|
2000
|
|
|
Baina, horrez gain, bere karreraz mintzatu ginen, pilotaren osasunaz, materialaz, apustuez, afizioaz. Pilotaren
|
azken
bi hamarkadetako erreferente nagusienetakoak garbi hitz egiten du, zuzen, saihesbiderik gabe. Guk ere ez genuen zale orok egiten duen galdera saihestu:
|
|
|
Euskal Etxean euskara entzuten da tarteka; gazteen artean, ordea, salbuespena izan ohi da euskara entzutea. Hala ere,
|
azken
bi hamarkadetan euskara berreskuratzeko joera nabari da gazteengan. 18 eta 30 urte bitarteko gazte ugari Euskal Herrira etortzen da unibertsitate, euskaltegi edo barnetegietara euskara ikastera.
|
|
|
Zaila da jakitea, irrati/ telebista sisteman zerbitzu publikoko irizpideak zehaztu etahoriek bestelako irizpide komertzial eta teknologikoekin batera garatzeko, azaldutakoarau, instituzio, betebehar eta prozedurek etorkizunean izango duten eraginkortasuna.Hori bai, horretarako nekez aurkituko da Europako beste inongo lurraldetan, antzekoegitura juridiko konplexu eta, itxuraz behintzat, osatuagorik. Hala eta guztiz ere, sistemaren
|
azken
bi hamarkadetako bilakaerak erakusten du ezen, erregulazioa eragile ekonomiko, politiko, teknologiko eta sozialak ordenatzeko mekanismo gisa uler badaitekeere, horien menpe dagoen zerbait ere badela, indar harremanen arabera interes batzukedo besteak babesten dituena. Alde honetatik, badirudi laurogeiko hamarkadako pribatizaziorako joerak eta laurogeita hamarreko hamarkadako sistema publikoaren identitate eta komertzializazio krisiak gainditu eta, oro har, irrati eta telebista sistema osoanherritarrentzako zerbitzu izaeraren araberako birdefinizo berri bat ezarri nahi dela.
|
|
|
1953an Weinreich ek5 6 ikuspegi estrukturalistan oinarriturikhizkuntzaren egitura mailan ukipenaren eraginez azaleraturiko fenomenoak sailkatzeari ekin zionetik mende erdia joan zaigu eta, hein berean, ukipen fenomenoen azterketak asko aurreratu du.
|
Azken
bi hamarkadak izan dira alor honetako jorienak, baigaiari eskaini zaion arretagatik, eta bai gaiari behatzeko orduan jorratu diren ikuspuntudesberdinengatik ere.6
|
|
2001
|
|
|
Horixe da Ekonomia eta Gizarte Kontseiluak (CES) duela gutxi egindako txosten baten emaitzak agertzen duena. Txostenak dioenez, Gizarte Segurantzak egokitu beharra dauka Espainiako Estatuko gizartean
|
azken
bi hamarkadetan izan diren aldaketetara.
|
|
|
Adituek adierazi dutenez, kasuen %20k giro sozialean eta estresean izan dezake jatorria. Valentziako La Fe ospitaleko Neuropediatriako buru Fernando Mandok dioenez, haurren buruko mina oso patologia ohikoa da, neurologiako kontsulten ia% 30 hartzen du, eta
|
azken
bi hamarkadetan “bikoiztu” egin da. “Eskola adinean dauden haurren %60 zefalea izan dute bizitzako uneren batean, eta %10 migraina motakoa da, helduetan bezala”, Fernando Mulasek dioenez, eta gaineratu du buruko minak “epilepsiak baino hamar aldiz ohikoagoak” direla.
|
|
|
Pertsonen bizimoduak eragina du (elikatze egoerak, nutrizio egoerak, ariketa fisikoak edo toxikoen kontsumoak).
|
Azken
bi hamarkadetan, ikerketa zientifikoak agerian utzi du" elikadura egokia", hau da, elikagaien bidez elikagai guztiak (karbohidratoak, proteinak, gantzak, bitaminak eta mineralak) kantitate eta kalitate egokian ematen dituena, osasuna sustatzeko bidea dela. Hala ere," nutrizio egokia" kontzeptu klasikoaren ordez" nutrizio optimoa" kontzeptua erabiltzen da, aurreko definizioaz gain, osasuna sustatzeko, ongizatea hobetzeko eta gaixotasunak garatzeko arriskua murrizteko elikagaien ahalmena ere barne hartzen duena.
|
|
|
Oraingoekin ez dakigu nola moldatzen den, eta zera galdetu diogu: ea aspaldi honetakobe rtsolaritza jarraitzen duen, ea ezagutzen duen
|
azken
bi hamarkada hauetako bertso martxa.
|
|
2002
|
|
|
Inori zalantza izpirik geratu bazaio, eta bertsogintzaren
|
azken
bi hamarkadetako erradiografia mental bat egiteko gai bada, gogoratu bedi finaleko arratsaldeko kartzelako gaiaz eta hari erantzunez sortutako bertsoez.
|
|
|
Funtsean ados nago esan denarekin.
|
Azken
bi hamarkadetan aurrerapauso izugarriak eman dira eta unibertso propioa gero eta osatuago bat dago, irakurle bakoitzaren beharrak asetzeko gero eta eskaintza zabalago bat dago merkatuan. Alabaina, gauzak proportzioan ikusi behar dira, eta irakurle naizen aldetik, kezka bat daukat:
|
|
|
Siderurgiaren industriak abantailak zituen ikatz meategien ondoan kokatuzgero, produkzioan burdina baino askoz ere ikatz gehiago erabili behar baitzen; hartara, beraz, garraio kostuak gutxitzen ziren. Hala eta guztiz ere, Asturiasekhorretan zituen abantailak gorabehera, inguruabar batzuk zirela medio, BizkaiaAsturias gainditzera iritsi zen mendearen
|
azken
bi hamarkadetan.
|
|
|
Euskal Herrian
|
azken
bi hamarkadetan egin diren protestaldi ekologistaindartsuenak Lemoizko zentral nuklearraren aurkakoa, Leitzarango Autobidearenaeta Itoitzekoa izan dira, ezbairik gabe. urteen artean, Nafarroan gauzatudira mobilizazio gehien (329 ekintza), gero Bizkaia dator (282) eta ondorenGipuzkoa (195), Araba (56) eta Ipar Euskal Herria (30).
|
|
|
Hala baieztatzen du sektore desberdinetako prezioek euskalekonomian duten bilakaerak (Guenaga eta Zurbano, 1999). Egile horiek EAEkoprezio sektorialen bilakaera aztertu dute6, eta
|
azken
bi hamarkadetan prezioguztien hazkundearen murrizketa suertatu bada ere, zerbitzuen prezioen kasuanmurrizketa ondasunen prezioetan baino leunagoa izan dela frogatu dute, batez ere1986 urtetik aurrera. Eskuarki, indarrean dauden ekonomia politika liberalen helburu antiiflazionistek esplikatzen dute prezio orokorren jaitsiera; baina ez prezio diferentzia.
|
|
|
Gastu publikoaren bilakaeran zenbait ezaugarri aurkitzen ditugu: lehendabizi, nabaria da ezen
|
azken
bi hamarkadetan sektore publikoak euskal ekonomian duengarrantzi erlatiboa gorakorra izan dela; bereziki, politika sozialak (hezkuntza etaosasuna, batez ere) eta garraio azpiegiturak izan dira gastu publikoaren lehentasunnagusiak.
|
|
|
Inportazioei dagokienez, horien joera gorakorrak esportazioenaren arrastoajarraitzen du gutxi asko.
|
Azken
bi hamarkadetan Hego Euskal Herriko inportazioen hazkundea oso inportantea izan da, eta munduko zein Europako Batasunekoigoerak gainditu ditu, urte batzuetan salbu. Igoera hori ulertzeko ere, esportazioenhazkundea esplikatzen zuten egiturazko arrazoiak berretsi behar ditugu:
|
|
|
XX. mendearen
|
azken
bi hamarkadetan, berriz ere, historiografia historiaren kinkalarriaren zurrunbiloan sarturik dago. Mundu mailako historiografiaz ari naiz, historia globalaz.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, hegazti horren populazioaren %50 galdu dela kalkulatzen da.
|
|
|
Urogaloko lan-taldeak espezie hau Kontserbatzeko Estrategia Nazionala lantzea erabaki du,
|
azken
bi hamarkadetan biztanleria galera geldiarazteko. Estrategiak zehaztuko ditu irizpide orientatzaileak, autonomia erkidegoen kontserbazio planak oinarritzat hartuta.
|
|
|
Adituen arabera, espezie horren banaketa eremua zatituta dago eta pixkanaka murrizten da.
|
Azken
bi hamarkadetako biztanleriaren galera ehuneko berrogeita hamarrekoa izan daiteke. Kantaurialdeko urogala murriztea eragin duten faktoreak dira hegazti honen habitatetan oso denbora gutxi irauten duen animalia honen babeslekuetan, eta zuhaitzetan oso denbora gutxi irauten du.
|
|
2003
|
|
|
GAHetan talde gisa, nekazaritza sektoreak% 33 ekarpena egin dioBEGri
|
azken
bi hamarkada hauetan. Sarrera baxuenen taldearen kasuan, ekarpenhori hamar puntu txikiagoa 25 tartean mugitu da, bost puntu gutxiagotan Sarreraertainekoak kontuan hartzen baditugu (20), eta beste bost puntu gutxiago Ertainakbakarrik hartzerakoan, mundu bataz besteko% 5 artean mantenduz.
|
|
|
Baina nekazaritza sektorearen garrantzia nabarmenagoa agertzen da bertanenplegatutako langileen kopurua ekonomia osoaren lan indarrarekin alderatzendugunean. FAOSTATen arabera, herrialde horietan lan indarraren% 20a kasuriktxikienean eta% 80ra garaienean, nekazaritza sektoreko jardueratan aritu izan daherrialde horietan
|
azken
bi hamarkadetan. Zonalde guztietan, ordea, joera galtzearena izan da.
|
|
|
Gainera, hormona sexualen egitura antzekoa denez, kutsatzaile horietako askok aldaketak eragiten dituzte garapen sexualean, eta ugalketari kalte egiten diote. Ondorio horien berrespena
|
azken
bi hamarkadetan izan da, izurde eta foken populazio batzuk behin eta berriz aktibatzaile gisa agertu ziren epidemia infekziosoek suntsitu zituztenean. Ipar Itsasoko (1987) itsas txakur komunei eta Mediterraneoan (1991) zerrendatutako izurdeei eragin zieten kimu birikoetan, bizirik iraun zutenek baino PCB kontzentrazio handiagoak zituzten gaixotasunaren azpian zeuden aleek.
|
|
|
Portako hipertentsioak, berriz, odoljario handiak eta likido erretentzioak eragiten ditu sabelean, eta hori da, hain zuzen ere, gibeleko gaitzak dituzten pertsonen lehen heriotza arrazoia. Boschek dioenez, asko aldatu da haren tratamendua
|
azken
bi hamarkadetan. Lehen ez zen tratatzen harik eta pazienteak ez zuen hemorragiarik izan arte.
|
|
|
Azken horiek mamia arrosa eta gorrixka duten pomeloak ematen dituzte, eta kolorea pigmentu likopenoari zor diote. Haren ospea eta kontsumoa handitu egin dira
|
azken
bi hamarkadetan herrialde askotan. Kolore deigarria landatzeko tenperatura handia denean bakarrik sortzen da.
|
|
|
«Hala eta guztiz ere, Europako inportatzaile eta industrialariek joera dute jatorri organikoko lekaleen alde, eta espero dugu 2003ko uztailaren 14an indarrean sartu zen 2001/ 18/ EE Zuzentarauak hautsi egingo dituela horri buruz sortutako tabu guztiak», dio Ignace Debruyne Europako ASAren bozeramaileak. Pobreen haragia Sojaren kontsumo masiboa nagusituz joan da mendebaldeko munduan
|
azken
bi hamarkadetan Abel Mariné (Bartzelonako Unibertsitatea) bromatologoak foroan aitortu zuenez, soja gaurkotasuna du bere ezaugarriei eta egiten ari diren hainbat azterketari buruzko bibliografia zientifiko izugarriak. Adibidez, lekale hori isoflabona iturri gisa identifikatu zuen, eta sojatik ateratako osagaiak dituzten edari, freskagarri edo jogurtak sustatu zituen, osagarri dietetiko gisa.
|
|
|
1801ean, 28 urte zituela, etorri zen Zarauzko komentura, eta hantxe bizi izan zen 39 urtez, esklaustrazioa etorri zen arte. Gipuzkoan eta Nafarroan eman zituen misioak batez ere, euskalkiagatik, eta misiolaririk ibiltarienetarikoa izan zela esan dezakegu; Ikastetxeko
|
azken
bi hamarkadetako aktiboena bai, behintzat: 1816 eta 1830 urte bitartean batez beste urteko 10 herri misionatu zituen, Zarauzko misiolari guztiek urtean egiten zuten herena baino gehiago.
|
|
|
1745aren ondoko mende erdian zehar, fenomeno elektriko mota berri oso gutxi gehitu ziren beren zerrendetara. Haatik, zenbait alderdi garrantzitsuei zegokienez, mendearen
|
azken
bi hamarkadetako elektrizitateari buruzko idazkiak Gray, Du Fay eta Franklinenetatik ere urrunago zeudela zirudien, elektrizitatearen XVII. mende hasierako lehen ikertzaileen idazkiak ehun urte lehenagoko aurrekariekiko zeudena baino. 1740 eta 1780 arteko uneren batean, elektrizitatearen ikertzaileak, talde gisa, astronomoek Antzinatean, higiduraren ikerlariek Erdi Aroan, optika fisikoarenek XVII. mende amaieran eta geologia historikoarenek hurrengo mendean lortutakoa eskuratu zuten.
|
|
2004
|
|
|
Hauteskunde kanpainan zehar Perez izan da aukera gehien zituena eta orain ere hala da, nahiz eta Antiguedadek ezustekorako abilezia ere erakutsi duen.
|
Azken
bi hamarkadetan errektoretzarako izandako lehiekin erkatuta, oraingo ezustekoa bi euskaldun eta bi euskaltzale izatea izan da, eta biak eremu abertzaleak edo honen gertukoak hautatuak. Oraindik ere ikuspegi askotatik lotuegia dagoen unibertsitatean, epe motzean kudeaketa moldeetan aurrerapauso izugarririk ezin izango du eman irabazleak.
|
|
|
irakurleria. Eta badakigu, gurean, irakurleria potentzialaren eta aktualaren arteko desorekak zein buruhauste sortzen dizkigun,
|
azken
bi hamarkadetan euskaldun alfabetatuen kopurua dezente puztu den arren ez baitugu hori gero irakurzaletasunaren indizeetan islatuta ikusten.
|
|
|
«ezda serieko produkzioa bera kondenatua dagoena, bereizi gabeko ondasunen seriekoprodukzioa baizik» (Coriat 1992, 24). Zehaztasun horren bitartez,
|
azken
bi hamarkadetako berrikuntza organizatibo ugaritan, printzipio taylorianoen muina (funtzioen espezializazioa, egitekoen zatikatzea eta denbora zein mugimenduenneurketa) present izaten jarraitzen duela ohartarazi nahi dugu. «Abantaila ekonomiko gehiegi dago bolumen handi edo oso handien produkziora lotuta, abandonatua izango dela pentsatu ahal izateko» (Coriat 1992, 24).
|
|
|
Teknikaren fiiosofiak filosofia positibistari egindakokritika axiologiko historikoa gehitu zion horri (Friedrich Dessauer, Lewis Mumford, Jacques EIluI, Hans Jonas, Ivan Illich, Carl Mitcham en pentsaeran).
|
Azken
bi hamarkadotan hala teknozientziaren soziologiak (David Bloor, Barry Barnes, Trevor Pinch, HarryM. Collins, Karin Knorr Cetina, Steve Woolgar, Bruno Latour), nola azken. Zientzia, Teknologia, Gizartea, ikerkuntzak, zientziaren eta teknologiaren balio epistemiko etasozialen irudia aldatu dute erabat (ikus Zientzia, Teknologia eta Gizariea).
|
|
|
Baina ez hori bakarrik. Izokinaren kontsumoak ere gorakada nabarmena izan du
|
azken
bi hamarkadetan. 1980tik mundu osoan kontsumitu den arrain bolumena 40 aldiz handiagoa da.
|
|
|
Azken 20 urteotan, obesitatea da herrialde garatuetako arazo nagusietako bat. Gaixotasun hori, XXI. mendeko izurritea,
|
azken
bi hamarkadetan gertatu diren aldaketa sozioekonomiko, teknologiko, bioteknologiko, populazio aldaketa eta familia aldaketa sakonekin lotuta dago. Jarduera fisikorik eza eta energia ekarpen handia dira patologia hori eragiten duten kausetako bi, eta bereziki haurren artean edaten da.
|
|
|
Ikerketaren egile nagusiak, Meir Stampfer ek, azaltzen duenez, “diabetesaren eragina hodeietara joan da. Era berean,
|
azken
bi hamarkadetan freskagarri azukretsuen kontsumoa handitu egin da”. Zehazki, 1977tik 1997ra bitartean, edari gasdunen edo zopen kontsumoa %61 handitu zen helduen artean, eta bikoiztu egin zen haurren artean.
|
|
|
Girona Dorrea kapera bere garaian desakralizatu zuen Kondal Hiriko Gotzaindegiak, beste helburu batzuetarako.
|
Azken
bi hamarkadetan, Kataluniako Unibertsitate Politeknikoko (UPC) informatikako ikasleak iritsi dira esparrura. “Ez genuen asko pentsatu behar izan.
|
|
|
National Geographic Societyk Explorer in residence izendatu zuen, eta National Oceanic and Athmospheric Administration (NOAA) erakundearen zuzendari zientifikoa izan da, Bill Clintonen agindupean.
|
Azken
bi hamarkadetan, ezinbesteko lana egin du itsasoan ekosistema eta baliabide naturalak hobeto ezagutzeko eta sarbide hobea ematen duen teknologia garatzeko. Haren kudeaketak arrakasta handiak izan ditu itsas santutegien babesean.
|
|
|
Gure errealitatera etorriz, aitortu beharra dago osokaskarra izan dela
|
azken
bi hamarkadetako jarduera. Honela labur genezake:
|
|
2005
|
|
|
Ingurumenarekin bezala hegaztiekin gertatuko dena ezin asmatu, baina bitartean autodefentsa antolatu dezakegu. Gizabanakoak kontzientzia ekologikoa izugarri haztea lortu da
|
azken
bi hamarkadetan eta horren eraginez hurrengo hamarkadetan ekonomian eragina izango duelakoan gaude, hau da, gizakiaren ohitura aldaketek ekonomiaren aldaketa eragin dezakete eta berrogeita hamar ehun urtera egun baino kalte txikiagoa egingo diogu ingurumenari. Baina bidean hainbat espezie eta hainbat ekosistema galduko dira, itsasertz desagertuko dira eta sarraski naturalen ondorioz milioika pertsona hilko da.
|
|
|
Ugaldu daitezkeen eta isileko ehiztariengandik babestuta egon daitezkeen eremu berrietan kokatzen ditugu berriro”, dio Anne Mugo Afrikako ekialdean dagoen Naturarentzako Mundu Funtsaren (WWF) Espezieen eta Sabanaren programaren arduradunak. Izan ere, errinozero beltzak gainbehera handia izan du Afrika osoan
|
azken
bi hamarkadetan, bai kopuruari dagokionez, bai bere eremuei dagokienez. Keniak, herrialde kaltetuenetako batek, ikusi zuen bere errinozero beltzeko populazioa 1970eko 20.000 aletatik 80ko hamarkadaren hasieran 400 baino gutxiagora jaisten zela.
|
|
|
Baina gaizkileen erregresioa tragedia azpilak hartzen ari den tokia Caspio itsasoa da, munduko kabiar onenaren sorlekua.
|
Azken
bi hamarkadetako erreserbak %90eraino jaitsi dira gehiegizko arrantzaren ondorioz. Errusia, Azerbaijan eta Kazakhstan, Turkmenistan eta Iranekin batera munduan merkaturatzen den kabiarraren zati handi bat ekoizten duten hiru errepublikek akordio batera iritsi dira harrapaketak murrizteko eta esturio populazioen gaineko presioa murrizteko.
|
|
|
Errotazio azkarragoa. Zundak bidalitako datuei esker, Euskal Herriko Unibertsitateko Fisika Aplikatuko katedradun Agustín Sánchez Lavega zientzialariak Saturnoren errotazioa moteldu egin dela
|
azken
bi hamarkadetan. Zehazki, orain sei minutu gehiago behar ditu 1980an edo 1981ean baino errotazio oso bat egiteko.
|
|
|
1635 eta 1868 urteen artean, shogun agintaldian, debekatu egin zen azienda haztea, etapa horren ondoren berrezarri zena.
|
Azken
bi hamarkadetan, Kobeko idi haragia hain preziatua izan dute espezialistek eta gourmetek. Hala ere, Japoniak urtean 4.000 abelburu bakarrik zerbitza ditzakeela kalkulatzen da, eta, horregatik, hirugarren herrialdeek (Estatu Batuek, esaterako) interesa dute abelburu horiek larreetan aberatsagoak diren eta abere ekoizpen handiagoa ahalbidetzen duten eremuetan ustiatzeko.
|
|
|
Ikertzaileek aipatzen dute «behe eta bentromedia ildaskatuaren aurrealdeko aktibazioaren murrizketa», eta alderantziz lotzen da mendekotasunaren grabitatearekin. Mendekotasun bat arakatzen
|
Azken
bi hamarkadetan eta, bereziki, «garunaren hamarkada» deritzonean, nazioartean ahalegin handia egin den arren, laurogeita hamarreko hamarkadan gutxi dakigu mendekotasunen izaera biologikoari buruz. Faktore biopsikikoak, familiakoak, sozialak eta ingurumenekoak gaixotasun horien jatorritzat hartzen dira, eta biogenetikaren ikuspegitik gehien aztertutako mendekotasuna drogazaletasuna da.
|
|
|
[...] Argitaratzaileei buruzkoa, berriz, idatzia daukat eta argitaratzeko asmoa daukat. Euskal Herrian
|
azken
bi hamarkadetan botere gehiegikeriak gauzatu dira euskal literaturaren inguruan eta argitaratzaile batzuen eskutik, eta hori esan egin behar da. Oso dokumentatutako lana da.
|
|
2006
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan zehar, boteretik eragindako presioaren ondorioz, feminismoa ideologi eta borroka negatibizatua bihurtu da, gutxietsia. Aitzitik, feminismoa egunerokotasun handiko ideologia da, sexua oinarritzat hartuta, jendartearen antolakuntza hierarkikoen inguruan teorizatu eta bizi eredu berriak aldarrikatzen dituena.
|
|
|
Eta geografiaz mintzatu behar badugu, ez da alferrik izanen hau azpimarkatzea: sorkuntzaren alorrean, euskal literaturan zerbait gertatu bada
|
azken
bi hamarkadetan periferia geografikoaren indartzea izan da, erdi gunearen kaltetan. Begian lausorik ez duenak badaki gure letra apalen gauza interesgarrienetariko batzuk, Donostialdean ez ezik, Bilbo inguruan eta Gasteizen gertatzen ari direla une hauetan.
|
|
|
Euskal Herriko Unibertsitateko Nazioarteko Lankidetza eta Garapenari buruzko Ikasketa Institutuak, Hegoak, bere garaian egin zuen Globalizazio ekonomiko, Eskubide sozial eta Lan Arauei buruzko seminarioaren emaitzak biltzen ditu Lan Harremanak aldizkariaren ale bereziak.
|
Azken
bi hamarkadetan nazioarteko ekonomia zein sakon aldatu den izan zen seminarioan aurkeztutako ideia nagusia. Beste Globalizazio baterako Tokiko proposamenak izenburuarekin egingo den kongresurako ate gisa egin zen seminario hura, Globalizazioa dela-eta proposamen alternatiboak aurkezterakoan gobernuz kanpoko erakunde, sindikatu, gizarte mugimendu eta ikerketa zentroek daukaten gaitasuna indartzeko asmoz.
|
|
|
Konde familia zena Araban IX. mendeko
|
azken
bi hamarkadetatik, 932tik edo, titulua Fernán González-en esku geratu zen arte, familia loturengatik. Baina ez zuen bere familian jarraitu tituluak eta gero 984rako Iruñeko erregeen tituluen artean zegoen, Antso II.a Gartzezen eskuetan.
|
|
|
Eskoziako zientzialariek datu eta erregistro ugaritan oinarritzen dituzte beren ondorioak, bai eta Islandia eta Azores artean, 2004an, Atlantikoko itsaspeko mendikatean egindako espedizio handi batean bildutako informazioan ere. Taldeak
|
azken
bi hamarkadetako datuak ere erabili zituen, Aberdeeneko Unibertsitateko ozeano laborategia urrutiko kontroleko itsaspeko ibilgailuak garatzen hasi zenean, mundu osoko ur sakonetan erabili direnak.
|
|
|
Gainera, ariketa fisikoa bultzatu nahi da, eta haurrek telebista ikusten edo bideojokoetan pasatzen duten denbora murriztu. Espainian, haurren obesitatea %5etik %16ra igo da
|
azken
bi hamarkadetan, eta gehiegizko pisuak haurren %30 ingururi eragiten dio. Salgadok adierazi zuenez, “haur gizen bat izango da, seguru asko, heldu gizena”, eta eskoletan jarduteak duen garrantzia nabarmendu zuen, haurrek otordu nagusietako bat egiten baitute.
|
|
|
Madalena Jauregian izango da gai honi buruzko ponentziak eta mahai inguruak aurkezteko. Izan ere,
|
azken
bi hamarkadetan izandako aurrerapenak gorabehera, airearen kutsadura oraindik ere kezkagarria da Espainian eta Europan. Oraindik ere kutsadura atmosferikoaren arazoak daude, eta hori, hainbat azterlanen arabera, arriskutsua da giza osasunerako eta ingurumenerako.
|
|
|
Natura Kontserbatzeko Nazioarteko Batasunaren (UICN) azterketa berri baten arabera, ondoen aztertutako bi azpi populazioak: Kanadako Hudson badiaren mendebaldekoa eta Beaufort itsasoaren hegoaldekoa (AEB). eta Kanada)
|
azken
bi hamarkadetan %22 eta %17 jaitsi dira, hurrenez hurren. Behera egiten duten beste populazioak Baffin badiarenak, Kane arrokoak —Groenlandiak eta Kanadak partekatua— eta Norvegiako badiarenak dira, Kanadan.
|
|
|
Aurreko bi urteetan gertatutako hondamendiek aseguru etxeei galera ekonomiko handiak ekarri zizkieten, eta horien aldean, finantza analistek pentsa lezakete aurten ona izan dela sektorearentzat. Hala, munduko berraseguratzaile handienak esan zuen 2006 urtea izan dela galera ekonomiko aseguratu gutxien izan diren
|
azken
bi hamarkadetako hirugarren urtea. Horri esker, herrialde industrializatu handienetako inork ez du jasan intentsitate handiko lurrikara edo katastrofe oso garestiak, hala nola aireko istripuak edo sute erraldoiak.
|
|
2007
|
|
|
Nekazari txikiak bezala, erlategi txikiak asko urritu dira urteotan.
|
Azken
bi hamarkadotan, kofoinak laurden batean gutxitu dira eta erlezainak berriz lehengoen erdiak dira. Geratu diren handi askok, eztia alde batera laga eta beren xomorroak laborariei loraldi garaian alokatzetik ateratzen dute negozioa, polinizaziotik.
|
|
|
Interneten bilatuz gero, ideia horretan oinarriturik ari diren proiektu eta jarduera asko aurki daitezke. Batzuetan udalak eta herri partzuergoak dira herritarren energi beharrak asetzeko egitura lokalak antolatu dituztenak,
|
azken
bi hamarkadetan mundu osoko udal enpresak suntsitu dituen pribatizazio uholdeari gaina hartuz. Beste batzuetan enpresak dira herritarrei energi antolakuntza deszentralizatuaren abantailak saltzen dizkietenak.
|
|
|
Lerro batzuk gorago aipatu den lanean (Mart� nez de Luna, 2010) esaten genuen
|
azken
bi hamarkadetan lurruntzen joan direla, abertzaletasunaz kanpoko sektoreetan batez ere, urte batzuk lehentxeago pilpilean zeuden euskarekiko lilura eta miresmena. Hori ez ezik, hizkuntza horren aldeko jarrera eta atxikimendua zalantzan jartzen hasi direla aipatzen zen; izan ere, euskararen aldeko hizkuntza politikari kutsu politizatua, ideologikoa, eta erabilera partidista leporatu zaizkio.
|
|
|
Antidepresiboak asko hobetu dira
|
azken
bi hamarkadetan, batez ere, albo ondorioei dagokienez. Artxibokoa
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, asko aurreratu da depresioaren ikerketan. Baina, hala ere, depresioaren oinarri biokimikoa nahiko ezezaguna da.
|
|
|
Platinotipoak edo platino kopiak. XIX. mendeko
|
azken
bi hamarkadetan oso garrantzitsua izan zen materiala da. Prozesua zenbait burdin gatzen argiarekiko sentikortasunean oinarritzen da.
|
|
|
Lurralde banaketa eta oreka mundu osoarenarazoa izan da betidanik, argi dago, baina interesatzen zaigu azpimarratzea nolabaiteko aldaketa hasi dela etorkizuneko atarian ate joka.
|
Azken
bi hamarkadetan, komunismoaren hondarrrak Hirugarren Munduko miserietara baztertuta, arteanjaun eta jabe agintean egona zen neoliberalismoak dirudunen eta pobreen artekodesoreka azken muturreraino nola eramaten duen ikusita, aske sentitzen direnintelektualen artean pentsamolde berriak ari dira sortzen. Sinesmenak, filosofiak, politologiak tentuz hartuta, fisikotasunaren bidetik argi gehiago pizten ari zaigu.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan garrantzia hartu duten berrikuntzaren adierazleetanekoizpen sistemak eskaintza zientifikoa eta teknologikoa bereganatzeko aukerariipintzen zaio arreta. Izan ere, artikulu zientifikoak, eskaintza teknologikoa etakalitatezko patenteak haziagatik, ezagutzak eta garapen teknologikoak ez duteautomatikoki tokia izaten merkatuan.
|
|
|
Teknologiaez da jada zientzia aplikatu gisara ulertzen; oinarrizko ikerketari nahiz eremu zientifikoari propioak ez zaizkien ezagutzak, neurriak eta koalizioak beharrezkoak diraberrikuntza teknologikoaren prozesua sustatzeko; ekonomia eta kudeaketari loturiko baliabideak ere elementu nagusiak dira; funtsezkoa da ezagutza zientifikoaekoizteko gero eta sarriago puntako teknologia erabiltzea. Gisa horretako ezaugarriek urte luzeetan eredu izan den modelo linealaren inguruko afera piztu dute.Azken berrogeita hamar urteotan zientzia politiken inguruko aldaketak aldika jazobadira ere,
|
azken
bi hamarkadetan eredu lineala bera ipintzen da auzitan; ereduarenaldaketa bat, nolabait esatearren.
|
|
|
Hala, beraz, hiru dimentsio horiek bilduko lituzkeen ikerketak frogatuko lukekomunikabideetan zientzia eta teknologiari buruz igortzen diren auzi politikoeninguruan herritarren ulertze gaitasuna; hau da, alfabetizazio zientifiko zibikoa.Hala ere,
|
azken
bi hamarkadetan burutu diren ikerketak kontuan hartzen baditugu, ohartuko gara alfabetizazio zientifiko zibikoa neurtzeko aski jo izan direla lehen bidimentsioak, alegia, hiztegi zientifikoa (edukia) eta ikerketa prozesua (metodoa).
|
|
|
Peruko gizarteak krisi handia jasan du
|
azken
bi hamarkadetan, nahiz eta Gobernua aldatu zenean, 2001ean, demokrazia berrezarri zen. Hala ere, herrialdearen hazkunde itxaropen guztiak —ez soilik ekonomiaren aldetik, hezkuntzaren arloan— lausotu egin ziren ustelkeria eskandalu etengabeengatik.
|
|
2008
|
|
|
Aurre egin dion arazo handienetakoa nekazaritzarena izanen da. Soja transgenikoaren eredua nagusi bihurtu da
|
azken
bi hamarkadetan, ondorio latzak ekarriz garapenari, ingurumenari eta langileei. Bi milioi hektarea baino gehiago soja mota honekin ereinda daude, lurraren kalitatea zartatuz, eredu ekonomikoa eraldatuz, lurraren jabegoa bilduz, eta okerrena, milaka nekazari jaurtiz hirietara edota atzerrira.
|
|
|
Hala ere, Konfederazio Akordioaren jatorrian zeuden kanadar frantsesek eta kanadar ingelesek osatutako bi" herrialde fundatzaileen" zati dira, eta orain 1969ko Hizkuntza Ofizialen Legean babestutako" hizkuntzagutxiengo ofizialak" dira. Hala ere," bi herrialde fundatzaile" nozioak zentzua galdu du Kanadan
|
azken
bi hamarkadetan; izan ere, immigrazioa, kultura aniztasuna eta eleaniztasuna gailendu dira Kanadako hirigune handietan. Hirigune horietan ez dago gehiengorik eta gutxiengo kultural eta etnikoak batera bizi dira eta elkarrekin harremanak izaten dituzte eguneroko bizitzan, eta ingelesa erabiltzen dute lingua franca moduan (Fleras eta Elliott, 1996).
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan tokiak tokiko merkatua asko indartu da. Gertu informazioa eskainiz, eta bertako hizkuntzan (batzuetan, tokian tokiko azpieuskalkia ere erabiltzen da), normalean astekariak diren aldizkari horiek guztiek oso irakurleria fidel bat bereganatu dute; gehienak ere dohainik banatzen dira eta herrietako publizitatea ere eskaintzen dute, zabalkunde geografiko handiagoko prentsan zail ager daitekeena.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan tokiak tokiko merkatua asko indartu da. Gertu informazioa eskainiz, eta bertako hizkuntzan (batzuetan, tokian tokiko azpieuskalkia ere erabiltzen da), normalean astekariak diren aldizkari horiek guztiek oso irakurleria fidel bat bereganatu dute.
|
|
|
Santimamiñeko ondarearen kalteberatasuna ez da kezka berria. Joan den mendeko
|
azken
bi hamarkadetan egindako azterketek erakutsi zuten, jada, bisitak murrizteko beharra zegoela; eta 1997an, pinturen ganbera itxi eta eguneko 75 bisitariko muga jarri zuten.
|
|
|
Coronas ekoa bakarrik dago hego mendebaldera, baina dagoeneko izoztegi bihurtu da, eta zaila du irautea. Mendiguneko beste glaziarrek ere (Maladetako ekialdekoa eta mendebaldekoa, Anetokoa, Barrancs ekoa eta Tempestades ekoa) azalera eta lodiera asko galdu dute
|
azken
bi hamarkadetan. Chuecaren azken neurketen arabera, 1981ean Maladetako glaziar multzoak zuen azaleraren ia erdia galdu du 2006a bitartean (240,62 hektarea izatetik 125,74 izatera pasatu da).
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, abian zegoen joera historikoa bizkortu eta tinkotu egin da. Egunotan ekonomiak duen nazioz gaindiko dinamika tinkoa da, eta ondorioz, ekonomialari asko mundu ekonomia bakarrez mintzo dira.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetako irrati munduko aldaketek egitura orokorraren kontzeptu klasikoa eraldatu dute eta programazio orokorraren hiru aldaera sortu dituzte (Cebrián Herreros, 1995; Martí, 2004): mosaiko erakoa, bloke formakoa, eta, jarraitutasuneko azpieredua.
|
|
|
“Badirudi txoriak sasoi suboptimoetan hazten ari direla, bai oilaskoak hazteko, bai emeek egiten dituzten arrautzak osatzeko; izan ere, arrautzak ez dute tamaina handiagoko arrautzak sortzeko behar adina kalitate eta/ edo kantitate duen elikagairik aurkitzen, ezta garai beroenetan ere, janari gehiago dagoenean”, esan zuen Pottik. Horren ondorioz, bolumen txikiagoko arrautzak sortzen dira, eklosionatzeko probabilitate txikiagoarekin, eta horrek populazioaren ugalketa arrakasta gutxitzen lagundu du
|
azken
bi hamarkadetan, ikerketaren arabera.
|
|
|
UICNko arduradunek azterketa baten berri eman zuten. Azterketa horretan, ondoen aztertutako bi azpi populazioak, Kanadako Hudson badiaren mendebaldekoa eta Beaufort itsasoaren hegoaldekoa (AEB). eta Kanada),
|
azken
bi hamarkadetan %22 eta %17 jaitsi ziren, hurrenez hurren. Eta gutxitu egiten ziren beste populazio batzuk ere aipatzen zituzten:
|
|
|
Ez da denbora gehiegi igaro diabetikoek platanoa eta mahatsak probatu ezin zituztenetik, ogirik hartzen ez zutenetik edo, beren sakrifizioen sari gisa, asteburuetan bakarrik jaten zituzten makarroiak. Medikuntzak eta nutrizioak izugarri egin dute aurrera
|
azken
bi hamarkadetan, baina garai bateko gomendio dietetikoen ondarea sakon sartu da “azukrea” zutenentzat, eta oraindik ere jende heldu asko dago gai horri buruz informaziorik gabe, eta elikadura ohitura txarrak dituzte. Urteek aurrera egin ahala, azukrearekiko tolerantzia murriztu egiten da, baina horrek ez du esan nahi irinkarak gutxiago jaten ditugunik eta, ondorioz, proteina eta koipe gehiago jaten ditugunik, gauzak hobetu egingo direla, kontrakoa baizik.
|
|
|
Karguaz jabetzean, GISSIren bandera zuritu du, eta horrek laburbiltzen du Italia bezalako herrialde batek bihotzeko eritasunen ezagutzari egiten dion ekarpena.
|
Azken
bi hamarkadetan, miokardioko infartua duten 60.000 paziente baino gehiagori buruzko saiakuntza kliniko handiak egin ditu GISSIk. GISSI 1ek bere garaian frogatu zuen tratamendu tronbolitikoak heriotza tasa murrizten duela miokardioko infartu baten ondoren.
|
|
|
Klase eta lantegi horien helburu didaktikoak dira dieta mediterraneoaren ezagutza hobetzea, gosari oso eta orekatua egitearen garrantzia nabarmentzea, fruta eta barazkien kontsumoa sustatzea eta jarduera fisikoa eta kirola sustatzea. Oso garrantzitsua da haurrei zuzendutako programetan sukaldariekin lankidetzan aritzea, Osasunak nabarmentzen duenez, ikasleak NAOS Estrategiaren “xede populazioa” baitira,
|
azken
bi hamarkadetan gizentasunaren nagusitasuna eta goranzko joera direla eta, “obesitate epidemiko” terminoa sendotu egin baita Espainian. Azken Osasun Inkesta Nazionalaren arabera, 2 eta 17 urte bitarteko haurren %18, 48k gehiegizko pisua du, eta %9, 13k obesitatea.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadatan Frantziako Tourreko jarraitzailea izan denak ondo asko daki egutegiko lasterketa garrantzitsuena zein aspergarria izaten zen lehen erdian. Etapa lauari beste etapa laua, denak 200 kilometrokoak, eta monotonia aspergarria bi astez ia.
|
|
|
Larramendi Kultur Bazkunak bertsolaritzari bultzada ematea erabaki du ekimen honekin. “Bazkunean ikusten genuen bertso eskolek
|
azken
bi hamarkadetan lan handia egin dutela gazteekin. Gerora ordea, iruditzen zitzaigun gazte horien loraldia behar baino lehenago ez ote zen ximeltzen”, adierazi du Jon Unanue lehendakariak.
|
|
|
Maiatzaren 14an Donostiako Viktoria Eugenian izango da Jackson Browne musikari estatubatuarra (Alemanian jaio zen baina Kaliforniara joan zen bizitzera ume zela). Bere ibilbidea 1970ean hasi zuen folk eta pop musikagileak eta geroztik bide luzea egina du, nahi zeta
|
azken
bi hamarkadetan ez duen hastapenetako maialrik lortu.
|
|
2009
|
|
|
XX. mendeko
|
azken
bi hamarkadetan abereak asko gutxitzen hasi ziren paisaiatik. Hasierako pinuaren lekua eukaliptoak hartu zuen eta Jata mendia guztiz itxuraldaturik geratu zen.
|
|
|
Militante aktiboa ez bada ere, ekonomia gaietan Alderdi Sozialistako ohiko kolaboratzailea izan da
|
azken
bi hamarkadetan. Hain justu, txosten ekonomikoa zuzendu zuen alderdiaren azken batzar politikoan.
|
|
|
Horregatik da horren pozgarria Sonic Youth bezalako taldeak izatea. Seguruenera, ez da beraiek bezain besteko eragina izan duen talderik
|
azken
bi hamarkadatako rock musikaren eremuan, baina gainera euren mitoaren tamainan dagoen diskoa atera dute duela pare bat aste, The Eternal, eta aparteko emanaldia eskaini zuten Bartzelonako Primavera Sound jaialdian. Gaur lau ardatz izango ditugu nagusi:
|
|
|
Red.es ek deitu zuen lehiaketa, domeinu horien 20 urteurrena ospatzeko.
|
Azken
bi hamarkadatako 20 webgune saritu ziren, honako ezaugarri hauengatik: hedabideetan izandako oihartzun nabaria, jarraitzaile kopuru handia eta eguneratutako eta kalitateko eduki erakargarria.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, baina, hurbiltze enpirikoago bat ari da nagusitzen hizkuntzaren prozesamenduan, testu bilduma handien ustiaketan eta metodo estatistikoetan oinarritua. Ezagutza intuitiboan oinarritu beharrean, hizkuntza lagin erreal handiak, hau da, corpusak, erabiltzen dira hizkuntzaren ahalik eta kasu gehien kontuan hartzeko.
|
|
|
Kimikak, zoritxarrez, ez du behar lukeen ospea izan beti. Izan ere,
|
azken
bi hamarkadetan, kimika ingurumeneko poluzioaren errudun delako ideia gailendu da, besteak beste. Horrez gain, urte hauetan, zenbait enpresa txiki eta ertainek hondoa jo dute, batez ere ezin zutelako Txinako eta Indiako merkatuekin lehiatu.
|
|
|
Baina bateratze hori oso zaila da egiten. Europan, adibidez,
|
azken
bi hamarkadetan aritu dira lanean bide horretan. 1989an Berlingo horma bota zutenetik eta bloke komunista desegin zenetik, bateratzeko ahaleginean ari dira.
|
|
|
Badira zenbait jarrera politiko hizkuntza baten edo bestearen nagusigoa aldezten dutenak. Katalana iraganeko jazarkuntzatik bizirik atera da eta
|
azken
bi hamarkadetan ofizialki suspertutako berpizkundea izan du. Baina, politika alde batera utzita, kale mailan ondorio praktikoa hauxe da:
|
|
|
Parkinsona duten gaixo guztiak ez dira ausartzen garunaren neuroestimulazioa jasatera, hori baita
|
azken
bi hamarkadetan gaitz horren tratamenduan egin den aurrerapenik garrantzitsuena. Teknika konplexu horretan, elektrodo batzuk sartzen dira garunean, eta horrek beldurra eragiten die oraindik gaixo askori, nahiago baitute medikazioarekin jarraitu.
|
|
|
Aurtengo udan 20 urte bete dituen araudia ez da oso eraginkorra izan itsasertzaren narriadura larri eta progresiboari eta haren orekaren aldaketa itzulezinari amaiera emateko helburua betetzeko. Hori bai, lege testu hau polemikarekin batera egon da
|
azken
bi hamarkadetan, milaka pertsonak galdu baitute beren etxebizitzaren titulartasuna hondartzaren lehen lerroan aplikatzeagatik. Etxebizitzak jabari publikoko lurzoruan Itsasertza suntsitzeko eta pribatizatzeko fenomeno bikoitza geldiarazteko, Kostaldeei buruzko Legeak" itsasertza" kontzeptua birdefinitu eta aurreko legeriarekiko zabaldu egiten du.
|
|
|
Arriskuen analisia erabiltzeak osasun publikoan etengabeko hobekuntzak bultza ditzake, elikagaien nazioarteko merkataritza zabaltzeko oinarria izateaz gain. Arrisku osagaiak OME FAOk “Elikagaien kaltegabetasunari buruzko arriskuen azterketa” (2007) txostenean ezartzen duenez, arriskuen azterketa prozesu egituratua, sistematikoa eta diziplinatua da, batez ere
|
azken
bi hamarkadetan garatu den elikagaien kaltegabetasunari buruzko erabakiak hartzeko, eta hiru osagai nagusi ditu: arriskuen ebaluazioa, arriskuen kudeaketa eta komunikazioa.
|
|
|
Zientzialariek, ordea, polo aldaketa gertatzen den lehen aldia ez dela onartzen badute ere, nabarmentzen dute haien izaera kaotikoak ez duela aurreikusten noiz gertatuko den. Nolanahi ere, zientzialariek badakite eremu magnetikoaren intentsitatea jaitsi egin dela azken bi milurtekoetan, eta murrizketa nabarmena gertatu dela
|
azken
bi hamarkadetan. Hala ere, datu horiek ez dituzte teoria apokaliptikoen oinarri.
|
|
|
“Akordio onargarria lortu dugu alde guztientzat, eta, aldi berean, aitzindaria marrazoaren arrantzan neurri handi batean inplikatutako herrialde batentzat”, adierazi zuen Rebecca Greenberg ek, Oceanak Europan egiten duen marrazo kanpainaren arduradunak. Erakunde ekologista horren arabera, Ipar Atlantikoko eta Mediterraneoko marrazo populazioak %80 baino gehiago jaitsi dira
|
azken
bi hamarkadetan, eta %99, azken bi mendeetan.
|
|
|
ERATSeko bazkideek genetikoki eraldatutako organismoek (GEO) arrainen eremuan dituzten ingurumen ondorioak aztertu zituzten, arrain transgenikoaren ekoizpen komertzialarekin lotutako arrisku ekologikoak hobeto ulertzeko. LIFECYCLE, arrainak ikertzeko Europako proiektua Arrain haztegiak eginkizun garrantzitsua izan du Europar Batasuneko arrantza sektorean
|
azken
bi hamarkadetan, eta sustatzaile nagusiek produkzioari eustea erabaki dute. “Arrainaren bizi zikloei buruzko ezagutza biologikoen oinarria eraikitzea, Europako arrain haztegi lehiakor eta jasangarria lortzeko” (LIFECYCLE) proiektuak arrainen bizi zikloetan sakontzen du, Europako arrain kultura lehiakorra eta jasangarria izan dadin, zalantzak eta arazoak konpontzera bideratutako ikuspegien bidez. LYFECYCLE Zazpigarren Esparru Programaren (7EP) barruan dago.
|
|
|
Batzuentzako, aditu dutenarengatik edo zaharxeagoak direlakoz, Retegi izanen da idoloa, baina bertze batzuentzat Titin, Goñi, edo bertze norbait… ez dut uste Julian erreferentziatzat dutenik. Retegi XX. mendeko
|
azken
bi hamarkadetako erreferentzia izan da pilotan. Dena den, nire iritziz, pilota lehenxeago utzi behar zuen, 1997an Titineri 22 eta 21 irabazi zionean lau terdiko txapelketa, orduan zen egokiena uzteko.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkada hauetan hamaika kluster sektorial eratu ditugu Euskal Autonomia Erkidegoan. Hamaika klusterretan 2.020 enpresa daude, EAEko garrantzitsuenetarikoak.
|
|
|
Josu Amezaga EHUko irakasle eta Soziologia doktoreak kultur aniztasunaren gaia ekarri du hizpidera lehen saioan.
|
Azken
bi hamarkadetan globalizazioaren ondorioz gertatu den etorkinen mugimenduaren hazkundeak debatea zabaldu du Europan, kolokan jarri baititu komunitate politikoa osatze aldera kultur ezberdintasunen inguruan 1970az geroztik garatu diren politika ereduak, akulturizazioan (Frantzia), segregazioan (Alemania) zein kultur aniztasunaren onarpenean (Erresuma Batua) oinarritutakoak.... Euskal Herria ez dago etorkinen jario horretatik kanpo, datuek erakusten dutenez:
|
|
|
Hamarkada pare bat atzera nagusi izan zelako erabat, inork ezin ziolako irabazi, eta Espainiako kirolaren ikur bilakatu zelako eta delako.
|
Azken
bi hamarkadetan, ordea, talde askok Real Madril menderatu dute; tartean, Baskoniak, eta hari irabaztea beste talde batzuei irabazteak baino balio handiagoa du.
|
|
|
Etxe Zuria ere pozik agertu da lehen ministroak estatu palestinarraren sorrera babestu zuelako. Aintzat hartu behar da, dena den,
|
azken
bi hamarkadetako gobernu buru israeldar guztiek bi estatuen sorreraren ideia bere egin zuten arren negoziazioek ez zutela aurrera egin.
|
|
|
Ordea, 1980ko hamarkadaren bukaeratik aldaketa epidemiologiko izugarria gertatu da.
|
Azken
bi hamarkadetan arrisku faktore batzuk sortu dira: gizentasuna, tabakoa, kirol falta...; eta Osakidetzan ditugun gaixoen %75ek faktore horien ondorioak dituzte:
|