|
2000
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ez daude beste aldera begira; hurbiletik jarraitzen dituzte Interneten bilakaera bezala aurrezten dutenen ohiturak. Ildo honetatik, aurrezki kutxek bilatzen jarraitzen dute eta oraindik ez dute etorkizunean eskain ditzaketen zerbitzuei buruzko
|
azken
hitza esan.
|
|
|
Baina, aholkularitza lan bat da beraiena.
|
Azken
hitza zeurea da beti. Ni, behintzat, oso aske sentitu izan naiz beti.
|
|
|
Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalak bere sarrerako hitzaurrearen
|
azken
hitzetan argi dio: Adierazpen honetan etengabe oinarrituta, alde batetik eskubide eta askatasun hauen begirunea bultzatu behar dela irakaskuntzaren eta hezkuntzaren bidez eta, bestetik, nazio mailan eta nazioarte mailan arian arian neurriak hartuz, era eraginkorrean eta orokorrean ezartzea ziurtatuko dela, bai Nazio Batuen barnean diren herrien artean, bai eta Estatu baten menpean dauden lurraldeetan ere.
|
|
|
Liburu honetan citizen kontzeptua herritar hitzaz adierazi dugu, eta citizenship kontzeptuaherritartasun hitzaz. Hitz horiek hobetsi ditugu, askok erabiltzen dituzten hiritar/ hiritartasun hitzenordez, uste baitugu euskaraz
|
azken
hitz hauek markaturik daudela semantikoki, eta hirietan bizi direneidagozkiela soilik (zuzentzailearen oharra).
|
|
|
4.5 LABURPEN GISAKO
|
AZKEN
HITZAK
|
|
|
Oraindik ohean etzanik, eta neska ezezagun hura ondoan zuela, disketeko azken artxiboa etorri zitzaion burura. Eiderren
|
azken
hitzak. Azken azkenak.
|
|
|
Goizeko seiak dira. Laster noa lanera, eta harantz irten baino lehen ari naiz ordenagailuan Bitakora honen
|
azken
hitzak idazten. Zure azken eguna ere bada, beraz, Bitakoratxo.
|
|
|
Hortera samarra irudituko zaizu, Bitakora, baina bertso zahar bat daukat hautatuta bart gauetik,
|
azken
hitz hauen apaingarri edo jartzeko. Elizanbururenak dira, beraz ez naiz ni horteradaren erruduna:
|
|
|
—Bazkaltzen hasi baino lehen, ene jaun administratzaileak eta albazeak ene testamentaren eta ene
|
azken
hitzaren berri emanen dizue, etxeko guztiak zaituztedala lekuko.
|
|
|
—Badakit zer ari den pentsatzen berori, jaun Nikolas, baina ez dut neure erabakia gibelat uzteko asmorik. Zeren berori ene jaun eta nagusi izan daiteke, baina berorrek ere badaki ezen, erran komunak dioen bezala, apezak duela
|
azken
hitza bere... eta zeren Jainkoak bakoitza bere lekuan nahi baikaitu: ni artzain egin ninduen eta, halatan, ardien zaintzea eta begiratzea da ene obligazinoa.
|
|
|
191 ANAIAREN
|
AZKEN
HITZAK, Daniel Landart
|
|
|
Zeren tratua gaurko afarian sinatzekoak dituk, eta horrek ez dik erremediorik... baina afariari guhaurk jar ziezaiokeagu soinua, beharbada... Eta, nola afaria ohiz kanpokoa izanen den, zeren halaxe saritu nahi baititu hire aitak gonbidatuak hain egun seinalatuan, ohiz kanpoko zerbait egin behar diagu guk ere... gonbidatuei saria lehenbailehen egotzaraziz, konparazione, berdin zait goitik edo behetik —eta,
|
azken
hitzak hatzaren bi keinuekin laguntzen zituela, batean ahorat zeramala eta bertzean uzkirat, eratxiki zuen—: Eta ni baino areago... eta hire anaia baino areago, zeren, oker ez banago, Mattinek errezitatu behar baitio dukeari, afal aitzinean, oda itsusi hori, hi izan haiteke, Joanes, festako protagonista...
|
|
|
—Koadro batean, haatik, koloreak dik
|
azken
hitza, eta hitz hori fauna eta hutsala gertatu izan zaidak orainokoan. Ez, Joanes, ene koadroetan ez duk mirakulu handirik ez tipirik aurkituko, zeren pintura batek marrazkia dik gorputz, eta kolorea arima.
|
|
|
Baita lehenbizikoz esplikatu ere munduan bi klase direla, zanpatuak eta zanpatzaileak, eta gu alderik eramangarrienean suertatuak ginela. Geografia nahiz filosofia, literatura edo ekonomia, denetarik jakin behar, eta denetan
|
azken
hitza bere. Erran gabe doa Ttipik bere ingurukoak errabiatzeko moduko ikasketa orri distiratsua aurkezten ahal zuela fraideenekoa bukatzean.
|
|
|
Lehenbizikora makurtua, Musu triste egin nuen neure hautuaren jakitun. Zerbitzaria bere egitekoan ari zen bitartean, gogoeta egon nintzen Klararen
|
azken
hitzez. Ondorio garbirik atera gabe nengoela ekin zidan berriz emakumeak.
|
|
|
Eta masailean musu emanez agurtu dut, eta ez naiz atzera itzuli harrizko estatua bihurtzearen beldur. Eta ibilian ibilian, esan ditudan
|
azken
hitzek Patxi ekarri didate gogora, hari ere beti" Sentitzen dut" esaka amaitzen bainuen; baina Patxiren hitzek ere berriro zalantza piztu didate, zeren, Teresari esan zionez, Dabid zineman neska batekin ikusi berria baitzuen.....
|
|
|
15 zk. (1961), 16 Zubiartea’ri. 17 zk. (1964), 26 Zubiarteari. 18 zk. (1965), 63 La Mennais. Bide urratzaile. 19 zk. (1965), 3 Axmutil i erantzun agiria. 20 zk. (1965), 28 Euskal kezka Barojaren baitan. 21 zk. (1966), 16" Axmutil" Jaunari nere
|
azken
hitza. 23 zk. (1966), 60 Euskal kezka Baroja’ren baitan (Jarraipena). 24 zk. (1967), 52 Susa.
|
|
|
ALDAPEKO Idazki agiri bati erantzunaz(" Aurraitz" ene adiskide onari, biotzez) 15 zk. (1961), 16 Zubiartea’ri. 17 zk. (1964), 26 Zubiarteari. 18 zk. (1965), 63 Axmutil i erantzun agiria. 20 zk. (1965), 28" Axmutil" Jaunari nere
|
azken
hitza. 23 zk. (1966), 60 Euskal Aditza neuk ikusten dedanez. 24 zk. (1967), 59
|
|
|
kontzeptu behaezinekiko mesfidantza errepresentatzen zuen —’espazio absolutu’, ‘aldiberekotasun absolutu’ eta beste hainbat nozio metafisiko—, eta programa ezin hobea zen zientzian ‘gertakari enuntziatuen’ eta ‘konbentzio’ edo ‘hautazko definizioen’ artean bereizteko. Haatik, erlatibitatearen teoriak ez zien
|
azken
hitzik eman Zirkuluko tesiei, batez ere eragina elkarrenganakoa izan zelako eta batak bestearen beharra zuelako. Erlazio honetaz adituek diotenez," ez dago itxaropen posiblerik ez erlatibitatearen teoriaren garapena ezta XX. mendeko positibismoa ere ulertzeko, beren arteko eraginaren deskribapen zehatza emanez ez bada" 15 Horregatik da garrantzitsua Zirkuluko ideiak bere garaiko zientziarekin nola lotzen ziren ikustea.
|
|
|
Hitz baten esanahia finkatzeko modu bat definizioaren bitartekoa da, hots, esanahi ezaguna duten beste hitz batzuk erabiliz. Baina beste hitz hauek prozedura berbera jaso lukete,
|
azkenean
hitz definigaitzekin topo egin arte, hau da, bakarrik ostentsioaren bidez finka daitezkeen kontzeptu primitiboekin. Hauek, azken finean, ezin dira definitu, baizik eta soilik erakutsi:
|
|
|
Apirilaren 29an, goizean, hil zen doktorearen etxean. Bere
|
azken
hitzak, honakoak: " Esaiezu bizitza miresgarria izan dudala".
|
|
|
" ez hintzen", esan zuen," behar zen garaian, behar zen tokian". " Niri", saiatu zen Xan," inork ez dit esan... nik... toki jakinik ez nuen..."; argudio haiek ordea, hain ziren ahulak, hain ziren lekuz kanpokoak, Xanen boza motelduz joan baitzen,
|
azken
hitzak berak ere apenas entzun ahal izateraino. Ez zuen behinik behin Bonifazio komentzitu.
|
|
|
Xanek
|
azken
hitzak apenas aditu zituen. Bazekien gizonak zioen informe hura ez zela osasun informe bat izango, ezpada informe judizial bat, eta berak handik hara esan zezakeenak bere pena larritu baizik ez zuela egingo...
|
|
2001
|
|
|
" Liburu hau ezer bada libertateari eginiko kantua da, edo horixe nahi nuke bederen. Gero irakurle bakoitzak bere mundutik juzkatzen du lana,
|
azken
hitza bere dela".
|
|
|
Baina, bildur nintzan astoarenari, eta horrengatik nion," ni ez nintzela nor azken erabakia emateko. Jakintsu eta, gauza hoietan gai diren gizonek zutela
|
azken
hitza". Ez; ez nintzan maisu bezala mintzo; astakeri haundia izango zen nerea.
|
|
|
badago iraun nahiaren aipamena eta testu horiek komunitate baten pertenentzian kokatzen dute, errotzen dute bidaiaria. Badago testuan joera irredentoa, eta joera milenarista,
|
azken
hitz hau Zumthor ek erabiltzen duen zentzuan ulertua:
|
|
|
Hemen ni naiz zaharrena eta nik dut
|
azken
hitza... Atea zabalduko dut.
|
|
|
Ez dakit, zuk esan, zeuk duzu
|
azken
hitza.
|
|
|
Orain, ekar ditzagun hona Bronckart ek sarreran idatzitako
|
azken
hitzak (1993, 10 or.):
|
|
|
Gerta liteke iturri batetik eta bestetik jasotakoak bat ez etortzea. Horrelakorikgertatuz gero,
|
azken
hitza esperientziaren gidari izan den irakasleari berari dagokiola uste dut; hori bai, alde guztien ekarpenak aintzat hartu eta hausnartu ondoren.Uste dut, askoz hobe dela horrela jokatzea, hots, iritzi desberdinak bilduz, norbereusteak eztabaidatuz, datu eta froga objektiboak bilatuz, etab., pertsona bakar batenbadaezpadako iritzira mugatzea baino.
|
|
|
Lasagabasterren aburuz, euskal eleberrigintza zuzenean igaro zen erromantizismoohiturazaletik modernotasunera, hots, errealismoaren etapatik igaro gabe. Eta, berak dioen legez, «hain zuzen, errealismoa da genero gisa eleberria heldutasunerairitsi dela adierazten duen markagailua»1 Izan ere, Lasagabasterren iritziz, eleberriaren eta errealismoaren arteko lotura ontologikoa da, eleberriaren azkenhelburua,
|
azken
hitzaren zentzu bikoitza besarkatuz, «errealitatearen sinbolizazioeta errepresentazio forma bat»2 ematea baita. Zerk oztopatu du, bada, hain luzazeuskal eleberrigintzaren bitarteko errealitatearen errepresentazio edota sinbolizazioa?
|
|
|
argitaratu zen artikuluaren izenburua: Errealismoaren lerrotik dator eleberrigintzaren
|
azken
hitza. Gurean ere, bada, narraziogintza tradizionalago bati eutsiz, modu errealistan azaldutakoistorioak, askok Euskal Herri garaikidea dekoratutzat hartzen dutelarik?
|
|
|
J. J. Petrikorena (1994): Errealismoaren lerrotik dator eleberrigintzaren
|
azken
hitza, inArgia, 6, 1473.zka., 46 or.
|
|
|
«Garai batean, politika sartzea literatura kaltetzeko besterikez zela esaten zen, eta ez da hala. Kontua da ea nola sartzen den», in Errealismoaren lerrotik datoreleberrigintzaren
|
azken
hitza, op., 49 or.
|
|
|
Istorioa ez da horretan baratzen naski: «Haatik, bertzealdi batez, berriz ere jabeldu baitzitzaion Ibarrart bertsularisa berari, estakuru beraaltxatuz, emaztekiak ixil arazi zuen, hemen ager arazteko on ez den bertsu izigarribatez; Piarresek nahiago izan zion
|
azken
hitza utzi, bere burua hari beretik arizdesohoratu baino». Hara mintzaldi honen segidarako baliogarri suertatuko zaigunPiarres Lafitteren idazki zatia osoan.
|
|
|
Isilik.
|
Azkenean
hitz egin duenean keinu isekati bat zuen aurpegian. Zerbezatxoren bat ba al daukagun eskatu zidak, esan dit.
|
|
|
Bere lengoaia, zerbait dioenean, ez da batere bere kasakoa. Monosilaboak eginez, entzundako
|
azken
hitza errepikatuz hasten da:
|
|
|
Aldi honetan zenbaitek herri xeheari âpopuluariâ
|
azken
hitza eman nahi badio ere, zertan eta arte gaietan, ez litzateke harritzeko herri xeheak gai kaxkar eta belaxketara jotzea. Gure kritikarekin harrituko ginateke, harrimena aspaldi galduak ez bagina.
|
|
|
U. jaunaren
|
azken
hitzak ipiniko ditut orain: " Lekuonak, berriz, deikia edo bokatibua nola erabili bear dugun aditzera ematen digu, oso ta gozo.
|
|
|
Nobela da, beste edozein irakurgai baino gehiago, oraingo irakurle arruntaren janaria. Irakurlea eduki behar gogoan,
|
azken
hitza, zuzen ala oker, bere baitu beti.
|
|
|
Eserlekurik ederrena, juezarena, zuretzat gorde dugu. Eta
|
azken
hitza zurea da orain.
|
|
|
ikusteko. Badakite gainera bere dutela gazteek, zuzen ala oker,
|
azken
hitza.
|
|
|
|
AZKEN
HITZA
|
|
|
Horretan, alabaina, herriak du
|
azken
hitza. esate baterako, Quebec-en sortu zen hiztun komunitate baten bizin dar etnolinguistiko kontzeptuak hizkuntza bik edo gehiagok ukipen egoera batean duten osasuna islatzen du.
|
|
|
Dena den, gehiengoek beti dute
|
azken
hitza, baina norainoko eskubidea dute gobernuek gutxiengoen beharrak baztertzeko?, eta Nafarroako Gobernuak berak egindako ikerketa soziolinguistikoak zenbateraino hartzen dira aintzakotzat benetako hizkuntza politika burutzeko? , aipatutako ikerketak zergatik pasatzen dira oharkabean eta sarritan fidagarritasun eskasa dutela sumatzen da?
|
|
|
Berriro aipatu behar dut Nafarroako hiritarrek
|
azken
hitza dutela eta haiek erabakiko dutela zer nolako inportantzia izango duen euskarak eta bere kulturak Nafarroan etorkizunean.°
|
|
|
Oinetakoak modako fetitxe elitistak dira, festa jantzibihu rturik. Jantzien elitismoan markak du
|
azken
hitza. Guztiok nahi dugu erakusleihoan saltzen diguten markako arropa, Warholen zapaten edo gaurko Nike kirol oinetakoen kasuan bezala.
|
|
|
Joanesen
|
azken
hitzak" Ardiak sartu tuzka?" izan omen ziren. Ezindurik ere, zaharren laneko errabiak zur eta lur aldatzen ninduen.
|
|
|
Karrikatik auto eta urruneko iturri herots elkorrak jaukitzen zitzaizkigun. Mairosen
|
azken
hitzak hautematearekin, zintzurrean buztinezko birlak hazten nabaritu nituen: non zeuden salbatuko ninduten estralurtar haiek?
|
|
|
Zerebroa da liposukzionatu zizuketena. Horiexek izan ziren ganora galdutako zorigaiztoko horri esan nizkion
|
azken
hitzak".
|
|
|
Ziur aski ez dute ihes egiterik lortuko. Nire
|
azken
hitz hauek ere ez dakit inoiz iritsiko ote diren zure eskuetara. Dena dela, jakizu, onik irteten badira zuregana joango direla; hauxe izan zen nire azken erabakia, agian egokiena.
|
|
|
|
Azken
hitz hauen oihartzuna ez zen guztiz ahitu marruma antzeko zerbait sentitu zenean. Hasieran trenbideko bibrazio xumea baino ez zen izan, baina segundo gutxi batzuen buruan, areagotu hainbestean, bere jatorriaren nondik norakoaz ez genuen zalantzarik izan batere.
|
|
2002
|
|
|
Orain, Bizkaiko agintarien eskuetara hel eta, Euskaltzaindiaren arabera idatziko dugu," mantelina". Apezak du beti
|
azken
hitza, eta bakea eta bi sos.
|
|
|
The question is which is to be master. Botereak duela
|
azken
hitza, alegia. Baita hiztegian ere.Z
|
|
|
Narrazioaren une batean, pertsonaia horrek Cánovas del Castillo hil eta garrotez hiltzera kondenatu zuten Angiolillo anarkista italiarraren nortasuna hartzen du. " Germinal!" izan zen Angiolillok hil aurretik oihukatu zuen
|
azken
hitza, eta hitz horixe oihukatzea erabakitzen du eleberriko protagonistak exekutatuta hil baino lehen. Estrategia narratiboen aberastasunak (jauzi kronologiko etengabeak, fokalizatzaile anitzen txandakatzea, bizkaieraren erabilera narrazio nagusian...) bereizi egiten du Nik ere Germinal egin gura nuen aldarri genero historikotik eta gertakizun historiko baten birsortze literario bihurtzen du.
|
|
|
Alegia, jazoera horienganako
|
azken
hitza norbanakoen esku egonik, eta ez gizakiaz gaindiko inoren esku (Jainkoa, Izadia, Historia, Estatua), gizartearen biziraupena errealitateari aurre egitearen araberakoa izango da. Gizakiaren ardura horrek errealitatea izendatzeak duen garrantzia sendotzen du.
|
|
|
Konpromisoa, horixe da liburuaren
|
azken
hitza. Gizarte komunikazioaren kultura aniztasunaren izenean, konpromisoa hartzea da gelditzen zaigun aterabide bakarra.
|
|
|
Komedianteak entzunez hil zen Klaudio; hortik atera kontuak, zergatik diedan halako beldurra arrazoi osoz. Gizaki artean entzun zitzaion
|
azken
hitza, etorri handiagoko beste aldetik jaurtitako zarata handiagoaren ondoren, ondokoa izan zen:
|
|
|
Iaz jarri zen indarrean merkataritza ordutegiak erabat liberalizatzeko legea. Hala ere, eskualdeetako gobernuek
|
azken
hitza zutenez, erkidego batzuek aplikatu zuten eta beste batzuek ez. Euskadi izan zen “ez” hautatu zuen erkidegoetako bat.
|
|
|
Francisco Bella Almonteko alkateak onartu duenez, «ezin da parkea kaltetzeko aitzakiatzat balio duen ezer egon», baina ermandadeekin adostasuna eskatu du, Almonteko matrizea buru dutela. Aldaketa horien guztien
|
azken
hitza Patronatuak eta Andaluziako Gobernuak izango dute, eta horiek berretsi eta HAPO berriari azken oniritzia eman diote.
|
|
|
Prestige k eragin ekologiko larria izan arren, eremu batzuetan, hala nola Arousako itsasadarrean, muskuiluak ekoizteko eta merkaturatzeko baimena dute. Baina kontsumitzailearen erabakiak,
|
azken
hitza duenak, eragina izan dezake muskuiluen jardueran, nahiz eta araudiak moluskuak ekoitzi eta merkaturatzeko ezartzen dituen baldintzak betetzen diren, eta bere produktuak, inoiz baino gehiago, agintari autonomikoen kontrol zorrotzen mende daude. Araudi zorrotza Muskuiluak eta beste molusku bibalbio batzuek, bai galiziarrek bai beste jatorri batzuetakoek, uraren kalitateari, ekoizpenari eta merkaturatzeari buruzko berariazko araudia bete behar dute.
|
|
|
Kontua da, orain, ohitura industria mailan jarraitzen dela, eta ia ezinezkoa dela zapore gustukoik ez aurkitzea. Baina kontsumitzaileak du beti
|
azken
hitza. “Gazteenek, adibidez, nahiago dituzte txokolatea eta zerealen bat (arroza eta maluta puztuak) konbinatzen dituzten tabletak, edo ehundura gogorragoak dituztenak fruitu lehorrak edo gaileta, beste bigunago batzuekin elkartuta”, Roig apostillaren arabera.
|
|
|
Josu R k ez zituen bere aitaren
|
azken
hitzak ondo entzun. Eskaileretan behera abiatua zen arineketan.
|
|
|
Hala ere, berdintsu da, jenderik gehien alde horretan bizi delako, Euskadiko erkidegoan. Barkatuko didazu, bide batez," Euskal Herri" izena erabiltzen badut hemen, eta ez" Euskadi",
|
azken
hitz honek aise zama politiko handiagoa baitu niretako besteak baino. Eta ez da politika kontuetan sartu nahi ez dudala edo sartzeak beldurra ematen didala, baizik berriz ere ekarri nahi dudala lerro hauetara azkeneko mendeetan, ez azkeneko urteetan (azken urteetan batzuk ahalegindu dira izena zikintzen), euskaldunok hitzetik hortzera erabili izan dugun aspaldiko deitura zaharra, ezjakin batzuek, bere ezjakinean tematuak, kontrakoa uste badute ere.
|
|
2003
|
|
|
Honetaraino gure solaskideek eskainitakoa. Egia zor, Koldo Gorostiagak alde egin behar izan zuen halabeharrez, bere
|
azken
hitzak esan ondoren. Beraz, solaskideen azken erantzunak ez zituen aditzerik izan.
|
|
|
Badakit, bai, zuek une honetan Hitza ta Aditza baino gurago dozuela txanpanaren bitsa (eta tuntunaren" saltsa" zaratatsua)... baina badakizue, esaera zaharra da," Apezak
|
azken
hitza bere". Nire berba hau zuhurra ta laburra izango al da, guztion onerako.
|
|
|
Pribilegioa eskertuko neuskio eta
|
azken
hitzak hasperen artean ito ziren, ulergaitz, bere esku baleuko...
|
|
|
Eta gehiago jakin gura badok, lehengo egunean hire etxeko jagoleei ikeratxoa emon neutsen berbera nok gizon nagusia mutu geratu zen.
|
Azkenean
hitz batzuk jalkitzen joan ziren:
|
|
|
Ba, sartu eta ez esan ezer. Irakasleok badakigu batzuetan egoerak neurtzen eta
|
azken
hitzak Patxiri begira azpimarratu zituen.
|
|
|
Bere
|
azken
hitzek izutu egin zuten: " Gero ez da munduan indarrik izango, hasitakoa ezelan be eteteko".
|
|
|
Beitu, niri ez jat gustetan ikasi behar dodana, beraz bardin deust hau zein bestea. Gainera, nik uste neban programaren bat prestauta eukiko zenduala eta
|
azken
hitzotan ñabardura ezkutua sartu zuen, ahotsa apur bat gozotuz. Ez zuen berenberegi egin, eta agian ohartu ere ez zen egin, subkontzientea lanean zebilela.
|
|
|
Badakizu, musukatzen nauen lehenengo gizona zara esan zion irribarretsu eta apur bat lotsak gorrituta, eta eskuak hor ipinten dozuzana bere bai tartetxo bat egin zuen
|
azken
hitzak esan aurretik, esan ahala are lotsaz gorrituago egiten zela..., eta autortu behar deutsut ako gustau jatala.
|
|
|
Estatu subirano horrek erabakiko du gero, bere baitarik, zer den ongia eta zer gaizkia. Berak du ere, gai orotan, izanen
|
azken
hitza.
|
|
|
Nola ez ikus
|
azken
hitz horiek eramaten gaituztela, zuzen zuzena, Santamaria hainbeste kezkatzen zuen fedezko eta zuzenbidezko politikaren, eraginkortasun tenporalera?.
|
|
|
Ikuspegi bertsua zukeen ere han orduan ezagutu genuen Pio XII.ak. Ezen, ez genuen aurkituko nehongo gizonik ez emazterik, ez enbaxadorerik ez bankaririk, ez medikurik ez erizainik, ez jeneralik ez amiralik, ez erlezainik ez txirrindularirik, aita saindu hark, batere durduzatu gabe, bakoitzari bere ofizioko
|
azken
hitza emanen ez zionik.
|
|
|
Joanes Paulo II.aren
|
azken
hitzak Askatasunerako dei berezia besterik ez ziren, askatasuna baita, haren arabera, bai gizakientzat bai populuentzat, giza duintasunaren eta handitasunaren neurria:
|
|
|
2001eko azaroaren 28a: Udalbatzan EAJren udal taldeak erreferendumarendeialdia berretsi zuen, baina
|
azken
hitza Aldundiak edukiko duela ohartu zuen, konpetentzia urbanistikoen arabera.
|
|
|
Agian legalismo batetan edo eta burokratismo nolabaitekoan erortzen zelako eta beste batek esan zuenez arlo honetan Mitxelenaren propuesta desfasatu samar zegoelako agian». Estepan Aldamiz Etxeberriak sinatutako kronikaren
|
azken
hitzak adierazgarriak izan ziren: «ikusi egin behar?».
|
|
|
Eta Rwasaren kasua kontatu zuen, itxaron ondoren hil zen seropositiboa. “Haren
|
azken
hitzak farmako baliotsua laster iristeari buruzkoak izan ziren”. Eta bere drama pertsonala medikuei kontatu zien:
|
|
|
Intermón Oxfamek otsailean ekingo dio berriro hegoaldeko emakumeen eskulanaren baldintzen salaketari. “Baina
|
azken
hitza guk dugu, kontsumitzaileok —dio Idoia Zabalak — Geure buruari galdetu behar diogu nola eskain daitekeen hain ongi bukatutako alkandora merke hori, zergatik jarrai dezakegun modak gehiegi ordaindu gabe”.
|
|
|
Elkarrizketaren bukaera ekarri zuten
|
azken
hitz horiekin, Oya k erakutsi zuen ez zuela sekulan egoera onartuko, eta berdin zitzaiola bere amari min egin bazion. Bere burasoek, berek erakutsi zioten norbaitek pertsona bat jotzen bazuen, honek oraindik azkarrago jo behar zuela bestearen kalmarazteko.
|
|
|
Aznarren
|
azken
hitzak deskribapen bikainak dira, espainiar nazionalistentzat behintzat, gertatzen ari denaren inguruan. Presidentzia uztera doan gizonaren esanetan, badago Espainia iraintzea zeregin bakartzat duten pertsonak, egunero jaikitzen omen direnak, soilik “Estatu banaezinaren” kontra egiteko.
|
|
|
‘pino’, eta hortik ‘Pino etxe’". Arrazoi haiek ez ziren txantxetakoak, eta amore eman zuen don Justo Gramatikariak... baina ez guztiz, jakina, gramatika kontuetan berea behar baitzuen
|
azken
hitzak: " Horrela, ordea, malda gora geratzen da izena, ikuspegi fonetiko batetik begiratuta bai bederen, ‘o’ batek eta ‘e’ batek ez baitute diptongoa osatzen".
|
|
|
Eta mutilak, ihesbiderik ez zuela ikusi duenean, pistola bat atera eta bere buruari egin dio tiro. Haren
|
azken
hitzak hauek izan dira: ‘Gora Azpil! ’".
|
|
|
Oskarrek ez zituen ulertu Rakelen
|
azken
hitzak. Baina ez zion galdetzeko aukerarik eman.
|
|
|
Egon ezinik, zerbait egin behar eta, eserlekutik altxatu  nintzen. Ekipaje tokian utzia nuen berokiko sakelan Herioren kantua nobela hunkigarria eta mendazko txikleak haztatzen ari nintzela, emakumearen orrialdeei erreparatu, eta nola hala lerrokatuak zituen
|
azken
hitzak irakurri ahal izan nizkion: ez itzuli.
|
|
|
Amaitu nuenean, emakume beltzaranari irakurri berriak nizkion
|
azken
hitzekin gogoratu nintzen: sexua hotz.
|
|
|
|
Azken
hitza. Konfiantza gehiago litzateke ikasleen nahiz irakasleen hitzean.
|
|
|
Joxemi Zumalaberi publikoan entzundako
|
azken
hitzak gogoratuz amaitu nahi dut artikulu hau, badaezpada: " ’Euskaldunon Egunkaria’k egunen batean ahaztu egiten badu euskararen aldeko herri mugimendutik sortu zela, bereak egin du, oinarri hura baita oraingo eta geroko garantia bakarra".
|
|
|
|
Azken
hitzak ingelesez esan nituen, George Steerren doinua imitatuz. Horrela frogatu nahi izan nuen nik hura lehendik ezagutzen nuela.
|
|
|
|
azken
hitza etsipenari eman gabe.
|
|
2004
|
|
|
Guk, Katalunian bezala, PSE EEk gure naziotasuna eta gure autogobernua garatzeko eskubidea onartzea nahi genuke. Kataluniako Gobernu berriak esan duen bezala, Kataluniako gizarteak izango du
|
azken
hitza katalanen proiektua onartu dadin. PSE EEk hemen ere horrela jokatzea nahi nuke.
|
|
|
ETAk ezin du erabaki euskal gizarteak izan behar duena, ETA ez da inor euskal gizartearen borondatea erabakitzeko eta bere etorkizuna definitzeko. Euskal gizartearen etorkizuna euskal alderdi politikoek bideratu behar dute elkarrizketaren bitartez, eta
|
azken
hitza gizarteari eman.
|
|
|
...y-ren hilerri gris eta triste bi partekatzen dituzte, eta entzunda daukat, era txiki eta politago batean, pertsona batzuk maitasuna ere partekatu izan dutela; titere eta titiritero nomadak haurrekin batera borrokatzen dira sistemaren aurka; J. Potocki ren eskuizkribua Kodumburaino iritsi omen zen, eta Heriotzaren Antzerkian gobernatzaile eta hiltzaile guztien kasuak artxibatu dituzte; F. Kafka-ren
|
azken
hitzak hauek izan omen ziren: Madril Euskal Herria da.
|
|
|
Hala izatekotan, barkatuko ahal dit Agirreazkuenagak. Zernahi delarik ere, oraindik ez dugu
|
azken
hitza esan, hitz hori Joseba Intxaustiri eman nahi diogulako. Egia esan, ez da hitz etsikorra:
|
|
|
Euskaltasunaren labirinto politikoetan, edo politikotasunaren zirrikitu euskaldunetan ibili ondoren, egin ditzagun atal honetako azken lan hondarrak.
|
Azken
hitza Joan Mari Torrealdairi emango diogu. Euskalgintzaren autonomia aldarrikatu izan du aspaldidanik honek.
|
|
|
Goazen
|
azken
hitza apezpiku bati ematera, eskubide mota desberdinen arteko doitze kontuak sakon hausnartuak dituen gizona dugu-eta José María Setien. Eskubide geruzen arteko ikuskera osagarria irudikatuko digu, talde identitaterik gabeko banakoaren nortasunik ezin baita izan inon:
|
|
|
(...) Agintariak hamar mila agindu emanagatik gurdiak ez du aurrera egingo bultzatu behar dutenek ekiten ez dioten neurrian. Administrazioa euskalduntzerakoan langileek dute
|
azken
hitza neurri batetan?. 375
|
|
|
Baina ez gaitezen, haatik, otoi, lege babesaren izaera juridikoa erlatibizatzen hasi, eta ez gaitezen ahoz aho ibili ohi den leloan gehiago lelotu: alegia,
|
azken
hitza Dekretuaren agindua bete behar duten langileen gaitasun jarreretan dagoela gogoraraziz. Langile horiek beroriek ere egoera soziolinguistiko objektibo makurraren emaitzak direnez, ez diezaiegun miraririk eska testuinguru horretan bertan diharduten eta horren araberako diren gizaki subjektuei.
|
|
|
Euskararen izaera juridikoari eskainitako tarte honen hondarrean,
|
azken
hitza, beste abokatu euskaltzale baten esku utziko dugu. Euskarak etorkizunik izango badu, Iñigo Urrutiaren iritziari jaramon eginez, lurraldetasun irizpidean oinarrituriko hizkuntza politika ezinbesteko abiapuntua dugu.
|