|
2017
|
|
|
Bigarren zutabeko lehen adibidea ahoz irakurriko bagenu, TA RA TAN modukosoinu bat hautemango genuke (Butler, 1989). Bigarren adibidea, aldiz, gaztelerazko hendekasilabo batda, beraz, hamaika soinu unitateko lerroa dugu hura,
|
azken
aurreko silaba azentudunarekin. Baina, posible al litzateke horrelako egiturak antzematea hizkuntzaren erabateko ezagutza izan gabe?
|
|
2018
|
|
|
Baina batuaren bidea batik bat ikastolan hasten dela nabarmendu zuen, haurrek hamar hamaika urte bete eta Erdozaintzi Etxart ikastetxera doazelarik, Iparraldeko euskara batuan emango zaizkielako ikasgaiak eta sortuko zaizkien harreman berrietan ez dutelako zuberera egokiturik egingo. . Hiztegia ez ezik, aditz paradigma guztiak aldatuko dituzte, baina batez ere aldaketa fonologikoa eginen dute, azentu paroxitonoa, alegia,
|
azken
aurreko silabakoa, isilduko dute, hasperena edota ü soinuarekin batera?. Bedaxagarrek azaldu zuenez, eleaniztasunaren testuinguruan kokatzen da zuberotarrentzat euskara batua ere ikastea, eta bi hizkeren hartu eman horretan gertatzen den desoreka ere nabarmendu zuen,, xiberotarrak batua hartzen duelako, baina batuak ez duelako xiberera hartzen?.
|
|
2019
|
|
|
Bestalde, gaztelaniaren azentu patroia jarraitzen duten hainbat hitz barneko alternantzia kasuaurkitu ditugu, hau da,
|
azken
aurreko silaban azentua eta euskal flexioa konbinatzen duten hitzak.Kasu honetan, alde batera utzi ditugu azterketarako Bizkaia iparraldeko euskalkiaren hiztun direnesatariak; erdialdeko euskara hitz egiten duten esatarien jardunean zentratu dugu azterketa, azkenhauen azentu patroia baita gaztelaniazkoarekin konparatu nahi duguna.
|
|
|
Horrela, alternatutako izen (15) eta adjektibo (20) hauetan
|
azken
aurreko silaban mantenduda azentua erro lexikoan, gaztelaniazko patroiari jarraituz. Postposizioen bidez euskarazko flexiomateriala gehitzeak ez du aldatu jatorrizko azentu posizioa bi norabideetako batean ere:
|
|
|
Desikas ez dezaten da erronka: euskara idatziarekin, euskara batuarekin topo egitean ez daitezela hasi, automatikoki, azentuak hizka
|
azken
aurreko silaban jartzen. Inportantea da hemen automatikotasun hori, ez baita edozer gauza egiten, 3 Absurdoa da beraz pentsatzea Gasteizen ezin dela maila arduragabeetarako irakasle bakoitzaren euskalkia erabili, ustezko zaindu batu horretan irakaslearen euskalkia ez balego bezala.
|
|
|
4 Prosodia erabiliko da hemendik aurrera hizketaren ezaugarri musikalak adierazteko, azentua horietako bat da, doinua, erritmoa, eta abarrekin batera. hori baizik: hizka eta
|
azken
aurreko silaban. Iparraldean, azken silaban frantsesagatik edo azken aurrekoan, unibertsaltasunagatik eta Hegoaldeko euskararen bidez maiz, batua gure ahoetatik hedatu baita alor zenbaitetan.
|
|
2021
|
|
|
XX. mendean jasotako hitzetan gaztelaniaren eragina antzeman daiteke azentuazioan, hitz gehienak
|
azken
aurreko silaban azentuatu arren, azkeneko silaban ere ematen baita (Anbolin, Katxaldn, Kusm, Musin, Musupuli, Txomastdr, Zirrin).
|
|
|
Saiatuz gero ere ez dela ezer ere lortuko adierazten dute bi esamolde hauek, ezer egitekorik ez dugula, saiatuta ere. Bigarreneko aditzondoa paroxitonoa dugu, hau da, intentsitatea
|
azken
aurreko silaban darama.
|