|
2008
|
|
|
Halaxe egin du
|
azken
laurogeita hamar urteetan. Halaxe du egin etorkizunean ere, hortxe baitago bere xede eta helburua, euskararen aurreramendurako ekin eta jarrai, aldian aldiko eta tokian tokiko tresnak eta lanabesak erabiliz.
|
|
2009
|
|
|
Klinikoki hilda dagoela esan du medikuak, esan zidan. Gero, eguerdian eta arratsaldean dozena erdi bat aldiz hitz egin genuen; eta,
|
azkenean
, arratseko zortzi eta erdiak pasatxo zirela, Antonio hil da!, esan zidan. Badakigu horrelakoak etorri egiten direla, baina hankaz gora bota ninduen, ez nekien zer esan eta zer egin.
|
|
|
Garaiotako seinalea da, modu batera zein bestera, ordenagailuaren aginpidea. Askoren ustez, gainera, bateraezinak dira hura eta herri literatura;
|
azken
honek, itxuraz, iritsiezinak baititu literatura idatziaren sona eta ospea, finkotasuna bera ez aipatzearren.
|
|
|
Besteak beste, adiskide mina zuen Antonio Arrue euskaltzain zenduaren artikuluen bilduma, laster kaleratuko dena Euskaltzaindiaren babespean. Orobat, Auspoaren
|
azken
aleak. Haren miresle eta jarraitzaile izan garenok badakigu Antonio Zavalaren ale garatu horiek ederki frogatzen dutela, beste behin ere, ikerketa, jakituria eta gozamena, bereiz baino barru barrutik bildurik eta estekaturik daudela.
|
|
|
332 liburu, Auspoa sailekoak: 310 ohikoak eta 22 sail nagusikoak; eta beste 29 ale, Biblioteca de Narrativa popular sailekoak; guztira, beraz, 361 (Erdarazko hauek 1993tik aurrera argitaratuz joan dira eta,
|
azken
batean, Auspoaren erdal adartzat jo ditzakegu. Urte batzuk itxaron behar izan dute, Azkoitiko mutiko haren ekarri ditut hura dela bitarteko.)
|
|
|
Modulu honetan pertsona izen ordainak eta berbaldi ekarria (discours rapporté, discurso referido) aztertu dira.
|
Azken
moduluan, bosgarrenean, sermoien eredu erretorikoaren analisia egin da.
|
|
|
Gaur, otsailak 27, Gipuzkoako Foru Aldundian, ageriko bilkura egin du Euskaltzaindiak, eta
|
azken
urtean hil diren sei euskaltzain oso, ohorezko eta urgazle hauek omendu ditu:
|
|
|
Ondoren, 67 urte zituela, 1987an, Afrikara joan zen, Dahomey estatuko Zagnanado komentura, baina hamazazpi hilabete besterik ez zituen bertan eman, eta berriro Belokera itzuli zen. Hor bizi izan zen
|
azken
arnasa eman arte. 1953ko urtarrilaren 1ean euskaltzain urgazle izendatu zuten eta 1962ko uztailaren 27an, berriz, euskaltzain oso.
|
|
|
Tximiniako uso zuria, Libe Galdos; hirugarren saria: Indiana Jons en
|
azken
abentura, Maialen Akiz.
|
|
|
Alfred Morel Fatio() hispanista frantses handiaren ikasle, jarraitzaile eta ordezkoa izan zen Collége de France n maisuaren
|
azken
urteotan(); kadira horretan eman zituen gaztelaniazko klaseekin batera euskarazkoak, berau izanik ziur aski unibertsitate batean euskarari buruzko klaseak eman zituen lehena. Halaber, Baionako Societé des Sciences, Lettres et Arts eko kidea, RIEVeko kolaboratzaile arrunta eta Eusko Ikaskuntzaren III. Biltzarrean (Gernika, 1922) partaide izan zen.
|
|
|
Lehenbiziko ipuinak ere garai horretakoak dira:
|
Azken
inkesta, Tximinuaren segretua, Tristan ta Isolt. Gero liburu asko etorri ziren:
|
|
|
Espaniak 2001ean berretsi zuen Europako Gutuna eta eginbide zorrotzenak hartu zituen eremu guztietan.
|
Azken
urteotan Gutunaren arrakasta handiago izan da Europako ordenaren osagai oinarrizkoa bihurtu den arte.
|
|
|
Non gertatu da orain arteko istripu nuklearrik handiena? Nor izan zen Sobietar Batasuneko
|
azken
lehendakaria?
|
|
|
Nor izan zen Sobietar Batasuneko
|
azken
lehendakaria? –
|
|
|
Nor izan zen Sobietar Batasuneko
|
azken
lehendakaria. Mihai, l Gorba? ëv jauna.
|
|
|
Tschernobyl; ca: Txernòbil;... 2 Nor izan zen Sobietar Batasuneko
|
azken
lehendakaria, es: Mijaíl Gorbachov; fr:
|
|
|
Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak bere sistema, bere transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du
|
azken
urteotako erabilera, eta argi ikusten da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago ikusten bada ere. Horregatik, jatorrizko hizkuntza aurrean izanik, gure inguruko hizkuntzen transkripzio praktikoak azterturik, eta nazioarteko sistema ere kontuan izanik, euskararako transkripzio sistema praktiko bat arautu du Euskaltzaindiak, eta 156 araua plazaratu(
|
|
|
Hurrengo hiru kapituluetan azterketa horrekin segitzen du, beste zenbait eremutatik abiatuta.
|
Azken
kapituluan ondorioak aurkezten dira.
|
|
|
Teknologian, adibidez, aizkorak badu ahoa, besoa eta begia. Nahikoa da Euskaltzaindiak
|
azkenik
argitaratu Hiztegi Batua ikusteko zenbat hitzek gure gorputzaren hiztegia darabilten.
|
|
|
Batzuek amaitu zuen bertzeek baino esperientzia gehiago izanen dugu edo duzue lan hauetan, baina argi daukagu inork ez dugula
|
azken
soluzioa edo azken hitza; hau, gehienez ere, denon esperientziak ezagutuz eta erkatuz eta denok elkarrengandik ikasiz lortuko baitugu.
|
|
|
Batzuek amaitu zuen bertzeek baino esperientzia gehiago izanen dugu edo duzue lan hauetan, baina argi daukagu inork ez dugula azken soluzioa edo
|
azken
hitza; hau, gehienez ere, denon esperientziak ezagutuz eta erkatuz eta denok elkarrengandik ikasiz lortuko baitugu.
|
|
|
|
Azken
urtean gaixotasun luze baten ondorioz ezin izan du lanik egin, eta ehunka proiektu geratu zaizkio amaitu gabe.
|
|
|
Mendaur eta Iker bildumen
|
azken
liburuak ere kalean dira. Euskera Akademiaren agerkari ofizialaren zenbaki bi plazaratu dira.
|
|
|
|
Azken
10 urteotan, Eusko Jaurlaritzak argitaratzen duen Bidegileak bildumaren koordinatzaile eta zuzendaria izan da Mikel Atxaga.
|
|
|
zenean ezagutu nuen Mikel Atxaga, Francoren diktadurak
|
azken
ostikada bortitzak ematen zituen garaian. Euskalgintzako gizon argi bat iruditu zitzaidan.
|
|
|
|
Azken
ospakizun ekitaldia, Donostian, urriaren 8an eta 9an
|
|
|
Bilbokoaren ostean, datorren urrian egingo du Euskaltzaindiak urteurreneko
|
azken
ospakizuna, Donostian, bi egunetan: urriaren 8an emanaldi artistiko bat egingo da, Kursaalen, eta urriaren 9an ekitaldi instituzional bat burutuko, Gipuzkoako Foru Aldundian.
|
|
|
|
Azken
kapituluan, eremu urriko beste hizkuntza akademiei buruzko berriak jaso dira.
|
|
|
Liburuak bi zati ditu. Lehenengoan Euskal Herriaren historiaren laburpen bat egiten da, bereziki XX. mendeko atalean eta, honen barruan,
|
azken
hamarkadetako gatazka politikoan sakonduz. Bigarren zatian hainbat politikari, intelektual, kazetari edo sindikalistei egindako elkarrizketak datoz:
|
|
|
Hasieran harridura, gero, sinestu ezina;
|
azkenean
, etsipena eta samina.
|
|
|
Lanerako beti prest eta gogotsu, erakundearekiko leiala, ordu asko eman ditu Juanjok Euskaltzaindiaren zereginetan. Beti erne, beti adi,
|
azken
ukitu arte, Euskaltzaindiak antolaturiko ekitaldietan dena erraz eta gozo joan zedin.
|
|
|
Lanerako beti prest eta gogotsu, erakundearekiko leiala, ordu asko eman ditu Juanjok Euskaltzaindiaren zereginetan. Beti erne, beti adi,
|
azken
ukitu arte, Euskaltzaindiak antolaturiko ekitaldietan dena erraz eta gozo joan zedin.
|
|
|
1 Herrietako alfabetatzearen koordinakundea, 2 Euskalduntze lana; 3 Irakasleen prestaketa eta 4 Testugintza.
|
Azken
honetan buruturiko argitalpenak dira hiru Euskalduntzen liburuak eta Alfabetatzen (1975). Langintza horretan hamahiru lagun aritu ziren eta horietako aurrenetarikoa Zearreta izan zen.
|
|
|
Luze eta zabal ihardungo nuke, ahal banu, bere kudeatzaile ardura nagusian. Aitor dezadan, hogeitamasei urtetan, eskuineko eskua izan dudala,
|
azken
urteotan kudeatzaile arduran. Uste dut gauza berbera aitortuko duela Andres Urrutia euskaltzainburuak ere.
|
|
|
Euskal Herrian
|
azken
urteotan indartu den fenomeno bat jorratuko da beren beregi: etorkinen gaia euskararen perspektibatik, hain zuzen.
|
|
|
Nolatan gaurkotu liteke hizkuntza bat nonahi baliatzeko, hiztunen gaurko zein bihar eta etziko hizkuntza beharrak asebetetzeko hizkuntzaren gizarte erabileraz kezka eta ardura erakutsi gabe. Horiek horrela, hizkuntzaren erabileran eragina duten gizartearen alde guztiak, bai eta hiztunek bizi dituzten kultura arauak, itxaropenak eta testuingurua ere biltzeko zein haietan eragiteko eratu zuen Euskaltzaindiak Jagon Saila. Sailaren barruan dagoen Sustapen Batzordeak,
|
azken
urteotan, euskal gizartean puri purian dauden gaiak aztertu eta aztergai izan dituen gaiei buruzko iradokizunak egin ohi ditu ia urtero.
|
|
|
Iaz burututako Jardunaldietan euskararen egoera eta bilakaera aztertu ziren kontsumoaren arloan. Aurten, berriz, Euskal Herrian
|
azken
urteotan indartu den fenomeno bat jorratuko da beren beregi: etorkinen gaia euskararen perspektibatik, hain zuzen.
|
|
|
Sagrario Aleman Sustapen batzordeko buruak azaldu bezala,
|
Azken
urteotan Euskal Herrira iristen ari diren etorkinen kopurua asko handitu da, eta honek kezka sortu du arlo askotan, baita euskalgintzan ere. Jagon Sailak, euskararen erabilera izanik lan esparru, gai hau jorratu beharra zuen.
|
|
2010
|
|
|
1937ko apirilaren 26an Gernikan zegoen Olabide, hots, bonbardaketa hasi zenean bere buruaz ardura gutxi harturik, sugarretan zen etxetik nola edo hala lortu zuen eskuizkribua salbatzea eta Joseba Elosegi gudari kapitainari esker, Kanalako parrokoaren etxeraino eramatea. Istorio beltz honen hurrengo kapituluak Okzitaniako Tolosaraino eramango gaitu, non bizi zen jesuita jaun hau, jesuita izan arren, erbesteraturik; 1942ko irailaren 9an, Arantzazuko Ama Birjinaren egunean hain zuzen ere, zoritxarreko istripu bat izan zuen eta egun gutxira hil zen, eskuizkribua erabat bukatuta eta
|
azken
oharrak egiten ari zela.
|
|
|
Gauzak ondo ondo egite aldera, hitzaurrea monsinore Paulo Gurpide Bilboko apezpikuari eskatzen zaio, baita lortu ere. Horrela, 1958ko abuztuaren 8an Patxi Etxeberriak bukatutzat jotzen du lana,
|
azken
orrian bi bertso eder paratuz; ez da ausartzen, dena den, bere izena oso osorik aitortzera, ez dakigu zuzen zergatik, baina erraz susma daiteke arrazoia, honela bukatzen baitu laster Txinara itzuliko zen jesuitak bere lehen bertsoa: Izango bait du akarra.
|
|
|
Eta badator
|
azkenean
kontakizunari izenburua ematen dion gertakaria, alegia, denek ez ziren izango iritzi bereko, Alfontso Irigoien Euskaltzaindiko orduko idazkariak proposamen ausart bat jalgitzen baitu erakunde honek 1959ko ekainaren 25ean egiten duen bilkuran; hitzez hitz kopiatuko dugu batzar agiritik:
|
|
|
Jean Haristchelarrek esan duenez, liburua Juan Mariren gustukoa izango zen, hor parte hartu dugunok gure ikerketaren emaitza eskaintzen diogulako berari. Pello Esnalek, azkenik, Juan Mari Lekuona ez ezik,
|
azken
urteotan hil diren beste kide batzuk ere ekarri ditu gogora: Alfontso Irigoien, Joxe Mari Aranalde eta Antonio Zavala, horiek guztiak gurekin daude esan du euren barruko kezkak, egitasmoak eta proiektuak ere gurekin daudelako
|
|
|
Jakina denez, Euskaltzaindiak aldiro aldiro izendatzen ditu ohorezko euskaltzainak, bere arautegiaren arabera, hain zuzen ere euskarari egindako mesede bikainengatik. Ohorezko euskaltzainen
|
azken
izendapena 2004an egin zen. Gaur egun, 33 ohorezko euskaltzain dira.
|
|
|
Hitz berdeak (poesia), Hizkuntza eta talde nortasuna, Euskal Herria krisian, Espainolak eta euskaldunak, Ernazimentuko hizkuntz ideologiak, Humboldt: hizkuntza eta pentsamendua, Volksgeist Herri Gogoa, Espainiaren arimaz,
|
Azken
egunak Gandiagarekin.Olerti, Anaitasuna, Egan, Anaitasuna, Larrun, Argia, Egunkaria, Ostiela! eta Egin aldizkari eta egunkarietan argitaratu ditu bere artikuluak, besteak beste.
|
|
|
1996an Jorge Oteiza artistak Nafarroan kokatuko zen bere Fundazioaren patronatukide izendatu zuen.
|
Azken
urteetan, Iruñeko Pamiela agitaletxeko edizio lanetan dabil.Sorkuntzari dagokionez, literatura da bere eremu nagusia: saiakera, narrazioa eta bereziki poesia.
|
|
|
Hori dela-eta, Hautes Batzordeak beste hiru hilabeteko epea eman du sinadurak jasotzeko. Beraz, maiatzaren 15ean izango da
|
azken
eguna sinadurak biltzeko.
|
|
|
1
|
Azken
berriak2 Literatura Terminoen Hiztegiaren bertsio digitala3 Sariak
|
|
|
Gaur egun, hiztegia aztertzeko eta lan arauemailea egiteko, corpusetan oinarritu behar da, eta halaxe egin du Euskaltzaindiak
|
azken
urteotan. Testu klasikoak Orotariko Euskal Hiztegiaren corpusean ditu bilduta eta XX. mendeko lagin aski adierazgarria XX. mendeko corpus estatistikoan.
|
|
|
Euskaltzaindia ere urtero joaten da Sarara, eta hor bere
|
azken
argitalpenak erakusten ditu. Aurten, lau liburu aurkeztuko ditu:
|
|
|
Xabier Kintana Euskaltzaindiaren idazkariak aurkezpena egin ostean, Alkateak ongi etorria eman zien bertan ziren guztiei, eta Andres Urrutiak agur hitzak esan zituen. Ondoren, Xabier Kintana aurkezleetariko bat eta Joan Mari Torrealdai sarrera egin zuen
|
azken
euskaltzaina joan ziren Miren Lourdes Oñederraren bila eta batzar-tokira ekarri zuten.
|
|
|
Azken mendean Larrea euskararen mugan izan ondoren, Arabako Barrundia osoa bezala, aspaldiko herritarren ildoari jarraituz, euskararen alde eguneroko bizitzan jokatu nahi dutela ziurtatzeko Larreko biztanleek konpromiso agiri bat
|
azken
egun hauetan izenpetu zuten eta erabaki hori indartzeko aburuz ekitaldi ageri eta erakargarria antolatu zuten Larrean maiatzaren 8an.
|
|
|
|
Azkenean
, Larreko bidegurutze ikusgarri batean, Lazarragaren oroitarria Benigno Arcauz Errasti Larreko kontzejuburuak eta Arabako Kultura diputatua den Lorena Lopez de Lacallek oroitarria agerian utzi zuten eta Arcauz jaunak eta Larreko lau umek larreatarrek izenpetutako euskerarekiko konpromisoa irakurri zuten, eta aluminiozko zilindro baten barruan agiria bildu eta estelaren ondoan lurperatu zuten bihar...
|
|
|
|
Azken
mendean Larrea euskararen mugan izan ondoren, Arabako Barrundia osoa bezala, aspaldiko herritarren ildoari jarraituz, euskararen alde eguneroko bizitzan jokatu nahi dutela ziurtatzeko Larreko biztanleek konpromiso agiri bat azken egun hauetan izenpetu zuten eta erabaki hori indartzeko aburuz ekitaldi ageri eta erakargarria antolatu zuten Larrean maiatzaren 8an.
|
|
|
62 urte luze izan genuen euskaltzain (On Jose Migelen ekintzak beti iristen ziren luze). 1928an euskaltzain urgazle izendatua izan zen, Euskaltzaindia oraindik hasi berria zenean (9 urte ziren 1919an sortu zenetik) eta euskaltzain oso
|
azkenean
1965ean. Euskaltzaindian izan zuen aulkia 23a izan zen, gaur Miren Azkaratek duena.
|
|
|
Hemen sortu, 1889 urteko
|
azken
egunean, hemen hazten hasi eskolan eta etxeko eta lur lanetan, hamalau urterekin apaiz izateko erabakia hartu eta Baliarrainen latin eta beste ikaskuntzetan bi urte eman ondoren, Gasteizko Seminarioan sartu zen eta 8 urtetan (azken urte erdia Burgosen) apaiz ikasketak burutu eta 1914an apaiztu zen gure euskaltzaina izango zena. Ordenatu ondoren, 23 urte, gerra etorri arte, Gasteizko Apaizgaitegian irakasle izango da, hiru lurraldeen garai hartako Elizbarrutiak egoitza Gasteizen zuen-eta.
|
|
|
Hemen sortu, 1889 urteko azken egunean, hemen hazten hasi eskolan eta etxeko eta lur lanetan, hamalau urterekin apaiz izateko erabakia hartu eta Baliarrainen latin eta beste ikaskuntzetan bi urte eman ondoren, Gasteizko Seminarioan sartu zen eta 8 urtetan(
|
azken
urte erdia Burgosen) apaiz ikasketak burutu eta 1914an apaiztu zen gure euskaltzaina izango zena. Ordenatu ondoren, 23 urte, gerra etorri arte, Gasteizko Apaizgaitegian irakasle izango da, hiru lurraldeen garai hartako Elizbarrutiak egoitza Gasteizen zuen-eta.
|
|
|
Ordenatu ondoren, 23 urte, gerra etorri arte, Gasteizko Apaizgaitegian irakasle izango da, hiru lurraldeen garai hartako Elizbarrutiak egoitza Gasteizen zuen-eta. Gizakiekiko zientziak maite zituen gure maisua izango zenak, Deus scientiarum Dominus (Jaungoikoa zientzien Jauna) Pio XI.aren lemapean lan egin nahi zuen eta Gasteizen irakasle izan zen
|
azken
urteetan Erlijioen zientzia konparatua, Giza paleontologia eta Fisika teorikoa irakatsi zituen.
|
|
|
Zoritxarrez eta urte askotan, gerra zibila eta horren ondorioak izan zirela medio, bera gabe gelditu zen hango apaizgaitegia eta harekin batera Gasteiz inguruko giza eta jakintza giroa nabari makaldu zen. Sara urte dexentetan eta bere bizitzaren
|
azken
hamarkadetan Ataun eta Iruñea beraren gizatasun eta jakinduriaz aberastuko ziren gero. Egia esan, denok aberastu ginen bera bizi izan zen bitartean, bera bezalako pertsona zintzo eta jakintsuek ez dute mugarik izaten eta beraien ondasun orokorra toki guztietara zabaltzen da.
|
|
|
Euskaltzaindiak urtarriletik uztaila bitartean kaleratu dituen liburuak bildu dira hemen. Besteren artean, Euskararen herri Hizkeren Atlasaren I. eta II. liburukiak daude, baita Euskaltzainak bildumaren hiru liburu berri edota Mendaur, Iker eta Jagon bildumen
|
azken
lanak ere.
|
|
|
Liburuak Burundako eta,
|
azken
batean, Sakanako euskara dakar plazara. Bi atal nagusi ditu:
|
|
|
... Era berean, izen horrek bere
|
azken
|
|
|
, etab. Horretaz gain, kontuan izatekoa da, herritar izena edo, jentilizioa' deitzen dena,
|
azken
|
|
|
Dabilen herria liburuaz azalpena emanez mintzatu ziren.
|
Azken
hitzak Andres Urrutia euskaltzainburuak esan zituen.
|
|
|
Xabier Kintana Euskaltzaindiaren idazkariak aurkezpena egin ostean, alkateordeak ongietorria eman zien bertan ziren guztiei, eta Andres Urrutiak agur hitzak esan zituen. Ondoren, Jean Haritschelhar aurkezleetariko bat eta Patxi Uribarren sarrera egin zuen
|
azken
euskaltzaina joan ziren Xarles Videgainen bila eta batzar-tokira ekarri zuten.
|
|
|
Hori dela-eta, aldizkari zientifikoek
|
azken
aldian daramaten homologazio prozesu orokorraren baitan, Euskera rekin ere ahalegin berezia egin du Akademiak: CSIC (Consejo Superior de Investigaciones Científicas) erakundeak ezarri dituen kalitate ereduen arabera ebaluatu ahal izateko, beharrezkoak diren Latindex irizpideak bete dira, eta izen bereko Katalogoan sartu da.
|
|
|
Euskaltzaindiak egin dituen
|
azken
arauak.
|
|
|
Euskaltzaindiaren
|
azken
Arauak
|
|
|
Besteak beste, poema liburu hauek idatzi ditu: Egunetik egunera orduen gurpillean, Bigarren poema liburua, Urrats desbideratuak, Biziaren ikurrak, Zentzu antzaldatuen poemategia, Abestitzak eta poema kantatuak, Egunsentiaren esku izoztuak, bere
|
azken
lana. Liburu honekin irabazi zituen Euskadi Literatur Saria eta Espainiako Kritikaren Saria.
|
|
2011
|
|
|
Berrizko toponimia jasotzeko lana osatu da eta laster jakinaraziko dira
|
azken
bi urteotan burutu den ikerketaren emaitzak. Udalak herriko toponimia ikertzeko erabakia 2008an hartu zuen eta urte horretan egin zuen beka deialdia Joan Ander Ramos jaunak eskuratu zuen.
|
|
|
Izenak, edo hobeki esanda, kokapena zehatza dutenak, Bizkaiko Foru Aldundiaren argazkien gainean kokatu dira eta joan den abenduan ikusgai jarri zituen Udalak, herritarren parte hartzea bultzatzeaz gain, jendeari zuzenketak edo beste ekarpenak egiteko aukera emateko. Bertan bildutako datu berriak erabiliko dira
|
azken
proposamena gauzatzeko.
|
|
|
Euskal Herriaren eta Armeniaren arteko lotura kultural eta linguistikoak aztertzearen eta sakontzearen aldeko zen. Euskal kulturaz klaseak ematen zituen Unibertsitatean eta,
|
azken
urteotan, euskara ikastaroak ere.
|
|
|
Zertan asmatu da? Lana
|
azken
gogoeta saioaz amaitzen da. Ekitaldi berean Joseba Intxaustiren Euskararen Historia Soziala (EHS).
|
|
|
Gainera, 2010ean egindako aireko argazkiak daude, 1932ko hegaldian egin zirenen ondoan. Arabako Foru Aldundiak eman du
|
azken
hauek erabiltzeko baimena.
|
|
|
|
Azken
urteotan, herriko toponimia sendotzeko lanean dihardu Leioako Udalak, eta 2009an lankidetza hitzarmena sinatu zuen Euskaltzaindiarekin, ikerketa egiteko. Ikerketa horrek udalerriko jatorrizko izenak berreskuratzea eta normalizatzea zuen helburu, eta Iratxe Lasa, Goizalde Ugarte eta Mikel Gorrotxategi ikerlariek burutu dute.
|
|
|
Bisitariak amerindiar hizkuntza nagusien ordezkariak ziren: Lidia Marisol Cabrera eta Martha Sandra Bustillos (Boliviako aimaradunak); Gualberto Vicente Quispe eta Leonor Zoraya Chavez (Boliviako kitxuadunak); Cesia Beatriz Chocori eta Carmen Curihuentro (Txileko Mapuzugun hizkuntzadunak); Cesar Daniel Teleguario, Jose David Catu eta Pedro Oscar Garcia (Guatemalako kaqtxikel maia hizkuntzadunak,
|
azkena
Maia Hizkuntzen Akademiaren Burua); Cesar Pilataxi Lecho, Carlos Yamberla, Luis Arturo Muyulema, Maria Hilda Chaluisa eta Oscar Sacha Rosero (Ecuadorko kitxuadunak), Yazmin Yadira Novelo eta Bella Flor Canche (Mexikoko maia hizkuntzaduna); Aldegundo Gonzalez (Mexikoko nawatl hizkuntzaduna) eta Miriam Viviana Gonzalez (Kolonbiako nasa yuwe hizkuntzaduna, bertako Kultur Ministerioko aholkularia). Guztiak hizkuntzalaritzan, bertako mintzairen irakaskuntzan, eragile elkarteen buru edota kideak eta suspertze programetan adituak.
|
|
|
Andres Iñigo liburuaren paratzaile eta Euskaltzaindiaren Nafarroako ordezkariak, Xabier Azanza Euskarabidearen zuzendari kudeatzaileak eta Maite Urtasun Saragueta, Perpetuaren alabak.
|
Azken
horrek eskerrak eman dizkie bai Akademiari baita Gobernuari ere, eta batez ere Iñigori gure amaren idatzien ikerketan hainbeste denbora, dedikazioa emateagatik eta, beti ere, eginiko lan bikain horretan erakutsi duen maitasunarengatik. Harekin batera, Errosa Miren, Lourdes eta Gema ahizpak izan dira aurkezpenean.
|
|
|
Horrezaz gain, badira, bi eduki berri: Orotariko Euskal Hiztegiaren bertsio berria eta Auspoa bildumaren artxiboa;
|
azken
bilduma horren liburuak bere webgunean eskaini ahal izateko, Euskaltzaindiak Gipuzkoako Foru Aldundiaren baimen eta laguntza izan ditu.
|
|
|
Bigarren aldaketari dagokionez, OEHren bertsio honek
|
azken
urteotan agertu diren materialak bereganatu ditu. Horien artean garrantzizkoena, bistan da, Lazarragaren eskuizkribua da.
|
|
|
Hasieran, izen bera zuten argitaletxeak eta bildumak. Baina 1994tik 2003ra Sendoak hartu zuen Auspoa bildumako liburuak argitaratzeko ardura eta,
|
azken
data horretatik aurrera, Gipuzkoako Foru Aldundiak. Esan bezala, bilduma horren liburuak bere webgunean eskaini ahal izateko, Euskaltzaindiak erakunde horren baimen eta laguntza izan ditu.
|
|
|
bertsoak, antzerki herrikoiak, nobelak, itzulpenak, ipuinak... Baina, urteen poderioz, bertsoak eta bertsolariei buruzko liburuak nagusitu ziren; eta gero,
|
azkenean
, oroipen liburuak eta biografiak, bertso liburuekin batera.
|
|
|
Bilbo Zaharra Forum, euskal literatura eta kulturaren inguruko gaiak jorratzeko topagunea da, Bilbo Zaharra euskaltegiak antolatutakoa; Arantza Camareroren esanetan, euskal kulturaren alorrean gertatzen den ororen eztabaidagune izan nahi duen elkarte edo biltokia.
|
Azken
urteetan euskal kulturari buruzko hainbat saio, lan-talde, mahai inguru edota mintegi eratu eta abiarazi ditu euskaltegiak, betiere euskal kulturaren arazoak hizpide. Esan bezala, Bilbo Zaharra Forumek antolatutako ekitaldiek Akademia izan dute laguntzaile hasieratik, eta, besteak beste, hitzaldi guztiak Euskaltzaindiaren egoitzako areto nagusian izan dira.
|
|
|
Jardunaldia Bilbon egingo da, Euskal Herriko Unibertsitatearen Bizkaia Aretoan (Abandoibarra hiribidean) eta bi helburu nagusi izango ditu: batetik, Euskal Pizkundea euskara biziberritzeko ahalegin oso moduan hartzea, Soziolinguistikaren begiekin aztertuaz; eta, bestetik, ahalegin hura eta
|
azken
25 urte hauetakoa alderatzea.
|
|
|
Baina hori, eta Euskaltzaleak taldekoek eginiko gainerako ahaleginak, ez dira oraindik aztertuak izan, Soziolinguistikaren ikuspegitik. Izan ere,
|
azken
20 25 urteetan, kanpokoei begiratu diegu (Fishman-i, Mackey ri...) gure Hizkuntza Politika abian jartzeko.
|
|
|
Azoka urriaren 5etik 7ra egin da, bertan liburuarekin zerikusia duten profesional ugarik parte hartu dutelarik. Aipatu hiru erakundeak erakustoki berean izan dira, eta hortxe aurkeztu ditu Akademiak bere
|
azken
lan eta argitalpenak. Horretaz gain, helburua, Katalunian eta Galizian Akademiaren pareko lana egiten ari diren erakundeekin harremanak sakondu, eta egiten ari den lana erakustea izan da.
|
|
|
Larunbaterako programatuta zegoen Benito Lertxundiren kantaldia bertan behera utzi behar izan zuten,
|
azken
orduan. Hala ere, Kepa Junkerak eta bere taldeak ezin hobeto bete zuen haren hutsartea; eta Urepelen bildu zirenek pozik hartu zuten Keparen emanaldia, eta bai dantzan egin ere gogotik aldian aldian, goizeko ordu txikiak arte.
|
|
|
Jarraian, aurtengoa Xalbador eta Xabier Leteren oroimenez antolatutako eguna baitzen, Xabier Leteri zegokion bideo bat eman zen herriko eskolako aretoan, eta Ez dok amairu taldearen sorreraz hitz egin zuen Joxemari Iriondok, entzuleen galdera guztiei erantzunez
|
azkenean
.
|
|
|
Espainiako Zientzia eta Berrikuntza Ministerioan, Euskaltzaindia ikerkuntzarako entitate gisa inskribatu da. Akademia sorreratik bertatik ikerkuntza lanetan dabil buru belarri, baina
|
azken
urteotan areagotu egin du arlo horretan egiten duen ahalegina. Hala bada, Euskaltzaindiaren Hiztegia.
|
|
|
Hala, Sagrario Alemanen hitzetan, aurtengo Jagon Jardunaldien protagonista euskal lurralde bat da, Araba, bertan euskarak suspertze handia izan duelako
|
azken
40 urte hauetan. Azaldu duenez,. Arabako Foru Aldundiaren laguntzaz eta herri ekimeneko taldeekin batean antolatu dugu aurtengo jardunaldia.
|
|
|
Jon Aizpurua (Eusko Jaurlaritza, Hizkuntza Politikarako sailburuordetza):
|
Azken
hogeita bost urteotako euskararen bilakaera Araban
|
|
|
Azaldu duenez, galdera horri erantzun nahiak eraman zuen kale erabilera neurtzen hastera. Altunak Euskal Herriko Kale Neurketa zuzendu du
|
azken
lau edizioetan.
|
|
|
|
Azken
urteetan Araban bertso eskolak ugaritu eta hedatu egin dira koadrilaz koadrila, hauek euskaldunen bilgune izateaz gain, herri dinamizatzaile ere badira. Sare horren indarrak bildu eta lurraldean euskarari astindu bat emateko asmoz, antolatu zen Arabako Koadrila Arteko Bertso Txapelketa, aldi berean, gainerako eragileekiko elkarlana sustatuz.
|
|
|
Gaur, abenduaren 23an, Bat soziolinguistika aldizkariaren
|
azken
zenbakia aurkeztu dute Soziolinguistika Klusterrak eta Euskaltzaindiak. Bi erakundeon artean argitaratu duten aldizkariaren zenbaki berrian diglosiari buruzko hausnarketa sakona proposatzen da, hainbat artikuluren bidez:
|
|
2012
|
|
|
Laster dugu. eus gure artean. Baina. eus tresna gisa lortzea ez da helburua, tresna hori erabiliz proiektuaren
|
azken
helburua lortzea baizik: Interneten euskara eta euskal kultura sustatzea.
|
|
|
Bestalde, urtarrilaren 27an, Argia aldizkariak 2012ko Merezimenduzko Saria eman zion Txillardegiri. Argia Sariarekin adierazi zuten antolatzaileek urte hauetan guztietan komunikazio proiektu honi eman dion sostengua eskertzearekin batera, merezi duen aitortza eman nahi izan diogu
|
azken
mendeko Euskal Herriaren historia eta euskal kulturarena ulertzeko ezinbestekoa den pertsonari.
|
|
|
Lehenik eta behin, kartografia modernoen laguntzaz, ibai nagusien hautespen lana egin behar izan da eta jarraian historian zehar izan dituzten izenak eta gaur egungo erabileran ematen zaizkienak ere aztertu eta finkatu dira. Euskaraz zer nolako erabilera izan behar duten erabakitzea da Euskaltzaindiaren egitekoa, ahaztu gabe
|
azken
xedea araututako izen horiek mapetan, aldizkarietan, liburuetan eta hedabide guztietan apurka apurka islatzearekin batera, izenen eredu jasoak gizarteratzea dela.
|
|
|
Gaur, uztailaren 4an, Leioako leku izenak liburua aurkeztu da Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan. Liburuan,
|
azken
hiru urteetan egin den Leioako toponimia ikerketa lanaren emaitzak batu eta herritarren esku ipini dituzte Leioako Udalak eta Akademiak. Lanaren egileak Mikel Gorrotxategi, Iratxe Lasa eta Goizalde Ugarte dira.
|
|
|
Hala, euskaltzainburuak goraipatu du toponimia normalizatzeko Euskaltzaindiak egiten duen lana eta Arruebarrenak adierazi du argitalpen honetan batzen direla izen guztiek, eta geroko lanek gure ezagutza aberasteko aterako dituzten beste batzuek ere, Leioak eta leioaztarrek, belaunaldietan, bizi izan duten mundua ulertzea ahalbidetzen digute.
|
Azken
berrogeita hamar urteetan aurreko mila urteetan baino aldaketa gehiago izan dituen mundua hain zuzen ere. Leioa eraldatu egin da, baina Leioa da oraindik ere?.
|
|
|
|
Azken
hamar urteko epea hartuz gero, erabilera trabatu egin dela esan behar da. Geldiune batean dago.
|
|
|
Hala, bada, Euskaltzaindiaren Hiztegia Euskaltzaindiak hiztegi arloan duen, egitasmo katearen
|
azken
maila da oraingoz?, Andoni Sagarnaren hitzetan. Lan horren aurrekariak, hona heltzeko ezinbesteko gertatu direnak, aipatu ditu Iker sailburuak:
|
|
|
Adierak eta adibideak lanak Hiztegi Batuko lehen 20.000 hitzak dauzka, beren definizio, kategoria gramatikal, espezialitate, erregistro eta euskalki markekin, aditz erregimenekin, eta benetako erabileratik jasotako adibideekin. Ibon Sarasolak azaldutakoaren arabera,
|
azken
urteetan argitaratu diren euskal hiztegi elebakarrak kontuan hartu dira. –Gaur egungo teoria eta teknika lexikografikoaren arabera egin da esan du.
|