|
2005
|
|
|
New Yorken kontseilari ibiltzen naiz, eta gauza asko ikusten ditut han. Guraso askok eta askok, berrogei urte inguruko buelta horretan, krisian (hots, grekoz krisis azterketa da) sartzen direla eta
|
beren
buruei galdetzen dietela: nire bizitza zer izan da?
|
|
2006
|
|
|
Jatun jatorra erakusten badute ere, ez dute gizentzen eta ez dute arazo metabolikorik izaten. Zientzialariak
|
beren
buruari galdetzen hasi dira, eta uste dute iritsi dela garaia intsektuengandik ikasteko, ez bakarrik gizentasunaren aurkako gakoak identifikatzeko duten portaeratik eta biologiatik, baizik eta berez erremedioa direlako.
|
|
2007
|
|
|
Are negargarriagoa ibiltaria bakarrik doanean. Batzuk arroketaraino ailegatzen dira, eta harria ukitzen dute esku ahurrez,
|
beren
buruari galdetu gabe zertan ari diren. Hondartzan pasieran ibiltzen direnentzako aukera dotore bakarra dago, eta badakit zertaz ari naizen:
|
|
2008
|
|
|
Galderarik izan ezean, ez dago erantzunik, eta, erantzunik izan ezean, denak bere hartan dirau. Nagusiek ere debekatu egiten diete esklaboei
|
beren
buruari galde diezaioten ea aske izan nahi duten. Kriminal bat da galdera egiten duen esklaboa, bai eta erantzuten duen esklaboa ere.
|
|
2009
|
|
|
Askok eta askok
|
beren
buruari galdetuko diote ea zergatik ez zuen OEAk neurri bera hartu 1970eko eta 80ko hamarkadetan hain ugari izan ziren gobernu militarren aurka.
|
|
|
Une hartan erronka handi bat agertu zen niretzat. Irailaren 11ko erasoa EEBBetan gertatu berria zen, eta, horregatik, jendeak eta inbertitzaileak
|
beren
buruari galdetu zioten ea Taipei hirian hain eraikin garaia behar ote genuen.
|
|
|
Baina, honen jakitun naizen eta eskertzen dudan aldetik, neure egin nahi dut Virginia Woolf-en uste hura: emakume idazleak libre izango dira idazten hasi eta emakume modura ari diren edo ez
|
beren
buruari galdetzen ez diotenean." Doris Lessing Amerikako Arte eta Letren akademiko eta Amerikako Estatu Batuetako Arte eta Letren Institutu nazionaleko kide zen. Honetaz gain, Royal Society of Literature ko ohorezko kide ere bazen.
|
|
|
Baina, hala ere, zerrendetatik at utzi gaituzte. Horregatik,
|
beren
buruari galdetu liokete zer den aniztasuna beraientzat.
|
|
|
–Zer gertatu da?,
|
beren
buruari galdetzen diote iraultzaileek; atzo iraultzaileak ginen, gaur, ordea, terroristak. Gauza bera demokratek:
|
|
|
–Eta ateratzen direnek badute
|
beren
buruari galdetzeko adina zintzotasun: zergatik faxista bilakatu gara demokratak?
|
|
2010
|
|
|
–Zer egin genuen gaizki??
|
beren
buruei galdetu izan diete Ikastolen Elkarteko ordezkariek urte haietako gertaerak egungo ikuspegitik begiratuta. Ura pasa ostean, alferrik da ur presa egitea, baina esan daiteke egingarritasunak behar zuen osagai proportzioa ez zuela ikastolen planteamenduak, bereziki hirugarren batzuen interesak jokoan sartzen zituen heinean.
|
|
2011
|
|
|
Nahaste obsesibo konpultsiboa dutenek
|
beren
buruari galdetzen diote «zergatik gertatzen zait hau?», eta entzulea inpotente sentitzen da, zaila baita galdera horri erantzun zehatz bat ematea.
|
|
2012
|
|
|
Gisa horretako gailu bat edukita, irakurle askok
|
beren
buruari galdetzen diote orain zer egin behar ote duten etxean pilatuta dauzkaten liburu guztiekin.
|
|
2013
|
|
|
Horrelakoetan galdera anitzak suertatzen dira. Adorno filosofoak (2009) 155 erretorikoki
|
beren
buruari galdetzen zion bezala, ea poesiarik sor daitekeen semeak fusilatu eta hil dituztenean, ea horrelakoetan bertsoak kanta daitezkeen. Zalantzarik gabe, Joxek baiezkoa emango zukeen.
|
|
|
San Franciscon zain zeudela, Junoko gizonak
|
beren
buruari galdetzen hasi ziren zergatik bizi ziren berak Sitka goibelean, hango elurte eta goseteekin, eta espainiarrak, aldiz, San Franciscoko paradisu hartan, halako lur eta klima gozoan. Bertan geratzeko baimena eskatu zuten batzuek.
|
|
2015
|
|
|
Segur aski bazegoen arrakalaren bat ilunpetan, zirrikituren bat belztasunaren osinean, nahikoa argi ematen zuena ispilu aurrean imintzioa egiteko, eta, berriro lanari ekinez, music halleko kanta zahar hura murduskatzeko. Mistikoek eta aztiek, gau eder batean hondartzan paseatu, putzu batean aztarrikatu, harri bati begiratu eta
|
beren
buruari galdetzen diote «Zer naiz ni?», «Zer da hau?», erantzun bat jaso zuten bat batean, ezin zuten esan zein?, eta izotzetan epel eta basamortuan eroso zeuden.
|
|
|
Ni hau naiz; eta errukarria eta desatsegina irizten zioten William Bankesek eta Lily Briscoek:
|
beren
buruari galdetzen zioten ea zergatik egin behar zituen halako ezkutukeriak; zergatik behar zuen beti goraipamena; hain pentsaera ausarteko gizona zergatik zen bizian hain lotsatia; harrigarria zen, gero, miresgarria eta barregarria izatea, aldi berean.
|
|
2016
|
|
|
102 orrialdean, gure arbasoek lanerako aitzinako tresna" zaharrekin" (zahartasuna gutxiesteko dagoen joera horrek kezkatzen nau ere) sarritan indarka ibili behar izaten zutela ziotek, eta gaurko tresnen ugaritasuna goraipatzen. Baina
|
beren
buruari galdetu ote ziotek gaurko tresna moderno bikain, zoragarri, liluragarrien egiteko ez ote duen munduko hamaika eskualdetan langile andana batek indarka aritu behar izaten. Ziotek ere antzinako garaietan bizimodua aurrera ateratzeko ordu asko jardun behar zela lanean, eta gaur egun, oro har, denbora libre gehiago dugula gure zaletasunak lantzeko.
|
|
|
Ziotek ere antzinako garaietan bizimodua aurrera ateratzeko ordu asko jardun behar zela lanean, eta gaur egun, oro har, denbora libre gehiago dugula gure zaletasunak lantzeko. Hori idazten dutenek
|
beren
buruari galdetu ote ziotek ea beren denbora libre hori ez ote datorren hemen eta bereziki hemendik urrun, ikusten ez ditugun eremuetan, beraiek baino ordu askoz gehiago lanean jarduten dutenengandik. Ba ote zekitek iraganean, eta gaur egun oraindik oihan sakon batzuen gerizapean, merkaturik gabe bizi zituan eta dituan leinuetan beraiek gaur egun baino askoz gutxiago lan egiten zutela eta dutela?
|
|
|
Txerto horrek eragindako lehen kalteak 2009an ezagutu ziren, A gripearena gertatzearekin batera. Horrek guztiak eragin zuen herritar askok
|
beren
buruei galdetzea ea txerto guztiak perfektuak ote diren, edo kritika merezi duten beste batzuk ere ba ote dauden.
|
|
|
Nolabait, gure bizitza erabil genezakeen baina ez ginen haren benetako jabeak. Orain, berriz, pertsona askok, duten bizi kalitatearen arabera,
|
beren
buruari galdetzen diote bizitzaren zentzuaz, eta erabakitzen dute kalitate jakin batetik behera zentzu hori galdu egiten dela, eta alde egin nahi dutela. Norbaitek hiltzen lagundu diezaien nahi dute.
|
|
|
Babes bila n (Jesús Carrascoren nobelak aldatu ote zion izenburua?), Lourdes Oñederrak zalantzaren mugetan bizi diren pertsonaiak ageri ditu. Maitasunaren inguruan
|
beren
buruari galdetuz ea zer ote den bizitza, zer maite izana, nola egin aurrera egoera berrian, nola irten krisialditik. Erabakiak hartzen badituzte ere, badirudi pertsonaiak zain direla, zer gertatuko zain, hemen hits eta han galdera, jakingo ez balute bezala bizitza guztiak xake partida irekiak direla.
|
|
2017
|
|
|
Hain miresgarriro dago antolaturik gizakiaren gogoa non gaindiezinezko ondoezak jasangarri bihurtzen dituen, bere baliogabekeriaz jabetu baino lehen. Eta heriotzaren bestaldeari gaingiroki baizik begiratu ez diotela ohartu nahi gabe, irudimenezko mundu koloredun horren ostean dagoenaz ez diote sekulan
|
beren
buruari galdetzen zeren, hondo hondoan, denek dakite erabateko iluntasuneko pasabideak ihauterizko kolorez, argiz eta apaingarriz jantzi nahi balituzte ere, beltz baino beltzago agertuko litzaizkiekeela nahitaez, eta tunel horren ondoren ez luketela ezer kausituko, heriotzari darraikion bizitza berria, zorionez edo tamalez, ez baitagokie.
|
|
2018
|
|
|
Tamalez, azterketa horietako gehienek ez dute jadanik ez genekien ezer aipatzen. Hemingway gizona deseraikitzea dute helburu, baina ez diete
|
beren
buruei galdetzen zergatik den Hemingwayren gizontasuna hain gai errepikaria, zergatik haren jokabide matxistari buruzko zertzelada guztiak jakin arren behin eta berriro itzultzen garen gai berera.
|
|
|
Zoritxarreko ezkontza batean, bai senarrak, bai emazteak
|
beren
buruari galdetzen diote besteak zergatik jarduten duen hain modu berekoian.
|
|
2019
|
|
|
Zabaltze bat erdietsi nahi dute mutilek ezkontzaren bidez, beren existentziaren berrespen bat; ez, ordea, existitzeko eskubidea bera; ezkontza, hain zuzen, libreki onartzen duten zama bat da. Beraz,
|
beren
buruari galde diezaiokete zer on gaitz dituen, hala nola galdetzen baitzuten satirista greziarrek eta Erdi Arokoek; gizonentzat, bizitzeko modu bat da ezkontza, ez destino bat. Zilegi zaie ezkongabearen bakardadea aukeratzea; batzuk berandu ezkontzen dira, edo ez dira ezkontzen.
|
|
2020
|
|
|
Giza buruak, eguzkiak, ilargiak eta izarrak dituzte beren hegal eta oskoletan. Ulergarria da, beraz, arrain exotiko bat lehen aldiz ikusten zuten irakurle europarrak arras txundituak geratzea ilustrazioak ikustean, eta
|
beren
buruari galdetzea zein bazterretatik atereak ziren. Liburuko ilustrazio eder eta koloretsuetan agertzen diren arrain eta krustazeoek jakintza pixka baten eta giza irudimen mugagabearen arteko nahasketa zuten sorburu.
|
|
2021
|
|
|
Olasagarrek adierazi du ez duela «biktimen barrunbeez» idatzi, biktima izate hutsaz baizik. Ezagutzen ez duten mundu eta errealitate bat esploratu behar dute Olasagarreren mamuek, eta, zenbait kasutan,
|
beren
buruari galdetzen diote ea zergatik hil diren. Diskurtso politikoa baino gehiago, literarioa eta etikoa erabili ditu.
|
|
|
Datozen hamar urteetarako euskara plana egin nahi du Orioko Udalak, eta horren edukia lantzeko helburuarekin, hausnarketa prozesua abiatu du. Oriotarrei eskatu die
|
beren
buruei galdetzeko euskararen alorrean zer nahi duten, eta zer egin daitekeen hori lortzeko.
|
|
|
Baliteke hurrengo belaunaldiek noizbait
|
beren
buruari galdetzea nola ote ginen gai gu, aurrekook, betaurrekorik gabe ikusteko, edo audifonorik gabe entzuteko, edo botikarik hartu gabe hotzeriari aurre egiteko, eta abar. Areago, baliteke etorkizuneko belaunaldi horiek gorputzean txertaturik izango dituzten entzungailuak eta ikusgailuak hobeagotzat hartzea, iraganeko belarri eta begi zoli huts mitiko erdi  gezurrezkoak baino...
|
|
|
Gure arbasoek, idazketa asmatuz geroztik, ingurura begiratzen zuten
|
beren
buruari galdetuz zer gainazalek kontserbatuko zuen hobekiena letren arrasto iheskorra (harria, lurra, zuhaitz azala, ihiak, larruak, zura, bolia, oihala, metala...). Ahanzturaren indarrei desafio egin nahi zieten liburu perfektua sortuz:
|
|
2022
|
|
|
Sexu disidentziari hartu genion —ni neu aktibista lesbiana naiz—, zorra despribatizatzeko mugimendu bat pentsatzeko. Antolakunde feministetan edo akademian bertan gai horretaz hitz egiten hasi zirenean, naturalizatuta zegoen arazoa, kulpa indibidualaren zama eta guzti, andrazkoek
|
beren
buruari galdetzeraino ea zer ari ote ziren txarto egiten hain zorpetuta amaitzeko. Eta naturalizatuta dago, gaia hizpidera ekartzen ez delako ez ezik hezkuntza finantzarioko edukien ekoizpen oso bat dagoelako ere, zorraren arazoa indibidualizatzen ahalegintzen dena.
|
|
|
Hiru aste baino gutxiago, jauna. Esaten zen Madrilgo familiak dirua zeukala eta herriko guztiek
|
beren
buruari galdetzen zioten zenbat ordaindu ote zuten herriko etxe handiena hain egun gutxitan zaharberritzeko. " Hori presa daukatena hona etortzeko, Catalina", esan nion eguerdi batean, besoak gurutzatuta ate nagusia nola aldatzen zuten begira geundelarik.
|
|
2023
|
|
|
krisi handiaren osteko urteetan handitu egin zen abortuen kopurua. Eta egoera ekonomikoa ez da izango abortuak ugaritzeko arrazoi bakarra, beharbada, baina bizitzaren aldeko direla aldarrikatzen duten talde horiek, akaso,
|
beren
buruari galdetu liokete abortuak gutxitzeko ez ote litzatekeen eraginkorragoa izango estatuak eta kapitala estutzea, emakumeak presionatu beharrean. Baina ez, kasualitatea:
|
|
|
Austeritate gogorraren sendagaiak, hainbat ekonomialarik ohartarazi dutenez, gaixoa sendatu beharrean, ezinbestean, are gehiago ahultzen du. Atzeraldiaren noraez horren erantzule ugariek,
|
beren
buruari galdetu gabe enpresek eta estatuek zergatik hartu dituzten zor horiek zorroztasunak, harritzekoa bada ere, ez die eragiten ustelkeria arranditsuari eta exekutiboen, politikari ohien, bankarien eta goi kontseilarien ordainsari sekulakoei!, ez dute inolako durduzarik sentitzen ikusita kaltetuak batez ere erdi mailako klasea eta ahulenak direla, hots, duintasunez gabetutako milioika gizaki e...
|
|
|
Askok
|
beren
buruei galdetzen diete nola jasango duen zirkuitu profesionaleko presioa gazte talentadun honek, beteranen aurka jokatuz hainbeste denbora lehiatu gabe pasa ondoren, bere aitak, beti hain zintzoa denak, ezkutatu ezin duen kezka.
|