|
2000
|
|
|
Hego Euskal Herriko arrantza sektoreak birmoldaketa gogorra jasan behar izan du
|
azken
urteotan, untzi kopurua erdira jaitsi delarik. 1997an ehun untzi baztertu eta 8.000 milioi pezetako (320 milioi libera) diru-laguntzak eskaini ziren.
|
|
|
gure itsasoak jada birrinduta ditugu, askotan agortuta, arrantza teknika erasokorren eraginez. Horrez gain,
|
azken
urteotan bai populazioak eta bai norbanako arrain kontsumoak gora egin dute.
|
|
|
Gaur egun 265.000 tona muskuilu produzitzen dira mundu mailako produkzioaren% 21 eta 16.000 milioi pezetako (640 milioi libera) fakturazioa esan nahi du. 1964an hasi zen amuarrain hazkuntza, eta orduko 25 tonetatik 1998ko 30.000 tonara igaro da produkzioa;
|
azken
urte hartako fakturazioa 10.000 milioi pezetakoa izan zen.
|
|
|
|
Azken
hilabeteotan gure herrietako kaleetan perretxiko mota berri bat agertu da. Ohiko edukiontzi berde eta urdinaren ondoan edukiontzi horia ugaldu da, etxean erabiltzen diren ontziak biltzeko jarri dena.
|
|
|
zuku brikak, esne brikak...
|
Azken
hauek tolestea komeni da, edukiontzian leku gutxiago har dezaten.
|
|
|
Bertako hizkuntza, munduko hainbat mintzaira gutxitu bezalaxe, hizkuntza nagusiak zanpatua desagertu zen. Egun, museo hori da Euskal Herriaz gelditzen den
|
azken
aztarna. Baina museo hau ez da nolanahikoa, bertan zenbait ezusteko gertatuko baita.
|
|
|
Madrilen arrakasta izan duten ereduak kopiatu dira edo folklorearekin betelana egin da. (...) ETBk sekulako kaltea egin dio eta,
|
azkenean
, folklorea gorrotatzen duzu».
|
|
|
Pello Arrietak XVI. mendetik gerra zibila bitarteko garaia aztertu du. Jose Inazio Sarasuak gerra hartatik 1973an «Haritz» taldea sortu bitarteko tartea eta Oier Araolazak
|
azken
hogeita bost urteak. Historiaren azterketa hau eginik, liburua Koldo Lizarralderen bi lanek borobiltzen dute:
|
|
|
Elhuyar Kultur Elkarteak Euskara Gaztelera/ Castellano Vasco hiztegi elebidunaren
|
azken
bertsioa jarri du
|
|
|
Aukeratu dugun bidea zinez zaharra da eta zenbait zatitan haren aztarna galtzen da. Errekak iragaiten zituzten zubiak ere desagertu dira, beraz
|
azken
zati honetan adi egon dugu arrastoa ez galtzeko. Dena den, bidetatik ez oso urrun aurkitzen diren megalitoek (Artola eta Aiansoro) Mugaire aldetik Plaxaxelaiko lepora igotzeko behialetik erabiltzen zen bidea dela erakusten digute.
|
|
|
Bide urratzaileak izan zarete. «Bidez bide»
|
azken
diskoaren ondotik, zuen azkenetan zinetela ageri zen, naski. Epiko izatetik lirikoago izatera iragan zineten nolabait.
|
|
|
Herritarren% 80 euskalduna izanik.
|
Azken
hamar urteotan gainera, ikastetxeetan eredua baino ez dago. Autopista ondoan etxebizitza mordoa egiten ari diren arren, gehienak zarauztarrek erosiak dira, aberats itxurakoak direnak kenduta.
|
|
|
Laugarrenak gerra hasi eta ihesi joan zenekoa. Eta
|
azken
bietan Iparraldean bizitako urteak eta 1953an Atauna itzuli zenekoa
|
|
|
Kapitalismoak bere burua justifikatu eta bere horretan mantentzeko dituen mekanismoak deskribatzen ditu ondoren, eta honen atzean noren interesa izkutatzen den agertzen du. Egoeraren erantzuleen izen konkretuak argitaratzen ditu, eta
|
azken
kapituluan gizarte eredu berri bat planteatzen du alternatiba gisa
|
|
|
Oso interesgarria da jakitea euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean. Ez da harritzekoa, beraz,
|
azkenerako
etsita amaitzea nahiz eta, lehen esan bezala, Mario Salegi baikor samar azaltzen zen hemengo egoeraren aurrean; orain ez dakit zer esan dezakeen, izan ere, hori su etena eten baino lehen izan baitzen. Agian bere eszeptizismo sakonera murgildu bide da ostera ere!
|
|
|
Xamarrek ere ekin zion urte berean eta hurrengoan Asisko Urmeneta gehitu zitzaien.
|
Azken
biek egun ere astero osatzen dute ARGIAn euren orrialdea «Gora pro nobis» izenburuarekin eta Marko Armaspach en Errobiko pirañekin batera betezen dute umore grafikoaren txokoa
|
|
|
«pertsona baten inguruko pistak ematen ditut, non jendeak ez duen parte hartzen, erantzuna berehala ematen dut-eta. Euskal Herriko zein kanpoko den norbait izaten da,
|
azken
batean, kultura unibertsala dela erakusteko» EITB
|
|
|
Eguberriak dezente gozatzen lagundua izango zion eta izeiaz beste egiteak bihotzeko hari mehea teinkatzen zion nonbait eta ez zekien zer egin.
|
Azken
hamazazpi urte hauetan garaitsu honetan hamaikak emandako erantzun bera eman nion nik. Inongo lotsa izpirik gabe zabor pilan utz zezala, alegia.
|
|
|
Hainbeste urte pasa ondoren, betirako erretiratzea duintasunez jantzi behar zen, eta eginkizun horretan zeregin handia zuen Lizarrako akordioak, eta batez ere, EAJ PNVren jarrera politikoak. Nahiz eta Estatua belauniko jartzea ez den lortu, Autonomia Estatuzale izandako abertzaletasun politiko eta sindikala bide onera ekartzeko balio izan dua behintzat, eta horrek
|
azken
hogei urte hauetako ezker abertzalearen balantze politikoari itxura duin bat emateko balio dezake.
|
|
|
|
Azken
finean Gipuzkoako Foru Aldundiaren nahia ahalik eta sagardorik osasuntsuena eta edalearen gustukuena egitea da. Osasun baldintzez eta bezeroez gain, sagarrondo jabeak eta sagardo ekoizleak hartu behar dira kontuan.
|
|
|
Urte luzetan errepikatutako egoerak bizi ditugu ETAren
|
azken
atentatuarekin: bonba auto bat Madrilen eta Pedro Antonio Blanco, Espainiako Armadako teniente koronela hilda.
|
|
|
EHk esana du bere jarduna bide demokratiko eta politikoetatik abiatzen dela eta ez dela gaitzespen kontuetan sartuko. Irudi kontua da
|
azken
finean, EHk ez du gaitzespenik erabiliko, baina berba dontsu eta huts horretatik «bide demokratiko eta politikoetara» tarte handia dago. Hasi dira erabiltzen tarte horretako adierazmodu asko besteak beste atentatuaren erantzukizuna egiten duenarena dela eta ez litzateke beldurrik izan behar beste asko erabiltzeko ere.
|
|
|
Batetik, ezker abertzalearen jardun politikoan
|
azken
urte bietan jarrera berriak ikusi ez dituenak itsuarena egiten du; eta bestetik, edonork daki edozelako gatazketan berbek eta esamoldeek duten garrantzi bereziaz. Beste kontu bat da proiektu politikoei dagokionez, hor berbek mirari gutxi ekarriko dute, idea argiak eta bide zehatzak behar baitira hor.
|
|
|
Su etenarekin, ETAk indar abertzaleen ekimenean jarri zuen bere jardunaren baldintza. Eraikuntza nazionalean aurrera egiteko jarrera eta ekimen zehatzak ikusiz gero, borroka armatua izozteko edo desagertarazteko asmoa iragarri du ETAk
|
azkenotan
. Bide horretatik jarraitu litzateke, beraz, sendo eta eten barik.
|
|
|
|
Azkenean
euskara bera da kontua. Euskara eta euskalkiak euskara dira biak eta perspektiba hori ez da galdu behar.
|
|
|
Neure buruari sarritan galdetzen diot jende aurrean nola hitz egin behar dudan eta uste dut askok izaten ditugula halako kezkak.
|
Azkenean
, erabaki nuen Iparraldean ezik gainerako lekuetan bizkaiera egingo nuela; etxean ondarrutarra egiten dut eta kalean ere bizkaiera egitea erabaki nuen, hori bai, bizkaiera osatua, horrela jendeak ikusi ahal izango du, dotore edo trajez jantzita dagoenak ere egiten duela bizkaieraz. Hori erabaki nuenetik, kalean ondarrutar eta markinar askok esan didate,
|
|
|
Beharbada, urte luzeetan beste bide batzuetatik ibili ondoren, ostera atzera begiratzerakoan ereduei begiratzen jakin ez delako edo. Ahozkoan, fonetika, fonologia eta beste gauza batzuk sartzen dira, baina idatzia baldin bada, hor morfologia, lexikoa eta sintaxia
|
azken
finean morfologian oinarritzen dena daude. Deklinabidean euskalki bakoitzak badauzka bere ereduak eta nik ez dut uste bizkaieran, esaterako,
|
|
|
Ez da kontuan hartzen elizaren jarduera, adibidez, hor dagoela. Gure inguruan, Arrasate aldean, bizkaieraz egiten dugu baina elizak
|
azken
hamarkadetan gipuzkeraz egin du bere jarduera. Horrek badu eragina.
|
|
|
Euskalkia bera abstrakzio bat da, bada herri euskara,
|
azken
finean herri batetik bestera aldatzen direlako kontrakzioak, entonazioak... eta hori ez euskararen kasuan bakarrik. Hori desagertuko da?
|
|
|
Miren, zure artikulu batean aipatu zenuen administrazioan, irakaskuntzan eta hedabideetan euskalkiek izan behar duten lekuaz hausnarketari ekingo ziola Jagon saileko lantalde batek. Koldok ere,
|
azken
boladan, idatzi du zenbait gauza gaiaren inguruan. Dagoeneko jorratu ditugu esparru batzuk baina gehiago ere sakondu liteke.
|
|
|
Horrelako legeak egokitzea lortzeko, halako gizarte adostasun oso handia behar da. Hori lortzen saiatu genuke, bestela
|
azkenean
, helburu dena bitarteko bihurtzen da eta bitartekoa helburu, eta ez gara zurrunbilo honetatik ateratzen. Ea zer egiten duen Usurbilen lau urteko umeekin Barakaldoko batek.
|
|
|
Basaurira ekarri, eta urte bat eta erdira, epilepsia atake bat jasan zuen. Sendagileak muturreko osasun egoera larrian zela ohartu ziren
|
azkenik
eta epaileek baldintzapeko askatasuna eman zioten.
|
|
|
Gaur egun, Europistaseko lehendakaria Claudio Boada da. Garai batean AHVko lehendakari izana, gerora administrazioko hainbat kargutan egona da eta,
|
azken
urteotan, Banco Centralekin bat egin zuen arte, Banco Hispano Americanoko lehendakari izan da. Vasco Aragonesako lehendakaria, berriz, Jose Alberto Pradera da, Bizkaiko diputatu nagusi ohia.
|
|
|
Hamarkada honetan sektoreak 253.599 milioi pezeta gordin irabazi ditu, eta etekinen gaineko zergengatik 89.000 milioi pezetako dirusarrera izan du Estatuak.
|
Azken
datuen arabera, Espainiako Estatuko autobideek, orotara, 57.906 milioi pezetako irabaziak izan zituzten, 1998an 50.471 milioi pezetara jaitsiz.
|
|
|
Gure eliza, frontoi eta kaietan egindako lanak bere maisulanak diren arren, liburu irudiztatzaile gisa lan anitz eginez atera zuen bizimodua, hala nola, Edgar Allan Poeren ipuinak, «Lazarillo de Tormes» edota Arturo Kanpionen eleberriak. Bere bizitzaren
|
azken
urtetan, dandikeriak jota edo, gizon pikaro eta xelebrearen arrastoa utzi zuen. Donostian esaterako, bada Tillac en ibilerak gogoan dituenik:
|
|
|
Parada ona zen isolamenduaren teoriara (kanpotik erasotzeko, etxean mito ustelak sortzeko) kondenatu nahi gaituztenei erantzuteko. Endogamiaz salatzen gaituztenean erakutsi beharreko adibide duinak baditugu
|
azken
ehun urteotan.
|
|
|
1512an ez dago gatazka handirik, Tutera salbu. Beharbada hasieran
|
azken
uholdea ez zela uste zuten, orain 1512koa definitiboa ikusten dugun arren. Baina bai, beranduago Sakanan (Zegorrea) gipuzkoarren aurka eta Zangozan, erraite baterako, bertzelako liskarrak gertatu ziren, lehen baino hagitzez lagun gehiagok parte hartuz.
|
|
|
Jendearen sofrimendu hori irakurtzen ahal da. Gizonak hilda, laurogei urteko agureak, gelditzen ziren gaztetxoekin ezkondu eta berriro seme alabak zituen; herriko
|
azken
gizona zenak, herrian norbait bizi zedin. Alabak hil izana ere atzematen da hainbatetan, Txinan bezala, abortoak, nekrofagia.
|
|
|
Izenburuaz jabetu eta nagusitzen zaigun ezinegonak ez zaitu harritu behar, irakurle. Izan ere,
|
azken
bolada honetan gure artean Nafarroaren inguruko lanak ugaldu diren arren, eta LARRUN txokoan (26 zbk.) ongi erakutsi zenez, ez da ohikoa euskal historiografian honelako lan bat topatzea. Kasu honetan, berriro ere eta zoritxarrez, erdaraz idatzirik dago, elkarrizketa hau bezala.
|
|
|
Bestalde, polizia judizialak Iraun Zabaleta batetik (epaitegian bere kabuz aurkeztu ondoren), eta bestetik, Iñaki Ospital, Mirentxu Etxeberri eta Jose Antonio Cau atxilotu zituen Zuraiden eta Baionan hurrenez hurren.
|
Azken
gazte haueI, orain hilabete batzuk Irunen izandako lapurreta saiakera batekin nahastuak izatea leporatzen die frantsez poliziak.
|
|
|
Alabaina, aurre produkzioa eginda gero, makina bat atzerapen eta luzabide jasan zuen filmak.
|
Azkenean
, bost urteren buruan, filmaketari ekin zioten, 400 milioiko aurrekontua zuela.
|
|
|
Finantziazioa lortzea izan zen hurrengo erronka, ez baitzen film merkea.
|
Azkenean
, Eurimages, Eusko Jaurlaritza eta Kultura Ministeritzaren babesa lortuta, errazagoa izan da ekoizle baten interesa pizteko. Gai samingarria zela jakinki, jokuaren arauak Helenak markatu ditu.
|
|
|
Euskal Herrian gaudela nabarmentzea, baina ez modu bigun eta folklorikoan, ausarki baizik.
|
Azken
sekuentziak jartzen du, alboka, txalaparta eta gaitak batera sartuz»
|
|
|
Gutxi dira aragoeraz mintzo direnak, baina ez daude geldi. Eta mendeko
|
azken
laurdenean egin duten lana handia izan da, beste herrietako hizkuntza borroken aldean itzalean egon balitezke ere. Baina atzerabidea handia izan da gaur arte, ondorioz, bere gain hartzeko borroka zaila zen.
|
|
|
Goi Aragoiko menditarrek gordetzen zituzten bitxikerien arteko beste baten gisan aipatzen ziren fablak orain dela gutxi arte, hau da, garai bateko aragoeraren
|
azken
dialektoak. Eta aztertu ere, hizkuntza ikuspegitik baino gehiago dialekto moduan ikertu izan dira.
|
|
|
baina
|
azken
urteetako batez bestekoari eutsiko diote, hamabosten bueltan egongo dira
|
|
|
Baina, oraindik sentitu ez badu, otsailaren 19an, Katedralean, bere agurraren mezan izango naiz, beste asko bezala, berriro gogorarazteko.
|
Azken
sermoi horretan San Pauloren hitzok gogorazi zituen: «
|
|
|
Estatu Batuetako Oregonen dagoen Jordan Valley frontoia monumentu historiko izendatu dute eta hemen berriz historia suntsitu egiten dugu iraganaren inolako lekukotasunik utzi gabe. Duque de Mandas kalearen inguruan burutzear dagoen egitasmoa dela-eta, Atotxa pilotalekuaren
|
azken
aztarnak suntsitu dira. Era berean, euskal pilotak galdu du, kultur ondareak, alegia.
|
|
|
Txirrita, Pello Errota, Lazkao Txiki, Iturriaga, Egaña, Peñagarikano, Sarasua, Lujanbio...
|
azken
biek botatakoak bildu ditugu beheko koadroan.
|
|
|
|
Azken
18 hilabete hauetan baino askoz hildako, kale eraso, mehatxu eta istilu gehiago bizi izan ditugu gure herri sufritu honetan. Baina, espainiar inperioaren harrotasunetik abiatuta, demokraziaren karetaz mozorrotuta dabiltzan hainbat esatari, iritzi emale, kazetari, intelektual eta politikok ez dituzte abertzaletasunaren kontra hain gauza gogorrak esan.
|
|
|
|
azken
hogeitaka urteetan gertatu ez dena gertatu da, abertzaleok gai garela, ditugun ezberdintasunen gainetik, gutxieneko puntu amankomunetan adostasunera iristeko eta elkarlanean aritzeko. Gai gara, Eusko Legebiltzarrean Eusko Jaurlaritzaren aurrekontuak elkarrekin aurrera ateratzeko, berdin Bizkaia eta Gipuzkoako Foru Aldundietan eta hainbat eta hainbat udaletan.
|
|
|
Une honetan «Zabalik»en elkarrizketa zentralak egiten ditut, astean behin Radio Euskadin saio bat egiten dut, «Diario Vasco»n astean behingo zutabearekin jarraitzen dut...
|
Azken
20 urtetan hortik bizi naiz, ez literaturatik. Pasa dira hamar urte liburu baten eta bestearen artean eta hurrengoan agian hamar ez, baina dozena erdi bat joango dira seguru, zeren bat joan da eta oraindik lerro bakarra ez dut idatzi...
|
|
|
Gaur egun literaturak oihartzun gehiago dauka mamia baino.
|
Azkenean
literatur zaleak eta igande arratsalde batean gustuen liburu bat irakurtzen igaroko dutenak beste inorekin kalera joan gabe, edo mendira joan gabe, gutxi gara, sekta bat zentzu batean. Gutxi gara eta gainera gure zaletasuna guztiz zaharkitua da, aurreko mendeko zaletasun baten atzetik gabiltza, baina jendearen bizitzan lehen, sortu arte, literaturak zeukan gaur ez duen garrantzia.
|
|
|
Nabaritu nuen, gauza askotan gainera.
|
Azkenean
hemen bat beterana da, eta aurkitzen du bere izena ezagutzen duen jende asko, bakarren batek irratian entzun zaitu, besteak ez dakit zer... Madrilen urtetan egonda harreman berri batzuk egin ditut.
|
|
|
EAJk legealdiz legealdi paktatu du Madrilgo Gobernuarekin. PPrekin
|
azken
honetan zenituzten espektatiba guztiak pikutara joan ziren. Zergatik?
|
|
|
|
Azken
hamar urte hauetan, 1988ko eta 1998ko datuak ikusita, lizentzia kopurua jaitsi egin da Euskadin. Datu hauek jubeniletik gorakoenak dira eta noski, hor haurren datuak ez dira kontuan hartzen.
|
|
|
Inoiz ez dute hainbeste kobratu pilotariek, inoiz ez da hainbeste ofizialtasun egon profesional mailan. Kirol bezala,
|
azken
zortzi urteotan aurrerapen handia egin da, baina jokamolde honetan, beharbada beste jokamoldeen kaltetan. Telebistaren irudia dago hor.
|
|
|
Frontoiak teorian 36 metrokoak dira, baina praktikan bakoitzak berea egin izan du.
|
Azken
urteotan egin direnak arau zehatzen barruan eraiki dira.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeko Biztanleria Batzordeak egindako azterketa demografikoek etorkizun kezkagarria iragartzen dute Europarentzat. Azkenaldi honetan Europan, eta bereziki
|
azken
asteotan Almerian, gertatzen ari diren xenofobia eta arrazakeria gertakariak kontuan izanik, ez dirudi biztanleria oso prest dagoenik etorkinei behar den harrera egin eta integratzen laguntzeko. Hala ere, etorkinak geroz eta beharrezkoak izango dira Europan, eta beraz Euskal Herrian, egungo ongizate estatua mantendu nahi bada.
|
|
|
Espainiako Legebiltzarrak onartu berri duen Atzerritartasun Legeak etorkinentzat zenbait hobekuntza ekarri badu ere, oso urrun da oraindik euren nahikarietatik eta hauek duintzat hartzetik. Egia da orain babes ofizialeko etxebizitzak izateko, lan eskaintza publikoetan edota hezkuntza bekak eskuratzeko eskubidea dutela, baina hauek guztiak indarrean jartzean traba burokratiko asko izaten dituzte eta
|
azkenerako
ez dira aplikatzen.
|
|
|
Hala ere, Iruñean bildu ginenoi, beste euskaltzale askori bezalaxe,
|
azken
urte hauetan euskara Euskal Herriko egoeraren gainetik balego moduan, hizkuntza neutroa balitz bezala, jarduteko joerak, kezka sortzen digu.
|
|
|
|
Azken
gai honi, kongresuari, lotuko natzaio artikulu honetan eta lehendabizi esan behar dena zera da: kongresua, jardunaldiak, mintegia edo dena delako topaketak izan daitezkeela, helburua euskalgintzak dituen erronkei bide berriak bilatzea eta zalantza nahiz desakordioen inguruan eztabaidatzea izanik.
|
|
|
aipaturiko giza arrastoak, geografia fisikoa, urbanismoa eta arkitektura, administrazioa, komunikazioak, ekonomia, erlijio bizitza, hezkuntza, kultura, jai eta kirol agerpenak, gertakizun historikoak eta pertsonaia esanguratsuak.
|
Azken
solairua ere, kanpaien egoitza bera, bisitagai izango da.
|
|
|
Bada
|
azken
arrazoi bat lagundu duena euskaratutako filmek harrera ona izan dezaten: itzulpenak egiterakoan askoz arreta handiagoa jartzen da, eta ahozkotasunetik hurbilagoa dagoen hizkera erabiltzen.
|
|
|
«Itzulpenetan jauzi nabarmena egin da eta, orain, gure eginkizuna irizpide bat finkatzea da hiru enpresek antzeratsu itzul dezaten. Bikoizketa egin ostean,
|
azken
orraztua ETBn ematen dugu, entonazioa eta ahoskera egokiak ote diren egiaztatzeko»
|
|
|
Halaxe, «Total recall» filmari, «Desafio total» jarri zitzaion gazteleraz, eta euskaraz «Oroimena erronka». Aurki emango den «Extreme measures» filmari «Al cruzar el limite» gazteraz «Muturreko neurriak» ipini ordez,
|
azkenean
«Muga zeharkatuz gero» jarri zaio, filmaren haria hobeto adierazten duelakoan.
|
|
|
|
Azken
gogoeta bat: zergatik ez dira fimak jatorrizko bertsioan eta euskaraz azpidatzita ematen?
|
|
|
Eliza ataritik ezkerrera jarraitu, itsasoari pareleloki, auzoko taberna ezkerrean utziz.
|
Azken
baserriaren alboan doan eskuineko bidea jarraitu. Azken gainera iritsiko gara.
|
|
|
Azken baserriaren alboan doan eskuineko bidea jarraitu.
|
Azken
gainera iritsiko gara. Txilardi eta otadi artean larreak nagusi dira eta mikaren moduko hegaztiak agertzen dira.
|
|
|
Hau hasiera besterik ez da, dena den, ez da gaitza asmatzea giro honetan hurrengo akordio hausturak diputazioetakoak eta udaletxeetakoak izango direla. Hala ere, ez dirudi samurra izango denik Ajuria Eneko Ituneko garaietara itzultzea,
|
azken
urte eta erdiko euri jasak ez baitira alferrikakoak izan, baina argazki izoztura heltzeko arriskua oso handia da. Ez atzera, ez aurrera.
|
|
|
|
Azken
hilabeteotan bizi dugun gatazka egoeraren aurrean ere posizio desberdinak ari ziren finkatzen popular eta sozialisten eremuetan, berbaz behintzat hala ikusi da, elkarrizketa eta bilera pribatu zein publiko ugaritan. Estatalismoaren munduaren ikuspegitik baina hor agertu dira PPrengandik urruti ziren posizioak, bai su etenaren garaian, bai politika penitentziarioan edo egungo egitura instituzionalari buruzko eztabaidan ere.
|
|
|
TVEn, «Informe semanal», «Documentos TV» eta La2eko «Linea 900» saioek audientzia fidela atxiki dute;
|
azken
saio honetan jendeak ere deitu egiten du gaiak proposatzeko. Ostiraletan halaber, «La noche tematica»n dokumental bat eskaintzen da.
|
|
|
«salmenta errazteko gehienbat, hori baita hemen dugun arazo nagusia. ETBri bost axola zaio kanpora saldu ala ez,
|
azken
batean, salmenta bulegoan dagoenak berdin kobratuko duelako; 9:00etatik 17:00ak arte lan egin eta kito. Gai anitz dago kanpoan saltzeko, `Euskal sortzaileen' dokumentalak adibidez, ez dira atzerrian saldu, nahiz eta egundoko maila eduki, bai itxuran, bai mamian.
|
|
|
Alfabetikoki ordenatu dituzte irainak eta kasu batzuetan, erabilera errazteko, adibideak ere ipini dituzte. Euskal Herri osoan erabiltzen diren irainak dira batzuk, euskalki batean esaten direnak besteak eta,
|
azken
kasu horretan, euskalkiaren eremua aipatu dute. Batzuk gizonezkoei zuzenduak dira potrozorri, mostrango, gizarako..., besteak emakumeei marimaixtra, amandola, bularmarmita... eta badira genero kontuetan bereizketarik egiten ez duten irainak.
|
|
|
Euskarari egingo zion ekarpen ugarietako bat gehiago. Serafin Basaurik eman zizkion
|
azken
ukituak liburu honi eta orain gutxi argitaratu.
|
|
|
Hasierako irakasle haiek egin ohi zuten bezala, eskolak emateaz gain, didaktikarako materiala prestatzen ere lan handia egin zuen. Imanol Laspiurrek bere eskolak emateko erabilitako baliabide eta materialen nolakotasuna begiratuz gero, euskarak
|
azken
hamarkadetan izandako gorabehera eta eboluzioa ikus daiteke neurri handi batean: Zabala Aranaren gramatikarekin hasi zen eskolak ematen, gero Xabier Peñaren ikasbidea erabili zuen.
|
|
|
Horren ondorioz, 1975ean euskaltzain urgazle izendatu zuten, bere sarrera ekitaldian «Azentu diakronikoa Eibarko euskaran» lana irakurri zuelarik. Euskara batuaren lehenengo urteetan honen aldeko apustu garbia egin zuen arren,
|
azken
urteetan euskalkiari zor zion begirunea argi azaldu zuen eta Eibarko«... eta kitto!» aldizkarian eibarreraz idatzitako artikuluak horren erakusgarri dira.
|
|
|
Pasa den azaroan ikusi zuen argia Imanol Laspiurren
|
azken
liburuak «Eibarko euskeriaren deklinabidia eta entonaziñua» izenburupean. Liburu honetan ziharduen lanean gogotsu eibartarrak gaixotu zenean; hala ere, Serafin Basaurik, Imanolen lagun mina zenak, testuak egokitu eta azken ukituak eman ostean, Eibarko Udalaren Euskara Batzordearen eskutik kaleratu da.
|
|
|
Pasa den azaroan ikusi zuen argia Imanol Laspiurren azken liburuak «Eibarko euskeriaren deklinabidia eta entonaziñua» izenburupean. Liburu honetan ziharduen lanean gogotsu eibartarrak gaixotu zenean; hala ere, Serafin Basaurik, Imanolen lagun mina zenak, testuak egokitu eta
|
azken
ukituak eman ostean, Eibarko Udalaren Euskara Batzordearen eskutik kaleratu da. Liburu hau, Laspiurrek aurretik argitaratuak zituen zenbait lanen osagarri dela esan liteke, eta autore honek Eibarko euskararekiko zuen arduraren erakusgarri da.
|
|
|
Imanol Laspiurren
|
azken
liburu hau eibarreraren azterketaren inguruan zegoen hutsune bat betetzera dator. Hizkera honi buruzko informaziorik jaso nahi izanez gero, Imanol Laspiurren beste zenbait lanekin batera, liburua ezinbesteko erreferentzi puntua da.
|
|
|
Honen adibide gisa hainbat politika instituzional ditugu, zeintzuk eraginkortasun eskasa izaten bukatzen duten, emakumeon arazoa kulturala balitz bezala tratatzen duten, arazoa sektorializatzen duten eta honela sistemaren mantenimendurako izaten bukatzen duten eta ez emakumeok behar dugun iraulipenerako. Bestetik,
|
azken
egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino. Nahiz eta egia izan ere, emakumeok oso presentzia txikia dugula zuzendaritza postuetan, eta horren aurrean partaidetza politikak eraman diren, baina guztiz garrantzitsua iruditzen zait emakumeon presentzia hutsak emakumeen aldeko borroka bermatzen ez duela azpimarratzea.
|
|
|
ODACEk lan handia darama
|
azken
urteetan, besteak beste turismoa, nekazaritza, gizartea eta artzaintzaren sektoreak egonkortzen laguntzen. Ekonomiari dagokionez, ODACEk ekarri du Zuberoara enpresa mindegia, lantegi berriak erakartzeko ezinbestekoa suertatzen den tresna.
|
|
|
industrialek beraiek ere aitortzen dute oso egingarria dela seiehun enplegu lortzea;
|
azkenean
heldu baita hirurogei bat urtero, hamarkada bateko epean
|
|
|
Beharrezko tresneria eskuetan dauka Zuberoak: ekoizpen industrialak ugaldu, horien kalitate maila apartekoa bilakatu,
|
azken
uneko teknikak erabili eta hauetaz bestalde, egituratze tresneriaren jabe da ere. Hor daude, aipatu bezala ODACE batasuna, Zuberoako Sindikata PCD proiektuen eramaile eta laster Herrien Arteko Elkargoa.
|
|
|
Ondotik laborantza dator, honetan aurkitzen baitira ia mila baserri, beraz beste hainbeste lanpostu.
|
Azkenik
zerbitzuen sektorea dago, hau ere milako bat lagunen enplegatzaile. Datozen urteetan industria munduko langileak hartzea izanen bada lehentasuna ere, turismoaren eta nekazaritzaren arloek lan eskaintza egileak bilakatzen dira.
|
|
|
Plangintza berriaren lehen etapa batean,
|
azken
hogei urte hauetako proiektu ekonomikoen bilana eginen da eta datorren urtearen erditik aurrera aldiz, lanpostuen sorrera lehentasuna izanen da. Lortu behar diren seiehun enpleguetatik laurehun industriaren sailean kokatuko dira:
|
|
|
Orain arte, Zuberoak eta espartingintzak bat egiten bazuten,
|
azken
hogei urte hauetan industria horrek indarra galdu du, horrekin batera merkatuan zuen tokia eta azkenik Zuberoan segurtatzen zituen lanpostuak. Ixtera doan azken lantokia Atharratzeko Etxandi industria gizonaren La Tardesienne da, nonbait hogeita hamar langile kaleratu berri dituena.
|
|
|
Orain arte, Zuberoak eta espartingintzak bat egiten bazuten, azken hogei urte hauetan industria horrek indarra galdu du, horrekin batera merkatuan zuen tokia eta
|
azkenik
Zuberoan segurtatzen zituen lanpostuak. Ixtera doan azken lantokia Atharratzeko Etxandi industria gizonaren La Tardesienne da, nonbait hogeita hamar langile kaleratu berri dituena.
|
|
|
Orain arte, Zuberoak eta espartingintzak bat egiten bazuten, azken hogei urte hauetan industria horrek indarra galdu du, horrekin batera merkatuan zuen tokia eta azkenik Zuberoan segurtatzen zituen lanpostuak. Ixtera doan
|
azken
lantokia Atharratzeko Etxandi industria gizonaren La Tardesienne da, nonbait hogeita hamar langile kaleratu berri dituena.
|
|
|
Uztapide jatorra zen ikaragarri, ondradua ere bai. Eguna han pasa genuen, eta
|
azkenean
behintzat kontuak egiteko garaia iritsi zen. Eta han pezetak antolatzen zebilenak «zuena zenbat da?» galdetu zuenean, «gurea?
|
|
|
Lagunak puntua jarri eta hura erantzun egin behar da, puntuari segi, bukaera pentsatu gabe.
|
Azkena
pentsatzea zaila da, bestela denbora asko pasa behar duzu erantzuten hasteko. Egunak izaten dira, eta batzutan goitik beherako erantzuna etortzen da, baina zaila izaten da puntua jarri eta da!
|
|
|
Lanarengandik ihesi ez ginen ibiltzen, eta gehiago esango dizut, urguilua izaten genuen lan asko egiteko: esaterako, nik
|
azken
urtetan makinarekin mendia zulatzen jardun nuen, eta egunean 30 metro baino 50 metro zulatzea nahiago izaten genuen!
|
|
|
Louis Lucien Bonaparteren eskuizkribuen bildumaren
|
azken
bost liburukiak otsailaren bukaeran aurkeztu zituzten Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak eta Deustuko Unibertsitateak. Bildumako hogeita sei liburuek Bonapartek aztertutako euskal dialektologiaren edizio kritikoa osatzen dute.
|
|
|
Bildumako hogeita sei liburuek Bonapartek aztertutako euskal dialektologiaren edizio kritikoa osatzen dute.
|
Azken
bost liburu hauek behe nafarrera eta zuberera ikertu dituzte.
|
|
|
Abertzaleen artean hor da tira-bira: EHk bere
|
azken
abstentziora bideratu gura ditu; EAJ eta EA lehena nagusiki, ezker abertzaleko erakarri nahian ari dira. Seguruenik, jeltzaleek EHko erakartzeko ahalmenean egongo da Gipuzkoako lehen indarra EAJ edo PSE EE izatea, inkesten arabera biak daudelako puntu baten gorabeheran.
|
|
|
Emaitzak ikusi behar, baina leku askotan ez da samurra izango eragin hori zein den ikustea, deialdi aktibo honez gain, abstentzioak gorabehera handiak izaten ditu eta. Edozein modutan ere,
|
azken
urteetan, Espainiako Legebiltzarrerako hauteskundeetan izaten da txikien abstentzioa (96koetan% 27, 2), adituen ustez alderdi estatalistek beren hauteslegoa hobeto motibatzen dutelako. Hauteskunde motagatik, EHren abstentzio deiaren eragina neurtzeko erreferentzia garrantzitsuenetako bat bezala hartuko da azken hori.
|
|
|
Edozein modutan ere, azken urteetan, Espainiako Legebiltzarrerako hauteskundeetan izaten da txikien abstentzioa (96koetan% 27, 2), adituen ustez alderdi estatalistek beren hauteslegoa hobeto motibatzen dutelako. Hauteskunde motagatik, EHren abstentzio deiaren eragina neurtzeko erreferentzia garrantzitsuenetako bat bezala hartuko da
|
azken
hori.
|
|
|
Iazko udal eta foru hauteskundeen ondorena eta oraingoaren aurrekanpaina eskutik joan dira ia. Jaurlaritzan eta Diputazioetan
|
azken
unera arte aritu dira negoziatzen EAJ, EA eta EH, eta tartean alderdi estatalistek nabarmen aprobetxatu dute EAJren aurka egiteko, bereziki PPk. Popularrek aspaldi ekin zioten aurrekanpainari, ETAren su etenaren haustura ondo baliatuz, besteak beste.
|
|
|
Batzuk baserriko oilaskoa, besteek madrildar erarako lapikokoa eta
|
azkenek
abstentzioaren bitartez aurreko biak irensteko prestatzen ari diren bitartean, mende honen azken hauteskundeak datozela eta abagune aproposa da Demokrazia eta Hauteskunde prozesuari buruz hausnartzeko.
|
|
|
Batzuk baserriko oilaskoa, besteek madrildar erarako lapikokoa eta azkenek abstentzioaren bitartez aurreko biak irensteko prestatzen ari diren bitartean, mende honen
|
azken
hauteskundeak datozela eta abagune aproposa da Demokrazia eta Hauteskunde prozesuari buruz hausnartzeko.
|