|
2002
|
|
|
Lan eskaintza osatzen duten gizabanakoak, lan egiteko prest egonik
|
beren
lan indarra saltzeko prest daudenak dira. Lan eskaintzaren kopuru eta ezaugarriak, maila handi batean?
|
|
2016
|
|
|
emakumeen ordez, emakume etorkinak hasi ziren lantegietan lanean, haiek baitziren nazioko proletario berriak, beren aita, neba eta senarrekin batera. Emakume haiek ez zeukaten
|
beren
lan indarra beste sostengurik; haien aurretik lantegietan aritutako emakume estatubatuarrek, berriz, arbasoen lurrak zeuzkaten. Hortaz, lan baldintzen aurka borrokatzen ziren emakume etorkinak, eta, batez ere, bizirik irauteko eskubidearen alde.
|
|
2017
|
|
|
Aipatu legegintza korronte horrek, besteak beste, lan baldintzak hobetzeko eta langileak babesteko balio zuten legeak sortu zituen, adibidez langileek
|
beren
lan indarra galtzen zuten egoeretan, hala nola ezbehar bat gertatzen bazitzaien, gaixotzen baziren, adinekoak baziren edo lanik gabe geratzen baziren. Familiako (familia heteronormatiboetako) emakumeak eta umeak babesteko legeak ere horren barruan sailkatu ohi ziren, bai eta biztanle guztien osasun eta hezkuntza baldintzak eta morala zaintzeko hamaika neurriak ere.
|
|
|
bat, zeinaren arabera kapital ekonomikoa birbanatzen zuten politika ekonomikoak ezartzen baitziren eta sindikatuak eta langileen alderdiak estatuaren egituran txertatzen baitziren, sistema bera auzitan ez jartzearen truke, baina hori desagertu egin da (Harvey, 2007). . Esku-langileak?, pixkana pixkana, Mendebaldetik kanpoko lurraldeetan ari dira kontzentratzen; hala ere,
|
beren
lan indarra saltzen duen jendearen kopurua hazten ari da, batetik, emakumeak soldatapeko enpleguan sartzen ari direlako modu jarraituan (ikus III. kapitulua), eta, horrez gainera, handitu egin direlako hala ekoizpen, materialetik, kanpo aritzen diren soldatapeko langileen jardun intelektuala, nola auto enpleguaren fenomenoa.
|
|
2018
|
|
|
Hona hemen mendekotasun zibilaren oinarria: gizakiek gai izan behar dute
|
beren
lan indarra edo zerbitzuak kontratu bidez eskaini balituzte bezala jokatzeko, eta ez, egiatan den bezala, beren burua eta lana bestek erabiltzeko eman beharra dutela erakusteko. Kontratua saialdi huts bat izan ez dadin, baliabide batzuk jarri behar dira eskuragarri, segurtatzeko leial beteko dela kontratatutako zerbitzua.
|
|
|
Baina zenbaterako da, denboraldi baterako?? Lockek aipatzen dituen norbanakoek beren baitako jabetza daukate,
|
beren
lan indarra barne. Jabeak baino ezin du erabaki nola erabili hobekien bere jabetza; beraz, Lockeren zerbitzariak ez leukake inolako motiborik pentsatzeko ugazaba berarekin bizi guztirako kontratu bat egiteak ez liokeenik emango dagoen babesik handiena.
|
|
|
Sozialistek bezala, feministek ere arreta jarri izan diete kontratuetan sartzeko ezarri ohi diren baldintza hertsagarriei, eta horrexegatik egin zaie hain erakargarria emazteen eta langileen arteko konparazio hori. Enplegatzaileek produkzio baliabideak kontrolatzen dituzte, eta, hala, aukera dute komeni zaizkien baldintzak ezartzeko enplegu kontratuan; langileek, berriz,
|
beren
lan indarra dute jabetza bakarra, eta, beraz, ez dute egiazko aukerarik erabakitzeko enplegu kontratuan sartu nahi duten edo ez. Gaur egungo filosofia analitikoaren tekniketan oinarrituta G. A. Cohen-ek berriki azaldu duenez, proletarioak, nahiz eta formalki libreak diren langile izateari uzteko (esate baterako, denda jabe txiki bihur daitezke; langile mota jakin bat edo langile gehienak libre dira modu horretan ihes egiteko proletariotzari); behartuta daude beren lan indarra saltzera.
|
|
|
Enplegatzaileek produkzio baliabideak kontrolatzen dituzte, eta, hala, aukera dute komeni zaizkien baldintzak ezartzeko enplegu kontratuan; langileek, berriz, beren lan indarra dute jabetza bakarra, eta, beraz, ez dute egiazko aukerarik erabakitzeko enplegu kontratuan sartu nahi duten edo ez. Gaur egungo filosofia analitikoaren tekniketan oinarrituta G. A. Cohen-ek berriki azaldu duenez, proletarioak, nahiz eta formalki libreak diren langile izateari uzteko (esate baterako, denda jabe txiki bihur daitezke; langile mota jakin bat edo langile gehienak libre dira modu horretan ihes egiteko proletariotzari); behartuta daude
|
beren
lan indarra saltzera. Langileak, laburbilduz,, askatasungabeak dira kolektiboki:
|
|
2019
|
|
|
Pobretze prozesuak eragin dezakeen erantzun sozialaz aparte, langile klasearen kontserbazioa eta erreprodukzioa kapital balorizazioaren baldintza konstantea da (Marx: 17),
|
beren
lan indarra saldu behar duen biztanleak egotea bermatzen duelako. Horretarako, beharrezkoa da sozialki ezarritako beharrizanak asetzea.
|
|
|
1) Lan indarra merkatuan merkantzia gisa azaldu dadin, nahitaezkoa da lan indarraren propietarioek berau merkantzia gisa saltzeko aukera izatea; subjektu hauek hortaz,
|
beren
lan indarraren" jabe askeak" izan behar dute. Bestalde, merkantzien zirkulazioaren esparruan gauzatzen diren merkantzia elkartruke denen determinazio formal berdinak izan behar ditu lan indarra merkantziak, halaxe, edonolako merkantzien salerosketan burutzen den erlazio ekonomiko bera burutzeko aukera eskainiz; eta hargatik, lan indarraren salerosketan parte hartzen duten subjektuek" juridikoki pertsona berdin" bezala aintzatetsi behar dute elkar.
|
|
2020
|
|
|
Baina gure demokrazia liberalak ez dira soilik kapitalistak, patriarkalak ere badira. Gure gizarte patriarkaletan gizonek, bizi ahal izateko,
|
beren
lan indarra saldu behar izan dute; emakumeek, berriz, gutxieneko bizi baldintzak lortu ahal izateko, alegia, diru sarrerak, eskubideak eta ongizatea lortzeko, merkatuari saldu beharrean, edo saltzeaz gain, gizon bati eta betirako saldu behar izan zaizkio. Gizonak, gizarte liberaletan, merkatuaren eta kontratu sozialaren bidez funtzionatu izan dute, subjektu gisa alegia; emakumeek berriz, kontratu sexualaren bidez, objektu gisa biziraun behar izan dute.
|
|
|
Hau da, emakumeen kontrako biolentzia materiala lan ordainduan eta ez ordainduan ematen da. Kontua da, gizonak, kapitalismoaren garapenarekin,
|
beren
lan indarra saldu behar izan dutela bizirauteko, baina lan ordainduak edo soldatak sortzen duen biolentzia materiala (gainbalioaren estrakzioarekin lotutakoa) lan ez ordainduan ere ematen da emakumeen kasuan, lan indarraz gain gorputza eta bizitza osoa saldu behar izan dutelako: emakumeek, bizirauteko, gizon batekin ezkondu behar zirelako, lehenik eta behin (edo monja sartu edo puta bilakatu).
|
|
2021
|
|
|
Batetik, lurren hesitzearen eskutik, egitura, mugimendu eta harreman komunitarioak suntsitu ziren. Bizirauteko baliabiderik gabe eta elkar babestu nahiz sostengatzeko ehun komunitarioaz gabetuta, langileek ez zuten
|
beren
lan indarra saldu eta diziplinaz lan egin beste erremediorik izango. Lurrak eta harremanak hesituta, lotura orotatik aske, sustrairik gabeko langile nomadak ziren, deserrotuak eta babesik gabeak (Polanyi 2016).
|
|
2023
|
|
|
Diskotekak kontrol sozialerako espazioak ere badirela aipatu zuen Fernando Castrok bere solasaldi mamitsuan. Lo egiten ez dutenek
|
beren
lan indarra lapurtzen dutela esaten da eta horregatik jende hau kontrolatu eta diziplinatu beharra dago. Hori dela-eta, katalogazio negatiboak" zoologizazioa", Castroren hitzetan ezartzeko ere erabili ziren espazio hauek.
|