|
2000
|
|
|
Berriakeuskaraz 6:00etan eta 8: 30etan eskaintzen dituzte. 1991tik aurrera, irratiak, eguerdian (13: 30tik 14: 15ra), magazin bat eskaintzen du eta ondoren
|
euskarazko
albistegi bat.. Radio sans frontiere? (Mugarik gabeko irratia) irrati saioak kirol eta kultura agendabat aurkezten du gaztelaniaz (Iparraldeko gaurkotasunezko berriak) eta frantsesezDonostiatik (EAEko gaurkotasunezko berriak), euskaraz ere aurkezten dena.
|
|
|
Hala ere, geroago errepikatuko denez, dagoenalde txikia gogoangarria dela uste dugu: izan ere,
|
euskarazko
albistegiak gaztelaniazkoen itzulpenak izanik, erabat berdinak ez direla antzeman baitaiteke, gainera joeratxiki baina sendoa erakutsiz: euskarazko albistegietan Euskal Herriko erreferentziakgehiago dira gaztelaniazkoetan baino.
|
|
|
izan ere, euskarazko albistegiak gaztelaniazkoen itzulpenak izanik, erabat berdinak ez direla antzeman baitaiteke, gainera joeratxiki baina sendoa erakutsiz:
|
euskarazko
albistegietan Euskal Herriko erreferentziakgehiago dira gaztelaniazkoetan baino.
|
|
|
batetik, gaztelaniazko albistegietaneuskarazkoetan baino presentzia handiagoa dute eragina herrialde oso batean dutengertaerek (geroago ikusiko dugunez, hau kirolei buruzko albiste kopuru ezberdinarekinloturik dago). Bestetik,
|
euskarazko
albistegietan Euskal Herri osoan eragina dutengertaerei buruzko albisteek agerpen handiagoa dute gaztelaniazkoetan baino, aldenabarmenez gainera.
|
|
|
Honi, gainera, lehenago azaldutako zerbait gehitubehar diogu:
|
euskarazko
albistegiak, 1999ko udaberrian, gehienbat gaztelaniazkoenitzulpena ziren. Honengatik guztiagatik honako ondorio hau ateratzen dugu:
|
|
2005
|
|
|
Isasmendiren letrak irakurri eta entzun ondoren, geldiunea egingo dugu pare bat hitz egiteko aditzondo eta izenordeen inguruan.
|
Euskarazko
albistegietan askotan entzuten diren akats txiki bezain garrantzitsuak. Bi adibide nahikoak izango ditugu kazetarien artean zein zabalduta dauden ohartzeko.
|
|
|
Arrasate, M. (1992):
|
Euskarazko
Albistegietarako Esku-liburua, EITB, Bilbo. Balsebre, A. (1996):
|
|
2007
|
|
|
Askotan gertatua. ETB1en
|
euskarazko
albistegia, normalean 20: 28etan ematekoa, futbola dela edo beste, orduz aldatua, laburtua, ezeztatua ere bai batzuetan. Baina espainierazkoa ETB2an, zer gerta ere, 20: 58etan hutsik egin gabe emana.
|
|
2009
|
|
|
Zergatik? Ez al litzateke albiste pozgarria izango Ana Urrutia ETB1ean ikustea eguraldiari buruzko iragarpenak euskaraz egiten, edo Afrika Baeta
|
euskarazko
albistegian?".
|
|
|
Irratihorrexek 1925eko irailaren 29tik euskarazko irrati saioak ere eskaintzen zituen (Diaz Noci, 2003; 75). Gudak euskarazko irratiaren ametsa ere zapuztu zuen.Radio Bilbaok (Bilbaoko Irradiotsak), 1936ko urriaren 28tik jausi arte,
|
euskarazko
albistegiak ematen zituen (Diaz Noci, 1991: 374).
|
|
|
20): «Gaur egungo Telenorten
|
euskarak
albistegien amaieretan eskaintzen diren berri laburpenetarako eskubidea baino ez du eskuratu, izan ere albiste laburpen hauek erdaraz idatzitako azpitituluek lagunduta agertzen dira?. Gaur egungo Telenortek ez dauka eduki ezelako programazio espezifikorik euskaraz:
|
|
|
1983ko otsailaren 1eko 21:00etan aireratu zen ETBko lehen albistegia, Elene Lizarralde eta Xabier Zaldua aurkezle zituela. Ordu erdi iraun zuen
|
euskarazko
albistegi hark (berez 20 minutukoa behar bazuen ere) eta erantzun ona jaso zuten egindako lanagatik. Horren erakusgarri da Durangora zorion agur asko ailegatu izana (Diez Unzueta eta Otermin, 2006:
|
|
2013
|
|
|
Ea bestela zer irizten diozuen honi: asteartean, jarraipen berezia egin zioten denboraleari euskal telebista publikoan, zehatzago, bigarren katean, gaztelaniazkoan?
|
euskarazkoan
albistegi berezi bat sartu zuten 18:00etan, baina, aldiz, 10 minutura mugatu zuten arratseko Gaur egun, enegarrenez, saskibaloi partida baten aitzakian?. Denboraleak, beraz, goitik behera eraldatu zuen ETB2ko astearteko programazioa.
|
|
|
RTVE k ere bost minutuko
|
euskarazko
albistegi bat eskaintzen du eguerdietan, eta France 3 Euskal Herri k 6 minutuko albistegi bat egiten du egunero (seitarik bat euskaraz), eta asteroko Euskal Herriko gora beherei buruz emanaldi bat (hiru saiotarik bat euskaraz da frantsesezko azpi-tituluekin).
|
|
2014
|
|
|
RTVE k ere bost minutuko
|
euskarazko
albistegi bat eskaintzen du eguerdietan, eta France 3 Euskal Herri k 6 minutuko albistegi bat egiten du egunero (seitarik bat euskaraz), eta asteroko Euskal Herriko gora beherei buruz emanaldi bat (hiru saiotarik bat euskaraz da frantsesezko azpi-tituluekin).
|
|
|
Noticiari hartan inspiratuta, Caja Laboral Popularrek ekoitziko zuen
|
euskarazko
albistegi bat sortzeko ideia ukan zuen Iriondok. Euskaltzale gisa, euskararentzat espazio berriak irabaztearen aldeko zenbait iniziatibatan murgildua zen aspaldidanik, eta, bestalde, marketingean aditua izanik, bazekien aurrezki kutxarentzako propaganda bide egokia izan zitekeela.
|
|
|
Bestalde,
|
euskarazko
albistegi bat sortzeko ideia beste batzuen buruan ere bazen bueltaka. Hala, Iñaki Aizpuru, Mikel Aldalur eta Jose Mari Zabalzak" Euskadiko Albisteak" izeneko proiektua jarri zuten martxan sasoi bertsuan.
|
|
|
Iriondok aspalditik ezagutzen zuen, hura eta Ezeiza Madrilera joan aurreko garaietatik. Querejetak erantzuten dio bera prest dela
|
euskarazko
albistegi horretako produktore lana hartzeko, Antton Ezeizak, Euskal Zinema Nazionala martxan jartzeko erbestetik zekarren ideia buruan, bere burua eskaintzen dio Iriondori proiekturako baina Madrilen bizi dela eta hala jarraituko duela, lan kontuengatik eta han errotua delako dagoeneko3.
|
|
2015
|
|
|
ARRASATE, Manu: ?
|
Euskarazko
albistegietarako esku-liburua?, EITB, Bilbo, 1992.
|
|
|
RTVE k ere bost minutuko
|
euskarazko
albistegi bat eskaintzen du eguerdietan, eta France 3 Euskal Herri k 6 minutuko albistegi bat egiten du egunero (seitarik bat euskaraz), eta asteroko Euskal Herriko gora beherei buruz emanaldi bat (hiru saiotarik bat euskaraz da frantsesezko azpi-tituluekin).
|
|
2016
|
|
|
5 Manu Arrasate Mugerza?
|
Euskarazko
Albistegietarako Esku-Liburua? (EiTB, 1992); Asier Larrinaga Larrazabal
|
|
2017
|
|
|
" Beste kolore bat bilatu behar da
|
euskarazko
albistegian"
|
|
2020
|
|
|
Aurkezlearen arabera, herrialdean «psikosia eta izua» ari dira nagusitzen. Asteartean, berriz, ahoa tapatzeko maskarak ekoizten dituen enpresan izan zen
|
euskarazko
albistegi publikoa. Enpresa horrek batez ere erietxeei eta elikagaien industrian aritzen direnei banatzen dizkie eskularru eta maskarak.
|
|
2021
|
|
|
Handitzeko aukerak egon daitezke, zuzendaria oso euskaltzalea baita. Egun,
|
euskarazko
albistegiak daude 06:30ean, 07:30ean eta 08:30ean, eta ordubeteko euskarazko saioa egiten dugu 12:00etan —19: 00etan berriro ematen dute— Asteburuetan ere bada hori guztia. Zuzenean egiten da, gainera.
|
|
2022
|
|
|
Astelehenean hasiko dira Gaur egun berrituarekin. 20:00etako
|
euskarazko
albistegia Nerea Reparazek aurkeztuko du denboraldi honetan.
|
|
2023
|
|
|
EITBn egindako lana gizartearen esku utzi da, eta aro ezberdinetan landutakoa hiru eskuliburutan argitaratu da:
|
Euskarazko
albistegietarako esku-liburua (1992), Euskarazko albistegietarako esku-liburua II (2007) eta Albiste testu bikainak (2013). Liburu hauen ardatza, zuzentasunetik haratago, ‘euskara laua’ dela esan dezakegu (plain language), hizkera argia eta erraza, estilo neutrokoa, EITBren emanaldi gehienetan (fikzioa eta entretenimenduko saio batzuk salbu) erabili beharrekoa (Larrinaga 2008).
|
|
|
EITBn egindako lana gizartearen esku utzi da, eta aro ezberdinetan landutakoa hiru eskuliburutan argitaratu da: Euskarazko albistegietarako esku-liburua (1992),
|
Euskarazko
albistegietarako esku-liburua II (2007) eta Albiste testu bikainak (2013). Liburu hauen ardatza, zuzentasunetik haratago, ‘euskara laua’ dela esan dezakegu (plain language), hizkera argia eta erraza, estilo neutrokoa, EITBren emanaldi gehienetan (fikzioa eta entretenimenduko saio batzuk salbu) erabili beharrekoa (Larrinaga 2008).
|
|
|
Horiek horrela, Amatiñok gidatutako taldea albistegiak gaztelaniaz egiteko entseguetan ari zela, euskaraz egiten hasi ziren. 1983ko otsaileko lehen asteetan hasi ziren ETBn Gaur egun
|
euskarazko
albistegia ematen, Amatiño aurkezle.
|
|
|
Esate baterako, hainbat urtez larunbat eta igande gaueko gaztelaniazko albistegia askoz luzeagoa zen euskarazkoa baino. 2020ko udaberrian aldatu zen hori, koronabirusaren krisialdian —bi kateetako albistegien ikusle datuek gorantz egin zuten nabarmen— Bolada luze batean, bestalde, astegunetako saskibaloi partiden eraginez ez zuten
|
euskarazko
albistegia ematen, edo atsedenaldian egiten zuten, labur labur.
|
|
|
Euskal Telebistak 1982ko abenduaren 31ko gauean egin zuen lehen emankizuna. Otsailean ekin zion
|
euskarazko
albistegiak emateari, baina ia urtebete pasatu zen gaztelaniazko albistegiekin hasterako. Gaur beteko dira berrogei urte ETBk lehen Teleberri eman zuenetik.
|