|
2000
|
|
|
Louis Lucien Bonaparteren eskuizkribuen bildumaren
|
azken
bost liburukiak otsailaren bukaeran aurkeztu zituzten Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak eta Deustuko Unibertsitateak. Bildumako hogeita sei liburuek Bonapartek aztertutako euskal dialektologiaren edizio kritikoa osatzen dute.
|
|
|
Bildumako hogeita sei liburuek Bonapartek aztertutako euskal dialektologiaren edizio kritikoa osatzen dute.
|
Azken
bost liburu hauek behe nafarrera eta zuberera ikertu dituzte.
|
|
|
%5 handitu da
|
azken
bost urteetan kotxe kopurua Baionan. Bertan dauden 20.000 autoek gero eta arazo gehiago dute lekua aurkitzeko.
|
|
|
Azken urteetan bezalaxe, Euskadiko Guneak bere lekua izango du. Tarregako Antzerki Azoka hego Europan egiten den antzerki feria nagusia da, horregatik
|
azken
bost urteotan Kultura Sailak eta Antzerki Azokaren antolakuntzak itxi duten hitzarmenari esker EAEn ekoiztutako antzerkiak leku berezia du Tarregan.
|
|
|
Eraikin adimendun honetan 185 lagun arituko dira lanean, horien artean 1999 urtearen amaieran ere bertan zeuden 38 bekadun.
|
Azken
bost urteotan Inasmet 139 langile izatetik 185 izatera pasatu da, bekadunak barne (%33ko igoera). Ezin da ahaztu bekadunen prestakuntza jarduerak lehentasun handia duela Inasmeten jardueraren barruan, eta jarduera hori oso ohikoa da 1983az geroztik, Berrikuntza Sustatzeko Teknologi Guneen Fundazioaren laguntza eta lankidetzarekin.
|
|
|
Eraikin berrian egindako inbertsio handiarekin batera Inasmeten teknologia arloko instalazioak eta ekipamenduak eguneratzeko 127 milioiko inbertsioak egin ziren 1999 urtean.
|
Azken
bost urteotan, denetara, 820 milioiko inbertsioak egin dira, enpresen teknologi premiei erantzuteko.
|
|
|
Eraikin zibilei dagokienez, lehenbizi zera esan behar da, Lesakak jauretxe bilduma luze eta oso interesgarria gordetzen duela,
|
azken
bost mendeetako hirigintzaren adibide adierazgarria suertatuz. Horrela, Lesaka zerbaitegatik nabarmentzen bada, bere baserri etxe multzo ederrarengatik da, estilo ezberdinetan eraikitakoak.
|
|
|
Kuotak: emisio denboraren erdia europar jatorriko ikus entzunezko programekin osatu behar da, betiere informatiboak, kirol erretransmisioak, lehiaketak, publizitatea eta teletestua aintzat hartu gabe; gainera, horietako erdiak jatorrizEspainiar Estatuko hizkuntzaren batean egindakoak izan behar dira, eta %10ekoizle independenteena eta
|
azken
bost urteetan egindakoa; halaber, behartuegiten dira telebistak beren diru sarreren %5 film eta telebistarako pelikulaeuroparren produkzioan inbertitzera.
|
|
2001
|
|
|
Eta horrexek eman du oparo fruitu aspaldion.
|
Azken
bost urteotan ia perretxikoen antzera ugaritu dira itzultzen laguntzeko programak.
|
|
|
Orokorrean ona da,
|
azken
bost urteetan poliki poliki berreskuratzen ari da, batez ere Araban, baina askoz hobeto egon liteke. Txikiziorik handienak 70 urteetan gertatu ziren eta leku batzuetan kalteak behin betikoak dira.
|
|
|
Bermeoko merkataritza portuko merkantzia trafikoa %16 hazi zen 2000 urtean, guztira 461.477 tona izan zirelarik, eta 2001eko urte honetan 500.000 tonatik gora izatea espero dute. Euskal portu hau 1996 urtean 302.206 tona izatetik 2000 urtean 461.477 tona izatera igaro da
|
azken
bost urteotan.
|
|
|
Surfean ikusita grabitate zentroa baxuagoa dute, ez dakit zergatik. Baina
|
azken
bost urtetan maila asko hobetu da, eta punta puntako neskek oso maila altua dute.
|
|
|
Literaturan ordea, eta 15.600.000 pezetako aurrekontuari esker, obren egileek eurek ematen dituzte eskolak batzuetan «Idazleak ikastetxeetan» programari esker. Guztira, 75 idazlek parte hartzen dute eta 290 bisitaldi egingo dituzte aurten,
|
azken
bost urteetan baino %26 gehiago. Hala ere, 151 ikastetxe programatik kanpo geratuko dira.
|
|
|
|
Azken
bost urteotan ugaztun eta hegazti mehatxatuen portzentaje osoan aldaketa esanguratsurik izan ez den arren, espezie batzuk arrisku handiagoko kategoriara pasa izanak argi adierazten du arazoa larrituz doala.
|
|
|
|
Azken
bost urteotan gutxienez ordenagailuak soinu txartelez horniturik ohi datoz: elementu horri esker, CD konbentzional batek bezainbesteko kalitatea, bederen, ematen dute.
|
|
|
|
Azken
bost urteetan ikastetxean lan egin duten irakasleen portzentajea hartzen da ikastetxe bateko irakasle talde egonkorra neurtzeko.
|
|
|
Ikastetxe bat egonkorra da zentzu honetan pertsonalaren %75
|
azken
bost urteetan plantilan egon denean.
|
|
|
|
Azken
bost urte hauetan() populazioaren jatorri etnokulturalaridagokionez zenbait aldaketa izan dira, batez ere Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
Ordura arte, behi eroen gaitza animalien osasunaren arazo esklusibotzat hartzen zen.
|
Azken
bost urteotan, kasuen etengabeko jarioak eta datu epidemiologikoekiko kezkak eraginda, azaleratzen ari den gaixotasun hau ohiko protagonista bihurtu da gaurkotasuneko orrialdeetan. Erresuma Batuan atzeman da kasu kopururik handiena:
|
|
|
Behi haragiaren kontsumoa nabarmen jaitsi da Espainian, 2000ko azaroan," behi eroa" izendatu zutenetik.
|
Azken
bost urteetako joera beherantz joan da nabarmen, eta jaitsiera hori autonomia erkidego bakoitzean islatu da, nahiz eta batzuen eta besteen artean aldeak egon.
|
|
2002
|
|
|
Kostata baina, emeki emeki, gela elebidunak zabalduz joan ziren.
|
Azken
bost urteotan, berriz, «aurreiritzi» hura nolabait gainditu da eta poliki garatu da irakaskuntza elebiduna. Familiako euskararen transmisioa galtzen zela oharturik, kontzientziatze gisako bat eman bide da bertako herritarren artean.
|
|
|
Era jakin batekoak garela uste izan arren, gure bizitzako
|
azken
bost edo hamar urteei begira jarrita ikusiko dugu gertatu diren gertaeren aurrean izan ditugun jokaerak nola aldatu diren.
|
|
|
Flotari dagokionez, Batzordearen iritziz, gaur egun Europako Batasunekoflota «handiegia da» eta
|
azken
bost urteotan Europako Kontseiluak ezarririkomurrizketa planek eraginkortasunik eduki ez dutela uste du. Hala, flota %3 gutxituda, baina aurrerapen teknologikoei eta dirulaguntzei esker ustiakuntza handitu eginda.
|
|
|
Hala, batez besteko jaitsiera, termino korronteetan, %3, 12koa izan zen 2000n erregistratutako batez besteko prezioekiko, eta %5, 94koa, termino konstanteetan.
|
Azken
bost urteetan, tarifa elektrikoen batez besteko prezioa %18, 37 jaitsi da termino arruntetan eta %30, 85 termino konstanteetan. Murrizketa horiei esker, etxeko nahiz industriako kontsumitzaileen tarifetan, Espainiako elektrizitatearen prezioak Europako Batasuneko herrialde baxuenetakoak izan ziren beste urte batez.
|
|
|
Azterketa horretan, “berotegi efektua” delakoak Txinan izango dituen ondorioak aztertzen dira, baina Lurraren batez besteko tenperatura 5,8 gradu igo dela aipatzen da. Meteorologo txinatarren arabera, kontinenteko itsasertzean egindako neurketek
|
azken
bost hamarkadetan itsasoaren maila etengabe igotzea ekarri dute. Azken urteetan, erritmo hori bizkortu egin da, eta gaur egun 2,6 milimetrokoa da urtean.
|
|
|
“Johannesburg era etortzeko hegazkinera igotzear dauden estatuburuak ezin dira alegatu Kyotoko helburuak lorezinak direla, sektore pribatuak eta enpresek ezin baitituzte bete” esan zuen Remi Parmentierrek, Greenpeaceko Nazioarteko Politikako zuzendariak. Charles Nicholsonek, BP petrolio taldearen aholkulariak,
|
azken
bost urteetan co2 aren emisioak %10 murriztea lortu du, eta hauxe azaldu zuen: “enpresa batek ingurumen zehapenei aurre egin behar badie herrialde batean, baina ez beste batean, horrek desabantailak ekar ditzake konpainien artean”.
|
|
|
Helburu hori duela hamaika urte ezarri zen, eta “benetako kimeratzat” hartu da, Ramón y Cajaleko Hepato Hesteetako Transplante Unitateko koordinatzaileak azaldu zuenez. Ospitale horren eta La Paz en arteko lankidetza 1991n hasi zen, baina
|
azken
bost urteetan izan dira aurrerapen nagusiak transplante mota batean, zeinak bizirauteko berme gutxi baitzituen, errefusatze indize handiagatik. Yolanda Quijano Ramón y Cajaleko heste transplanteetako programaren arduradunak esan zuen hestea eta haren infekzioak hobeto ezagutzeak eta garapen farmakologikoak aukera terapeutiko sendagarri gisa aurkeztea ahalbidetzen duela, elikadura parenteralaren aurrean.
|
|
|
Polizaren datua aseguratuak berak eta bere konpainiak bakarrik ezagutzen dutenez, SINCOri atxiki gabeko edozein pertsona edo konpainia gure datuekin egitea saihesten da. Datuak hilez hil eguneratzen dira, eta historiako
|
azken
bost urteak batu daitezke. 2000ko azaroan hasi zirenetik, hura eraikitzeko ahalegin handia egin behar izan dute aseguru etxeek, sistema informatikoetan aldaketa handiak egin baitituzte fitxategiarekin lotzeko eta sinkronizatzeko.
|
|
2003
|
|
|
|
Azken
bost urteotan egin dituen gogoeta poetikoak bildu zituen Juan Kruz Igerabidek 2002ko Kritika saria eskuratu zuen" Mailu isila" poema liburuan. Hiru zatitan banaturik dagoen ibilbidea da berea.
|
|
|
Mesede egingo lieke etxebizitzaren bat lortu nahi dutenei, zeren eskaintza handiagoa eta prezio merkeagoak izango bailituzkete. ...tza azken urte hauetan edo burbuilaren garaian eskuratu dutenei urriagotu egingo litzaieke ondarea, gutxitu egingo bailitzaieke eraikinaren balioa eta, aldi berean, berdin berdin pagatu bailukete hipoteka osoa »hau da, inolako balio aldaketarik gertatu ez balitz bezala» Horrelakoen etxebizitzek askoz balio txikiagoa izango lukete leherketaren ondoren, eta, hain zuzen ere, burbuila immobiliarioak
|
azken
bost urteotan erositakoetan izango luke eragin handiena. Bosturteko aldi horretan etxebizitzak edo eraikinak espekulatzeko erosi dituztenetara igarota, hots, denbora baten buruan garestiago saltzeko asmoz eskuratu dituztenetara pasatuta »ez dira gutxi, gainera», litekeena da haien ondareak erositako prezioa ere ez egitea merkatuan, eta, bestalde, eskaintza handiagoa tarteko, saltzeko zailtasunak izatea.
|
|
|
Zifra potolo horrek, gainera,
|
azken
bost urteetan %54 garestitu dela adierazten du, 1998ko azaroan aldizkari honek oso hipotesi berdintsu batekin egindako azterketaren arabera (kontuan hartutako hiri batzuk ez ziren orain hartu direnetakoak), Estatuan hileta moduzko bate egitearen gastua 156.000 pezetakoa zen, hau da, 940 euro.
|
|
|
Ugaztun horiek kostatik urruntzeko, “pote txikiak erabili dira, eta hegazkin batek hegan egingo du bihar arte, hondartzara itzultzen ez direla egiaztatzeko”, esan zuen Lindek. Zona hau baleen hilerri bihurtu da
|
azken
bost urteotan. 1998an, 300 baleko talde bat salbatu zuten, eta ezin izan zituzten erreskatatu.
|
|
|
Espainiako turistek inportatutako malariaren kasuak bikoiztu egin dira
|
azken
bost urteetan
|
|
|
Txosten horren arabera, kutsadurak, arrantzak eta uraren tenperatura igotzeak gutxitu egiten dute 2.000 kilometro luzeko koral hesi hori osatzen duten 2.600 arrezifeen osasuna; munduko handiena da, Queensland Estatuko ekialdeko kostarekiko paraleloa. Itsasoaren tenperatura igotzeak
|
azken
bost urteetan korala zuritzea eragin du. Beren sisteman sartzen diren elikagaiek eta sedimentuek aldaketak eragiten dituzte, bereziki lurretik hurbilen dauden arrezifeetan.
|
|
|
|
Azken
bost urteetako garestitzea jasanezina dela uste dute
|
|
|
Ingresatuta dagoen ospitaleko zuzendari Tang Xiaopingen arabera, “gaixoari hamar egunetan eman dakioke alta.
|
Azken
bostek ez dute behin ere eztul egin”. Tangek ukatu egin zuen gaixoaren andregaiak gaixotasunaren zantzuak dituela, baita bi astetik gora koarentenan egon ondoren gaixoarekin harremanetan egon diren 81 pertsonak ere.
|
|
|
Lan eskerga egin da sektorean irakasleriaren prestakuntzaren arloan eta material didaktikoen sorkuntzan, administrazioen aldetik aparteko laguntzarik jaso ez badute ere. Azterketa hau ezin dugu bukatu
|
azken
bost urte hauetan Espainiar Estatuaren aldetik pairatu behar izan dugun jazarpen gupidagabea aipatu gabe. Horren ondorioak gaur egun nabarmenak dira eta sektorearen parte handi bat baldintzatu egiten dute.
|
|
2004
|
|
|
Aste bat eta bost aste bitarteko denboraldia igarotzen dute Donibane Garaziko Garazikus antzokian hainbat artistek
|
azken
bost urteetan Garazikus elkarteak garatzen duen Artista topaketak ekimenaren baitan. Antzerkilariek, kantariek edota musikariek tarte hori dute ikusgarri edo obra bat sortzeko ikusleei eskaini aurretik.
|
|
|
Hainbat eragileen lana dela medio klabe estrategiko politikoak aldatu dira, eta egoera politiko orokorrak bake norabidean bultzatzen gaitu.
|
Azken
bost urteetan ez dugu indar politikoen aldetik hainbeste proposamen zehatzik jaso, alderdi sozialistarena barne. Eta hori funtsezkoa da.
|
|
|
Mundua zabala bezain ugaria delako, herrialde bakoitzaren esperientzia eta gorabehera historikoak bestelakoak izan direlako, ñabarduraz jositako puzzlea agertuko litzaigukeelako. Dena dela,
|
azken
bost mendeotan munduaren atarramentuak ezagutu duen barne logika etengabeari erreparatuz, puzzlea osatzen duten piezen arteko hartu emanetan halakoxe lotura hari zeken eta zikoitz bat hauteman dezakegula esango nuke. Halakoxe gain hartu beharra, halakoxe nagusikeria.
|
|
|
16 Irudia: Jack Delano, FSAko bezero baten alaba, Green County, Georgia, 1941
|
Azken
bost ahapaldiak: Jeffrey ren lanaren (1999) 8 kapitulua
|
|
|
Hala adierazten du WWF/ Adena erakunde ekologistaren txosten batek, atzo Dibertsitate Biologikoari buruzko Hitzarmenaren VII. Konferentziaren (CDB) esparruan aurkeztu zenak, otsailaren 20ra arte Kuala Lumpurren (Malaysia). Txosten hori egiteko, WWF/ Adena erakundeko zientzialariek, Munduko Bankuarekin eta Babestutako Guneen Munduko Batzordearekin lankidetzan, munduko 34 herrialdetako 200 bat basoren jarraipena egin dute
|
azken
bost urteetan. Lan honen ondorioek erakusten dutenez, babestutako basoetan gehien errepikatzen diren arazoak “indigenen eta herrietako eskubideen urraketa, legearen planifikazio, jarraipen eta aplikazio falta —gehienetan ez dira zigorrak aplikatzen— eta aurrekontu funtsen falta dira”.
|
|
|
Telemedikuntza, e osasuna izenaz ere ezagutzen dena, komunitate zientifikoaren parte handi baten interesa pizten duen diziplina da, eta Espainian izugarri zabaldu da, joan den martxoan Madrilen egin zen Osasunaren Informatikako Nazioarteko VII. Biltzarrean azaldu bezala.
|
Azken
bost urteak jauzi kualitatibo handia izan dira mundu erdiko osasun sistemetan. Izan ere, Kanadan, esaterako, zibermedikuntza dagoeneko martxan dagoen eskualdean, pazienteen ospitalerako joan etorrien kopurua %40raino murriztu da.
|
|
|
Félix Alañón oftalmologoak eta Miguel Alañón eta Asunción Martínez otorrinoek, Manuela Cárdenas medikuarekin batera, nabarmendu dute Jiengo klinikan aplikatzen duten teknikaren bidez tanta anestesikoekin bakarrik egin daitekeela ebakuntza. Laserra
|
azken
bost urteetan erabili dute, hiru urtetik laurogeita hamar urtera bitarteko 120 paziente tratatzeko. Esku hartze horien arrakasta oso handia izan da, %90era iritsi baita.
|
|
|
Palacios doktorearen iritziz, emakume hauek “badakite, baina arazoa da ez dutela dakitena betetzen”. 4.676 emakumek egin zuten azterketatik ondorioztatzen denez, 1.856 emakumek bakarrik erabili zuten pilula
|
azken
bost urteotan. Horietatik% 62,8k ez du metodo antikontzeptibo hori lotzen, baina% 50,9k nahiago luke astean beste tratamendu bat eman.
|
|
|
Thai Broiler Associatonen datuen arabera, herrialdeak ekoizpenaren %90 esportatzen du, hau da, 981 milioi euro. OIEk bildutako zifren arabera,
|
azken
bost hilabeteetan 216 agerraldi berri eta 270 mila hegazti suntsitu dira, nahiz eta beste iturri batzuek zifra handiagoak eman. Nolanahi ere, egoera horrek krisi nazionala ekarri du.
|
|
|
Komunikazio horri “Mugikortasun jasangarria: Perspektibak” izeneko txostenean,
|
azken
bost urteetan arlo horretan lortutakoaren balantzea egiten zen, eta hurrengo laurtekoan() landu beharreko gai garrantzitsuenak planteatzen ziren. Dokumentu horretan, ekintza hauen alde egiten zen:
|
|
|
Bestalde, ogi, pasta eta zereal kontsumoak %31 egin du behera, eta antzeko zerbait gertatu da esnearekin (%23) eta haragiarekin (%11). Patatei, lekaleei eta barazkiei dagokienez, beherakada nabarmena izan zen 1998ra arte (%36), eta
|
azken
bost urteetan kontsumoa areagotu egin zen (%5, 7). Antzeko zerbait gertatzen da olioarekin:
|
|
|
Dieta eraginkorra den arren, esan zuen Martinezek bizi kalitateak kalte handia egiten duela, eta, beraz, ikertzaileak saiatu dira sakontzen zer pazientek erantzun diezaioketen ondoen entzimaren (tetrahidrobiopterina) kofaktorearen dosi altuekin tratamendu alternatiboari. Terapia horrek emaitza onak eman ditu
|
azken
bost urteetan, eta epe luzera gaixoen ia %70entzat izan liteke eraginkorra, eta horrek nabarmen hobetuko luke haien bizi kalitatea, Martínezen arabera.
|
|
|
Alemania, Austria, Belgika, Danimarka, Eskozia, Espainia, Finlandia, Frantzia, Gales, Holanda, Ingalaterra, Irlanda, Ipar Irlanda, Polonia, Portugal, Txekiar Errepublika, Suedia eta Suitza.
|
Azken
bost urteotan, salmonelaren aldaerak dibertsifikatu egin dira Europan 1998az geroztik, Salmonella enteritidis gisa berretsitako 178.983 kasu erregistratu dira Enter net sareko herrialdeetan. Kasu kopurua garrantzitsua denez, herrialde bakoitzean aldakortasun handia egon daitekeen arren, hobe da proportzioetara jotzea, eta horrek datuak sinplifikatu eta konparazioa ahalbidetzen du.
|
|
|
Nahiz eta pentsa genezakeen gero eta solidarioagoak garela eta babesgabeenen arazoak konpontzen gehiago murgilduta gaudela, azken urteotan GKE batean lan egitea erabaki duten boluntarioen kopurua ez da handitu, CONSUMER eroski k egindako 100 GKEri buruzko Gida Praktikoa eguneratzeko egindako konparazioaren arabera.
|
Azken
bost urteotan, GKE gehienek ez dute etengabe edo denbora librean boluntarioen kopurua handitu: 1999an, aztertutako 100 GKEen artean, 353.135 boluntario zeuden, eta 2004an 356.062 boluntario.
|
|
|
Bestalde, ikerketak erakusten du Espainiako GKEak ere ez direla orain dela 5 urte baino independenteagoak: finantziazio publikoak GKEen diru sarrera guztiekiko duen proportzioa, batez beste –
|
azken
bost urteotan – %58tik %56ra igaro da. 1999 urteaz geroztik boluntarioak galdu dituzten erakundeen artean dago gehien dituena:
|
|
|
Zutik geunden, bata besteari deseroso begira. Emakumeak
|
azkenean
bostekoa luzatu zidan, lekuz kanpo zirudien keinu behartu batez.
|
|
2005
|
|
|
Horrek horrelaxe segitzen du eta, egun ere, desberdintasun ugari dagoen arren zortzigarren eta bederatzigarren hamarkadetako migrazioen artean edo, areago,
|
azken
bost urteotan gertatu direnen artean, batez ere, babes gabeziaren ondoriozko zailtasunak beti beti antzekoak direnez, aurreneko uneetan babesa agertu eta laguntza emateko premia lehenesten da.
|
|
|
Teknologiaren aurrerakuntza mantsoak eta proiektuen koste erraldoiak geldiarazi dituzte
|
azken
bost urteotan sorturiko proiektuak ere baina geroz eta gobernu eta enpresa gehiago ari dira inbertsioak egiten honelako energiaren ikerkuntzan, baliabide energetikoen gabezia eta poluzio alorreko arazoak murriztea xede hartuta eta teknologiaren aurrerakuntzek sostengaturik, energia berriztagarriak biziki eraginkorrak izan daitezkeela jabetu baitira.
|
|
|
Zordunak, hirugarren edukitzaileek zein gainerako interesdunek egin ditzaketen erreklamazioei dagokienez, Hipoteka Legearen 132 artikuluaren
|
azken
bost lerrokadetan xedatutakoa bete behar da, artikulu hori aplikatzeko modukoa den heinean.
|
|
|
Gehiago sakondu gabe, arrazoi bat aurkitzen diogu jarrera honi: Italian bizi izan zen
|
azken
bost urteetan arduratu zela hizkuntzalaritzarekin, hots,
|
|
|
Izan ere, autonomoen %80 inguruk gutxieneko oinarriaren arabera kotizatzen du txostenean. Langile horien batez besteko kotizazioa %40tik gora hazi da
|
azken
bost urteetan, eta hileko 900 euro inguruan dabil, Erregimen Orokorreko langileen ia 1.300 eurotik urrun. Madrilen (540,42 euro), Euskal Autonomia Erkidegoan (536,24 euro) eta Asturiasen (507,46 euro) daude autonomo altuenen batez besteko pentsioak.
|
|
|
Sindikatuaren iritziz, gorakada hori gizarte desberdintasunaren “oinarrizko ardatza” da, eta, beraz, administrazioen arteko koordinazio handiagoa eskatzen du prezioen igoera kontrolatzeko.
|
Azken
bost urteotan EBko inongo herrialdetan ez da eraiki Espainian adina etxebizitza. Sindikatuak uste du beharrezkoa dela kolektibo behartsuenak erosteko eta alokatzeko zuzeneko laguntzak handitzea, lurzoru publikoaren erabilera sustatzea babes ofizialeko etxebizitzak (BOE) eraikitzeko eta adinekoentzako eta minusbaliatuentzako eraikinak zaharberritzea.
|
|
|
Uztailaren amaieran, datu ofizialen arabera, 2.301 pertsonak zuten eragina herrialde osoan, hau da, iaz garai berean baino %12 gehiagok. Gainera,
|
azken
bost urteetan 5 eta 9 urte bitarteko haurrak izan dira kaltetuenak, eta 2004an 2.000 inguru izan dira. La Libertad, San Vicente eta Usulután departamentuetan, “Aedes aegypti” eltxoko larba haztegiak fumigatzen eta suntsitzen ari dira; izan ere, dengea eragiten du, eta aztertutako etxeen %8, 4an dago, baina segurutzat jotzen den muga %4koa da.
|
|
|
Arazo horiek “Delta” ekaitz tropikalak eragindako kalteen ondorio dira. Lan neketsu eta neketsua hasteko, Irletako gizarteari gogorarazi behar zaio Endesak Kanariar Uharteetara 2.088 milioi euro bideratzea aurreikusten duela aldian, hau da,
|
azken
bost urteetan baino %59, 7 gehiago. Horrek erakusten du Artxipelagoarekin duen konpromisoa, Kanariar Uharteetako zazpi muturretatik hain zalantzan dagoena “Delta” igarobideak sortutako egoeraren ondoren.
|
|
|
Bestalde, 18 eta 25 urte arteko gazteen portzentajea aztertuta,
|
azken
bost urteetan lizentziaturetan atzerakada (%3, 6) ikusi da, baina gainerako ikasketetan gehitu (%37) egin dira, batez ere Arkitektura eta Ingeniaritza Teknikoetan.
|
|
|
Marcoren hitzak gogoratzean, Erroma etorri zitzaion burura, Erroman elkar ezagutu zuten eguna. Apirileko egun eguzkitsu batean, Fontana de Trevi aurrean, Zeziliarekin artearen ederraz gozatzen eta
|
azken
bost hilabeteetako planek benetan merezi izan zutela aitortzen zeudela.
|
|
|
Eiki larrua salbatu zuen, baina ez luzerako, ezen handik sei hilabetera, Baionako auzitegiak Etxarri legezko likidazio bidean jarri zuen. Hargatik, grebak iraun zuen
|
azken
bost asteetan izugarriko barne biolentziaz ekin zuen Rogerrek. Hark zion Etxarri lantegiaren ondoko aterpeari su eman eta, lanerako eskubidearen aldeko manifestaldian Mattinen saihetsean agertu zen arren, eta suprefeturaren parean langileak bildu zirenean, bera zen polizien aurka edozer autikitzeko trebeena.
|
|
|
Nire fitxa zeukaten, xehetasun guztiekin: bazekiten idazlea nintzela, bazekiten zer idazten nuen, nire prentsa artikuluen berri zehatza zuten, jakiteagatik, bazuten
|
azken
bost urteetan unibertsitatean sinatu nituen manifestuen berri ere. Unión Obrera aldizkariko elkarrizketa batean esana nuen behin," gustuko ditudan poetak behin eta berriz irakurtzen ditut, haiek azken juizioan nire defentsa presta dezaten", baina hortik eternitate osoa Aureliano Buendia edo Oliveira bihurturik pasa nahi izatera, ez zegoen ba aldea!
|
|
2006
|
|
|
hain denbora gutxi ematen digu bizitzak »denbora gutxi, zoritxarrez», jabetzen garenerako berrogeita hamar urte ditugu, gauza asko egin nahi ditugu… baina astirik ez, ordea. Nik, hamar urtean egin ez nuena, eginahalean saiatuta ere,
|
azken
bostean egin dut. Eta, diot nik, ze poz nire herriarentzat, Venezuelarentzat, hasiera hasieratik lagundu izan balidate nire bidean!
|
|
|
Hamabost urte daramatzat bizikletan eta
|
azken
bost urtean jaso dut uzta, Vladimir Goloubevekin hasi nintzenetik. Zorionekoa ni!
|
|
|
Horretarako Antarktikoaren ekialdeko bederatzi txori espezieren ailegatze data eta arrautzen jartze data aztertu dituzte. Datu hauek 1950 urteaz geroztik jasota daudenez, ikusi ahal izan dute
|
azken
bost hamarkadetan txoriek batez beste 9,1 egun gehiago behar dutela euren bizitokietara ailegatzeko eta 2,1 egun gehiago arrautzak jartzeko.
|
|
|
Beste batzuek, ordea, Euskal Herriko kontsumitzaile elkarteetara edota Arartekoarengana jotzen dute. Hain zuzen,
|
azken
bost urteetan erakunde hauetara jo duten herritarren kopurua bikoiztu egin da.
|
|
|
Ikerketa ildoak soziolinguistikaren gai batzuk biltzen ditu(
|
azken
bost urteko lanak baino ez dira aipatuko):
|
|
|
Banatzailearen marka zurietan ezarritako konfiantza asko hobetu da (5,6 puntutik 6,1 puntura igo da
|
azken
bost urteotan).
|
|
|
Jatetxeetan konfiantza handia du (6,6); janari azkarra ematen dutenetan, berriz, ez du sinesten:
|
azken
bost urteotan konfiantzaren hobekuntza hutsaren hurrena izan da: 3,3 puntutik 3,4 puntura pasatu da.
|
|
|
|
Azken
bost urte hauetan Espainian gas naturalak eta butanoak hamar eztanda eragin dituzte, 27 pertsona erail eta ehun lagun baino gehiago zaurituta.
|
|
|
Estatu espainiarrean Bidezko Merkataritza urteko %16, 9 haziz etorri da
|
azken
bost urteotan, Setem Federazioko Bidezko Merkataritza Espainian, 2006 urtekarian agertu denez.
|
|
|
Datu bat zinez adierazgarria da:
|
azken
bost urteotan txakolin ekoizpena bikoiztu egin da.
|
|
|
Gatzontziak garai gozoagoak izan zituen, eta, gaur egun, une mikatzak igarotzen ditu.
|
Azken
bost urteotan, munduko gatz salmentek %17 murriztu dute fakturazioa. Gatzak arteria hipertentsioaren prezipitatzaile gisa duen ospe txarra eta arrisku kardiobaskularra erosketa saskietan sartu dira.
|
|
|
Groenlandiako glaziarren urtze erritmoa bikoiztu egin da
|
azken
bost urteetan
|
|
|
Groenlandiako glaziarrek Atlantikoan deskargatzen duten izotz kantitatea bikoiztu egin da
|
azken
bost urteetan, “Science” aldizkarian argitaratutako azterlan baten arabera. Horrek esan nahi du berotze globalaren ondorioz itsasoaren maila igotzeko gaur egungo aurreikuspenak motz geratzen ari direla.
|
|
|
Hala, 15 eta 30 minutu artean irauten du ebakuntzak, eta zirujauak garezur barrunbeetan barrena “nabigatzen” dira garun bentrikuluak, likido zefalorrakideoaren metaketa eragiten duten buxadurak kentzeko. Hogei bat haur
|
Azken
bost urteetan, hidrozefalia buxatzailea duten 14 urtetik beherako 20 haur operatu dituzte neuroendoskopia erabiliz Malagako Ama haurren Ospitalean. Horrela, burezurra eta peritoneoa lotzen dituzten balbulak jarri behar izan zaizkie, buruko gehiegizko likidoak kentzeko.
|
|
|
Energia eraginkortasunean aurrerapauso horrek etxeen balioaren %1eko gainkostua eragingo du, gutxi gorabehera, Espainiako Sustatzaileen eta Eraikitzaileen Elkarteak (APCE) kalkulatu duenez.
|
Azken
bost urteotan Administrazio Zentraleko eta eraikuntza sektoreko teknikariak hartu dituen CTEk, Etxebizitza Ministerioaren arabera, eraikinen kalitatea hobetu, haien segurtasuna eta erabiltzaileen osasuna bermatu eta ingurumena babestu nahi du. Testuaren beste berrikuntza aipagarri bat eraikin handi guztietan (hotelak, bulegoak, ospitaleak, etab.) instalatu beharra da. suteak itzaltzeko sistema automatikoa.
|
|
|
Erabiltzaileek egindako kontsulta eta erreklamazioen kopurua %57, 8 igo da
|
azken
bost urteetan
|
|
|
irakaskuntza akademiak(% 7,9), etxeko konponketak(% 4,73), konpainia elektrikoak(% 3,82), aseguru etxeak(% 3,69), laguntza teknikoko zerbitzuak(% 2,8), urrutiko salmentak(% 2,38), elikagaiak eta edariak(% 2,35) eta bidaia agentziak(% 1,4). Erreklamazioek gora egin dute CEACCUren arabera, kontsumitzaileen kontsulta eta erreklamazio kopuruak %57, 8 egin du gora
|
azken
bost urteetan, eta 2001ean erregistratutako 10.839 galderetatik 2005ean kontabilizatutako 17.110 erreklamazioetara igaro da. Hala ere, hamarretik bitan bakarrik jarduten du erabiltzaileak bere eskubideak ezagutzen, eta datuak ematen ditu bere kexak aurrera egin dezan.
|
|
|
abiadura, azelerazioa, balaztak, erabilera bolantearena eta segurtasun uhala erabiltzea. … (r) en kaxa beltzak bezala hegazkinek, EDRek, istripu baten inguruabarrak berreraikitzeko aukera ematen dute Hegazkinen kaxa beltz famatuekin gertatzen den bezala, EDRek berreraikitzen uzten dute istripu baten inguruabarrak gertatu ondoren, egunkari bat gordetzen dutelako talka egin aurreko
|
azken
bost segundoetan. General Motors en modelo guztiek kaxak dituzte beltzak 2004az geroztik, baita Ford asko ere.
|
|
|
Bainulari asko ez dira konturatzen arriskutsua dela uretan ausarkeriaz murgiltzea. Toledoko Paraplegiko Ospitale Nazionalak ohartarazi du murgilketak direla
|
azken
bost urteetan zentroan tratatutako muin lesioen %5aren kausa. Hori dela eta, zuhurtasunez jokatzea komeni da igerileku batera, ibaira edo itsasora botatzeko orduan.
|
|
|
Aurten, bi pertsona sartu dira ospitale honetan muineko lesioekin, uretara oker botatzeagatik.
|
Azken
bost urteotan 46 lagun artatu ditu arrazoi horrengatik. Errehabilitazioko eta Barne Medikuntzako profesionalen arabera, istripu horiek zentzuzko arau batzuei jarraituz prebeni daitezke eta urperatzeen arriskuez jabetzen dira.
|
|
|
Jasangarritasunaren Behatokiak argitaratutako txosten baten arabera, urbanizatutako lurraldea %30 hazi da, batez beste, 1987 eta 2000 bitartean (%63 Murtzian, %50 Valentziako Erkidegoan eta %41 Balearretan), eta 2.000 kilometro karratu ditu, Gipuzkoako lurralde osoaren antzeko azalera.
|
Azken
bost urteetako datuak kontuan hartu gabe, eraikuntza gehien hazi dela uste baita, 200.000 hektareatik gora (bakoitzak futbol zelai baten eremua hartzen du) nekazaritzatik hirira igaro dira. Alacant, Malaga eta Valentzia dira perspektiba okerrenak dituzten probintziak, ia ez baitago urbanizatu gabeko lurrik itsasoaren lerrotik kilometro batera baino gutxiagora.
|
|
|
Hala ere, gertaera batzuek energia panoramaren protagonista bihur ditzakete:
|
Azken
bost urteotan petrolioaren prezioen igoera ikusgarria izan da, eta goranzko joera erakusten du. Upelak 70 dolar inguru ditu, eta adituek diotenez, da 60 dolarretik behera jaitsi, duela hamarkada bat baino gehiago 20 dolar ordaintzen ziren arren.
|
|
|
Hala ere, duela hamahiru urtetik, Takashi Shojiren turismo agentzia dute Bartzelonan, lapurretei aurre egiteko prest dagoen itzultzailea. 1993tik Barcelona Information Centre-ren buru dela,
|
azken
bost urteotan lapurreta aldatu egin dela ohartu da Shoji. “Asko gutxitu da Bartzelonan japoniarren eraso kopurua, eta aldatu egin da lapurren nazionalitatea eta haien metodoa”, azaldu du.
|
|
|
Duela urte batzuk Texasko kardiologo ezagun batek emandako epai horren arabera, arrautzak, esnea eta behi haragia dira giza dietako kolesterol iturri nagusiak, eta, hedaduraz, planetako morbilitate eta heriotza tasa nagusia eragiten dutenak, hau da, bihotz hodietakoa. Amildu ordez, bromatologoek, albaitariek eta elikadurako industrialariek,
|
azken
bost urteotan, tortillari buelta emateko formula bilatu dute, eta bihotzak babesteko gai diren esneak, arrautzak eta haragia kontsumo handiko merkatura aurkezteko. Inork ez daki arazoa ez dela hainbeste elikagai horien izaera, baizik eta herrialde askotako eguneroko dietan hartzen duten proportzio zentzugabea.
|
|
|
Ibilgailuen fidagarritasuna %75 handitu da
|
azken
bost urteetan
|
|
|
), zulaketak, abio sistemaren akatsak eta erregai falta. Bateria da arazo iturri nagusia, autoaren motorraren eta pneumatikoen aurretik Nabarmentzekoa da
|
azken
bost urteetan gasolinarik gabe geratu diren gidari espainiar asko (%2, 9), hau da, 735.000 baino gehiago. Segmentuka Ibilgailu motaren arabera, lur eta monobolumen guztiak dira fidagarrienak.
|
|
|
Datuak 2004 eta 2005 urteetan bildu dira, errepideko 260.000 laguntzaoinarrituta. Espainiako ehun gidaritik hiru gutxienez behin geratu ziren gasolinarik gabe
|
azken
bost urteetan Lanak Europako merkatuko 78 eredu hartu ditu kontuan. Oinarri estatistiko sendoa bermatzeko, urteko 10.000 matrikulazio baino gehiago egin dituzten eta hiru urtean aldaketa nabarmenik izan ez duten ereduak bakarrik hartu dira kontuan.
|
|
|
Iturri horrek erreformatutako etxebizitzen kopuruaren proportzio bera gehitzea ekarriko du. Espainiako etxebizitzen %49, 9
|
azken
bost urteetan berritu ziren, eta horrek ez du eragotzi espainiarren %42k uste izatea bizi den higiezina tarteko puntu batean dagoela, hau da, edukitzea gustatuko litzaiokeenaren eta ordaindu dezaketenaren artean, txostenaren arabera. Bestalde, espainiarren %9 ez dago batere gustura bere etxearekin.
|
|
|
Habearen ustez, udal zerga, tasa eta zerbitzu publikoak Udalak" gizarte politika" egiteko aukera egokia dira, baina" ez da horrela gertatzen". Atzo, astelehena, prentsaurrekoan azaldu zutenez, Udalak
|
azken
bost urteotan tasak" gehiegi igo" ditu. Tasen inguruko azterketa egin du Habeak:
|
|
|
Nik Precisak baino titulu gehiago ematen dut, 300 bat gehiago, baina joeretan berdintsu gabiltza. Precisaren datuetan ere
|
azken
bost urteotan ez dago jaitsierarik. b) Tiradaren eboluzioan dago gakoa. 2000 urteko euskal liburuaren batez besteko tirada 2.900 bazen, 2004an 2.211 da.
|
|
|
Alde horretatik, oso ezkor nago. Egia da
|
azken
bost zazpi urteotan ibili behar izan dudala arrisku batekin, eta ahalegin handia izan da. Jokatu dut eta galdu egin dut.
|
|
|
Info7 sortu izana, martxan egotea, pozteko moduko albistea da.
|
Azken
bost urteotan, oso euskara gutxi aditu ahal izan dugu Interneten. Kantu batzuk, irratsaio zenbait... baina ezer gutxi gehiago.
|
|
|
Era horretan, gaiari hainbat ikuspuntutatik begiratu diote adituek: Europan ikasle etorkinei eskaintzen zaien hezkuntza politika;
|
azken
bost urteetan hazten ari den ikasle etorkinen multzoa euskal hezkuntza sisteman integratzeko antolatutako zenbait programa eta egitasmoren helburu eta balioak; ikasle etorkinen eskolatzean eragiten duten baldintzapenak eta sortzen diren desberdintasunak; ikasle etorkinak, euskararen ikaskuntza eta ama hizkuntzak; ikasle etorkinak eta hezkuntza sistemako hizkuntz ereduak... Ezbairik gabe, hainbat ertz ditu gaiak, ikusi dugunez.
|
|
|
Euskarari dagokionez,
|
azken
bost bat urteotan abiatu ezin den iraultza baten erdian bizi gara. Zantzu asko daude hori baieztatzeko baina Iruña Veleiako aurkikundeak de facto erabakigarriak bihurtu dira.
|
|
2007
|
|
|
Bere bizian musikaren garrantzia handia izan da eta beretzat kantak oroitzapenak dira. Horregatik
|
azken
bost urtetan mota desberdinetako 1300 abesti bildu eta lehengo astean Kantak gogoratuz liburua aurkeztu zuen.
|