|
2002
|
|
|
Azterketa horretan, “berotegi efektua” delakoak Txinan izango dituen ondorioak aztertzen dira, baina Lurraren batez besteko tenperatura 5,8 gradu igo dela aipatzen da. Meteorologo txinatarren arabera, kontinenteko itsasertzean egindako neurketek
|
azken
bost hamarkadetan itsasoaren maila etengabe igotzea ekarri dute. Azken urteetan, erritmo hori bizkortu egin da, eta gaur egun 2,6 milimetrokoa da urtean.
|
|
2006
|
|
|
Horretarako Antarktikoaren ekialdeko bederatzi txori espezieren ailegatze data eta arrautzen jartze data aztertu dituzte. Datu hauek 1950 urteaz geroztik jasota daudenez, ikusi ahal izan dute
|
azken
bost hamarkadetan txoriek batez beste 9,1 egun gehiago behar dutela euren bizitokietara ailegatzeko eta 2,1 egun gehiago arrautzak jartzeko.
|
|
2008
|
|
|
Oro har, berant eta destenorez ibili bada euskal literatura, salbuespen gisa agertzen zaigu alderdi horretarik Echepareren kopla liburua (baita, berdin, sorkuntza literaturatik kanpo, Leiçarragaren itzulpenak ere), ez, ene ustez, aipatu gibelamendu kroniko baten hasikin gisa. Bizkitartean aski da
|
azken
bost hamarkadetan argitara eman diren euskal literaturaren historiei behako baten ematea, maiz kontrakoa erraten dela ohartzeko, eta alderantziz, aipatu berankortasunaren aitzindari eta ikurra ikusten dela ardura Echepare baitan, Erdi Aroko autore gisa aurkezten delarik. Ideia hori noiztik, nola eta noren bidez sortu, zabaldu eta finkatu zen gure artean izanen dut lehenik hemen aztergai, eta bidenabar ideia horren alde, edota ondorioz, eman diren zenbait argumentu eta ikuspuntu ere eztabaidatuko ditut, Echepare garai berrietako bertsolarien irudiko poeta ikasigabe gisa aurkezten dutenak bereziki.
|
|
|
Bada, gogoratu behar dugu
|
azken
bost hamarkadotan filosofia aristotelikoaren eta Metafisika ren inguruko ekoizpen intelektuala, benetan, erraldoia izan dela. Epe hari dagozkio, hain zuzen ere, Metafisika ren liburu gehienei buruzko iruzkin zehatz eta sakonak.
|
|
|
Anitzak dira, beste aldetik, garai hartan egindako itzulpenak, mendebaldeko tradizio filosofiko handiko hizkuntzenak ez ezik, baita euskararena edo txinerarena ere. Azkenik, ugari dira
|
azken
bost hamarkada hauetan Aristotelesen obraren irakurketak planteatzen dituen arazo filosofikoak argitu nahi izan dituzten artikulu eta liburuak. Argi dago zer dela-eta Aristotelesen lanarekiko interes handia:
|
|
2009
|
|
|
Uztailaren 30erako ekitaldi berezia prestatzen ari dira, 50 urteurrena ospatzeko.
|
Azken
bost hamarkadetako dantzariak bilduko dituzte eta 2010eko abenduan izango den Sheepherder' s Ballekin amaituko dute. DVD bat eta liburu bat ere kaleratuko dituzte, azken 50 urteotako historia biltzeko:
|
|
2011
|
|
|
Emankor sareak
|
azken
bost hamarkadetako Euskal Herriko musikagintzako disko esanguratsuen azalak bildu ditu liburu batean. Azaletatik Sustraietara izenburua du, eta irakurlea txundituko duen kolore biziz osatua dago.
|
|
|
" Biologiaren datuekin" zerikusia ez duten legediek ezaugarritu dute
|
azken
bost hamarkadetako droga politika. Erabateko debekuaren aroa horixe dela esan dezakegu.
|
|
|
Antonio Lopezek
|
azken
bost hamarkadetan egindako lanak erakusten ditu atzera begirako honetan.
|
|
|
–Pintura eta marrazkietan zure izatearen barne barneko funtsa uzten duzu? Antonio Lopez Antonio Lopezek (Tomelloso, 1936)
|
azken
bost hamarkadetan egindako lanak erakusten ditu atzera begirako honetan. Margoak, eskulturak, marrazkiak eta bozetoak, 130 guztira.
|
|
2013
|
|
|
Epai horien ondorioz 62 polizia zigortu dituzte, baina horietatik 27ri indultua eman diete. Bestalde, polizia etxean zeuden bitartean eta ustez jasotako tratu txarren ondorioz, 124 lagun erietxera eraman behar izan dituzte
|
azken
bost hamarkadetan, txostenean diotenez. Giza eskubideen arloko nazioarteko erakundeei aipamen eginez, dokumentuaren egileek diote tortura ohikoa zela 1980eko hamarkadara arte, baina oraindik ere «noizbehinka baino gehiago» gertatzen dela.
|
|
2015
|
|
|
euskara eta euskal kulturaren defentsa, pedagogia berritzaile batean aldeko apustua eta gurasoen parte hartzea. Egia da gizartea nabarmen aldatu dela
|
azken
bost hamarkadetan, baina ezaugarri horiek bizirik daude ikastoletan.
|
|
|
Enbeitaren ahotik Euskal Herriko
|
azken
bost hamarkadetako historia aletu daiteke. Bere historia pertsonalaren kontaketatik, herri honen historia konta liteke; baina, ez bakarrik historia kolektiboaren ondorio delako, baizik eta, eta bereziki honegatik, historia horretan eragile izan delako.
|
|
2017
|
|
|
Horrekin guztiarekin zera esan nahi dugu: ia dena aurka izanda ere,
|
azken
bost hamarkadetan hizkuntzari eutsi egin zaiola, berriro ere Mitxelenaren esaldia gogoan, katea ez dela eten. Odriozolak ongi esan bezala, kapitalismoaren garapenak bretoiera ondoratu zuen.
|
|
|
Beraiek ezagutarazitako gertaerak dira batzuetan, azkenaldian zabaldutakoak besteetan. Berriki gertatuak nahiz
|
azken
bost hamarkadetakoak, urte askotako min isila pasatu ohi baitute abusuen biktimek jasandakoa kontatzera ausartzeko.
|
|
2018
|
|
|
|
Azken
bost hamarkadetan euskararen kulturgintzak ere loraldia ezagutu du: liburugintzak, antzerkigintzak, diskogintzak, bertsolaritzak...
|
|
|
Foro Sozial Iraunkorraren ekimenez, iazko azaroaren 4an bizikidetzari buruzko saio berezia egin zen parlamentuan, eta apirilaren 5ean jarraipena izan zuen. Bigarren saio horretan,
|
azken
bost hamarkadatan torturak jasan dituzten bost emakumek beren lekukotza eman zuten: Gloria Bosque, Mertxe Gonzalez, Marilo Gorostiaga, Ainara Gorostiaga eta Izaskun Goñi.
|
|
2020
|
|
|
|
Azken
bost hamarkadetan Euskal Herriko inguru landatarrean eta hiritarrean jazo diren aldaketen, bilakaeraren eta eraldaketaren lekuko da Antton Elizegi (Lasarte Oria, Gipuzkoa, 1938) argazkilaria. Abuztuan iragarri zuen 50 urtez bildutako argazki guztiak Donostiako San Telmo museoaren esku utziko zituela, dohaintza gisa; irudi horien iraupena bermatu eta herritarren eskura uzteko asmoz.
|
|
|
Bestetik, ikertzaile moduan aplikatzen dugun ikuspegia dago. Batean zein bestean,
|
azken
bost hamarkadotan sozializatutako hiztunen esperientziak, bizipenak, desirak, afektuak eta abar proiektatuta ikusi ditugu. Asko kostatu zaigu, aldiz, ondoren etorri diren belaunaldi berrien esperientziak, bizipenak, desirak edota afektuak oso bestelakoak direla jabetzea, besteak beste, ezagutu duten gizartea izugarri aldatu delako.
|
|
2021
|
|
|
Londreseko Desberdintasunen Nazioarteko Institutuak (LSE), iazko abenduan argitaratu zuen Aberatsentzako zerga beherapen handien ondorio ekonomikoak izenburuko txostena. Bertan,
|
azken
bost hamarkadetan(), ELGAko 18 herrialdeetako datuak erabiltzen ditu, pertsona aberatsentzako beherapen fiskal handiek diru sarreren desberdintasunean, hazkunde ekonomikoan eta langabezian duten eragin kausala kalkulatzeko.
|
|
|
Hain zuzen, arte konbentzioei eta, batez ere, arte merkatuari aurre egitean dago ekintza artearen oinarrietako bat, eta merkaturatu ezin den artelanak ez du ibilbide erraza izaten munduaren alde honetan. Hala ere,
|
azken
bost hamarkadek argi utzi dute edozer gauza saldu daitekeela, baita materialetan gauzatzen ez diren artelanak ere. Lekukoak hartu zuen orduan artelanaren tokia:
|
|
2022
|
|
|
Jakin behar da,
|
azken
bost hamarkadetan, kasik basamortuaren pare zen Espainia hegoaldeko eskualde hori Europako baratze estali erraldoia bilakatu dela. Laborantza intentsiboaren egin molde guziarekin, izan pestizidak, nitratoak edo beste zernahi ongailu kimiko erabiliz," Mar menor" ur langan itsas belar kantitate itogarria sortu dute.
|
|
|
|
Azken
bost hamarkadetako balantzean, inongo arlotan nekez aurki daiteke euskal elite politiko eta ekonomikoan etorkizun ikuspegi falta zakarragorik, aurreikuspen gabezia arduragabeagorik. Orain, «jar ditzagun nonahi eguzki plakak eta eolikoak», ahots agoniko horixe gailendu zaigu, besteak beste.
|
|
|
|
Azken
bost hamarkadetan, ordea, gauza asko gertatu dira esparru askotan, baina 70eko parametro gaurkotuetan errotutako Euskal Unibertsitate fisikoa sortzeko saiakera erreal bat baino gehiago egin da tartean, bereziki 90eko hamarkadan eta xxi. mendean. Baina, borondate politikorik gabe, ezinezkoa izan da asmo horiek gauzatzea.
|
|
2023
|
|
|
Jeannek eta Maitek lekukotasunak, argazkiak, prentsa zatiak eta beren oroitzapenak bildu dituzte. Liburu honetan ikastolaren bizitza aurkitzen da denboran zehar, pedagogia, Seaskaren dinamika, baita euskal jendartearen
|
azken
bost hamarkadetako bilakaeraren elementu zenbait. Liburu hau elebiduna da, euskaraz eta frantsesez idatzia.
|
|
|
6.6 Lurralde bakoitzeko araudiaren bilakaera
|
azken
bost hamarkadetan desberdina izan da.
|
|
|
• Katalana, euskara, valentziera eta galegoaren marko juridikoen izandako bilakaera
|
azken
bost hamarkadetan desberdina izan da.
|
|
|
Pena ematen duten gauzen zerrenda gero eta handiagoa da gurean. Berdin dio zer dioen Aranzadik, zer gertatu den gure herrian
|
azken
bost hamarkadetan, zer egin duen alde batek eta nola erantzun duen besteak. Berdin dio denak.
|