|
2000
|
|
|
iv) Azkenik, subjektuek
|
beren
adinari, sexuari, etxean erabiliriko hizkuntzarieta gurasoen jatorriari buruzko galderei erantzun behar izan zieten.
|
|
2001
|
|
|
Pare bat ordu geroago nekez gogora dezakete
|
beren
adina, eta apenas beren izena ere. Balantzaka saiatzen dira dantza egiten hondartza inguruko taberna batean, nahiz eta, ginkasa dela medio, baldarrenari ere Tony Manero dela iruditzen zaion.
|
|
2002
|
|
|
Espainiako gazteek ez dakite
|
beren
adinerako eta altuerarako pisu egokia zein den, eta, beraz, gehiago amore eman dezakete argiago egotera bultzatzen dituen modako presio sozialen aurrean, “Siete días médico” aldizkarian argitaratutako ikertzaile valentziarrek egindako azterlan baten arabera. Nerabe batzuek elikadura murrizketak ezartzen dituzte beharrik gabe, eta lan hau adierazi du.
|
|
2003
|
|
|
Horrelakoetan pertsona edadetsuek ez dute zertan bere egoera egiaztatu:
|
beren
adinagatik ulertzen da mugikortasuna urritua dutela.
|
|
2004
|
|
|
Halako batean, megafoniako kontsignak itzali dira, eta trikitixa jarri dute. Gutariko bi dantza askatuan hasi dira, astiro astiro,
|
beren
adinari dagokion maneran, baina erritmoa txukun gordez. Txalo jo diegu.
|
|
|
Estefanía Blountek 32 urte ditu eta begetarianoa da. Bi faktore horiek,
|
beren
adinak eta dietak, lagundu egin dezakete beren odola Europako Ingurumen ministroena baino «gutxiago kutsatuta» egon dadin, Blountek eta ministroek ekainean egin zituzten odol azterketa zehatzek erakutsi dutenez. Baina bere emaitzak ez dira albiste ona eskarmentu handiko (prestakuntzako kimika) honentzat:
|
|
2005
|
|
|
Hain zuzen ere, Núñez Morgadesek telefonia mugikorrak gazteengan duen eragina aztertzeko azterlan bat bultzatu du, Interneten eta era guztietako edukietan sartzeko aukera ematen duena. Internet Seguraren Nazioarteko Egunak adingabeek kalitatezko web orrietan nabigatzeko duten eskubidea aldarrikatu nahi du,
|
beren
adinerako egokiak diren edukiekin. Europako Batzordearen “Safer Internet Plus” programaren parte da, eta, datozen lau urteetarako 50 milioi euroko aurrekontuarekin, sareko legez kanpoko edukien aurka borrokatu nahi du.
|
|
|
ECE 44/ 03 arauaren arabera (autoko haurren segurtasuna arautzen du), 36 kilo bitarteko bidaiari txikiek
|
beren
adinari, pisuari eta altuerari egokitutako segurtasun elementu bati lotuta bidaiatu dute.
|
|
|
Gurasoek beren seme alabek
|
beren
adinerako egokiak ez diren jokoetan sartzea galaraz dezakete
|
|
|
“Revolution” kontsola, hasiera batean 2006ko ekainean argitaratuko dena, gurasoek seme alabei jolasa mugatzeko sistema bat izango du, titulua desegokia dela uste badute. Pasahitz bat erabiliz, heldu batek “Revolution” delakoa konfigura dezake, adingabeek
|
beren
adinerako egokiak diren jokoak bakarrik erabil ditzaten. Sonyk iragarri zuen sistema hori Playstation 3n (oraindik ez du merkaturatze data finkorik, baina, seguruenik, 2006an merkaturatuko da), maiatzean, Las Vegasen egindako E3 bideo-jokoen azokaren azken edizioan.
|
|
|
• ETB1ek eskaintzen dituen Euskal Herrian ekoitzitako telesailei buruz diote (Goenkale, Martin, Bi eta Bat, Hasi berriak...) egoki ikusten dituztela
|
beren
adinerako: %72k.
|
|
|
Lotsagarria iruditu zait azken egunetan ikusi duguna. [...] Larrua behintzat sendo dute
|
beraien
adinarekin; izan ere, urteak igaro ostean irakasle moduan ez dute interesik izan ofiziala den hizkuntza bat ikasteko. [...] Zuon jarrera lotsagarria iruditzen zait, irain bat[...].
|
|
2006
|
|
|
Egiaz, ia ia bermatuta dago elkarrekin topo egitea intentsitate emozionalhandiko mementoa izango dela, non poztasuna, herstura, negargura, beldurra etatristura nahastuko diren. Horrek nahasmen emozional handia sor dezake gurasoengan zein seme alabengan,
|
beren
adin eta nortasunaren beste hainbat faktorerenarabera. Gainera, askotan topo egiteko uneak dakartzan emozioei, beraiek sortzendituzten beste emozio batzuk gehitu behar dizkiegu, adibidez:
|
|
2007
|
|
|
Igerian ez badakite,
|
beren
adinera egokitutako dispositiboa (flotagailua, mahukak, etc.) eduki behar dute, segurtasun neurriak betetzen dituena.
|
|
|
Hizkuntzak organismoak dira: edozein organismok bezalaxe, izpirituaren parterik gabe alegia, natur lege hutsen arabera,
|
beren
adinak eta adinaren baldintzak izaten dituzte, hots, jaio, hazi, trebatu, borrokatu, eta hil egiten dira700 Hizkuntz eboluzionismoak, Darwin-engandik hasita, hasteko hizkuntza primitiboetatik gero eta hizkuntza zalu beteginagoetara aurrerabidea suposatzen du.
|
|
|
Lehenengoan (arruntena), 6 urtekohaurrek beren burua deskribatzeko kategoria nazionala aukeratzen duten arren, ezda haientzako kategoriarik garrantzitsuena. Izan ere, garrantzi handiagoa ematendiete
|
beren
adinari, generoari eta herriari. 6 urterekin, ostera, nazioidentitatearen garrantzia areagotu egiten da, eta zenbaitetan adinak edo generoakbaino garrantzi handiagoa du (Barrett et al., 2003).
|
|
|
Haur eskuindarrentzat esfortzu berezirik eskatzen ez duten jarduerak, hala nola puntu lerro bati jarraituz moztea edo idazten ikastea, zailtasun maila handiagoa dute ezkertiarrentzat. Eguneroko arazo txiki horiek frustrazioa, antsietatea edo konfiantza falta eragin diezaiekete haurrei,
|
beren
adinagatik beren baldarkeriaren benetako arrazoia ezagutzeko gai ez direnean. Horregatik, haur ezkertiak gurasoen eta irakasleen tolerantzia eta pazientzia behar ditu batez ere; ez da nahikoa ezkerreko eskuarekin bakarrik konpontzen uztea, ezkertiar gisa moldatzen irakatsi behar zaio.
|
|
|
Kart etik infinitura Hautagaiak orain arte adierazitako baldintza guztiak betetzen baditu, has zaitezke korrika egiten, eta kart a, egitura tubularreko autoak, gurpil txikiak eta oso pisu txikia duten autoak igota baino ez duzu egingo. Hori bai, kart en munduan hainbat modalitate daude, eta, beraz,
|
beren
adinari dagokion azpikategorian (kadete alebin, junior, Inter A edo Inter C) hasi lukete, eskualdeko lehiaketetan, betiere baliabide tekniko onekin. Horrek ez du esan nahi mekanikariez inguratu eta eskuzko lanetik urrundu behar denik.
|
|
|
Desnibel akademikoa da konponbiderik zailenetako bat. Batzuetan, Haur Hezkuntzako maila duten 10 edo 12 urteko mutilak sartzen dira hezkuntza sisteman, inoiz ez baitira eskolara joan, eta ezin dira
|
beren
adinagatik dagokien mailan sartu. Berdinketa lortzeko, osabidezko hezkuntzako taldeak sortzen dira eta hizkuntzaren eta matematikaren ikasketa indartzen da.
|
|
|
Jacques Marescaux buru duten egileek diotenez, «ahal den guztietan, ebakuntzaren ondoren orbainik eta eragozpenik ez sortzeko teknika kirurgikoa eskatzen dute pazienteek». «Pazienteei, bai gizonezkoei bai emakumezkoei,
|
beren
adina eta gorputzaren forma edozein dela ere, ez zaizkie orbainak gustatzen, arrazoi estetikoengatik ez ezik, orbainek gaixotasun baten ondorioz tratamendua jaso dutela adierazten dutelako». Horregatik garatu da NOTES, ebakia sabelaldeko paretatik kendu eta zulo naturalak erabiltzean edozein interbentzio prozesuren trauma gutxitzeko.
|
|
2008
|
|
|
Batzuei zail gertatzen zaie
|
beren
adinerako ezartzen dieten curriculumari aurre egitea, eta laguntza espezifikoren bat behar izaten dute zailtasun horiek gainditzeko; beste batzuek, berriz, gaitasun intelektual handia izaten dute, ohiz kanpokoa, eta horiek ere jarduera osagarriak behar izaten dituzte bilakaera egokia eduki ahal izateko.
|
|
|
Entretenimendurako Softwarearen Banatzaile eta Editoreen Espainiako Elkartearen (ADeSe) datuen arabera, bideojokoek ikus entzunezko aisialdiaren %40 osatzen dute, zinemako leihatilaren, grabatutako musikaren eta bideo-filmen aurretik. Datuak bideojokoen edukia kontrolatzera behartzen du, adin txikikoak
|
beren
adinerako baimenduta daudenak bakarrik sar daitezen. Are gehiago Errege Egunaren bezperan.
|
|
|
Legezko debekua ez betetzea hutsegite larritzat jotzen da. 17 autonomia erkidegoetatik 10ek bakarrik dituzte adin txikikoentzat egokiak ez diren edukiak dituzten bideo-jokoak saltzea eta alokatzea debekatzen duten legeak Kataluniaren kasuan, Amnistia Internazionalak gogorarazi du arauak behartu egiten dituela merkataritza establezimenduak bideojokoak banatzera, adingabeek
|
beren
adinerako egokiak ez diren edukiak ikusteko aukerarik izan ez dezaten; Gaztela eta Leonen eta Errioxan, berriz, joko eta jolas makinek edukiak atzitzeko gailu bat izan behar dute. Ceutan eta Melillan, aldiz, ez dago haurrak babesteko berariazko legerik, eta Andaluzian, Gaztela Mantxan, Murtzian eta Valentzian, adin horretarako egokiak ez diren bideojokoetarako sarbidea ikus entzunezko edukiei buruzko araudi “anbiguo” batek arautzen du, AIren arabera.
|
|
|
Segurtasun indarrek atzematen dituzten kasurik ohikoenak gurasoen eta tutoreen kasuak dira. Guraso eta tutore horiek beren funtzioa galtzen dute, eta adingabeak “dirua egiteko makina” bihurtzen dituzte, beren gorputzarekin, eskean edo
|
beren
adinari dagozkion lan desegokiekin. 2002tik 2006ra bitartean, Segurtasun Indarrek adingabeen 2.749 ustiapen kasu erregistratu zituzten; horietatik ia erdia, 1.273 espainiarrak ziren.
|
|
|
Txakur zaharrekin egindako azterketa batean, osagarritasunaren ondorioak, hala nola adinarekin lotutako gainbehera kognitiboaren ahultzea, arinago agertu ziren. Egun edo aste batzuetan, txakurrek
|
beren
adinagatik egin ezin zituzten lanak egiteko gaitasuna hobetu zuten. Aurkikuntza horiek pentsarazi zuten karnitina eta lipoia nahasteak antzera joka zezakeela gizakiei, garuneko zelulen funtzionamendurako gaitasuna hobetuz.
|
|
|
Irudia: hagit Jan nahi ez duten haur gehienek
|
beren
adinerako eta hazkunde erritmorako jateko gogoa dute. Nahiz eta egun batetik bestera janariak aldatzen diren eta badirudi haiek ez dutela denbora luzez jaten, haien hazkundea eta garapena normala izaten da.
|
|
|
suminkor egotea, izaera aldatzea, beti haserre egotea eta, batez ere, hazkuntza kurba gelditzea, hau da, normal ez haztea. Izan ere, haur horiek
|
beren
adinerako dagokien bezala jan arren, gaixotasunaren ondorioz, jaten dutena ez dute behar bezala aprobetxatzen, eta horrek elikatu gabeko haurren itxura ematen die. Gainera, beherako edo gorakoak izan ditzakete, eta gorotzak distiratsuak, ugariak eta usain txarrekoak izan ohi dira.
|
|
2009
|
|
|
Ikus entzunezko bitartekoak eta beste zenbait elementu interaktibo erabiliko dituzte mahastizaintzari eta ardogintzari lotutako zirkunstantziak eta lanak azaltzeko. Helduek nahiz haurrek
|
beren
adinari eta ezagutzei egokitutako eskaintza izango dute.
|
|
|
Baina lehen kolesterolarekin eta diabetesarekin egin bezala," aurre" edo" pre" bataiatutako egoera arinagoak ere gaixotasunez beztitu dituzte. Osteoporosiari dagokionez, benetan gaixotasuna denaren eta
|
berez
adinaren ezaugarri den hezurretako kaltzio gutxitzearen mugak lausotuz, herritarren multzo handiak botikak hartzera eramatea da kontua. Norberaren osasun aldetik zorrotz zaindu beharrekoa da, beharrezkoak ez diren botikak hartzearen onurak eta arriskuak argi alderatuz.
|
|
|
Horixe da motorren eta autoen kasua. Eta motor asko ere badaude,
|
beren
adinagatik eta esperientziarik ezagatik asegururik lortu ezin duten gazteenak. Beraz, ez kontratatzea erabaki dute.
|
|
|
Lourdes Garcíaren bilduma, aurreidazketan hasteko materialarekin. Alfabetoko letra bakoitzeko lau fitxa ditu, txikienek
|
beren
adinerako egokia den formatuan egin ditzaten trazuak. Autore berak beste ariketa batzuk proposatzen ditu ikasleen aurrerapena ebaluatzeko.
|
|
|
Gurasoen %38k baino ez du esaten Facebook edo Tuenti bezalako atarietan seme alaben mugimenduak gainbegiratzen dituela. Inkestaren arabera, gazteen %81 gizarte sareren baten erabiltzaileak dira, hau da,
|
beren
adinari, bizilekuari edo ikastetxeari buruzko informazio pertsonala eskaintzen duten profila dute, eta, horri esker, bideoak eta irudiak gehitu edo iruzkindu ditzakete. Haien% 92k onartzen du ia egunero erabiltzen dituela aplikazio horiek lagunekin hitz egiteko.
|
|
|
Espainian, osasunari buruzko azken inkesta nazionalaren arabera (ENS 2006), helduen %37, 8k gehiegizko pisua du, eta %15, 6k gizentasun arazoak ditu, haurren eta gazteen artean izandako ehunekoen antzekoak (gehiegizko pisuaren %30 eta obesitatearen %13, 9). Pertsona askok pisu handiagoa dute
|
beren
adinerako eta osasun baldintzarako osasungarria dena baino. Era berean, asko dira zurrunga egiten dutenak:
|
|
2010
|
|
|
Jakite kontuari dagokionez, hasteko, beste lau aldagai hauek ere kontuan izan behar dira210: a) hiztun horien kontzentrazio espaziala (hiztun horiek leku askotan sakabanaturik dauden, edota leku gutxitan edo bakarrean kontzentraturik); b) dentsitatea (bizi diren lekuan populazioaren %14 diren, %34 edo %84 osatzen duten); c)
|
beraien
adin banaketa (hiztun gehienak zaharrak diren, edo adin guztietan banaturik dauden) eta, d) beren ezaguera maila (euskaldun diren horiek ahoz eta idatziz zer nolako euskaldun diren: euskaldun huts, euskal elebidun, elebidun orekatu edo erdal elebidun).
|
|
|
Gainerakoak arrazoirik gabeko indarkeriazko ekintzei lotutako haurrak izanen dira. Zalantzarik gabe, haurrak eskubidea du bere iritzia adierazteko, legearekiko, besteen eskubideekiko, ordena publikoaren, moralaren eta osasun publikoaren babesarekiko behar den errespetuarekin, baita elkarteetako kide izateko ere, baina eskubidea dute komunitatearen bizitzan parte hartzeko,
|
beren
adinera eta gaitasunera egokitutako moduan. Parte hartze hori ezin da inoiz biolentzian gertatu, ezta haurrak helduen arteko borroketan instrumentalizatzera bideratu ere.
|
|
|
Jardunbide egokiak Praktika egokitzat jotzen dira adingabeak iristen direnetik eta egonaldian zehar hartzen diren neurriak. Behin lurralde horretara iritsita, ez zaie inoiz sarrera ukatu behar, atxilotu, elkarrizketa sakonak egin edo
|
beren
adina zehazteko helburua duten prozesuak egin behar zaizkie; aitzitik, identifikatu ondoren, laguntza puntu egokira bideratu behar dira. Heldu batek lagunduta badaude, bien arteko harremana zehaztu da, eta, halakorik ez badago, tutore edo aholkulari independente bat esleitu zaie, konponbidea aurkitu arte babes ditzan.
|
|
|
Jesuiten hezkuntza luze hartan, ikasleek,
|
beren
adinak eskatzen zuen bezala, gero eta askatasun handiagoa izaten zuten.
|
|
|
Jesuitak gaur egun, 2009an ateratako datuek diotenez, 18.500 inguru dira munduan.
|
Beren
adina, 57,44 urtekoa zen batanaz beste, urte horretan.
|
|
2011
|
|
|
Ondorioz euskarak ez ditu erabilerarekin sortzen diren hitzak edo espresioak izatea lortzen. Gazteek ez dute jergarik sortzen eta ezta ere,
|
beraien
adin taldearen bereizgarri eta nortasun emaile diren espresiorik ere.
|
|
|
Hasi nintzen, beraz, irakurtzen, eta asteazken arratsaldetan Orthezetik Baionara etortzen gure literatura eta historia ikasteko gela batean egiten ziren kurtsoei esker: Pierre Lafitte eta Pierre Narbaitz,
|
beren
adinak eta jakintzak kargaturik, urratsa ezti baina izpiritua erne, zetozen guregana. Eta nik, ene baitan:
|
|
|
Askatasunez adierazi ahal izango dute beren iritzia. Beren iritzia kontuan hartuko da dagozkien gaietan,
|
beren
adinaren eta heldutasunaren arabera.
|
|
|
d) Adingabe horiek nazioko zerbitzu militarrean onartuak izan aurretik,
|
beraien
adinaren inguruko froga fidagarriak aurkeztea.
|
|
|
Labur labur, ondokoak lirateke anhedonia eta lagunkoitasunik ezaren adierazleak: ekintza, interes edo hobbie gutxi batzuk izatea edo bakar bat ere ez izatea;
|
beren
adinerako normala dena baino ekintza eta interes sexual murritzagoak izatea, eta, gainera, besteekin edo beren buruarekin sexu harremanak badituzte, horiek ez zaizkie gustagarriegiak gertatzen; besteekin hurbiltasuna eta intimitatea sentitzeko ezintasuna ager dezakete eta bakarrik eta inorekin kontakturik izateko gogorik gabe bizi daitezke; gainera, lagunak egiteko zailtasuna izan dezakete, oro h...
|
|
|
Kaleko haurrak, askotan, familia desegituratuetatik eta behartsuetatik etortzen dira, lan egitera behartzen dituzte eta eskolara joateari uzten diote,
|
beren
adin biologikoagatik bizitzea dagokien bizitza izan dezaten. Batzuek, UNESCOk dioenez, bidaiak izaten dituzte, hainbat arrazoirengatik:
|
|
|
lan desegoki batek gazteen irakurtzeko irrika zaputz dezake. Funtsezkoa da gurasoek
|
beren
adinerako egokienak diren tituluak aukeratzen laguntzea, baina baita irakurketa mailan ere. Haien gustuei kasu egitea:
|
|
|
Pribatutasunaren babesari buruzko gomendioak betetzen ote dituzten jakiteko, gizarte sareei aldian behin azterketa bat egin ondoren, Erkidegoko gobernuak ondorioztatu du beharrezkoa dela “ahalegin gehiago” egitea eremu horretan. Hala ere, egiaztatutako orri gehienek (zazpi arte)
|
beren
adinerako informazio egokia, bereziki adingabeei zuzendutako hezkuntza materiala edo laguntza eskatzeko aukera ematen diete gazteei. Dailymotion eta Windows Live sareek bakarrik bermatzen dute, besterik adierazi ezean, adin txikikoak lagunekin harremanetan jar daitezkeela mezu publiko edo pribatuen bidez. Gainera, aztertutako orri guztietan, edozein pertsona jar daiteke harremanetan adin txikikoekin, eta, horietako seitan, haien profilak bisitatzeko aukera dute beren kontaktu zirkuluan dauden pertsonen beste lagun batzuek.
|
|
|
Etxean hezten diren haurrek Espainiako hezkuntza sistemako titulazio ofizialak eskuratzeko hainbat aukera daude: Hezkuntzari buruzko Lege Organikoak (LOE 2006) ezartzen duen bezala, hezkuntza administrazioek hezkuntza sisteman berandu sartzen diren ikasleen eskolatzea bermatu behar dute, eta
|
beren
adinerako, ezaugarrietarako eta aldez aurreko ezagutzetarako egokiena den ikastaroan sartu. Horrela, etxean hezten diren haurrak eskolara joan daitezke berriro (Lehen Hezkuntzan eta DBHn), adinagatik dagokien ikasturtean, eta Bigarren Hezkuntzako graduatu titulua lortzean.
|
|
2012
|
|
|
Hau da, haurrek beren mintzajardunean elkarri eragiten diote. Hizkuntza sozializazioaren izaera elkarreragileari lotua, transmisioaren gaineko ikerketek ez ohi dituzte behar bezala balioetsi adinkideen edo berdinen arteko elkarreraginak, soziolinguistikoki ezaguna izanda ere ingurune elebidunetan haurrek gurasoen mintzamoldera baino gehiago
|
beren
adin berekoen mintzairara doitzeko joera izaten dutela (Chambers 2003: 175, Barron Hauwaert 2004:
|
|
|
450). Itzultzaileek, beraz, erantzukizun handia dute munduko literaturaren osaeran, idazleek
|
berek
adina, edo are handiagoa: itzultzaileek beren hizkuntzara zer eta nola ekartzen duten, horren arabera taxutuko baita hizkuntza horretako irakurleen, munduko literatura?.
|
|
|
Osasun etxe batean, hamaika urteko haurrei osasun azterketak egiten ari zaizkie. Amaitzean, osasun laguntzaileak, haur guztiei,
|
beren
adinerako elikadura egokiari buruzko azalpen liburuxka bana eman die, eta gurasoei erakusteko gomendatu die, haiek ere jakinaren gainean egon daitezen. Hezkuntza jarduera horretan, identifikatu:
|
|
|
gehiegizko babesa, gehiegizko permisibitatea, norberari errua leporatzea (bereziki, istripuen kasuan), elkarrekiko mendekotasuna (batik bat, amaren eta seme alabaren artekoa) eta, muturreko kasuetan, sufrimendua jasateko zailtasuna, haurraren ondoan egotea saihestera eraman dezakeena. Egoera zail hori jasan ahal izateko, lagungarria izango da gurasoei, gaixo dagoen haurrari eta anai arrebei informazioa ematea(
|
beren
adinera egokituta), ulermena erakustea, gurasoak animatzea, lehen zaintzaileak baitira, seme alabarengan eragina duten zainketetan eta erabakietan parte har dezaten, etab.
|
|
|
Lokalak hezetasunaren aurka guztiz babestuak egon dira, behar bezala argiztatuta eta berotuak, bereziki iluntzearen eta argiak itzali arteko tartean.Logelak aski zabalak izan dira eta ondo aireztatuak egon; barneratuek ohe gai egokiak izango dituzte eta manta nahikoak,
|
beraien
adina, sexua eta osasun egoera kontuan izanda, bai eta lekuaren klima baldintzak ere.
|
|
|
Hala ere, batzuetan zaila izaten da marrazkia bereiztea, txikiak oraindik ere ez baitira trebeak koloretako arkatzekin.
|
Beren
adinera egokitutako trikimailu batzuk, ordenagailuko programa errazak edo bideoak tresna erabilgarriak dira haurrek beren gaitasun artistikoa hobetzeko.
|
|
|
Haur oso mugituak,
|
beren
adinerako eta garapenerako espero baino gehiago eta arreta eta oldarkortasuna. Hala dira, oro har, arreta defizitak eta hiperaktibitateak (TDAH) eragindako haurrak (horiek ere badaude), nahiz eta zenbait azpimota dauden eta guztiak ez diren sintoma berberengatik agertzen.
|
|
|
Adi egon behar du txakurraren gaitasunak inoiz ez gainditzeko. Gizentasuna duten animaliak gehiegi berotzeko joera handiagoa dute, eta haien hezurrek
|
beren
adinerako eta arrazarako egokiena dena baino pisu handiagoa izan behar dute. Salbatzeko moduko jokoak oztopoak, jauzi egin uretan jolasteak kaloria gehiago erretzen laguntzen du, apetitua murrizten du eta metabolismoa suspertzen du.
|
|
|
Oso samurrak izan daitezke, baina esfortzu eta pazientzia handiagoak behar dituzte. Kumeak Txakur hauek,
|
beren
adinagatik, oso aktiboak dira. Denbora asko behar dute jolasteko eta ariketa fisikoa egiteko.
|
|
|
Konfederazioak azaldu duenez, “lekuz kanpo eta lekuz kanpo sentitzen dira beren bizitzako une latz horietan”. NFEPNren iritziz, minbizia duten nerabeentzako berariazko unitateak sortuz gero, arreta pertsonalizatuagoa eta espezializatuagoa jasoko lukete,
|
beren
adinarekin eta beharrekin bat datorrena. Minbizia duten Haurren Gurasoen Espainiako Federazioak erregistro nazional publiko bat sortzea ere eskatzen du, zentro guztiak bertan zaindutako haurren tumoreen zifrak bideratzera behartzeko.
|
|
|
Zakurraren hortzak 21 eta 35 egun bitartean ateratzen dira, eta, beraz, ordurako janari bustia jan dezakete urarekin, bigunago gera dadin. Kumeek zazpi astetik aurrera har dezakete
|
beren
adinerako jaki berariazkoa, eragin gabe. Elikagai lehor horri puppy edo lehen adinekoa deitzen zaio.
|
|
|
Faktore horrek txakurrak gaixotasun horiek jasateko arrisku handiagoa du behar bezala elikatzen ez bada”. Kumeek
|
beren
adinerako eta tamainarako elikagai berezia hartu behar dute Gaur egun, txakurkumeentzako elikagaiek hainbat barietate dituzte tamainaren arabera. Hala, txakur txiki, ertain edo handientzako elikagaiak eros daitezke, behar desberdinak dituztelako, batez ere energiari eta behar dituzten makromineralei (kaltzioa eta fosforoa) dagokienez.
|
|
|
Orientazio testa eta beste tresna batzuk eskaintzen dizkie, beren gaitasunak, indarrak eta ahuleziak ezagutzeko eta, azkenik, aukera akademiko edo profesional baten alde egiteko. Zeregin horretan, orientatzailearen eginkizuna funtsezkoa da; izan ere, nahiz eta ikasleak izan beti erabakiak hartzen dituztenak, artatzen dituen adituak beren itxaropenei erantzun behar die eta behar duten informazioa eman behar die,
|
beren
adinera, interesetara eta motibazioetara egokituta. Etorkizuna erabakitzen laguntzeko tresnak Ikasleek aukera dezaten, Interneten sarbide libreko hainbat tresna garatu dira, eta ikasleek aprobetxatu egin ditzakete, ikastetxe eta unibertsitate batzuen proposamenekin batera.
|
|
|
Trafikoari buruzko Legearen aldaketa. Fiskaltzak proposatuko du taxi edo hiri autobus batean igotzen diren hiru urtetik beheitiko guztiek
|
beren
adinerako behar bezala homologatutako euste sistemekin bidaiatzea. Horretarako, Trafikoari buruzko Legearen 11 artikuluan aldaketa bat bilatuko dute, berariazko arau baten bidez, gidariak (garraio publikoan edo pribatuan) bidaiatzen duen adingabe bakoitzaren tamainari eta pisuari egokitutako haurrak atxikitzeko sistemak eraman behar dituela ezartzen duena.
|
|
|
Haurren gehiegizko babesaren arriskuak Hainbat ikerketaren arabera, gehiegizko babesa oztopo izan daiteke haurraren garapenerako, eta, gainera, modu negatiboan eta sakonean eragin diezaioke helduari. Nahiz eta haur guztiek ez duten berdin erreakzionatuko gurasoen arteko harreman estilo gainbabesle baten aurrean, askok tolerantzia txikia izango dute frustrazioarekiko, eta beren akatsak antzemateko ezintasuna, ziurtasunik gabeak izango dira besteekin harremanak izateko arazoekin,
|
beren
adina baino garapen psikologiko txikiagoa izango dute edo beti aspertuta edo atsekabetuta dauden haurrak izango dira. Akatsek eta gezur txikiek frustrazioarekiko tolerantzia osasungarria garatzen laguntzen diete haurrei Seme alabak gehiegi babesten dituzten gurasoek uste dute, egiten duten bezala jardunez, bizitzako atsekabeetatik eta frustrazioetatik babesten dituztela.
|
|
|
Txakurrentzako elikagai komertzialek badute txakurra osasuntsu egoteko behar diren bitamina, mineral eta elikagaiak. Adituek diotenez,
|
beren
adinari, tamainari eta jarduera mailari egokitutako pentsu batez elikatzen den txakur batek ez du bitamina gehiago behar. Hala ere, beharrezkoak izan daitezke txakurra etxeko dieta orekatu gabearekin elikatzen denean.
|
|
|
Oro har, adin horretako haurrek 10 eta 11 ordu artean lo egitea gomendatzen da, baina parte hartzaileek bederatzi ordu besterik ez zuten egiten, batez beste, ikerketa hasi aurretik. Beraz, adingabeen erdiek bederatzi ordu baino gutxiagoko atsedenaldia izan zuten ikerketaren astean; beste erdiak
|
beren
adinagatik egin lituzketen ordu hoberenetara hurbildu ziren. Ikertzaileek eskatu zuten irakasleek azter zezatela haurrek egunez duten portaera.
|
|
|
Hori guztia gutxi izan balitz, ausarta ere izan zen, halaber, Guillermoren erabakia; Guillermorentzat berarentzat izan ez arren, bai behintzat ikaskiderik gehienentzat. Medikuntza ikasi nahiko zukeen ikaskide bat baino gehiago zegoen
|
beren
adin bueltakoen artean; haietariko askoren arazoa Natur Zientziak ziren, irakasgai hori ematen zuen aita Rafael zorrotza zelako; beraz, medikuntzarena burutik kendu, eta letren ibilbidea hartzen zuten. Guillermok, ez.
|
|
2013
|
|
|
Jarraitasuna behar da, eta ez hilabete batean edo hirutan ibiltzea. Prestatzeko denbora luzeko segida bat behar da; agian horrek
|
berak
adin jakin bat eskatzen du.
|
|
|
Txakur eta gizaki estresatuak lehenago zahartzen dira Estresak eragin kaltegarriak ditu gizakietan. Adituen esanetan, pertsonen bizi kalitatea %75era arte iristen da
|
beren
adin biologikora. Hau da, larritasuna, depresioa eta denbora falta gure osasunerako mehatxuak dira.
|
|
|
40 urtetik aurrera, gutxitu egin dira obuluen kopurua eta kalitatea Baina puntu horretara iristea ez da bide erraza. Emakume horietako askok pairatzen dute Penélope ren sindromea, terminoa amatasuna atzeratzen duten emakumeak lanarengatik, arrazoi ekonomikoengatik, bikotearengatik edo bestelako inguruabar pertsonalengatik, eta, saiatzen direnean, konturatu dira
|
beren
adinagatik ezin dutela haurdunaldi naturala lortu. Horregatik, Espainiako Ugalkortasun Elkartea, gutxi gorabehera 40 urte edo gehiagoko 13.500 emakumek dute ugalkortasun tratamenduren bat Espainian urtero.
|
|
|
Neska mutilak lehen aldiz maitemindu dira lau edo bost urterekin. Jakina, sentimendu horrek ez du zerikusirik sexuarekin, baizik eta
|
beren
adin bereko pertsona bat edo gehiagorekin adierazten da, oso gustura sentitzen direnekin. Artikulu honek deskribatzen du nolakoa den lehen haur maitasuna, eta nola adierazten duten maitemintze hori txikienek eta kanporakoenek.
|
|
2014
|
|
|
" Espazioaren semantika hizkuntza jabekuntzan" deritzo gaiari. Joan deneko bost urtean, haur haiekin batera hazi naizenez ni, jakin nahi izan dut zer gertatzen den beren etxe girotik eta zaintzaileetatik urrundu eta
|
beren
adin bereko neska mutikoekin harremanetan hasten direnean, zer ikasten duten ondoko neska mutikoengandik. Sozializazio iturri baita hori ere.
|
|
|
Dantzarien lanarekin jarraituz, ikusgarriak izan dira nerabeek osatu dituzten dantza koralak, hirukoteak, laukoteak, boskoteak? Adin bakoitzeko gazteek
|
beren
adinerako egokiak diren urratsak landu dituzte, gutxika gutxika dantza zailduz, oinekin hasita behatz puntaraino. Guztien gainetik Pipiren rola biribiltzen duen Saioa Vivanco aipatu behar dugu.
|
|
|
288 eta hurr.). Horregatik, datuak konparatzeko orduan iduri du NFK ko lehen bi mailak EAEko, hasierako maila, rekin pareka daitezkeela, eta hala eginen ditugu guk hemen: lehen bi maila horietan direnak biak batera bildu ditugu 7 taulan; hortaz, 3 mailakoek eta 3+ mailakoek dute gaitasun maila
|
beren
adinerako ongi edo hagitz ongi garatua.
|
|
|
Heldutasun goiztiarrak gizonei on egin diezaieke, gainerakoek helduagotzat hartzen dituztelako eta helduen erantzukizunak haiei esleitzeko prestasun handia izaten delako. Neskei dagokienez, heldutasun goiztiarra arazo bihur daiteke, nerabe helduagoekin
|
beren
adinari ez dagozkion jarduerak egin baititzakete.
|
|
|
Honako hauek lirateke anhedoniaren eta lagunkoitasunik ezaren adierazleak: ekintza, interes edo hobbie gutxi batzuk bakarrik izatea edo bakar bat ere ez izatea;
|
beren
adinerako normala den baino ekintza eta interes sexual murritzagoak izatea, eta, gainera, besteekin edo beren buruarekin dituzten esperientzia sexualetan gehiegi ez gozatzea; besteekin hurbiltasuna eta intimitatea sentitzeko ezintasuna ager dezakete, eta bakarrik edo inorekin kontakturik izateko gogorik gabe bizi daitezke; gainera, lagunak egiteko zailtasuna izan dezakete, oro har nahiago izaten ...
|
|
|
Gurasoen arteko banaketa seme alabei jakinarazi behar zaie batera,
|
beren
adinari egokitutako hizkuntza batekin eta beren galderarik batere baztertu gabe
|
|
|
Artzaina baitzen, bazketara joaten zelarik ikusi zituen behereko lekuak batere arrazoirik gabe erdalduntzen, neolitiko iraultzari buru egin zuen populu hori hasi baitzen hizkuntzaz trukatzen, pagoa gaztain hostoz janzten, arto amerikano pikor batzuengatik. (Etxamendiren teoria ez zen garaian jalgia.) Lana zailago dute lehen baino ehunka aldiz oraingo bertsolari gaiek, normala da, errota lohian ixtikaturik sentitzen badira
|
beren
adin gaztean, lan espazioak non nahi ikusten. Bardoa gida da, euskararen beharraren ebidentzia du aldarrikatzen eta libertimendua antolatzen da memento horrentzat.
|
|
2015
|
|
|
Ondoren biratu eta bidea zabaldu zuen ibilera sendo, militarrarekin, bota zoragarri haiekin, paper latzean bildutako zorroak eramaten, bidean behera, seme alabak atzetik zituela. Bi haiei, pentsatu zuen Lilyk, bazirudien zeregin zorrotz bat eman ziela patuak eta harantz zihoazela, artean gazteegiak aitaren aztarnei jarraitzeko, esanekoak baina begiak zurbil, eta horregatik iritzi zion Lilyk haiek biek isil isilik pairatzen zuten sufrimendua
|
beren
adina baino zaharragoa zela. Hala, belardi ertzetik igaro zirenean, Lilyri iruditu zitzaion prozesio bat ari zela ikusten, estutasunen batengatik abiarazitakoa, balantzaka eta motel, elkarrengana bildutako taldetxo bat, harritzeko moduan zirraragarria.
|
|
|
Haurrak autoan. Haurrek atzeko eserlekuak bete behar dituzte, eta haurrei eusteko sistemak erabili behar dituzte
|
beren
adinerako, pisurako eta altuerarako. Segurtasun plusa.
|
|
|
Horrela definitzen du Javier Urra psikologoak ‘El pequeño diktador’ (Liburuen esfera, 2006) filmean, eta zer esan nahi du gehiegizko babesarekin heztea. Guraso helikopteroen jokabideak seme alabei ez die eragozten
|
beren
adinari dagozkion zailtasunei aurre egitea eta haiek konpontzeko behar diren baliabideak eta estrategiak ikastea. Atzerapena ikaskuntzan.
|
|
|
Batzorde horren ardura da beste herrialde batzuetatik datozen produktuak adingabeek ez dituztela egin ziurtatzea. Helburua da
|
beren
adinerako beren esku jostailuak baino eduki behar ez dituzten artikuluak ekoizten ez laguntzea. Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundeak (CECJ), hain zuzen ere, gogorarazi duenez, «egunero erosten ditugun produktu askoren atzean haurren esplotazioa dago», eta kontsumitzaileei dei egin die «kontsumo kritikoagoa eta arduratsuagoa egin dezaten».
|
|
|
65 urtetik gorako pertsonen% 22,6 bakarrik bizi dira gure herrialdean, eta
|
beren
adinari dagozkion arazo fisiko eta psikologikoei aurre egiten diete.
|
|
2016
|
|
|
Hirugarrena informaziorako sarbideari lotuta dago: haurrek eta gazteek
|
beren
adinari dagozkien edukiak eskuratu behar dituzte.
|
|
|
Itsasargien azken txostenaren arabera, zortzi urtetik beherakoen% 72 horrelako gailuak dira. Horregatik, tresna horiek konfiguratzen jakitea ez da nahikoa, haurrek arriskurik gabe erabil ditzaten, baizik eta
|
beren
adinerako app egokiak ahalik eta hobekien hautatzeko, jolasteko, dibertitzeko eta, bide batez, zerbait berria ikasteko. Artikulu honetan horietako batzuk gomendatzen dira.
|
|
|
Kids&Us metodoarekin, urtebetetik aurrerako haurtxoak hizkuntza berri baten giroan sartzen dira erabat, murrizketarik gabe, baina
|
beren
adinari egokitutako egoera eta testuinguruekin. Horrela, oso txikitatik umeek daukaten ikasteko ahalmen osoa balia daiteke.
|
|
|
" Lege berri horrec badakharke beraz, heldu den urthetic goiti, aphez geiec dutela bertce guciec bezala, eta heiekin batean soldadogoa egin, bai eta ere aphecec, zoinec
|
beren
adinaren arabera[...] legearen egileen chedea baita erlijionearen gal araztea. Guc ere badakigu orai nolacoa den, eta badakigu giristino batec nehola ere ecin dezoketela lege horren aldecoer escuric eman; giristinoec beren indar guciac behar dituztela bildu lege galgarri horren hausteco, eta ez dutela epheric hartu behar nun ez duten lurrerat aurdiki".
|
|
2017
|
|
|
6 urte bitarteko seme alabak dituzten 3.000 gizon eta emakumeri egindako inkestetan oinarrituta, haurren elikadurarekin lotutako arazo horietako batzuk erakusten dituzten estatistikak eskaintzen ditu lanak. 1 Gehiegizko pisua, obesitatea eta azpinutrizio arriskua Espainiako adingabeko guztien bi heren baino ez daude(% 65,9)
|
beren
adinari dagokion pisu normalaren barruan (normopeso). Hirugarren zatia, berriz, %8, 1 eta %9, 6 artean dago gizentasun kategorian, eta %16, 4, berriz, subnutrizioan.
|
|
|
Ondorioz, ez dute ezer egiten hura konpontzeko. Egokia izan ala ez, gurasoen bi herenek(% 65) uste dute beren seme alabek pisu normala dutela
|
beren
adin eta neurrirako. Beste herena ia zati berdinetan banatzen da beren zurtoinak pisu normala baino pixka bat gehiago edo oso gutxi(% 19) baino gehixeago edo oso gutxi dutenak(% 16) direla uste dutenen artean.
|
|
|
Baina haur berri bat iritsi denean, haur txikia kategoriaz aldatu da, eta “anaia nagusi” bihurtu da, arduraduna. Artikulu honetan azaltzen da lehen seme alabek hartzen duten rol berria, anaia bat iristean, batzuetan,
|
beren
adinerako egokia ez den erantzukizuna eskatzen zaiena eta heldutasunaren arabera dagozkien jarrera arduratsuak zein diren.
|
|
|
Bertsolarien
|
beraien
adinak ote du zerikusia. Ez da erraza bertsolari berriak ateratzea; koktel berezia behar da, non talentua, karisma, lana eta gogoa nahasten diren.
|
|
2018
|
|
|
Hala, haurren loaren iraupena murriztea eta, seguru asko, baita helduetan ere, elikagai gehiago kontsumitzearekin lotu zen, janariaren edo kanpoko beste elementu batzuen (adibidez, publizitatea) ikuspegiaren edo usainaren arabera. Gainera, lo ordu gutxien dituzten haurrek energia dentsitate handiagoko elikagaiak kontsumitu zituzten, azukre gehigarri gehiago eta azukrearekin gozatutako edariak,
|
beren
adinerako gomendatua lo egiten zutenekin alderatuta, loaren iraupena laburtu gabe. 4 Pantaila gutxiago Aholku hau betetzeak sedentarismoa murriztea erraztuko du eta, beraz, jolasteko, korrika egiteko, salto egiteko eta ariketa fisiko gehiago egiteko aukera handiagoa izango du.
|
|
|
Elikagaiak eta jokoak atzeratu egiten dira alzheimerren aurka Adituen esanetan, bizi etapa guztietan kalitate handiko dieta orekatu bat da zahartzaroko dementzia prebenitzeko edo atzeratzeko giltzarrietako bat. Gainera, animaliaren buru estimulazioa janari eta jolas puzzleak dira, eta funtsezko tresnak dira
|
beren
adinari lotutako endekapenezko gaixotasunen agerpena moteltzeko. Eta gizakietan gertatzen den bezala, beste lagun batzuen konpainia izatea laguntza izango da, betiere une honetan iristen ez badira galdetu iezaiozu etologoa, animalia zahar batek okerrago onartzen baititu aldaketak.
|
|
|
Oribarzar hondartzaren inguruan egingo dute kirol proba, eta parte hartzaileek
|
beren
adin tartera egokitutako distantzia osatu dute.
|
|
|
VI. Aia Orio Triatloia jokatuko da ostiralean, Oribarzar hondartzaren inguruan. 14:30ean hasiko da kirol hitzordua, eta 7 urtetik aurrerako kirolariei zuzenduta egongo da proba; izan ere, parte hartzaileek
|
beren
adinera egokitutako distantzia osatu dute.
|
|
2019
|
|
|
Itxura batera, ez du umerik ez familiarik, ez du inorekin harremanik edo maitasuna agertuko dionik. Berrogeita hamarren bat urtekoa ematen du, nahiz Lale ohartu den gizon eta emakume errumaniarrek
|
beren
adinari dagokiona baino zaharragoak ematen dutela.
|
|
2020
|
|
|
Oro har, ondo egokitzen ari direla uste dute, nahiz eta erabat ez ulertu egoera. Horri dagokionean,
|
beraien
adinari egokitutako diskurtsoa erabili behar da gauzak azaltzeko, baina ezer ezkutatu edo gezurrik esan gabe. " Haurrak direlako ez dute gutxiago jakin behar, ulertzeko gaitasuna dute, baina egokitu egin behar da beraien hizkuntza eta mailara".
|
|
|
Ez gurasoek lana aurreztu dezaten, baizik eta horrela seme alaben autonomia eta erantzukizuna sustatuko dutelako”. UNICEFek iradokitzen duenez, “haurrak garbiketa jardueretan sar daitezke,
|
beren
adinaren eta trebetasunen arabera. Behar izatearen sentimendua garatzen dute”.
|
|
|
Gure adibideak lan nagusia egingo du, baina, era berean, “lasai bizitzen irakatsi behar diegu, eta bizitza korrika egitea ez dela jakinarazi behar diegu, eta berehala telebista edo musika jartzea”. Eta aktiboenentzat garrantzitsua da,
|
beren
adinera egokitutako hizkeraz, erlaxatu, arnasa hartu, beren barne mundua ezagutu… behar dutela ikusaraztea, eta horretarako leku bat izan behar dutela. Isilik eta isilik 19 Oraindik isilik egon ez bazara, pandemiarekin has zaitezke.
|
|
|
Entzutea funtsezkoa da. Atazek
|
beren
adinarekin bat etorri behar dute. Txikienek landareak ureztatu, pixoihalak eta eskuoihalak bilatu eta, aurrerago, ohea egin (erraza bada) eta mahaia jar dezakete.
|
|
|
Horiek dira, hain zuzen ere, plataformako adingabeentzako bertsio mugatu batera sartzeko Tik Tok arauak. Bertsio horretan,
|
beren
adinerako egokiak diren bideoak bakarrik eskuratu ahal izango dituzte. Adinaren eta adostasunaren iragazki hori erraz saihets daiteke; izan ere, adingabeak egin behar duen gauza bakarra da jaioteguna faltsua izatea eta gurasoen baimena baduela erantzutea.
|
|
|
Arduratsu edo obediente, zer garen ezin jakin. Besteen orgatxoak gainbegiratzen ditut,
|
beraien
adina, eta elkar saihesteko edo elkarrekin hitz egiteko dugun premia detektatzen saiatzen naiz begiradetan; orain utzi espazioa berari pasten eta arrozen korridorean, zoaz zu jogurtak hartzera, gero itzuliko zara hona.
|