|
2001
|
|
|
Nolabait esan, gure artean paperera pasatzen garenean, esan nahi dut (badakizue, orain  tsu arte, joan den mende arte, gizonak ez du biderik izan papera edo tinta edo antzeko zerbait ez baldin bada, esaten zituenak edo esan nahi zituenak gordetzeko, tomateak potoan sartuta gordetzen diren bezala gorde  tzeko), joan den mendeetatik datozkigun lekukotasunak gehienbat lekukotasun idatziak dira, paperetan daudenak; eta paperetan âhori garai horietako paperak erabili behar izan dituenak ongi baino ongiago daki eta gehienetan damuz ikasten duâ euskara ez dela gehiegi ausartzen, ez dela gehiegi aurreratzen, euskara beti atzera samar gelditzen dela.
|
Euskarazko
hitz bat aurkitzeko ehunka hitz irakurri behar dira beste hizkuntzaren batean dauden dokumentuetan.
|
|
|
|
Euskarazko
bertsioaren editorea: Inazio Mujika Iraola
|
|
|
|
Euskarazko
lanen gaiak zabaltzen doaz. Batez ere, gero eta ugariago dira mundu honetako gauzez mintzatzen direnak eta elizgizon ez diren idazleak.
|
|
|
Ez zen, bestalde, euskal idazle suharra izan.
|
Euskarazko
liburu bakar baten berri izan dut, eta ez dakidan besterik baldin bada, barka eta eskua jaso. Harako Azti beguiaz ari naiz, delako Bassaburutarrak Ziberou herri maitiari Parisetic igorririk beste hanitchen aitzindari arguibidean goiz izarra, 1834, delakoaz.
|
|
2002
|
|
|
|
Euskarazko
" kontsumo" literaturaz
|
|
2003
|
|
|
Gaztelerazko" castigar" ek edo guztien iturri den latinezko" castigare" k, ordea, ez dute abisua ematearen zentzua.
|
Euskarazko
lehen liburuan (Linguae vasconum primitiae), 1545ean, jada bi adiera horiekin agertzen da (I. Sarasola, Hauta Lanerako hiztegia).
|
|
|
nabigazioa, arrantza edo merkataritzaren berririk ez dago.
|
Euskarazko
lehen" protonobela" hau formalki eta estilistikoki neoklasikotzat jo izan da, baina edukiari dagokionez oso bestelakoa da: " la pedagogÃa de Peru Abarca es una pedagogÃa contrailustrada, antineoclà ¡ sica y plenamente romà ¡ ntica" (J.
|
|
|
Garai hartako euskal literatura, ostera, halakoez osatua dago ia osorik.
|
Euskarazko
argitalpenetan tipikoki literarioak diren obrak izan balira (poesia lirikoa, antzerkia, ipuinak, nobela), ez zen beharrezkoa izango itzulpenetara ere jotzea estatistika landu ahal izateko. Hala ere," euskal literatura" ren idazpurua merezi dutela uste du Lasagabasterrek, hortxe baitago euskal prosaren âeta ondorioz, literatur prosarenâ iturria eta lehenengo garapena.
|
|
|
Euskaraz biziko den albiste agentzia.
|
Euskarazko
sorkuntza lanak gogoan izango dituen albiste agentzia. Bere produkzioa euskaran ardazturik emango duen  albiste agentzia.
|
|
|
|
Euskarazko
esparru komunikatibo osotua eraikitzeko, sarea betetzeko, beharrezkoa dugu guk geuk kudeatutako albiste agentzia; euskaldunek euskaldunei hitz egiteko, euskaldunek erdaldunei hitz egiteko. Besteen produkzioa (informatiboa nahiz kulturala) gure eskuetara normal antzera heltzen da; izan ere, gutako gehienak elebidun gara, gero eta gehiago eleanitzak.
|
|
|
|
Euskarazko
irratiaren lehen urratsak Euskal Elizaren arkupetan egin ziren, berrogeietan. Uhin euskaldunak zirela eta," Elizaren eta Estatuaren arteko harremanak ez ziren errazak izan, eta negoziazio eta tira-bira asko egon ziren bi erakundeen artean...
|
|
|
Hedabideetako elebitasunaren zirkuarekin kritikoenak euskaldunak eurak agertu ziren, baten batzuk batez ere.
|
Euskarazko
prentsan lana eta bihotza inbertituak zituzten haiek izan ziren dudarik handienak plazaratu zituztenak: elebitasunak euskara jango du, argi eta garbi esan zuten.
|
|
|
|
Euskarazko
kognizio eta alokuzio indibidual nahiz publikorik gabe, gaitz du euskarak zulotik gora egitea. Elitearen isla mediatiko euskaldun barik, ze botere harreman gara dezake euskarak diglosiaren basamortuan?
|
|
|
egunkari nazional bat, dozena erdi astekari, beste horrenbeste hamabostekari, hilabetekariak hogeita hamarretik gora, dozena bana bi nahiz hiru hilabetekari, eta berrogeita hamarretik gorako noizbehinkari.
|
Euskarazko
esparrua txikia da, ahula, hala ere gure geurea, geureena.
|
|
|
Albiste agentziari gorputza emateko, gutxienez, honoko hauen guztien konkurrentzia litzateke: Komunikazioaren Goi eskola Teknikoa eta Fakultatea (sortu bitartean UEU, Eskola Teknikoak eta unibertsitateetako Euskal Adarrak),
|
Euskarazko
Hedabide Nazionalak (une honetan nagusiki: EITB, Jakin, Uztaro, Argia eta Berria), Esparru txikiko hedabideak (bi federakunde gutxienez:
|
|
|
Teknologien kostuak berak badu zerikusia horretan.
|
Euskarazko
telebista nazionala bakarra dugu: Euskal Telebista (ETB1); eremu urriagoko euskal telebistak badira, gutxi, baina hor dabiltza, burua tentetu guran.
|
|
|
Pantaila txikirako produktuak, egin, egin diren arren, handirakoak gutxiago dira.
|
Euskarazko
zinemaren urrats epiko moduan, Ikuska haiek daude denon gogoan. Urte ugari joan diren arren, euskarazko zinemaren mundua zeharo ahul dago.
|
|
|
Zerrenda baten bizi eta heriotzaren arteko muga lausoa da; jendeak idazten baldin badu, bizirik egoteko proportzioak daude, bestela hil egiten da, interesik sortzen ez baitu.
|
Euskarazko
zerrendak horrela dabiltza, gaur begia zabaldu bihar itxi.
|
|
|
|
Euskarazko
irrati zibernetikoak eskaintza handirik ez du, baina bideak urratzen hasita gaude: Euskadi Irratia, Irola Irratia, Tass tass irrati librea, Irratia.com...
|
|
|
Mina handia izan da, baina herriaren erantzuna tamainakoa izan da.
|
Euskarazko
egunkaria beharrezkoa ikusi du Euskal Herriak, komunikazio esparru euskaldunean duen zentraltasuna bazter ezina baita. Indibiduoak, kolektiboak eta instituzioak bat egiten saiatu dira egoerari aurre hartzen.
|
|
|
Hori gainditu ezik, jai dugu.
|
Euskarazko
komunitate sentsazioa areagotzeko, ezinbestekoa da gazteek ikustea euskara ez dela bakarrik eskola tresna bat. Eskuartean darabilgun  ikerketa horrek argitzen duenez, hizkuntza komunikazio bidea izateaz gain gizarte egitura guztietan txertaturik dagoen giza baliabidea da; hala da teorikoki behintzat.
|
|
|
55 Camacho, I., (1999):"
|
Euskarazko
herri aldizkariak eta teknologia berriak", Uztaro, 31.
|
|
2006
|
|
|
|
Euskarazko
ahozko jardunean behin eta berriz agertzen garen gaztelaniazko partikulok edo osagaiok ez dugu batere fama onik. Euskaldun guztiek, ia salbuespenik gabe, erabiltzen gaituzte, baina total, euskararen osagai jatorrak ez garenez, pues hala, gramatika eta estilo liburu guztietatik kanpo gelditzen gara.
|
|
|
|
Euskarazko
udalekuak direla-eta, haur euskaldun ia elebakar baten amak antolatzaileari esana: " horrela erdara praktikatuko du".
|
|
|
|
Euskarazko
txikigarria ez dela ito, txo edo tto erabiltzen dugula euskaldunok?
|
|
2007
|
|
|
British Libraryko Ms Harley 212 bis., Iohan Mandabillaren bidaia benturosak, ez da osoa.
|
Euskarazko
bertsione honetan falta dira Mandabillak deskribatu zituen Iberia, Lur Sainduak, Arabia, Katai eta bertze leku batzuk.
|
|
|
Erran hori bera Baconek erabili izan du The Advancement of Learning lanean, eta nik uste Descartesek ere.
|
Euskarazko
itzulpenarekin agertzen da. Euskarara itzulia da, beharbada kopistak berak eginik.
|
|
|
erreakziorik eza hizkuntzaren galeraren aurrean, oso berriki arte. Nafarroako
|
Euskarazko
Elkargoa osatu arte (1877a arte), ez dirudi kezka handirik zegoela euskararekiko, eta ordurako bost nafarretik bat bakarrik zen euskaldun eta Erdialdea ia guztiz erdaldundurik zegoen. Salbuespenak salbuespen, Erdi Aroan eta Aro Berrian apezek ez bestek, eta ez apez guztiek, adierazi dute nolabaiteko interesa euskararekiko, maiz arrazoi praktikoengatik (apez euskaldunek abantaila zuten erdaldunen aldean parrokia euskaldunengatik lehiatzean) eta ez hainbeste izugarrizko euskaltzaletasunagatik.
|
|
2008
|
|
|
Orri hauek ere audientzia nazional baten aurrera eramanak izango dira, audientzia oso nazional baten aurrera.
|
Euskarazko
gauzen audientzia nazionalegia baita, nere modukoen zorigaitzerako.
|
|
|
|
Euskarazko
herri ipuin batzuetan" gaizkin" izeneko zomorro edo auskalozer batzuek jendeari lagundu egiten zioten bestela ezin egin zitzaketen lanetan (heriotza atzeratzeko ahala ere ba omen zuten bakarren batzuek). Bestalde, esan beharrik ez dago hobe beharrez zenbat kalte egin den munduan.
|
|
|
|
Euskarazko
hiztun garbia xuhurra izan omen da bere sentimenduak adierazten. (Hala zioten gizon jakintsuek eta andre sentiberek; hargatik dauzkate berak ez bezalakoak analfabeto emozionaltzat).
|
|
2009
|
|
|
Presidentea: Jon Sanchez Ibarluzea jauna (Kultura eta
|
Euskarazko
zinegotzia, Bilboko Udala).
|
|
|
Mario gaztelerazkoez arduratu izan zen.
|
Euskarazko
hitzaldiak beste bide batetik antolatzen ziren; elkartean bertan zegoen gau eskola eta alfabetatze taldearen bitartez, hain zuzen. Hala etorri ziren Eibarrera Ramon Saizarbitoria eta Ibon Sarasola, besteak beste.
|
|
|
Euskara hedabideetan.
|
Euskarazko
hedabideak eta euskararen presentzia hedabideetan. Vitoria Gasteiz, Kultura Saila Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza, Eusko Jaurlaritza.
|
|
|
ISEI IVEI erakundeak 2005 urtean egin zuen ikerketa oinarritzat hartuta ondorioztatu berri duguna berretsi baino ez dute egiten lehen hezkuntzako laugarren ikasmailako eta derrigorrezko bigarren hezkuntzako bigarren ikasmailako ikasleen Diagnostiko Ebaluazioa egiteko 2009an ISEI IVEI erakundeak berak buruturiko proben emaitzek [66]. Ikerketa horretan, beste zenbait gaitasunen artean,
|
Euskarazko
Hizkuntz Komunikaziorako Gaitasuna neurtzen da, hiru mailotan: hasierako maila, erdiko maila eta maila aurreratua.
|
|
|
|
Euskarazko
irrati telebista publiko bat izatea ia ia mirakulutzat hartzen zen oraindik urte asko ez dela. Gaur egun baditugu, EITBren eskutik, euskara hutsean ari diren bi telebista eta irrati kate, eta horietan ehunka profesional komunikazioa euskaraz lantzen ari direnak egunero.
|
|
|
Gero eta telebista ordu gehiago baliatzen ditugu, eta euskarri berriak etengabe ari dira ugaltzen.
|
Euskarazko
kontsumitzaile potentzialak dira beste inor baino gehiago hazten ari direnak, etengabea baita elebidun berrien hazkundea azken bi hamarkadotan. Euskarak eta euskarazko hedabideek egokitu behar dute, nahitaez eta une oro, egoera berriotara, ez baita errealitatea izango euskararen eta euskarazko hedabideen premietara egokituko dena.
|
|
|
Horrela, modu progresiboan, lehentasuna ematen zaie euskara gehiago erabiltzeko konpromisoa hartzen dutenei.
|
Euskarazko
programazioaren zati handi bat, gainera, audientziarik handieneko orduetan eman da.
|
|
|
|
Euskarazko
hedabideak ezin dira baloratu merkatuko legeen eta errentagarritasun irizpideen arabera huts hutsik. Esate baterako, eguneroko prentsaren kasuan, %6 eskas da euskarazko kontsumoa.
|
|
|
Erdi gezurretan edo erdi egiak esanez ibili nahi ez bada, aitortu behar da hazkunde hori batez ere herri aginteek helburu horretarako jarri dituzten diru-laguntzei zor zaiela.
|
Euskarazko
prentsaren esparruan ez dago hedabiderik diru-laguntza publiko pisuzkoa eta biziraupenerako guztiz erabakigarria jasotzen ez duenik. Arazoak, ordea, ez dira konpontzen diru-laguntzekin bakarrik.
|
|
|
Onartu behar da irakurle edo ikus entzule potentzial batek, edo erreal batek?, hedabide bati bizkarra erakusten dionean, produktu jakin bati ematen diola bizkarra, ez euskarari.
|
Euskarazko
hedabideek ere, beste edozein hedabideren antzera, merkatuan behar besteko lekua irabaztea izan behar dute helburu.
|
|
|
Esan nahi dugu, agian norbaiti paradoxikoa irudituko bazaio ere, ez dela batere on eta eraginkor euskararen ahulezia erabiltzea euskarazko hedabideen ahuleziaren aurrean ostrukarena egiteko.
|
Euskarazko
hedabideak diren baino indartsuago ez badira, ez da euskararen ahuleziagatik, ez behintzat horregatik bakarrik edo ezta ere horregatik nagusiki; izan baitaitezke diren baino indartsuago, nahiz eta euskarak ahul izaten jarraitu. Ahul baina, aldi berean, gero eta handiago baita.
|
|
|
|
Euskarazko
egunkariek eta aldizkariek" euskarazko ez dakit zer" izateari utzi behar diote. Soilik" informazio orokorreko edo zientziaren dibulgazioko" aldizkaritzat izendatzen dira gaztelaniaz, ingelesez edo frantsesez argitaratzen direnak, baina euskaraz argitaratzen diren gisa berekoak askorentzat" euskarazko aldizkari" izaten jarraitzen dute, euskaraz egindako" informazio orokorreko edo zientziaren dibulgazioko" argitalpenak izan beharrean.
|
|
|
euskarazko hedabideek gaztelaniazkoekin lehiatu behar dutenez, gaztelaniazkoei gozopilaren zati bat kentzen asmatzea izan behar du euskarazko hedabideen helburu nagusia.
|
Euskarazko
hedabideek badute eurak bakarrik partekatzen duten gozopila: diru-laguntza publikoena, preseski esanda.
|
|
|
|
Euskarazko
hedabideetan komenigarria dirudien astinaldi hori nondik etorriko den garbi daukagu: protagonista nagusia kontsumitzailea eta produktuaren ezaugarri funtsezkoena erakargarritasuna hartuta, berrikuntza prozesuen eskutik.
|
|
|
Eta elebidun zaharrak?
|
Euskarazko
hitz jarioa sendotu ala ahuldu egin ote zaie euskaldun zaharrei?
|
|
|
|
Euskarazko
jardueraren garapen kualitatiboari dagokiona da egin behar den ahaleginaren bigarren norabidea. Gure ordenan bigarren tokian aipatzen badugu ere, garrantziari dagokionez lehenengoa da zalantzarik gabe, baita aurrekoa baino erabakigarriagoa eta nahitaezkoagoa?, euskararen erabilerak hobera nabarmen egin dezan.
|
|
|
Aipatutako itzulpenen zati esanguratsu baten ordainketa Kataluniako Generalitateak eta Galiziako Xuntak hartzen dute beregain.
|
Euskarazko
bertsioren bat argitaratu nahiko balitz, Eusko Jaurlaritzak eta/ edo Nafarroako Gobernuak beregain hartu lukete euskaratze lanen kostuaren puska handi samar bat. Antzekoa da Europako erakundeekiko harremanetan gertatzen dena ere.
|
|
|
Kantitatea dela gauza bat eta kalitatea beste bat.
|
Euskarazko
kale elkarrizketetan, esaldi bakoitza euskaraz hastea dela kontu bat eta euskaraz amaitzea beste bat (baita familia euskaldunekoa izan, marrazki bizidunak euskaraz barneratu, eta ikastolan euskara betean hazitakoen artean ere). Jabetzen hasiak gara hizkuntza irakastea bezain garrantzitsua dela hizkuntzak berarekin daraman guztia transmititzea, eta beharbada ez dugula horrelakorik behar beste egin.
|
|
|
Nire belaunaldi guztia bezala, ni ere gaztelaniaz egin nintzen irakurle.
|
Euskarazko
lehen liburua irakurtzerako, ezagunak nituen Julio Verne eta Pierre Loti; AzorÃn, PÃo Baroja eta GarcÃa Lorca; Stevenson eta Graham Greene; Schiller eta Karl May; Salgari eta Giovanni Guareschi... Baztertu nituenean amaren iritzi eta aholkuak âmoralaren eta gustuaren arteko lehian, morala gailentzen zitzaionâ, irakurtzeko modu kale baleko bati ekin nion, eta, Juan Mari Lekuonaren aldian behingo aholkuak kenduta, inolako gidaritzarik gabe.
|
|
2010
|
|
|
Baina, gaztelaniazkoa saritu zuten.
|
Euskarazko
irratsaioaren asmoa interesgarria zen: txistuaz ere kontzertu erako musika klasikoa jo zitekeela erakustea alegia.
|
|
|
Guretzat benetako maisua zen eta, zorionez, behin, gurekin bilera batean izan genuen.
|
Euskarazko
meza liburu hori, oso apain atera zuten eta oraindik ere oso dotore ematen du. Gaur ere, irakurgarriak dira Meza liburu horretan Orixek latinetik euskarara itzulitako hainbat eta hainbat eresi, salmo eta olerki.
|
|
|
1990:
|
Euskarazko
egunkaria sortu zen Euskaldunon Egunkaria izenez.
|
|
|
Zergatik?
|
Euskarazko
egunkaria sustatzeagatik [33], horixe zen bere delitua. Zorionez, ez zen konturatu zer egin zioten.
|
|
|
Horra hor Urraideko zubiaren Oiartzun aldeko erdia berritzeko kontuak.
|
Euskarazko
hitz eder franko ere agertzen da. Besteak beste, inork eman ote du zingu (i) n horren esanahi zehatzik?
|
|
2011
|
|
|
Gainerakoak bakoitza berean moldatzen zela esan dut, baina guztiok egiten genuen besteei gauzak errazteko ahalegina eta, horretarako, batzuek besteen berbak sartzen genituen geure jardunean.
|
Euskarazko
berbak ere sarri izaten ziren tartean. Esate baterako, guztiok esaten genien, zorriak?
|
|
|
Elenak gogoko ditu horrelako gauzak.
|
Euskarazko
berbak ere gogoko ditu. Esan ohi didanez, artean ezkongai zela, sarri joaten ei zen Sevillatik Veneziara gurasoakaz eta, joan etorri haietan, berbeta asko entzuten ei zituen igarotzen ziren herrietan.
|
|
|
|
Euskarazko
Olerkia alorreko epaimahaiko bozeramailea
|
|
2012
|
|
|
Delako partitura ingelesa, Hernanin garaile sartzerakoan kantatzeko sortua, liberalengandik karlistengana eraman zuen fortunak.
|
Euskarazko
bertsioak, ordea, ez zuen etorkizun handirik izan: buruzagi karlistek, soldaduek euskaraz kantatzen zuten abesti bizi hark erakarrita, gaztelerazko bertsio bat agindu zuten.
|
|
2019
|
|
|
Komeni zitzaion, alabaina, forman izatea, arratsean Martinarekin antzokira joateko.
|
Euskarazko
antzerki berri bat iragarria zen, exodoa eta barnealdeko jendarte erruralaren suntsitzea aipatzen zituena. Interesgarria zitekeen, baina ez biziki samurra bikotean gozatzeko!
|
|
|
|
Euskarazko
itzulpenak ere ez daude hortik libre, eta, tamalez, erantsi behar zaio euskara batuaren erabilera zurrun uniformearen arriskua ere, irakaskuntzaren transmisio akademikotik datorrena nagusiki, eta ez etxetik edo kaletik eta euskarazko irakurketa literarioetatik (fortunaz, badaude salbuespen ederrak, eta ez gutxi).
|
|
|
Euskaraz aurpegia eta ilargia dira zurbil adjektiboaren eremu ia bakarrak?
|
Euskarazko
testu zahar eta berrietan bai.
|
|
|
"
|
Euskarazko
esaera zaharretan ere badugu beste hiz  kuntzetatik ekarritakorik. Auskalo nork âapaizen batek, seguruâTerenzioren beraren" Quot homines, tot sententiae" (Zenbat gizaki, hainbat sententzia) edukiko zuen buruan" Zenbat buru, hainbat aburu" asmatu zuenean, ez zaizu iruditzen?
|
|
|
|
Euskarazko
testura itzuliz: orain arte esan dudanetik, pentsa liteke narratzaileak egiten duen estandarrak eta pertsonaienak bi mundu irudikatzen dituztela, bi konpartimentu hermetiko, baina jarri dudan adibidearen hasieran, narratzaileak dio hirugarren pertsonan eta hizkera estandarrean protagonistak zamarra jantzi duela, baina lipar batean bigarren pertsonan eta noka egiten dio bere baitako ahots bati(" saihets hezurrak hautsi nizkionan" eta abar), Franz bera delarik narratzaile eta pertsonaia, narratzaile izatetik kolpean pasatzen da hirugarren pertsonak ematen duen tonu neutrotik lehen pertsonara eta bigarrenera, atzera berriro lehenera edo hirugarrenera, lagun artean hizketan ari garenean bezala gutxi asko...
|
|
|
|
Euskarazko
obra original bat beste hizkuntza batera pasatzerakoan âgaztelaniara ia betiâ, badira autoreak lan hori konfian  tzazko itzultzaile baten esku uzten dutenak, eta badira autoreak nahiago dutenak lan hori beren gain hartu. Bi bideak dira zilegi, zirkunstantzia bietan autorearenak dira, benaz, hitza eta erabakia.
|
|
|
Itzultzaileek ofiziokoa dute lagun faltsuen oso adi ibili beharra, kontu jakina da.
|
Euskarazko
dorpe hitza oso hurbil dago gaztelaniazko torpetik, baina zakarra, astuna, zaila, gogorra esan nahi du, ez baldarra. Frantsesen bizarre edo espainiarren bizarro ez da euskaldunon bizarra, nahiz bizarre edo bizarro batek eraman lezakeen bizarra.
|
|
|
|
Euskarazko
tituluak ez digu Ionescoren obrako abeslari burusoilaren generoa argitzen. Zehatzago esanda:
|
|
|
" Euskarak gaztelerara, frantsesera, ingelesera... irten behar du.
|
Euskarazko
lanak beste hizkuntzetara itzultzea superbibentzia arazoa da, bestela suizida, Sinn Fein sindromea, hau da, Gu bakarrik".
|
|
2020
|
|
|
2 Jatorrizko bertsioan, Sió, eta hitz oxitonoa da beraz.
|
Euskarazko
bertsioan ez da tilderik bideratu.
|
|
|
Baimena doi doi lortu zuten, Jose Maria Satrustegiren bidez, jaialdia hasteko 24 ordu baino gutxiago falta zirenean. Irati Agirreazkuenagak jasoak ditu jaialdiaren inguruko datuak,
|
Euskarazko
irrati kazetarien hitza eta hotsa garai zailetan: (2017) izeneko liburuan.
|
|
|
Agirreazkuenaga, Irati (2017)
|
Euskarazko
irrati kazetarien hitza eta hotsa garai zailetan: Arre:
|