|
2008
|
|
|
Hala ere, 1982ko Konstituzio Legea hartu zenean, Quebecek oraindik ere sinatu ez duen legea, konstituzioko 23 atalean Kanadako gainerako lurraldeko frantses hiztunek eta Quebeceko ingeles hiztunek lehen eta bigarren hezkuntza beren hizkuntzan egiteko eskubidea zutela adierazi zen, eta, beraz, hizkuntza gutxiengo ofizialek hezkuntzan zuten babes instituzionala hobetu zen (Landry eta Rousselle, 2003). Hortaz, hizkuntza lege eta —araudi probintzialek askotan Kanadako gainerako lurraldeko frantseshiztunen eta Quebeceko ingeles hiztunen bizindarra ahultzen bazuten ere
|
,
azken hamarkadetako hizkuntza lege federalen helburua izan da hizkuntza gutxiengo ofizialen estatusa babestea eta beste hizkuntzen mailan jartzea, Kanadaren batasunari eusteko bide gisa (Fortier, 1994; Fraser, 2006; Schmidt, 1998; Williams, 1998).
|
|
2010
|
|
|
Hasteko, 20 urteotan nafarrak 527.318 izatetik 636.038 izatera pasatu dira(% 21eko hazkundea). ...te ere, nafarroako populazio osoarekiko duten pisu erlatiboa ez da horren neurrian hazi. gainera, immigrazioaren aitzineko hizkuntza politikari dagokionez, nafarroako gobernuak ezein neurri ez du hartu etorkinen etorrera handiak bertako mintzaira demolinguistikoki eta soziofuntzionalki ahul ez dezala eta euskara nafar berriei integraziobide gerta dakiela. bertze alde batetik, ikusiko dugun bezala,
|
azken
hamarkadetan hizkuntzaren berreskurapen demografikoa belaunaldi gazteetan gertatu da nabarmenen baina jaiotza tasa apalagatik euskaldunen hazkunde demografikoa ez da espero zitekeen bezain handia izan. euskaldunen banaketa geografikoak ere ez du alde jokatu Mendialdeak, bertako euskarari eutsi dion eta euskaldun gehien biltzen duen eremuak, pisu demografiko erlatiboa galdu baitu eta gainera, erem...
|
|
|
Lomasek eta Osorok
|
azken
hamarkadetan hizkuntza ikertu duten diziplinek komunikazioan erabiltzen diren diskurtso egituretan eta ingurugiroan arreta jarri dutela adierazi dute:
|
|
2012
|
|
|
Zein da euskararen egoera? Zein izan da
|
azken
hamarkadetan hizkuntza horrek izan duenbilakaera eta zein egungo baldintzak. Zein dira aurrera begira euskarak dituen erronkak. Galdera horiei erantzun egokia ematea bilatzen du artikuluak, ahalegin horretan hainbat puntujorratuz:
|
|
2016
|
|
|
Xabier Erizeren ekarpenak oinarri hartuta, gizarte antropologia eta teoria feministatik abiaturiko hausnarketa proposatzen du Jone Miren Hernandezek. " Jarrera eta motibazio kontzeptuez harago... Hizkuntza kultura, praktikak eta emozioak" artikuluak"
|
azken
hamarkadetan hizkuntzaren dimentsio subjektiboak izandako garapenean" jartzen du soa, hizkuntza kulturaren garapenean, identitatea eta praktika gorpuztuetan, eta ekintza eta emozioen arteko loturan arreta jarriz.
|
|
|
Utz dezagun momentuz eztabaida hau. Argi dagoena da,
|
azken
hamarkadetan hizkuntza eta identitatearen arteko lotura aipatzerakoan, garai zehatz bateko egituraz eta osagarriaz ari garela; garai zehatz batean nagusitu diren egituraz eta osagarriaz. Eta garai modernoan, etnizitatea — hizkuntzarekin bat eginik— elementu nagusi bezala hartu izan da euskal nortasuna hornitzeko.
|
|
|
|
Azken
hamarkadetan hizkuntza eta identitatearen arteko lotura aipatzerakoan, garai zehatz bateko egituraz eta osagarriaz ari garela. Eta garai modernoan, etnizitatea – hizkuntzarekin bat eginikelementu nagusi bezala hartu izan da euskal nortasuna hornitzeko.
|
|
|
Artikuluak helburu bikoitza du. Alde batetik, erreparatzea
|
azken
hamarkadetan hizkuntzaren dimentsio subjektiboak izandako garapenean, eta bestetik, ibilbide honen ondorioz, irudikatzea aurrera begira planteatu daitezkeen erronka eta eginkizun berriak. Ariketa hau, nagusiki, gizarte antropologiatik eta teoria feministatik burutuko da.
|
|
|
Helburua bikoitza litzateke. Alde batetik, erreparatzea —oso gainetik bada ere—
|
azken
hamarkadetan hizkuntzaren dimentsio subjektiboak (eta bere baitan biltzen diren elementuek) izandako garapena, eta bestetik, ibilbide honen ondorioz, irudikatzea aurrera begira planteatu daitezkeen erronka eta eginkizun berriak. Argitu behar da, ariketa hau egilearen erreferenteak diren diziplina eta paradigmatik egingo dela, alegia, gizarte antropologiatik eta teoria feministatik.
|
|
|
" Logikoa denez, corpusak ez ezik, hizkuntzaren erabiltzaileak (alegia, hiztunak) ere berebiziko protagonismoa du soziolinguistika ikerlanetan." (Hernandez, 2010). Egia da, halere, hiztun hitza polisemikoa dela gure artean,
|
azken
hamarkadotako hizkuntza soziologian: euskaraz dakienari ere hiztun esaten zaio hainbat kasutan.
|
|
|
Laburpena. Asturiaseko soziolinguistikaren azterketa
|
azken
hamarkadetako hizkuntza aldarrikapenaren mugimenduarekin batera garatu da, eta, funtsean, planteatutako hizkuntza politikei buruzko erabilera, identitate kontzientzia eta jarreren inguruko estimazio kuantitatiboak dituen inkestetan oinarritu da. Modu horretan, ikuspegi soziologiko zehatz bat deskribatu du, neurri handi batean hizkuntzaren inguruko debate publikoko terminoen bitartez adierazitakoa, baina, agian, ez du ikuspegi hori behar bezain sakon deskribatu gako garrantzitsuen berri emateko.
|
|
|
Asturiaseko soziolinguistikaren azterketa
|
azken
hamarkadetako hizkuntza aldarrikapenaren mugimenduarekin batera garatu da. Testuinguru honetan, analisi bat egiteko zein deskribatutako errealitateari lotutako aurreikuspenak eta konpromisoak betetzeko erreminta gisa erabilita, Asturiaseko soziolinguistikak, agian, hizkuntza politiken inguruko debateetan argumentuak emateko beharra azpimarratu du, eta ez du oraindik erreferentzia esparru koherenteren bat finkatu asturieraren existentzia sozialaren inguruko kontu garrantzitsuak lantzeko.
|
|
2017
|
|
|
ereduaren baratzean, euskal elebidun aktiboak sortu beharrean, hots, gaitasun komunikatiboz eta atxikimenduz jantzitako hiztunak sortu ordez, erdal elebidunak sortu ditu
|
azken
hamarkadetako hizkuntza politika ofizialak EAEn. Erdal elebidunen elebitasuna, salbuespenak salbuespen, praktikan, erdalduna da.
|
|
2019
|
|
|
|
Azken
hamarkadetan hizkuntzaren didaktikaren arloan berrikuntza nabarmenak gertatu dira, ikasleen gaitasun komunikatiboa lantzea helburu nagusi bihurtu delako. Horren ondorioz, testugeneroa izango da ikas irakaskuntzarako oinarrizko edukia.
|
|
|
Bada, hala ere, (7) eta (8) moduko adibideak PFIC hipotesiaren baitan ulertzeko beste modu bat;
|
azken
hamarkadetako hizkuntza kontaktuaren eraginaren ondorioz/ 0/ fonema euskal sistemafonologikoaren parte dela ondorioztatu litzateke. Hain zuzen, Oñederra et al ek (2015) elebitasun goiztiarraren eraginez azken belaunaldietan hasitako eta oraindik martxan den aldaketafonologikotzat hartzen dute fonema honen erabilera euskaran.
|
|
2020
|
|
|
Lehen kontsiderazio gisa, interesgarria litzateke ikusmira zertxobait igo eta, nazioartean
|
azken
hamarkadotan hizkuntza gutxituen garapena zein elementuk baldintzatu edo ardaztu duten ikustea. Eta, noski, egun bizi dugun testuinguruak elementu horietan zer nolako eragina izango duen aztertzea:
|
|
2022
|
|
|
Bidean, euskal hiztunek, gertuko eremuetatik administraziora dituzten oztopoak jasotzearekin batera, euskaradun hezi eta hazi ez diren kideen bizipenak entzun genituzke: zelako zailtasunak izan dituzten euskaraz ikasteko, zergatik lehenetsi dituzten beste gauza batzuk, euskararen eta euskal kulturaren zer imajinario edo aurreiritzi dituzten… Euskara harrera hizkuntza bilakatzeko, lehen lehenik, euskal hiztunok izan behar dugu harrera egiten aurrenak, entzuketa ariketak gorpuzten nagusi, elkartasun sareak josten eragile… Bukatzeko,
|
azken
hamarkadetako hizkuntza politiken azterketa xehea lagungarri izango litzateke politika horien indarguneak eta ahulguneak ezagutzeko, eta batez ere politika horiek eraiki dituzten hizkuntza ideologiak ezagutzeko, ideologia horiek arrakalatzeko, eta bestelako hizkuntza politikak eta hizkuntza ideologiak gauzatzeko, baita hizkuntza linguistikoa biziberritzeko ere.
|
|
2023
|
|
|
Haugenen lanaren ondoren beste hainbat definizio proposatu dira, eta horiek aztertuta Cooperrek hizkuntza plangintza helburu anitz eta baliabide anitz barnebiltzen dituen arloa dela esan zuen (Cooper 1990, 29). Hizkuntza politika (language policy) plangintza horren helburuei erreferentzia egiteko erabili ohi den kontzeptua da, baina bi arloak gero eta hurbilago daude elkarrengandik, eta, harreman hori azaltzeko,
|
azken
hamarkadan hizkuntza politika eta plangintza (HPP) terminoa (language policy and planning, LPP) nagusitu da (Sallabank 2011, 278 eta Larrinaga 2019, 24).
|
|
|
Izan ere, aste hasieran egindako agerraldian sindikatuak jada txarretsi zuen euskararen normalizazioaren aurkako «oldarraldi judiziala», eta «oldarraldi politiko eta ideologiko» baten pean kokatu zuen hura: «Lehendik mugatua zen eta agortze zantzu nabarmenak dituen
|
azken
hamarkadetako hizkuntza politika hori are gehiago mugatu nahi dute indar euskarafoboek», kritikatu zuen sindikatuak, argudiatuta horretarako tresna direla ebazpen judizialak ere, horiek hizkuntza eskubideetan eta «euskararen biziberritzean eta normalizazioan» dituzten eragin guztiekin.
|