|
2000
|
|
|
|
Euskarazko
itzulpenetan ere nabari dira ñabardura horiek. 1929ko edizioetan" Mirenen alaba"," Durangoko herri abeslariak" edota" kalistro eta Mari Pepa" bezalako izenburuak ageri dira.
|
|
|
ONUko Adierazpen agiri haren lehen
|
euskarazko
itzulpena Nikolas Ormaetxea. Orixe, idazle bikainari zor diogu, zeinak argitara eman baitzuen 1949an Alderdi aldizkarian, izenburutzat Giza eskubide guztien Aitorkizuna jarriz.
|
|
|
Berrikiago, Amnesty International erakundeak 1984an, Joaquín Ruiz Giménez en aurkezpenez, Espainiako lau hizkuntzetan argitaratu zuen, eta euskal testua nik neuk moldatu nuen, ha la eskatu zitzaidanez, Orixe eta beste
|
euskarazko
itzulpenen laguntzaz.
|
|
|
Sermoihau, ohidenez, Bibliakotestubatekinhastenda (latinezkotestua,
|
euskarazko
itzulpenarekin): Mulieremfortemquis inveniet? (Prov.31, 10).
|
|
|
© Sarrera eta
|
euskarazko
itzulpena: Andres Urrutia
|
|
|
7 HUME, D.: 1739, Tratado de la naturaleza humana, Madril, Editora Nacional, 1977 Bigarrenaren
|
euskarazko
itzulpena dago: Giza ezagutzari buruzko ikerketa, Bilbo, Klasikoak, 1993.
|
|
|
26 Ez dago
|
euskarazko
itzulpenik. Bai, berriz, gaztelerazkoa:
|
|
|
31
|
Euskarazko
itzulpenari jarraitzen diot: Tractatus Logico Philosophicus, Bilbo, UPV/EHUko Argitalpen Zerbitzua, 1990.
|
|
|
© Sarrera eta
|
euskarazko
itzulpena: Ignacio Ayestaran © Jakinkizunak S.L.
|
|
|
Haren poemak euskaratu zituen, gutunak idatzi zizkion... Nik uste dut Lorcak ez ziola sekula kasu handirik egin Lauaxetari, ez zuela aintzat hartu ere egin bere poemen
|
euskarazko
itzulpena, ez zuela Lauaxetarekin mintzatzeko interesik txikiena ere izan Bilbora etorri zenean. Baina Lauaxetak ez zuen horregatik etsi.
|
|
2001
|
|
|
© Sarrera eta
|
euskarazko
itzulpena: Javier Alonso, Jon Etxaide, Hannot Rodriguez
|
|
|
lehen argitalpena A hizkiaz eta bigarrena B hizkiaz ezaugarrituz. Guk ondoren
|
euskarazko
itzulpenean dagokion orria emango dugu E hizkiaz (Arrazoimen Hutsaren Kritika, Klasikoak, Bilbo, 1999).
|
|
2002
|
|
|
Elkarlaneaneko Joxan Ormazabalek proposatu zion Iñaki Mendigureni Harry Potterren liburuen
|
euskarazko
itzulpena egitea. Ordura arte, euskaraz ez zen ia sekula haurrentzat horrelako liburu luzerik argitaratu, baina ikusita zer arrakasta hotsak zeuden hortik zehar, bada, apustua egitea erabaki zuten.
|
|
|
Izan ere, Harry Potterren istorioak nahiko konplexuak dira, halako aditasun batekin jarraitu behar dituzu ez galtzeko. Gainera, hizkuntza aldetik ere oso aberatsak dira, eta
|
euskarazko
itzulpenean ere jatorrizkoaren maila mantendu da... Dena den, liburu hauek jatorriz euskaraz argitaratu balira, izango al zuten halako arrakastarik?
|
|
|
Liburuari Latin literaturaren antologia deitzea izan da bigarren tentazioa. Liburuaren alde bat deskribatuko zukeen izenburu horrek, orrialde kopuruari dagokionean zatirik handiena, idazle bakoitzari buruzko azalpenaren ondoren bere lanen
|
euskarazko
itzulpenak bildu baititugu. Idazlea ezagutzeko ezinbestekoa da haren idazlanak irakurtzea, eta bakoitzaren lan sorta bat hautatu dugu ikasleak edo irakurleak euskaraz irakur dezan.
|
|
|
3 1764an Cesare Beccariak Dei delitti e delle pene idatziko du, korronte humanista berri honen aitzindaritzat hartzen den idazlana. Testu honen
|
euskarazko
itzulpena: Beccaria, C., Delituez eta zigorrez, Bilbo, Klasikoak, 1999.
|
|
2003
|
|
|
Gizona, heterosexuala, europarra, zuria eta katolikoa", eta maiatzaren azken asteburuan estreinatu zuten Donostiako Antzoki Zaharrean euskaraz zein gazteleraz, Laila Ripoll eta Aitana Galanen zuzendaritzapean. Ritxi Lizartza arduratu da
|
euskarazko
itzulpena egiteaz.
|
|
|
Saio bilduma horretan kritika zorrotza egiten du bere aldiko
|
euskararako
itzulpenei buruz, eta erizpide metodologiko zehatzak finkatu ere bai itzulpen literarioetan jagon beharrekotzat. Obra berean Moby Dick elaberriko kapitulu bat eskaintzen digu euskaraz itzulpen eredu gisa.
|
|
|
Saio bilduma horretan kritika zorrotza egiten du bere aldiko euskararako itzulpenei buruz, eta erizpide metodologiko zehatzak finkatu ere bai itzulpen literarioetan jagon beharrekotzat. Obra berean Moby Dick elaberriko kapitulu bat eskaintzen digu
|
euskaraz
itzulpen eredu gisa.
|
|
|
letra handiko esku-liburu edo debozionario zaharrak gogora ekarri daiguzan, baita Argi Donea mesedegarria be. Oraintsuago, 1949.ean, Orixek euskeratutako Urte guziko Meza Bezperak zabaldu zan gure artean, latinaren parean
|
euskerazko
itzulpena ekarren liburu dotorea. Nik neuk ez deutsat gitxi zor liburu honi.
|
|
|
Gure itzulpen honek agiri agirian ditu bere akatsak, ezjakinaren ume erkinak; baina beronen bidez emon ahal izan zan lehenengo meza hori euskeraz Arrazola herritxu zoragarrian. Euskal liturgiaren artxibuetan zor jakon leku bat izan begi
|
euskerazko
itzulpen apal honek, baztertxu batean behinik behin.
|
|
|
Gogoangarria, batez be, Zirarda gotzainak, Bilbora sartu zanean, Gurpideren hileta mezan, katedralean egindako berbaldia:
|
euskerazko
itzulpena Zaratek egina da.
|
|
|
Ia egunero emoten eban berak mezea Eguzkialdeko liturgiari jarraituz, gehienetan grekoz, gure abadegeiak erasoten eutsoela. Beronek eskatuta euskeratu genduan meza horren" Egunerokoa", eta behin baino sarriago erabili eban Ballester jaunak
|
euskerazko
itzulpen hau Bizkaiko herrietan. Hau ez ahaztu:
|
|
|
Gregorio Arrue Zarauzko eskolamaisuak() San Ignacio gloriosoaren bicitza argitaratu zuen 1866an. Eta arrakastak animaturik urte bi geroago Santa Genovevaren vicitza obraren
|
euskarazko
itzulpena egin zuen. Lan hau izugarri arrakastatsua izan zen.
|
|
|
© Sarrera eta
|
euskarazko
itzulpena: Jesus Mari Arrojeria © Jakinkizunak S.L.
|
|
|
© Sarrera eta
|
euskarazko
itzulpena: Andres Urrutia
|
|
2004
|
|
|
Laguntza hauetaz gain, bitxien konponketa, ipuinak kontatzea, masajeak ematea, jostea, eskolatik umeak jasotzea, erosketak egiten laguntzea,
|
euskarazko
itzulpenak egitea edota etxebarrua dekoratzen laguntzea eskaintzen dute bankuko kideek. Ez da, ordea, zerrenda itxia.
|
|
|
Artikulu honetan definitu dudan euskal ikuspegira gehien hurbiltzen diren eta arazo handirik gabe eskura daitezkeen sintesi lanen artean (zerrenda osoa izateko asmo gabe) hauek aipa daitezke: Joseba Agirreazkuenagak zuzenduriko Gran Atlas Histórico de Euskal Herria (Lur, Bilbo, 1995, 512 orr.;
|
euskarazko
itzulpena ere badago: Euskal Herriko atlas historikoa, Lur Entziklopedia Tematikoa, Bilbo, 1997), Antonio Riverak zuzenduriko Euskal Herriaren historia (Lur Entziklopedia Tematikoa, Bilbo, 1998, 439 orr.) eta Manex Goihenetxeren Historie générale du Pays Basque (Elkarlanean, Donostia,, 4 tomo; lehen tomoak gaztelaniazko itzulpenean ere aurki daitezke:
|
|
|
Tractatus logico philosophicus. Hitzaurrea (7) eta
|
euskarazko
itzulpena, Bilbo, EHU, 1990.
|
|
|
Etika, zientzia eta antropologia. Ludwig Wittgenstein, Sarrera,
|
euskarazko
itzulpena eta bibliografia iruzkindua, Donostia, Jakin, Irakurgaiak, 2000.
|
|
2005
|
|
|
Baina Specimen lexici comparativi... (1847) lexikografiako lehen lana aparte utzita, dialektologiari zuzendu zion lehen lana Ingalaterran egindakoa izan zen, 1851n argitaratu baitzuen A specimen of the Vulgar Speech of the town of Gloucester.
|
Euskarazko
itzulpenak etorriko dira gero eta Genovako dialektoaren ahoskeraz lehen aipatu duguna, Italiako lehena, ez da 1860 urtera arte helduko. Lehen ikusi dugu 1857an hasita argitaratu zituela Italiako dialekto batzuetara itzulitako Bibliaren zatiak, eta pentsatu behar da aspalditik zebilela itzultzaileekin harremanetan.
|
|
|
1998.ean kaleratutako lanean, Alonso-k 1996ean finkatutako ildotik jarraitzen du. Hau da, 1996ean iberiera deszifratzea lortu zuenez gero, bi urte beranduagoko liburuan autoreak testu iberiarren corpusaren bilketa eta (bere hiztegiko)
|
euskararekin
itzulpena egiten du. Beraz, bost orrialde eskaseko aitzin solasaren ostean, liburu honetan hainbat testuren itzulpena bildu da82.
|
|
|
Euskaltzale amorratua, hil arte izan zen Euskaltzaindiaren idazkaria, batik bat, gerra osteko urte ilunetan, orduan aritu baitzen Azkuerekin batera, Euskaltzaindiaren lanak eta kezkak aurrera eramaten. Idazle moduan, aipatzekoa da Zurtasun gogoa (1923) liburua, Gregorio Mugika zenak eginiko testu baten
|
euskarazko
itzulpena. Bestelako lanak ere egin zituen, hala nola, itzulpenak eta hitzaldiak, irakurleak egiazta dezakeenez aldizkari honen bigarren zenbakian, Nazario de Oleaga(), Bilboko Gotzaitegiaren itzaltzaile juridikoa, izeneko artikuluan.
|
|
|
Andoni Aizpuru izan zen zeremonia maisua. Hasteko, hitzaldia euskaraz jarraitu nahi zuenak,"
|
euskarazko
itzulpen zerbitzua" bazegoela azaldu zuen eta nahi zuenak eskatzeko gogoratu zuen.
|
|
|
© Sarrera eta
|
euskarazko
itzulpena: Andres Urrutia © Jakinkizunak S.L.
|
|
|
4 Bestelako literatura: azken atal honetan, Humboldten obrari buruzko literatura biltzen dugu, eta baita bere hainbat testuren gaztelaniazko zein
|
euskarazko
itzulpen batzuk ere. Bibliografia honetan, esan bezala, guk gure idazlanean erabili eta aipatu ditugun lanak jasotzen dira funtsean, baina egia da baita ere, kasuren batean edo, aipatzen ditugula esanguratsuak diren beste obra batzuk.
|
|
2006
|
|
|
50 Aymeric Picaud, Liber Sancti Iacobi Codex Calixtinus, V, 7 kapitulua. Gidor Bilbaoren
|
euskarazko
itzulpena (1994).
|
|
|
Kapitulu honen
|
euskararako
itzulpena, Ana Azkargorta psikologoak egina da.
|
|
|
Kapitulu honen
|
euskararako
itzulpena, Aloña Goiburu psikologoak egin du.
|
|
|
Kapitulu honen
|
euskararako
itzulpena, Ana Azkargorta psikologoak egin du.
|
|
|
7677).
|
Euskarazko
itzulpena gurea da, ordea.
|
|
|
Hume, D. (1748), An Enquiry Concerning Human Understanding. X. Amurizaren
|
euskarazko
itzulpena, Giza ezagutzari buruzko ikerketa. Bilbo:
|
|
|
Laburdura, ‘EPM’ Aintzat hartuko dut batez ere liburu horretako 1 eranskina, Concerning Moral Sentiment.
|
Euskarazko
itzulpena liburu honetan duzu, Sentimendu moralari buruz. Laburdura, ‘SM’.
|
|
|
(c) Of the Standard of Taste (1757).
|
Euskarazko
itzulpena liburu honetan duzu, Gustuaren araua. Laburdura, ‘GA’.
|
|
2007
|
|
|
Pragako Gida Laburra V Raji argitaletxeak kaleratu du abenduan.
|
Euskarazko
itzulpena egiten aritu da jatorri euskalduneko Violeta Uribe itzultzailea. Aurki katalanezko bertsioa kaleratuko dute.
|
|
|
Adibidez, hemen bada mendi magal bat Espaldaseca izenekoa. Bistan da
|
euskarazkoaren
itzulpena dugula hori: Bizkarralegorra, alegia.
|
|
|
Kaixoren sortzailearen asmoa Dinux sistema eragilea bizirik mantentzea da. Hau da, beste batzuk egiten dituzten
|
euskarazko
itzulpenak Dinuxen gehitzen joan nahi du eta itzuli gabe dauden hainbat programa itzuli, Dinux sistema bizia izan dadin. www.dinux.org web gunean xehetasun gehiago topatuko dituzue eta sistema eragilea bertatik jaitsi daiteke baita ere.
|
|
|
Joanes Leizarragaren Bibliaren Jesus Christ Gure Jaunaren Testamentu Berria edizio faksimilea argitaratu du Nafarroako Kutxak. Testamentu Berriaren
|
euskarazko
itzulpena 1571n argitaratu zen aurrenekoz, Frantzian. Aurki, Nafarroako Kutxak lanaren edizio komertziala kaleratuko du, dendetan salgai jartzeko.
|
|
|
" Hastapenean herriko etxeen galderei erantzutea", era berean, herri elkargoko eskolak, elkarteak eta enpresak laguntzea ere bere betebeharra da. Otsailetik oraintsu arte frantsesetik
|
euskararako
itzulpenetan buru belarri ibili da Olaizola, herriko etxeak apurka euren dokumentuak bi hizkuntzetan jartzeko ohitura hartzen ari diren seinale. " Hala ere, hori pixka bat kezkagarria zen, niretzat arranguragarria, zeren eta ikusten nituen gainerako teknikariak, denbora gehiagorekin beste gauza batzuk bultzatzeko".
|
|
|
f) Administrazioko agenteek, funtzionarioek, epaileek eta magistratuek euren erabakiak edo ebazpenak ematen dituztenean, halakoak motivadas eta fundamentadas/ fundadas izan daitezke; orobat gertatzen da ebazpenok emateko arrazoiekin. Horien
|
euskarazko
itzulpena honetara eman da: ziodunak eta oinarridunak.
|
|
|
Jules Moulierentzat neurthizlari nagusia434 zen Barbier; beronek buruturiko Testament> Zaharraren
|
euskarazko
itzulpena goraipatu zuen Moulierek:
|
|
|
8 Bibliografia modernoaz eta iturri zahar eta klasikoen zerrendaz gain, irakurgaien zerrenda ere eskaini dugu hemen, liburu horietatik hartu baitira adibide eta aipu gehienak. Aipu guztiak eman dira euskaraz;
|
euskarazko
itzulpena dagoenean, hori da bibliografian bildu duguna, eta hortik hartu ditugu aipuak; euskarazkorik ez dagoenean, geuk euskaratu dugu bibliografian bildu dugun bertsiotik. Latinliteraturako autore klasikoen kasuan, Bilbao 2002tik hartu dira itzulpen gehienak (Marko Aureliorenak eta Senekarenak izan ezik).
|
|
|
«Hizkuntza asmatzea, beraz, gizaki izatea [razionala] bezain naturala da beragan»129 Gizaberearen disposizio natural horretan datza hizkuntzaren «jatorria». Baina, kasu,
|
euskarazko
itzulpenaren hitzaurrean Gipper ek artez oharrarazten digunez. Gaier i jarraiki?, «jatorri» hitzak esanahi oso ezberdinak izan ditzake eta ditu eztabaida honetan130, Herder-en aburuz funtsezkoa, askabidea modu berri batean bilatzea ahalbidetzen diona, biak batera erantzuna hizkuntzaren naturatik bezainbat gizakiaren naturatik bilatzea izan baita, horretarako bere antropologia propioa garatuz....
|
|
|
cesser, car ce serait prolonger l, existence des dialectes que nous voulons proscrire, et s, il faut encore en faire usage, que ce soit pour exhorter le peuple à les abandonner» (Ib., 310). Testu iraultzaileen
|
euskarazko
itzulpenez, ik. Arcocha, A.,. Sur la traduction en basque des textes officiels de la période révolutionnaire?, in: VV., 1789 et les basques.
|
|
|
Erran hori bera Baconek erabili izan du The Advancement of Learning lanean, eta nik uste Descartesek ere.
|
Euskarazko
itzulpenarekin agertzen da. Euskarara itzulia da, beharbada kopistak berak eginik.
|
|
|
Alfer alferrik aritu al dira kasu horietan Alberdania eta Meettok
|
euskarazko
itzulpenak erdaretakoekin batera kaleratzeko eginahaletan. Euskal irakurleak derrigorrez militantea izan behar al du, eta badaezpada" Euskal Gaiak" atalera joan, itzulpenik ba ote dagoen ikusteko?
|
|
2008
|
|
|
Asmoa joera horiek garaitzea bada ere, ez da inor harrituko esaten badugu gaur egun Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroako Foru Erkidegoan euskarazko lege testuak, oro har, itzulpenaren bidez sortuak direla. Alegia, lege testuak gaztelaniaz landu eta sortzen dira eta
|
euskarazko
itzulpena legea onartzeko bidean izapide huts bat baino ez da, azkena.
|
|
|
Deigarria da, gainera, bi corpus horiek CLUVI Corpus Lingü� stico da Universidade de Vigo gunean egotea3 Lehenak 2,4 milioi hitz inguru ditu guztira, eta bigarrenak 5,6 milioi. Azkenik, EHUko Euskara Zerbitzuak argitaratzen dituen liburuen itzulpenen kontsulta eskaintzen du (jatorrizkoa eta
|
euskarazko
itzulpena) 4.
|
|
|
katalana, daniera, italiera, suomiera eta beste hainbat. Eta, oraindik ikusgai ez badago ere,
|
euskarazko
itzulpena nahiko aurreratuta dago. Gainera, behin izena emanda, erabiltzailearen kontuan Translations aplikazioa gehituta, euskaraz erabil daiteke Facebook.
|
|
|
Horregatik, Madrilera iritsi eta ikustekoak ikusi eta entzutekoak entzunda gero, bere iruzkina egin zuen Reginak, Villalbako markesei buruzkoa, genero diskordantzia bi zituena eta
|
euskarazko
itzulpen hala moduzko bat onartuko lukeena:
|
|
|
> BEZ> zergaren> inprimakia> (1990). > Hemen ere aurrekoaren antzeko bidea segitu zen: balio erantsiaren zergarako inprimakia hustu zen UZEIn, eta horretarako Hizkuntza Politikak deitutako batzorde batean adostu zen
|
euskarazko
itzulpena. Batzorde horren osaera, aurrekoaren antzekoa izan zen.
|
|
|
3). Arautegi hau elebiz dago, baina soilik gaztelaniazko testua jaso dut berau delako jatorrizkoa, eta
|
euskarazko
itzulpena, batzutan ulertzeko zaila izateaz gain, ez baita beti guztiz zehatza.
|
|
|
Edición Crítica de la obra de Jorge Oteiza (edizio elebiduna Euskara Gaztelera), Amador Vegaren edizioa, Jon Echeverria Plazaolaren laguntzarekin.
|
Euskarazko
itzulpena: Pello Zabaleta, Jorge Oteiza Fundazio Museoa, Altzuza.
|
|
|
Sobre el arte nuevo de la postguerra, Edición Crítica de la obra de Jorge Oteiza, María Teresa Muñózen edizio elebiduna, J. Lizasoain eta A. Rubioren laguntzarekin.
|
Euskarazko
itzulpena: Pello Zabaleta, Jorge Oteiza Fundazio Museoa, Altzuza.
|
|
|
Amador Vegaren edizioa, Jon Echeverria Plazaolaren laguntzarekin.
|
Euskarazko
itzulpena: Pello Zabaleta, Jorge Oteiza Fundazio Museoa, Altzuza.
|
|
|
Tony Manero agertzen da King Africaren abestia dantzatzen, jendea hondartzara gonbidatuz. Kanpaina gazteleraz ondu da lehendabizi,
|
euskarazko
itzulpena iritsi zaigu ondoren. Eroskik, etiketatzean bederen, hainbeste zaintzen duen hizkuntz aniztasuna iragarkietan mantentzen badu, baloi eta toallen kontua galegoz eta katalanez ikus entzun da.
|
|
|
Gaztelaniazko bertsioarekin batera kaleratu da Nur eta irlandar gnomoa ren
|
euskarazko
itzulpena
|
|
|
Euskarazko eta gaztelaniazko bertsioetan kaleratu du Toti Martinez de Lezeak (Gasteiz, 1949) haur literaturako bere lehen nobela, Nur eta irlandar gnomoa (Erein). Gaztelaniaz idatzi du nobela Martinez de Lezeak, eta Rosetta testu zerbitzuetako enpresa arduratu da nobelaren
|
euskarazko
itzulpenaz.
|
|
|
Irakurleen harrera beroa jaso duten hainbat nobelaren egilea da Toti Martinez de Lezea, eta horietako batzuen kasuetan
|
euskarazko
itzulpena argitaratu izan du gaztelaniazko jatorrizkoaren batera.
|
|
|
Irailaren 2n Paul Austerren nobela berria, Man in the Dark, mundu osoan argitaratuko da, eta
|
euskarazko
itzulpena ere, Gizona ilunpean, egun berean kaleratuko du Alberdania argitaletxeak. Auster Estatu Batuetako narratiba berriaren egile handienetakoa izanik, azken nobelen antzera, salmenta handiak izatea espero da.
|
|
|
Jokin Zaitegi bekaren laguntzaz, Nobel saridun izendatu berri den idazlearen obra baten
|
euskarazko
itzulpena jartzen da abian urtero, gero Elkar argitaletxeak argitara dezan. Luze gabe, beraz, Le Clezioren lan bat euskaratzen hasiko da itzultzaile bat.
|
|
|
Irina Voinova ere ageri da, Bulgaria hego ekialdeko kostaldean sortua den olerkaria. Hango ortografian idatzi poemen ondoan,
|
euskarazko
itzulpena emana dute, hemen bizi den Ivanina Asenovak eginak. Hor dute hari egin elkarrizketa ere.
|
|
|
Paul Austerrek nobela berria argitaratu zuen irailean eta oraingoan, Oskar Aranaren
|
euskarazko
itzulpena, ingeleseko jatorrizkoa aurkeztu eta hurrengo egunean kaleratu zen, euskal itzulpengintzaren beste aurrerapauso baten erakusgarri. Gizona ilunpean izenburua duen nobela irakurri ostean, ordea, Auster idazle miretsiaren ibilbidean aurrerapauso bat baino, liburu hau beste zerbait dela iruditu zait.
|
|
|
Liburu hau ere arrakastatsua gertatu zen eta hainbat hizkuntzatara itzuli zen; gure gertukoenak soilik aipatzearren, frantsesera, gaztelerara eta alemanerara. Gaur aurkeztuko den" Biokimikaren Oinarriak" deritzon" Principles of Biochemistry" ren
|
euskararako
itzulpenarekin, gizarte aurreratuenetan gai honetaz jardutean erabiltzen diren hizkerekin euskara zientifiko teknikoa homologatzeko ahaleginetan, zalantzarik gabe esan daiteke aurreranzko urrats oso garrantzitsua eman dugula.
|
|
|
Horregatik, Madrilera iritsi eta ikustekoak ikusi eta entzutekoak entzunda gero, bere iruzkina egin zuen Reginak, Villalbako markesei buruzkoa, genero diskordantzia bi zituena eta
|
euskarazko
itzulpen hala moduzko bat onartuko lukeena:
|
|
|
Lasa, C., Aguirre, J. (1997), Aristoteles. Metafisika,
|
euskarazko
itzulpena eta oharrak, Tomas Calvo Martmezen sarrera, Bilbo, Klasikoak.
|
|
|
Hegeli buruzko hau adibide: Gogoaren fenomenologia (ikus
|
euskarazko
itzulpena: Insausti eta Uribarri 2005, 2006).
|
|
|
© IKAS pedagogia zerbitzua, 2008, euskarazko argitalpenarentzat
|
Euskarazko
itzulpena: Lucien Etxezaharreta, Piarres Xarriton euskaltzainaren gainbegiradarekin Argitalpen arduraduna:
|
|
|
Gipuzkoan inprimatua 2008ko urrian.
|
euskarazko
itzulpena: Lucien Etxezaharreta euskal pedagogia zerbitzua
|
|
2009
|
|
|
Iñigo Errasti itzultzaileak Deian: " Gogoeta egin genuke ea zergatik egiten zaigun gogorragoa
|
euskarazko
itzulpenak irakurtzea gaztelaniazkoak baino. Izan ere, euskaraz badaude literatur itzulpen onak.
|
|
|
Elkar argitaletxeak 13 urtetik gorako gazteei zuzendutako bi libururen
|
euskarazko
itzulpenak argitaratu ditu gaur goizean: Fina Casalderrey Fraga idazlearen Ez ezkondu aita!
|
|
|
Ekintza sinbolikoa izango da, gero,. Peregrinación vascongada? ...ormetan ezartzeko, munduko beste hogeita hamabi hizkuntza handiren ondoan, inola ez dadin falta gero Palestinako mendi bortuetan euskara (1902) 147. Errebeldiazko ekintza sinbolikoa izango da (telegrafoetan debekatua dago euskara erabiltzea!) Teodoro Arana diputatu karlistak Madrilgo Kongresutik euskarazko aurreneko telegrama bidaltzea (1904) 148. Ekintza sinbolikoak dira Cervantesen mendeurreneko
|
euskarara
itzulpen esibizioak (1905) 149, etab., urteotan hainbeste ikusten diren keinuak eta zeinuak... Beste batzuk, ekintza praktiko eta efikazak izanik, momentuan balio sinboliko apartekoak ere suertatu dira:
|
|
|
Frantseseko itzulpenak ere berdin jokatu zuen 1972an, Bertrand Mouchezek egindako itzulpenari Mon père était berger izenburua jarri baitzitzaion. Bestalde,
|
euskarazko
itzulpenari egindako hitzaurrean, hauxe dio Mendigurenek: Dominique bezalako gure arbasoen ekintzak gogorarazteko balioko duela liburuak, eta «gure nortasuna eta herri izateari etorkizun bideak urratzen ari diren guztiei omen egiteko».
|
|
|
(aipaturiko. Acotaciones? lanaren J. L. Padrónek eta P. Zabaletakegindakogaztelaniatik
|
euskarazko
itzulpena) inIbilaldia/ Itinerario, EHU, Gaur egungoeuskalpoesia12, 1996, hurrenezhurren 11 57.orr.; 45.or.:. Halaere, poziknagokelagundubadutnirepoemategintzara hurbiltzea, erreztea, zehaztea, aberastea. Bainaargidaukat bilakabidea barrutikmarkatzea alderdibatbaizikezdela, etahorgeldi tzendelairakurkerakolektiboa, askozgarrantzitsuagoadena, ikuspegizabalagoaetaobjek tiboagoadaramanez?.
|
|
|
Argitalpen solteen artean nabarmentzeko modukoak dira, besteak beste, trantsizio garaian Siadecorekin elkarlanean argitaratutako El libro blanco del euskara sonatua (1977) eta haren
|
euskarazko
itzulpena (1978); Bases para un futuro plan de actuación en favor de la normalización del euskara (1978); Hizkuntz borroka Euskal Herrian (1979) eta Conflicto lingüístico de Euskadi (1979); euskara ikasteko Hitz egin metodoko liburuak, Imanol Berriatuak onduak (1978) eta garai bertsuan euskara ikasleentzako argitaratutako hainbat irakurgai; edota Pedro de Yrizarren Morfología del verbo auxil... Arduraduna:
|
|
|
Zalantza barik, funtsezkoa da
|
euskararentzat
itzulpen automatikoaren ateak zabaltzea, bere burua mapan kokatzeko pauso erabakigarria bailitzateke hori149, baina hori bezain funtsezkoa da, era berean, olatu digitalean igeri egiten jakitea, hurrengo atalean ikusiko dugun moduan.
|
|
|
Eta liburugintzari dagokionez, ere aintzat hartzeko moduko zifrak daude: Harry Potteren bildumako lehen liburuaren
|
euskarazko
itzulpena, esate baterako, 17.000 ale saltzera ailegatu zen. Euskarazkoari buruz ari garela ere, beraz, eta eskala txikian izanagatik, badago masa komunikazioari buruz jarduterik.
|
|
|
Lehenago esan dugunez, euskarak beste aditz hizkuntzen antzera jokatzen du Moduari dagokionez (gaztelaniaren antzera, adibidez). Beraz, espero izatekoa da ingelesez ematen den Moduari buruzko informazio asko galdu egingo dela
|
euskarazko
itzulpenean, edota Bideari buruzko aditz batez ordezkatuko dela. Horren erakusgarri da M1 eta M3 estrategiak hainbestetan erabili izana.
|
|
|
Guztira, beraz, 23 estrategia definitu ditugu. Coleridge ren ingelesezko poeman agertzen diren mugimenduzko ekintza guztiak eta beren
|
euskarazko
itzulpenak, beraz, estrategia horien arabera sailkatu ditugu. 2 taulan aurkezten dugu mugimenduzko ekintza bakoitzaren analisi xehea:
|
|
|
Lan honetan S. T. Coleridge ren The Rime of the Ancient Mariner ingelesezko poeman eta Joseba Sarrionandiaren
|
euskarazko
itzulpenean agertzen diren mugimenduzko ekintzak aztertu dira, bi hizkuntza horien lexikalizazio ereduak alderatzeko. Talmy k (1991, 2000) eta Slobin ek (1991, 1996a, 1996b, 2000, 2004, 2005) proposatutako banaketari jarraituz, euskara aditz hizkuntza dela frogatu da, baina Bideari buruzko informazioari dagokionez, satelite hizkuntzek bezala jokatzen duela (Ibarretxe Antuñano, 2004a).
|
|
|
Orain arte egindako ikerketek erakutsi dutenez, tipologikoki desberdinak diren bi hizkuntzaren arteko itzulpenetan gertatzen diren egokitzapen nagusiak, mugimenduzko ekintzei dagokienez, Bideari nahiz Moduari buruzko informazioa galtzea edo gehitzea dira. Lan honetan, tipologikoki desberdinak diren bi hizkuntza alderatuko ditugu, ingelesa eta euskara, eta S. T. Coleridge ren The Rime of the Ancient Mariner poema (1798) eta Joseba Sarrionandiak egindako
|
euskarazko
itzulpena (Marinel zaharraren balada, 1995, Pamiela) aztertuz, mugimenduzko ekintzen itzulpenean gertatzen diren aldaketak definituko ditugu. Ingelesezko testuaren estilo erretorikoa euskararen diskurtsora egokitzeko Sarrionandiak zein estrategia erabili dituen ikusiz, euskarak mugimenduzko ekintzak lexikalizatzeko dituen ahalmen eta aukerak hobeto ezagutzea espero dugu.
|
|
|
Mugimenduzko ekintzen lexikalizazioari dagokionez euskarak nola jokatzen duen ikusteko, eta satelite hizkuntza batean idatzitako testu bat euskarara itzultzean itzultzaileek topatzen dituzten oztopoei nola aurre egiten zaien aztertzeko, S. T. Coleridge ren The Rime of the Ancient Mariner (1798) poema hartu dugu batetik, eta bestetik Marinel zaharraren balada (1995), Joseba Sarrionandiak egindako
|
euskarazko
itzulpena. Orain arte ikusitako ikerketetan oinarrituz, hainbat hipotesi atera daitezke.
|
|
|
Orain arte ikusitako ikerketetan oinarrituz, hainbat hipotesi atera daitezke. Batetik, euskara aditz hizkuntza dela onartzen badugu, litekeena da
|
euskarazko
itzulpenean ingelesezko bertsioan baino mugimenduzko aditz gutxiago topatzea, aditz hizkuntzetan mugimenduari buruzko deskribapenak satelite hizkuntzetan baino estatikoagoak izaten baitira. Bestalde, ingelesezko bertsioko mugimenduzko aditzen artean gehienak Moduzko aditzak izango dira, satelite hizkuntzetan aditzak biltzen baitu gehienetan Moduari buruzko informazioa; eta euskarazko bertsioan, berriz, Bidea adierazten duten aditzak izango dira nagusi, aditz hizkuntzetan Bidea izaten baita aditz nagusian biltzen den informazioa.
|
|
|
Hipotesi hauek betetzen ote diren ikusteko, Coleridge ren poeman eta bere
|
euskarazko
itzulpenean agertzen ziren mugimenduzko aditz guztiak aztertu eta lau aditz kategoriatan sailkatu ditugu, bai euskaraz eta bai ingelesez: Modua adierazten dutenak (esaterako walk edo ibili), Bidea adierazten dutenak (approach edo hurbildu), Jarrera adierazten dutenak (kneel edo belaunikatu) eta Neutroak (go edo joan).
|
|
|
Estatu senataria eta abokatu ezaguna zen Echeverria bizkaitarrak, gurasoak, gaztea baina gar handikoa, politikari karrerari ekiteko guztizko sasoian. Laxalt zuberotarra aita, behe nafarra ama, idazlea zen, 1957an euskaldunak Sweet Promised Land (Dominique, artzain zuberotar bat Nevadan
|
euskarazko
itzulpena) nobela arrakastatsuko gai eta pertsonaia egin zituena. Ez batak ez besteak zuten interes komertzialik jaialdian.
|
|
|
Urte askoan haren obra ezezaguna izan zen, baina 2004an haren alabek gordetako eskuizkribu bat (Suite française) argitaratu zuten, eta arrakasta izugarria lortu zuen mundu osoan. Arimen maisua Mikel Garmendiak euskaratu du, eta dagoeneko ari da prestatzen Suite française mardularen
|
euskarazko
itzulpena.
|
|
|
Gure asmoa ez da etorri, egon eta joatea, baizik eta proposamena plazaratu eta geratzea. Euskal editorialekin harremanak estutu nahi ditugu, datorren urteko azokan katalanez idatzitako lanen
|
euskarazko
itzulpenak egon daitezen.
|
|
|
1969an N. Piskunov ek idatzitako liburuaren
|
euskarazko
itzulpena da Kalkulu diferentziala eta integrala
|
|
|
Orain bi urte Snowren lanaren
|
euskarazko
itzulpena publikatu nuenean hauxe nioen atarikoan:
|
|
|
Euskararen sustatzeko eta bultzatzeko nahikunde politikoari aurrea hartzeko edo erantzuna emateko xedeetan, Xiberoa Herri Alkargoak ekimen berezi bat abian jarri du, hau ere 2005ean onartutako Euskararen liburu xuriako egitasmoetan agertzen zelarik. Ekimen hori da itzulpengintzako zerbitzu bat, hots, ofizioko itzultzaile sare bat antolatzea, helburua delarik kalitatezko
|
euskarazko
itzulpenak eskaini ahal izatea. Ni neu arduratzen naiz euskaratzaile horien trebatzeaz... hor ere gogoan argi daukadalarik benetako normalizazioa litzatekeela idatziak euskaraz zuzenean eginikoak izan daitezen eta ez frantsesetik itzulitakoak.
|