|
2001
|
|
|
Baina urriagoa da hizkuntza etapsikologia sozial edo psikosoziolinguistika arloan dagoena. Nahitaez aukeratubeharrean egonik,
|
azken
hiru hamarkadetako() argitalpen garrantzitsubatzuk erabiliko dira, ondoren azpimarratuko diren ideiak azaltzean; hau da, 70.hamarkadako krisialdiaren ondorengo psikologia soziala.
|
|
2002
|
|
|
Tricicle Katalunian, Markeliñe Euskal Herrian). Beraz, antzerkiaren testuaren desmitifikazioa nabarmendu behar dugu
|
azken
hiru hamarkada hauetan, idazle bakartia eta konpainia sortzailearen artean arrakala galanta zabaldu den bitartean. Alde batetik, kezkaturik ibili ohi dira antzerki idazleak ez baitute talderik aurkitzen euren elkarrizketak eszenaratzeko.
|
|
|
Ordezkapen hori gainera ez da antzua izan, gauza berri asko ekarri ditu, horietako batzuk kritikagarriak izan arren.
|
Azken
hiru hamarkada hauetan nazionalismoa nahiko emankorra izan dela uste dut, bai bere formulazio zaharrean edo berrietan. Toki horietan ere liberalismo, sozialismo eta errepublikanismo haiek galdu ziren, aztarnak baizik ez dira gelditzen, baina nazionalismoak ordezkatu ditu.
|
|
|
Horretaz hitz egiten da liburu honetan baina, batez ere, hitz egiten da euskal eleberrigintzak azken hamarkadetan izan duen sendotze eta ugaltze harrigarriaz. Kantitatez ez ezik, kalitatez ere
|
azken
hiru hamarkadak izan baitira euskal eleberria fikziozko mundu iradokitzailez jantzi dutenak. Eta horixe da, finean, poetikak eta modak alde batera utzita, eleberri bati eskatzen zaiona, munduak eraikitzea, fikziozko mundu sinesgarriak sortzea.
|
|
|
Ostera, zerbitzu jarduerek Euskal Herriko produktuan egindako ekarpen erlatiboa hazi egin da
|
azken
hiru hamarkadetan, herrialde garatuetako tertziarizazio dinamikari jarraituz, trinkotasunez apalago eta denboran atzerago bada ere. Honela, 6.3 irudiak erakusten du 1997 arte ezin izan zela zerbitzu ekonomiaz mintzatuEuskal Herrikoa aipatzean.
|
|
|
Baso espezieen populazioek, berriz, 262 espezietan% 15eko murrizketa izan dute. Hala ere, espezie tropikalen populazioak% 25 murriztu dira
|
azken
hiru hamarkadetan, eta baso epelak, berriz, hazkunde marjinala izan dute. Gaur egun, Iberoamerikako, Afrikako eta Asiako hegoaldeko baso tropikalak ekosistemen degradazio larria jasaten ari dira.
|
|
|
Erakunde horrek eta Baleak eta Izurdeak Kontserbatzeko Elkarteak egindako kalkulu batzuen arabera, hegoaldeko hemisferioan ugalduko diren baleen populazioa 1.200.000 ale ingurukoa da, eta balea grisa, balea urdina eta balea frankoa dira arrisku handieneko espezieak. Zetazeo horien populazioak zenbateraino murriztu diren erakusteko, nahikoa da esatea 290.000 kaxalote inguru geratzen direla,
|
azken
hiru hamarkadetan arpoien erruz hil diren ia 162.000 kopuruak baino zertxobait gehiago. Baina ozeanoetan oraindik bizirik dauden baleek arrisku gehiagori egin behar diete aurre.
|
|
2003
|
|
|
Paul Krugmanen izkribuetan behin eta berriro tesi hau irakurri ahal izango duzu: urte batzuetan klase ertainak nagusi izan ondoren, Estatu Batuetan berriro ere dirudun oso aberatsen urrezko aroan bizi direla
|
azken
hiru hamarkadotan. Asko maite du aipatzea Scott Fitzgerald-ek 1925ean idatzi eta duela urte batzuk Robert Redford eta Mia Farrow k interpretatu zuten Gatsby Handia eta bertan utzitako esaldi hau:
|
|
|
Marbellako (Malaga) Digestio Patologiaren Espainiako Elkarteko Kongresu Nazionaleko adituek emandako zifrek hori bermatzen dute. Alkoholismo kronikoagatiko zirrosi kasuak %80tik %50era jaitsi dira
|
azken
hiru hamarkadetan, hepatitis kronikoak eragiten duenaren antzeko portzentajea. Espainiako populazioaren %1, 5 birus honek kutsatzen du.
|
|
|
30 urte joan dira jada.
|
Azken
hiru hamarkada horietan euskaldunek argi erakutsi dute unibertsitatea euskaraz egiterik badagoela, eta urtero urtero erakusten da hori nola erakunde unibertsitario ofizialetan hala alternatiboetan, Isasik adierazi ohi duenez: " komunitate unibertsitario euskalduna bada, Euskal Unibertsitatearen beharra bada eta unibertsitate mailako proiektu bideragarria egin daiteke".
|
|
|
1968ko mugimenduak ekonomia eta politikaren esparruetan nolabaiteko erreakzio kontserbadorea sustatu zuela ondoriozta genezake.
|
Azken
hiru hamarkadetan jasan izan dugu erreakzio hori. Haatik, inoiz baino premiazkoagoa da defentsa jarrerak utzi eta erasoari ekitea.
|
|
2004
|
|
|
Staudten doktore tesian, tenperatura minimoen igoera nabarmentzen da. Penintsulako bi mesetak Espainiako lekurik adierazgarriena balira bezala hartuta, minimoak gradu bat inguru igo dira XX. mendeko lehen 30 urteetatik
|
azken
hiru hamarkadetara, bereziki Ebroko eta Guadalquivirko haranetan. Mediterraneoko eta Kantauriko kostaldeetan, berotzea txikiagoa da.
|
|
2005
|
|
|
Lan honek hurbilpen bat izan nahi du, gutxi gorabehera
|
azken
hiru hamarkadetako euskal ipuingintzara egindako hurbilpen partzial bat hain zuzen. Partziala, izan genezakeen corpus osoaren lagin bat baino ez dugulako hartuko, bakarrik Bizkaiko euskal idazleen ipuingintzari dagokiona.
|
|
|
Iaz 10,8 milioi bisitari baino gehiago izan zituen, 3,5 milioi barne, eta gurutzaontzietan ibili ziren, 4.138 milioi dolarreko dibisak utzita. Gainera, ekologistek salatu dute Cancún inguruko biztanleria urteko %18 hazi dela
|
azken
hiru hamarkadetan, eta 1,1 milioi biztanle izatera iritsi dela. Bestalde, hotel enpresaburuek eta turismo sustatzaileek diotenez, beren jarduerak oparotasuna eta lanak eraman ditu Yucatan penintsulara eta Karibeko uharteetara.
|
|
|
Gure iritziz, bai Brundtland Bartzordeak 1987an argitaratu zuen" Gure Etorkizun Komuna" izeneko txostenak eta bai 1992an Rio de Janeiroko Goi bileran onartutako dokumentuek balio handia dute gaur egun ere. Egia da, goi bilera, dokumentu adostu eta abarretan hain ugariak izan diren
|
azken
hiru hamarkada hauetan egin denaren balantzea ezkorra dela: herrialde aberatsen eta pobreen arteko amildegiak lehenean dirau, eta lehen bezalatsu ari gara orain ere ingurunea suntsitzen.
|
|
|
Alabaina, ekonomialarien pertzepzioa zeharo bestelakoa da. Mundu ekonomia, termino makroekonomikoetan, nabarmen hazi da
|
azken
hiru hamarkadetan zehar. Munduko Barne Produktu Gordina (BPG) halako bi baino gehiago hazi da hiru hamarkadatan.
|
|
|
Atal honetan, garapen iraunkor kontzeptua erabilgarri egin nahi badugu, eredu ekonomiko nagusiaren sakoneko aldaketa bat behar dugun ideia hartu behar dugu abiapuntutzat. Lehen ikusi dugun moduan,
|
azken
hiru hamarkadetan. Meadows Txostena argitara ateraz geroztik?, eta modu biziagoan Rio de Janeiroko Konferentziatik aurrera, krisi ekologikoa kezka etengabea da esparru guztietan. Hori guztia islaturik geratzen da, ezin bestela izan, eskariaren arazoari aurre egin nahi dion zientzia horretako, Ekonomia deitu horretako adituen lanetan.
|
|
|
|
Azken
hiru hamarkadetako gertakariek azterketa gai berriaren edukiari buruzko gogoetan eta eztabaidan murgiltzera eraman dituzte ekonomialariak. Zientzia ekonomikoa bere planteamenduen birformulazio bat ikusten ari da, eta gero eta indartsuago ageri zaigu ekonomia alternatibo hori, ekonomia ekologikoa alegia, natur baliabide guztiak Ekonomiaren aztergaitzat hartzen dituena.
|
|
2006
|
|
|
Errenta txikienak dituzten familien energia gastua altena halako bi hazi da
|
azken
hiru hamarkadetan, azterketa baten arabera.
|
|
2007
|
|
|
Euskarak normalkuntzara edo garapen osora bidean pausoak eman ditu
|
azken
hiru hamarkadetan. Hezkuntza euskalduntzen jarritako ahalegina izan da azken 30 urteotako garapenaren zutabe nagusia.
|
|
|
Zehaztapenhorrek garrantzi berezia du, gaur egungo zientzia politikak landuko ditugunerako; ondo bereizi beharreko dimentsioak dira, bata eta bestea. Izan ere, eredu linealareninguruan
|
azken
hiru hamarkadetan aldaketa kontzeptual eta politiko esanguratsuakizan dira, sarri zientzia politiken fase gisara ere bereizi izan direnak. Hau zientziapolitiken ibilbidean unibertsitate, enpresa, zentro teknologiko eta gobernuen harremana aldatzeak berresten du:
|
|
|
Beste alde batetik AEBren zor federala 7,5 x 1012 $ da. Kopuru hau, 1012kenduta,
|
azken
hiru hamarkadetan eratua izan da; azken 2 x 1012 horiek joan direnzortzi urteetan eratu dira, eta azken 1012 iragan azken bi urteetan. Zor federal horiguztia interesetan 300 x 109 baino gehiago da, zeina urtero NASAn gastatzen dena (15 x 109) baino handiago baita.
|
|
|
Bakea eraikitzerakoan, 2006 urtean berriro islatu da genero arloan nazioartean hartutako konpromiso formalak eraldatzeko duela hamarkada batzuetatik hona planteatutako erronkarekiko erabateko axolagabekeria. Azken urteotako joerak adierazten du beharrezkoa dela
|
azken
hiru hamarkadetan garatu den genero ikuspegitik bakea eraikitzeari buruzko tresna juridikoen esparru sofistikatua suspertzea eta ezartzea. Hala ere, urtemugaz apaindu gabeko urte bateko nazioarteko agendan genero dimentsioak izan duen profil apalak, 2005ekoarekin alderatuta (Beijing+ 10), adierazten du, arlo formalean ere, gobernuek ez dutela genero ikuspegia bere gain hartzen, eta gai hori ez dela hain garrantzitsua.
|
|
|
Soldatek 13 puntu baino gehiago egin dute behera Espainiako BPGan
|
azken
hiru hamarkadetan
|
|
2008
|
|
|
Kapitulu honetako* lehen atalak hizkuntzaren talde bizindarrari buruzko ikuspegi orokor bat ematen du, soziolinguistikan
|
azken
hiru hamarkadetan izan duen garapenari jarraituz. Hizkuntza Bizindarraren Ereduaren ezaugarriak adibide kanadarrekin adieraziko dira, eta komunitate anglofonoen bizindarrean jarriko da arreta.
|
|
|
Alde horretatik, Mörnerren taldeak berak azterketa bat egin zuen Maldivetan, leku arriskutsuaren adibide gisa aipatua. Azterketa horrek frogatzen zuen uharteen inguruko itsasoaren maila ez zela handitu,
|
azken
hiru hamarkadetan jaitsi baizik. Antzeko jarrera du, adibidez, Chris de Freitas, Auckland Unibertsitateko klimatologoa, Zeelanda Berrian, gogoratzean itsasoen maila jaitsi egiten dela Ozeano Bareko leku batzuetan.
|
|
|
Antzeko jarrera du, adibidez, Chris de Freitas, Auckland Unibertsitateko klimatologoa, Zeelanda Berrian, gogoratzean itsasoen maila jaitsi egiten dela Ozeano Bareko leku batzuetan. Maldivetako itsasoaren maila ez zen igoko,
|
azken
hiru hamarkadetan behera egingo baitzuen. Bestalde, Jay Zwally NASAko klimatologoak ere gehiegizkotzat jotzen ditu IPCCren aurreikuspenak.
|
|
|
Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Nagusiko (CSIC) biologo eta matematika talde batek simulazio matematiko batzuk egin ditu. Simulazio horiek Mediterraneoko ipar mendebaldeko ekosistemaren
|
azken
hiru hamarkadetako bilakaera azaltzeko eta etorkizuneko iragarpenak egiteko oinarriak finkatzeko balio izan dute. Eredu hori, Kataluniako kostaldeko datuetatik abiatuta egin bada ere, Mediterraneoko beste eskualde batzuetan aplika daiteke, azaldu zuten CSICek.
|
|
|
|
Azken
hiru hamarkadetan egindako bideari jarraiki, Euskal Herrian Euskaraz etik egun gure hizkuntzak bizi duen egoera latza plazaratu eta horri aurre egiteko konpromisoa berretsi nahi dugu.
|
|
|
Landaren arabera, atzokoak gogoratzeko eguna izango da, aurrekoa eta gerokoa guztiz ezberdinak izango baitira. Horrela,
|
azken
hiru hamarkadetan beherantz egin duen futbol getxoztarra bitarteko eta lan tekniko egokiaren bidez berriro berpiztuko den bere konfiantza azaldu zuen.
|
|
2009
|
|
|
Sozialistek popularren akuilupean Euskal Oro suntsituko dutelako izu ustea zabaltzen ari diren hainbat euskal fariseori gustura esango nieke honako hau, Eneko Olasagastik aurrea hartu izan ez balit (Argia, 19 or.): " Badira txiringito majoa antolatu dutenak
|
azken
hiru hamarkadetan, eta horiek beharbada izango dute zergatik kezkatu. Biziraupenerako lekutxo bat eraikitzen saiatu garenok ez dut uste".
|
|
|
Herrialdeen arteko tirabirak ugaritzeaz gain, 1980tik aurrera Amerikak eta Europak politika neoliberalak indartu zituzten mundu osoan.
|
Azken
hiru hamarkadotan Afrikan gertatu diren gerra eta sarraskiak nekez aurrikusiko zituzten amesgaiztoetan ere antzinako ekintzaile antikolonialistek. Eta kontinentea txirotasunaren eta kanpo zorraren leizean murgildu da zintzurreraino.
|
|
|
(OFF) Ritchie bizirik atera izana benetako aldarrikapena da gaur egun lasterketa auto guztietan jarri diren segurtasun neurrien alde.
|
Azken
hiru hamarkadotan auto gidariak babesteko lanean aritu izan diren zientzialari eta medikuen garaipenaren froga.
|
|
|
Interesatuak. Asko ugaritu dira
|
azken
hiru hamarkadotan. Gero eta sofistikatuagoak eta profesionalagoak dira:
|
|
|
Kirolei dagokienez, Jose Mari Iriondoren zuzendaritzapean egin zen (1983ko ekainaren 5ean, igandearekin) ia
|
azken
hiru hamarkadotan kirol edukien euskarazko ispilu izan den Kirolez Kirol saioaren lehen emisioa. 11 urte geroago jaio zen Goenkale, 1994ko urriaren 4ko 21:02an, astelehenarekin.
|
|
|
Lainoa, lainoa eta lanbroa gutxitu egin dira Europan
|
azken
hiru hamarkadetan, eta horrek %10 eta %20 bitarteko beroketa globala eragingo zuen, Nature Geoscience aldizkarian berriki argitaratu den azterlan baten arabera. Haren autoreek, Energia Atomikoaren Frantziako Batzordeko (CEA sigla frantsesetan) Robert Vautard buru duten ikertzaile talde batek, uste dute gertaera horrek azal lezakeela aldi horretan Europa 0,5 gradu gehiago berotu izana hamarkadaz hamarkada, klima aldaketaren ereduek baino.
|
|
|
Haren autoreek, Energia Atomikoaren Frantziako Batzordeko (CEA sigla frantsesetan) Robert Vautard buru duten ikertzaile talde batek, uste dute gertaera horrek azal lezakeela aldi horretan Europa 0,5 gradu gehiago berotu izana hamarkadaz hamarkada, klima aldaketaren ereduek baino.
|
Azken
hiru hamarkadetan lainoa murrizteak %10 eta %20 bitarteko berotze globala eragingo zuen. Ikertzaileek 342 estazio meteorologikotako datuak aztertu dituzte, eta XX. mendeko 70eko hamarkadatik aurrera “ikuspen txikiko” fenomenoen kopurua %50 murriztu dela ikusi dute.
|
|
|
Bi edizioek Peter Sullivan saria partekatu dute “The Ebb and Flow of Movies: Box Office”
|
Azken
hiru hamarkadetan Estatu Batuetan estreinatutako film guztien asteko diru bilketa xehetasunez jasotzen du. NYTimes.com ek, gainera, Miguel Urabayen saria irabazi du mapa onenean, “Elecciones Explorer” lanagatik, 2008ko AEBetako lehendakaritza hauteskundeetan.
|
|
|
Sakonera txikiko akuiferoetatik ureztatzeko ura ponpatzeak urtean milioi bat kilo artseniko gehitzen dizkie Bangladesheko laborantza lurrei, batez ere arroz soroetan. Hori ez da kasu bakan bat,
|
azken
hiru hamarkadetan Asia osoan zehar sakonera gutxiko milioika putzu zulatu baitira lurpeko akuifero kutsatuetatik ura ponpatzeko. Akuifero horiek, gero, edateko edo ureztatzeko erabiltzen dira, batez ere arroz soroetan, asiar guztien dietan kontsumo handia duen oinarrizko elikagaia baita.
|
|
|
Horrek esan nahi du ikastetxeek Espainiako beste autonomia erkidego batzuetako pazienteak hartzeko beharrezko baldintzak betetzen dituztela. Antzinako teknika XX. mendearen bigarren erdian brakiterapia gutxiago erabili bazen ere, batez ere erradiazioarekiko esposizioari lotutako arazoengatik,
|
azken
hiru hamarkadetan teknika horrekiko interesa berritu egin da. Erradioisotopo artifizialen aurkikuntzak eta urruneko karga geroratuko teknikek murriztu egin dituzte esposizio arriskuak, eta irudi modalitate berriek posizionamenduaren doitasun handiagoa lortu dute.
|
|
|
2008ko sagarraren uzta
|
azken
hiru hamarkadetako handiena izan da. Guztira, hamar milioi kilo bildu dira, eta horiekin, hamahiru milioi litro ekoitzi dira.
|
|
|
1979an Amerikarren eliteko %0, 1ek gainerako %90ek irabazten zuena 20 aldiz irabazten zuen, eta 2006an 77 aldiz. Horrela, aberatsek langileriari dagokion tartaren zatitik mokadu dastagarria kendu dion irudipena zabaldu da
|
azken
hiru hamarkadetan langileriaren artean. Hori esanda, eredu anglo amerikar liberala historian izan den sistema eraginkorrena dela aitortu beharra dago.
|
|
|
Gaur egun kapitalismoaren mundu krisi betean, banketxeetako jaunei, enpresariei, politikariei entzunez, ematen du ez dutela ezelako erantzukizunik krisi honetan eta krisiaren ondorioetan. Horietan ez dugu ikusten zuzenketa proposamenik, ezta haien politika neoliberalen autokritikarik ere; izan ere,
|
azken
hiru hamarkadetan, besteak beste, errenta banatu da alderantziz; hau da, jende pobreenetik aberatsenera pasatu da, eskaria murriztu egin da eta gainprodukzio krisi sakonagoa dugu. Horren erakusgarria da haien kezka handia dela banka salbatzea, alboan utzita, berriro ere, pertsonak eta haien oinarrizko premiak jatekoak, etxebizitza, osasuna, hezkuntza bigarren plano batean.
|
|
|
Neguak negu, udaberri iraunkor batean bizi da euskal gazteria
|
azken
hiru hamarkada hauetan. Izugarrizko loraldia ezagutu dugu, eta ezagutzen ari gara:
|
|
|
Gernikako Estatutua globo zulatua dela barneratu da. Estrategia politiko horretan
|
azken
hiru hamarkadatan inplikaturik bizi izan direnek ere ikusi dute. Agerikoak egin zaizkie bere mugak, eta agerikoa, lege organikoa izanik ere, jandako hitzaren traza tristea hartu duela.
|
|
2010
|
|
|
0 euSKararen BilaKaera Soziala: paradigmaTiKoa eTa paradoXiKoa euskararen erabilera normalizatzeko helburuarekin azken hamarraldiotan garatutako prozesua, hiru bider da paradigmatikoa. lehenik, paradigmatikoa da
|
azken
hiru hamarkadetan euskarak bizi izan duen bilakaera sozialak erakusten duelako —argi asko erakutsi ere— hizkuntza ahuldu bat berrindartu daitekeela, hots, hegemonikoak ez diren hizkuntza guztiak ez daudela lehentxeago edo geroxeago desagertzera kondenatuta. bigarrenik, paradigmatikoa da erakusten duelako hizkuntza minorizatu baten biziberritze prozesuaren arrakasta neurri handi batean h... euskal autonomia erkidegoan, nafarroan eta iparraldean. hiru lurraldeotan, hain zuzen ere, lehen aipaturiko hiru faktore horiek (legeria, hizkuntza politika, herritarren atxikimendua) oso errealitate desberdina dute. horrek guztiorrek erakusten du posible dela hizkuntza bat biziberritu eta indartzea, utopia egingarria dela hori; baina, aldi berean erakusten du, hizkuntzabiziberritze prozesuen arrakasta edo porrota besteak beste aipatu berri ditugun hiru baldintza horien araberakoa izan ohi dela. orobat, aurrerapauso sendoenak eman diren lurraldean, eaen alegia, gertaturikoaren argitan bistan da errealitate soziala dela euskararen biziberritze prozesuaren abiaduran zuzenean eragiten duena, prozesu hori azkartzeko mugak oro har ez baitira legerian edo herri aginteen jardunean atzeman, euskal gizartearen beraren baitan baizik. horregatik guztiagatik da euskararena, nik uste, adibide paradigmatikoa hizkuntzen biziberritze ereduen artean. eta halaxe aitortua izaten ari da, gero eta gehiago, mundu zabaleko hizkuntza adituen artean.
|
|
|
balio integratzailearekin zerikusia dutenak eta" barrendik" irteten direnak, hain zuzen. are gehiago, balio integratzaileari baino instrumentalari lehentasuna ematea kaltegarria izan daitekeela eta batzuek inposizio bezala hartu dezaketela esaten da. orain arte aurkeztu diren emaitzak aintzakotzat hartuta, ideia batzuk azpimarratu behar dira: alde batetik,
|
azken
hiru hamarkadetan euskarak tresna balioa irabazi duen pertzepzio orokorra positiboki baloratu behar da. tresna balioa oso lotuta dago arestian aipaturiko ageriko ospearekin, eta ez dago zalantzarik euskarak azken hamarkadetan nabarmen igo dela. euskara normaltzeko neurriak hartzen hasi zenean euskara zein egoeratan zegoen kontuan hartuta, aurrerapen handi bezala hartu behar da aipaturiko pertzepz... erakunde publikoen kanpoko eraginari esker, gizartean hizkuntzaren ageriko ospea handitu delako, ala arrazoi biek bultzatuta. bestetik, interesgarria da euskararen egoeran dagoen hizkuntza bati, berreskuratzeari begira, balio instrumentala emateko izan behar luken kanpoko sustapena baloratzerakoan, partaideek muga ezberdinak ipintzea. batzuen ustez (ikus du b, (5) aipua), kanpoko sustapena beharbeharrezkoa da, ez da zalantzan ipintzen euskararentzat tresna balioa izatea oso garrantzitsua dela. alabaina, du b partaideak ez du uste tresna motako kanpoko sustapena euskara berreskuratu eta normaltzeko eraginkorra izango denik, baldin eta" zerbait gehiago" ez badago, hots, balio integratzailerik ez badauka.
|
|
|
Aurreko urteetan Pilar Bardemek, Elias Querejetak eta Jose Luis Borauk.
|
Azken
hiru hamarkadetako zinemagile europar garrantzitsuenetarikoa da Paskaljevic. Belgradon jaio zen 1947an, 30 dokumental inguru egin ditu eta fikziozko 15 film luze: mundu osoko hainbat jaialditan saritu dute.
|
|
|
garraio eta komunikazioen kostuen gainbehera, planifikazio zentraleko ekonomien hondamendia eta ideologia liberalarengaraipena. Horren guztiaren erakuslea litzateke
|
azken
hiru hamarkadetako naziozgaindiko merkataritzaren, inbertsioaren eta teknologiaren trukeen hazkunde aparta.Orobat, jarduera politiko, sozial eta ekonomikoak gero eta munduratuago daudeirispen mailari dagokionez eta gizarte zein estatuen arteko elkarreraginak trinkotudira biziki. Esan gabe doa, errealitate honek ondorio eta eragin franko ditu munduanzehar eta herri arteko disparekotasunen zabalkundea eta gizarte taldeen artekoerrenta banaketa desberdinen areagotzea ekarri ditu.
|
|
|
Aitzitik, manufaktura gaiengarrantzi absolutua eta erlatiboa handitu egin da. Hori da 3.3 iruditik ondorioztadaitekeena, hots,
|
azken
hiru hamarkadetan industria gaiek ondasunen nazioartekomerkataritzan duten pisua handitu egin da, lehengaiena uzkurtu den heinean. 1980.urtean manufaktura gaien ehunekoa ondasunen merkataritzan 54 izanik urte beranduago ia 70 zen.
|
|
|
Finantza merkatuak sailkatzekoirizpide ezberdinak daude, besteak beste, arau juridikoen arabera, aktiboen epeenarabera, entrega epearen arabera eta kokapenaren arabera. Hartzen den irizpideahartzen dela merkatu guztiak ikaragarri hazi ziren
|
azken
hiru hamarkadetan: dibisenmerkatuak, burtsak, euromerkatuak, eratorrien merkatuak eta abar.
|
|
|
Atzerriko inbertsioaren stock gehienaAsiako herrialdeetan. Txinan eta hego ekialdean batik bat? kontzentratzen da.Gainera
|
azken
hiru hamarkadetan indartuz doan joera da, lau puntu irabazi baitituAsiako AIZren stockak duen pisuak, mundukoaren% 18 ordezkatzeraino. Latinoamerika urrun geratzen den arren, atzerriko kapitalen erakarpen eremua da, nahizeta azken hamarkadetan erlatiboki ia bi puntu galdu dituen munduko AIZrenstockaren hartzaile gisa.
|
|
|
|
Azken
hiru hamarkadetan emakumezkoen jarduera tasak joera hazkorra izandu eskualde gehienetan, salbuespen batzuekin: Ekialdeko eta Erdialdeko Europan (1989az geroztik), Ekialde Ertainean eta Ipar Afrikan, non emakumezkoen jarduera tasak apal mantentzen diren nazioarteko batez bestekoekin alderatuta.
|
|
|
CSICeko biologo eta matematika talde batek simulazio matematiko batzuk sortu ditu. Simulazio horien bidez, Mediterraneoko itsasoaren degradazioa egiaztatu da
|
azken
hiru hamarkadetan, gehiegizko arrantzaren ondorioz, eta etorkizuneko iragarpenetarako oinarriak ezarri dira. Aplikazio matematiko berde gehiago Lurrikarak iragartzeko sistemak matematikan oinarritu daitezke.
|
|
|
Aitor EtxarteMerced kalean hurbileko laguna izan dut
|
azken
hiru hamarkadetan tokadiska. Oskol zoragarriak erakutsi dizkit Shostakovich edo Laboa, Ravel eta Wagner.
|
|
2011
|
|
|
«Benetan, bihotzez, eskerrik asko, Jon» esanez, Nerea Mujika Gerediagako presidenteak lantaldearen izenean omenaldia egin nahi izan zion Irazabali.
|
Azken
hiru hamarkadatako irudiez osatutako muntaketa eskaini ondoren, liburu irakurgailu bat oparitu zioten. Irazabalek, hunkiturik, azokaren historian izan duten garrantziagatik, sei lagun izan zituen gogoan.
|
|
|
Euskarazko hedabideok
|
azken
hiru hamarkadetan erraldoien urratsak eman ditugu. Ez dezagun ahalegin hori urtzen utzi.
|
|
|
europako oso hiztun herri gutxik eskuratu dituen neurriko ekarpenak dira horiek, hurrengo bizpahiru belaunaldien bilakaera ardatz nagusiari dagokionez gutxietsi behar ez genituzkeen garapen potentziala berekin dutenak. egia izanik ere hori guztia, arras agerian ditu indarberritzesaio horrek bere argi ilunak, lorpen deigarriak eta hipoteka larriak: h alorreko funtzio esparrura sarbidea lortu dugularik partez, hiztun elkarteen belaunez belauneko jarraipena ziurtatzeko hori baino zentralagoa den jardun guneak, etxe auzo lagunarte multzoak bildu ohi duen hizkera informal eta intimoz oraturiko" eguneroko bizimodu arrunta" k, erdaldunduz jarraitu du. ralentizatu ordez azeleratu egin da,
|
azken
hiru hamarkadotan, ura bodegatik sartzearen fenomeno hori. euskaltzaleok teilatuko zuloak eta arteziak nola tapatuko afan bizian ari ginen artean zilborretik gora iritsi zaigu, dagoeneko, bodegatik sartzen ari den ura. kostatzen ari zaigu gainera ur gehiena, hemen eta orain, nondik sartzen zaigun antzematea. huts egin dugu diagnostiko zehatzaren identifikazio saioan eta, horren ondorioz, lehentas... argi dio, hori bai, bestelako transformazio demografiko bortitzak gertatu ezean arras inprobablea dela horrelako eszenarioa.
|
|
|
Horregatik, gainerako gailu elektriko txiki eta handiekin gertatzen den bezala (hirukoiztu egin da horien kontsumoa
|
azken
hiru hamarkadetan), aholku batzuei jarraitu behar diete kontsumitzaileek: eraginkorrenak hautatu, stand by egoera saihestu eta itzalita eduki, erabili behar ez direnean.
|
|
|
|
Azken
hiru hamarkadatan euskara dakiten lagunen kopurua ia bikoiztu egin da, baina oraindik asko dago egiteke. Horregatik, asteburu osoan zehar, aldarrikapen eta festa ekitaldi ugari antolatu dira Euskal Herriko hainbat txokotan.
|
|
|
Klima aldaketak Europako heriotza tasan ere izango ditu ondorioak, eta, ondorioz, 2080tik aurrera heriotza gehiago gertatuko dira udako hilabeteetan neguan baino. Horren ondorioz, XXI. mendearen
|
azken
hiru hamarkadetan 230.000 heriotza gehiago izango dira berotze globalaren ondorioz. Hala erakusten du Kataluniako Klima Zientzien Institutuak (IC3) egindako azterlan batek, biztanleriari buruzko datuak eta berotze globaleko aurreikusitako joerak gurutzatu baititu.
|
|
|
Gainerako %65a obesitateak berak eta beste patologia askok eragiten dute, hala nola, minbizi mota desberdinek, giltzurruneko eta gibeleko alterazioek edo loaren apneen sindromeak. Baliabide gutxiago, kilo gehiago
|
Azken
hiru hamarkadetan hainbat herrialdetan argitaratutako ikerketa ugarik iradokitzen dute maila sozioekonomikoak eragina izan dezakeela obesitatea garatzeko arriskuan dauden pertsonengan. Estatus soziokulturalak eta ekonomikoak hezkuntza eta lan aukerei eta pertsonen bizimoduari eragiten die, eta, beraz, baita elikagai jakin batzuk eskuratzeari eta aisialdiko eta jarduera fisikoko ereduei ere.
|
|
|
Hala ere, LOE onartu eta handik bost urtera, artikulu honen zehaztapenean egindako aurrerapenak oso txikiak izan dira. Hala adierazten du Anita Irtengunek, Espainiako Dislexia Federazioko (FEDIS) egungo lehendakariak, 2006 urtean bertan eratu baitzen, gure herrialdea Alemania, Erresuma Batua edo Estatu Batuak bezalako beste herrialde batzuekin parekatzeko araudia garatzea lortzeko helburu komunarekin,
|
azken
hiru hamarkadetan ikasteko berariazko zailtasunak onartu baitira. Jarduketa autonomikoak Anita Irtengunek adierazten du zenbait komunitatek hezkuntza beharren arretarekin lotutako zenbait dekretu onartu dituztela, baina “ez dira gehiago joan”, zehazten du, “ez dute araudi batean zehaztu nola eta zer hezkuntza arreta jaso behar duten ikasteko zailtasun espezifikoak dituzten ikasleek”.
|
|
2012
|
|
|
Lekukorik fidagarriena da, fidagarritasuna eskasa den garai hauetan. Eta fidagarritasun horregatik, hain zuzen, gatazka militarren nondik norakoak aztertzeko eta ulertzeko ezinbesteko tresna bilakatu da
|
azken
hiru hamarkadetan. Egun, arkitektura ez da zerbait eraikitzen (bizia ematen) trebe direnen esparrua bakarrik; eraikin horien hezurrak aztertzen (heriotza ulertzen) dakiten forentseen lanabes ere bada orain.
|
|
|
A. PEREZ. Bai,
|
azken
hiru hamarkadetan gazte mugimenduak burututako ekimen eta borrokak bilduko dituen dokumentala. Gazte mugimenduak izan duen bilakaerak Euskal Herrian utzitako fruituak jasoko ditu.
|
|
|
Beti da aurrekoaren bilakaera edo ondorioa.
|
Azken
hiru hamarkadetan gazte mugimenduak etengabeko eraldatzea bizi izan du eta aldaketa oro ez da inoiz huts hutsetik eman. Erabaki bakoitzak oinarrian izan du aurretik izandakoa.
|
|
|
Sektorearen bilakaeraren azterketa zehatza eginez eta
|
azken
hiru hamarkadetan helduen irakaskuntzak, testuinguru zailean, ezagutu duen garapen baikorra kontuan harturik, Ipar Euskal Herriko helduen euskalduntze alfabetatzea egonkortzeko bidean dela ondoriozta daiteke.
|
|
|
Horietatik aurrenekoa da, ELMa, gaur egun mundu osoan eredu onartu eta zabalena. Aktitude aldaketen inguruko
|
azken
hiru hamarkadatako ikerketak goitik behera baldintzatu ditu, eta marko teoriko sendoa eskaintzen du (Petty eta Cacioppo, 1986; Petty eta Briñol, 2002). Horregatik aukeratu dugu gure ikerketa honetarako.
|
|
|
|
Azken
hiru hamarkadetan asko aldatu dira amatasunaren inguruko kontuak.
|
|
|
|
Azken
hiru hamarkadetan autogobernuak ongizatea dakarrela argi geratu den arren, PP kontrako norabidea hartzen ari da, salatu du jeltzaleak.
|
|
|
Gai berberaren harira, Toxoren arabera, Gobernuak
|
azken
hiru hamarkadetan izandako elkarrizketa soziala deuseztatu nahi duela esan du, egindako lan erreformaren premia ez baitago justifikatuta. Izan ere, Gobernuak berak aitortu bezala, epe laburrera erreformak ez du lanposturik sortuko.
|
|
|
Gure gizarteak asko zor dio lege honi, lege honek mesede handia egin baitio herri honen bizikidetzari. Mendez mende, etengabe, atzeraka zihoan euskara.
|
Azken
hiru hamarkadotan, ordea, norabidea aldatu eta hazi egin da: aurrera egin du nabarmen.
|
|
|
Hori dela eta, kapitulu honen hirugarren atalean
|
azken
hiru hamarkadetan garatzen joan diren itzulpenaren teoria postmodernoak aztertuko ditugu, Sarrionandiaren itzulpen jarduera eta itzulpen filosofia azaltzeko baliagarriagoak suertatuko zaizkigulakoan.
|
|
|
|
Azken
hiru hamarkadetan, gure industriak aurre egin dio europar merkaturakozabalpenari eta, ondoren, europar moneta unitatearen sarrerari, gainera, lehenmailako nazioarteko lehiari aurre eginez. Zoritxarrez, ezin gauza bera esan guregabezia sozial eta instituzionalei buruz.
|
|
|
“Baina azken urteotan, herrialdeko Energia eta Ur Ministerioak lehentasuna eman dio baliabide hidrikoak sustatzeari garapen nazionaleko estrategian”. “Ureztatze sistemak hondatuz joan ziren
|
azken
hiru hamarkadetan, ez bakarrik inbertsio faltagatik, baita biztanleak landa eremuak uzten joan zirelako ere, eta ez zen inor geratu sistemak mantentzeko edo bertako ezagutzak belaunaldi gazteenari transmititzeko. Ondorioz, landa eremuetan nekazariek ez dute lortzen beren lurrak lantzeko behar adina ur lortzea.
|
|
|
Historia kontrafaktualean sartzea litzateke eta ez dakit horrelako kontuetan aritzeak ezertarako balio ote duen, baina neure aldetik esan dezaket kontu horrek (dena ala ezer ez hautu estrategikoak) azkura handia sortuko diola lerro hauek irakurtzeko lana hartzen duen euskaldun orori: ez ote da hori, aldeak alde, finean Ezker Abertzaleak
|
azken
hiru hamarkadatan segitu duen bidea?
|
|
2013
|
|
|
baliogabetzat jo ditu patronalak uztailaren 7az geroztik, erreformak finkatzen duen urtebeteko ultraaktibitatearen araua tarteko. Langileek
|
azken
hiru hamarkadetan lortutako lan baldintzak galduko zituztela esan zutenak asmatzen ari dira hein batean; patronalak emandako ildoari jarraituz ehunka enpresak egin baitute PPren erreforma aplikatzeko hautua. Dagoeneko milaka langilek irakurri behar izan dituzte iraungitako hitzarmenek jasotakoa galdu dutela jakinarazteko gutunak.
|
|
|
Eta, hala ere, Etxe Zuriaren diru laguntza jasotzen du, 1979az geroztik. Egiptoko militarrek zintzo demonio bete dute tratua, eta
|
azken
hiru hamarkada luzeotan, Israelen aliatu izan dira. Horrek tentsioa piztu zuen Mursi presidentearen eta Abdel Fata el Sisi armadako buruzagiaren artean.
|
|
|
Ehizatzeko modu berria nola hedatu den ikertu da
|
azken
hiru hamarkadetan. Seiehun balea konkordunek osatzen dute populazioa, eta egiaztatu da elkarren artean hoberen komunikatuta dauden baleak direla lehenago ikasi dutenak.
|
|
|
Etengabeko Metamorfosian’ Bada Iraitz Salegi bergararra izan da dokumentalaren egileetako bat. Gazte mugimenduak
|
azken
hiru hamarkadetan izandako bilakaera jasotzen du dokumentalak. Egubakoitzean Bergarako Zabalotegi aretoan aurkeztuko dute, 20:00etan.
|
|
2014
|
|
|
Hori hala, arazoa da kaleak suminez sutan ez egotea. Kapitalismo neoliberalak langile mugimendu eta mugimendu sozialei bataila irabazi die
|
azken
hiru hamarkadetan. Behin betiko garaipena ez izatea espero dut.
|
|
|
Estatua gainditzeko aukera hori ez dut behin ikusi, baina borroka armatuak herrian eragin handia izan duela onartzen dut. Geroak esango du zer nolako eragina izan duten
|
azken
hiru hamarkadetako borrokek. " ETA izan ez balitz hobe ginateke", diote batzuek.
|
|
|
Jendeok amnesia daukagu klimaz. Munduko Meteorologia Elkartearen idazkari nagusi Michel Jarraudak esan duen moduan,"
|
azken
hiru hamarkadotan mundu eta eskualde mailako tenperaturek halako berotzea ezagutu dutenez, gaur 30 urte baino gutxiago dauzkaten gazte gehienak sekula bizi izan gabeak dira beroketa globalik gabeko mundu batean".
|
|
|
Oro har, esan liteke
|
azken
hiru hamarkadetan egin den ikerketa antropologikoak«euskal» nozioaren baitan zegoen nekazari giroaren gailentasuna eta iragan mitikobaten existentzia errotik ezegonkortu egin dituela, ez bakarrik ikerlan asko hirietanburutu direlako, baizik eta ikerketa proiektuen helburu behinenak testuinguruezberdinetan agertzen diren kontraesan eta gatazken inguruko gogoeta egitea, etabeste kultur errealitat... Era berean, euskal jendartea eta kultura etengabe eraldatzen ari direnerrealitate gisa ikusten dira, begirada esentzialista eta harmonikoa zinez zailduz etatokian tokiko eta denboran denborako azterketen alde aldarri eginez.
|
|
|
Malinowskitik XX. mendeko azken hereneraino sexualitatea antropologiatik kanpo mantentzen den arren, antropologian sexualitatearen inguruko interpretazio berriztatzaileak agertzen hasten dira XX. mendeko
|
azken
hiru hamarkadetan. Ikuspegi berriari ematen zaio hasiera eraikuntza sozialaren perspektiba teorikoarekin batera, sexualitatearen eredu bio-medikoari muzin eginez.
|
|
2015
|
|
|
1981ean, izan ere, EAEko herritarren %1, 6 besterik ez ziren bizi mota horretako udalerrietan. Galera joera hori eten beharrean, ordea, sakonduz joan da
|
azken
hiru hamarkadetan, geroz eta indar handiagoarekin, gainera. 2011 urtean EAEko herritarren %0, 2 bakarrik bizi dira habitat horretako udalerriren batean.
|
|
|
Aurrekarietan ez genuke esan gabe utzi behar
|
azken
hiru hamarkadak izan direla, segur aski, Euskal Herriak ezagutu dituen intentsoenak maila guztietan, kulturalean ere bai. Elkarrekin uztartu dira aldaketa politikoak (lurraldetasun berriak, demokrazia errepresentatiboa, lege babesak eta erasoak), teknologiko kulturalak (telebista, internet, automobilaren erabilera), sozialak (mugikortasuna, dibertsitatea, globalizazioa...) eta ekonomikoak (errekonbertsio industrialak ekarritako aldaketa guztiak).
|
|
|
Honela, GAINDEGIAk
|
azken
hiru hamarkadetako bilakaera jarraitzeko moduko informazioa zein izan zitekeen katalogatu eta haren gaineko azterketa egitea proposatu zuen. Katalogazio horrek, agerikoa denez baditu hainbat gabezia.
|
|
|
Datuen ustiapenarekin
|
azken
hiru hamarkadetako bilakaera ezagutu eta egungo egoeraren gaineko argazki nahikoa zehatza izatera iritsi ginen.
|
|
|
Hala ere, azken urteotan epai desberdinak egon dira, auzipetuen aldekoak zein kontrakoak. ...iko luke; epaile guztiek bete lukete irizpidea.Ohar batean, EH Bilduk adierazi du Gorenak bere erabakiarekin «inplizituki» onartu duela tortura egon badagoela eta zigorrak ezartzeko erabili dela.«Bidegabekerien» islaEuskal gatazkarekin loturiko auzietan jardun duten abokatuek hainbatean gogorarazi dutenez, polizia deklarazioetan soilik oinarritutako zigor epaiak «ehunka edo milaka» izan dira
|
azken
hiru hamarkadetan. Poliziaren aurrean ez deklaratzeko eskubidea zuten arren hori egitera «behartuak» izan direla azpimarratu dute, bereziki, inkomunikazio erregimena ezartzen zitzaienean; alegia, eta besteak beste, deklarazioa konfiantzazko abokatuarekin egiteko eskubidea ukatzen zitzaienean.«Espainiako justiziaren bidegabekeria agerian uzten du erabaki honek», esan dio abokatu horietako batek BERRIAri.
|
|
|
bereizten ditu. Lehen olatua XIX. mendeko
|
azken
hiru hamarkadetan eta XX. mende hasieran, lehenengo mundu gerra arte, gertatu zen. Errusia, Armenia eta Balkanetako iraultzaileak eta Europa mendebaldeko anarkistak nabarmendu ziren talde armatu erreboltarien lehen aro honetan.
|
|
|
Jakina, hizkuntzaren ezagutzari etaerabilerari dagokionez oraindik orain alde handiak daude eskualde batetik bestera, bainaeuskararen eta erdaren arteko banaketa geografikoa ez da duela pare bat belaunaldi bezainzurruna. Euskarazko hedabideak hainbeste garatu diren
|
azken
hiru hamarkadetan geografikokieuskal hiztunen atomizazio prozesua gertatu da. Lehen baino euskaldun gehiago dago, etaerdara nagusi den eskualdeetan eta etxeetan bizi den euskaldunen proportzioak gora egin dunabarmen, soslai horretako hiztunak euskaldungoaren gehiengoa bilakatu direlarik (HizkuntzaPolitikarako Sailburuordetza, 2013:
|
|
|
Instituzioei so eginez, Nafarroakoa da egoerarik goriena,
|
azken
hiru hamarkadetan lehenbiziz UPN eta PSNrik gabeko gobernua osatzeko aukera egiazkoa delako. Aldaketa esaten diote horri, eta hala gertatuz gero aldaketa instituzional itzela litzateke, baina ez hain handia Nafarroako gizarte osoari begira, besterik gabe gizartean norabide aldaketa sumatzeko denbora behar izaten delako.
|
|
|
Lehen hizkuntza euskara dutenena berriz, %5 Datuok, Soziolinguistika Klusterrak, udalerri euskaldunei buruz egin duen azterketan kaleratu ditu.
|
Azken
hiru hamarkadetako udalerri euskaldunen bilakaera aztertu dute. Tartean, Usurbilgoa.
|
|
|
Batez ere Iruñerrian. Hiriburuak
|
azken
hiru hamarkadatan garapen urbanistiko etengabea bizi izan du. Ia ezerezetik auzo berriak altxatu dira, eta beste auzo batzuk goitik behera eraldatu eta handitu dira:
|
|
|
|
Azken
hiru hamarkadetan, zientziak egiaren bilaketari uko egin dio, publikoki egiaren jabe dela aitortzen badu ere; egun zientziaren egiaren monopolioaren desegitearen hasiera esperimentatzen ari gara. Hondamendi naturalen mamuaren aurrean, zientzialariak, oligarka ekonomiko eta politikoekin elkarlanean, munduarentzat onuragarriak diren ekintzak baino kaltegarriak direnak egiten ari direla ematen du.
|
|
2016
|
|
|
Marea arteko oihanak erruz suntsitu dituzte izkirentzako haztegiak eraikitzeko, gehienak herrialde txiroetan: " Munduan barrena milioi bat hektareatik gora mangladi birrindu dira
|
azken
hiru hamarkadotan izkira haztegiak bertan antolatzeko", dio MAPek bere kanpainan. Itsas bazter tropikaletara iristen diren industrien artean izkiren haztegiena da suntsitzaileenetakoa:
|
|
|
Etor litekeena aurreikusteko,
|
azken
hiru hamarkadetako bilakaeraren azterketa ezinbestekoa da.
|
|
|
26 urteren ondoren, Ellakuriaren eta beste zazpi lagunen hilketaren kasua argitu gabe dago oraindik, eta erantzuleak, kalean. Hona hemen
|
azken
hiru hamarkadetan gertatutakoen kronologia: 1989ko azaroaren 16aSarraskia. El Salvadorko Atlacalt batailoiko kideak EAU Erdialdeko Amerikako Unibertsitatera sartu ziren, eta zortzi lagun hil zituzten tiroz:
|
|
|
|
Azken
hiru hamarkadetan euskarak aurrerapauso nabarmena eman du Euskal Herrian. Batez ere gazteen eskutik iritsi da aurrerabidea, eskolan egindako ahaleginaren erakusgarri.
|