|
2000
|
|
|
Azkenik, ditugun kontraesanak saihestezinak direnez, esaten zaigu ezinbestekoa dela horiek aztertzea, hausnartzeaeta konpartitzea. Izan ere,
|
azken
buruan, arazoen irtenbideak, besteekin ditugun hartu etaemanetan, partekatuz, sortuko baititugu.
|
|
|
Gazteek hitza har dezaten eta hori berenbaitako (barneko eta kanpoko) egin dezaten ahalegindu behar dugu.
|
Azken
buruan, lurhonen, gizarte honen eskuko izan daitezen, gatazkak bideratzeko, konponbideakaurkitzeko eta utzi dizkiegun bideak eta beren kabuz sortuko dituztenak egin ditzaten.Kontua da, kultura garatzen ari dela eta aurrera egiten duela on txar guztiekin, liburueta abestiekin, eskola eta harreman modu berriekin.
|
|
|
...politikoen batasun teoriko eta praktiko osoa.Mugimenduko ekintzaile izan arren, beren bizitza pertsonalean (eskualde geografikoak, familiak eta tradizio politikoek halaxe erakutsita) Penintsulako aniztasun kulturala txikitatik bizi (eta beharbada maite ere) izan zutenen artean, zaila zen Falange arenzirrikiturik gabeko kultur politika hertsia onartzea (hertsitasun horretarantz lerratubaitzen dena,
|
azken
buruan).
|
|
|
Euskal izateetnikoari falta izan zaion zilegitasun guztia izan dute bere alde herrikidetasunespainolak eta frantsesak. Menderatzailearen botere nazionalak menderatuarenherrikidetasuna eraitsi du, eta
|
azken
buruan, euskara aterperik gabe gelditu zaigubehialako euskal lurraldearen gune zatikatu eta pitzatu batzuetan; zehazki, oinarrietnokulturalik gabe. Baina, guztiarekin ere, euskarak iraun duen lurralde zati horietan, euskararen iraupenak euskal izaeraren aztarna gogoangarria (abertzaleontzat) finkaturik utzi digu.
|
|
|
Arras egokia deritzot
|
azken
buruan egin duen zehaztapen zorrotzari: –Edo, osokiago azaltzeko, hizkuntza trukaraztera eragin duten kariek?.
|
|
|
hizkuntza nagusia euskara izanagatik (euskaldun peto petoa edo euskaldunelebiduna, adibidez) nazio kidetasunaz espainol edo frantses sentitzea, alegia.Zoritxarreko, kari? horiek arautzen baitute
|
azken
buruan giza bizitzaren zer nolakoa; funtsean, komunitate bakoitzaren oinarrian dauden gizarte indarren botereharremanek.
|
|
|
|
Azken
buruan, mezuen hurbiltasunaren eraginaren konstatazio praktikoa da. Katalunian, esaterako, irrati lokalek garrantzi handia dute aspalditik.
|
|
|
Iturri hau garatzea,
|
azken
buruan, irrati libreek bere egin zuten joerarekin bat egitea da, hau da, informazioa gertakarietan parte hartzen duten pertsonekin berekin batera ematea. Informazio bitartekarien eskusartzeari itzurtzea da kontua, informazioaren kontrola berriemailearengan berarengan edo irratiaz arduratzen den gizataldearen baitan ipiniz.
|
|
|
Formula arrakastatsua lortu behar da, soziologoek emandako datuetan oinarrituz.
|
Azken
buruan, EEBBetako irrati komertzialetan aspalditik erabiltzen dituzten audientzia ikersaioetatik ikasiz burutu behar da programazioa.
|
|
|
Hala ere, aldaketak ager daitezke irratsaioren batek huts egiten duenean, edo bukatutakoan beste batez ordezkatua izan behar denean; programazio horren barruan estazio batzuek hiru hilero egiten dituzte aldaketak, nahiz eta berritzea erabatekoa ez den, programa batzuen ordezkatzea baino ez da-eta.
|
Azken
buruan, irratsaio berrien promozio planteamendua da, programazio aldaketa baino gehiago.
|
|
|
Horra hor Analog, Access Watch eta gainerako analisi erremintak gure berezoez informaturik egoteko, eta horrela estrategiak markatu ahal izateko, entzuleria fideltzeko edo norabide berrietan zundatzeko.
|
Azken
buruan, Sareak berak ematen digu aukera entzuleen gaineko datuak geure menean edukitzeko.
|
|
|
Teletestua merkea da, beraz, eta hain zuzen ere horrek eragin du zenbait irrati estaziotan zerbitzu hau baliatzen hastea agentziak bazter utzita.
|
Azken
buruan, kostu problema baino ez da, eta teletestuak kopuru txikiagoz igorrita ere, oso informazio orduko eta momentukoa ematen du, Internetek ematen dituen beste zerbitzu askorekin gertatzen den antzera.
|
|
|
Izan ere, Salbatore Mitxelenak berak ongi aurpegiratu zionez, euskara baztertzeko zergati nagusia, logika hotzaren arrazoia bazen, ironiaz Unamunoren beraren argudioak erabiliz, horri euskaldunek erraz kontrajar ziezaioketen sentimenduaren logika beroa. Beraz, hark hain gustuko zituen paradoxetako bat erabiliz, itxurazko kolpe latz harekin,
|
azken
buruan mesedea egin digu nolabait.
|
|
|
Honetan, Unamunok, berdintzaleago izanik —Sabino Aranak berak bezala3— euskal herritar guztiek kultur maila goren berbera lortzeko eskubidearen alde egiten zuen, eta horregatik euskararen aurka jartzen zen, berau paria ezjakin batzuen mintzaira izan zitekeelakoan. Eta,
|
azken
buruan, hori hizkuntzaganako maitasun eta duintasun zentzuagatik egiten zuela uste dut, hots, euskara hilik ikusi nahiago zuelako, guztien irrigarri izan baino.
|
|
|
Fina eta kritikoa bada, nola ez, enuntziatu eta hitzen esanahia eta ezagutzazko edukia identifika ditzake, emozio osagaiak beste horietatik bereiziz eta diskurtso batekin zer nolako animo egoerak sortu nahi diren ikuskatuz. Hortaz, behatzaile fina eta kritikoa ez zen erraz eroriko diskurtso hutsal batean, are gutxiago nazien hitz handinahi, absurdu eta faltsuetan, behatzaile horren jarrera kutsadura semantikoaren aurkako hesia bailitzateke, gezurraren errefusapenaren bermea,
|
azken
buruan.
|
|
|
Schlickek, adibidez, errealismo/ antierrealismoaren eztabaida gutxietsi zuen, ‘Kanpoko mundua existitzen al da? ’ edota ‘Mundua nire sentsazio hutsa ote da? ’ bezalako galderei zentzugabekeriak izatea leporatuz. Bere ustez, idealismoa versus errealismoa eztabaida ere hutsala zen, ezereza; metafisika hutsak planteatzen zuen sasiarazo hutsa,
|
azken
buruan.
|
|
|
Horrelako ‘garbiketa kontzeptualaren’ helburua, izan ere, metafisika ezagutzaren diskurtsotik ezabatzea besterik ez zen izan, ezagutza esperientziaren gainetik eta haratago kokatu nahi duen metafisikaren enuntziatuen ezabatzea,
|
azken
buruan. Hala, ‘Absolutu’, ‘esentzia’, ‘ego’, ‘berbaitango gauza’, ‘Beeltzebub’ eta beste hainbat gauza predikatzen dituzten enuntziatuak esanahigabeak lirateke zalantzarik gabe.
|
|
|
Izan ere, Hume gogoratuz, esperientzian ez zegoen ezer nahitaezko loturari zegokionik, are gutxiago zergatiari. Schlicken aburuz, esate baterako," argumentu kausal batek ez dauka inola ere baieztapen edo asertzio baten jiterik, berezko baieztapen batek,
|
azken
buruan, egiaztagarritasuna baimendu behar baitu" 83 Guk olio tantekin ditugu esperientziak eta saiakuntzak, baina ez beren zergatiekin. Eta ez dago nahitaez zerbaitekin —elektroien portaerarekin— lotzen gaituen eta horren zergatia den ezer.
|
|
|
Carnapek, erantzun gisa, hizkuntza batzuk beste batzuk baino hobeak direla mantendu zuen, baina aurresuposaketa pragmatikoen arabera, jakina85 Hau da, hizkuntza bat beste bat baino komenigarriagoa edo probetxugarriagoa izan zitekeen. Jadanik ideia filosofikoak ez ziren aztertzen beren egiaztapen gaitasunaren arabera, beren ondorioen arabera baizik, beren onura pragmatikoaren arabera,
|
azken
buruan. Jakina, hau Zirkuluko ideien kopuru handi baten aurka zihoan, baina ez zituen denak deusezten.
|
|
|
Eraso horien helburuek askotan espezializazio filosofikoaren muga guztiak nahi izan dituzte igaro, zio eta ondorio politiko eta soziologikoak ukitu nahian. Vienako Zirkuluaren kasuan, kritikariek esleitzen zizkioten ideia politiko maltzurrak kritikatu nahian,
|
azken
buruan.
|
|
|
Horretarako, zientzia ezberdinak oinarrizko zientzia baten gainean eratzen direla erakutsiko digu, giza izatearen zientziaren gainean alegia. Matematika, filosofia naturala eta erlijio naturala, zientzia guztiak
|
azken
buruan, giza izatearekin daude harremanetan, gizakiaren ulermenaren azpitik kokatzen direlako eta gizakiak eurak juzgatzen baititu. Zientzia berriaren eginkizuna, beraz, giza ulermenaren indarra, boterea eta hedaduraren azterketan datza, baita argudioen ideien izatea azaltzean ere.
|
|
|
nola dira posible judizio a priori sintetikoak? Kantentzat, judizio horiek oinarrizko lege fisikoak ziren —mekanika newtondarrarenak eta masaren kontserbazioaren legea—, dakigunez geroago Einsteinen erlatibitatearen teoriak higatu zituen legeak,
|
azken
buruan. Ordezkapen honek —Newtonengandik Einsteinengana—, azken batez, teoria fisikoen jite ez apodiktikoa azaleratu zuen, eta judizio a priori sintetikoen existentzia kontuan ez hartzera eraman zuen filosofia.
|
|
|
Proposizio hauetan erabiltzen diren zeinuen esanahia argitu behar da, hau da, hizkuntzarekin adierazten denak zer esanahi duen ikusi behar da. Lehendabiziko helburua, orduan, zeinuaren eta gauzaren arteko erlazioa finkatzea izango da, irudiaren eta irudikatuaren artekoa, errepresentazioaren eta errepresentatuaren artekoa,
|
azken
buruan. Eta horretarako alde biak ezagutu behar dira:
|
|
|
Izan ere,
|
azken
buruan, filosofia ‘hizkuntzaren kritika’ da (Tractatus, 4.0031), pentsamenduaren eluzidazioa soilik. Bere helburua proposizioak argitzea da, beste modu batean ilunak eta nahasiak liratekeen pentsamenduak argitzea:
|
|
|
Zirkulukideen interes filosofikoek zientziaren filosofia —bere zentzu arruntean— baino gehiago besarkatzen zuten. Eginkizun filosofikoaren helburua ‘munduaren ikusmolde zientifiko’ zabal baten osaketa zen (‘wissenschaftliche Weltauffassung’), ordena politiko eta soziala eraikitzeko ekarpen razional eta gizatiarra,
|
azken
buruan. Ezin da inola ere Zirkuluaren filosofia muga hertsi eta zientifistaz beteriko doktrina lez ulertu, logika eta zientziaren hizkuntzaren inguruko arazo funtsean teknikoez bakarrik interesatua balego bezala.
|
|
|
alde batetik, formak —ezagutza kontzeptuala, intelektuala— eta, bestetik, edukiak —esperientziak emandako ezagutza— Enpirismo tradizionalaren aurrean, osagai formalen beharra eta garrantzia onartzen zuten naturaren izaera ezagutzeko unean —Kantengandik urrundu arren—, Vienako Zirkuluarentzat osagai horiek berraztergarriak baitziren.
|
Azken
buruan, Vienako Zirkulua bera osatu baino lehenagoko etapa honetan, bertako partaide batzuentzat formala konbentzioz edo hautazko definizio baten bitartez ezaugarritu zitekeena zen.
|
|
|
Esan nahi dudana da liburu honek ez lukeela judizio etiko deitzen dugun ezer edukiko, ezta halako judiziorik inplikatzen duen ezertxo ere. Noski, balio judizio erlatibo guztiak eta zientzi proposizio egiazko guztiak edukiko lituzke, eta
|
azken
buruan egin daitezkeen egiazko proposizio guztiak. Baina deskribatutako gertakari guztiak, honela esan, maila berean izango lirateke, eta, halaber, proposizio guztiak maila berean izango lirateke.
|
|
2001
|
|
|
testua HOn). Geure irakurketaren arabera, abertzaletasun teoriak baino garrantzitsuago deritzo norberaren ekimenari, ekimen independentistari, euskaldun legez irauteko egindako ahaleginari,
|
azken
buruan. Horrexegatik, estatu teknikoa, izatea?
|
|
|
Uste duzu ondo merezia duzula, baina hau kontatzeak lotsa izugarria ematen dizu, horregatik eskolan potro jorretan ibiltzen zara pailazokeriak egiten. Horrenbeste denbora pasatzen duzu mozorro horrekin, ze
|
azkenean
burua galtzen duzu eta benetan nor zaren ere ez duzu oso garbi. Denek arazorik ez duzula pentsa dezaten egiten duzu hau, baina zure bihotza zuloz beterik dago, eta egunero jasotzen duzu labankada bat zure ikaskideengandik.
|
|
|
Seven Sea, s Spray eta Boby. Haien sotoak gudariz bete bazituzten ere,
|
azken
buruan, hutsean geratu zen saioa, frankisten aginduz.
|
|
|
Egingo nuke Bilintx,
|
azken
buruan, ezagunago dela gizarte honetan, Arrese Beitia baino. Garaiz eta aldartez, zeharo ezberdinak dira.
|
|
|
haren deitura darama behinik behin izengoitiz. Eta  Unibertsitate horrek ekarri behar zuen
|
azken
buruan Oñatikoaren hondamendia. Historialarien eginbidea da, izatekotan ere, hori zergatik  gertatu zen erabakitzea.
|
|
|
zernahi diren, Â oroimen irudimenetan ditugu, noiz axal axalean kanpoalderantz irauliak, noiz barrurantz. Batzu nahiz beste ezagutu behar
|
azken
buruan, lehengo eta geroko markak hautsi nahi ez baditugu ere hiztegigintzan. Aldez aurretik ez badakizkigu (gehiegixko izaki, damurik, erdaren gisan), badauzkagu liburuak, lagun adiskideez gainera, gure ezjakina asebete dezaten.
|
|
|
Hartu nuen, bada, asmo sendoa, lege zaharrekoek agintzen zigutenez, gerorako gizalegea nola behar den, berandu bederen, ikasteko. Eta asmoak iraun du liburuaren
|
azken
burukoa irakurri dudan arte. Hor sortu zaizkit duda mudak.
|
|
|
eta hizkuntzaz, zenbait egituraren jabe den sistema den aldetik ari naiz hemen, eta ez (axola gehiago duen) jendeak egiten dion harreraren aldetik. Eta ez naiz aiseegi larritzen diren horietakoa, hizkuntzen iraupenari eta
|
azkenari buruz
buruan sar adina gai ikasi behar izan baititut.
|
|
|
bihurgune ezkutuak nahi ditu, gora eta beherako aldapa zorrotzak, ustekabeko bidegurutzeak. Gertakizunak hasieran hasi eta, gerta ahala,
|
azken
bururaino kontatzea, horixe da dudarik gabe kontabiderik argiena eta erosoena. Ez, ordea, nahi eta nahi ez atseginena.
|
|
|
Besterik ere gehitu behar dut, ordea.
|
Azken
buruan, ez ninduten bulkatu, nerau sartu nintzen neure baitarik. Nahi ez nuelarik ere, sartu behar nuelako ustetan abiatu nintzen.
|
|
|
Gizartea, gizarte mailak, gizarte klaseak eta Treveriskoa beti ahotan duen jendeagana. Jaits gaitezen,
|
azken
buruan bada ere, honek arras gogoko ez zuen Izpirituaren erresumatik eta bazka ditzagun begiak, ez liburuetan, inguruan dugun mundu urrikigabe honetan baizik. Hemen indartsuak, zentzuz dihardutenak, gertatutako dira garaitzaile, ez amesgileak eta pentsalari" sakonak".
|
|
|
Inor ez, ote? Bai, alajaina, Aita Mokoroak ezarian eta bestela bezala liburuaren
|
azken
buruan (114 or.), berezko eta legezko balitz bezala, esaten digunaren arabera. Liturgiaz ari da:
|
|
|
|
Azken
buruan, testua ongi finkaturik eta ahal den neurrian argiturik dagoenean, interpretazio oso baten premian izango da: osoa, gure interpretazio kaxkarregiak oso izan daitezkeen neurrian.
|
|
|
ba ote da holakoen ikerlanean inork bere nahiz besteren dei dezakeenik?
|
Azken
buruan, nik ezetz uste dut. Kultur alorrean zerbait sortzen duen herriak beretzat eta besterentzat sortzen du eta, orobat, besterentzat sortzen ez duenak ez du beretzat ere sortzen.
|
|
|
Bide txarretik sartu gara eta ezin orain bestetara itzul,
|
azken
bururaino hel gaitezen arte: bigarren estazioa Artetxe beraren" Arrixku bat3" izango da.
|
|
|
Aspaldion euskarak aurrera egin badu, neurri handiz, euskara batuagatik izan da, eta hori ongisko dakite gure hizkuntzaren etsaiek. ...antsi nahi zaion" artif izial" kutsu horrek, bidezkoa ez izateaz gainera —bai baitirudi euskalkiz mintzo diren analfabeto guztiak hiztun eredugarriak direla—, aspaldiko salatzaile nagusiaren hitzez," Ma rteko euskara" delako etiketak, mesede baino kalte handiagoa egiten du, Jose Ignacio Perez Iglesiasek, EHUko euskara errektoreorde ohiak zuhurki salatu duenez, horrek,
|
azken
buruan, euskaldun berriak erdaraz egitera gonbidatzen dituelako, hainbeste nekez ikasi duten euskara baztertuz, eta, bide batez euskara ikasteko inolako ahaleginik egin nahi ez dutenen zabarkeria eta alfertasuna xuritzen duelako. Hori al da ba nahi duguna?
|
|
|
Ordua da ura bere bidera itzultzeko eta inon arrakastarik izan ez duten esperimentu dialektal banatzaile eta galgarri guztiokin behin betiko amai dezagun. Zeren
|
azken
buruan, Mitxelenak argi eta garbi esan zuenez, euskara batuarekin euskara salbatuko dugula ezin ziurta dezakegun arren, euskalki egoeran segituz gero, ordea, gauza segurua da euskara hilko zaigula.
|
|
|
Euskararen herriari datxekionez, aspaldidanikoa da auzia. Gure arorat mugatuz, autsiki handi eta abantxu behin betikoak jasan ondoren, espainiar eta frantziar nazionalismoa ren sistema euskaldungoaren
|
azken
burura inoko politikazko helburuak mendratzen eta are suntsitzen joanen zirelakoan zegoen. Baina ez hala gertatu.
|
|
|
Alde horretatik, zenbat eta euskaldunago= are abertzaleago, eta zenbat eta abertzaleago= are independentistago delako ustezko ekuazioak mamituz joango direlakoan, be rek ere, Katalunian bezala, euskara berenganatu beharrean, beren erruz galduriko euskal tren horren kontra jotzen dihardute, euskararen inguruko mundu hori indarkeria eta aukera politiko estremistekin uztartu nahirik. Desprestigio kanpaina hori,
|
azken
buruan, hizkuntzak daukan integrazio indarraren konstatazio amorratua renisla besterik ez da. Ez genuke ahantzi behar, ordea, egiazko euskalduntzeak eta integrazio sozialak nahitaez behar duten bakezko bizikidetasunaren lekuan zentzurik gabeko kale borroka, indarkeria eta ekintza terroristak praktikatzen, bultzatzen, txalotzen edota begi onegiz ikusten dituztenen jarrera itsuak ere difamazio kanpaina horretarako aitzakia ez gutxi ematen diela berez ere euskalgintzari herra nabarmena dioten horiei.
|
|
|
Tamalgarria litzateke, dena den, euskararen ernaberritze bikain eta oparoarenondoren, guk ezagutu baitugu, prozesua atzeratu edo moteltzea. Euskararen etorkizuna,
|
azken
buruan, gizartearen jarreraren esku dago. Eta gizarteak badu berezkoa eta azalekoa, funtsezkoa eta akzidentala bereizteko sena.
|
|
|
Aro Postmodernoanmoda besterik ez dugu, diseinatzaileen arropa eta osagarrien moda. Aro Postmodernoan ez dugu Lurrik edo Naturarik —hau da, nekazaritza munduaren errefe rentziarik—, Ingu rumena baizik(
|
azken
buruan, zer da Natura bioteknologia eta klonazioaren garaian atzoko ideia erromant ikoa baino. Mendi basatiak —eta beren otso eta hartza k— turismorako parke naturalak baino ez dira.
|
|
|
Bere hutsegite zientifikoak hartuz, 1998an In tellec tual Imp os tu reslibu rua argitar atu zuen Sokalek. Ezbairik gabe, liburuaren azpian EEBBen eta Europaren arteko erronka zegoen, zientzia aitzakia gisa hartuz(
|
azken
buruan guztiok dakigu Aristotelesen eta Descartesen fisika okerra dela, baita Kanten zientziaren filosofia edo Platonen kosmologia ere, baina beren zientzia zuzena izan ez arren, pentsalari handiak izan dira).
|
|
|
lerroa marraztean puntuen aniztasunei ezartzen zaien sintesia; 3) Denbora agerpen ororen apriorizko baldintza formala da. Espazioa kanpoko agerpenen baldintza da, baina denbora agerpen ororena, zeren zuzenki barneko agerpenen baldintza izateaz gain zeharka kanpokoena ere baita, hauek
|
azken
buruan gogamenaren determinazio gisa barneko egoerari dagozkion heinean.
|
|
|
Gure errepresentazioak edonondik sor daitezke, kanpoko gauzen eraginagatik edo barneko kausengatik sortuak direla ere; a priori edo enpirikoki agerpen gisa sortuak direla ere; dena dela, gogamenaren modifikazio gisa barneko sentsuari dagozkio, eta, hainbestez,
|
azken
buruan gure ezagutza oro barneko sentsuaren, hots, denboraren baldintza formalen menpean dago (A98 (E155)).
|
|
|
Horrela, praktikaren eremuan ere enpirikotasuna gainditzeko baldintzak jartzen dira, hau da, alderdikeria eta ikuspuntu bereziak baztertzeko baldintzak. Ez dago jarrera bereziak suntsituko dituen ikuspuntu absoluturik; baina ikuspuntu bereziek beste ikuspuntu berezien lekuan jartzeko duten ahalmenak,
|
azken
buruan, ikuspuntu orokor bateraturantz aurrera egitea ahalbidetzen du. Eta ikuspuntuaren higikortasun hori subjektu orok duen ezaugarria da; besteak pertsona gisa berrezagutzeko eta benetako komunikazioa, ez dominazioa, eratzeko baldintza da.
|
|
|
Beste modu batez esanda: trama
|
azken
bururaino joan zedin beharrezkoa zen morroi papera betetzen ari nintzen; edo, hobeto esanda, nik betetzea nahi izan zuen Carbayok, horregatik eta horretarako emango baitzidan, beinke, Borgesek Ministroa hil nahi zuelako gaztigua.
|
|
|
Jaka erantzi baino lehen 38L Wad Cutter kalibreko bala poltsikotik atera eta begira geratu nintzaion, pentsakor. Truku zikina, bai, baina ondo atera zen eta hori zen,
|
azken
buruan, axola zuen bakarra. Ondoren, 38L Wad Cutter kalibreko bala hura kaxara itzuli nuen gainontzeko balekin batera.
|
|
|
Tisiko itxurako tipo hark ondo asko bete zuen polizia onaren papera.
|
Azken
buruan beti zalantza geratzen zaizu, hori dena ez ote den aldez aurretik adostutako gidoi mingots baten errepika bat gehiago besterik. Baina horrek berdin zion.
|
|
|
|
Azken
buruan, mundua eta bizitza definitzen duen hitz zehatzena aldaketa da, etengabeko aldaketa.
|
|
2002
|
|
|
Sokak amaigabea dirudi.
|
Azken
buruan, euskararen ukitua duen edozerk zein edonork UPNko agintarien susmoa du eta hortaz, berriro diogu, Nafarroan aspaldi honetan ez dago girorik. Euskarari dagokionean, bederen.
|
|
|
|
Azken
buruan, heriotzaren aurreko lazturak eta bakardade izugarriak laburbiltzen du nobelaren hari tematikoa, eta horretarako, protagonistaren drama izugarria adierazteko, heriotzaren gaineko erreferentzia intertestual eta metanarratiboz beteta dago liburua. Irakurleak hortxe aurkituko ditu, esate baterako, zenbait idazle, soziologo, filosofo edo musikariren aipuak (E.
|
|
|
Artista ez zen gehiago moralista burgesa izango, aurkikuntzarako tresna independente baizik, eboluzio sortzailearen eroale. Garai hau erabakigarritzat hartzen da XIX. mendetik iritsitako eleberri formen (batez ere errealismoaren) iraultzarako; garai horretan,
|
azken
buruan, Conrad edo Mannen ironia, Ibsen edo Pirandelloren tragikomedia, Eliot edo Joyceren parodia, Proust edo Woolfen fragmentazio estetikoa edo Dostoievski edo Kafkaren absurdo existentziala giza dimentsio berri batez mintzatzen zaizkigu, gizakiarentzat erabat ulergarria izateari utzi dion mundu batez.
|
|
|
|
Azken
buruan, ekonomia/ ingurumena bikotearen harreman gatazkatsuan, bien artean bat lehenetsi behar denean, ekonomiari ematen zaio nagusitasuna etaingurumenari morrontza. Hori horrela da.
|
|
|
Ziur asko, unibertsitario euskaldunen eraketa da edozein aldaketarako aurreneko urratsa. Komunitate bat osatzen dugun ala ez ebatzi behar dugu, komunitatezabala, irekia eta malgua, baina,
|
azken
buruan, komunitatea. Unibertsitario euskaldunok antzekb problemak dauzkagu unibertsitate guztietan; gabeziak, gehienetan.Gabeziak irakasleriaren prestakuntzan eta ikasmaterialetan; euskaraz ikasten dutenikasleek ez dute gainerakoek adina aukera, eta, neurri batean, behin behinekoegoeran ikasten dute.
|
|
|
Bistan da, lan didaktikoa exijentea da, eta lan horretarako hizkuntza baliabideegokiturik gabe, gure azalpenetan errepikapen antzuetan ibili gara, txiribuelta deserosoetan, zeinek
|
azken
buruan gure irakaskuntza lana zaildukoduten; justuki, gorago imajinatu dugun software imajinario mugatu eta desegokituhorrekin gertatuko zitzaigun bezala. Esan nahi baita, batzuetan osagarri luze bainaondo antolatu batean bil daitekeen informazioa ez dela hain erraz biltzen ahalosagarri laburrez osatutako esaldi koordinatuetan (gainkostuak daude).
|
|
|
Jakina, inor ezlitzateke horregatik asaldatuko. Dudarik gabe, eskakizun horretan programarenerabiltzaile guztien arteko adostasuna ia erabatekoa izanen zen,
|
azken
buruan esaldi luzeak idazteko aukerak ez baitu inola ere murrizten (soilik) esaldi laburragoezbaliatzeko aukera. Bistan da, informatikaren munduan praktikotasuna da nagusi, eta tradizioa bezalako kontzeptuak ez dira mahai gainean jarri ere egiten.
|
|
|
Alargunik, aurrekorik edo ondorengorik ez balego, anai arreben anai arrebek eta seme alabek jasoko lukete onura, edo, halakorik ezean, laugarren gradura arteko gainerako senideek.
|
Azken
buruan, herentzia administrazio publikoen esku geratuko da. Etxebizitza bat jaraunspen gisa uzten denean, ohikoena oinordekoek haren erabilera xedatzea da.
|
|
|
Baina inbidia apur bat ere sentitu zuen, aldi berean, Soniak gutxienez oinarri sendo bat zuelako. Eta, nola bihotz bihotzez estimaten baitzuen laguna, halaxe esan zion,
|
azken
buruan, irri eginez baina irri egin gabe:
|
|
|
Umoreak etengabe oroitarazten baitigu, baita zeruranzko hegaldietan ere, lurra dugula oinarri, lurra abiapuntu. Umoreak,
|
azken
buruan, hegan jar dezake irudimenaren uso erromantikoa, baina uso berbera ehiza dezake eta hegalgabetu, zinismoaren armak erabilita. Edo hartarako gai izan luke.
|
|
|
Euskal Unibertsita tea ren auziaantzera ikusten dugu. Heltz ep rozesuan gaude oraindik, erreferentzialtasun guneak eraiki behar ditugu, proiektu zehatzak aurrera eramateko aukerak arakatu,
|
azken
buruan, un ibertsitario euskaldunak bildu eta lanean jarri.
|
|
|
Horrela ekin zitzaion bigarren intifadari, eta horrela ere erradikalizatu zen berriro israeldar iritzi publikoa.
|
Azken
buruan, Sharon bera, israeldar eskuinaren atalikerradikalenaren liderra, boterera heldu zen. Hauteskundeak baino egun gutxi batzuk lehenago akordio bat ia amaituta geratu zen, baina ez zen gauzatu Sharonek —bere garaipenaz ziur— hura errespetatzeko asmorik ez zuela iragarribaitzuen.
|
|
|
Edo, aitzitik, gatazka hori, kulturala baino, bestelakoa ote da? Zein da,
|
azken
buruan, gatazka edo gerra horren mamia?
|
|
|
Panoptikoari eskaintzeko; hala eta guztiz ere, Jeremy Benthamek luzaz jarraitu zuen proiektuan lan egiten.
|
Azken
buruan eskemak porrot egingo zuen, eta Londresen Panoptiko bat eraiki eta zuzentzeko proposamena ukatu ziotenean Jeremy Benthamek gobernuaren ordaina jaso bazuen ere, honenbeste denbora eta lan eskatu zion proiektu garatu eta idiosinkratikoaren porrotak etsipen handia sortu zion.
|
|
2003
|
|
|
Mekanismo horixe baliatzen dute, besteak beste, «berez betetzen den beren profezia» funtsatzeko. Horrela, espetxea instituzio unibertsal eta beti beharrezko definituta, hurrengo jomuga da exekuzio kriminaleko eredu bakarra garatzea, mantentzea eta justifikatzea, eta,
|
azken
buruan, izendatzen zaizkion helburu formalak baliozkoak ote diren argitzeko gogoeta kritiko guztiak saihestea.
|
|
|
Helburuei gagozkiela, informatzea eta salatzea eta pairatzaileei laguntza pertsonala, psikologikoa eta aholkularitza juridikoa ematea lehenesten ditu erakunde horrek. Horrez gainera, sindikatuekin, alderdi politikoekin eta erakunde sozialekin ere lan egin nahi du, zeren,
|
azken
buruan, legeak ematea lortu nahi baitu, pertsona erasotzaileari, hala badagokio bederen, espetxeratzeko zigorra eman diezaioten, jada Europako zenbait herrialdetan egiten den gisan. Nafarroako elkartea, berriz, iazko maiatzean jarri zen abian, eta lanpostuan eraso morala nozitu izan duten lagunak izan dira sortzaile
|
|
|
Jakina, eraikin berriak ere prezio merkeagoan egin lirateke, eta egoera horrek ez lituzke asebeteko sustatzaileak.
|
Azken
buruan, bada, kate horrek geldiarazi egingo luke eraikuntza eta geldiarazi sektoreko enplegua.
|
|
|
Orain zeuk erantzutea gura dot Ainhizek begiak jaitsi zituen, bekainak eta ezpainak higitu, eta zer erantzun jakin barik geratu zen.
|
Azkenean
burua jaso zuen:
|
|
|
Historialariek onartzen dute gaur egun, guhaurk genioen bezala, XX. mende hastapenean Europako erresuma zaharretan, Frantzian, Espainian, Italian, Ingalaterran eta Alemanian nagusitu zela nazionalismoaren sukarra eta hori izan zela,
|
azken
buruan, I. Mundu Gerlaren kausa garrantzitsuena. Eta, kausa berek ondorio berak eman ohi baitituzte, 1914ko gerla izigarriaren ondotik, iduri zuen Erromako eliza bazihoala Frantziako katolikoei agintzera, Charles Maurrasen eta Action Française taldeko nazionalista frantsesen dogma kaltegarria arbuia zezaten lehenbailehen.
|
|
|
Honaarrazoi batzuk: prozesu horrek pisu arinak eta inperialismo bidez gizendu etaindarturiko pisu astunak ring berean borrokan paratu gura dituelako, aurrez ezer jazo ez balitz bezala; prozesu horrek uniformizazioa bultzatu eta aniztasuna hondatzen duelako; prozesu horrek era askotako inperialismoak hobesten dituelako; prozesu horrek natura baliabideak eta lurralde oreka aintzat hartzen ez dituelako; prozesu horrek,
|
azken
buruan, multinazionalen eta potentzia handien arpilaketari, botere metaketa geroz eta handiagoei eta antolaketa sistema ezin piramidalagoeibide ematen dielako.
|
|
|
Baina horrez gain ezinbestekoa bihurtzen da kapital pribatuaren parte hartzeaere eta, horren ondorioz, finantziazio formula berriak deitutakoak (askotan elkartepubliko pribatuen bidez gauzatzen direnak eta
|
azken
buruan erabiltzaileari azpiegituraren erabileragatik ordainaraztea ondorio izaten dutenak). Halere, eta azpiegitura proiektu handiak berez arrisku handikoak diren inbertsioak izaki, errentagarritasunaren bermeak inolako zalantzarik ez duen kasuetan izan ezik, bestelakoetannahiko zaila izaten da sektore pribatua honelako ekimenetara erakartzea.
|
|
|
Hizkuntza bakoitzak modu batera ikusten du natura, gizarte hierarkia, sexuen gramatika tratua, mitologia, zenbakiak, eta abar. Hizkuntzak,
|
azken
buruan, mundu ikuskera dakarkio eta hori haurraribaliagarria izanen zaio mundua, bizitza eta gauzak erabateko koherentziaz ulertzeko, eztabaidagarria eta sinbolikoa dena, erreala edo zientifikoa baino gehiago.
|
|
|
Bitartean, Iparraldeko herrialdeek beren mugak gogortzen dituzte eta suntsipen handiko armak metatzen dituzte.
|
Azken
buruan, dirua, produktuak, patenteak eta zerbitzuak bakarrik globalizatzen direla ziurtatu behar dute. Ez jendearen mugimendu librea.
|
|
|
|
Azken
buruan, hauxe nahi da saihestu: Kontseilua erabakiak monopolizatzen dituen eta GKEen gehiengo boterea duen talde minoritario bat bihurtzea.
|
|
|
Hortaz, Zuzenbide kanonikoan ezin daitekeenez ezer egon erregela horren aurka, denbora gaiei buruzko lege kanonikoak printzipio horrekin bateratu behar dira; hori errazena da, haien aplikazioa gaingiroki aztertu ondoren. ...skripzio eta antzeko gaiei buruzkoak, espiritu arloari lotzen zaizkiela, hala nola, elizgizonei zenbait merkataritza mota gauzatzea debekatzen zaienean, edota erlijioa, zina, konbentzioen erabilpena elizari nahiz eliza gizabanakoei begira, edo antzeko autuak aipatzen direnean; erregela horietarik batzuk aita santuen erantzunak baino ez direla, eurei egindako kontsulten erantzunak, hain zuzen; eta,
|
azken
buruan, erregelaren bat denbora erregela hutsa izanez gero, ezin daitekeela horretara ulertu, ezpada Aita Santua aldi berean denbora printzetzat duten estatu pontifizioetako mendekoentzat ezarritako erregela bezala. Muga horietatik kanpo, printzeek emandako agintea bakarrik dute erregelok, eta mendekoek ere horiek erabiltzea onartzen da.
|
|
|
2 Hortaz, legearen arabera eratutako botereei men egiteko betebeharra lehenengo legearen ondorio da, Jainkoak ezarri baititu botere horiek; gisa bertsuan, norbaiti kalte egitearen ez zilegitasuna edota bakoitzari berea emateko betebeharra bigarren legearen ondorio dira;
|
azken
buruan, lege horiek guztiak funtsezkoak direnez gizarte ordenari begira, esan ohi da legeok benetan aldaezinak direla, eta, izan ere, halaxe da. Gauza bera esan daiteke ordena horri begira eta lehenengo bi legeen ondoriozko betebeharrei begira oinarrizkoak diren beste erregela berezi guztien inguruan.
|
|
|
Hori dela eta, eskola lehiakideen arteko norgehiagoka botere borroka bat da, argi eta garbi. Lakatosek deskribatzen duen Kuhnek,
|
azken
buruan, arrazoi du.
|
|
|
Dena dela, eta bitxia badirudi ere, aipatutako Londresko Colloquiumean Kuhnek Popperren tesiek
|
azken
buruan izugarrizko jite psikologiko eta soziala dutela azpimarratu zuen, batik bat haren aieruei eta ezeztatzeei dagokienean. Hori da Kuhnek Popperren lazgarritasunari emandako erantzuna.
|
|
|
Adituen erabakiek, demokrazien beste arlo gehienetan gertatu lez, kontrol demokratikoaren menpe egon behar dute; herriak gainbegiratu behar du zientzi jarduera, bere emaitzak, aplikazioak, diru laguntzak eta guzti. Izan ere, tamalez, zientzia ideologia da
|
azken
buruan, berak sortutako mitoaren gainean eratutakoa; eta estatutik banatuta ez dagoen arren, egon luke, erlijioa dagoen bezala. Ikusten denez, Feyerabend zirikatu nahian dabil.
|
|
|
Baliteke humanismoaren egunak zenbatuta egotea, Sloterdijki jarraituz gero bederen, 3 baina ez dirudi garai post zientifikoa, gutxiago post teknologikoa, datorrenik, erabat alderantzizkoa baizik. Baina,
|
azken
buruan, gure egileei gustatzen ez zaiena bi puntutan laburbil daiteke: batetik, zientziaren filosofo aurrekariek zientziari buruz zeukaten irudi inozoa eta irreala; bestetik, baita egungo jendeak zientziarekiko duen irudi inozoa eta irreala ere.
|
|
|
Irudi kritiko horren arabera, zientziaren filosofia post positibistaren baitan erlatibismoak eta eszeptizismoak soilik dute lekua —zinismoa ez aipatzearren— Zuzenak dira kritikak, alabaina? Hiru egileek mahaigaineratzen dutena mehatxu gisa ikusi behar dugu,
|
azken
buruan. Feyerabend, Kuhn eta Popperren kritikoen gehiegikeria oso urrun ailega daiteke.
|
|
|
Baldintza horietan, harritu ote gaitzake zientzialariak paradigma aldatzearen aurka egiteak?
|
Azken
buruan, bere bizimodu profesionalaren oinarria defendatzen ari da, ez gehiago ez gutxiago.
|
|
|
Ptolomeoren Almagesto, adibidez, ez zen paradigma gutxiago izan bertatik eratorritako ikerkuntza tradizioa,
|
azken
buruan, Koperniko eta Keplerren obratik eratorritako beste batek ordezkatu zuelako. Newtonen Optika ere ez zen paradigma gutxiago izan XVIII. mendeko argiaren ikerlarientzat, beranduago Young eta Fresnel-en eteraren teoria ondulatorioak ordezkatu zuelako, azken paradigma horrek bere aldetik Maxwellengandik datorren desplazamendu elektromagnetikoaren teoriari lekua utzi baitzion.
|
|
|
Hauek dira, eta hauek soilik, frogatu eta kontrastatu behar direnak zientzialariak bere jardueran erabiltzen dituen ebidentzien aurrean. Izan ere, zientzi teoriak,
|
azken
buruan, munduari buruzko aieruak dira, Popperren ustez, eta ez datu enpirikoetatik abiatuz lortzen diren orokortzeen antzeko zerbait, enpirista logikoek uste zuten moduan.
|
|
|
Ondorioz, zientzialari ‘normalduak’ bere paradigmaren baitan ontzat ematen diren postulatuen araberako emaitza erdietsi behar du. Kuhnek zientziagintza normaldua definitu lez, horrek interesatzen zaigun gertakaria, garrantzizko auzia, zein den finkatuko digu;
|
azken
buruan, gertakariak eta teoria elkar egokitzen ditu (Kuhn 1962: 66).
|
|
|
Hori irakurri eta berehala –bala bat bularrean, ezkerretara, eta beste bat ezkerreko hezur parietalean– Ezezagun haren heriotza irudikatu nuen. Odol hotzean tiro bat jo eta gero are odol hotzagoan
|
azken
burukoa jo zioten. Gertutik.
|
|
|
Mallona katoliko fede muturrekoa! Bere defentsaren
|
azken
buruan huraxe jarri zuen. Queipo de Llanok bere ontasuna goraipatu bazuen, egin ere egin zuen moduan, ez ote zioten epaileek beste gaizki eginak, politikoak, barkatuko?
|
|
2004
|
|
|
Ez dakigu nortzuk garen erabakiko dugun euskaldunok... Alegia, Ibarretxeren artikulua moldatu, modulatu edo gestionatu daiteke hain ezberdin, ezin dela jakin lehen egunean irakurri genuen Plana eta Parlamentura
|
azken
burura eramango dena berdinak izango diren. Ziur nago Zapaterorekin egingo dituen paktuen arabera gauzatuko duela plana.
|
|
|
(The, Sustatu, Susa, Nontzeberri, Sareko Argia, besteak beste).
|
Azken
buruan, dagoeneko plazan ditugun aldizkariek zein etor daitezkeen egitasmo berriek diote aurrerantzean errealitate honi bizkar eman.
|
|
|
Alderdien adierazpen horren oinarriak izan behar dira galdeketa aske batean egindako itaunak. Horrek bermatzen du erantzunak bat batekoak izatea, itaunak egitean malgutasunez jokatzea, eta,
|
azken
buruan, prestatu gabeko adierazpenaren osotasuna.
|
|
|
Zenbait akzio aldi berean egikaritu direnean pertsona baten edo batzuen aurka, auzitegi eskuduna izango da gainerako akzioen oinarri zein akzio izan eta horri dagokion tokikoa; halakorik izan ezean, akzio metatu gehienen gaineko ardura zein auzitegik izan eta hori izango da eskuduna; eta,
|
azken
buruan, zenbateko handieneko akzioari dagokion tokiko auzitegia izango da eskuduna.
|
|
|
jakina, nola lotuko ditugu bada hain modu estu eta gogor horretan hizkuntza, pentsaera eta herritasuna euskal? Berak hitzetik hortzera darabilen totalitarismo horren asmatzaileek gure herrian etnozidioa
|
azken
bururaino eraman ondoren, nola hasiko gara bada gu errealitate ñabar hau euskaldun huts bihurtu nahirik. Jainkoarren!
|
|
|
Nazio estatuaren politika totalitarioa ageri da horretan guztian garbiro, baina orain, lehen Estatu esparruko politika zena, mundu zabalera hedatua. Nazio askotarikoak diren Estatu totalitario horien hizkuntza eta kultura politikaren jarraipen hutsa baita,
|
azken
buruan, egun globalizazioaren mozorropean ezagutarazi zaigun zurrunbilo irenslea.
|
|
|
Zorrotzagoak izan genukeela ematen du, hori eta horrenbestez, gai honetan ere, handik eta hemendik, goitik eta behetik, non nahitik, etikaren eta moralaren predikuak nazkatzeraino atergabe egiten zaizkigun honetan.
|
Azken
buruan, gizatasunari euskal gizatasuna erauztea, ez da deus edertzeko egiten den eragiketa kirurgikoa, euskaldun bezala hilarazten gaituen etnozidioa ez bada. Diogun bezala, horren aurrean, hemengo eta hango predikari ozen eta trebeek ez dute txintik ateratzen, isil isilik daude, kaia barreneko ontzi txuri polit haren gisara.
|