|
2007
|
|
|
1956tik lanean zen Arantzazun Jorge Oteiza, Quousque tandem 1962an argitaratuko duena, beste zeinu kolpe ozen bat. 1957an argitaratu zen Txillargediren Leturia,
|
euskarazko
lehen eleberri modernoa aldarrikatua izan dena... Urte haietan ere lehen ikastola, euskararen idazketarako oinarria Arantzazuko Biltzarrean, Auñamendi argitaletxea, edota Lan Kide Aurrezkia.
|
|
2015
|
|
|
alabainan, bizi guzian erloju denda ttiki bat atxiki du Elizondon.
|
Euskarazko
lehen eleberri polizialetatik daiteke Marianoren hori eta goxoki irakurtzen da (80 orrialde).
|
|
2020
|
|
|
Uztarketak badu oinarririk: euskal eleberrigintzaren bilakaeran mugarri, emakume batek idatzitako
|
euskarazko
lehen eleberria da, gainera modernoa. Eta Zergatik panpox eleberriari uztarturik darrai, nahiz hasi zen poesia publikatzen, San Pedro bezperaren ondokoak, adibidez, Euskal Literatura 72 izeneko liburu kolektiboaren barruan Koldo Izagirrek:
|
|
2021
|
|
|
295 Txillardegi beraren Leturiaren egunkari ezkutua (1957) hartu ohi da
|
euskarazko
lehen eleberri modernotzat.
|
|
|
Mogelen Peru Abarka
|
euskarazko
lehen eleberritzat hartzen du hainbatek (beste hainbatek trama nahikorik ez duela-eta Txomin Agirreren lanetan jartzen du mugarri hori), maila literario bikaina duela esan ohi da, bizkaiera literarioaren erabileran aitzindaritza aitortzen zaio, gerora hainbesteko indarra hartuko zuen euskal kostunbrismoaren lehen aletzat ere hartzen da, eta funtsezkotzat jotzen da euskal nortasun politiko moderno...
|
|
|
Eta horrexegatik, hain zuzen, ez da erraz ulertzen nola ireki zitzaizkion hain azkar Auñemendiko Loreari argitaratua izateko ateak. Azkuek apaiz ideologizaturik egotekotan, huraxe baitzen une haietan batzokiaren ateetaraino iritsi zirenetako bat egilearekin zuen adiskidetasuna arrazoi bat izan daiteke, jakina, baina XIX. mendearen amaierako kultur basamortu hartan
|
euskarazko
lehen eleberri mardula izatean bilatu litzateke benetako zioa. Horretan eta, noski, hain antzu eta soildurik genuen baso narratibo haren faboretan jokatzen hasteko premian, zinez espero bide baitzuen Euskalzalek Azkuek hurrengoen akuilu eta eredu bilaka zitekeela Agirreren ahalegin hura185 Atzendu gabe, agian, inguruko kristau" argi laburreko" mogeldar haiei186 eleberria bezain bide moderno batetik iritsaraz zekiekeen bazka espirituala banatzeko beharrizana.
|
|
2022
|
|
|
Bi hamarkadatan zehar alde batera uzten du fikzioa eta generoa bultzatu besterik ez zuen egin. Euskalzale aldizkaria martxan jartzen duenean Azkuek, lehen alean iragartzen du lehiaketa literarioa, besteak beste, eleberriari leku eginaz, eta mota horretako lehiaketa Txomin Agirrek irabazi zuenean,
|
euskarazko
lehen eleberriaren egilea zela aldarrikatuta zeukan berak, bere buruari kentzen dio, sariaren jabe den Auñemendiko Loreari (1898) eskainiz. Istorio bat kontatzen zuen liburu bakarra argitaratu zuen Azkuek XIX. mendean, eta izenburuaren aitzinetik gaztigatzen du aurrenekoa dela:
|
|
2023
|
|
|
Baina, ez zuten denek berdin pentsatzen. Laurogei urte geroago argitaratu bazen ere, Humboldten egonaldi haietako batean, 1801ean,
|
euskarazko
lehen eleberri modernoa, Peru Abarka, idatzi zuen Mogelek; eta, Humboldten bidez Europa erromantikoan kultura popularrari ematen zitzaion balioaz jabeturik edo, Mogelek sekulako protagonismoa eman zion bertan bertsolaritzari [2].
|