Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak

Emaitzak: 98

2000
‎Zurturik nengoen, zinez, baina are zurtuago utzi nuen osaba, jakina...! Eta ene ihardespen hark ere ez zuen esplikazionerik, baina esplikazionerik ez zuten anitz gauza gertatzen ari zitzaizkidan azken bolada hartan... Edo, zinez egiten ari ote nintzen gizon eta hura ote zen guztia?
‎Eta hartan nebilela, gogorat etorri zitzaizkidan, bat batean, aita Bartolo mek noiznahi den errepikatzen zizkidan hitzak, san Inaziok Xabierko Frantzis kori erranak: " Zertarako zeureganatu mundu osoa, baldin arima galtzen baduzu?" Eta galdegite haren gibeletik, bertze galdegite hura etorri zitzaidan, neure buruari behin baino gehiagotan egin izan niona, nahiz eta azken bolada hartan ez, zeren eta, Elbiraz amorosturik nengoela, ez bainuen buruan bertzerik: " Eta aita Bartolomek dioena egia balitz eta ez metafora edo ipuin hutsa...?" Eta nahi nuelarik ezen aita Bartolomek zioena egia izan zedila... eta zerbait sinetsi ere egiten nuelarik —zeren eta, anitzetan erran dizudan bezala, pizten denean desiraren argia itzaltzen baita arrazoinarena—, ihardespen ezin zentzuzkoagoa eta ezin doiagoa ediren nion neure galdegite hari... zeren eta ez al zituen Jainkoak, aita Bartolomek ere erran zidan bezala, bekatu haiengatik Sodoma eta Gomorra sutan sutu?
2002
‎Eta belarrak txoratzen zuen. Baita heroinak ere, azken bolada hartan.
2004
‎Hori ez baitzen normala. Egia erran, laster baztertu zituen arrangura haiek, baina azken bolada hartan gero eta sarriago itzultzen zitzaizkion gogoa asaldatzera.
‎Antza zenez, gero eta estuagoak ziren euskal erakundeen eta Frantziako Deuxième Bureau aren arteko harremanak. Euskaldunak eta Intelligence Service britainiarra lotzen zituzten zantzuak ere ugariak ziren azken bolada hartan. Euzkadiko abokatu ziztrinak adiskide berriak egiten ari ziren.
‎Izan ere, basoetako lan latzak akituegi uzten ninduen ezer pentsatu ahal izateko. Baina azken bolada hartan sentipen nahiko asaldagarria nuen, alegia, gerrako mamu haiek itzultzen ari zirela nire arima torturatzera. Gerran hil nituen gizon guztien oihuak entzuten hasi nintzen berriro.
‎Burua hanken zerbitzuan jarri nuen azken bolada hartan, hots, hankekin pentsatzen nuenez, neure bi hanka haiek bihurtu nituen bizitzaren ardatz. Baina guztiak du bere erdigunea, nora goizago edo beranduago guztiok itzultzen garen, hanken erdigunea hankartekoa, eta...
‎Hurrena, anai Jaxintorengana jo nuen, anaiatzat ez ezik, gidari espiritualtzat ere –nolabait esatearren– jotzen bainuen azken bolada hartan:
‎Eta nik, une hartan, aita bat banuela esan nahi izan nion, baina sarritan aita ez banu bezalakoa zela: azken bolada hartan, izan ere, haren hitz jarioa buru galdu batena zen, buru arin batena baino gehiago, diskrezioaren muga eta hesi guztiak apurtu baitzituen aitak, alkoholaren eraginez, eta mugen bestaldean zulo beltz bat besterik ez baitzegoen, zeinetik ezin baikenezakeen ezer onik espero. Eta hala egon nintzen bizpahiru segundotan, esan ez esan, esan ez esan, gizon hark ematen zidàn konfiantzaren eta beldurraren artean, harik eta aitaren oihua entzun nuen arte:
‎Ondoren, agur esan genion elkarri. Baina, agur egin bezain laster, azken bolada hartan buruan zerabilen beste zerbait esan nahi zidan:
‎Urtebete bikaina egin nuen Sportingekin, baina urte haren bukaeran aitaren eritasunaren sintomek okerrera egin zuten. Azken bolada hartan, gainera, edozein aitzakia zuen on zurrutari ohi ez bezala emateko –nire taldearen garaipenak eta nire arrakastak, esate baterako–, eta horrek are lasterragotu zuen prozesua. Amonak noiznahi esaten zion ez edateko, baina aitak edan eta edan egiten zuen, baita ezkutuan ere, ezkutuan batez ere, ordu arte ez bezala.
‎Koadrila hitza bera ere nazkagarria iruditu zitzaion, euskaldunen banakakotasun gabeziak sortutako talde ama zorrotz bezain irentzailea. Eta bere buruari aitortu beharra zion, azken bolada hartan, jada gazte ez zela, egunerokotasunaren pisutasunak gero eta makurtzenagotzen zuela; aitortu beharra zion, batzuetan ments zuela komuntasunaren epeltasunari esker bizia erraz bihurtzen zuen jende talde hura, ama ments izaten den moduan.
2005
‎goiz arratsaldez egiten zuen lan Emiliren jantzi dendan. Baina jantziak baino maizago izaten zuen buruan senar ohiarekin bizi izandako porrota, azken bolada hartan bai behintzat. Non geratu ziren Tomasekin maiteminduta bizi izandako egun haiek?
‎Izan ere, Tomasekin hautsi zuenetik, Teresak askotan gonbidatzen zuen Emili, bazkaltzera edo afaltzera, lagun min izatera ere heldu baitziren azken bolada hartan, biek ere antzeko problemak izan zituztenez gero, beren ezkontzen porrotaren ondotik. Teresak Tomasekin izan zuèn auzian, gainera, argi zegoen zer paper jokatu zuen bakoitzak:
‎motibo bat gehiago gonbit haiek onartzeko, familia hartako beste kide bat baitzen, azken buruan, lotan ere geratzen zena inoiz. Hori bai, Inesen etxean geratzen zenean, bere azken bolada hartako ohiturari eusten zion, ordu erdiko meditazioa egiten zuela, lurrean eserita, zangoak gurutzaturik eta bizkarra zut, lotara joan aurretik, bere gelan itixita.
2006
‎Txokolateen atalaren aurretik igaro zenean, ahots izugarri bat entzun zuen bere baitan. Azken bolada hartan askotan entzun zuen ahots hura, eta askotan eman zion amore. Anek bere kemen guztiaren beharra izan zuen ez gelditzeko.
‎" Zureak bai direla burutazioak, Asier" izan zen esan zidaten gauzarik arinena. Edo hori iruditu zitzaidan arinena niri behintzat, azken bolada hartan ohituta bainengoen nire ateraldi asko eta askoren ostean" zureak bai direla burutazioak, Asier" behin eta berriro entzuten. Hartu nuen euritakoa, egia osoa aitortu behar badut, kalerakoa zen; mendirakoa aspaldi apurtu zitzaidan eta ez nuen berria erosteko ardurarik izan.
2009
‎Gabinok zeruraino zabaldu zituen begiak, harri eta zur; Gabinori, izan ere, askotan gertatzen zitzaion hitzek harritzen zutela, esanahitik aparte berezko iman bat balute bezala; hitzek, baina, bakoitzak bere esanahia zuen, eta hori esaten ari zitzaion Felipe, hitzez hitz. Eta orduan, desarmatua bezala sentitu zen. Gabino, izan ere, bere giroan jaio eta bere giroan bizi izan zen, etxetik ikastetxera eta ikastetxetik etxera, non, ez batean ez bestean, arazo hura ez baitzen eztabaidatu ere egiten, arazoa arazotzat ere ez zutelako, ausaz, edo baztertu egiten zutelako, besterik gabe; bai, egia zen Felipek jakitera eman ziola azken bolada hartan beste errealitate bat, euskalduntasunarekin lotua, baina errealitate berri hura onartzetik zaharra ukatzerainoko tartea ez zen, ez, nolanahikoa!; non geratzen ziren, bada, gurasoekin eta anai arrebekin ikusi zituèn, plaza militarreko komandante eta teniente koronelek gonbidatuta, desfile militarrak, zeinetan buruzagi eta soldaduek Espainiako bandera baitzuten aberriaren alde odola ematerainoko sakrifizioaren sinbolo sakratutzat?; non geratzen ziren banda militarrak bandera haren ohorez jotzen zituèn martxak, edo soldaduek kantatzen edo ahopekatzen zituztèn kantuak eta himnoak, hitz handiz josiak eta bera. Gabino?
‎–Nik ez, esan zuen Teofilo Mariak, baina nola Domingorekin ongi konpontzen baitzen azken bolada hartan, harekin konplitzeko edo, erantsi zuen?, baina?
‎Ordainean, ardirik tristeenaren begiak ipini zizkion Adak, hitzik ez. Amak hunkituta behar zuen alabaren begiradarekin, baina heldu zen Adari ere kontuak eskatzeko ordua, apetatsu baino apetatsuago baitzebilen azken bolada hartan?
‎Reginak, bere egoeran zegokeèn beste edonork bezala, senarra erotu egin zitzaiola pentsatu behar zuen? nahiz eta Nazarioren erreakzio hura ohikoa ere egin behar zitzaion, emazteari berari ere simetria gora eta simetria behera ibili baitzitzaion azken bolada hartan, fabrikako ingeniarien planoak irakurtzen eta interpretatzen ikasi zuenetik; baina Regina bere munduan bizi zen, koadro eta ispilu askoren artean: bazekien hori Nazariok, eta, bazekielako, ispilu haietako baten aurrean azaldu zion emazteari simetriaren kontzeptua, hark ulertzeko moduan; eta Reginak, jakina, bere irudi hartatik erantzun zion, senarra kontu harekin etorri zitzaionean:
‎–arratsaldeko seiak inguruan etortzen zen, abisatu gabe etortzen ere azken bolada hartan, ikastetxetik irten ondoren, zazpi eta erdietan edo joateko?, harik eta, handik bizpahiru egunera, lehen solairuko geletako batetik, lorezainarekin ikusi zuen arte, kanpoko hesiko atetik, lorezaina ate hura pintatzen ari zela iritsi zen, hain zuzen ere, Gabino Regina enera, etxeko aterako bidean; Felipek, ondoren, etxeko txakurrak, Moncayo eta Palafox (Mendi eta Sasiren ondorengoak), lagun zituen ordurako?, etxeko atea jo. Felipek deitzeko modu berezia zuen:
‎Martxa militarrak atseginago zituen arren, Nazario Orbek atseginez entzun zuen Haendelen musika: ...usi zuen emaztea lirain eta dotore, doluz jantzita zihoan arren, eta beltzez goitik behera beraz, bazuen Reginaren itxurak halako aura misteriotsu bat, bere emetasunarekin lotua eta heriotzaren eremutik ateratzen zuena?, eta hain bere lekuan, etxekoei zentzuzko hitz haiek zuzentzen zizkiela, positiboak bezain itxaropentsuak; Nazariok ederki ikusten zuen emaztearekiko urruntze bat gertatu zitzaiola azken bolada hartan bien artean amildegi zeharkaezin bat ireki balitz bezala; memento haietan, baina, denborak bat batean atzera egin eta haragiaren muinean sentitu zuen Nazariok, argiz gainezka zituen begiak, emazteak, artean ere, erremediorik gabe erakartzen zuela:
‎ikastetxeko ikasleen artean bultzatu ez zuen, bada, diru bilketa bat, Gabinori txokolatezko tarta erraldoi bat erosteko, hain zen txokolatezalea hura! Teofilo Maria geratzen zen, azken bolada hartan, hondar astean, bereziki. Domingok desplazatua sentitzen zena, baina egoerari amaiera emateko eta gauzak bere lekuan jartzeko gertu baino gertuago zegoena:
‎lehena zen orbetarrek, iritzi publikoari begira, beren marka eta seinalea zutela, berezia bezain nabarmena? itzalean egoten saiatu arren probintziako enpresaririk ahaltsuenetakoa baitzen Nazario, eskuin muturreko jarrerekin lotua; argazki bat ere gordetzen zuten hiritarrek, gainera, azken bolada hartan hartua eta hiriko egunkari batek baino gehiagok argitaratua, zeinean Teofilo Maria eta integristen hautagaia besarkada estu batean josita azaltzen baitziren, aurreko hauteskundeetan; esan nahi baita jende hura, orbetarrak, bereziki arriskutsua zela komunisten ikuspegitik, eta halako jendea neutralizatzea eta giltzapetuta edukitzea bete beharreko lehen araua zela, gerrari buruzko edozein eskuliburutan irakur zitekeenez; bigarren arrazoia, berriz, zera zen, komunistek noiznahi erabil zezaketela beren alde operazio hura, nola bahisari bat eskatzeko, hala balizko preso truke bati ekiteko, gerra luzea izan baitzitekeen eta gerra luze batean ugariak izan baitzitezkeen gorabeherak; zeudèn puntuan egonda, beraz, altxor bat zuten komunistek, eta hargatik hartu zuten, beharbada, gau hartan bertan, altxorra leku seguruan ezkutatzeko erabakia, Nazario eta Teofilo Maria toki gordeago batera eramaten zituztela, haien automobila Regina eneko sarrera nagusiaren parean utzita gero, kaleko burdinesiaren ondoan; eta, handik aurrera, badirudi komunistek bala bala zabaldu zutela berri pare bat hara eta hona:
‎Atzean geratu ziren egun haiek, zeinetan hiriko indar errepublikanoak errenditu baitziren, eta zeinetan, gerrak eta halabeharrak ezarritako dinamikari ezinbestean lotuz, hiritik hirira joan baitziren ihesi, turismoak bizi zuèn hiriburutik industriak bizi zuèn hiriburura?, orain oinez. Chaplinen amak, Rebecak, fardel bat zeraman esku batean eta semearen sonbreirua bestean, Chaplinek azken bolada hartan bere trikimailuetarako erabiltzen zuena?, orain gurdian, gurdi batean iritsi zen Ada ibilbidearen helmugara, babek eta puslek oinak hondatuta?, iheslari ezin kontatuzkoen zutabe ezin luzeagoan, soldadu uniformatuen gerizpean, tartean Domingo eta Chaplin; atzean geratu ziren, halaber, babes hirian igarotako lehen egunak, desordena eta nahaste borrastea nagusi, hainbestekoa zen iritsi... halako maniobrak ahalbidetzen baitzituen; egun hartan, hortaz? 1936ko gabonak ziren?, elkarrekin zeuden laurak. Rebeca eta Chaplin, Domingo eta Ada?
‎hura, jakina, amarekiko adostasuna agertzeko modu bat izan zitekeen, baina aitak beti hitz egiten zuen memento erabakigarrietan, gainerakoen aurrean beti erakutsi behar izango balu bezala bera zela etxeko jauna, etxekoandrearen gainetik zegoena eta azken hitzaren jabea; aitak, baina, pilotuak eta miresten zituenak, azken hitza isildu zuen: zergatik?; zalantzaren bat zuelako ote zen, edo aita ere Domingoren iritzia aintzakotzat hartzen hasia zelako?; azterketa hartan guztian Domingok ez baitzuen bere jarrera aldaketa ahazten, aitarena ere eragin zuena, azken bolada hartan; eta hala ere, hala eta guztiz ere?, egoerarik okerrenean jarri zen halako batean, gertatu ere gerta baitzitekeen etxeko bide guztiek kale itsu batera jotzea: berdin zitzaion, kale itsuaren gainetik jauzi eginda, etxetik alde egingo baitzuen:
‎Reginak, bere egoeran zegokeèn beste edonork bezala, senarra erotu egin zitzaiola pentsatu behar zuen... nahiz eta Nazarioren erreakzio hura ohikoa ere egin behar zitzaion, emazteari berari ere simetria gora eta simetria behera ibili baitzitzaion azken bolada hartan, fabrikako ingeniarien planoak irakurtzen eta interpretatzen ikasi zuenetik; baina Regina bere munduan bizi zen, koadro eta ispilu askoren artean: bazekien hori Nazariok, eta, bazekielako, ispilu haietako baten aurrean azaldu zion emazteari simetriaren kontzeptua, hark ulertzeko moduan; eta Reginak, jakina, bere irudi hartatik erantzun zion, senarra kontu harekin etorri zitzaionean:
‎...tzean geratu ziren egun haiek, zeinetan hiriko indar errepublikanoak errenditu baitziren, eta zeinetan, gerrak eta halabeharrak ezarritako dinamikari ezinbestean lotuz, hiritik hirira joan baitziren ihesi –turismoak bizi zuèn hiriburutik industriak bizi zuèn hiriburura–, orain oinez –Chaplinen amak, Rebecak, fardel bat zeraman esku batean eta semearen sonbreirua bestean, Chaplinek azken bolada hartan bere trikimailuetarako erabiltzen zuena–, orain gurdian –gurdi batean iritsi zen Ada ibilbidearen helmugara, babek eta puslek oinak hondatuta–, iheslari ezin kontatuzkoen zutabe ezin luzeagoan, soldadu uniformatuen gerizpean, tartean Domingo eta Chaplin; atzean geratu ziren, halaber, babes hirian igarotako lehen egunak, desordena eta nahaste borrastea nagusi, hainbest...
‎Nikolairen lekuz kanpoko ekintza ezkutatzeko edo askatu zituzten berehala bahituak; eta pentsatzekoa da Nazario eta Teofilo Mariarekin ere berdintsu jokatuko zutela, neurri haren aurkako bi arrazoi ikusi izan ez balituzte: lehena zen orbetarrek, iritzi publikoari begira, beren marka eta seinalea zutela, berezia bezain nabarmena... itzalean egoten saiatu arren probintziako enpresaririk ahaltsuenetakoa baitzen Nazario, eskuin muturreko jarrerekin lotua; argazki bat ere gordetzen zuten hiritarrek, gainera, azken bolada hartan hartua eta hiriko egunkari batek baino gehiagok argitaratua, zeinean Teofilo Maria eta integristen hautagaia besarkada estu batean josita azaltzen baitziren, aurreko hauteskundeetan; esan nahi baita jende hura –orbetarrak– bereziki arriskutsua zela komunisten ikuspegitik, eta halako jendea neutralizatzea eta giltzapetuta edukitzea bete beharreko lehen araua zela, gerrari b... ezetz, beraiek ez zutela zerikusirik bahiketa balizko harekin –balizkoa baino gehiago ere bai, kontu hartan guztian gauza garbi bakarra baitzegoen:
‎Ordainean, ardirik tristeenaren begiak ipini zizkion Adak, hitzik ez. Amak hunkituta behar zuen alabaren begiradarekin, baina heldu zen Adari ere kontuak eskatzeko ordua, apetatsu baino apetatsuago baitzebilen azken bolada hartan...
‎–Nik ez –esan zuen Teofilo Mariak, baina nola Domingorekin ongi konpontzen baitzen azken bolada hartan, harekin konplitzeko edo, erantsi zuen–, baina...
‎ikastetxeko ikasleen artean bultzatu ez zuen, bada, diru bilketa bat, Gabinori txokolatezko tarta erraldoi bat erosteko, hain zen txokolatezalea hura! Teofilo Maria geratzen zen, azken bolada hartan –hondar astean, bereziki– Domingok desplazatua sentitzen zena, baina egoerari amaiera emateko eta gauzak bere lekuan jartzeko gertu baino gertuago zegoena: Domingok egin zuena baino meritu handiagoko zerbait egin behar zuen, beraz –Rikardo Lehoibihotz ezin nobleagoak sinatzeko moduko zerbait, adibidez–.. hurrengo asteburuan egingo zuen, gainera, aitaren aurrean!
‎hura, jakina, amarekiko adostasuna agertzeko modu bat izan zitekeen, baina aitak beti hitz egiten zuen memento erabakigarrietan, gainerakoen aurrean beti erakutsi behar izango balu bezala bera zela etxeko jauna, etxekoandrearen gainetik zegoena eta azken hitzaren jabea; aitak, baina, pilotuak eta miresten zituenak, azken hitza isildu zuen: zergatik?; zalantzaren bat zuelako ote zen, edo aita ere Domingoren iritzia aintzakotzat hartzen hasia zelako?; azterketa hartan guztian Domingok ez baitzuen bere jarrera aldaketa ahazten, aitarena ere eragin zuena, azken bolada hartan; eta hala ere –hala eta guztiz ere–, egoerarik okerrenean jarri zen halako batean, gertatu ere gerta baitzitekeen etxeko bide guztiek kale itsu batera jotzea: berdin zitzaion, kale itsuaren gainetik jauzi eginda, etxetik alde egingo baitzuen:
‎Martxa militarrak atseginago zituen arren, Nazario Orbek atseginez entzun zuen Haendelen musika: ...maztea lirain eta dotore –doluz jantzita zihoan arren, eta beltzez goitik behera beraz, bazuen Reginaren itxurak halako aura misteriotsu bat, bere emetasunarekin lotua eta heriotzaren eremutik ateratzen zuena–, eta hain bere lekuan, etxekoei zentzuzko hitz haiek zuzentzen zizkiela, positiboak bezain itxaropentsuak; Nazariok ederki ikusten zuen emaztearekiko urruntze bat gertatu zitzaiola azken bolada hartan bien artean amildegi zeharkaezin bat ireki balitz bezala; memento haietan, baina, denborak bat batean atzera egin eta haragiaren muinean sentitu zuen Nazariok –argiz gainezka zituen begiak– emazteak, artean ere, erremediorik gabe erakartzen zuela: hain ziur zegoen, non oherakoan aitortuko baitzion, ezusteko desatseginik ezean, bere sentimendua:
‎Gabinok zeruraino zabaldu zituen begiak, harri eta zur; Gabinori, izan ere, askotan gertatzen zitzaion hitzek harritzen zutela, esanahitik aparte berezko iman bat balute bezala; hitzek, baina, bakoitzak bere esanahia zuen, eta hori esaten ari zitzaion Felipe, hitzez hitz. Eta orduan, desarmatua bezala sentitu zen. Gabino, izan ere, bere giroan jaio eta bere giroan bizi izan zen, etxetik ikastetxera eta ikastetxetik etxera, non, ez batean ez bestean, arazo hura ez baitzen eztabaidatu ere egiten, arazoa arazotzat ere ez zutelako, ausaz, edo baztertu egiten zutelako, besterik gabe; bai, egia zen Felipek jakitera eman ziola azken bolada hartan beste errealitate bat, euskalduntasunarekin lotua, baina errealitate berri hura onartzetik zaharra ukatzerainoko tartea ez zen, ez, nolanahikoa!; non geratzen ziren, bada, gurasoekin eta anai arrebekin ikusi zituèn –plaza militarreko komandante eta teniente koronelek gonbidatuta– desfile militarrak, zeinetan buruzagi eta soldaduek Espainiako bandera baitzuten aberriaren a... leiho batera eta paisaia batera ohitua dagoen norbait halatsu egongo litzateke, baldin eta gauetik egunera leihoa eta paisaia aldatuko balizkiote; eta, halere, Gabinok ondotxo zekien historia ez zela bere lehen arnasaldiarekin hasi –fosilak ziren bere beste zaletasunetako bat–, mundua mundu baitzen inor munduratu aitzin ere, eta iragana iragan:
‎–arratsaldeko seiak inguruan etortzen zen, abisatu gabe etortzen ere azken bolada hartan, ikastetxetik irten ondoren, zazpi eta erdietan edo joateko–, harik eta, handik bizpahiru egunera, lehen solairuko geletako batetik, lorezainarekin ikusi zuen arte, kanpoko hesiko atetik –lorezaina ate hura pintatzen ari zela iritsi zen, hain zuzen ere, Gabino Regina enera– etxeko aterako bidean; Felipek, ondoren –etxeko txakurrak, Moncayo eta Palafox (Mendi eta ... kanpoko hesiko atea itxia bazegoen, goialdean zegoèn tinbreari hiru aldiz eragiten zion sakaldi ezin laburragoetan; zabalik bazegoen, berriz (lorezaina egonez gero, halaxe egoten zen ia beti), barrura sartu eta hiru aldiz astintzen zuen etxeko ate nagusia aldabaz–, eta Reginak ireki egin zion; eta Felipe aurrera egitera zihoan –esan ere, esan zion mutilak tonu alaian:
2010
‎ea arnasketa ariketak egiten nituen, alegia, eta bizikleta zuhurtasunez erabiltzen, eta nik baietz; baina nik banuen amarekin konpontzeko kontu bat, ez bainuen ahaztekoa amak egin zidana, noiz eta Felipe Gastaminzari etxera etortzea eragotzi baitzion, niri ere, bide batez, txistua jotzea eragozten zidala: hura nuen, bai, buruan, eta nola ikusten bainuen amarekiko harremanak hobera egin zuela, era nabarmenean egin ere azken bolada hartan, zirt edo zart egiteko mementoa iritsi zela iritzita, halaxe mintzatu nintzaion mediku jaunari: –Txistu ere egiten dut, noski?
‎; eta, burua ezker eskuin mugitzen zuela, jarraitu zuen: . Baina ikusten dut ez dituzula txokolatezko musuak gogoko dagoeneko??; oihu egin nahi izan nion, baietz eta baietz, azken bolada hartan, ordu bakoitzean, minutu bakoitzean eta segundo bakoitzean, bere txokolatezko muxua besterik ez nuela irrikatzen, baina airea falta izan zitzaidan oihu hura nire baitan biribiltzeko, eta, eskuaz keinu bat egiten nuela Helena bazter zedin, aurrera egin nuen; eta eman nuen pauso bat, eman nituen bi eta hiru eta lau, eta, gehien behar nuèn mementoan aire burbuila bat birikaratzen nabaritu nuelako edo, nola itxiko nizkion, bada, ateak aukera hari, behin itxiz gero betiko itxi bainiezazkiokeen!?, jiratu eta honela esan nion:
‎; ama isilik zegoen, bai, baina ez ezpainak mugitu gabe? ez baitut dudarik ama bere letania berariazkoa errezatzen ari zela, azken bolada hartan jakulatoria bakarrera laburbildu zuena: Mater amabilis, ora pro nobis, Mater amabilis, ora pro nobis, materramabiliska beti?
‎Gerhard, baina, mintzatzen zitzaidan politikaz. Baita xake partidetan ere, azken bolada hartan zer esanik ez. Ekialdeko frontean soldadu aleman eta errusiarren arteko adiskidetze espontaneoez mintzatzen zitzaidan, adibidez:
‎Paradisu haren zeru guztiak xake taularen lauki beltz bakarrean sar zitezkeen?! Halakoa baitzen Gerhard, muturreko militante bat, bere etika eta estetika kontzeptuak? azken bolada hartan, marinel baten kapelua zeraman buru gainean, Kielen matxinatu ziren marinelen ohorez edo, muturreraino zeramatzana, nire begietarako barregarri bihurtu arte, barregarria baitzen, zinez, arauzko errege erreginen ordez beste iruditxo haiek ikustea:
‎Emakume alaia zen Susana. Azken bolada hartan tragedia ugari izan genituen orbetarrok, eta emakume hura Regina enean sartzea pizgarri bat izan zen, bizipoza ekarri ziguna, hasieran bederen. Teofilo Maria zuen bere bizitzako heroi, eta heroiarentzat bizi zen, baina gainerakoak ahaztu gabe, nik primerako harremanak nituen berarekin behintzat.
‎Hizketan ari ginen guztiok. Susanaren ama ere bai tartean, Susana hil zenetik noiznahi izaten baikenuen hura Regina enean, etxeko beste bat balitz bezala?, eta aitak bere irudia ikusten zuen, ispiluaren bestaldean. Aita, beraz, gure artean zegoen, baina gugandik urrun, azken bolada hartan ohi zuen bezala. Eta nik aitari begiratu, eta orain xehetasun bati antzematen nion eta orain beste bati; xehetasunez xehetasun osatu nuèn puzzlean, baina, ageri agerikoak egin zitzaizkidan bi kontu?
‎Balorazio ekonomikoko metodoen artean hautaketa esperimentuen metodoa berritzaileena dela ageri da eta aztertutako kasuen arabera azken boladan haren erabilera poliki poliki gailenduz doala ematen du (Pascual, 2007; Hoyos et al., 2008). Adierazitako Lehentasunen Metodoen artean, balorazio kontingentearena baino osoagoa da, eta horrez gain, erabilera balioak zein erabilera ezaren balioak adierazten dituenez, Errebelatutako Lehentasunen Metodoak baino osoagoak ere badira.
‎Hala, bada, amak gogoan behar zituen Mendigorriako gertakariak... horregatik errezatu zituen arrosario hartako letaniak errezatu zituen moduan, isilean, bere baitan bildua, baita arrosarioa zuzentzen zuenak Ama Birjinaren laudorioen zerrendari ekin zionean ere: Sancta Maria, Sancta Dei genitrix, Sancta virgo virginum...; ama isilik zegoen, bai, baina ez ezpainak mugitu gabe... ez baitut dudarik ama bere letania berariazkoa errezatzen ari zela, azken bolada hartan jakulatoria bakarrera laburbildu zuena: Mater amabilis, ora pro nobis, Mater amabilis, ora pro nobis, materramabiliska beti... egun batzuk lehenago ere halaxe aritu baitzitzaidan, biok Regina enean elkarrekin errezatu genuèn arrosarioan.
‎ea arnasketa ariketak egiten nituen, alegia, eta bizikleta zuhurtasunez erabiltzen, eta nik baietz; baina nik banuen amarekin konpontzeko kontu bat, ez bainuen ahaztekoa amak egin zidana, noiz eta Felipe Gastaminzari etxera etortzea eragotzi baitzion, niri ere, bide batez, txistua jotzea eragozten zidala: hura nuen, bai, buruan, eta nola ikusten bainuen amarekiko harremanak hobera egin zuela, era nabarmenean egin ere azken bolada hartan, zirt edo zart egiteko mementoa iritsi zela iritzita, halaxe mintzatu nintzaion mediku jaunari: " Txistu ere egiten dut, noski... baina nik txistua jotzen ikasi nahi nuke, birika indartzeko ariketa ona bada, jakina...";" Horrek ere lagunduko dizu, bai, neurriz bazabiltza" erantzun zidan medikuak, hitzetik hortzera; garaipen txiki handi bat zen hura niretzat, galtzaileari istantean jakinarazi nahi izan niona:
‎" Yo no sé/ qué te diera por un beso,/ ¡ un beso de chocolate!"; eta, burua ezker eskuin mugitzen zuela, jarraitu zuen: " Baina ikusten dut ez dituzula txokolatezko musuak gogoko dagoeneko..."; oihu egin nahi izan nion, baietz eta baietz, azken bolada hartan —ordu bakoitzean, minutu bakoitzean eta segundo bakoitzean— bere txokolatezko muxua besterik ez nuela irrikatzen, baina airea falta izan zitzaidan oihu hura nire baitan biribiltzeko, eta, eskuaz keinu bat egiten nuela Helena bazter zedin, aurrera egin nuen; eta eman nuen pauso bat, eman nituen bi eta hiru eta lau, eta, gehien behar nuèn mementoan aire burbuila bat birikar... " Helena!"; eta Helena ere jiratu, ni nengoèn norabidean bi edo hiru pauso eman, eta halaxe segitu nuen:
‎Gerhard, baina, mintzatzen zitzaidan politikaz. Baita xake partidetan ere, azken bolada hartan zer esanik ez. Ekialdeko frontean soldadu aleman eta errusiarren arteko adiskidetze espontaneoez mintzatzen zitzaidan, adibidez:
‎Emakume alaia zen Susana. Azken bolada hartan tragedia ugari izan genituen orbetarrok, eta emakume hura Regina enean sartzea pizgarri bat izan zen, bizipoza ekarri ziguna, hasieran bederen. Teofilo Maria zuen bere bizitzako heroi, eta heroiarentzat bizi zen, baina gainerakoak ahaztu gabe, nik primerako harremanak nituen berarekin behintzat.
‎Hizketan ari ginen guztiok —Susanaren ama ere bai tartean, Susana hil zenetik noiznahi izaten baikenuen hura Regina enean, etxeko beste bat balitz bezala—, eta aitak bere irudia ikusten zuen, ispiluaren bestaldean. Aita, beraz, gure artean zegoen, baina gugandik urrun, azken bolada hartan ohi zuen bezala. Eta nik aitari begiratu, eta orain xehetasun bati antzematen nion eta orain beste bati; xehetasunez xehetasun osatu nuèn puzzlean, baina, ageri agerikoak egin zitzaizkidan bi kontu... haragiaren porrota ikusten bainuen, argi eta garbi ikusten ere, aurpegiaren alde apalduan, eta errebeldia ezkutu bat beste aldean, harridurak (zinez ote zen bera, Nazario Orbe jaun prestua, ispiluaren bestaldean zegoena?) eta barru barruko gaitzespen batek (errealitate hura ez onartzetik zetorkionak) eragindakoa.
2011
‎Ez gintunan, ez, ezagun berri. Baina azken bolada hartan zuenera maizago joaten hasi gintunan. Heuk esaten hidan, askotan, ostiral arratsaldean, azaltzeko nahi baldin bagenuen larunbatean edo igandean, etxean izango zinetela.
‎Leher eginda zetorren Fontecha. Emakumezkoen kontrako indarkeriaren komisioan zegoenetik asko luzatzen zitzaizkion azken bolada hartan Gasteizko egonaldiak. Patricia egongelako mahai gainean portatila jarrita ari zen lanean, txorten luzeko kopa handian ardo apur bat edan eta bizpahiru gazta ezberdin ogi txigortu berrien gainean igurtzita.
2012
‎–Sandrak ez zidan deitu, hona etortzeko asmorik ez zuelako, eten zion Ixabelek?. Azken bolada hartan Sandra ez zegoen bere onean. Bisitan etortzen zitzaidanean garbi antzematen nion.
‎Eskutitza ez zabaltzeko zorian egon zen Jon. Azken bolada hartan zaborra besterik ez zuen aurkitzen postontzian. Propaganda, ordain agiriak eta doako aldizkari hutsalak.
‎Semea kartzelan aurrenekoz sartua izan zenez geroztik, argazki bana hartuta joaten ziren manifestaldietara eta deitzen zieten ekitaldirik gehienetara. Gartxot ere hasi zen haiekin joaten baina azken bolada hartan biltegiko armairuaren atzean utzia zuen anaiaren argazkia. Lagunik gabe geratu zen, koadrilako guztiek baztertuta (herri txikietako kontuak, ez baita non aukeratu handirik egoten).
2013
‎Plan haren arabera, beraz, talibanak kolaborazionistaz jositako mendiko herri batera sartuko ziren, hura, kosta ahala kosta? hartzeko, azken bolada hartako kolperik handienean.
‎–Ulertzen dun orain zergatik hautsi behar izan dudan zuekin, Talde Antimilitaristarekin, alegia?? , eta, azken bolada hartan aztoratzen zuèn kezkara berriro jotzen zuela, gehitu zuen?: Baina buruhausteak ez ditun hor bukatzen, pentsatzekoa baita, atentatua izan ondoren, errepresioa hasi eta toki guztietara zabalduko dela, baita Talde Antimilitaristaren eremura ere, nahiz eta guk agiri bat idazteko asmoa dugun, ahalik eta argiena, erantzukizun osoa geure gain hartzeko.
‎Halakoetan, burutik pasatzen zitzaion aitona amonak zaharrak zirela eta haiek ere hil zutela noizbait? nahiz eta duda egiten zuen bera izendatuko ote zuten oinordeko, hain urrundu zen azken bolada hartan haiengandik?; eta orduan, halaber, lotsatu egiten zen hura pentsatu izanaz?
‎Albertinak ahalik eta eztien egiten zuen bere egitekoa, baina Dionixiok, tarteka, keinu mingarri batzuk egiten zituen, nabarmenak, zinezkoak ote ziren, edo bere egoa puzten ote zebilen mutila, hutsaren hurrengo sentitu behar zuena eta mimo batzuen beharrean ere egon zitekeena, azken bolada hartan porrotik porrot ibili ostean??; bai, une hartan norbait zela adieraz ziezaiokeen Albertinari: lantegian ez al zen, bada, ordu pare bat lehenago heroi gisa portatu, don Zeledoniok, Dionixiok egin zuèn makurraren aurrean, bere iruzkina egin?. Medikutara joatea onena???
‎Hala, bada, itxi ziren biak Hamzaren gelan; kontatu zizkion Hamzak Faysali azken bolada hartan gertatutakoak; erakutsi zion laut berria, lau hari beltz zituena, eta, errezital laburra entzunda gero, iruzkin bakarra egin zion Faysalek:
‎egun are tristeagoak heldu zitzaizkion Dionixiori. Egia da semea etxean zuela ordurako, baina egia da, halaber, azken bolada hartan sekulako tentsiopean bizi izan zela, harik eta, amaginarrebaren aginduz, medikutara joan, medikuak psikiatraren kontsultara bidali eta honek depresioa diagnostikatu zion arte.
‎Facundo Trebejo Aranbarri Madrilen bizi zen, eta, lantegiko ardura zuzendaritzaren eskuetan lagatzen zuela, hara egin zuen Pedrok denbora baterako, hilabete batzuen buruan eta kontuak ondo egin ondoren, bere erabakia hartu zuen arte: eskopeten negozioa, primeran zihoakiona, milioi askoan saldu, bankuei kreditu batzuk eskatu, eta Abarabako probintziara joan zen, hiriburura. Bisteizera, alegia?, non, iparraldeko hiri inguruan, pabiloi hedatsu bat erosi? azken bolada hartan jendearen ahotan zegoenari ez zitzaion, ez, txarto etorriko herritik kilometro batzuetara urrutiratzea, halako eran, non herrian zuèn etxea ere saldu eta Bisteizera bizitzera joan baitzen, hegoaldeko hiri inguruan txalet eder bat erosten zuela?, lau hilabeteko epean puntako teknologia zutèn makina berriak pabiloira ekarri, eta pistolak, fusilak eta metrailetak ekoizteari ekin zion... baina, batez ere, minak, munduko minarik onenak eta eraginkorrenak, hori bai!?, Afrika eta mundu osoko armada eta kontra armadetan erosle ezin egokiagoak aurkitzen zituela.
‎Paulak, hasieran, pozez hartu zuen ama nagusiaren erabakia, hura Jainkoaren erabakia ere bazelakoan? baina, ama nagusia gelatik irten ahala etorri zitzaion azken bolada hartan buruan zebilkiòn itauna: –Baina benetan ote dago Jainkoa???.
‎Okerrena, hala ere, handik hamar egunera gertatu zen, komandanteak, etsaiari Afganistango erdialdeko eskualdean irabazitako posizioei eusteko, eraso bat prestatu zuenean, hura zelakoan –erasoa– mugak defendatzeko modurik onena. Plan haren arabera, beraz, talibanak kolaborazionistaz jositako mendiko herri batera sartuko ziren, hura –kosta ahala kosta– hartzeko, azken bolada hartako kolperik handienean.
‎Hala, bada, itxi ziren biak Hamzaren gelan; kontatu zizkion Hamzak Faysali azken bolada hartan gertatutakoak; erakutsi zion laut berria, lau hari beltz zituena... eta, errezital laburra entzunda gero, iruzkin bakarra egin zion Faysalek:
‎komando bat antolatzeko, izan ere, dirua zuen... Halakoetan, burutik pasatzen zitzaion aitona amonak zaharrak zirela eta haiek ere hil zutela noizbait... nahiz eta duda egiten zuen bera izendatuko ote zuten oinordeko, hain urrundu zen azken bolada hartan haiengandik...; eta orduan, halaber, lotsatu egiten zen hura pentsatu izanaz...
‎–Ulertzen dun orain zergatik hautsi behar izan dudan zuekin, Talde Antimilitaristarekin, alegia...? –eta, azken bolada hartan aztoratzen zuèn kezkara berriro jotzen zuela, gehitu zuen–: Baina buruhausteak ez ditun hor bukatzen, pentsatzekoa baita, atentatua izan ondoren, errepresioa hasi eta toki guztietara zabalduko dela, baita Talde Antimilitaristaren eremura ere, nahiz eta guk agiri bat idazteko asmoa dugun, ahalik eta argiena, erantzukizun osoa geure gain hartzeko.
‎Ondoren, hiletak eta hileta ondokoak... egun are tristeagoak heldu zitzaizkion Dionixiori. Egia da semea etxean zuela ordurako, baina egia da, halaber, azken bolada hartan sekulako tentsiopean bizi izan zela, harik eta, amaginarrebaren aginduz, medikutara joan, medikuak psikiatraren kontsultara bidali eta honek depresioa diagnostikatu zion arte.
‎Paulak, hasieran, pozez hartu zuen ama nagusiaren erabakia, hura Jainkoaren erabakia ere bazelakoan... baina, ama nagusia gelatik irten ahala etorri zitzaion azken bolada hartan buruan zebilkiòn itauna: " Baina benetan ote dago Jainkoa...?".
‎Albertinak ahalik eta eztien egiten zuen bere egitekoa, baina Dionixiok, tarteka, keinu mingarri batzuk egiten zituen, nabarmenak –zinezkoak ote ziren, edo bere egoa puzten ote zebilen mutila, hutsaren hurrengo sentitu behar zuena eta mimo batzuen beharrean ere egon zitekeena, azken bolada hartan porrotik porrot ibili ostean? –; bai, une hartan norbait zela adieraz ziezaiokeen Albertinari: lantegian ez al zen, bada, ordu pare bat lehenago heroi gisa portatu, don Zeledoniok, Dionixiok egin zuèn makurraren aurrean, bere iruzkina egin –" Medikutara joatea onena..." – eta mutilak erantzun ezin ausartago hura eman zionean:
2014
‎Edana ez zen kezkabide bakarra. Azken bolada hartan Anderrek sarriago deitzen zion. Egunean bi edo hiru aldiz batzuetan.
‎beltzak zuriak baino abilagoak ditun horretan?, erran zion Elisak;. Damutuko zara, adarrak jartzen badizkidazu agure beltz puta horrekin?!?, Anbroxiok?. Baina orduan, halaber, oihu haien gainetik? azken bolada hartan maiz gertatzen zitzaion bezala?, bertze bat entzun zuen Felisak, bere baitaren baitatik zetorrena: –Zoazte biak antzara ferratzera?!?.
‎pintzela, ehuna eta paleta. Txakurra, ordea, ohartu zenean nagusiak paletan pintura urdina bakarrik paratu ziola azken bolada hartan ohi zuen bezala, zaunka hasi zitzaion, protesta bizian, isatsa tente. Beñatek, lehendabizikoan, ez zion ulertu.
2016
‎Gizona ezaguna egiten zitzaion, baina ez zekien zertaz. Berandu ohartu zen Iruñean ikusia zuela azken bolada hartan, berari jarraika, Alvarok kontratatua.
‎Eta bat batean argumentu berri bat erabili zuen. Egia esan ziezaiola eskatu zion Josebari garrasika, azken bolada hartan bere artikulu batzuetan azaldutako iritzi politikoengatik zela dena, ez al zen egia. Horregatik ez ziotela nobela argitaratu nahi.
‎beldur handia ematen zion. Txitxarroak zeraman tipulazko eta bananazko saltsak ere ez zion konfiantza handirik ematen, batez ere azken bolada hartan saltsa guztiei demasa ipintzen ziotelako. Postrerako jogurta, mamia, budina eta gaztazko tarta zeuzkaten.
‎Hango zuzendariak zein proposamen egingo zion zebilkion bueltaka buruan. Ez zizkien oso kritika onak egin azken bolada hartan haiek argitaratutako liburu batzuei. Baina ez zuten zitatuko errieta egiteko, noski.
‎–Joder, tranpa egiten didazuela hasiko naiz pentsatzen?, esan zuen Josebak ahapeka, azken bolada hartan euskal txirrindulariak ez zitzaizkiola sekula tokatzen gogoratuta. Ez zitzaion hika hitz egitea gustatzen.
‎Helenari egoera azaldu eta Vanessarekin etxera joateko esan zion, Joseba zela, ez zuela itxura onik eta gelditu beharra zeukala hari laguntzeko. Helena autotik irten eta gidariaren jarlekuan eseri zen ezer galdetu gabe, oso ongi baitzekien nola zebilen Joseba azken bolada hartan. Bien bitartean, Xabierrek sakelako telefonoa atera eta taxi bat eskatzeko zenbakia markatu zuen.
‎Xabierrek hasperen egin zuen. Azken bolada hartan dena omen zen haren erruagatik, Iratirekin gertatutakoa eta Antxon Bengoetxearen heriotza batez ere. –Lasai, hementxe nago zurekin eta etxera eramanago zaitut?, esan zion maitasunez, baina ez zuen erantzunik jaso, eta ulertu ez zituen gauza gehiago segitu zuen Josebak zezeltzen.
‎Ea zer moduz moldatzen ari zen galdetu zion Iratik. Ondo, baina zeregin gehiegitan sartuta zebilen azken bolada hartan. Argitaletxeari buruzko hainbat gauza kontatu zion, Gabriel Iturberen liburuarena, eta bere tertuliara nola gonbidatu zuen.
‎Baina, orain, Don Beldurren denboratik ateratzear zegoela, bukatua zegoen gezur aroa. Azken bolada hura aztertuko zuen harrokeriarik gabe, eta jokaera berri batez abiatuko zen etorkizunerantz.
2017
‎Haren arnasestuak hodeitxoak osatu zituen aire hotzean. Inspektore-ordea sekula ez zen mehea izan, baina Asiainek inpresioa zuen azken bolada hartan kilo batzuk loditu zela.
2018
‎Oso gizon irekia zen eta bere seme alabekin egotea eta hitz egitea gustatzen zitzaion. Hala ere, azken bolada hartan Iñakiri kostatu egiten zitzaion aitarekin elkarrizketak mantentzea. Gauza gehiegi galdetzen zituen eta bera ez zegoen kontatzeko prest.
‎Ertzaintzak galdetu zidanean azken bolada hartan oso deprimiturik zeundela esan nien. Martarena ez zenuela gainditu artean, oso gaizki pasatzen ari zinela eta gehiegi edaten.
‎Ertzaintzak galdetu zidanean azken bolada hartan oso deprimiturik zeundela esan nien. Martarena ez zenuela gainditu artean, oso gaizki pasatzen ari zinela eta gehiegi edaten.
‎Oso gizon irekia zen eta bere seme alabekin egotea eta hitz egitea gustatzen zitzaion. Hala ere, azken bolada hartan Iñakiri kostatu egiten zitzaion aitarekin elkarrizketak mantentzea. Gauza gehiegi galdetzen zituen eta bera ez zegoen kontatzeko prest.
2019
‎Handik gutxira, Telmok atean jo zuen. Eta, azken bolada hartan ohi bezala, txakurra katez lotu, esku irratia poltsan sartu, eta kalera irten zen Klara.
‎Zirkunstantzia normaletan, Telmok ez zion Txeferi bere gaitzaren berri emango, nola esango zion, bada, lehoi gihartsu batek beltxarga ñoñostiar bati ez zitzaiola instrumentua altxatzen!?, baina, azken bolada hartan, Txeferen gaitza zela-eta, behin baino gehiagotan hitz egin izan zioten elkarri barrutik eta beren baitaren baitatik, tranparik gabe, heriotzaren nolabaiteko presentziak guztiz erlatibizatu balitu bezala ordura arte absolututzat jo izan zituztèn balioak eta jokabideak.
‎ESAITeko kidea zela eta euskal selekzioaren aldekoa, handik hilabete batzuetara libre utzi zuten arren. Bidegabekeria izugarria zen hura, nolanahi ere, baina ez ezohikoa, azken bolada hartan abertzale sentitzen zèn oro baitzegoen susmopean?
‎Genok ulertzen zuen, ongi ulertzen ere, azken bolada hartako lana pikutara joan zitekeela, baita bi bikoteek denbora hartan eraiki zutèn adiskidetasun berria ere, baldin eta erantzun desegoki bat ematen bazuen, baina, aldi berean, ezin jasan zuen Klararen begirada, ez haren interrogatorioa. Eta amore eman nahi zuen, baina ezin amore eman.
2020
‎Pierre pozarren joaten zan" Hektos" enera azken bolada hartan. Egunik illunenak larunbatak eta igandeak zitzaizkion, zeren eta egun horietan Elsa ikusteko aukerarik ez baitzuen izaten.
‎Maiatzaren 6 ean Pierre Linkebeek' en zan, azken bolada hartako aste bukaera guzietan bezela. Ama alargunarengatik egiten zuen hau; baiña, bestetik ere, udaberriarekin zugaitzak berdeturik, hosto berrien usaia egun osoan barrena atsegin haundia izaten zuen.
‎Ez zekien. Ez zuen ezkontzeko gogorik, gizonak bihotzaren erditik gorroto zituelako azken bolada hartan: ez zuen, beraz, alde hortatik ez iñorako eta ez iñolako urratsik egiteko asmorik ondoko hillabeteetan.
Azken bolada hartako ohiturari jarraituz, afari arin bat egin zuen: lata kaxkar bat" tartine" mehe batekin, eta platano bakar bat.
‎Jokinek oso bolada txarra pasatu zuen, eta, egun hartan hobeto ikusi banuen ere, halako tristura sakon bat sumatzen nion begiradan, eta baita hizketan ere. Hiztun bizia zen normalean, baina azken bolada hartan motelago hitz egiten zuen eta mantsoago mugitzen zen.
2022
‎Gau horretan trumoia izatea, horixe zen zeukaten kezka bakarra. Izan ere hain gaugiro ederrak ari zituen egiten azken bolada hartan... Eta, bat batean, ezbehar ikaragarri hura, hildako soldadukidea, loriarik gabe eroria, nekazari mozkor batek asasinatua.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia