|
2000
|
|
|
Ikastola ez ezik, eliza, lantegi bat eta etxebizitzak ere eraiki zituen.Garai hartan euskara galerazia zegoen, hori dela eta, ikastolaelizaren ondoan zegoenez, bertan katekesia irakasten zela esaten zuten. Hiruzpalau urte pasatutakoan," Escuela Particular de Galmaka" izenarekin legeztatu zen, ez zuten esan
|
euskaraz
klaseak ematen zituztela," hizkuntza ofizialean" baizik eta astean euskara ordu bat. Hamabost bat ikaslez osatutako ikasgela bakarra zegoen, eta ez zegoen ordaindu beharrik han ikasteagatik.
|
|
|
\ 1957an Euskaltzain urgazle izendatua,
|
euskarazko
klaseak ematen zituen Gipuzkoako Foru Aldundian, Koldo Mitxelenarekin sarritan topo eginez.
|
|
2002
|
|
|
Unibertsitatearenkezka, arazo eta etorkizuna hausnartzeko orduan ez zuen euskara aipatu ere egin12.Urte batzuk lehenago Martin Mateo errektoreak unibertsitatearen euskalduntzeaheziketa bide osoaren euskalduntzearen ondorio baino ezin zela izan adierazi zuen.Unibertsitatea ari zen lanean, ICEren bitartez, «por la formacion del profesoradode euskera». Errektoreak, ordea, ez zuen argitzen nortzuk ziren irakasle horiek,
|
euskarazko
klaseak ematen zituztenak edota klaseak euskaraz emango zituztenak13 Zenbait azterketak, beren aldetik, euskara zuzenean oinarrizko irakaskuntzara eta euskal kulturaren eremura murrizten zituzten. Horrela, 1978anSIADECOk txosten bat idatzi zuen Gipuzkoako Aldundiaren eskariz, unibertsitateko heziketak gizarte beharrei nola erantzuten zien zehazteko.
|
|
|
Hala ere, irakasleerdaldun horiek dagoeneko 45 urtetik gorakoak dira, euskarazko ikastaroakeginak dituzte eta euskararen ulermen maila, zertxobait? landua dutenarren, ez dituzte beren buruak
|
euskarazko
klaseak emateko gai ikusten.
|
|
2003
|
|
|
Halaber, Iparraldean, eskolaz eskola ibili izan diren irakasle ibiltarien eredua berreskuratu dugu. Gurasoek hemengo herri txikietako eskoletan sistema hori atxikitzea galdetu dute eta
|
euskarazko
klaseak ematen dizkiet ikasle handiei
|
|
|
euskara irakastea, euskal kultura zabaltzea eta unibertsitate arloan kokatzea eta euskara egokitzea hizkuntza zientifiko moduan erabili ahal izateko18 Ikastetxearen arabera, ikasleen edo ikasle eta irakasleen bilgune ziren. Kasu gehienetan, 1976tik aurrera, legezkoak izan ziren unibertsitate arloan eta zenbait laguntza jasotzen zituzten bertatik,
|
euskarazko
klaseak emateko, besteak beste. Horixe zen, kasu gehienetan, beraien jarduera praktiko nagusia.
|
|
|
Ongi konpontzen ginen. Astean bitan zure taldekoei
|
euskarazko
klaseak ematen nizkien, zu neure ikasleekin gelditzen zinen bitartean. Ez zen zaila lana banatzea, biak bakarrik egonda.
|
|
|
Kuarteleko emakumeekin ibiltzea zeneukan zuk, baina ez zenuen egiten. Ni, ilunabarretan, Elizondora jaisten nintzen astean bitan, helduei
|
euskarazko
klaseak ematera. Arratsaldero elkarrekin merendatu eta solas egiten genuen.
|
|
|
Aski nuen horrekin. Zuk ere ongi zenekien
|
euskarazko
klaseak ematen nituela, eta" zibilen" haurrei eta euskaraz egiteari utzitako familia bakarrekoei soilik egiten niela gaztelaniaz.
|
|
|
Gero
|
euskarazko
klaseak eman nizkien hamar neskari.
|
|
2006
|
|
|
Oraingoz, elkarlan horrek ekimen ezberdin batzuk antolatzeko parada eskaini izan digu: Euskal Txokoetan ikasle horien parte hartzea bermatu da, aisialdiko ekintzak antolatu dira, euskaltegietan ikasle etorkin helduenentzat
|
euskara
klaseak eman dira...
|
|
2007
|
|
|
Horrez gain AEK k harreman jarraikiak atxiki eta elkarlan iraunkorra eramaten du Euskal Herritik kanpoko herri batzuetan
|
euskara
klaseak ematen dituzten elkarteekin, hala nola, Sustraiak Erroak Parisen, Lagun eta Maita Pauen, Bordaleko Euskal Etxea eta Toulouseko ikasleekin. Orotara urtez urte, 120/ 150 ikasle biltzen dira zentro horietan.
|
|
2008
|
|
|
Hala ere, Bustintzak ere bere karguari eutsi zion, Azkue atzerrian zen bitartean euskara ikasle kopuruak gora egin baitzuen. Hola laster bi
|
euskara
klase ematen ziren Bilboko institutuan, lehen mailakoa Azkueren kargura eta bigarrenekoa Bustintzaren esku.
|
|
2009
|
|
|
2003ko otsailean helduentzako
|
euskarazko
klaseak ematen hasi zen. Hilabete horretan, Nafarroako Gobernuak beste dekretu berri bat iragarri zuen32, aurrekoaren irizpide berberekin.
|
|
|
Baionako Euskal Museoan
|
euskara
klaseak eman zituen, baita Baionako Lizeoan ere. Etcheverry izan da, Frantziako Administrazioak ordainduta, euskarazko eskolak eman dituen Iparraldeko lehen irakaslea, batxilergoa barne.
|
|
|
Alfred Morel Fatio() hispanista frantses handiaren ikasle, jarraitzaile eta ordezkoa izan zen Collége de France n maisuaren azken urteotan(); kadira horretan eman zituen gaztelaniazko klaseekin batera euskarazkoak, berau izanik ziur aski unibertsitate batean
|
euskarari buruzko
klaseak eman zituen lehena. Halaber, Baionako Societé des Sciences, Lettres et Arts eko kidea, RIEVeko kolaboratzaile arrunta eta Eusko Ikaskuntzaren III. Biltzarrean (Gernika, 1922) partaide izan zen.
|
|
|
Badira urte batzuk gaur egun Txorierriko Udal Euskaltegia dena
|
euskara
klaseak ematen hasi zela; 1988/ 1989ko ikasturtean hasita hain zuzen ere. Hasierako urteetan Derio, Sondika eta Zamudioko udalek babestutako euskaltegia zen, baina urteak pasatu ahala Txorierriko Udal Euskaltegia izateraino heldu da.
|
|
|
Kazetaritza ikasketak egin eta kazetari moduan ibili ondoren, gaur egun
|
euskara
klaseak ematen ditu Labayru institutuan. 1998an hartu zuen lehen aldiz parte Bizkaiko Txapelketan, eta, azken bietan, finalean kantatu du.
|
|
|
Baina handik pixka batera, ama hizkuntza berreskuratzeaz gain, euskara irakasle ere izan zen. Bilbon zegoen orduan jesuiten etxean eta, jakinarazi duenez, Patxi Goenaga azpeitiarrak orduan nobiziaduan animatu zuen
|
euskara
klaseak emateko. 1973 urte ingurua zen eta euskalgintzan murgiltzen hasteko balio izan zion.
|
|
|
Haren etxean egon ginen. Ni Saint Esprit college an bizi nintzen, eta Txillardegi guri
|
euskarazko
klaseak ematen etortzen zen gure etxera. Elsa Schelen idazten ari zen.
|
|
2010
|
|
|
Aldi berean, euskalgintza munduaren lagun arteko gidaritza moduko bat egitea egokitu zitzaidan. Neure lagunei eta
|
euskara
klaseak ematen nizkien.
|
|
|
gazteak, Euskal Herriaz kezkatuak, nik orduan ikusten nituen baino politikoagoak, inondik ere. Ikasle talde horretako ekimen kulturaletan hartu nuen parte, meza eta hitzaldietan esku hartuz,
|
euskara
klaseak emanez. Gero politikan ibili den zenbait lagun han ezagutu nuen.
|
|
|
Hizkuntzalariok lan egiteko hizkuntza bat hautatu behar izaten dugu, eta nik argi nuen hizkuntza desberdin bat aukeratu nahi nuela. Hala, Tokioko Waseda Unibertsitatean ikasketak egiten ari zela, irakasle batek bere borondatez
|
euskara
klaseak ematen zituela jakin zuen. Ez zen ikastaro ofiziala, ni eta beste lau gizonezko aritzen ginen eskolak hartzen.
|
|
|
Egun, euskara eskolak ematen ditu Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean. Madrilen bat baino gehiago harritu egiten dela azaldu du
|
euskara
klaseak ematen dituela jakindakoan. Ikaslerik badudan galdetzen didate askok.
|
|
2011
|
|
|
Madrilen dauden euskaldunak batzeko guneetako bat da.
|
Euskarazko
klaseak ematen hasi ziren bertan 1932an.
|
|
|
|
Euskarako
klaseak emango dituen irakasleak, ikastetxeko beste edozein irakasleak bezala, ohizko titulazio akademikoaz hornitua egon behar du. Horretaz gainera, euskararen ezaguera maila jakin bat eskatuko zaio (Beharrizanen Lantaldea, 1979:
|
|
|
Zehatz aldizkarian behintzat «ikasle bat» izeneko egileak honakoa zioen: «Ikastetxean
|
euskarazko
klaseak ematen baziren ere, jendea ez omen zen klase horietara joaten, ez bait zen nonbait pulamentu handirik ikusten» (ikus «E.U.T.G.n euskara zertan den», Zehatz, 3 (1978), 107).
|
|
|
265 Unibertsitateko errektoretzak jakin bazekien
|
euskara
klaseak ematen zirela, eta Mikel Zalbidek gogoratzen duenez, inoiz ez zituen txarto ikusi edo iritzi. Klaseek, beraz, inoiz ez zuten inongo eragozpenik izan (Mikel Zalbideren lekukotza, Zerainen egindako elkarrizketa).
|
|
|
Hainbat ikasle zegoen Irakasle Eskolan euskalduntzeko edo alfabetatzeko prest. Uribarrenen arazorik handienetakoa
|
euskara
klaseak emateko irakasle gaituak aurkitzea izan zen. Batetik, aurreko urteetan Bilboko Irakasle Eskolan borondate hutsez eta modu ez ofizial eta ordutegietatik kanpo euskara ikasten ibilitakoak bildu zituen, egoera azaldu, eta euskara klaseetan beraiek irakasle izateko aukera eman zien.
|
|
|
Dirudienez, Altuna Euskal Filologian eskolak ematen hasi zenetik, EUTGn euskara ikasteko klaseak pixka bat desantolatu ziren: «Ikastetxean
|
euskarazko
klaseak ematen ba ziren ere, jendea ez omen zen klase horietara joaten, ez bait zen nonbait pulamentu handirik ikusten. Hau zela eta, bai ikastetxeak, bai euskarazko irakasle taldeak, egin omen zituzten beren zuzenketak eta ba dirudi klase horiek zuzen doazela» (Ikasle bat, 1978:
|
|
|
325 Eta ez zen bilera horretako eskari bakarra izan. Zumarragako Aierbe deiturako gizon batek,
|
euskara
klaseak ematen zituela, eta Euskaltzaindiak agiriren bat emateko eskaria egin zuen (Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,.
|
|
|
|
Euskarazko
klaseak emateko prest al nagoen galdetu didate. Emateko baietz, erantzun diet, baina antolatzeko lanak ez ditudala nire gain hartu nahi.
|
|
2012
|
|
|
17 urterekin etxetik alde egin eta Iruñera etorri nintzenean, ostiral batean iritsi eta astelehenean hasi nintzen lanean. Horretaz gain iturgin moduan,
|
euskara
klaseak ematen, Mihiluze euskaltegian atezain, Vergel zahar etxean, uda garaian suhiltzaile, posta zerbitzuan banaketari, kamioi eta autobus gidari aritu naiz, kafetegi bat jarri genuen… Gehienetan nahiko ongi moldatu izan naiz. Azkeneko aldian autobus txofer aritu nintzen.
|
|
|
21 urte nituenean, jada Iruñean bizi nintzela, jabetu nintzen aitaren izaera horretan euskarak ez zuela batere errurik, hizkuntza eskolan izena eman eta urte eta erdian titulua atera nuen. Geroztik hamar urtez aritu nintzen
|
euskarazko
klaseak ematen AEKn eta IKAn. Antsoaingo eta Barañaingo euskaltegien sorreran parte hartu nuen.
|
|
2013
|
|
|
Hortik aurrera, laurogeiko hamarkadara arte, 1959 eta 1964ko txostenetako puntuak oinarri hartu, gehiago garatu, eredu zituen idazleen adibideekin hornitu, eta garai hartan euskaraz alfabetatzen edo
|
euskarazko
klaseak ematen hasi ginenok eskura genituen lanabes bakarretakoak idatzi zituen: Sustrai bila (1970), Euskara batua zertan den (1974), Oinarri bila (1977), Euskal aditz batua (1979).
|
|
2014
|
|
|
Langileen seme alabek mugatuta baitzituzten ikasketak, 13 urterekin mekaniko sartu zen. Soldadutzara joan orduko, hala ere,
|
euskara
klaseak ematen zituen gau eskoletan. –Eta hala, gutxika gutxika, jauzia egin nuen, hizkuntzatik erreibindikazio politikora?.
|
|
2015
|
|
|
Tresna mota bat gehienak ezagutzen ditugunak dira: hezkuntza,
|
euskarazko
klaseak eman, udal patronatua daukagu, UEMAko kide gara, udal zerbitzuak euskaraz, plangintzak, itzulpenak... baina arlo hori ez da hitzaldi honetakoa, izan ere, arlo hori beste leku etamodu batzuetan tratatuko dela suposatzen dut. Gaurkoa ez da hori.
|
|
|
Bata Egunkari plazakoa. Bertan Santutxuko gau eskolan duela 50 urte
|
euskarazko
klaseak ematen hasi ziren hiru irakaslek jasoko dute lekukoa: Joseba Arrieta, Patxi Uribarren eta Martin Basterrak.
|
|
2016
|
|
|
«Euskal Herrian Euskaraz, nahi dugu hitz eta jolas?», eta euskararen bitartez oholtza batera igo nintzen lehenengo aldiz: Gau Eskola batean hasi nintzen
|
euskara
klaseak ematen. Handik gutxira eszenatoki handiago batera, Unibertsitatera.
|
|
2017
|
|
|
Eta egongela berean zuk astean behin
|
euskarazko
klaseak ematen dituzu...
|
|
2018
|
|
|
Baina berak dio inoiz ez duela armarik hartu eskutan.
|
Euskara
klaseak ematen ditu patioan. Berak lagundu dit eskutitzarekin, zetak eta eseak zuzentzen, eta gramatika.
|
|
|
Juan Manuel Lertxundi Baztarrika eskolapio tolosarrak
|
euskara
klaseak eman zituen Iruñean 1910eko bukaeratik aurrera, Nafarroako Diputazioak antolatuta. Esperientzia horrekin liburu bat prestatu, eta Diputazioaren laguntza ekonomikoarekin argitaratu zen.
|
|
|
Zenbat ikaslek eman ote zuten izena? Arestian erran bezala, badakigu Jose Agerrek eta Alexander Tapia Perurenak
|
euskarazko
klaseak eman zituztela beren etxeetan, eta bertze hizkuntza batzuk irakasten ere aritu zirela; baina hortaz gain, deus ere ez. Izan ere, gerraondoko urteetan, euskaltzaleak zigortuak, barreiatuak edo erbestean zeuden, eta adinekoenak, hiltzen hasiak:
|
|
2019
|
|
|
Kapitulu honetan aipatu ditugunak barrutik eta lehen pertsonan bizi izan ditut. Gau eskoletan
|
euskarazko
klaseak ematen hasi nintzenean ahalik eta atseginenak izan zitezen saiatzen nintzen, besteak beste, ikasleek ez zitzaten utzi, eta giro onean gehiago ikasiko zutelakoan. Eta esango nuke planteamendu hau obsesio ere bihurtu zitzaidala, 1983an, Euskara Zerbitzua abian jartzera gindoazela-eta antolatu genituen. Euskara gizarte bizitzan.
|
|
2021
|
|
|
Pandemia aitzineko datuen ondoan, zerbait jaitsi da, ikasturtean ikasleak 1907 izan baitziren.
|
Euskara
klaseen emateko Etxepareren dirulaguntza handiena bildu duten euskal etxe eta federazioetan, FEVA Argentinako federazioa da lehena, hunek koordinatzen baitu herrialde hartako euskal etxeen ahalegina; eta Europako lau elkarte, erran nahi baita Bartzelonako Euskal Etxea Centre Cultural de Barcelona, Madrileko Euskal Etxea Hogar Vasco de Madrid, eta Bordeleko Eskualdunen Biltzarra, Bordaleko Euskal...
|
|
|
1900ean" Artzai mutilla" opera idatzi zuen Felix Ortiz de San Pelayo azpeitiarraren musikarekin, eta Buenos Aireseko Victoria antzokian estreinaldi arrakastatsua izan zuen. 1904an, Alkar bertso liburua argitaratu zuen, eta 1904tik 1906ra Laurak Bat elkarteak antolatu eta finantzaturiko
|
euskarazko
klaseak eman zituen hiri berean. Bai operak, bai liburuak, bai euskarazko eskolek Buenos Aireseko La Baskonia aldizkariaren erabateko sostengua izan zuten; guztira 35 testu eskainiko zizkieten.
|
|
|
Ikasle izan ditugu Maizpiden, eta aldiz, ikasle bezain irakasle dira beren herrialdeetan. "
|
Euskarazko
klaseak ematen ditugu, batzuek Uruguain, beste batzuek Argentinan… Eta gustura ari gara, benetan", dio Tiserak.
|
|
|
Lurdes Gauna eta Bea Salaberri 1970eko eta 1990eko urteetan hasi ziren
|
euskara
klaseak ematen, Gueñesen eta Baionan. Jarduna profesionalizatzen ikusi dute, materiala hobetzen, baina aldi berean baita irakasleen militantzia apaltzen ere.
|
|
|
Bea Salaberri (Donamartiri, Nafarroa Beherea, 1979) du Gaunak pantailaren bertze aldean, bideo dei bidez gertatu baita enkontrua. Hogei urte gazteagoa da Salaberri, eta Gauna
|
euskara
klaseak ematen hasi zenean sortua; hogei urte geroago hasi zen baxenabartarra irakasle, artean unibertsitateko ikaslea zela: «Ikasterat etorri nintzen Baionara, eta hasi nintzen euskara irakasten gaueko lan txiki moduan, baina batez ere integratzeko euskal mugimenduan».
|
|
|
Beraz, ikastolak bi hutsune bete behar ditu orain, lehen bakarra zuenean. Anjelen soldata aurrezteak beste norbait hartzea ahalbidetuko zuela uste zuten denek, baina ordezkoa kontratatzeko diru hori oraindik bukatzeke eta ordaintzeke dagoen teilatuko obraren kreditua kitatzeko dela esan du zuzendariak klaustroaren ezohiko bileran, mila esker zuen esfortzuagatik (Arantxa plural horren atzean ezabatua izan da), eta hemendik aurrera, Arantxaz gain, DBHkoei
|
euskarako
klasea ematen dien Ander egongo dela, eta Anjelek ematen zuen historia, historia hori denen artean kontatuko dutela. Historia irabazleek kontatzen dute eta denak galtzaile atera dira bileratik.
|
|
|
|
Euskara
klaseak ematen hasi zinen?
|
|
|
Donostiako Mariaren Bihotza ikastetxean hasi nintzen
|
euskarazko
klaseak ematen; hamasei urtekoei, eskolaz kanpoko klaseak. Batxilerra bukatu berria nuen.
|
|
|
Miren Tolaretxipi irakaslearekin egin nituen hamabost egun han, eta, gero, urtebete egon behar izan nuen Santo Tomasen praktikak egiten, kobratu gabe. Baina, Mariaren Bihotzeko
|
euskara
klaseekin ematen zidan pisua pagatzeko. Justu baina ondo bizi nintzen.
|
|
|
" Donostiako Mariaren Bihotza ikastetxean hasi nintzen
|
euskarazko
klaseak ematen; hamasei urtekoei, eskolaz kanpoko klaseak. Batxilerra bukatu berria nuen"
|
|
|
Pentsatu ere ez! Irakasle Eskolan zortzietan
|
euskara
klasea eman, han bukatu eta Labayrura arratsaldeko bostak arte. Batzuetan, bazkalorduan ere laguntzen nien aparte ikasleei, azterketarik edo bazuten.
|
|
|
Ez zuen kontzientziarik, eta alferra ere izango zen...
|
Euskaraz
klaseak emateko prestatu ere prestatu behar zarelako hor ikusten da, euskaldun zaharra bai, baina euskararen kontrakoa ere izan zaitezkeela. Gurasoekin elkartu, eta gogor egin behar izan genuen azkenean, bilera eginda ere ez zuelako jarreraz aldatu nahi.
|
|
2022
|
|
|
Irakasletza ikasten ari ginen hainbat euskaldun juntatu ginen. Hasi ginen Patxi Zabaletarekin alfabetatzen, eta era berean
|
euskarazko
klaseak eman behar genizkien deus ez zekitenei: hartu eta eman.
|
|
2023
|
|
|
1900ean Artzai mutilla opera idatzi eta Buenos Aireseko Victoria antzokian estreinaldi arrakastatsua izan zuen. 1904an, Alkar bertso liburua argitaratu zuen, eta 1904tik 1906ra Laurak Bat elkarteak antolatu eta finantzaturiko
|
euskarazko
klaseak eman zituen hiri berean. Bai operak, bai liburuak, bai euskarazko eskolek Buenos Aireseko euskal diasporak sostengatzen zuen La Baskonia aldizkariaren erabateko sostengua izan zuten.
|
|
|
Donostian ikasten ari nintzela, bigarren urtean jada hasi nintzen euskarako klase batzuk eta ematen, Amarako Ikasbide ikastolaren inguruan, hango guraso batzuekin… Santo Tomas lizeokoa, berriz, abentura txiki bat izan zen; Iñaki Azkune ordezkatu nuen,
|
euskara
klaseak emanez. Jator jator joan nintzen gaztetxoengana, eta erabaki nuen ez nuela gehiago klaserik emango nerabe eta gazteekin.
|
|
|
—Esadazue,
|
euskara
klaseak ematen al dira kartzela honetan?
|
|
|
2000 urtean, Bilbo erdian dagoen Gabriel Aresti euskaltegiaren baitan, hausnarketa prozesu bat eman zen:
|
euskara
klaseak emateaz gain euskara sustatzeko ekimen baten bila zebiltzan, haur eta gazteei bereziki zuzenduta. Horretarako, aproposa iruditu zitzaien antzerkia, eta hala sortu zen Kurkuluxetan Kultur Elkartea:
|