|
2002
|
|
|
Euskal kritika akademikoari dagokion ataltxo honetan sartuko genituzke, halaber,
|
azken
urteotan zenbait euskal idazleren mendeurren edo omenaldiak direla medio kaleratu diren monografia eta argitalpenak. Besteren artean, Orixe, A. Oihenart, A. M. Labaien, J. Mirande, Antonie d" Abbadie, X. Lizardi, G. Aresti, Axular, N. Etxaniz, D. Agirre, E. Bustintza eta B. Gandiagari berriki egindakoak34.
|
|
2005
|
|
|
Duela 13 urte inguru Euskal Herrira bizitzera etorri nintzenetik, atentzioa eman izan dit beti hemen dagoen jai aniztasunak eta ahal izan dudan guztietan antropologo grinatsu baten gogoarekin jarraitu izan diot jai orori, ospatzen dituztenen bizipenak antzeman nahian.
|
Azken
urteotan zenbait aldaketa sumatu dut nire inguruko jaietan, rol eta genero erlazioei dagokien horretan batez ere. Gure inguruko emakume eta gizonek jaietan parte hartzeak interes handia sorrarazten du, Irun eta Hondarribiko alardeen kasuan eragindako polemika adibide.
|
|
2006
|
|
|
Zahartzeak eta minbiziak lotura estua dute, baina molekulen arteko harremanari buruzko informazio gutxi dago, nahiz eta
|
azken
urteotan zenbait lotura biokimiko eta genetiko ezarri diren. Ikerketa Onkologikoen Zentro Nazionaleko (CNIO) zientzialariek lotura horietako bat egin dute orain, eta, hala, pertsona baten bizitza urteak, minbizia eta gene baten erregulazioa lotu daitezke.
|
|
|
Beste arrisku agian berriago eta ilunago batez ari naiz.
|
Azken
urteotan zenbait egile famatu bihurtu dira argitaratu dutenaren kantitateagatik, ez liburu batek edo bestek izan duen salmentagatik.
|
|
2007
|
|
|
Prozesu suntsitzailea da, bihurketan gas naturalaren %45 inguru galtzen baita. GTLren instalazioak 20ko hamarkadan asmatutako teknologia batean oinarritzen dira, Fischer Tropsch (FT) izenekoan, nahiz eta
|
azken
urteetan zenbait hobekuntza eta antzeko metodo patentatu diren. Nolanahi ere, prozesu suntsitzailea da, bihurketan gas naturalaren %45 inguru galdu baita.
|
|
2008
|
|
|
Kontsumitzaileek elikadura segurtasun integrala eskatzen dute kontsumitzen dituzten produktuetan, eta are gehiago
|
azken
urteetan zenbait elikadura alarma eta krisi agertu zirenetik. Eskakizun horrek, arlo horretan konpromiso handiagoa izatearekin eta produktu" seguruago" batekin merkatuan jartzeak duen garrantziarekin batera, nekazaritzako elikagaien industrian eta sektoreko enpresetan aparteko neurriak hartzeko beharra sortzen du, legezko arautegiek eskatzen dituzten neurriez gain, produktuen segurtasuna bermatzeko.
|
|
|
|
Azken
urteetan zenbait gomendio eman izan dituzte Sukalki Egunean dabiltzan epaimahaikideek. Tentuz ibili behar dela esaten dute, kazolak koipe gehiegi izan ez dezan.
|
|
|
Aloma, La placa del Diamant, El carrer de les Camelies, Jardi vora el mar, Mirall trencat eta Quanta, quanta guerra. Bigarrenean, berriz, ipuin liburuak eta
|
azken
urteetako zenbait idatzi: testu autobiografikoak, azken urteetan idatzitako bi ipuin eta amaitu gabe utzi zituen bi eleberri.
|
|
2009
|
|
|
“Gizakitik gizakirako transmisioa gertatzen ari dela uste dugu” esan du Schuchat ek, eta argitu du gaixotasuna animalia horiekin harreman zuzenik izan gabe har daitekeela. Oro har, zerri gripeak ez die gizakiei eragiten, baina
|
azken
urteetan zenbait kasu erregistratu dira txerriekin zuzeneko kontaktua zuten pertsonen artean, hala nola baserritarrekin. Adituek diote ez dela transmititzen txerri produktuak kontsumitzeagatik.
|
|
2010
|
|
|
Hala eta guzti ere,
|
azken
urteetan zenbait erregio taldek aurrerapen nabarmena izan dute merkataritza liberalizatzeko, besteak beste honako hauek: zenbaitgobernuren erresistentzia eta atzerapenekin bada ere, ECOWAS CEDEAOkmerkataritza libreko eremu bat osatua du ofizialki 2000tik, eta aduana batasunaosatzea aurreikusten zen 2008rako; UEMOAren eta CEMACen kasuan aduana batasuna 2000tik ere ofizialki sortua da; SADCri dagokionez, merkataritza librekoeremua 2008an sortu zen, 2010erako aduana batasuna, 2015erako merkatu bateratua eta 2018rako moneta bakarraren ezarpena aurreikusita daudelarik.
|
|
|
Ni bezalako ateo batentzat ez zitzaidan batere egokia jesuiten menpe lan egitea, eta epe luzera pentsatu nuen batxilergo institutu batean beti egongo nintzela hobeto. Denborak arrazoi eman didalakoan nago,
|
azken
urteotan zenbait lagunek kontatu dizkidaten gauzak kontuan hartuta. Bestalde, unibertsitate publikoko Euskal Filologia Gasteizen zegoen eta garai hartan ez nuen nire jaioterrira bizitzera joateko gogorik.
|
|
2011
|
|
|
Ronquidos eta Apnea de Sueño (BSSAA) elkarte britainiarraren arabera, gizonek emakumeen kopurua halako bi zurrunga egiten dute, eta Erresuma Batuan bakarrik 15 milioi zurrunbilatzaile daudela kalkulatzen dute. American Sleep Disorders Association ek (ASDA) adierazi du arnas asalduren prebalentzia oso handia dela;
|
azken
urteotako zenbait ikerketak% 25,4ko portzentajea erakusten dute. Zurrunga bakuna maiz gertatzen da, gizonen% 4 eta% 29 artean eta emakumeen% 3 eta% 14 artean, adinean aurrera egin ahala, eta obesitateari lotuta dago.
|
|
2012
|
|
|
Horren lekuko diraestatuaren kultura burujabetzaren aurkako erresistentziak eta tentsioak, kanpotiknahiz barrutik datozenak, eta egungo estatuak gero eta modu nabarmenagoankudeatu behar dituenak. Haatik,
|
azken
urteetako zenbait joera indartsuk estatumonopolioari aurre egiten dioten arren, sortzen ari diren bestelako instituzioekbaino eraginkortasun handiagoa dauka gizarte errealitatea herritarren egunerokobizitzan modu sinbolikoan ekoizteko. Hala, birsortze sozialerako eskaintzen dituenbaliabideek iraupen sozialerako ezinbesteko tresna egiten dute estatua, gaur egunere.
|
|
|
Jarduera fisikoa minbizia gainditu ondoren Jarduera fisikoa hasiera ona izan daiteke irekitzen den etapa berriaren normalizazio bidean, zuzenean eragiten baitu ongizatean. Institut Català d’Oncologia (ICO) erakundeko ikertzaileek egindako 2010eko azterlan baten arabera,
|
azken
urteotan zenbait parametrotan (hala nola bizirik irautean, errepikatzean edo bigarren tumoreak garatzean) esku hartze psikologikoen eginkizuna bizimodu osasungarriak sustatzearekin (dieta, ariketa eta ohitura kaltegarrien murrizketa, hala nola erretzearekin) lotzen da. Lan horretan, 11 urteko jarraipeneko saiakuntza kliniko aleatorizatu garrantzitsu bat aipatzen zen, Ohioko Unibertsitateko (AEB) zientzialariek egina.
|
|
2013
|
|
|
" Hirugarren Milurtekoa" atalean, berriz, Itxaso González abeslari bizkaitarraren boskotearen saioaz gozatu ahal izango dute zaleek. Stacey Kentek (1968, South Orange; New Jersey) nazioarte mailan arrakasta handia lortu du
|
azken
urteotan zenbait hizkuntzatan abesteko modu delikatu eta dotoreari esker. Lehen diskoak, “Close Your Eyes” (1997), nazioarteko ospearen ateak ireki zizkion.
|
|
2015
|
|
|
|
Azken
urteetan zenbait ikerketa burutu da hipoxia iskemia eragin zaien animaliak CBD arekintratatuz (Lafuente et al., 2011; Pazos et al., 2012). Esaterako, in vitro ereduetan, non sagu jaioberriengarun xerrak glukosa eta oxigeno kontzentrazio baxuetan jartzen diren (hipoxia garatzeko), ikusi daCBD ak zelulen apoptosia eta nekrosia gutxitzen duela, exitotoxizitatea, inflamazioa eta oxido nitrikotoxikoaren ekoizpena modulatuz (Castillo et al., 2010).
|
|
|
Eta helburua izanik ahalik eta espazio publiko egokienak sortzea, gizaki eta gizartearen beharrak eta nahiak aztertu ondoren, orduan ere ezinbestekoa izango da herri eta hiritarrek proiektuetan parte hartzea, beraien proposamenak kontuan hartuz eta elkarlanetik erabakiak bideratuz, zeren orduan bereziki emankorragoak izango baitira proiektuak. Eta amaitzeko, aipatu behar da
|
azken
urteetan zenbait erronka kontuan hartu dituzten eraikuntza batzuk gure artean aurki daitezkeela. Portugaleteko Pormetxeta plaza (Javier Fresneda, Javier San Juan eta Javier Peña), Bilboko Alondegia (Philippe Starck), Bilboko Mariaren Bihotza plaza (5+ 1 Estudioa) edo Galar Zendeako hornidura eraikin berria (Itziar Iriarte eta Pedro Mariñelarena), adibidetako batzuk izanik?... eta denborarekin gehiago azalduko direla ziurra da.
|
|
2017
|
|
|
Badute indarra eta funtzioa oraindik ekintza sinbolikoek. Izan ere,
|
azken
urteotan zenbait herritan ekintza sinbolikoen eskutik etorri da komunitatearen berraktibazioa. Asmatu behar dugu kasu hauetan, ekintzatik harantzagoko eraginak lortzen, ekimenen helburua herriko dinamika sozial euskaltzalea berrindartzea izan behar baita; tresna dira, ez helburu.
|
|
|
|
Azken
urteotan zenbait herritan ekintza sinbolikoen eskutik etorri da komunitatearen berraktibazioa. Asmatu behar dugu kasu hauetan, ekintzatik harantzagoko eraginak lortzen, ekimenen helburua herriko dinamika sozial euskaltzalea berrindartzea izan behar baita; tresna dira, ez helburu.
|
|
|
Hori dela eta, profesional euskaldunak eskuragarri egon lirateke osasun mentaleko zentro eta ospitaleetako psikiatriako zerbitzu guztietan, eta gaixoei eskaintza aktiboa egin (31). Hori guztia kontuan edukita, hala aukeratzen duten gaixoak euskaraz artatuak izatea sustatzen duten neurriak lagungarriak direla deritzogu; bai osasun publikoko profesionalen lanpostuen hizkuntza eskakizunak orokortzea, bai eta
|
azken
urteotan zenbait talde egiten gabiltzan tresna psikometrikoak euskaratzeko lana ere.
|
|
|
Hala ere, garaiari erreparatuz,
|
azken
urteotan zenbait aldaketa sumatu dut gure inguruko jaietan; genero rolei eta harremanei dagokien horretaz ari nahiz. Entzun besterik ez dago udako jaietan gertatzen direnak:
|
|
|
Protesten arlora pasatuz, eztabaida interesgarriak sortu dira feminismoan
|
azken
urtean zenbait ekintzaren inguruan, nahiz eta, noiz edo noiz, sare sozialetan erabilitako lintxamendu doinua gehiegizkoa izan nire gusturako. Feminista gazteek, han hemenka, “beldurrak aldez aldatu behar du” lelopean, bultzaturiko gaueko protesten harira gertatu dena, esate baterako.
|
|
|
{ 33}
|
Azken
urteetan zenbait artikulu bilduma atera dira diziplina ezberdinetako edukiekin, hala nola: Álvarez, Amaia; Lasarte, Gema (ed.) (2012) Genero eta gorputza euskal literaturan eta kulturan.
|
|
2018
|
|
|
Lehenengoan Kale Neurketak hainbat urtetan utzitako datuen gaineko genero irakurketa egingo dugu. Bigarrengoan, eta aurretik emandako datuak osatzeko asmoz edo,
|
azken
urteotan zenbait azterlan kualitatiboek agertutako ondorioak aurkeztuko ditugu. Eta azkenengo atalean, datu kuantitatibo zein kualitatibo horiek mahai gainean utzitako hainbat planteamendu, galdera, zein erronka plazaratuko ditugu, helburua generoaren gaineko auziak azaltzea baino azalaraztea izanik.
|
|
|
Lehenengoan Kale Neurketak hainbat urtetan utzitako datuen gaineko genero irakurketa egingo dugu. Bigarrengoan, eta aurretik emandako datuak osatzeko asmoz edo,
|
azken
urteotan zenbait azterlan kualitatiboek agertutako ondorioak aurkeztuko ditugu. Eta azkenengo atalean, datu kuantitatibo zein kualitatibo horiek mahai gainean utzitako hainbat planteamendu, galdera, zein erronka plazaratuko ditugu, beti ere, lurzoru (teoriko, epistemologiko zein metodologiko) ezegonkor baten gainean.
|
|
2019
|
|
|
Badute indarra eta funtzioa oraindik ekintza sinbolikoek. Izan ere,
|
azken
urteotan zenbait herritan ekintza sinbolikoen eskutik etorri da komunitatearen berraktibazioa. Kasu hauetan, ordea, ekintzatik harantzagoko eraginak lortzen asmatu behar dugu, ekimenen helburua herriko dinamika sozial euskaltzalea berrindartzea izan behar baita; ekimen horiek tresna dira eta ez helburu.
|
|
|
|
Azken
urteotan zenbait ikerketatan eta gaia ikuspegi desberdinetatik aztertuta, ahaleginak egindira ulertzeko zeintzu faktorek kontrolatzen duten espezie honen erreklutamendua BizkaikoGolkoan (Aldanondo et al., 2010; Allain et al., 2003, 2007; Borja et al., 1996, 1998; Cotano etal., 2008; Irigoien et al., 2007, 2008). Hala ere, galdera asko geratzen da erantzuteke, garapenfase goiztiarren (arrautzak, larbak eta gazteak) hilkortasunarekin zerikusia dutenak batik bat.Aldanondok (2010) jakinarazi zuen, ezen errutaldiari berari atxikitako hilkortasuna (arrautzenaeta larba goiztiarrena) eta, halaber, aleen neguko hilkortasuna izan zitezkeela urtekoerreklutamenduan eragin handiena izan zezaketen faktoreetariko bi.
|
|
2020
|
|
|
Beharbada, batzuek aurpegiratuko didate, hitz hauek balio kaskarra dutela,
|
azken
urteotan zenbait jokalarik hartu duten bidea ikusita. Egia da, gure kluba utzi dutenen zerrenda nahi baino luzeagoa dela:
|
|
|
|
Azken
urteotan zenbait ikerketa ondu dira Azpeitian, bai hizkuntzen erabilera neurtzeko oro har, bai hitanoaren hainbat aspektutan sakontzeko. Lau ikerketa izango dira jarraian aurkeztuko ditugunak (Aranguren, 2012; Azpeitiko Euskara Patronatua, 2012; Soziolinguistika Klusterra, 2017; Alberdi Zumeta, 2019).
|
|
2021
|
|
|
4.4.2.1c Hona
|
azken
urteetako zenbait adibide: Halako batean, bozgorailuetatik, abisua iritsiko zaio (Goenkale); Istorio bat idazteko zein euskailu baliatzen den bost axola dit (Consumer); Laster agertuko da hondeagailu horietako bat eta kolpe batean desagerraraziko ditu etxe horretako arima guztiak (Jaio); Baina ez hargatik igerigailu zuri beltzaz ur gaina zaplastatzen dudanean (Borda); Traktorearen indargailuan arropa katigatuta edo atzituta geratzea (Euskal Lexikoaren Behatokia); Ilunabarrean edo ilargiaren azpian, baina irudi indargailu bat behar izaten da (ETC).
|
|
|
Egile horiek garai horretan gertatu zen indarkeria gutxitu edo, are gehiago, ukatu egin dute. Bestetik,
|
azken
urteetan zenbait egilek aurreko ildoa gezurtatu dute; izan ere, berebiziko garrantzia eman diote aipatutako indarkeriari (Baby, 2012; Casals, 2016). Ez hori bakarrik, Xavier Casals egileak trantsizioaren prozesua baldintzatzeko gaitasuna egokitu dio garaiko indarkeriari:
|
|
|
Arratoi kumeekin egindako ikerketei dagokienez, ezkutuko inhibizioa garapen etapa goiztiarrean demostratzeko zailtasun gehiago azaldu dira. Izan ere, orain arte arratoi kumeekin eskuratutako emaitzak ez dira batere koherenteak izan, nahiz eta
|
azken
urteetan zenbait ikerketak ezkutuko inhibizioaren fenomeno hau behatzea lortu duten (Cheatle eta Rudy, 1979; Chotro eta Alonso, 1999, 2003; Gaztañaga et al., 2015; Hoffmann eta Spear, 1989; Kraemer, Hoffmann, eta Spear, 1988; Mickley et al., 2014; Yap eta Richardson, 2005). Baina beste hainbat ikerketa ere badaude, zeinetan fenomeno hau aurkitu ez den (Guanowsky, Misanin, eta Riccio, 1983; Manrique, Gamiz, Moron, Ballesteros eta Gallo, 2009; Misanin, Blatt eta Hinderliter, 1985; Nicolle, Barry, Veronesi, eta Stanton, 1989).
|
|
2022
|
|
|
Idoia Sarasketa Eibarko Udaleko Gizartekintza saileko arduradun politikoak dioenez," gai horretan eskualdea zorretan zegoen", nahiz eta
|
azken
urteotan zenbait proposamen eta ekintza egin diren. " Orain dela hiru urte neguko aterpea ireki genuen Eibarko Azitain kalean dagoen Oinarrizko Lanbide Heziketako Udal Institutuan, baina ikusi genuen ez zela tokirik egokiena.
|
|
|
|
Azken
urteotan zenbaitek pausoak eman dituzte bizikidetzarako bidean, izan dira hainbat keinu. Zer iritzi daukazu?
|
|
|
p>«Honekin hasi nintzenean, nire intentzioa lagunei oparitzeko zerbait egitea zen», kokatu du Suarezek. «Banituen testuak
|
azken
urteetan zenbait ekitaldi eta omenalditarako enkargatu izan dizkidatenak, testu bereziak, pertsona adierazgarrientzat idatziak izan direlako, une garrantzitsuetan irakurri direlako». Horietako zenbait, gainera, gaztelaniara eramanak zituen Fernando Rey itzultzaileak, «ekitaldien ezaugarriengatik», eta, idazlearen arabera, bien artean maiz zuten hitz egina lukeela zerbait egitea aleka pilatuz zihoazen olerki horiekin.
|
|
|
|
Azken
urteetako zenbait erabakik kezkatzen dituela azaldu du. Nafarroan berezkoak ez diren hizkuntzei, berezkoa den euskarari baino prestigio handiagoa ematea jarri du adibide:
|
|
2023
|
|
|
«Uste dut horrek ez duela lagundu neskatoek salatu zezaten, baina emakume helduen kasuan kontrakoa gertatu da», esan du Teresa Comptek. Zientzia Politikoetako eta Soziologiako doktorea da Compte, Betania elkarteko presidentea —Elizaren menpean gertatutako sexu abusuen biktimak artatzen ditu—, eta
|
azken
urteetan zenbait lan argitaratu ditu andreek Eliza katolikoaren inguruan jasandako abusuei buruz.
|
|
|
Ozpinkik zioenez, kazetari hark Iparraldeko mundu guztia ezagutzen zuen, eta hura txikia izanda, laster jakingo zuen nor zen niri USBa pasatu zidan gizona. Martina Karrikabürü, gainera, Iparraldeko giroa xehe mehe ezagutzeaz aparte, aise mugitzen zen Hegoaldean ere, non
|
azken
urteetan zenbait mediotako kolaboratzaile aritzen zen. Ozpinkik egin zuen artekari lana gu bion artean.
|