotekan egindako ibilaldia aberasteko, audio erreproduzitzaile baten bidez
|
beren
obra nabarmenenak banan banan azalduta. Horietako bostetan, zerbitzu hau sarreraren prezioan sartuta dago (Guggenheim Bilbao, Arte Ederrak Coruñan, Museu Nacional d´Art de Catalunya, Antoni Tapiès Fundazioa eta Arte Garaikideko Andaluziako Zentroa), eta gainerakoetan audioguiaren prezioa Joan Giró Euro Fundazioaren lau eurotik gorakoa da.
|
|
|
Itzulpengintzaren kontra deus ez dut funtsean, atzerriko gauzak gure plazer guziarentzat heltzen zaizkigu bide horretatik eta irakurtzen dugun anitz gauza frantsesez edo euskaraz dira, baina beste hizkuntzetarik heldu. Euskal idazle profesionalek
|
beren
obrak itzulirik agerrarazi nahi izatea normal zait eta ongi egina izan dadin indar ezartzea lehentasuna ere. Arras bestalde zait erraten den gauza guzien itzulpen sistematikoa," egun on/ bonjour".
|
|
|
Orkestra handi askok ez dituzte behar bezala zaintzen bakarlarientzat egituratutako kontzertuak,
|
beren
obra multzoetan soilik sinfonia itzelak azpimarratzen eta dastatzen dituztelako. Honako honetan, Pletneven irakatsia itxuraz ezkutuan antzematen den lana goraipatzea izan da, eta begi bistako emaitza hor dugu:
|
|
2011
|
|
|
Zer dela-eta hainbeste neke gorpua apaintzen, uretara botatzeko gero? Hiltzaile batzuek eszenatokia edo hilotza prestatzen dute jendeari aurkezteko; harro daude
|
beren
obraz, eta artelan bat balitz bezala antolatu ohi dute ikuskizuna. Kasu honetan, berriz, gorpua oso ondo ezkutatzen saiatu da hiltzailea; ez zuen, beraz, inork topatzerik nahi.
|
|
2012
|
|
|
Libreago daude, adibidez, bai ETAk bai estatu espainiarrak astakeria handiak egin dituztela esateko. Euskal gatazka bere osotasunean islatzen saiatu diren idazleen artean euskal literaturako onenetakoak daude (nahiz eta
|
beren
obrek batez besteko txikia osatzen duten testuinguru orokorrean): Ramon Saizarbitoria, Anjel Lertxundi eta Bernardo Atxaga, besteak beste.
|
|
|
Nemirovsky bezala, judua zen Zweig; eta, Nemirovskyri bezala, nazien jazarpen gupidagabearen biktima zuzena izatea egokitu zitzaion.
|
Beren
obren mamian ere aurkitu ditu antzak Alberdaniako editoreak, haren ustez hala Nemirovsky nola Zweig «psikologia sakonetan» sartzen baitira, «pertsonaiaren barrua erakusteko», baina« txapa psikoanalitikorik gabe». Ukrainako familia aristokrata bateko kidea zen, jaio zenean, Irene Nemirovsky, eta Euskal Herrian eman zituen uda asko txikitan, Miarritzen, Donibane Lohizunen eta Hendaian batez ere.
|
|
|
Hortaz, sorkuntza kontratua ez da
|
berez
obraren ustiaketa eskubideak lagatzeko kontratu bat, obraren sorrerari zor zaion emaitza kontratua baizik, eta, azkenean, mandatua egiten duen horren eskubidea izango da. JILTBk, ordea, kontratu bidez eskualdaturiko eskubideen erregimena ezartzen duenean, dagoeneko existitzen diren obrez dihardu, horiengandik sortu baitzen egilearen jabego intelektuala, eta obraren ustiaketaren bitartez lortzen baita etekina.
|
|
|
Baina, horien aurka, Badiouk artearen iraupenaren dimentsioa azpimarratzen du. Surrealistek, aldiz, artearen betiereko unea azpimarratzen dute, eta hori da beraiek
|
beren
obretan plasmatu nahi dutena. Amodioa bezala, artea ere munduan gertatzen da eta hor utzi behar ditu bere aztarnak.
|
|
2013
|
|
|
Obren ondoan jarri lauki arrosa horietan idatzi testu esplikatibo horien irakurriz ohartu daiteke kodigo horietaz. Artistak usu entzun daitezke erraten
|
beren
obraz esplikazioak ematea zaila zaiela, hitzekin ez dakitela eta horregatik dituztela beste adierazpide batzuk aukeratu. Kasu honetan ere hori gertatzen dela pentsa daiteke, nonbait.
|
|
|
Gobernuak «lainoan» biltegiratzeko plataforma berriak aztertzen ditu, karga aplikatu beharreko euskarri gisa Hala ere, egia da Gobernuak Jabetza Intelektualaren legearen erreforma berri batean lan egiten duela, eta, aldi berean, Europar Batasunak kontzeptu hori Europako eremuan aldatzea pentsatzen duela. Europa mailan jaitsiko liratekeen proposamenetako bat izango litzateke hainbat plataforma, hala nola Dropbox, G Drive edo Skydrive, tasa batekin zergapetzea, artistek eta sortzaileek
|
beren
obren kopiak ordain ditzaten. Hau da, kanonari euskarri fisiko analogiko eta digitalak, gaur egun erabiltzen ez direnak, euskarri birtualetara kargatu behar zaizkio.
|
|
2014
|
|
|
Ados. Hala ere, aurreproiektua mundu mailako artistak
|
beren
obrak egiteko museoa zen. Hemengo museo guztiak, bere modernotasunean, klasikoak dira, guk ez ditugu artistak beren obrak egiten ikusten.
|
|
|
Hala ere, aurreproiektua mundu mailako artistak beren obrak egiteko museoa zen. Hemengo museo guztiak, bere modernotasunean, klasikoak dira, guk ez ditugu artistak
|
beren
obrak egiten ikusten. Alegia, nola daiteke errepide azpiegiturek dakarten aldaketen tunelak tarte kontra ez egotea, eta aldi berean, museo edo arte espazio ireki baten kontra egotea?
|
|
|
«Esentziara bueltatu gara». Belaunaldi «flotatzailea» Ruiz de Eginok
|
beren
obra ahaztuta ez gelditzea desiratu izan du beti, baina aitortu du beraien belaunaldia «flotatzailea» dela. Gogoratu zuen bazutela gogoa elkarrekin zerbait ontzeko, eta Donostia 2016ko arduradunekin harremanetan jarri zirela, Europako hiriburutza kulturalaren programazioaren barruan «euskal eskulturaren» erakusketa bat antolatu ahal izateko.
|
|
|
Batzuen eta besteen asmoek, baina, ez zuten bat egin. Jauregiren esanetan, taldea kasualitatez heldu da Arantzazura, «maisuek», hainbeste miresten zituztenetako batzuek,
|
beren
obra enblematikoenetako batzuk jarri zituzten espaziora. «Ikusi dugu, gainera, Arantzazu Gaur fundazioak baduela garai bateko filosofiari heltzeko intentzioa; arteak ere baduela komunikatzeko gaitasuna, alegia».
|
|
|
Ziur nago: makurtzera doaz,
|
beren
obra mirestera. Beren aurpegiak begi bakartzat dudan mikro kamerara hurbilduko dituzte, eta agurtuko naute.
|
|
|
Leur langue n? était elle pas à elle seule un signe de noblesse et comme une première philosophie?? 494 Beste arraza guztien, infinituki gainetik? daude, pour la vigueur, le courage, le génie poétique et religieux? 495
|
Beren
obra izan da, ez beste inorena, munduaren zibilizazioa. Abismo batek banatzen ditu beste arraza behereagoetatik.
|
|
|
Autore sortzaileen talentuak eta lanak merezi duen ordainsaria deuseztatzen du, eta
|
beren
obra kudeatzeko aukera kentzen die. Hartu bai eta eman ez, ezin daiteke lege onez.
|
|
|
89). Horrek, arkitektura irakatsi, pentsatu eta kritikatzeko moduan duen eraginarekiko kezka aurkezten dute Peter Zumthor, Alvar Aalto edo Juanhi Pallasmaa bezalako zenbait arkitektok ikusmenaren nagusitasunak beste zentzumenak baztertu dituela ikustean, eta
|
beren
obra eta idatzietan salatzen dute nola ezaugarri sentsorial eta sentsualak desagertu diren artetik eta arkitekturatik.
|
|
|
Donibane Lohizunen eta Ziburun konparazione, zernahi hitzordu bazen, ainitz jende ibili da jo harat eta jo hunat, bisitaldiz bisitaldi berdin, halako besta giro sano batean. Hondartza handiaren hegiz hegi, artixta frangok agertu dituzte
|
beren
obra batzu. Edergintza ere ondarearen lore bixtan da.
|
|
|
Aurtengo lema arbola da eta gai hunen inguruan erakusketa bat eskainia da aste osoan. Loyatho, Pochelu, Etxarren, Behoteguy, Worboys, Béatrice D.... artistek aurkezten dituzte
|
beren
obra batzu, zur eta harri xixelkatuak, margoak... Aste undar huntan bi hitzordu badira oraino, ortzirale arratsean, urriaren 17an, Eihartzeko baratzean, soinu, kantu eta dantza gaua.
|
|
2015
|
|
|
Leinuen arteko borrokek Nafarroako erresuma zafratu zuten garaian beaumontarrek (Gaztelako erregearen aldekoak) Bereterretx nola harrapatu eta hil zuten kontatzen du. Bereterretxen kantorea, k. XVI eta XVII. mendeko historialari, kronikagile eta genealogistek kanten zatiak txertatu zituzten
|
beren
obretan. Garibairen Compendio Historial eta Memorias i esker, eta beste zenbait biltzaileren lanari esker, ezagutzen dira egun ahozko euskal ondareko eresi eta kantu epiko nagusietako batzuk.
|
|
|
Unibertsitatean nengoela, gure eskolak ostegunero hitzaldi batzuk antolatzen zituen. Bertara izena zuten arkitektoak etortzen ziren
|
beraien
obra eta proiektuak erakustera.
|
|
|
Dante Antonini() bere aita motaz Italiakoa eta ama ziburutarra, Badiola tarretarik, eta Maritxu Baignol(), biek ederlan frango, biziki ederrak, eginak jeinu ainitzekin, Euskal Herriaren alderateko atxikimendu handi bat agertuz. Beste hiruek ere atxikimendu hori bera erakusten dute
|
beren
obren bitartez. Horiek dira Zoe Bray, orai Jerusalemen bizi den artixta, hiru urte Nevadan egona, Italian ere ba, biziki ezagutua Euskal Herrian, bereziki Oztibarre eta Garazi aldean, Patrick Larcebal, talendu handikoa hau ere, urmargoentzat bereziki, eta Albert Proux, margolari guziz fina eta herrikoia, gure bazterren berri ongi dakiena, artixta batentzat toki eder frango eta frango badela Euskal Herrian, berak dionaz pollitenak naski Zokoan, Bidarrain eta Azkainen...
|
|
|
Hiru egunez, lantegi horien bisitak antolatuak izanen dira bai eta ere horien lanaren erakusketa. Bertzalde bertze ofiziale asko gomitatuak dira
|
beren
obren erakusterat eta beren lanaren aipatzerat. Hiru egunez ere animazio ainitz bada antolaturik.
|
|
|
Larunbat huntan, irailaren 5ean, Ur Begi elkarteak antolatzen du Lota jauregiaren parkean margo salmenta bat egun osoan. Margolariek berek eskainiko dituzte
|
beren
obrak prezio arrazoinezkoan; molde guzietakoak izanen dira. Jendea gomitatua da azoka hortarat.
|
|
2016
|
|
|
6 Orri zuriaren aurreko bertigoari buruzko gogoeta audiobisuala. Ezbairik gabe, aurrekoaren bariazioa, baina oraindik
|
beren
obra berria idazten hasi ez diren idazleen kasurako. Bereziki egokia telebista erreportajeetarako:
|
|
|
Antzerki mundu horretan beste idazle batzuek ere
|
beren
obrak plazaratu zituzten, eta sariak jaso, sarien antolaketa martxan baitzen Hegoaldean. Askotan, herriek berek antolatzen zituzten sariak ziren.
|
|
|
Arte eszenikoen topalekua. Antzerki Maratoian
|
beren
obraren zati bat erakutsiko duten taldeek parte hartu dezakete profesionalak zein amateurrak. Informazio gehiago http:// bit.ly/ 2ckurQr
|
|
|
Nazioarteko deialdi bat egiten da urtero profesionalek eta talentu berriek
|
beren
obra bat aurkez dezaten jaialdian. Edizio honetan 700 proiektu baino gehiago jaso dira; kopuru horrek diseinuaren jarduerarekin lotutako pertsonen artean lehiaketak pizten duen interesa jarri du agerian.
|
|
|
Antzerkiak behar luke indarra ukan, baina ez da erraza. Antzerkilari handiek ez dute nahi aktualitatearen gibelka ibili, nahi dute
|
beren
obrak egin.
|
|
|
Astotua baita, zinez, dirua eta ipurdia bakarrik gogoan! Bereziki
|
beren
obra kankaila eta pestizida pozoinekin gure kalitzen, arrosariorik gabe. Gure munduan ere bada zalapartarik edo buztanetik ausiki, gauzak makurtzen direlarik.
|
|
|
Kultur ekitaldia Bi eskultura erakusketa antolatu ondotik, Hazparnek margolaritza erakusketa bat antolatzen du, Haspand’art, Marmau, Ortzia arteplastiko elkarteekin eta Pierre Espil mediatekarekin. Kultur ekitaldi honen helburua da margolari ezberdineri, profesional ala amatur,
|
beren
obrak erakusteko aukera emaitea, Hazparneko hiru kultura gunetan, eta horrela agian publiko zabal bati ezagutaraztea: lehenik" Patxi Arotçarena" gelan," Eihartzea", honen biziarazteko; ondotik Choribit gelan, Jondoni Joane plazan, ezagunagoa, herri barnean ongi kokatua baita; azkenik, Pierre Espil mediatekan, bere bizitasunari esker kulturaren leku ezin hutsegina dena Hazparnen.
|
|
|
Kultur ekitaldi hau, behin Hazparne herri elkargoko artista guzieri idekia da, bainan ere kanpoko margolarieri. Erakusketa hunen helburua da margolari ezberdineri
|
beren
obrak erakusteko aukera emaitea, izan diten ofiziokoak ala ez. Estreina azaroaren 4an izanen da Eihartzea arratsaldeko 7etan, Soinubilako musikariekin.
|
|
|
Gaualdia bukatuko da Xitoak taldearen dantzaldiarekin. Biharamunean maiatzaren 1ean Paxkoenea auzoan izanen da pesta, Urkoiko makilari gazte batzu ikusten dira
|
beren
obretan. Pilota partida bat izanen da ere trinketean Noizbaiteko pilotari gazteekilan.
|
|
2017
|
|
|
Azken urteotan, eskusoinu klasikoa presentzia handiagoa izaten ari da gure aretoetan, eta konposatzaile garrantzitsuenek asko erabiltzen dute
|
beraien
obretan. Instrumentua oso gaztea da eta errepertorio originala gehienbat abangoardista da, baina halere horrek ez du akordeoiaren bilakaera gelditu.
|
|
|
Honek esan nahi du areagotu egin dela Ipar eta Hego Euskal Herriko antzerki taldeen arteko harremana edo gauza puntual bat da. Harreman hori handitu da mugaz bi aldeetan profesional handiak ditugulako eta haien artean jokoa oso naturala delako, hizkuntza komuna dutelako. Naturaltasun hori nabarmena da oso
|
beraien
obretan. Euskarazko testuak, problematika unibertsalak edo ez, baina kalitatezko arte dramatikoa.
|
|
|
Kopuru handi horiek gorabehera, gehiago dira
|
beren
obra bakar bat autoitzuli duten autoreak obrabat baino gehiago autoitzuli dutenak baino. Zehazki, 80 autore ditugu obra autoitzuli bakarrarekin, hauda, guztien %64 Horietaz eta taulan ageri direnez gainera, honela banatzen dira beste kopuruak:
|
|
|
Berak dioena bere idazkeraz, hoberenean" luma xume", gehienetan presaka dabilala, bi treinen artean edo komunetako xokoan," heldu arau" etzanez bere gogoeta, ez du deus kentzen lerro horien aberastasunari, azalean mamian bezala. Marrazkilari edo margolari haundi batzuek ez dutea
|
beren
obra hedatu paper xume batzuen ixkinean, mahain estalgi porroska baten borobilean. Bazter horietarat hurbildu gabe, aipagarri zauku Mikelen euskara, zuhaitz sano, trunko sendo, adar oso, hosto oro bati konpara ginezakeguna.
|
|
|
Hirugarren urtez segidan, abuztu bete betean, Donostiako Musika Hamabostaldiaren karietara, bi kontzertu goi mailakoak eskainiak izanen dira inguru huntako musikazale guzieri. Senpereko Kultur eta Ondare elkartearen laguntzarekin, Donostiatik musikari ta kantariek, bietan jauzi eginen dute Senpereraino
|
beren
obra ezagutu batzuen eskaintzeko. Larunbat 5ean, 21:00etan, Larreko salan, ikusten dugu Kataluniako" La Remembrança", musikari talde hau Paco Varochek kudeatzen du.
|
|
|
Senpereko Ortzadarra elkarteak biltzen ditu herriko margolariak eta astearte guziz elkartzen dira beren talendu eta irudimenaren gauzatzeko. Aurten ere, erakusketa baten bitartez,
|
beren
obrak aurkeztuko dituzte Larreko kulturgunean. Ateak zabalik izanen dira, ekainaren 21etik 28a arte, goizetan 10: 30etatik 12: 30etarat, aratsaldetan 16:00etatik 19:00ak artean (igandean aratsaldean bakarrik).
|
|
|
medikuntza lanez gain, arraxida azala kentzeko tresna bat eta olio eihera bat muntatuz. Helduden urtean herrialde zabal hortako beharrean dagon beste toki batera aldatuko dira
|
beren
obra segitzeko. Beraz sustenguzko gaualdi huntan, Lagun Alai herriko korala mixtoa eta Erramun Marticorena herriko seme kantari ezaguna entzunen ditugu orain ongi ezagutzen diotegun talendu ederrarekin.
|
|
|
Erakusketa Urte guziz bezala, Ortzadarra elkartean biltzen diren herriko eta inguruko artixtek
|
beren
obren erakusketa antolatua dute uztailaren 13tik 23arte, Plaza Xoko gelan. Agertuko dituzte margo, tinda, marrazki, eskultura, argazki...
|
|
2018
|
|
|
Cordeliers karrikako aitzindariak, hauetarik zenbait lehen lerroan jarriak zirenak kolokioan, harro izaten ahal dira
|
beren
obra ausartaz. Horiek ez bezalakoa zen emazte gazte bat aretotik atera zelarik hiriko auzapeza frantsesez ari baitzen.
|
|
|
Hari erantsi zitzaion mendearen bukaera aldera Done Saturdi eta San Fermin santuen inguruan Juan Joaquin de Berdun Guendulainek egin zuen hagiografia (1693). Orri hauei gehitu behar dizkiegu Esteban de Garibaik (1571), Juan Briz Martinezek (1620), Pedro de Agramont y Zaldibarrek (1634), Arnaut Oihenartek (1656), Sancho de Abarcak (1675), eta, bereziki, Jose de Moret eta Francisco de Alesonek, Anales del reino de Navarra ren egileek,
|
beren
obretan Iruñeari egin zizkioten aipamenak.
|
|
|
Larrazkeneko unea, kolore gorritsuaren garaia (kasu hor gorritsua aipatzean ez dut kolore politikoaz hitz egiten!) artista askok nahi izan dituzte haren kolorez jantzi
|
beren
obrak; kolore bereziak dauzka larrazkenak eta egia erran, ez dut uste badenik kolorerik edertasun honen margotzeko.
|
|
2019
|
|
|
erakusketa areto handi bilakatzen da Baztan. Eskualdeko pintoreek beren etxeak eta tailerrak zabaltzen dituzte, bisitariek
|
beren
obrak ikus ditzaten. Aurten, hamahiru erakusketa antolatu dituzte; Jose Mari Apezetxea zena omendu nahi du bere tailerrean jarri dutenak.
|
|
|
Jose Mari Apezetxea margolari baztandarra 2017 urteko irailean zendu zen, baina jarraitzen du parte hartzen eskualde horretako artistek uda oro egiten duten errituan: beren etxeak, tailerrak eta herrietako kultur etxeak betetzen dituzte
|
beren
obrekin, herritarrek eta bisitariek artelan horiek ikus ditzaten. Apezetxearen familiak aurten ere zabaldu ditu pintorearen Erratzuko etxeko tailerreko ateak, iaz egin bezala.
|
|
|
Emakume autoreak beren garaitik eta testuingurutik kanpo irakurtzen dira sarri, eta isolamendu horrek kalte egiten dio
|
beren
obraren interpretazioari eta aitortzari. Ez da nik esana, ezpada Joanna Russek, zeinak emakumeek idatzitako literatura suntsitzeko mekanismoak aztertu baitzituen orain ia 40 urte eta, bide batez esateko, zientzia fikziozko lanak ere idatzi baitzituen.
|
|
|
Milaka margolarik euli bat sartu dute
|
beren
obretan, ikusleak engainatu nahian. Loreen edo haragiaren gainean, euli iruzurgile horrek, artisten maisutasuna erakusteaz gain, iragankortasuna ere adierazten du, memento mori txiki, mugikor eta ikuslearentzat gertukoaren bidez, edo baliabide ironikoarena egiten du, solemnitatea kenduz dena delako eszenari, edo alde ilunaren itzala sartuz, gauza jakina baita deabrua bestizenez eulien jauna ere badela.
|
|
|
subjektuak alienaziorako duen joera; bere askatasunaren larriminaren ondorioz, subjektuak gauzetan berraurkitu nahi du bere burua, ihesbide gisa; joera hori hain da oinarrizkoa, non, bularra kentzean Orotatik bereizi eta berehalaxe, haurra saiatzen baita ispiluetan, gurasoen begiratuan biltzen bere existentzia alienatua. Primitiboentzat, alienatzeko bidea mana zen, totema; zibilizatuentzat, berriz, norberaren arima, beren nia, beren izena, beren jabetza,
|
beren
obra: horra hor zinezkotasunari uko egiteko lehen tentazioa.
|
|
|
Ikusiak ditut soldadu alemanek prostituta frantsesei idatziriko gutunak; haietan, nazismoa gorabehera, xaloki bizirik ageri da sentimendukeriaren tradizioa. Idazle komunistek, hala nola Aragonek Frantzian eta Vittorinik Italian, toki printzipala ematen diote
|
beren
obretan emakumeari, maitale eta ama gisa. Beharbada, emakumearen mitoa itzali egingo da noizbait:
|
|
|
Oso adierazgarria da aldizkari ofizialeko txostena: hortxe ageri dira mende erdi batez antifeministek
|
beren
obretan landuriko argudio guztiak, eta aspergarria litzateke obra horiek zerrendatzea bera ere. Lehenik, argudio galaiak datoz, tankera honetakoak:
|
|
|
Beti pentsatu izan dute berez direla halakoak; uste dute barrenean bizi zaien grazia batetik datozkiela merituak, eta ez zaie burutik pasatzen konkistatzeko moduko zerbait denik balioa; seduzitzeko, aski dute agertzea: haien xarmak eragina izango du, ala ez, baina emakumeek ez dute inolako kontrolik beren arrakasta edo porrotaren gainean; pentsatzen dute ezen, bere burua adierazteko ere, aski dutela diren bezalakoak agertzearekin;
|
beren
obra gogoeta eginez ondu beharrean, uste dute aski izango zaiela espontaneotasuna; idaztea zein irribarre egitea, dena bat da haientzat: probatu, eta arrakasta bilduko dute, edo ez.
|
|
|
Chillida, Oteiza, MendiburuedoBasterretxeakeuskal iruditegi berrirako erreferentzia moduan Euskal Herriko historiaurreaetakulturtradizioahartuzutenean, harria, burdina eta egurra hautatu zituzten
|
beren
obretarako material nagusitzat. Hirurek, fisikoki gogorrak, iraunkorrak eta zurrunak izatearen antzekotasuna gordetzen zuten; horrela, irudikatu nahi zen euskal identitate edo esentzian ezaugarri edo kalifikazio bihurtuz.
|
|
|
Humus hori ez da, ordea, lurralde bakar batean sortu, ez da literatura nazional baten hartzidura: munduaren etorkizuna aurreikusten ari diren lau idazleek âkontzienteki edo sen hutsez ote zen, beste auzi bat daâ hiru hizkuntzatan eman zituzten
|
beren
obrak, ingelesez, errusieraz eta alemanez. Lau obrak dauzkagu euskaraz.
|
|
|
bertako lanak kanporatzeko, itzulpenei ekin beharra. Homologagarriak izateko, euskal autoreek
|
beren
obrak ezagutarazi behar zituzten, baina homologagarriak izateko bazegoen eta badago gainditu, edo irabazi, beharreko langa tzar bat, eta zen eta da merkatua.
|
|
|
Zatika ezagutu ohi ditugu sarri antzerkilarien ibilbideak. Agian ikusi izan ditugu antzezlanen batean edo bestean, baina zaila da
|
beren
obraren perspektiba osoa edukitzea. Antzerkiak euskarri fisiko propiorik ez duen heinean, antzezlan bat bizirik dagoenean ikusi ez duenak galdu egin du betirako.
|
|
2020
|
|
|
EAJk esango balu anbiguotasunik gabe alderdi autonomista dela, bere helburua ez dela estatutuetako printzipioetan ageri den bezala, burujabetzaren egiaztapena (anbiguoa da, baina ezin da inola ere ulertu alderdi autonomista edo erregionalistra dela), baizik eta espainolekin bizikidetza ona izatea eta akordioetara iristea Konstituzioaren barruan Imazek behiala espresuki zioen bezala, eta jada ez direla abertzaleak, abertzaletzat bide demokratikoetatik independentzia lortu nahia ulerturik, edo gutxienez halako konfederazio bat Espainiako nazioen artean (ezinezkoa Espainiak bere zentralismo jakobinoa baztertzen ez dueino, eta ez du inondik inora ere horretarako zantzu denik eta ttipienik ageri!) ni isilduko nintzateke, baina hori horrela ez den bitartean, EAJ horrela defendatzea kritikagarri irudituko zait, eta kritikatu egingo dut.
|
Beren
obretatik epaituko dituzue, eta EAJren obrak garbi daude esandako ildoan, eta inola ere ez ildo marxista leninistan, edo zuk diozun bezala, ezker zientifikoan.
|
|
|
Hortik aurrera, webguneko artxiboetan jarraituko du eskuragarri. Parte hartzen duten sortzaileek
|
beren
obra salmentan jarriko dute, beraiek aukeratutako prezioarekin.
|
|
|
Sarek" bihotz bihotzez eskerrak eman nahi" izan dizkie
|
beren
obra eskaini duten artista guztiei, baita jam sessionean parte hartu eta murala margotu zutenei ere. " Eurei esker sortu ahal izan genuen egun eder eta ezberdin hau urtarrilaren 9ko deialdia eginez.
|
|
|
balio hori ez dela obra baten berezko dohain hutsa nahiz berezkotik ere eduki behar duen, baizik eta baduela, osagarri, erantsitako zerbait ere; Jainko batek, botere batek erantsitako extra bat. Gerta litekeela, beraz, bi pintore on egotea, parekoak
|
beren
obrari dagokionez, eta halere sozialki antipodetan gertatzea; bietako bat erabat ezagun, aberats, omendu, hauspotu —aipatutako espresionistak, Andy Warhol, Salvador Dalf... —, eta bestea, Van Gogh bere garaian bezala, bizitza sozialeko kondar. Irakurri Saundersen azterketa adibide gehiago nahi badituzue.
|