|
2000
|
|
|
Baina, erran bezala, Iruñeaz kezkatu dena ez da egile bakarra izan, anitz baizik. Eta hemen dugu, bertze adibide erranguratsuren gisa, Gabriel Biurrun jauna, harridura sorrarazten duen idazle oparoa eta duela hagitz guti bere lana berriz ere argitaratu ahal izaiteko hemengoak nola konpondu diren ezagutzeko zortea eta beta
|
azken
hogeita hamar urteetan bertze mundutik izan duena.
|
|
2001
|
|
|
Monet margolariak bere bizitzako
|
azken
hogeita hamar urteak bere lorategia pintatzen eman zituela jakitean. Asko inpresionatu ninduen horrek.
|
|
|
Del lugar al no lugar" liburua. Bertan agertzen da egileak
|
azken
hogeita hamar urtetan egindako hausnarketa pertsonala, leku/ espazio fisikotik hasiz, espazio materiagabea bultzatu duen teknologia berrien bidetik etorritako ez lekuaren errealitatean murgildu arterainokoa: irrati arteko obrak, bideoa erabiltzen dutenak eta abar.
|
|
|
Erran gabe doa hau ene ikusmoldea dela, neronenidazkintzaren esperientzia subjektiboaren ondorioa, eta ez duela zientifikotasunerakopretentsio izpirik. Halarik ere, honetaz guztiaz mintzatzera gonbitatu nauen EliTolaretxipi eskertzekoa dut, Iparraldeko literatura
|
azken
hogeita hamar urtehauetan, euskarazko entziklopedien orrialdeetarik gai gisa, airoski kentzen delako, eta, ene iritziz, ezabatze hutsa baino gehiago merezi duelako.
|
|
|
|
Azken
hogeita hamar urteotan, batez ere laurogeikoetan, anitz ikertu da emaztesortzaileen izatea euskaraz eta Euskal Herrian: batetik, historian zehar euskarazzein erdaraz, emaztearen gainean?
|
|
2002
|
|
|
XX. mende hasieran, euskal literatura abiada polita hartzen hasi zenean, bat batean eten egin zen, Gerra Zibila piztu zenean. Badirudi,
|
azken
hogeita hamar urte hauetan, berriro ere martxa ederra hartzen hasi dela gure literaturgintza, eta hori seinale ona da. Honek ekarriko baitu orain arte ia landu ez diren hainbeste generoren loraldia... baldin eta literaturaren inguruan irakurle kopuru finko bat segurtatuko duen industria sendotzen bada(...)»
|
|
|
Ikasleen eskaera, beraz, asetu gabe geratu da iakasu guztietan. Hala ere, modu batera edo bestera, euskarak aurrerapen nabarmenaegin du gure unibertsitate sarean
|
azken
hogeita hamar urteotan.
|
|
|
Lurrak ur gezako espezieen %54 galdu du
|
azken
hogeita hamar urteotan
|
|
|
Alde horretatik, Planeta Bizia Indizea (IPV) Lurreko basoen aberastasun naturala eta ur gezako eta ozeanoetako ekosistemak neurtzeko baliagarria da.
|
Azken
hogeita hamar urteetan,% 35 inguru izan da IPV. Ur gezako espezieetako murrizketa bereziki dramatikoa izan da: batez beste, 195 espezie gutxiago bizi dira munduan, eta ibai eta hezeguneetan bizi diren hegaztiak, ugaztunak, narrastiak, anfibioak eta arrainak.
|
|
2003
|
|
|
Iruñeko saioek Egin egunkariaren orri ugari bete zituzten, eta antzeko zerbait esan daiteke Anaitasuna eta Herria aldizkariei buruz, baita Deia egunkariari buruz ere, Iruñeko lehen urteetan.
|
Azken
hogeita hamar urteetako Euskal Herria ikertzen ari garen irakasle euskaldunok gutxitan aitortu dugun zorra dugu komunikabide horiekin, urte askotan egin duten lan eskerga dela eta. Prentsa hori arakatzeko, Ainhoa Ortuondoren laguntza izan dut.
|
|
|
Era berean, eskertzeko laguntza eman digute Jakin eta Argia aldizkarietakoek, argazkiak eskuratzeko emandako erraztasunagatik. Lanerako erabili ditudan idazkiak inolako aldaketarik gabe ekarri ditut liburura; gure gaurko irizpideen arabera egitura okerrak izan arren, bere horretan utzi ditut, denok baitakigu zein izan den euskararen bilakaera
|
azken
hogeita hamar urteetan.
|
|
|
Gauza bera gertatzen da Eusko Jaurlaritzak edo beste erakunde publiko batek egindako kulturaren kudeaketa ezagutu nahi denean. Euskal Herriko
|
azken
hogeita hamar urteetako historian pertsona eta talde askok hartu du parte, modu batera edo bestera, batzuetan ardura garrantzitsuak zituztela. Baina, ezer gutxi dakigu haiek egindako lanaz eta harturiko erabakien eta jarreren arrazoien inguruan.
|
|
|
Hiru eredu alderatzen ditugu aldi berean, merkatu segmentuen, marken eta kontsumoaren arabera eta eredu bakoitzaren energia eraginkortasunaren arabera bila ditzakegu. Trafiko Zuzendaritzak (DGT) argitaratu duen azterlan baten arabera,
|
azken
hogeita hamar urteotan autoek% 90 murriztu dituzte atmosferara egiten dituzten emisio poluitzaileak. Motorren eraginkortasun hobeari, katalizatzailearen nahitaezkotasunari, erregaien fintze hobeari edo elektronika sartzeari esker, besteak beste, 70eko hamarkadan fabrikatutako automobil batek 20 kotxe kutsatu ditu.
|
|
|
Eta zer da zuzen irabazi duzuena?
|
Azken
hogeita hamar urteotan irakurtzen dudana kontuan edukiz, euskara galtzen joan da zuen herri eta hirietan. Euskararen eta fusilaren ezkontzak euskararen muinetik urruntzen ditu jendeak behin betiko.
|
|
|
Borrokarik ezean, ez zen segur aski deus izanen gure herrietan. Alta, gure errealitatea ikertzean, argi da
|
azken
hogeita hamar urteotan euskara adibidez galdu dela. Funtsean, borroka armatuaren inguruko eztabaidek gainerako euskal gaien garapena ito dutela onartzekoa genuke.
|
|
|
Zaldibiarraren kritikak beti bide horretatik doaz. Behin eta berriz dioenez,
|
azken
hogeita hamar bat urtean (1790eko hamarkadatik, beraz) euskal dantzak galtzen ari omen dira, horien ordez estilo fran  tses, italiar edo ingelesekoak ari baitira nagusitzen (bereziki" Baltseoa" eta Europa osoan zabaltzen ari den Fandangoa
|
|
|
|
Azken
hogeita hamar urteotako ibilbide soziolinguistikoan hainbat hizkuntz asmo zapuztuta gelditu dira, gure eskarmentu falta zela medio, susmatu ezin genituen zailtasunek oztopatuta.
|
|
2004
|
|
|
Erlazio zuzena topatu dute Afrikako belarjaleen haragiaren kontsumoaren eta arrantza kantitatearen artean, Ghanan Justin Brashares eta lagunek
|
azken
hogeita hamar urteko datuekin egindako ikerketan. Science aldizkarian argitara emandako artikuluan, arrantza gutxi egin den urteetan belarjaleen harrapaketa hazi egin dela adierazi dute, baina bien arteko oreka beharrezkoa da, gehiegizko arrantza egiteak ere hainbat arrain espezie desagertzeko arriskuan jar baititzake.
|
|
|
I970eko hamarkadaz geroztik zienlziaren eta teknologiaren irudi publiko eta akademikoarenaldaketaren testigu gara. Alde batetik,
|
azken
hogeita hamar urteotan zientziak eta teknologiak erosio prozesu moduko bat jasan dute, tzan ere, zientziak galdua du jada IndustriaIraukzan bereganatu zuen ziurtasun irudia. Teknologiak ere galdu du mende hasieran] urrun makina zela medio lortu zuen izaera ongilea.
|
|
|
Ondorioa ezin zen negatiboagoa izan: Estatu Batuetan obesoen hazkundea bikoiztu egin zen
|
azken
hogeita hamar urteetan. Gaur egun, 285 milioi estatubatuarren %60k gehiegizko pisua du.
|
|
2006
|
|
|
«1
|
Azken
hogeita hamar lan-egunetako alokairu kredituek lehenespena izango dute gainerako kredituei begira, nahiz eta kredituok bahi edo hipotekarekin bermatuta egon, baldin eta euren zenbatekoak ez badu gainditzen lanbidearteko gutxieneko alokairuaren bikoitza.
|
|
|
1) Konkurtso adierazpenaren aurreko
|
azken
hogeita hamar lan egunetakobidearteko gutxieneko alokairuaren bi alokairuen ondoriozko kredituak, lankoitza gainditu gabe.
|
|
|
Bristish Medical Journalen argitaratutako azterlan baten arabera, gizonezkoen espermatozoideen batez besteko kopurua %45 jaitsi da berrogeita hamar urtean. Espainian, adituek diotenez,
|
azken
hogeita hamar urteotan batez beste 336 milioi espermatozoide zeuden eiakulazioagatik 1977an, eta 258 milioi 1995ean. Arrazoiak Disruptore endokrinoek hormona sistemaren funtzionamendua oztopatzen dute eta ugalketa anormaltasun larriak eragin ditzakete.
|
|
2007
|
|
|
1
|
Azken
hogeita hamar lan-egunetako alokairu kredituek lehentasuna izango dute gainerako kredituen aurretik, bai eta bahi edo hipotekarekin bermatutakoen aurretik ere, baldin eta kreditu horien zenbatekoak ez badu gainditzen lanbide arteko gutxieneko alokairuaren bikoitza.
|
|
|
Gipuzkoan,
|
azken
hogeita hamar urteotan, egunkari nazionalak egon dira; Gipuzkoan egon dira kokatuta, baina ez dira egunkari gipuzkoarrak izan. Hemen, Diario Vasco egon da, eta azken hogeita hamar urteotan monopolioa lortu du.Jendea hain ohituta dago formatu horretara, ezen, azkenean, fikzio bat sortu dela: Gipuzkoa hor islatzen dena dela sinestea.
|
|
|
Gipuzkoan, azken hogeita hamar urteotan, egunkari nazionalak egon dira; Gipuzkoan egon dira kokatuta, baina ez dira egunkari gipuzkoarrak izan. Hemen, Diario Vasco egon da, eta
|
azken
hogeita hamar urteotan monopolioa lortu du.Jendea hain ohituta dago formatu horretara, ezen, azkenean, fikzio bat sortu dela: Gipuzkoa hor islatzen dena dela sinestea. Beraz, udal bateko ustelkeria kasubat salatuz ateratzen bagara, nire aitak ere esaten dit:
|
|
|
Hori dela eta,
|
azken
hogeita hamar urteotan zientzialariak eta politikariakzientziaren hautemate sozialez arduratuak dabiltza. Kezka hori primerako ardurateoriko eta politiko bilakatu da.
|
|
|
Hala ere, esan zuen ez duela dimititzeko asmorik, eta adin txikiko batzuen osasuna defendatzeko borrokan jarraituko duela, “alkohola kontsumitzeak kalte larriak eragiten baitizkie, ebidentzia zientifikoak erakusten duenez”. Elena Salgadok adierazi zuen 14 eta 18 urte bitarteko gazteen %65ek asteburuetan alkohola kontsumitzen duela, eta %34 gutxienez behin mozkortu dela
|
azken
hogeita hamar egunetan, eta esan zuen alkoholak adingabeengan eragiten dituen kalte neurologikoak helduengan baino larriagoak direla. Ardoaren sektorea Nekazarien, ardandegien eta nekazaritzako kooperatiben ordezkariekin araudi berrian ardoak jaso behar zuen tratamenduari buruz egindako negoziazioak hautsi ondoren hartu zen erabakia.
|
|
|
Ekitaldiko arduradunei galdeturik ezin izan ziguten erantzunik eman azaltzeko zein zen azken orduko aldaketaren arrazoia.EGUNEKO ESALDIAK… (…) Justiziaz eta solidaritateaz ari naiz.Juztiziazkoa eta gizalegekoa baita eskuzabaltasunez eta asmo bikainez erantzutea bizitza osoa lanean eman duzuenoi, bizitza osoa familiari eskaini diozuenoi eta, azken batean, gure gizartea eraikitzen ibili zaretenoi. Zuekin zorretan ginen.Markel Olano, Gipuzkoako ahaldun nagusia. (…) Atzera begiratzen dudanean,
|
azken
hogeita hamar urteetan egindako lanari alegia, zuen aurrean pozik baino ezin dut azaldu, pozik gure nagusiei zor genien arretak eta zaintzeko premiak sorturiko erronkaren aurrean guztiok, guzti guztiok, jakin dugulako behar besteko mailan erantzuten, adostasun osoz.Jose Antonio Pérez Gabarain, Andoaingo alkatea. (…) Andoaingo egoitza berri hau gune ireki bat da; bertan, arreta integrala e...
|
|
|
14.458 euskal atsotitz eta espainolez, ingelesez eta latinez nola esaten diren agertzen da honetan. Gotzon Garatek
|
azken
hogeita hamar urteotan egindako lana, hain zuzen ere.
|
|
|
Ero batek besterik ez luke egingo. Jakin dezazun, gure alderdiari mailegu ezin merkeagoak eman dizkio banku horrek
|
azken
hogeita hamar urteetan, eta batzuetan alderdiak itzuli ere ez ditu egin. Zalantzarik gabe esan diezazuket ez zirela doako maileguak.
|
|
2008
|
|
|
Egunkariaren itxieran, kasu.
|
Azken
hogeita hamar urteotan hainbeste mobilizazio izanda, baliabide hori agortu da. Gizartearen ekimena ahul ikusten dut.
|
|
|
Mila deabru, nik erakutsiko diat zuzen ibiltzen! Nire parean jar hadi, eta laster haiz hi ere
|
azken
hogeita hamar urteotan makina bat gizon jatorrek bukatu duten tokian: belazurrunetik zintzilik batzuk, arraio demonioa!, beste batzuk kareletik behera botata, eta denak arrainentzako jaki.
|
|
|
baino areago,, edozein zientziaz, administrazioaz, hez kuntzaz jardun beharrean? aurkitu da euskara mende honetan zehar, eta bereziki
|
azken
hogeita hamar urteotan. Eta Euskaltzaindia hasieratik jabetu zen horretaz.
|
|
|
|
Azken
hogeita hamar urteko euskara idatziaren goraldi horren aurretik, eta gero parean ere, egutegiek lan duina egin dute gure sukaldeetan euskara irakur zedin, duina eta zabala, egunerokoa eta, oro har, etenik gabea.
|
|
|
sekularizazioa, hain zuzen. Santu izenak eta erlijio kutsuko izenak alde batera uztea Euskal Herrian
|
azken
hogeita hamar urteetan bizi izan den sekularizazio prozesu gogorraren eskutik etorri da. Toponimiak hartu du neurri batean, erlijioak betetzen zuen izen harrobiaren papera.
|
|
|
Hala, inguruko floraren eta faunaren egoera hobetzea lortzen da, eta uholde edo higadura kasuetan kalte handiagoak saihestea. Jorge Olcina Alacanteko Unibertsitateko Azterketa Geografiko Erregionaleko katedradunak azpimarratu du
|
azken
hogeita hamar urteetan inguru desegokietan eraiki dela, hala nola ubideen inguruetan edo barnealdean bertan, uholde ezegonkorretan eta abarretan, eta horrek hondamendi naturalen arriskua nabarmen handitu duela. Ingurumen Ministerioaren arduradunek liburu bat aurkeztu dute” Ibaiak lehengoratzea.
|
|
|
Israelen eta palestinarren arteko gatazkari irtenbidea eman beharra berretsi du Laukoteak, hitzak obratzea oso zaila dela nabarmendu da, baina,
|
azken
hogeita hamar urteotako ahaleginetan.
|
|
|
Errepide Mapa eta Annapolisko konferentzia izan dira Israel eta palestinarren arteko gatazkari irtenbideak emateko azken ahaleginetatik bi. Aurretik, baina, beste saio asko egon dira, batik bat
|
azken
hogeita hamar urteotan.
|
|
|
Nafarroa Garaikoak, salbuespenak salbuespen, eta behartzeak behartze, Francoren alde borrokatu ziren 1936ko gerran, eta Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoakoak Frantziaren alde gerra guztietan. Faxismoaren aurka Euskadiren izenean borrokatzeak eman zion hitz horri itzala eta begirunea, eta abertzale guztiek erabili zuten, lapurtarrek eta zuberotarrek barne, zentzu politikoan, hortxe berrogei bat urtean, baina
|
azken
hogeita hamar urteetako bilakaera politikoak hitz horren adiera bestelakotu du, eta EAEra eta kasik alderdi batera murriztu dute. Horregatik daukate segur aski 165 futbolari horiek atzerakoitzat atzera berriz Euskal Herritik Euskadira egitea.
|
|
|
Xabier Makazagaren liburuak (La Red. El tormento en la España Constitucional, Txalaparta) ez du Guantanamo edo Abu Graib hizpide,
|
azken
hogeita hamar urteetan Estatu espainoleko polizia etxeetan torturak izan duen bilakaera baizik. Harrigarria da tortura kasu askoren inguruko gorabehera eskandalagarriak zeinen ahaztuta genituen, zigorrak gogortzeko behin eta berriro legeak aldatzen dituen Estatuak zenbaten eta zenbaterainoko zigorgabetasuna pilatu duen.
|
|
|
Euskara eta euskal kulturaren garapenerako baliabideak nabarmen hazi dira
|
azken
hogeita hamar urteotan. Euskal gizartean sustraitutako eta sendotutako egiturek euskalgintzaren esparru guztia betetzen dute gaur egun, dela euskararen eta euskarazko irakaskuntzarena, dela euskal kulturaren arlo ezberdinena, dela hedabideena.
|
|
|
|
Azken
hogeita hamar urte hauetan, euskalgintzaren sail ezberdin horietako egiturak garatu egin diren neurrian, hasiera haietako elkartasuna, ahaidetasuna, atxikimendua, kemena... murriztu edota ia erabat galdu ere egin dira. Argi gera dadila:
|
|
2009
|
|
|
Jokin Mayo, Lezoko Institutuko zuzendariak Kontseiluak sortutako Euskalgintzaren mapaz Berrian esanak: " Harriduraz, ikusi dut Lezon,
|
azken
hogeita hamar urteetan euskalgintzan, euskararen berreskurapen eta normalizazioa lortzeko herriak izan eta dituen eragile indartsu eta eraginkorrenak ez direla agertzen. Ez Lezo Herri Eskola, ez Lezo Institutua, ez Haur Eskola.
|
|
|
Aspaldiko metodoak hartu eta asko izugarri findu dituzte teknikak eta ezagutzak
|
azken
hogeita hamar urteetan; hain da lan espezializatua, ebakuntza kirurgikoen neurrira jarriak daude zaharberritze prozesuak.
|
|
|
Alde handiarekin, Nafarroa da bertsolari txapelketa gehien antolatu ohi dituen herrialdea,
|
azken
hogeita hamar urteotan urtero ospatu baitu. 1936 urtea aipatu ohi da Nafarroako Bertsolari Txapelketen abiapuntu gisa.
|
|
|
Iluntze horretan, garrantzia izan dute aerosolek, baina erregai fosilak erretzean sortutako kedar partikulak eta sulfatoak izan dira erantzule nagusiak. Europan soilik garbitu da zerua
|
azken
hogeita hamar urteetan. Ikerketa honek 2005ean Science aldizkarian argitaratutako beste biren kontrakoa esaten du.
|
|
|
Trena heldu zenean zirtak joan ziren bazterretara. . Metro zerri hau holaxe ezagutu dut
|
azken
hogeita hamar urte hauetan, madarikatu zuen Gregoryk.
|
|
|
Harritu egingo litzateke.
|
Azken
hogeita hamar urteetan ez baita etxe honetan Carmenen izena aipatu ere egin.
|
|
|
Amesgaizto bat izan nuen bart gauean: Carmenen izena idatzita zuen hilobiari hitz egiten nion, eta
|
azken
hogeita hamar urteetan esan gabeko guztiak esaten nizkion, hustu arte. Kontua da ez dudala gogoratzen zer esaten nion.
|
|
|
Hitz egiteari utzi genion arte. Ez diogu elkarri hitz egin
|
azken
hogeita hamar urteetan, eta azkenaldian pentsatzen hasia naiz adinarekin harrotasunak ere indarra galdu duela noizbait, besopeko azala bezala zintzilik geratu zaigula inoiz, biguna, eroria. Askotan pentsatzen dut hori, baina bat batean harrotasunak dei egiten dit sabeletik, sastada eginez, eta atzera eginarazten dit.
|
|
|
[10 07 46 00]
|
Azken
hogeita hamar milioi urteotan Indiako
|
|
|
Guztiz eztabaidatua izan da diru politikaren garrantzia ekonomialarien artean
|
azken
hogeita hamar urte hauetan. Zein puntutaraino da garrantzitsua diru politika inflaziorako, hazkunderako, enplegurako?
|
|
|
10 Argudioetako bat da AHTk hazkunde ekonomikoa eta ongizate soziala ekarriko dituela. Baina
|
azken
hogeita hamar urteok besterik aditzera ematen dute: lan errentaren eta kapital errentaren arteko tartea handituz doa, eta hazkunde ekonomikoak eta ongizate sozialak bide desberdinak hartu dituzte [ikus:
|
|
|
|
Azken
hogeita hamar urteotan, irakaskuntzan, oro har, eta unibertsitatean, bereziki, hainbat ahalegin gauzatu dira sinboloen egokitzapena bideratzeko eta finkatzeko. Horren lekuko da EIMA plangintzaren barruan azken bi urteotan buruturiko mintegia, zeinean «zientzia eta teknikarako euskara arautzeko gomendioak» aztertu eta adostu diren, ahal bezain laster argitaratzeko asmoarekin.
|
|
|
Bigarrenean, Andaluziako Parlamentuak Manuel Jose Garcia Caparros, 1977ko abenduaren 4an poliziak balaz eraildakoa, Andaluziako seme kutun izendatu zuen. Orduan, herritarren aldetik
|
azken
hogeita hamar urteotan egin diren eskaera etengabeak hor egon arren, gure lurreko instituzioek zergatik ez dute deus egin gertaera haiek argitzeko, haien ondorioei ordaina emateko eta, orobat, justizia egiteko. Zergatik egin daiteke beste erkidegoetan hemen inoiz egin ez dena?
|
|
|
|
Azken
hogeita hamar urteotan, PPk euskara desagertzera jokatu du; eta PSOEk berreskurapena eragoztera, EAJren laguntzarekin. Ondorioa, aginte publikoen jardun arautzaile eta suspertzaile eskasa; eskubide indibidualen babes eraginkorrik eza; erakundeek ez dute hizkuntz eskubide kolektiboen defentsa politika tinkorik erakutsi; euskalgintzarekin elkar lan urria bideratzea eta, sarritan, aurka ere jotzea.
|
|
|
Horiek dira, nire ustez,
|
azken
hogeita hamar urte hauetatik atera beharreko irakaspen nagusiak, eratu behar den gune independentistak hasiera beretik burutu ditzan. Helburua da euskalduntze prozesuaren hazkunde global jasangarria lortzea, eta, erakundeen, enpresen eta herritarren beharrak betetzea, bi belaunaldiren barruan, euskaldun eleaniztunez osatutako Euskal Herri euskalduna iristeko.
|
|
|
Egia da, baina egoera honetatik inork uste baino emaitza baikorragoak lortzeko aukerak sor daitezke. Ez da ohiko giro politikoa izango,
|
azken
hogeita hamar urte luzez bizitakoa, baina orain, ikusi eta ikasitakoak ez errepikatzeko zorian egon gaitezke.
|
|
|
Pertsona direnez gero berez dagozkien eskubideetatik harantzago, kontuan izan behar dugu neurri handi batean geure premia berriak asetzera eta gure gizarte honek dituen hutsune berriak betetzera datozela hona etorkinak. Euskal Autonomia Erkidegoak,
|
azken
hogeita hamar urtean? 2006ra arte zehatz esanda?, hogeita bederatzi urtez azpiko 441.000 biztanle galdu ditu, eta 30 urte bitartekoak, aldiz, %33 gehitu dira. Lehen baino erruz gehiago dira, halaber, hirurogeita bost urtetik gorako herritarrak.
|
|
|
Euskal literaturaren kalitateak asko irabazi omen du
|
azken
hogeita hamar urteotan, eta hori esaten denean idazleak baizik ez dira aipatzen. Letren sistemak, oso baita elitista?
|
|
|
Testu honetan, Albert Borgmannen pentsamenduaz baliatuz aurkeztuko dut gaia. Borgmann filosofoa dugu —Alemanian jaioa—, eta
|
azken
hogeita hamar urteetan teknologia ikertu du fenomeno sozial, etiko eta politiko gisa. Borgmannen pentsamendua filosofia garaikidearen tradizio fenomenologikoan dago errotuta.
|
|
|
Iragarri honek ez du —agian! — nehor sinestean harrapatuko... argi baita Etxekoparren broma bat dela. Alabaina, umorearen gibelean zerbaiten salaketa ere bada eta hau da pastoralak
|
azken
hogeita hamar urte hauetan bizi duen lehia zorrotzaren ustezko gehiegikeriak. Izan ere, urtero pastoral bat badelarik —batzuetan gertatu izan da ere bi izatea—, jakin behar da egutegia 2016 arte finkatuta dagoela gaur egun!
|
|
2010
|
|
|
Baina nola sortu da eta handitu da zor publikoa? Alde batetik, sarrerak murriztu dira
|
azken
hogeita hamar urteetan. Bereziki, zerga sisteman izan den aldaketa neoliberal itzelaren bidez. Enpresei, aberatsei zergak gutxitu zaizkie (edo zerga batzuk kendu, edo zerga portzentajea gutxitu, edo fundazioen bidez saihestu); zerga korrupzioa izugarri handitu da, eta gobernuek ezikusiarena egin dute; zerga lehiakortasuna (zerga gutxien eskatzen den lekuetara eramanez multinazionalen egoitza fiskala), edo zerga saihesteak eta zerga paradisuak... izan dira zor publikoa handitzearen arrazoi nagusietako batzuk.
|
|
|
2 euSKara BiziBerriTzen ari da honenbestez, bada, ukazioaren ondotik, baieztapen batekin hasi nahi nuke idazlan honen bigarren atala: euskara biziberritzen ari da.
|
azken
hogeita hamar urteotako euskararen kronika, hazkunde baten kronika da, ezbairik gabe. oro har, eta iparraldean izan ezik, hazi eta indartu egin da euskararen presentzia gizartean, nabarmenki euskal autonomia erkidegoan, eta motelago, oso apal, nafarroan. hori da ikerketa soziolinguistikoek erakusten dutena, bai euskal herriko iV. inkesta Soziolinguistikoak, bai euskal autonomia erkidegoko iV. Map... besteak beste, herritarren gogoa euskara hauspotzea izan delako, herri aginteek autogobernua euskararen zerbitzura jarri dutelako, euskarak puntako babes ofiziala izan duelako, hizkuntza politika eraginkor bat garatu delako, gizarteko hainbat arlotan sorturiko elkarteek euskara bultzatu dutelako, eta, oso bereziki, oinarrizko kontsentsu politiko batetik abiatu ginelako, nahiz eta —paradoxikoa dirudien arren— ez dugun kontsentsu hori behar beste zaindu edo hedatu elebitasunak aurrera egin ahala.
|
|
|
(ikus amonarriz 2009; arnaut 2010). bestetik, mahai inguruetan konpromisoaren auzia sarri irten da. ondoko ideiak aipatu dira:
|
azken
hogeita hamar urtean jaitsi dela, zelan aldatu den, gazteek ez daukatela euskararekiko konpromisorik aipatu diren ideiak dira. gazteei konpromiso falta leporatzea ere sinplekeria izan daiteke, batez ere, orain dela hiru hamarkada behar zen konpromiso mota eskatzen bazaie, garai hura eta oraingoa ez direlako bat bera. baina helduek zer hartzen dute konpromisotzat, zer espero dute gazteengandik?
|
|
|
Aurten 30 urteurrena beteko dute Brit Sariek eta sari bereziak emango dituzte, esaterako,
|
azken
hogeita hamar urteetako emanaldi eta disko onena: Bee Gees, Spice Girls eta Paul McCartney daude izendatuta esaterako, baita Coldplayren A rush of blood to the head eta Phil Collinsen No jacked required.
|
|
|
Aurten 30 urteurrena beteko dute Brit Sariek eta sari bereziak emango dituzte, esaterako,
|
azken
hogeita hamar urteetako emanaldi eta disko onena: Bee Gees, Spice Girls eta Paul McCartney daude izendatuta esaterako, baita Coldplayren A rush of blood to the head eta Phil Collinsen No jacked required.
|
|
|
|
Azken
hogeita hamar urteotan, egun bakoitzaren luzera zehatz
|
|
|
batera edo bestera mugitzen dira sarri, aitzitik, eta ereduen garapen kontua mugimendu horren emari izan liteke maila batean edo bestean. Hala izan da
|
azken
hogeita hamar urtean, eta aurrerantzean ere hala izango dela (edota, gutxienez, hala izan litekeela) pentsatzea da arrazoizkoena.
|
|
|
HAMABOSGARREN MENDEAN Pasaiako portuaren egiteko nagusia ontzigintza izan zen. HAMAZAZPIGARREN MENDEAN merkantziak bideratzen zituen kolonietara. HEMERETZIGARREN MENDEAN, portua modernizatzen hasi zen eta HOGEIGARREN MENDEAN industria astunak eragindako trafikoa hartu zuen. Mende berean, itsas zabaleko arrantzak urrezko garaia izan zuen, baina
|
azken
HOGEITA HAMAR urteetan gainbehera izan du.
|
|
|
Burujabetza ongizate handiagoa da. Herri honetako bizi kalitatea etengabe hobetu da
|
azken
hogeita hamar urteetan. Eta hori burujabetza esker izan da horrela, erabakiak geure kabuz hartzeko ahalmena dugulako, egunetik egunera handiagoa.
|
|
|
Gure hizkuntza berreskuratzearen alde lan egiten dut, horretan sinesten dudalako.
|
Azken
hogeita hamar urte hauetan, abertzaletasun demokratikoak lideratu duen prozesuak euskara normalizazio bidean jarri du. Herria ordezkatzen duten euskal instituzioetan izan dugun erantzukizunetik egin dugu lan hori, baina talde lana izan da, herri honetako gizon eta emakume askoren, gehienen lana.
|
|
|
Sustraietan oinarrituz berritu behar da.
|
Azken
hogeita hamar urte hauek erakutsi digute Euskadin autogobernuak, burujabetzak, ongizatea esan nahi duela. Herri gisa gure nortasunean sakontzea loturik dago giza garapen iraunkorra lortzearekin; hala izan da, hala da, eta hala izango da bihar ere, areago oraindik.
|
|
2011
|
|
|
Alegia, gazteak alokairuko etxebizitzarik gabe geratzen badira, errekurtsoa jarri duten bizilagunen erruz izango dela. Aurpegia behar du, Udalaren
|
azken
hogeita hamar urteotako etxebizitza politika ikusita, etxebizitza arloko miseriak herritarrei leporatzeko. Udal agintariak izan dira eraikitzaileen negozio baldintzei men egin eta zarauztarrak kale gorrian utzi dituztenak, ez herritarrak, ez Kortazar inguruko bizilagunak.
|
|
|
" Herrialde garatua da gurea.
|
Azken
hogeita hamar urteotako gure politika biolentzia praktikatu duen eta babes politikoa duen mugimendu batekin garatu duena. Horrek Estatuaren baitan erreakzio gaiztoak sorrarazi ditu.
|
|
|
Aracilek aspaldiko 1979 hartan idatzi zuenaz jardungo gara eta gutxi gorabehera
|
azken
hogeita hamar urteotan gertatu denarekin konparatuko dugu.
|
|
|
Horren erakusgarri xume bat da Jakin aldizkariak hurrengo urteetan Euskal Unibertsitateari eskaini zion tarte txikia. Monografikoki gaia beste bitan baino ez du tratatu
|
azken
hogeita hamar urte baino gehiago hauetan394 Horietan ere, gabezia bera antzematen da: Euskal Unibertsitatearen aldeko adostasun eta proiektu bateratu baten falta.
|
|
|
Horregatik, egoera haietan normala ez den zenbait neurrik zentzu osoa du hemen. Hainbat eginbeharretarako hizkuntza agiria eskatzea normala da hortaz,
|
azken
hogeita hamar urtean izan den bezala. Gero ere hala izan du sarri, euskararen egoerak nabarmen hobera (edo zeharo okerrera) egiten ez duen artean.
|
|
2012
|
|
|
Juani begiratu dio beste behin. Nazka sentitzen du,
|
azken
hogeita hamar urteotan sentitu duen nazka bera. Etxetik alde egingo lukeela ere pentsatzen du, baina berriz ere badaki beranduegi dela.
|
|
|
|
Azken
hogeita hamar urte hauek, Madrilen ikasketak bukatu nituenetik, ziztu bizian igaro dira. Urteak binaka pasa direla dirudi; norbaitek egutegiko urte bakoitiak desagerraraziko balitu bezala.
|
|
|
Gaur egun datu ugari ditugu Tomlinson en analisiari eusteko. XVIII. mendearenamaierako iraultzaile frantziarrek nazio batasunarentzako oztopotzat jotzen bazutenlurralde batzuetan frantses hizkuntzak lekurik ez izateak, nola baloratu behar dugugaur AEBn etxean ingelesa ez den hizkuntza bat erabiltzen dutenen kopurua% 11tik% 20ra igo izana
|
azken
hogeita hamar urteetan (USA Census, 2010). Edotaherrialde horretako etorkinen artean etxeko hizkuntzari eusteko joera indartu izana (Siegel, Martin eta Bruno, 2000)?
|
|
|
7 Hazkundea.
|
Azken
hogeita hamar urteotako Europan, txikitasuna hazkundeekonomikoari lotuago egon da. Izan ere, Frantziako geoekonomialarien eskolaberria (J.
|
|
|
|
Azken
hogeita hamar urteetan grebak langileek presioa egiteko tresnatzat indarra galdu du. Produkzio sistema berriekin lotura zuzena du horrek, globalizazioak eta mundializazioak betiko aldatu dituen sistema horiekin, hain zuzen.
|
|
|
Baina, horra kezka: arlo publikoan eta irakaskuntzan baliabide ugari jarri dira
|
azken
hogeita hamar urteotan. Hedabideetan, berriz, ez.
|
|
|
Modelo iraultzaileak eta modelo paktatuak kontrajartzen dira. Haien jiteak eta aniztasuna aipatzen dira,
|
azken
hogeita hamar urteotan, Hego Europan, Erdialdeko Amerikan eta, Ekialdeko Europan eta Afrikan. Euskadiko modeloarekin konparatzen dira gero.
|
|
2013
|
|
|
Mukuru beterik zegoen Miarritzeko Irati gela, Elkartasun Hatsa ekitaldiaren bukaeran ehun iheslari inguru oholtzara igo zirelarik eta haien ekarpena zabaldu zutelarik lau haizeetara. Ordurako, oren bateko testigantzak begirada sakona, sentibera egin zion
|
azken
hogeita hamar urteotako bizipenei. Iheslariek argi adierazi dute haien arazoa ez dela konpontzen egoera pertsonala zuzenduz, baizik eta ihes egitera bultzatu zituzten arrazoiak gaindituz.
|
|
|
Telefono deia bakarra izan zen, Gara egunkariari eginikoa; gizonezko batek atentatuaren erantzukizuna bere gain hartzen zuen erakundearen izenean. Dena ohikoa
|
azken
hogeita hamar urteetan. Telefono deia, Begoñako telefono publikotik eginikoa.
|
|
|
Arazo instituzionala oso da sinplea: euskal literatura
|
azken
hogeita hamar urteetan erabat instituzionalizatu da EAEaren instituzioen inguruan, eta gainera, azken bost urteetan, globalki Etxepare Institutuak AEBetako, ikasketa iberiarren, ekimenenari jarraikiz ekimen espainiar nazionalista statu quo oso kezkagarri eta batez ere erreakzionarioa sortu du literaturaren alorrean oraindik ere XIX. mendeko, mission civilisatrice, aren ideologia inperialistari erantzuten diona, erakunde mota horietan guztietan bezala:
|
|
|
|
Azken
hogeita hamar urteetan Azpeitian emakumeen eskubideak aldarrikatzen lanean aritutako hiru belaunaldi ezberdinetako lagunak mahaiaren bueltan eseri ziren ostiral iluntzean Emakumeen Txokoko areto nagusian. Haiek esan behar zituztenak entzuteko prest, berriz, 30 emakume gehiago; horien artean ere belaunaldi ezberdinetakoak, baina gazteen presentzia nabarmenarekin.
|
|
|
14 ETBren testuinguruan gertatu diren aldaketei nola aurre egin zien aztertzeko garaian, ez legoke txarto zera gogoratzea: EITB arautzen duen legea ez dela funtsean aldatu
|
azken
hogeita hamar urtean, komunikazioaren panorama erabat aldatu delarik. Europako testuingurura begiratu besterik ez dago estatu ezberdinetan arlo honetako legediak zenbat aldaketa izan dituen —beti ere gizarteko eta teknologiako aldaketen eskutik—, gurean gertatu den izoztearen tamainaz ohartzeko.
|
|
2014
|
|
|
" Zorroztasunez, jarrera eraikitzailez eta irakurketa ezkor eta etsigarriei ihes eginez" garatu du lana Euskara Sailak. " Euskararen normalizazio prozesua konplexua da, ez da egun batetik bestera lortuko den zerbait, izan ere, lan honetan begi bat jarri diogu
|
azken
hogeita hamar urteotan ibili dugun bideari, baina beste begia etorkizunean jorratu, konpartitu eta adostu nahi ditugun ildo nagusiei". Bide luzea egin du euskarak eta" asko falta zaigula" aitortu du Anuzitak.
|
|
|
Ukaezina da
|
azken
hogeita hamar urteotan Euskal Herriko erakunde publiko hainbaten ahalegina eta emana, euskalgintzaren eta euskal kulturaren aldekoa. Erakundeen babes eta laguntzak jauzi kualitatiboa ekarri du, bizirauteko batzuetan, proiektu berriak garatzeko bestetan.
|
|
2015
|
|
|
Argitzen txostena, adibidez, garaipenaz mintzo da: . Gaur egun bizi dugun egoera
|
azken
hogeita hamar urteotan lortutako garaipen nagusi baten ondorio dela nabarmendu behar dugu: Francoren osteko erreforma eta hortik eratorritako amaraun juridikoa eta politikoa (Euskal Herria irenstea eta asimilatzea helburu zuena) ez dute egonkortzea lortu, eta beraz, sakoneko aldaketa demokratikoaren aukerari eutsi diogu.
|
|
|
Zientzia kognitiboetan, neurozientzian eta gogamenaren filosofian badago kontzepzio edo teoria handi bat «funtzionalismo» izena duena eta oro har arrakastatsua izan dena
|
azken
hogeita hamar urteetan.111 Forma ugari hartzen ditu, baina gehienak gizakiok munduan dugun gure berezko irudia, eta izatea, eraldatzen ari dira. Funtzionalismo horren ardatz batek gure ontologiaren oinarrietan nahi du sakondu, eta badirudi aurkitzen ari den emaitzak ez datozela bat orain arte maneiatu ditugun geure buruari buruzko mapekin.
|
|
|
|
Azken
hogeita hamar urte baino gehiagoan, ahal banuen, Jauna hartzen nuelako, eta Jaunari ostatu emateko neure arima prestatzen saiatzen nintzelako esan zuen hau; izan ere, ankerkeria handia iruditzen zitzaidan juduek egin zutena, hain ongietorri handia egin ondoren, jatera hain urruti joaten uztean, eta nik neurekin gera zedila egiten nuen, nahiko ostatu eskasean, orain ikusten dudanez; eta horrela ga...
|
|
|
1993 eta 2010 artean, ozeanoen maila 3,2 milimetro igo zen. Kuna Yalan, biztanlerik gabeko irlek 50.363 metro karratu galdu dituzte
|
azken
hogeita hamar urteotan. Biztanleak dituen irla bakoitzak, berriz, 1.105 metro karratu galdu ditu batez beste, betelanak egin arren.Alarmismoa al da. Zenbait kunak kontinentera joateko plana egin zuten; gehienek, ordea, ez dirudite kezkatuta.
|
|
|
Hauekin baino hobe bakarrik. Beharbada, hau ez zion bere buruari aitortzen, horrexetarako idatzi zuen hitzaldia,
|
azken
hogeita hamar urteetan zeraman bizimodua balioesteko. Zer egokiago horretarako inguruko pertsonekiko zubi guztiak leherraraztea baino.
|
|
|
Baretu zaitez. Taxista naiz Bilbon
|
azken
hogeita hamar urteotan. Bezero asko ditut:
|
|
2016
|
|
|
UPNren gobernuak,
|
azken
hogeita hamar urteotan, egoitza pribatuen sare trinkoa zabaldu du gure herrialdean, eta denbora luzea da kudeaketa eredu hori aldatzeko. Hala ere, geriatrikoen gainean Lehendakariordetzak hartutako erabakiak norabide zuzenean ote doazen jakin nahi dute bi egoitza publiko horietako langile, egoiliar eta azken horien senitartekoek.
|