|
2004
|
|
|
Seguru aski euskaldun berri askok bere artean egindako gogoeta izango da hori. Euskara ikasten horrenbesteko lana hartu ondoren, euskaldun zahar gehienek
|
euskara
kultura hizkuntza bihurtzeko antzeko deus egin gabe, agian euskaldun zahar eta zabar horrek berak leporatu izan dizkie goiko hitz mingarri horiek. Hori ikusita, jakina, esker txarreko euskaldun zahar batzuen jarrera zikoitza ikusita alegia, galdera hau egiten digu Pérez Iglesiasek:
|
|
|
Leku horretan, bistan denez, goi mailako euskal jakintzak eta kulturak ez lukete zeresan nabarmenik izango, euskaldunon mintzairak ez baitu horretarako berezko gaitasun komunikatibo eta diskurtsiborik. Gogoan ditugu
|
euskara
kultura hizkuntzen mundutik kanpo, berezko keriak dituela-eta, ezarri duten gizaseme ohoretsuen izenak. Ez dugu hemen horien zerrendarik ipiniko.
|
|
2006
|
|
|
Alegia, ontzat eman da euskararen izaera rurala baina, eta hortxe zegoen aldea, Historiaren kontra borrokatu beharra predikatu da: euskara, jalgi hadi plazara; bihur dezagun
|
euskara
kultura hizkuntza; egin dezagun zinezko literatura bat; sar dezagun euskara bizitza urbanoan; finean, Bernardo Atxagak berriki plazaratu duen bezala, sor dezagun Euskal Hiria. Edo Euskal Herri euskalduna?
|
|
2011
|
|
|
|
Euskara
kultura hizkuntza bihurtzeko ideia oso zabalduta egon zen, batasunaren prozesuaren gaineko eztabaidak biltzarretik biltzarrera gutxitu ziren, nahiz eta batasunaren aldeko jarrera orokorra antzematen zen. Horregatik biltzar honekin euskaltzale gazteek (adb.
|
|
2012
|
|
|
Harena da euskarari buruz euskaraz idatzi eta iritsi zaigun lehen apologia trinkoa.
|
Euskara
kultura hizkuntza izan zitekeela aldarrikatu zuen bere lanetan, euskal idazleei literatura bideak urratzeko deia egin zien, eta horretarako behar bezalako tresnak eskaini nahi izan zizkien: lau hizkuntzatako hiztegia batetik eta latina euskararen bidez ikasteko gramatika bestetik.
|
|
2015
|
|
|
Arrazoiak oso desberdinak izan ziren garai batean eta bestean: euskara gaztelaniatik bereiztea zen XX. mende hasierako grina, eta
|
euskara
kultura hizkuntza egitea, berriz, mende amaierako ahalegina. Baina, helburuak helburu, berdintsuak izan ziren ondorioak:
|
|
|
|
Euskara
kultura hizkuntza, hiritar eta moderno egiteko ahaleginean, hitz berri mordoa zabaldu da joan den aspaldian. Lapurdiko idazle zaharrengandik hartutakoak izan dira asko eta oraintxe bertan sortutakoak beste asko.
|
|
|
Euskal Herri osorako hizkera eredu bakarra zuen amets, eta berritzaile izan zen horretan, Iparraldea edo Hegoaldea baizik ez zirelako aipatzen artean. Hizkuntza akademia sortu beharraz ere mintzatu zen, eta baita
|
euskara
kultura hizkuntza bilakatzeaz ere (ikus in Agirre 1983).
|
|
2017
|
|
|
Oraindik ere bizirik daude zantzu horiek euskaldunon batez besteko gaitasun komunikatibo eskasean.
|
Euskarazko
kultura hizkuntza jasoan trebatua ez dagoen euskal hiztunaren mintzamena, tamalez, azpigaratua da maiz. –Hemen, euskara hiztuna euskaraz ari delarik, eskas ditu hiztegia, ohitura eta naturaltasuna?, dio Aritz Galarragak335.
|
|
2018
|
|
|
Iruditzen zait niri garai bateko idazle eta intelektual euskaldunek, 1936ko gerra aurrekoek eta, beren lanaren inguruko bi helburu nagusi izan zituztela: ez bakarrik ohikoa, pragmatikoa, «fisikoa»; ez bakarrik irakurleak biltzekoa, haiengan era bateko edo besteko eragina lortu nahian. Kirikiñoren eta Lizardiren artikuluak etortzen zaizkit burura, Salbatore Mitxelenaren poemak, Tormes, ko itsu-mutila bezalako liburu erraz eta atseginen itzulpenak?, baizik eta, batez ere, bigarren bat, ez hain ohikoa, ez hain pragmatikoa, «metafisikoa», hots,
|
euskara
kultura hizkuntza eder bat izan zitekeela frogatzekoa. Bigarren helburu hori gogoan, testu klasikoak itzultzeari ekin zioten.
|
|
|
Jakinen ibilbidea aipatua da, bai eta Jakinekin batera jaio zen idazle belaunaldi berria ere. Ekoizpen editorialari dagokionez, euskal edizioak 20 urte hauetan hazkuntza esponentzial bat bizi izan zuen, kuantitatiboa, baina baita kualitatiboa ere,
|
euskara
kultura hizkuntza bilakatzeko nahi horretan gai aniztasuna ugaritu egin baitzen.
|