|
2000
|
|
|
Ohar bedi, hala ere, pertsonaren egoerari buruzko proiektu guztietan egoera zibila soil soilean arakatu dugula, gizakien egoera politikoa konstituzioak zehazten baitu. Atzerritarrak ere aintzat hartu ditugu,
|
beren
beregi arautzeko noraino izan daitezkeen, gai zibiletan, frantsesen parekoak eta noraino, ostera, horiengandik banatuak.
|
|
2003
|
|
|
Lege honetan
|
beren
beregi arautu ez diren arazoetan, ordezko arauen izaera dute, eremu substantiboan, Zigor Kodeak eta zigor lege bereziek, eta, prozedura eremuan, Prozedura Kriminalari buruzko Legeak, eta, bereziki, horren IV. liburuko III. tituluan prozedura laburtuaren izapideei buruz xedatutakoak.
|
|
|
Lege testu horren 19 artikuluak hemezortzi urtean finkatu du zigor arloko adin nagusitasuna. Artikulu horren arabera, orobat, nahitaezkoa da adin hori baino gazteagoko adingabeen erantzukizun penala
|
beren
beregi arautzea lege berezi batean. Eskabide horri ere erantzuna emateko onetsi da lege organiko hau.
|
|
|
Erantzun berezia behar duten egoeren artean,
|
beren
beregi arautu dira kasu zehatz batzuk; kasu horietan, adingabeak zorotasun sintomak ditu, edo, bestela, haren erantzukizuna aldarazten duten bestelako inguruabarrak gertatzen dira. Adingabea halako egoeretan izanez gero, Fiskaltzak neurri zehatzak sustatu behar ditu, adingabearen interesarekin bat datozenak; horrez gain, Fiskaltzak sustatu behar du legeetan ezarritako babes organismoak eratzea.
|
|
|
Gure ohituretan berezko diren gaietan, esaterako, enfiteusian, leinuzko atzera eskuratzean, babes zintzo edo burgesean, senar emazteen arteko ondasun erkidegoan, kontratuzko erakundeetan, heriotzaren zioz odolbidezko oinordekoen kaltetan ondasun zati bat xedatzeko debekuan, oinordetzei alabek uko egitean eta ohiturek
|
beren
beregi arautzen duten oro oinordetza, dohaintza eta gainerako arloetan, ez da beharrena maila edo hurrenkera ezartzea, aise ikusten baita gai horiek betebehar eta oinordetzei dagozkiela. Hortaz, enfiteusia izaerakoek euren jatorria dute jaunaren eta menpekoen arteko itunetan; leinuzko atzera eskuratzea salmentaren kontratuaren antzekoa da; babes zintzo edo burgesa, gozamen mota da, tutoretzari lotua; senar emazteen arteko ondasun erkidegoa eta alarguntsa itunak dira, esanbidezkoak nahiz isilbidezkoak, ezkonsariarekin lotura dutenak.
|
|
2004
|
|
|
Agiri itxurako irizpen eta txosten idatziak egin eta ekar daitezke; baina adituen eta lekukoen irizpen eta txosten izaera izango dute. Halaber, legeak, baztertu beharrean,
|
beren
beregi arautu ditu froga gauzatzeko tresna berriak, esate baterako, datuak, zenbakiak, eta kontuak jasotzeko egun oso zabalduta ez dauden euskarriak. Hortaz, froga gauzatzeko tresna berriak agiri frogen parekoak dira.
|
|
|
Legeak, oraina gogoan eta geroa ahaztu gabe, leku egin die sistema elektroniko, telematiko eta antzekoez baliatuta aurkeztutako idazki nahiz agiriei, bai eta jakinarazpen egintzei ere. Dena dela, justiziapekoei eta herritarrei ez dizkie sistema horiek ezarri, eta
|
beren
beregi arautu ditu komunikazio sistemok erabiltzeko eskakizunak. Aipatu sistemak erabiliz zein egintza gauzatu eta egintza horiek ondore guztiak izan ditzaten, nahitaezkoa da erabilitako tresnek honako hau bermatzea, alegia, komunikazioa eta komunikatutakoa benetan egin dituela horietan egile moduan agertzen denak.
|
|
2007
|
|
|
Horrez gain, Konstituzioak 62 artikuluan
|
beren
beregi arautu zuen Diputazio Iraunkorraren erakundea, eta horrek parlamentu boterearen jarraipena bermatzen zuen Gorteak bilduta ez bazeuden edo horiek deseginda egonez gero. Gehienez hogeita bat kide zituen, eta modu proportzionalean ordezkatzen zituzten parlamentu ordezkaritza zuten indarrak, Kongresuko lehendakaria buru zela.
|
|
|
Zurruntasunari dagokionez, Legean bertan konstituzio eraldaketa iragarri zen. Eraldaketa hori Gorte berriak eratzeko hauteskunde demokratikoen deialdirako tresna juridikoa izateaz gain, Gorte horiek konstituziogile izateko bidea ere irekitzen zuen (azkenean horrela gertatu zen); izan ere, 3 artikuluan konstituzio eraldaketarako prozedura
|
beren
beregi arautu zen (horixe erabili zen 1978ko Konstituzioa egiteko): konstituzio eraldaketaren ekimena Gobernuari edo Kongresuari zegokion eta Kongresuak eta Senatuak erabateko gehiengoz onestea eskatzen zuen.
|
|
|
Baina, bestetik, estatutuak Estatuko antolamendu juridikoaren atalak ere badira, eta Estatuak aitortu eta babestu egingo ditu, bere antolamendu juridikoaren osagai gisa; horrenbestez, autonomia estatutu guztiak Gorte Nagusiek onesten dituzte lege organikoaren bidez, baina horiek onesteko eta eraldatzeko legegintza prozedura lege organikoei dagokienaz bestelakoa da. Horiek onesteko prozedura Konstituzioan
|
beren
beregi araututa dago, baina horien eraldaketari dagokionez, Oinarrizko Arauak estatutuetara igortzen du. Estatutu batzuek erreferenduma eskatzen dute, baina guztiak Gorte Nagusiek onetsi behar dituzte lege organikoaren bidez.
|
|
2008
|
|
|
Lehenengoan, tributu harremanen oinarrizko ezaugarriak jaso dira. Ekonomi Itunak
|
beren
beregi arautu ditu ezaugarri horiek, ikuspegi orokorretik nahiz tributu mota eta zerga mota bakoitzetik abiatuta. Lehenengo kapitulu horrek tributu izaera dauka modu nabarian.
|
|
2011
|
|
|
Kapitulu honetan
|
beren
beregi arauturik ez dauden gai guztietan, besteak beste, inbentarioa eratzean, ondasunak tasatu eta saltzeko erregeletan, ondasunak zatitzean, partaideei egindako adjudikazioetan eta gainerakoetan, jarauntsiaren banaketa eta likidazioari buruz ezarritakoa beteko da.
|
|
|
Kapitulu honetako xedapenek
|
beren
beregi arautzen ez dituzten gaietan, urei buruzko lege bereziak agindutakoa aplikatu behar da.
|
|
|
Titulu honetan
|
beren
beregi arautzen ez diren gaietan, trukaketa arautuko dute salmentari buruzko xedapenek.
|
|
2012
|
|
|
Titulu honen xedapenak aplikatuko zaizkie lege bereziek zigortzen dituzten delitu eta faltei. Kode honen gainerako xedapenak, ordeztaile gisa, aplikatuko zaizkie lege bereziek
|
beren
beregi arautzen ez dituzten kasuei.
|
|
|
3 Delitu egiteko konspirazioa eta proposamena legeak
|
beren
beregi araututako kasuetan bakarrik zigortuko dira.
|
|
2016
|
|
|
Daborduko hainbat izen arrunt eta berezi arautu ditu Euskaltzaindiak, antzinako hainbat hizkuntzatan ageri direnak (hau moldiztegirako aurkeztu dudan unean 181 araua emanda dauka Euskaltzaindiak). Edozelan ere, saiakeratxo honetan, Odisealiburuko leku izenak, eta pertsona historikoen eta pertsonaia mitologikoen izen arrunt bereziak hartuko ditugu kontuan, bai eta izen horien guztien definizioan ageri direnak ere; halandaze, Euskaltzaindiak Odisea liburuan ageri diren leku izenen eta izen arrunt berezien gainean eta haiekin lotutako leku izenen eta izen arrunt berezien gainean
|
beren
beregi araututakoak, eta, aldez edo moldez, hango pertsonak, pertsonaiak eta lekuak arautzen dituztenak baino ez ditugu aitatuko.
|
|
2023
|
|
|
Titulu berria sartu da TFAOetan (eta TLOn), bateraezinak eta legez kontrakoak diren estatu laguntzei buruzko Europako arauketara egokitu nahian.
|
Beren
beregi arautu dira tributuen arloan estatu laguntzak berreskuratzeko, jarraitu beharreko prozedurak Europako Batzordeak emandako Erabakiak betearaziz.
|
|
|
Are gehiago, posible da legegileak, zenbait kasutan, derrigorrez ezartzea distantziara egindako lana, Covid pandemiaren ondorioz egin bezala (ikusi martxoaren 17ko 8/ 2020 Errege Lege dekretuaren 5 eta 6 artikuluak), edo hitzarmen nahiz akordio kolektiboek beste horrenbeste egitea. Esangura horretan, esate baterako, 2021eko martxoaren 3ko Financiera El Corte Ingles, EFC, S.A. enpresaren hitzarmen kolektiboak
|
beren
beregi arautu du telelana, telelan arruntaren inguruan jaso duen araubidetik at, Covid ondoriozko egoera sanitarioari aurre egiteko neurri gisa, edo bat bateko inguruabar aurreikusiezin nahiz apartekoei aurre egiteko neurri gisa (ikusi 44.9 artikulua).
|