|
2001
|
|
|
Autore honek hauxe ulertzen du euskarazko alfabetatze kontzeptuaz: ...den euskal hiztun orok bereideiak idatziz nahiz ahoz zuzen azaltzeko daukan gaitasuna; bigarren une batean, gai akademikoak nahiz sozialak erabiltzeko erakusten duen gaitasuna edota, bestelaesanda, hizkuntzaren erabilera modernoa (Iztueta, 1992, 70 or.). Hala ere, autorehonen ustez gertatzen dena hau da, euskal hiztun gehienak, bigarren hizkuntzabatean alfabetatuak izanik ere, analfabetoak direla
|
beren
ama hizkuntzan, euskaraez delako hizkuntza dominatzailea ez sozialki eta ezta kulturalki ere.
|
|
|
Euskararen auzia ez da euskara duindu nahian ari garenon kontua bakarrik. Hiritar guztien erantzukizuna da gure hizkuntzen arteko elkarbizitza, eta hor, mapa linguistiko horren aurrean, politikariek eta artistek, profesionalek eta unibertsitarioek, edozein delarik ere
|
beren
ama hizkuntza eta hizkuntza hautamena, ezin diote bizkarra erakutsi erantzukizun horri âhizkuntzen  arteko elkarbizitzari, alegiaâ, arazoaz ezer jakin nahi ez izatea bera ere arazoaren aurrean jarrera oso markatua hartzea baita: irauteko neke gehien dituen hizkuntzaren aurkakoa, zalantza izpirik gabe.
|
|
2002
|
|
|
Delako metodologia hori aplikatzen ari da, non eta ikasleak
|
beren
ama hizkuntza ez beste batean eskolak jasotzen ari diren esparruetan. Esaterako, EstatuBatuetako lurralde askotan ingelesez irakasten zaie ama hizkuntza modura bestehizkuntza bat duten ikasleei.
|
|
|
Nik dakidala, beste hizkuntzetan, behintzat, ez baita gertatzen. Egia da badirela maila handiko idazle bakan batzuk, mundu osoan dozena erdi batera neketan iritsiko direnak,
|
beren
ama hizkuntza alde batera utzi eta bereganatu duten hizkuntza berrian idazten dutenak, eta hizkuntza horretan hartzen dutenak, gainera, ondra, begiramen eta fama. Baina bakanak dira, apalki ari direnak, eta horregatik ere egiten dira harrigarri eta ezagun.
|
|
2003
|
|
|
Oro har, erabileraren eskasia ikusten dut arazo. Izan ere, jakingo bagenu 30 urte inguru duen jende horrek, bere heziketa euskaraz izan dutenak edozein izanda ere
|
beren
ama hizkuntza, beren seme alabei ama hizkuntza gisa euskara irakatsiko dietela, urrats izugarria izango genuke ziurtaturik. Baina nola jakin hori horrela izango dela?
|
|
2005
|
|
|
Gure irakasle zenak errana zuen lehenago Euskal Herriko historia eta geografia apur bat behar luketela ikasi Euskal Herriko ume guziek eta atsegi nekin jakin du orai jakitate hori etsaminetan ere baliagarri duketela
|
beren
ama hizkuntza bezala. Eskerrak igorri ondoan Vichy rat Carcopino jaun minis troari, euskarari egin dion fagore handiaren gatik (sic), ikusi behar da nola hobekienik balia eskola orenez landa eskaintzen den asteko ordu eta erdi hura.
|
|
2007
|
|
|
Noizbait egin al dute topo? Andres Urrutia abokatu eta euskaltzainburuaren iritziz gaur egun aldarrikatzen den bidea aspaldi urratu zen zuzenbidean, eta historian barrena adibide ederrak ikus ditzakegu, jurista euskaltzale askok
|
beren
ama hizkuntza erabili baitzuten eguneroko jardunerako.
|
|
|
Lehenik aipa dezagun euskararen transmisioa. Iparraldean herritarren %28k euskara dute
|
beren
ama hizkuntza. ezberdintasun handiak badira adinaren arabera. hiru adin talde ikus ditzagun, 1933, 1964 eta 1986 ingurukoak. Aitona amonen denboran %38k euskara zuten lehen hizkuntza. oraingo gurasoetan %26k eta gazteengan %14k.
|
|
2008
|
|
|
Baina kargutu bere motibazio nagusia praktikoa zela («el prejucio que se seguía a la instrucción doctrinal»), eta batez ere euskaldun elebakarren egoerari aurkitu nahi ziola irtenbidea («el modo de instruir convenientemente en el catecismo a los que ignoren la lengua castellana»). Euskaldun izanik gaztelania ere bazekitenei
|
beren
ama hizkuntzan ez irakastearen inposaketagatik ez zen kezka berezirik aipatzen. Gainera ezin esan daiteke Eliza oso ausart ageri zenik estatuaren arau linguistiko honi aurre egiteko:
|
|
|
Euskal Herriko zati batean autonomia ekonomikoadministratiboa egon zen indarrean, baina hizkuntza ofizial bakarra erdara izan zen. Hola, eskoletan gaztelania edo frantsesa ikasten zuten umeek, zeinahi izanik ere
|
beren
ama hizkuntza. Euskara ez zen irakasten ezta bigarren mintzaira gisa ere.
|
|
2009
|
|
|
Xedapen, irizpide edo praktika batek desabantaila sortzen duenean. Hori gertatuko litzateke eskaera bat aurkezten duten guztiei eskatuko balitzaie proba bat egin dezatela
|
beren
ama hizkuntza ez den hizkuntza batean, eta proba gainditu ondoren ez dutela berriz erabili. Bereizkeriari stop Europar Batasuneko diskriminazioari buruzko Eurobarometroak, 2008ko uztaileko datuekin, jakinarazi zuen herritarren% 53k ez zekiela lan diskriminaziotik babesten duten legeen berri.
|
|
|
Ez naiz lehenengoa, ez azkena. Madrildarrek eta paristarrek ere ez dute arazorik Hondarribiko tabernetan gustuko edariak
|
beraien
ama hizkuntzan eskatzeko. Irailaren 11 zen, jaien azken eguna.
|
|
|
Euskararen auzia ez da euskara duindu nahian ari garenon kontua bakarrik. Hiritar guztien erantzukizuna da gure hizkuntzen arteko elkarbizitza, eta hor, mapa linguistiko horren aurrean, politikariek eta artistek, profesionalek eta unibertsitarioek, edozein delarik ere
|
beren
ama hizkuntza eta hizkuntza hautamena, ezin diote bizkarra erakutsi erantzukizun horri, hizkuntzen arteko elkarbizitzari, alegia?, arazoaz ezer jakin nahi ez izatea bera ere arazoaren aurrean jarrera oso markatua hartzea baita: irauteko neke gehien dituen hizkuntzaren aurkakoa, zalantza izpirik gabe.
|
|
|
Egoera hura neurri handi batean iraultzea lortu da azken hamarraldiotan. Baina, nolanahi ere, bistakoa dirudi gaur egun etxetik euskaraz dakitenetatik gero eta gehiago direla, hainbat arrazoi tarteko,
|
beren
ama hizkuntza edo lehen hizkuntza euskara izan arren, berau esparru ez formaletan pixkanaka bigarren hizkuntza bihurtzen dutenak edo, onenean ere, gaztelaniaren parean jartzen dutenak. Honek guztionek, etorkizuneko perspektiban, berebiziko garrantzia du hain zuzen ere gazteei dagokienez, eta arreta berezia eskatzen duen kontua da, ezbairik gabe.
|
|
2010
|
|
|
Bestalde, pizgarriak ere erabiltzen ditugu: adibidez, irakaskuntza ebaluatzean, puntuak ematen dizkiegu ingelesa eta katalana erabili duten irakasleei, horiek
|
beren
ama hizkuntza ez badira.
|
|
|
Bestalde, pizgarriak ere erabiltzen ditugu: adibidez, irakaskuntza ebaluatzean, puntuak ematen dizkiegu ingelesa eta katalana erabili duten irakasleei, horiek
|
beren
ama hizkuntza ez badira.
|
|
|
klasiko eta eliz gurasoetara datorrela, argudio bera jasoko du haiengandik ere: guztiek egin zuten lan
|
beren
ama hizkuntzaz baliatuta: oroitzapen historiko horiek gogorarazi ostean, Malon etxaide gaztelaniaren XVi. mendeko errealitatera itzuliko da. hizkuntzaren corpuseko baliabideez eta berauen erabilpen zuzenaz hitz egiten digu gure autoreak. hizkuntza gaztelauan mintzatzaileengandik jasotakoagatik mintzaira horren ekarpen eta sormena ezagutzen ditu, eta liburuan bertan burutu duen idazketa lanaren emaitza baliotsua dela sinesten du. horregatik dio kritikari horiek hobe luketela, funtsik gabeko marmario hutsaletan ibili partez, berek ere idazketa zereginari ekitea, noraino hel daitezkeen ikus dezaten:
|
|
|
Hizketan ere, gure euskara oso pobrea zen eta akatsez betea gramatika aldetik. Gure egoera edo esperientzia hau oso berezia zen, eta gaztelania
|
beren
ama hizkuntza zutenak ez ziren konturatzen zer nolako egoera xelebrea zen gurea, hizkuntza aldetik. Esan ohi zitzaigun, gainera, gure Oñatiko euskalkia besteak baino itsusiagoa zela.
|
|
2011
|
|
|
a) Lehendabiziko fasean ikaragarrizko presio indarra dago estatu botere menderatzailearen aldetik mendeko hiztunak hizkuntza ofizialera makurrarazteko; b) bigarren fasean, elebitasunaren garroak zabaltzen dira jatorrizko hiztunen artean, baina artean ez dute galdu
|
beren
ama hizkuntzan jarduteko ohitura; c) hirugarren fasean, ordezkapenaren azpijanak jadanik burutu du burutu beharrekoa: belaunaldi berrien hizkuntza jadanik ez da arbasoena, estatuaren hizkuntza hegemonikoan mintzo dira jatorrizko herritarrak.
|
|
|
ikastea izaten da jende indigenarentzat asimilatua izateko modu bat. Hainbat kasutan, ohartu ere egin gabe, prestigio handiagoa duen gizarte klasean gora egiteko,
|
beren
ama hizkuntza galtzearen truke egindako hautua izaten da, beren nortasunaren funtsezko osagaia galduko badute ere?. Eduardo Camacho, La muerte de las lenguas indígenas:
|
|
|
Hizkuntza hauek, Afrikaren ondare nazional horiek, nekazariek mantendu zituzten bizirik. Nekazariek ez zuten kontraesanik ikusi
|
beren
ama hizkuntzak hitz egitearen eta geografia nazional edo kontinental handiago baten kide izatearen artean. Ez zuten nahitaezko kontraesanik ikusi berezko nazionalitatearen kide, Berlinek marraztutako estatu multinazionalaren kide, eta Afrika osoko kide izatearen artean.
|
|
2012
|
|
|
Haiekin batera izan ziren, halaber, Gabriel Jaime Franco eta Alvaro Miranda poeta kolonbiarrak eta Medellingo Poesia Jaialdiko ordezkariak. Werewere Liking, Natalia Toledo eta Chiranan Pitpreecha poetak
|
beraien
ama hizkuntzetan errezitatzen entzuteko aukera izan zen prentsaurrekoan, gaur Bilbon ikusi eta entzun denaren aurrerapen gisa. Likingek Maitasunaren botea kantua abestu eta errezitatu zuen.
|
|
|
informazio perfektua duten jokalari elebidunek bakarrik hartzen dute parte jokoan, eta jokalari baten ama hizkuntza bestearen bigarren hizkuntza da. Bada, Poolek ondorioztatu zuenez, bi jokalariek nahiago dute
|
beren
ama hizkuntza erabili. Ildo berean, jokalari elebidun guztien ama hizkuntza B dela jo dezakegu1 Gainera, edozein gizarteren kultura hizkuntza espezifikoa" is more than just a tool of communication for its culture(...).
|
|
2013
|
|
|
hizkuntzen Eurobarometroa aintzat hartzen badugu, espainiarren% 56k onartzen du
|
beren
ama hizkuntzatik at ezin direla beste hizkuntza batean mintzo, eta bakarrik% 17k hitz egin dezake bi hizkuntzatan (Europako Batzordea, 2006).
|
|
|
Ikastaroak gaztelaniaz, ingelesez, arabieraz, eslovakieraz, hebreeraz, portugesez edo errusieraz ematen dira, besteak beste, eta guztira 12 hizkuntza daude. Ekimen hori oso baliagarria da bai hizkuntza baten prestakuntza edo ezagutza zabaldu nahi duten ikasle espainiarrentzat, bai gure herrialdean bizi diren eta
|
beren
ama hizkuntzan prestakuntza jaso nahi duten ikasle atzerritarrentzat. OpenupEd.eu bidez emandako hamar ikastaro Proiektu honekin sortutako ikusminak eskaera ugari ekarri ditu lehen egunetan.
|
|
2014
|
|
|
Umiak badakat euskeraz. Eta ume barik, según parejia(...) Umiek nahi dot txikitatik ikasi,
|
beren
ama hizkuntza izateko. (Mireia, 15 urte)
|
|
|
Alemanak Errusian, historia bereziki beltza da, itxura guztien arabera: gaztelaniazko Wikipediaren arabera 1897an 1,8 lagunek deklaratu zuten Errusiar Inperioan alemana zela
|
beren
ama hizkuntza; 1929an oraindik miloi bat ziren, gutxi gorabehera; II. Mundu Gerratik aurrera, imajina dezagun okerrena.
|
|
2015
|
|
|
Hala etaguztiz ere, lan honetan lortutako balioak Hualderen (2010) lanean lortutakoekin alderatzen baditugu, lan honetako parte hartzaileen eta Hualderen laneko parte hartzaileen artean desberdintasunak daudelaikusiko dugu grabitate zentruaren balioei dagokionez. Aipatu behar da, bide batez, lan honetako ama hizkuntza gaztelania duten euskara ikastunak direla, gorago azaldu den bezala, etaHualderen laneko parte hartzaileak euskaldunak direla, hau da,
|
beren
ama hizkuntza euskara dela. Bitalde hauen emaitzetara itzuliz, desberdintasun handiena/ tss/ eta/ s/ txistukarien balioen (5744.215Hzeta 5738.726 Hz, hurrenez hurren) artean eman zen, lan honetako balioak Hualdek aurkeztutakoak(/ tss/ txistukariarentzat 7183.700 Hz eta/ ss/ txistukariarentzat 6645.217 Hz) baino baxuagoak baitziren.
|
|
2016
|
|
|
Benetako arnasgune dira Xabier Bengoetxeak aztertu dituen Tolosaldeko herriok: euskaldunen kontzentrazio demolinguistiko altua dute orain ere157, eguneroko jardungune informal basikoetan euskara da herrian nagusi, eta bi elementu horiei eskerrak
|
beren
ama hizkuntzaren belaunez belauneko jarraipena bermaturik daukate, oraingoz158, haurrek eta gazteek. Eskolak, bere bereak dituen xedeak betetzeaz gainera, ekarpen handia egiten dio euskara indarberritzeko saioari:
|
|
|
«Erraten digute ez dela gehiago gelarik irekitzen ahal, euskaraz ez baita irakaslerik. Denbora berean, postuak hesten dituzte, eta irakasle gazte bat igortzen dute 25 ikasleren parean, jakinez erdientzat baino gehiagorentzat ez dela
|
beren
ama hizkuntza. Zer izanen da baldintza horietan hizkuntzaren lekua?
|
|
|
Omiasaindu ondoko larunbat aratsean, Baigorriko ibar gaineko Adur batasunak eta Arrasateko Garabide elkarteak gomitatuak zituen Benin eta Boliviako gizon eta emazte batzu, denak hizkuntza guttituen etorkizunaz arduratuak. Guri entzunarazteko doia, sar hitza
|
beren
ama hizkuntzan egin daukute eta gero manera hunkigarrian kondatu hangoen egoera, bertze batzuen artean quechua eta aymara. Funtsean Euskal Herrian bezala, herrialde heietan frantsesa eta gaztelera indarrez sarrarazi dituzten agintarien nahia izan omen da lekuko mintzairen desagertaraztea.
|
|
2017
|
|
|
Egin beharreko galdera hauxe da: zerk behartzen ditu euskaldunak
|
beren
ama hizkuntza ez transmititzera. Nola sortzen da egoera hori?
|
|
|
Modu honetaz, haurrak bere mintzoarekiko konfiantza eta segurtasuna barneratu ditu. Hau da hiztun guztiek
|
beren
ama hizkuntzarekiko lortu beharreko egoera; prestatu egiten da gaur egungo
|
|
|
AB direnek hizkuntzaren ezagutzarik handiena irudikatzen dute,
|
beren
ama hizkuntza (A) da eta landu egin dute kulturalki (B). BA taldekoek, bestalde, motibapenik handiena errepresentatzen dute, mintzaira ez ezagutzetik hiztun osoak izatera iritsi direlako.
|
|
2018
|
|
|
Lucy+ Jorge Ortaren lanak ondo laburbiltzen du Poetry Parnassusen edo Southbank zentroak berak aurreko astean jaso zuen jaialdiaren nondik norakoa. Astebetez, 204 herrialde ordezkatu zituzten beste horrenbeste poetek beren lana
|
beren
ama hizkuntzan irakurri zuten. Euskal Herriaren izenean Eli Tolaretxipi aritu zen jaialdian.
|
|
|
Poetak barkamena eskatu zuen atzerriko hizkuntza batean idatzia izateaz gain berea ez den poema bat hautatzeagatik, baina Poetry Parnassusera bere jaioterriko hizkuntzaren doinua ere eraman nahi zuela azaldu zuen. Azken batean, gainerako poetak
|
beren
ama hizkuntzan aritu izan baziren, zergatik ez bera?
|
|
|
Heanyk ez zekiena zen gainerako poetak ez zituztela
|
beren
ama hizkuntzagatik gonbidatu, beren lana jadanik ingelesera itzulita dagoelako baizik. Hau da, ingelesari esker ziren haien ahotsak ezagun.
|
|
|
Idazten eta irakurtzen zekien edonork, ez kurdueraz, baizik eta turkieraz, irakasle izateko balio zuen. Artean ezin zieten
|
beren
ama hizkuntzan irakatsi, hori geroago etorriko zen.
|
|
2019
|
|
|
Irekita daude estilo askotara eta energia zein samurtasunak, biak, dituzte. Euskara
|
beraien
ama hizkuntza eta ingelesa entzuten dutenaren isla dira aukeratutako hizkuntzak, eta bai batean zein bestean emaitza oso aberatsa da, betea, Anek ingeleserako ere dikzio oso txukuna dauka-eta.
|
|
|
2 haurrak etxean hasten dira/ ziren euskaraz egiten: euskara da/ zen
|
beren
ama hizkuntza. eskola erdal iturri izanik ere, auzokale lagunarteak indartu egiten du/ zuen neska mutilek etxetik ekarritako mintzamen gaitasuna: gazteak euskal elebakar edo euskal elebidun dira/ ziren.
|
|
|
Hona hemen abiapuntu orokorra: hizkuntza familia beteko kideak
|
beren
ama hizkuntzatik bereizi zireneko denbora tartea zenbat eta handiagoa, orduan eta handiagoa izango da hizkuntza horien arteko desberdintasun maila. Berez, hitz batzuk erabiltzeko ohitura galdu eta beste hitz batzuekin ordezkatzen direlako bereizten dira hizkuntzak, hiztegiari dagokionez behinik behin.
|
|
2020
|
|
|
Horrez gain, Bengoetxeak nabarmendu du orain arte egindakoa" hasiera bat besterik" ez dela, eta egitasmoaren barruan gauza gehiago egiteko asmoa iragarri du. Aurkezpenari amaiera emateko, berriz, Xabier Gantzarainek Jose Luis Otamendik egindako olerki bat irakurri du, eta ondoren, egitasmoko hamabi parte hartzaileek olerki hori
|
beren
ama hizkuntzan nola esaten duten erakutsi dute bideoan.
|
|
|
Hartaraz gero, euskarara egokitutako ebaluazio tresnen beharra azaleratzen da, euskal hiztunen hizkuntza eskubideei erantzuna emateko asmoz, beste hizkuntza batean komunikatzeko ezgai direlako edota
|
beren
ama hizkuntzan ebaluatuak izatea nahiago dutelako. Euskarazko tresnen garapenak, berebat, euskal hiztunen ebaluazio doiagoa egiteko aukera emango luke.
|
|
2021
|
|
|
Sobietar Batasuneko hizkuntza gehienek Urriko Iraultzaren aurretik ez zuten forma idatzirik, edo erabilera oso mugatua zuten idazkera sistema baliatzen zuten. Adibidez, turkiar eta ipar ekialdeko kaukasiar hizkuntza batzuen kasuan, musulmunak ziren hiztunek arabiar alfabetoz idazten zituzten
|
beren
ama hizkuntzazko testuak. Arabiar alfabetoan oinarritutako idazkera sistemak ez ziren oso egokiak hizkuntza horientzat, eta oso jende gutxik menperatzen zituzten.
|
|
|
adibidez, baziren tatarera erabiltzen zuten maktab eta madrasa eskola musulmanak1 Horrez gain, Errusiar Eliza Ortodoxoari lotutako zenbait elkarte misiolarik beren ikaslekuak sortzen zituzten, kristautasuna zabaltzeko eta indartzeko asmoz; era horreLegearen ikuspuntutik, etnia batzuek aparteko tratamendua jasotzen zuten: inorodtsy herritarren kategorian sartzen zirenek beren bizimodu tradizionala izatea eta beren buruak gobernatzea neurri batean onartzen zen (Slocum, 1998). tako eskola batzuetan umeek
|
beren
ama hizkuntzan ikasten zuten lehen urteetan, eredu honek, bere bultzatzaileen ustez, herritar ez errusiarrei errusiar kulturara pasatzea erraztuko zielako. Proiektuaren sustatzailea, Nikolai Ilminski, Volga ibaiaren eremuan bizi diren tatariarrentzat ikastetxeak sortzeagatik da, batez ere, ezaguna, eta sistema honek errusiartzea helburu izan arren, jendea bere ama hizkuntzan alfabetatzeko lagungarria zen.
|
|
|
asiriera (neo arameera), batez ere Iraken eta Sirian hitz egiten den hizkuntza semitikoa; errusiera; greziera; kurduera (kurmanji aldaerakoa) eta yezidiera, biak irandar adarreko hizkuntza indoeuroparrak (gehienetan hizkuntza berari erreferentzia egiten diotela uste izaten da, baina hiztunek identitate etniko desberdina dute). Yezidi natsionalnost dutenak dira talde nagusia (40.000tik gora pertsona), eta gehienek (37.000 baino gehiago)
|
beren
ama hizkuntza yezidiera dela aitortzen dute; kurduera lehen hizkuntza 2.000 pertsona inguruk dute, et asiriera, pixka bat gehiagok; greziera hiztunak, aldiz, mila pertsona inguru dira. Azkenik, errusiera lehen hizkuntza dutenak 23.000 baino gehiago dira17 Errusieraren egoera goian aipatu dugu; gainerako hizkuntzek presentzia gutxiago dute hezkuntzan:
|
|
|
Ergoterapeuta da zenbait zahar etxetan; eri kognitibo, psikiko edo fisikoen autonomia lantzen du. Eta, hain zuzen ere, gaitz psikiatrikoak dituzten egoiliarrei
|
beren
ama hizkuntzan, kasu honetan euskaraz, mintzatzeak haiengan eragin positiboagoa duela ondorioztatu du, iaz egindako ikerketa batean. Zuzeneko esku hartzea aztertzeaz gain, bertako langileen iritzia ere izan du kontuan:
|
|
|
Ongi etorri hitza dozena bat hizkuntzatan idatzia zegoen pankarta handi batek egin zien harrera larunbat eguerdian Uharte Arakilgo udaletxera joan ziren guztiei. “Haren bidez etorri berriei adierazi nahi diegu kontuan hartzen ditugula
|
beraien
ama hizkuntzak eta abegikortasun keinua ere izan nahi du”. Udaletxe barruan uhartear berriei harrera ekitaldia egin zitzaien.
|
|
|
Gureek gaztelaniaz bazekitenez, lagungarri izan ahal ziren gainontzeko umeen hizkuntza trebakuntzan. Gure umeen gaztelania ez zen oso jasoa, baina, euskara
|
beraien
ama hizkuntza izanik. Tira, ezer ez baino hobe.
|
|
|
Hala, ikerketako parte hartzaileek euskaraz sortzeko hautu politikoa egin dute (n= 13;% 100), nahiz eta hasiera batean euskaraz sortzekoa ere bulkada izan,
|
beren
ama hizkuntza delako edo hizkuntza horretan soilik jarduten delako euren sormendiziplinan (bertsolaritzan, kasu).
|
|
|
Arabako Foru Aldundiaren Euskara Zerbitzuaren sustraia dago Aramaioko Udalak egindako eskaeran. Aramaioko alkatea kezkatua zegoen bertako haurrek ez zutelako aukerarik
|
beren
ama hizkuntzan ikasteko; izan ere, apaizak egindako saiakera bat Guardia Zibilak eragotzi zuen.
|
|
2022
|
|
|
Anexiorako itunez gain, behe ganberak eztabaidagai izan ditu lurralde anexionatuek Errusiako Federazioan sartzeko indarrean jarriko dituzten lege konstituzionalen proiektuak ere. Hain zuzen, dokumentu horien arabera, errusiera izango da lau eskualde horietako hizkuntza ofiziala, baina bertako herritarrei
|
beren
ama hizkuntzan hitz egiteko eskubidea bermatuko zaie; besteak beste, ukraineraz. Aldi berean, hizkuntza horiek ikasteko eta garatzeko baldintzak sortuko ditu Errusiak.
|
|
|
Ikasleek, oro har, euskara maila altua dute, bai
|
beren
ama hizkuntza delako, bai ereduko ikasleak direlako. Halere, ezagutza ona badute ere, zenbaitetan, erabilerari dagokionez, gaztelaniara jotzeko joera dute gurekin harremantzeko edota beren artean hitz egiteko.
|
|
|
baga, sukaldaritza espainiarra ahaztuta zuten, XX. mendeko 60etan osatutako plater multzo hori; zeozer antzekoa sukaldatzen zuten, nahiz erabat diferentea eta ezagutezina izan, platerei ematen zieten izenarekin konparatuta behintzat. Eta biga, bakana, jatetxe haien jabeek
|
beren
ama hizkuntzak, gaztelania, edo galegoa, ahaztuta zituzten erabat. Izateko modu erlaxatu bat iruditu zitzaion MartÃnezi.
|
|
|
Bi istorioetan egoera soziolinguistikoaren aztarnak lagatzen ditu eta landa giroa kalearengatik ordezkatzen duenean, ikasketak dituzten eta ez dituzten euskaldunak bereizten ditu elearen ezagueran. Ikasketak dituztenek soilik gainditzen dituzte
|
beren
ama hizkuntzaren sistema fonikoak erasandako baldarkeriak gaztelaniaren ebakeran.
|
|
|
Ibilbide zientifikoen kalitatea ebaluatzeko sistemen ondorioz, ikertzaileak,
|
beren
ama hizkuntza edozein dela ere, ingelesa hizkuntza hegemonikoa duten nazioarteko eta eragin handiko aldizkari zientifikoetan argitaratu beharrean aurkitzen dira, ezinbestean (Hanauer, Sheridan eta Englander 2019). Argitalpen horietan argitaratzea ez da lana zabaltzeko modu bat bakarrik, ospea lortzeko eta unibertsitateko karreran gora egiteko tresna ere bada (Lillis; Curry 2010).
|
|
2023
|
|
|
Maryse Elissaldek kontatzen zaukun Angelun saltegi batean sartzean" Egun on" erraitearekin gehienetan euskara dakiten pertsonak atzemaiten dituela. Horiekin solastatuz
|
beren
ama hizkuntzan hitz egiteko usaia galdua izanez, ez dira menturatzen. Elealdi elkarteak pertsona horieri buruz joan nahi luke, kurtsoak segituz, edozein gaiez mintzatuz, beren baitan konfiantza har dezaten helburua du.
|
|
|
Euskalgintzan beti ibiltzen ginen
|
beren
ama hizkuntza euskara ez zen ikasleak geure ekimenetara erakartzeko estrategien bila, eta horretarako adibidez malabar eta antzerki tailerrak antolatu ohi genituen. Hauetan hizkuntzaren erabilera naturala oso erraz sortzen zela konturatu nintzen:
|