|
2000
|
|
|
|
Euskarazko
umore grafikoaren euskarri izan da mende hasieratik Zeruko ARGIA (eta ARGIA bera ondoren). Olariaga, Zabaleta, Urmeneta, Mattin... komikigintza eta ilustrazioak gurean eman dituen izenik nabarmenenak orriotan arituak dira.
|
|
|
Kasu honetan, berriro ere eta zoritxarrez, erdaraz idatzirik dago, elkarrizketa hau bezala.
|
Euskarazko
laburpena, hau bai berrikuntza txalogarria, amaieran eskuratzen ahal da.
|
|
|
|
Euskarazko
testu erotikoen eremu urri samar honetan, esparru bat nabarmen genezake besteen gainetik: aldizkariena.
|
|
|
|
Euskarazko
itzulpenetan ere nabari dira ñabardura horiek. 1929ko edizioetan" Mirenen alaba"," Durangoko herri abeslariak" edota" kalistro eta Mari Pepa" bezalako izenburuak ageri dira.
|
|
|
Guztira, hogei lanetik gora ikusi ahal izango dira egun hauetan, %45a euskaraz eskainiko delarik.
|
Euskarazko
lan hauek kalean egingo dira gehienbat. Baina Boulevard az gain, feriaren eszenatokiak Victoria Eugenia, Antzoki Zaharra, Lugaritz eta Egia izango dira.
|
|
|
|
Euskarazko
harreman sarea ezarri dute Elgoibarren, Gurean Bai hitzarmenaren baitan. Hala, 20 elkartek eta Udaleko 7 departamentuk euren arteko harremanak (ahozkoak eta idatzizkoak) euskaraz izateko konpromisoa hartu dute.
|
|
|
Sailak badu, ordea, beste eta bestelako helbururik ere.
|
Euskarazko
liburugintza gehiena bezala, herrigintzaren atal ere bada, batetik. Bestetik, berriz, gogoeta eta eztabaida suspertzea du, hasiera hasieratik, xede (ez lan ildo guztietan, baina bai hauetan), eta, alde horretatik, emaitzak ez dira pozez txoratzeko modukoak izan.
|
|
|
Antxietakoek antzezlan berriak egiteko irrika zuten eta baita beste taldeekin euren esperientziak elkartrukatzekoa.
|
Euskarazko
antzezlanak zabaldu eta antzerkigileen lan berriak eta zaharrak ezagutzera ematea helburu izanik, euskarazko antzerkiaren gune izan nahi zuen Azpeitiak. Hala, udalaren laguntza jaso zuen eta 1983ko lehen ekitaldi hartan sei talde amateurrek hartu zuten parte.
|
|
|
Hemezortzi urteko ibilbidean euskal antzerki jardunaldi hauek sendotu egin dira; alabaina, hastapenak xumeagoak izan ziren.
|
Euskarazko
antzerkia makal zebilen 80ko hamarkadaren inguruan, eta gauzak aldatzeko asmoz, Azpeitiako Antxieta antzerki taldearen zuzendari Imanol Eliasen ekimenez Euskadiko Euskal Antzerki Topaketak antolatu ziren estreinakoz. Antxietakoek antzezlan berriak egiteko irrika zuten eta baita beste taldeekin euren esperientziak elkartrukatzekoa.
|
|
|
\ 1982: Eusko Jaurlaritzako Kultura saileko
|
Euskarazko
Arazoetarako Zuzendari izan zen.
|
|
|
|
Euskarazko
eta gaztelerazko idazlanak ditu Juan San Martinen azken lan honek, egilea irakurlego zabalari zuzentzen zaiolako, eta denek ulertua izatea nahi duelako, giza eskubideen egoera baitu hizpide. Eta giza eskubideen arloan euskaldunak munduari egindako ekarpena oroitarazten du, Frantzisko Vitoriakoa, Martin Azpilikueta, Aita Manuel Larramendi, Peñafloridako kondea, Joannes Etxeberri, Jesus Galindez, eta 1968an Bake aren Nobel Saria jaso zuen Rene Cassin baionarra bezalako askok egindako ahaleginak gogoratuz, egungo egoeraz tristatzeko, ETA eta GALen hilketak gaitzetsiz eta kale borroka baztertuz.
|
|
|
Lau saridunetatik, hiru, emakumezkoak izan dira aurten:
|
Euskarazko
Literatur Sariaren irabazlea Lourdes Oñederra izan da" Eta emakumeak sugeari esan zion" liburuarengatik; Gaztelaniazkoa berriz, Paloma Diaz Masek jaso du" La tierra fertil" eleberriarengatik; eta Itzulpen Saria Irene Aldasorok eskuratu du James Joycen" Dublindarrak" liburuaren itzulpenagatik. Felipe Juaristi izan da saritutako gizonezko bakarra.
|
|
|
|
Euskarazko
literatura ezagutzeko biderik aukerakoenak Yon Etxaide adiskide nuenari zor dizkiot. Hortik ohartu nintzen mugaz handiko literaturaren aberastasunaz.
|
|
|
Gero hemen lotsa handiaz dakusguna: ez hitz egiteko eta ez elkar aditzeko, Erderazko eta
|
Euskarazko
nahaspila moldakaitz eta nazkagarri bat entzun ohi da.
|
|
|
|
Euskarazko
argitalpen kateketiko pastoral hauek XVII. mendean izango zuten jarraipena beste 8 euskal obrarekin194, eta XVIII. mendean beste195 14 argitalpene
|
|
|
Azkenik, seigarren atalean euskarak prentsan duen presentzia aztertu du autoreberak.
|
Euskarazko
egunkaritik euskaraz ezertxo ere argitaratzen ez duen egunkariraino, jokaera ezberdinak agertzen dira gure hizkuntzarekiko, joera nagusia argia bada ere.
|
|
|
|
Euskarazko
telebista kanalaren ikus entzulerian berdintsu aurki daitezke gizoneta emakumeak; baina, adinari dagokionez, 14tik gorako populazioa aztertuz, 56tikgorakoen presentzia nagusitzen da (%43, 3), eta baita 26 eta 55 urte bitartekoena ere: %39, 6.
|
|
|
|
Euskarazko
lehen programazioa sartu zuen irratia, Radio Adour Navarre izan zen.Baionatik gertu zegoen estudio batetik, 1978ko uztailaren 3an emankizunekin hasitakoirrati honi,, irrati periferikoa, deitzen zitzaion orduan.
|
|
|
Ikus dezakegunez, euskarazko eta gaztelaniazko kanalen arteko aldea ez damugatzen bertoko produkzioaren presentziara, eta ekoizpen espainolen presentzian ereerrepikatzen da.
|
Euskarazko
kanalak igortzen dituen emanaldietatik %4 diraEspainiako ekoizpenak; gaztelaniazko kanalean produkzio espainolaren presentzia laualdiz handiagoa da, ordea. Proportzioei begiratuta ere, ETB1en Espainiako ekoizpenen proportzioa kanpoko ekoizpenen artean %14koa da (4/ 29), ETB2n %24koa denbitartean (17/ 70).
|
|
|
Bi egunkari horien arteko alderaketa egitean, jadanik Ipar Euskal Herriak bietantratamendu ezberdina duela ikusi dugu.
|
Euskarazko
egunkariak GARAk baino arretahandiagoa ematen dio Iparraldean gertatzen denari. Ezberdintasun hau xehetasunhandiagoz ikus dadin, honako bereizketa hau egitea komeni da:
|
|
|
Albisteetako gertaerak jazo diren lekuari erreparatu beharrean gertaera horiekeragina izan duten tokiari begiratzen badiogu, egunkari bien arteko antzekotasunaesanguratsua da oraindik, baina ez hain erabatekoa, 4 taulan ikusten dugun legez.GARAk, bere lehiakidearen aldean, Gipuzkoa eta Nafarroa lehenesten ditu (eta neurritxikiagoan Bizkaia eta Araba).
|
Euskarazko
egunkariak, ordea, Iparraldean eraginaduten albiste gehiago argitaratzen ditu GARAk baino. Hartara, berriro errepikatzen da, aurreko taulan ikusi dugun joera.
|
|
|
ARANGUREN, A.,
|
Euskarazko
komunikabide lokalak Euskal Herrian, Doktoretzatesia, Leioa, 1999.
|
|
|
Ikus ARANGUREN, A.,
|
Euskarazko
komunikabide lokalak Euskal Herrian, Doktoretza tesia, Leioa, 1999.
|
|
|
c)
|
Euskarazko
albiste gutxietako protagonistak, batez ere, norbanakoak dira, berenburuaren ordezkari huts.
|
|
|
|
Euskarazko
albisteek oso eragin hipotetiko txikia dute etxetik kanpo. Euskarazargitaratutako albisterik gehienak Euskal Herria edo Frantzia dute erreferente.Erreferente nagusi Espainia dutenak, gaztelaniaz ematen dira.
|
|
|
Mundu zabalaren errepresentazio mediatikoa erdarahutsez egiten da Deian.
|
Euskarazko
albisteek ez dute loturarik etxez kanpokomunduarekin, eta eragina Euskal Herrian dute huts hutsean. Esan nahi baita, Estatuetako eta Munduko albisteak erdaraz eskaintzen ditu Deiak, ia modu esklusiboan.
|
|
|
|
Euskarazko
protagonisten artean, kultura, euskara eta hezkuntza bozeramaileakdira gehientsuenak: baina denen gainetik, modu nabarmenean, euskararen mundukoak.
|
|
|
|
Euskarazko
taldeak:
|
|
|
hartuta, beraz, operatzaile pragmatikoen multzoa arras nahasirik dugula esanbeharko dugu.
|
Euskarazko
formak baino gehiago erdarazkoak, euskarazkoen erabilera, puztua?, erdal jatorrikoen artean, aberastasuna?. Guk hemen forma bakoitzaren erabilera aztertu ez badugu ere, interesgarria litzateke azterketa sakon bat egitea etahainbat alderdi aztertzea:
|
|
|
|
Euskarazko
erabilera
|
|
|
deitua berau) euskaltzaletze edo abertzaletzea berantiarra izan zen, kaputxino edo josulagunenarekinalderatzen bada.
|
Euskarazko
prediku lanetan presentzia emankorra izan zutenenalderantziz (Baertel, Ugarte, etab.), Eusko Pizkundeko kultur lanetan askoz ereprotagonismo apalagoa izan zuten frantziskotarrek garaiko euskal Elizan (hala ere, Lizarralde eta Arrue bederen 1918ko Oñatiko Batzarrean hizlari izan ziren). Bizirikdiren gaurko lekukoek diotenez, euskaltzaletze orokorragoa Errepublikako urteetaniritsi zen, gazteen artean batik bat.
|
|
|
Sos batean saltzen da bakarra. Erdi erdian eta letra larrietan, Almanaka; hizki txikiagoetan, berri a. Apartekorik ez,
|
Euskarazko
egunaria esamoldea. Urtea, dena den, ezin goitik edo behetik nabarmendu, ezta albotik gaineratu ere.
|
|
|
|
Euskarazko
kultura berriak, bistan da, ezin euskararen aje horiei sendabelar hutsak eman; gaitza, zoritxarrez, aspaldikoagoa eta trinkoagoa da euskararen baitan. Erradiografiak beharrezko, eta terapia egokiak, are beharrezkoagoak.
|
|
|
Era berean, Haur eta Gazteentzako
|
Euskarazko
Euskadi Literatur saria irabazten duenak, saritutako lana nazioartean aurkezteko katalogoa egiteko eta beste hizkuntza batean argitaratzeko kontratua egiteko dirulaguntzak jasoko ditu.
|
|
|
23 zk. (1982), 71 Oroimen pittina Anaia Txikerrari (Orain eta Hemen). 25 zk. (1982), 126 E.K.B.(
|
Euskarazko
Kulturaren Batzarrea) (Orain eta Hemen). 26/ 27 zk. (1983), 262 Kongresu batez Madrilen (Orain eta Hemen).
|
|
|
MENDIZABAL, Mikel; KAZABON, Antton Ahozkotasuna eta hizkuntza. 75 zk. (1993), 117 Zeruratu al izateko elizaren daukagun bearra. 1 zk. (1956), 16 Objeto ta kizun. 2 zk. (1956), 155 Euskerazko" Aita Gurea" dala ta... 2 zk. (1956), 158 Euskal gramatika llabur. 2 zk. (1956), 168 Euskalerriko antzin kultur ondarrak (Joxemigel Barandiaran Jaunaren konferentzi bat). 3 zk. (1957), 89 Jakintitzak. 3 zk. (1957), 171" Argi bide txikia". 3 zk. (1957), 176
|
Euskarazko
Aita gurea dala ta, geiago. 4 zk. (1957), 72 Arantzazun Iakinlarien billera. 4 zk. (1957), 85 Eliza, Jainko indar gure aultasunean. 5 zk. (1957), 33 Lourdes’ko Mari Biltzarra. 5 zk. (1957), 68 Lekuona zaharrari erantzuna. 5 zk. (1957), 89 Nini... 5 zk. (1957), 96 Eliza, Jainko indar gure aultasunean (Jarraipena).
|
|
|
SARASUA, Jon Herri mailako jardunaz. 75 zk. (1993), 33
|
Euskarazko
prentsaren diagnostikoa. 96 zk. (1996), 11
|
|
|
KORTABARRIA, P. E.K.B.(
|
Euskarazko
Kulturaren Batzarrea) (Orain eta Hemen). 26/ 27 zk. SEIE (Salleko Euskal Idazleen Elkartea). 24 zk. (1982), 135 Euskal kulturaren kinka larria. 34 zk. (1969), 34 Euskal kulturaren gainean, bigarrenez. 107 zk. (1998), 109 Euskal kulturari buruz (Nota laburrak).
|
|
|
5 zk. (1957), 86 Itzulpen teoria eta praktikaren irakaskuntza Euskal Herrian. 32 zk. (1984), 151 Objeto ta kizun. 2 zk. (1956), 155 Euskerazko" Aita Gurea" dala ta... 2 zk. (1956), 158 Euskal gramatika llabur. 2 zk. (1956), 168 Jakintitzak. 3 zk. (1957), 171
|
Euskarazko
Aita gurea dala ta, geiago. 4 zk. (1957), 72 Lekuona zaharrari erantzuna. 5 zk. (1957), 89
|
|
|
SARASUA, Jon
|
Euskarazko
prentsaren diagnostikoa. 96 zk. (1996), 11 Euskaldunak eta euskarazko kultur kontsumoa. 96 zk. (1996), 29
|
|
|
31
|
Euskarazko
itzulpenari jarraitzen diot: Tractatus Logico Philosophicus, Bilbo, UPV/EHUko Argitalpen Zerbitzua, 1990.
|
|
|
Egia esan, zuen egunkaria irakurri besterik ez dago guztiok fedegabeak zariela jabetzeko.
|
Euskarazko
egunkaria egiten nortzuk eta ateoak, alajainkoa! Nola iritsi zarie euskaldunak horretaraino?
|
|
|
" Ez gintzuazan alferrik jardun, Estepan", esaten zion behin eta berriz bere buruari," Ez gintzuazan alferrik hil.
|
Euskarazko
egunkaria, alajainkoa!" Hunkituta zegoen.
|
|
2001
|
|
|
Hala ere, izan ditu hitz batzuk gai honen inguruan. "
|
Euskarazko
bikoizketa bat arraroa izan ala ez, hiztunaren ezagutzaren araberakoa da". Larrinagaren esanetan, gero eta euskara maila altuagoa izan, orduan eta gutxiago harrituko da ikuslea film batean esandakoengatik.
|
|
|
"
|
Euskarazko
arnas luzeko esaldi horiek trenarekin konparatzen ditut: honek lokomotora eta bagoiak ditu.
|
|
|
astelehen, ostegun eta larunbatetan Seaskaren mezua zeraman orri erdiko gehigarriarekin kaleratu da, errepide nagusi guztien ondoetan publizitate kartel handiak kokatu dituzte eta kanpainaren amaieran aipatutako egunkarian gehigarri koloretsua sartu zuten.
|
Euskarazko
eta frantsesezko triptiko deigarri honetan Iparraldeko hiritarrei ikastolen (hezkuntzaren lehen zein bigarren mailan) filosofia, funtzionamendu, irakaskuntza maila, zerbitzu eta azpiegiturei buruzko informazioa eman zaie.
|
|
|
Kopuru hori igotzen doa eta bertakoak arabar sentitzen diren heinean, giro euskalduna sortzen eta indartzen ari da Argantzunen eta inguruan. Araba
|
Euskarazko
koordinatzaileak dioenez," hemengoek, arabartzat dute beraien burua eta euskara haien hizkuntzatzat hartzen dute".
|
|
|
Txosten hau, ordea, erabat estrategikoa da, euskal liburugintzak dituen arazoak eta datozen urteotan jorratu beharreko bideak biltzen baititu bere baitan.
|
Euskarazko
argitaratzaileok badakigu funtsezkoa dela bertan bildutakoa, unean uneko laguntza, akordio eta subentzioen gainetik baitago. Orain artean, euskal liburugintza arautu gabeko politika baten noraezean ibili da, eta hala dabil oraindik ere.
|
|
|
Egile berriei bultzada sendo bat eman nahiz antolatu ohi du Iruñeko Udalak" Iruña Hiria
|
Euskarazko
Komikien Lehiaketa". Eta hain zuzen, 1999 eta 2000 urteetan lehiaketa horretan irabazle suertatu zirenen lanak argitaratzen ditu orain, komiki itxurako liburu honetan.
|
|
|
Baina etorkizunera begira gogoeta sakonagoaren beharra ikusi dute.
|
Euskarazko
unibertsitatea klaseak euskaraz ematera ez dela mugatu behar uste dute. Euskarak ikerkuntzan, kudeaketan eta egitura guztietan bere presentzia eduki behar duela diote.
|
|
|
|
Euskarazko
alfabetzearen fenomenoak ibilbide historiko nahiko luzea izandu, eta 1936 urtera arteko epealdi horretan Zalbidek (1990, 212) eta Eizagirreeta Davilak (1991, ELE, 27) egiten duten sailkapen historikoari jarraituz, laualfabetakuntza bereizten ditu autore honek:
|
|
|
|
Euskarazko
izkribu hark halako irrealtasun bat ematen zien armen jabeei. Kalaportun jendeak euskaraz egin arren eta Goiok ere etxean eta kalean, Ikastetxean izan ezik, euskaraz egin arren, ez zen euskaraz ez idatzi ez irakurtzen.
|
|
|
Nolabait esan, gure artean paperera pasatzen garenean, esan nahi dut (badakizue, orain  tsu arte, joan den mende arte, gizonak ez du biderik izan papera edo tinta edo antzeko zerbait ez baldin bada, esaten zituenak edo esan nahi zituenak gordetzeko, tomateak potoan sartuta gordetzen diren bezala gorde  tzeko), joan den mendeetatik datozkigun lekukotasunak gehienbat lekukotasun idatziak dira, paperetan daudenak; eta paperetan âhori garai horietako paperak erabili behar izan dituenak ongi baino ongiago daki eta gehienetan damuz ikasten duâ euskara ez dela gehiegi ausartzen, ez dela gehiegi aurreratzen, euskara beti atzera samar gelditzen dela.
|
Euskarazko
hitz bat aurkitzeko ehunka hitz irakurri behar dira beste hizkuntzaren batean dauden dokumentuetan.
|
|
|
|
Euskarazko
bertsioaren editorea: Inazio Mujika Iraola
|
|
|
|
Euskarazko
lanen gaiak zabaltzen doaz. Batez ere, gero eta ugariago dira mundu honetako gauzez mintzatzen direnak eta elizgizon ez diren idazleak.
|
|
|
Ez zen, bestalde, euskal idazle suharra izan.
|
Euskarazko
liburu bakar baten berri izan dut, eta ez dakidan besterik baldin bada, barka eta eskua jaso. Harako Azti beguiaz ari naiz, delako Bassaburutarrak Ziberou herri maitiari Parisetic igorririk beste hanitchen aitzindari arguibidean goiz izarra, 1834, delakoaz.
|
|
|
|
Euskarazko
antzerkigintza bultzatzeko asmoz, Donostiako Udalak 1 Donostia Saria sortu du. Aurten Tanttaka taldeak jaso du, Ozeanoko pianista lanarengatik.
|
|
|
Lan hori egiten ari da bai EHUn, bai Euskal Herriko beste unibertsitateetan, eta horien artean bereziki aipatu nahi dut, kide naizen aldetik, UEUk urteetan (eta zailtasun ez txikiez) burututakoa.
|
Euskarazko
(baina baita erdarazko) unibertsitate munduan zabor dezente egoteak ez du esan nahi ahalegin itzelaz metatutako esperientzia guztia zakarrontzira bota daitekeenik, besterik gabe. Gure euskarazko irakaslegoak zientifikoki (baina baita, neurri batean behintzat, euskararen aldetik ere) gutxienez" zalantzagarria" kontsidera daitekeen Euskal zibilizazioa bezalako liburu bat ekoitz dezake (Donostia, 1998), baina baita hari kritika zorrotza egiten dion Joseba Lakarraren iruzkina ere (Uztaro 31, 15, euskaraz gauzatutako zientzia onarenadibide eskergarria) edo, beste maila batean, unibertsitateko irakasle zabar horiekin Historia ikasi duen Jurgi Kintanak gai berberaz argitaratutakoa (Euskaldunon Egunkaria, XI), gaiari buruzko eztabaida aberasgarri baterako abiapuntua izan daitezkeenak hain zuzen ere.
|
|
|
Ez naiz hasiko kultura eta zibilizazio kontzeptuen arteko diskisiziotan. Samuel P. Huntington Harvard-eko profeso reari zor diogu zibilizazioen arteko txokearen esapidea, eta berak zuzenean arrazoi kulturalak aipatzen ditu gaur egungo munduaren ordena politikoan gatazka iturri nagusi gisa (Samuel P. Huntington, The Clash of Civilizations and The Remaking of World Order, EEBB, Ed. Simon & Schuster, 1996
|
Euskarazko
ediziorik ez dago, nik dakidala. Gaztelaniaz, Paidos editorialaren itzulpena, 1998koa.
|
|
|
|
Euskarazko
irakaskuntza goitik behera auzitan jarria agertzen da hainbat alditan lanean zehar. Askotan edo maiz iritziak ez dira iritzi, salakuntza baizik, deskalifikazio.
|
|
|
Historia honetan guztian adierazgarriena zera da, zein froga eta argudiaketa gutxi erabili diren.
|
Euskarazko
testu bat bakarra ere ez dute irakurri. Erdarazko bat edo bestez baliatu dira.
|
|
|
Honen guztiaren eragina igartzen hasia da zenbait arlotako emaitzetan.
|
Euskarazko
ereduetan egindako haurren matrikulazioetan gehiegi nabarmendu ez bada ere, Helduen Euskalduntze Alfabetatzean badirudi nabaritzen hasia dela. Baina seguru egon Bai Euskarari kanpainarenondo ren euskara lantegietan planifikatzea erabaki dutenenpresa zenbait plan hauek gerarazten hasiak direla dagoeneko, hainbat aitzakia erabiliz.
|
|
|
ereduko ikastetxeen irakas irizpideak kolokan jarriz hasi zen.
|
Euskarazko
murgiltze programak aurrera eramaten dituzten ikastetxeek, publikoek zein ikastola kontzertatuek, hezkuntza ikuskaritzaren bisitaldiak izan dituzte, Nafarroan hizkuntz ereduen araudiaren zentzugabeko puntu bat, Haur Hezkuntzan eta Lehen Hezkuntzaren Lehenengo Zikloan erdara curriculum ikasgai moduan irakatsi behar dela ezartzen duena, zentroek argudiatutakoze rgati pedagogiko eta psikolinguistiko...
|
|
|
|
Euskarazko
ele arraroa irratian hautematean, irri lakoniko batez lehertzeko gutizia sortzen zitzaidala aldi oroz oroitzen nintzen, estrategia berriaren azalpenak ematen zenizkidan arau. Alabaina, politikarien edo kultura arduradunen ahoetarik isurtzen zen hitz horrek, kolonialismoaren samin gustua zeukan enetako, hainbatetan gaitzetsi lehenagoko" jasankeriaren" beste apaindura bat zen, hots.
|
|
2002
|
|
|
Estreinaldi baten aipamena egiterakoan, zein hizkuntzatan estreinatzen den hartzen dute kontuan.
|
Euskarazko
estreinaldia bada, euskaraz egiten dute eta bestela gaztelaniaz. Zoritxarrez, estreinaldi gehienak gaztelaniaz izaten direla dio Gorostizak.
|
|
|
«John Wayne-ren laguna» antzezlaneko beste pertsonaiak Xanti eta Karlosen inguruan dantzan dabiltza.
|
Euskarazko
bertsioan, Aintzane Gamizek eta gaztelerazkoan Mila Espigak jokatzen duten Sara pertsonaia Karlosen da. Bi protagonisten arteko ika mikak leuntzen saiatuko da Sara obra guztian zehar, Javi Tolosak, Javi Barandiaranek, Teresa Calok eta Jon Ezkurdiak gorpuztutakoek narrazioari ukitu gazi gozoa ematen dioten bitartean.
|
|
|
Merce Aranegak idatzi du ipuina, eta berak eginak dira, baita ere, testu horren lagungarri agertzen diren koloretako margo politak.
|
Euskarazko
moldaketa, berriz, Patxi Zubizarretari zor zaio. «Mikela eta artilezko bolak»en, lagun berri bat egingo du Mikelak.
|
|
|
Argitaletxe baten lana egiten du ere Ikas Bik.
|
Euskarazko
liburuak urri izanik, azken hamabi urteetan matematika, zientzia, geografia eta historiazko hainbat bilduma argitara eman dute. Halaber, «Nanai» aldizkaria egiten dute haurrak euskaraz irakurtzen treba daitezen
|
|
|
Horrez gain, eta lehen esan da hemen, euskaraz egiteko aukerak nabarmen gehitu behar dira, zerbitzuak besteak beste, etxetik edo eskolan ikasi den euskara hori erabili ezean galtzeko arriskua dagoelako.
|
Euskarazko
zerbitzuak eta produktuak areagotzea oso inportantea da.
|
|
|
|
Euskarazko
egitarauen egonkortasuna sendotu egin da, eta totalaren %30ekoan geratu da. Aldaketa kualitatibo bat igartzen da, izan ere, portzentaje hori ikusle helduentzat antolatutako emankizunen ia erdia da.
|
|
|
Uztailaren 16tik 19ra arte, gehienez 20 ikaslez osaturiko talde bat arituko da.
|
Euskarazko
sukaldaritza liburuen gabeziaren aurkako oihua izan nahi du ikastaro honek. Saio praktiko eta teorikoak nahastuz saltsa gozoa egingo da ikastaro honetan, dastaketa, sukaldaritza eskola, mintzaldi eta elkarrizketaz osaturiko entsalada ederra, alegia.
|
|
|
Iazko Donostia Hiriko Kutxa Literatur sarietan
|
Euskarazko
Ipuina sailekoa eskuratu zuen Ixiar Rozasek «Korronteak» izenburua daraman kontakizun labur honekin. Cabo Verdeko mutil gazte batek Parisera daraman trenean gurutzatzen dituen begiradak eta izaten dituen gogoetak agertzen dira, batik bat, narrazioan.
|
|
|
|
Euskarazko
terminologia aztertzeko eta euskararen erabilera sustatzeko batzordea sortzea erabaki du Eusko Jaurlaritzak. Hiru ardura nagusi izango ditu batzorde berriak:
|
|
|
Portugalete, Getxo, Gernika Lumo, Bakio, Bermeo eta Mundaka biltzen dituen Euskal Kostaldea Bizkaia elkarteak hiztegi seieleduna plazaratu du.
|
Euskarazko
, gaztelaniazko, frantsesezko, ingelesezko, alemanezko eta italierazko hitzak jasotzen ditu hiztegiak. 7.000 ale kaleratu dituzte, herriotara hurbiltzen diren bisitarientzat.
|
|
|
|
Euskarazko
zigiluak aldarrikatu ditu Euskal Filatelia Elkarteen Baterakundeak (ESEBA). Espainiako Estatuan egiten ari diren «Zigilu aniztasuna» kanpainaren baitan kokatu beharra dago adierazpena.
|
|
|
J. GIMENEZ:
|
Euskarazko
irakurlearen %32ak eleberria aukeratzen du era sistematiko batean; %14ak, berriz, «humanitate» izeneko zaku zabala eta bitxia aukeratzen du. Hirugarren multzoan poesia eta antzerkia datoz.
|
|
|
Ekoizten den %80tik gorak badu bere tokia, geroz eta argitaletxe finagoak ditugu, kalitate galbaheak gero eta hobeagoak dira, gutxitan ihes egiten digute galbahe horren alboetatik erdi mailako lanek.
|
Euskarazko
produkzioaren maila oso txikia dela bonbardatzen da merkatuan, etengabe, baina hona beste datu bat: EAEn, euskarazko liburuaren erosleak 325.000 inguru dira, Euskal Herri osoan 400.000 erosle direla esan dezakegu.
|
|
|
Egilearen bibliografia oparoaren osagai dira haur eta gazteentzako liburuak (ik. Olaziregi, M. J. & Etxaniz, X.,
|
Euskarazko
Haur eta Gazte Literatura Idazleak, Pamiela, Iruñea, 1998), ipuin nahiz eleberriak, zinemarako gidoiak (Hamaseigarrenean aidanez, 1984; Kareletik, 1985), edo saiakera liburu interesgarriak, adibidez Gogoa zubi (Alberdania, Irun, 1999). Lertxundiren obraren aipamen sakonagoa aurrerago egingo badugu ere, azpimarratu egin nahi genuke autorearen berritze etengabea, jada presente dagoena 1970 eta 1973 artean argitaratu zituen hiru lanetan.
|
|
|
"
|
Euskarazko
bertsoak" Eusebio Maria D. Azkue Barrundi (19111973) (Argitaratubakoa) 1071
|
|
|
"
|
Euskarazko
bertsoak" Eusebio Maria D. Azkue Barrundi
|
|
|
¿?. "
|
Euskarazko
bertsoak" Eusebio Maria D. Azkue Barrundi
|
|
|
|
Euskarazko
eskaintza handitu ez eze, txikitu ere egin da hainbat araudirenaplikazioaren ondorioz. Esate baterako, ikasgaiak indarrean jartzeko behar dengutxieneko ikasle kopuru berbera ezarriz gaztelaniako taldean eta euskaldunean46.Unibertsitatean matrikulaturik zeuden 10.000 ikasleetatik ia 600 izan ziren1997/ 98 ikasturtean euskarazko irakasgaiak aukeratu zituztenak, %6 alegia, nahizeta ikasle euskaldunen kopurua %14ra iritsi.
|
|
|
Unibertsitate publikoan bilakaera motelagoa izan zen. Izan ere, 1977koudazkenean eratu zen
|
Euskarazko
Katedra Colegio Universitario Alaves delakoan, bertako diputazioaren laguntzarekin. Koldo Mitxelena izan zen burua eta HenrikeKndrr laguntzailea.
|
|
|
Azken honetan, urtero 3.000 lagun ingurumatrikulatu ziren hamarkada horretan.
|
Euskarazko
irakaskuntzak, aldiz, urratsgutxi eman zuen jesuiten ikastetxean. Nabarmena da bide honetan, Deustuangertatutako istiluak zehaztasun eta gordintasun osoz azaldu zituen Jose RamonScheifler ek inon ez aipatzea euskarazko irakaskuntzarik, ezta horren ingurukoeztabaida edo protestarik ere (Torres, 1995).
|
|
|
* 99/ 00 Ikasturtean
|
Euskarazko
II. plana ezarri zen.
|
|
|
–
|
Euskarazko
ikasketen eskariaren etengabeko gorakada.
|
|
|
–
|
Euskarazko
testuen argitaratzea bultzatzen du, horretarako irizpideak finkatuz.
|
|
|
|
Euskarazko
artitukulu zientifikoen portzentajea(%)?
|
|
|
Zoritxarrez, egitasmo horiek, gehienetan, erdarazkoak dira.
|
Euskarazko
egitasmoen beharra ikusten da.
|
|
|
|
Euskarazko
irakaskuntzaren eskaintza gorantz doa 1 eta 2 zikloko titulazioetan, eta bi unibertsitate ageri dira positiboki nabarmen: UPV EHU eta MU.
|
|
|
|
Euskarazko
unibertsitate liburuen argitalpena ugalduz doa. UEUk garrantzizko argitalpen ekoizpena izan du aspalditik, eta arlo honetan beste unibertsitateekbatera bezainbat liburu argitaratu ditu, edo hor inguruan behintzat.
|
|
|
|
Euskarazko
artikulu zientifikoen kopurua ere gorantz doa, giza eta gizarte zientzietan batez ere. Teknika eta teknologia zientzietan ere aldizkari bat dago, Ekaia izenekoa.
|
|
|
|
Euskarazko
ikerketa proiektuak ugaltzeko arazo handia dago, zeren euskalirakasleak ikerketa talde eleanitzetan sakabanatuta egoten baitira, eta ez baitituzteeuskal ikerketa taldeak osatzen. Beste kasu batzuetan, nahiz eta proiektuko ikertzaile guztiak euskaldunak izan, proiektua erdaraz garatzen da, komunitate zientifikoan hedapen eta eragin handiagoa izango duelakoan.
|
|
|
|
Euskarazko
unibertsitate liburuen eskasia izugarria da. Esan liteke euskarazirakasten diren irakasgaien %80an ez dagoela oraindik oinarrizko testuliburu batbera ere euskaraz.
|
|
|
Alor honetan oso argitalpen politika berezia egin behar da eta euskal irakasleei laguntza berezi eta berezkoak emanbeharko litzaizkieke testuliburuak idatz ditzaten.
|
Euskarazko
artikulu zientifikoen kopurua gorantz doa, giza eta gizarte zientzietan batez ere. Teknikaeta teknologiaren zientzietan eta osasun zientzietan oso artikulu zientifikogutxi argitaratzen dira euskaraz.
|
|
|
6 taula:
|
Euskarazko
eskaintza orokorra 1 eta 2 zikloetan
|
|
|
7 taula:
|
Euskarazko
eta erdarazko eskaintzen alderaketa, 1 eta 2 zikloetan
|
|
|
terminoen baliokide modura itzuli dugu.
|
Euskarazko
deitura Euskararen Unibertsoa izeneko mugimenduak argitaratutako liburuan ere ikus daiteke (Euskararen Unibertsoaren Talde Eragilea, 1998). Euskal unibertsitatearen garapen oso eta eutsigarrikontzeptuaren definizioa, era zabal batean, honela ematen dugu lehen hurbilketa batean:
|
|
|
|
Euskarazko
derrigorrezko kredituei dagokienez (derrigorrezkoak gehi enborrezkoak batera, lehenago esan bezala), Euskal Herriko unibertsitate guztienartean, 1 eta 2 zikloko titulazioetan, batez beste, %35 eskaintzen dute euskaraz.Alabaina, datu horrek oso errealitate desberdinak ezkutatzen ditu, jarraian ikusikodugun modura.
|
|
|
6 taula:
|
Euskarazko
eskaintza orokorra 1 eta 2 zikloetan
|