|
2000
|
|
|
Hego Euskal Herriko arrantza sektoreak birmoldaketa gogorra jasan behar izan du
|
azken
urteotan, untzi kopurua erdira jaitsi delarik. 1997an ehun untzi baztertu eta 8.000 milioi pezetako (320 milioi libera) diru-laguntzak eskaini ziren.
|
|
|
gure itsasoak jada birrinduta ditugu, askotan agortuta, arrantza teknika erasokorren eraginez. Horrez gain,
|
azken
urteotan bai populazioak eta bai norbanako arrain kontsumoak gora egin dute.
|
|
|
Gaur egun 265.000 tona muskuilu produzitzen dira mundu mailako produkzioaren% 21 eta 16.000 milioi pezetako (640 milioi libera) fakturazioa esan nahi du. 1964an hasi zen amuarrain hazkuntza, eta orduko 25 tonetatik 1998ko 30.000 tonara igaro da produkzioa;
|
azken
urte hartako fakturazioa 10.000 milioi pezetakoa izan zen.
|
|
|
Bertako hizkuntza, munduko hainbat mintzaira gutxitu bezalaxe, hizkuntza nagusiak zanpatua desagertu zen. Egun, museo hori da Euskal Herriaz gelditzen den
|
azken
aztarna. Baina museo hau ez da nolanahikoa, bertan zenbait ezusteko gertatuko baita.
|
|
|
Pello Arrietak XVI. mendetik gerra zibila bitarteko garaia aztertu du. Jose Inazio Sarasuak gerra hartatik 1973an «Haritz» taldea sortu bitarteko tartea eta Oier Araolazak
|
azken
hogeita bost urteak. Historiaren azterketa hau eginik, liburua Koldo Lizarralderen bi lanek borobiltzen dute:
|
|
|
Elhuyar Kultur Elkarteak Euskara Gaztelera/ Castellano Vasco hiztegi elebidunaren
|
azken
bertsioa jarri du
|
|
|
Aukeratu dugun bidea zinez zaharra da eta zenbait zatitan haren aztarna galtzen da. Errekak iragaiten zituzten zubiak ere desagertu dira, beraz
|
azken
zati honetan adi egon dugu arrastoa ez galtzeko. Dena den, bidetatik ez oso urrun aurkitzen diren megalitoek (Artola eta Aiansoro) Mugaire aldetik Plaxaxelaiko lepora igotzeko behialetik erabiltzen zen bidea dela erakusten digute.
|
|
|
Bide urratzaileak izan zarete. «Bidez bide»
|
azken
diskoaren ondotik, zuen azkenetan zinetela ageri zen, naski. Epiko izatetik lirikoago izatera iragan zineten nolabait.
|
|
|
Laugarrenak gerra hasi eta ihesi joan zenekoa. Eta
|
azken
bietan Iparraldean bizitako urteak eta 1953an Atauna itzuli zenekoa
|
|
|
Kapitalismoak bere burua justifikatu eta bere horretan mantentzeko dituen mekanismoak deskribatzen ditu ondoren, eta honen atzean noren interesa izkutatzen den agertzen du. Egoeraren erantzuleen izen konkretuak argitaratzen ditu, eta
|
azken
kapituluan gizarte eredu berri bat planteatzen du alternatiba gisa
|
|
|
«pertsona baten inguruko pistak ematen ditut, non jendeak ez duen parte hartzen, erantzuna berehala ematen dut-eta. Euskal Herriko zein kanpoko den norbait izaten da,
|
azken
batean, kultura unibertsala dela erakusteko» EITB
|
|
|
Hainbeste urte pasa ondoren, betirako erretiratzea duintasunez jantzi behar zen, eta eginkizun horretan zeregin handia zuen Lizarrako akordioak, eta batez ere, EAJ PNVren jarrera politikoak. Nahiz eta Estatua belauniko jartzea ez den lortu, Autonomia Estatuzale izandako abertzaletasun politiko eta sindikala bide onera ekartzeko balio izan dua behintzat, eta horrek
|
azken
hogei urte hauetako ezker abertzalearen balantze politikoari itxura duin bat emateko balio dezake.
|
|
|
Urte luzetan errepikatutako egoerak bizi ditugu ETAren
|
azken
atentatuarekin: bonba auto bat Madrilen eta Pedro Antonio Blanco, Espainiako Armadako teniente koronela hilda.
|
|
|
EHk esana du bere jarduna bide demokratiko eta politikoetatik abiatzen dela eta ez dela gaitzespen kontuetan sartuko. Irudi kontua da
|
azken
finean, EHk ez du gaitzespenik erabiliko, baina berba dontsu eta huts horretatik «bide demokratiko eta politikoetara» tarte handia dago. Hasi dira erabiltzen tarte horretako adierazmodu asko besteak beste atentatuaren erantzukizuna egiten duenarena dela eta ez litzateke beldurrik izan behar beste asko erabiltzeko ere.
|
|
|
Batetik, ezker abertzalearen jardun politikoan
|
azken
urte bietan jarrera berriak ikusi ez dituenak itsuarena egiten du; eta bestetik, edonork daki edozelako gatazketan berbek eta esamoldeek duten garrantzi bereziaz. Beste kontu bat da proiektu politikoei dagokionez, hor berbek mirari gutxi ekarriko dute, idea argiak eta bide zehatzak behar baitira hor.
|
|
|
Beharbada, urte luzeetan beste bide batzuetatik ibili ondoren, ostera atzera begiratzerakoan ereduei begiratzen jakin ez delako edo. Ahozkoan, fonetika, fonologia eta beste gauza batzuk sartzen dira, baina idatzia baldin bada, hor morfologia, lexikoa eta sintaxia
|
azken
finean morfologian oinarritzen dena daude. Deklinabidean euskalki bakoitzak badauzka bere ereduak eta nik ez dut uste bizkaieran, esaterako,
|
|
|
Ez da kontuan hartzen elizaren jarduera, adibidez, hor dagoela. Gure inguruan, Arrasate aldean, bizkaieraz egiten dugu baina elizak
|
azken
hamarkadetan gipuzkeraz egin du bere jarduera. Horrek badu eragina.
|
|
|
Euskalkia bera abstrakzio bat da, bada herri euskara,
|
azken
finean herri batetik bestera aldatzen direlako kontrakzioak, entonazioak... eta hori ez euskararen kasuan bakarrik. Hori desagertuko da?
|
|
|
Miren, zure artikulu batean aipatu zenuen administrazioan, irakaskuntzan eta hedabideetan euskalkiek izan behar duten lekuaz hausnarketari ekingo ziola Jagon saileko lantalde batek. Koldok ere,
|
azken
boladan, idatzi du zenbait gauza gaiaren inguruan. Dagoeneko jorratu ditugu esparru batzuk baina gehiago ere sakondu liteke.
|
|
|
Gaur egun, Europistaseko lehendakaria Claudio Boada da. Garai batean AHVko lehendakari izana, gerora administrazioko hainbat kargutan egona da eta,
|
azken
urteotan, Banco Centralekin bat egin zuen arte, Banco Hispano Americanoko lehendakari izan da. Vasco Aragonesako lehendakaria, berriz, Jose Alberto Pradera da, Bizkaiko diputatu nagusi ohia.
|
|
|
Gure eliza, frontoi eta kaietan egindako lanak bere maisulanak diren arren, liburu irudiztatzaile gisa lan anitz eginez atera zuen bizimodua, hala nola, Edgar Allan Poeren ipuinak, «Lazarillo de Tormes» edota Arturo Kanpionen eleberriak. Bere bizitzaren
|
azken
urtetan, dandikeriak jota edo, gizon pikaro eta xelebrearen arrastoa utzi zuen. Donostian esaterako, bada Tillac en ibilerak gogoan dituenik:
|
|
|
Parada ona zen isolamenduaren teoriara (kanpotik erasotzeko, etxean mito ustelak sortzeko) kondenatu nahi gaituztenei erantzuteko. Endogamiaz salatzen gaituztenean erakutsi beharreko adibide duinak baditugu
|
azken
ehun urteotan.
|
|
|
1512an ez dago gatazka handirik, Tutera salbu. Beharbada hasieran
|
azken
uholdea ez zela uste zuten, orain 1512koa definitiboa ikusten dugun arren. Baina bai, beranduago Sakanan (Zegorrea) gipuzkoarren aurka eta Zangozan, erraite baterako, bertzelako liskarrak gertatu ziren, lehen baino hagitzez lagun gehiagok parte hartuz.
|
|
|
Jendearen sofrimendu hori irakurtzen ahal da. Gizonak hilda, laurogei urteko agureak, gelditzen ziren gaztetxoekin ezkondu eta berriro seme alabak zituen; herriko
|
azken
gizona zenak, herrian norbait bizi zedin. Alabak hil izana ere atzematen da hainbatetan, Txinan bezala, abortoak, nekrofagia.
|
|
|
Izenburuaz jabetu eta nagusitzen zaigun ezinegonak ez zaitu harritu behar, irakurle. Izan ere,
|
azken
bolada honetan gure artean Nafarroaren inguruko lanak ugaldu diren arren, eta LARRUN txokoan (26 zbk.) ongi erakutsi zenez, ez da ohikoa euskal historiografian honelako lan bat topatzea. Kasu honetan, berriro ere eta zoritxarrez, erdaraz idatzirik dago, elkarrizketa hau bezala.
|
|
|
Gutxi dira aragoeraz mintzo direnak, baina ez daude geldi. Eta mendeko
|
azken
laurdenean egin duten lana handia izan da, beste herrietako hizkuntza borroken aldean itzalean egon balitezke ere. Baina atzerabidea handia izan da gaur arte, ondorioz, bere gain hartzeko borroka zaila zen.
|
|
|
Goi Aragoiko menditarrek gordetzen zituzten bitxikerien arteko beste baten gisan aipatzen ziren fablak orain dela gutxi arte, hau da, garai bateko aragoeraren
|
azken
dialektoak. Eta aztertu ere, hizkuntza ikuspegitik baino gehiago dialekto moduan ikertu izan dira.
|
|
|
baina
|
azken
urteetako batez bestekoari eutsiko diote, hamabosten bueltan egongo dira
|
|
|
Estatu Batuetako Oregonen dagoen Jordan Valley frontoia monumentu historiko izendatu dute eta hemen berriz historia suntsitu egiten dugu iraganaren inolako lekukotasunik utzi gabe. Duque de Mandas kalearen inguruan burutzear dagoen egitasmoa dela-eta, Atotxa pilotalekuaren
|
azken
aztarnak suntsitu dira. Era berean, euskal pilotak galdu du, kultur ondareak, alegia.
|
|
|
Txirrita, Pello Errota, Lazkao Txiki, Iturriaga, Egaña, Peñagarikano, Sarasua, Lujanbio...
|
azken
biek botatakoak bildu ditugu beheko koadroan.
|
|
|
|
azken
hogeitaka urteetan gertatu ez dena gertatu da, abertzaleok gai garela, ditugun ezberdintasunen gainetik, gutxieneko puntu amankomunetan adostasunera iristeko eta elkarlanean aritzeko. Gai gara, Eusko Legebiltzarrean Eusko Jaurlaritzaren aurrekontuak elkarrekin aurrera ateratzeko, berdin Bizkaia eta Gipuzkoako Foru Aldundietan eta hainbat eta hainbat udaletan.
|
|
|
EAJk legealdiz legealdi paktatu du Madrilgo Gobernuarekin. PPrekin
|
azken
honetan zenituzten espektatiba guztiak pikutara joan ziren. Zergatik?
|
|
|
Inoiz ez dute hainbeste kobratu pilotariek, inoiz ez da hainbeste ofizialtasun egon profesional mailan. Kirol bezala,
|
azken
zortzi urteotan aurrerapen handia egin da, baina jokamolde honetan, beharbada beste jokamoldeen kaltetan. Telebistaren irudia dago hor.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeko Biztanleria Batzordeak egindako azterketa demografikoek etorkizun kezkagarria iragartzen dute Europarentzat. Azkenaldi honetan Europan, eta bereziki
|
azken
asteotan Almerian, gertatzen ari diren xenofobia eta arrazakeria gertakariak kontuan izanik, ez dirudi biztanleria oso prest dagoenik etorkinei behar den harrera egin eta integratzen laguntzeko. Hala ere, etorkinak geroz eta beharrezkoak izango dira Europan, eta beraz Euskal Herrian, egungo ongizate estatua mantendu nahi bada.
|
|
|
Hala ere, Iruñean bildu ginenoi, beste euskaltzale askori bezalaxe,
|
azken
urte hauetan euskara Euskal Herriko egoeraren gainetik balego moduan, hizkuntza neutroa balitz bezala, jarduteko joerak, kezka sortzen digu.
|
|
|
Bada
|
azken
arrazoi bat lagundu duena euskaratutako filmek harrera ona izan dezaten: itzulpenak egiterakoan askoz arreta handiagoa jartzen da, eta ahozkotasunetik hurbilagoa dagoen hizkera erabiltzen.
|
|
|
«Itzulpenetan jauzi nabarmena egin da eta, orain, gure eginkizuna irizpide bat finkatzea da hiru enpresek antzeratsu itzul dezaten. Bikoizketa egin ostean,
|
azken
orraztua ETBn ematen dugu, entonazioa eta ahoskera egokiak ote diren egiaztatzeko»
|
|
|
Hau hasiera besterik ez da, dena den, ez da gaitza asmatzea giro honetan hurrengo akordio hausturak diputazioetakoak eta udaletxeetakoak izango direla. Hala ere, ez dirudi samurra izango denik Ajuria Eneko Ituneko garaietara itzultzea,
|
azken
urte eta erdiko euri jasak ez baitira alferrikakoak izan, baina argazki izoztura heltzeko arriskua oso handia da. Ez atzera, ez aurrera.
|
|
|
TVEn, «Informe semanal», «Documentos TV» eta La2eko «Linea 900» saioek audientzia fidela atxiki dute;
|
azken
saio honetan jendeak ere deitu egiten du gaiak proposatzeko. Ostiraletan halaber, «La noche tematica»n dokumental bat eskaintzen da.
|
|
|
«salmenta errazteko gehienbat, hori baita hemen dugun arazo nagusia. ETBri bost axola zaio kanpora saldu ala ez,
|
azken
batean, salmenta bulegoan dagoenak berdin kobratuko duelako; 9:00etatik 17:00ak arte lan egin eta kito. Gai anitz dago kanpoan saltzeko, `Euskal sortzaileen' dokumentalak adibidez, ez dira atzerrian saldu, nahiz eta egundoko maila eduki, bai itxuran, bai mamian.
|
|
|
Alfabetikoki ordenatu dituzte irainak eta kasu batzuetan, erabilera errazteko, adibideak ere ipini dituzte. Euskal Herri osoan erabiltzen diren irainak dira batzuk, euskalki batean esaten direnak besteak eta,
|
azken
kasu horretan, euskalkiaren eremua aipatu dute. Batzuk gizonezkoei zuzenduak dira potrozorri, mostrango, gizarako..., besteak emakumeei marimaixtra, amandola, bularmarmita... eta badira genero kontuetan bereizketarik egiten ez duten irainak.
|
|
|
Euskarari egingo zion ekarpen ugarietako bat gehiago. Serafin Basaurik eman zizkion
|
azken
ukituak liburu honi eta orain gutxi argitaratu.
|
|
|
Hasierako irakasle haiek egin ohi zuten bezala, eskolak emateaz gain, didaktikarako materiala prestatzen ere lan handia egin zuen. Imanol Laspiurrek bere eskolak emateko erabilitako baliabide eta materialen nolakotasuna begiratuz gero, euskarak
|
azken
hamarkadetan izandako gorabehera eta eboluzioa ikus daiteke neurri handi batean: Zabala Aranaren gramatikarekin hasi zen eskolak ematen, gero Xabier Peñaren ikasbidea erabili zuen.
|
|
|
Horren ondorioz, 1975ean euskaltzain urgazle izendatu zuten, bere sarrera ekitaldian «Azentu diakronikoa Eibarko euskaran» lana irakurri zuelarik. Euskara batuaren lehenengo urteetan honen aldeko apustu garbia egin zuen arren,
|
azken
urteetan euskalkiari zor zion begirunea argi azaldu zuen eta Eibarko«... eta kitto!» aldizkarian eibarreraz idatzitako artikuluak horren erakusgarri dira.
|
|
|
Pasa den azaroan ikusi zuen argia Imanol Laspiurren
|
azken
liburuak «Eibarko euskeriaren deklinabidia eta entonaziñua» izenburupean. Liburu honetan ziharduen lanean gogotsu eibartarrak gaixotu zenean; hala ere, Serafin Basaurik, Imanolen lagun mina zenak, testuak egokitu eta azken ukituak eman ostean, Eibarko Udalaren Euskara Batzordearen eskutik kaleratu da.
|
|
|
Pasa den azaroan ikusi zuen argia Imanol Laspiurren azken liburuak «Eibarko euskeriaren deklinabidia eta entonaziñua» izenburupean. Liburu honetan ziharduen lanean gogotsu eibartarrak gaixotu zenean; hala ere, Serafin Basaurik, Imanolen lagun mina zenak, testuak egokitu eta
|
azken
ukituak eman ostean, Eibarko Udalaren Euskara Batzordearen eskutik kaleratu da. Liburu hau, Laspiurrek aurretik argitaratuak zituen zenbait lanen osagarri dela esan liteke, eta autore honek Eibarko euskararekiko zuen arduraren erakusgarri da.
|
|
|
Imanol Laspiurren
|
azken
liburu hau eibarreraren azterketaren inguruan zegoen hutsune bat betetzera dator. Hizkera honi buruzko informaziorik jaso nahi izanez gero, Imanol Laspiurren beste zenbait lanekin batera, liburua ezinbesteko erreferentzi puntua da.
|
|
|
Honen adibide gisa hainbat politika instituzional ditugu, zeintzuk eraginkortasun eskasa izaten bukatzen duten, emakumeon arazoa kulturala balitz bezala tratatzen duten, arazoa sektorializatzen duten eta honela sistemaren mantenimendurako izaten bukatzen duten eta ez emakumeok behar dugun iraulipenerako. Bestetik,
|
azken
egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino. Nahiz eta egia izan ere, emakumeok oso presentzia txikia dugula zuzendaritza postuetan, eta horren aurrean partaidetza politikak eraman diren, baina guztiz garrantzitsua iruditzen zait emakumeon presentzia hutsak emakumeen aldeko borroka bermatzen ez duela azpimarratzea.
|
|
|
ODACEk lan handia darama
|
azken
urteetan, besteak beste turismoa, nekazaritza, gizartea eta artzaintzaren sektoreak egonkortzen laguntzen. Ekonomiari dagokionez, ODACEk ekarri du Zuberoara enpresa mindegia, lantegi berriak erakartzeko ezinbestekoa suertatzen den tresna.
|
|
|
Beharrezko tresneria eskuetan dauka Zuberoak: ekoizpen industrialak ugaldu, horien kalitate maila apartekoa bilakatu,
|
azken
uneko teknikak erabili eta hauetaz bestalde, egituratze tresneriaren jabe da ere. Hor daude, aipatu bezala ODACE batasuna, Zuberoako Sindikata PCD proiektuen eramaile eta laster Herrien Arteko Elkargoa.
|
|
|
Plangintza berriaren lehen etapa batean,
|
azken
hogei urte hauetako proiektu ekonomikoen bilana eginen da eta datorren urtearen erditik aurrera aldiz, lanpostuen sorrera lehentasuna izanen da. Lortu behar diren seiehun enpleguetatik laurehun industriaren sailean kokatuko dira:
|
|
|
Orain arte, Zuberoak eta espartingintzak bat egiten bazuten,
|
azken
hogei urte hauetan industria horrek indarra galdu du, horrekin batera merkatuan zuen tokia eta azkenik Zuberoan segurtatzen zituen lanpostuak. Ixtera doan azken lantokia Atharratzeko Etxandi industria gizonaren La Tardesienne da, nonbait hogeita hamar langile kaleratu berri dituena.
|
|
|
Orain arte, Zuberoak eta espartingintzak bat egiten bazuten, azken hogei urte hauetan industria horrek indarra galdu du, horrekin batera merkatuan zuen tokia eta azkenik Zuberoan segurtatzen zituen lanpostuak. Ixtera doan
|
azken
lantokia Atharratzeko Etxandi industria gizonaren La Tardesienne da, nonbait hogeita hamar langile kaleratu berri dituena.
|
|
|
Lanarengandik ihesi ez ginen ibiltzen, eta gehiago esango dizut, urguilua izaten genuen lan asko egiteko: esaterako, nik
|
azken
urtetan makinarekin mendia zulatzen jardun nuen, eta egunean 30 metro baino 50 metro zulatzea nahiago izaten genuen!
|
|
|
Louis Lucien Bonaparteren eskuizkribuen bildumaren
|
azken
bost liburukiak otsailaren bukaeran aurkeztu zituzten Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak eta Deustuko Unibertsitateak. Bildumako hogeita sei liburuek Bonapartek aztertutako euskal dialektologiaren edizio kritikoa osatzen dute.
|
|
|
Abertzaleen artean hor da tira-bira: EHk bere
|
azken
abstentziora bideratu gura ditu; EAJ eta EA lehena nagusiki, ezker abertzaleko erakarri nahian ari dira. Seguruenik, jeltzaleek EHko erakartzeko ahalmenean egongo da Gipuzkoako lehen indarra EAJ edo PSE EE izatea, inkesten arabera biak daudelako puntu baten gorabeheran.
|
|
|
Emaitzak ikusi behar, baina leku askotan ez da samurra izango eragin hori zein den ikustea, deialdi aktibo honez gain, abstentzioak gorabehera handiak izaten ditu eta. Edozein modutan ere,
|
azken
urteetan, Espainiako Legebiltzarrerako hauteskundeetan izaten da txikien abstentzioa (96koetan% 27, 2), adituen ustez alderdi estatalistek beren hauteslegoa hobeto motibatzen dutelako. Hauteskunde motagatik, EHren abstentzio deiaren eragina neurtzeko erreferentzia garrantzitsuenetako bat bezala hartuko da azken hori.
|
|
|
Edozein modutan ere, azken urteetan, Espainiako Legebiltzarrerako hauteskundeetan izaten da txikien abstentzioa (96koetan% 27, 2), adituen ustez alderdi estatalistek beren hauteslegoa hobeto motibatzen dutelako. Hauteskunde motagatik, EHren abstentzio deiaren eragina neurtzeko erreferentzia garrantzitsuenetako bat bezala hartuko da
|
azken
hori.
|
|
|
Iazko udal eta foru hauteskundeen ondorena eta oraingoaren aurrekanpaina eskutik joan dira ia. Jaurlaritzan eta Diputazioetan
|
azken
unera arte aritu dira negoziatzen EAJ, EA eta EH, eta tartean alderdi estatalistek nabarmen aprobetxatu dute EAJren aurka egiteko, bereziki PPk. Popularrek aspaldi ekin zioten aurrekanpainari, ETAren su etenaren haustura ondo baliatuz, besteak beste.
|
|
|
Batzuk baserriko oilaskoa, besteek madrildar erarako lapikokoa eta azkenek abstentzioaren bitartez aurreko biak irensteko prestatzen ari diren bitartean, mende honen
|
azken
hauteskundeak datozela eta abagune aproposa da Demokrazia eta Hauteskunde prozesuari buruz hausnartzeko.
|
|
|
Horrek itxaropenari leiho bat zabaltzen dio energia nuklearra baztertu eta energia berriztagarriaren alde egin nahi dutenentzat. Itxaropen hori, gainera, indartzen joan da
|
azken
asteotan, IUrekin egindako Gobernurako programa itunean azpimarratu egiten baita erronka eta agindu horren aldeko jarrera. Orain, hurrengo gobernua Almuniaren esku egotea eta hauteskunde garaian agindutakoa betetzen hastea geratzen da.
|
|
|
ixtearen kostua 327.714 milioi pezetakoa litzateke. Kopuru horri erantsi beharrekoa litzateke gastatutako errekinaren eta intentsitate handiko hondakinen
|
azken
kudeaketaren ondorioz sortutako kostua ere: beste 526.751 milioi pezeta.
|
|
|
Nafarroan berriz, eta maila orokorrean aztertuta, justu, aurkako politika egin dela esan dezakegu, azalera txikiko guneak babestu ziren lehendabizi eta
|
azken
urte hauetan, azalera handiko natur parkeak bultzatu dira administraziotik. Zailtasun eta istilu ugari izan da gainera eremu hauek legez babesteko garaian, administrazioa eta bertako biztanleen artean.
|
|
|
" Elkarrizketa edo isolamendua" bezalako dilema bat baino gehiago egon da
|
azken
urteotan. Lehenago, bake prozesu batetan ala prozesu soberanista batetan ote geunden izan zen.
|
|
|
isolamendua, indarra, eta elkarrizketa eta indarkeriarik eza. Lehenengo biak, isolamenduak eta indarrak,
|
azken
urteotan huts egin dute. Hauen balantzea argia da:
|
|
|
MOTIBAZIO politikoa duen indarkeriaz gain, Euskal Herriko egitasmo eta etorkizunari buruzko elkarbizitza arazo sozio-politiko bat baldin badugu (gero eta ukaezinagoa dena) gutxienez, erabaki prozedura demokratikoak konpartitzea du lehentasuna. Hauxe da,
|
azken
batean, demokrazian sakontzea. Beti izango gara etorkizun nazional polemikodun gizarte bat.
|
|
|
Ikasle Abertzaleak taldeak Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) errektorearen dimisioa eskatu du, besteak beste, orain arte euskararen inguruan erakutsitako jarrerarengatik. Errektorearen
|
azken
erabakia urtero ikasleek antolatzen duten Euskararen Eguna debekatzea izan da, hainbeste jaik unibertsitateari" itxura txarra" ematen diotela argudiatuz. Nolanahi ere, Euskararen Eguna ospatu zen pasa den ostiralean, eta sinadura bilketa egin zen" benetako hizkuntza plangintzaren alde".
|
|
|
Nahi edo nahi ez, beti atzean daude, zalapartaren itzalean gordeta. Soinu teknikarietaz ari gara, eta bide batez, produktoreetaz, abestiei
|
azken
ukitua emateko arduradunak, soinuaren kolorea zein izanen den erabakitzen dutenak.
|
|
|
Baina, zer gertatzen da ekoizle lanetan dabilena talde bat sortu eta bere disko propioak plazaratzen hasten denean, eta are gehiago, eszenatoki batera igotzen denean zuzeneko emanaldiak emateko? Horixe da Alan Parsons artistaren kasua, martxoaren 7an Iruñeko Gaiarre Antzokian izan zena, bere
|
azken
diskoa, (r) The Time Machine» izenburukoa, aurkezten).
|
|
|
Soinu teknikari eta ekoizle zaren aldetik, oso ongi ezagutzen dituzu estudioan egin daitezkeen trikimailu guztiak eta ez diozu teknologiari muzin egiten. Hala ere, aurrerapen teknologikoek, konposaketa, sortzeko gaitasuna eta
|
azken
emaitza zapuztu ditzakete gaizki erabiliz gero. Zein da zure formula hori gerta ez dadin?
|
|
|
Gure eszenatokia Roger Dean ek, Yes taldeko diskoen azalen egileak, diseinatu du. Halaber,
|
azken
diskoaren kantak jotzearekin batera, Alan Parsons Project taldearen kanta klasiko mordoa eskaintzen dugu, den dena soinu eta argi joko onez jantzita.
|
|
|
Pasarte gogoangarriak nabarmentzekotan politikariaren hitzaldia dugu, gehiengo osoaren kontzeptoa aldarrikatuz, edota protagonista birjintasunarekin tematua dagoela ikusita, emakume lodiak leka eta labanaren metafora maltzurki botatzen dionekoa. Dena den,
|
azken
txanpan, erresoluzioa zertxobait lausotua geratzen da. Musika pixkanaka ahitzen ari dela, hutsune bat nabaritzen da irudiak sartu aurretik.
|
|
|
Bestela uniformetasun monolitiko batera goaz gero eta gehiago, azkenean ez dakizularik zer ezberdintasun ideologiko eta praktiko dagoen bi partiduren artean. Begira bestela zer gertatzen ari den Estatu Batuetan aspalditik, azkenean bi partidu besterik ez daudela aukeran eta,
|
azken
finean, bertako askok eta askok diotenez, berdin dela bat zein bestea aukeratzea. Eta orain Espainian gertatu dena ikusita, badirudi bi partidu horietatik bat besterik ez dela bizirik geratu, bestearen porrotaren ostean.
|
|
|
Ez gehiago ezta gutxiago ere. Berak bere
|
azken
liburuan(" Guia para orientarse en el laberinto vasco") iradokitzen duenaren arabera, nazionalistek sortu dituzte herri honek dauzkan ezaugarri nagusiak.
|
|
|
Antza denez,
|
azken
erditze honetan ikusten den antzo, abertzaleek gizarte honetara kalteak baizik ez dituzte ekarri. Berak, ordea, bere lagunekin batera, oraingokoak, meritu guztiak dauzka, lan izugarria egin baitute.
|
|
|
Jende anitz zegoen ekialdera beha 1839ko azaroaren 30ean, arratsaldeko ordu bietan, Gebarako gaztelua suntsituko zuen eztandaren zai. Gaztelu horretan babestu ziren
|
azken
karlistak, eta bolbora 288 arruek bota behar zuten. Bai eta bota ere; lehenago, Zurbano generalak Gebara herriko jauregia eta ondoko hamahiru etxe erre zituen, gerla gerla delako eta, omen, zibilen eta militarren artean bereiztea ez zuela merezi, gaur bezala.
|
|
|
Etxe barrura begira ere jarri dira AEK ko kideak, baita hainbat ondoriotara iritsi ere. Irakasleriaren lan baldintzetan aurrerapausuak eman dituzte
|
azken
urteetan, soldatak zertxobait igo eta gizarte segurantza zein lan baldintzen normalizazioan ezarritako epeak laburtuz. Oraindik ez omen da, hala ere, zentzu honetan nahi adina aurreratu.
|
|
|
Kudeaketa ekonomikoan hobetzea lortu da 1996 ikasturtean kanpoko auditoretza ezarri zenetik. Arazoak detektatu eta hauei irtenbidea emateaz gain, hainbat proiektu berri aurrera eramateko kanpoko finantzaketa lortzea ahalbidetu du egoera berriak.Instituzioekiko harremanak hobera egin du
|
azken
aldian, EAEn bederen. Iparraldeko eta Nafarroako administrazioek, aldiz, ez dute euren jarrera ezkorra aldatu.
|
|
|
Une korapilotsuan harrapatu dugu Donostian, atentatu eta eraso artean, Udalbiltza eta Bateraren une berezian... oro har euskal gizarteak
|
azken
hilabeteetan bizi duen une gatazkatsuenetako batean. Edozelan ere, EAJk Lizarrako bideari eutsi egingo diola baietsi du.
|
|
|
Guevarak orain, Cuerdak lehenago eta beste batzuek ere,
|
azken
batzarrean EAJk onartutako prozesu soberanista ez dutela ulertzen diote.
|
|
|
Udalbiltzak ikaragarrizko lana egin du
|
azken
sei hilabeteetan, behintzat barnera begira. Udalbiltza lanean ari da.
|
|
|
Hemen alde bakoitzak jakin behar du zer egiten duen. ETAk jakin behar du
|
azken
hauteskundeei begira Espainiako nazionalismoaren alderdi gogorrenaren botoa erabat areagotu duela. BBCri eta ETBri, borroka armatua amaitu dela baina gatazka konpondu ezean datozen belaunaldiek berriz armei hel diezaieketela adierazi zien ETAk; handik sei hilabetera su etena apurtzea ez dugu ulertzen.
|
|
|
Oraingo aurrekontuak onak dira, eta horrekin iraun daiteke, besterik ez bada prorrogak eginez. Kontuan izan behar da
|
azken
30 urteetan bizi izan ez dugun egoera politikoaren aurrean gaudela, bakea hurbil izan dugula eta bakea lortzeak herri honetan izugarrizko iraultza suposatzen duela. Orduan, herritarrek ere ulertu behar dute une garrantzitsua bizi dugula eta arazoei denbora eman behar zaiela.
|
|
|
Arduradunen esanetan, ez dute albo batera utzi beste entitate baten sare bat eskuratzea aukera izanez gero, horretarako nahikoa likidezia baitu Arrasateko entitateak. Aukera hau
|
azken
aldiko hedapen politikaren osagarri izango litzateke. Nabarmendu den beste datu bat kaudimen gabeziari emandako kopurua izan da:
|
|
|
1984an orain artean izan den lehen eta
|
azken
Arabako Txapelketa jokatu zen," Txinotxu" izan zelarik garaile. Gero, Bizkaiarekin batera egin izan da txapelketa, nahiz eta hemendik aurrera ez den hala izango.
|
|
|
Ondoren, txapeldunak honako hauek izan dira: Kepa Bizkar, Zigor Enbeita bitan segidan, Rikardo Glez. de Durana, Asier Iriondo, Rikardo berriz, eta
|
azken
hirutan Asier Otamendi.
|
|
|
Telekomunikazioei esker, finantza plaza finantza espazio bihurtu da. Delako ziberespazioaren agerpena lan merkatua eraldatzen ari da
|
azken
urteetan, eta elkartrukatzeen desmaterialtzeak aberastasunaren sorreraren gainean eragina du. Gauzak horrela, enpresak mundu mailako merkatuak bereganatzeko prestatzen ari dira.
|
|
|
1971n Michael Hart ek testu elektronikoak egin eta doan hedatzeko Gutemberg deituriko proiektua sortu zuen. Handik urtebetera, 1972an, sarearen jendaurreko erakustaldia egin zen eta egun hain hedatua dagoen posta elektronikoko lehen programa azaldu zen;
|
azken
hau aplikazio erabilienetakoa bihurtu zen.
|
|
|
Negozioa Internetera zabaltzeko apustuaren erakusgarri gisa euskal enpresa biren bi proiektu zehatz aukezten ditugu orriotan: bata, BBVA finantza enpresarena eta, bestea, Iberdrola energia enpresarena,
|
azken
urteetan negozioa anizteko politika bideratzen ari baita. Erakunde biak dagoeneko zeharo murgilduta daude sarearen mundu honetan.
|
|
|
Bukatzeko,
|
azken
asteotan Banco Guipuzcoanok egin duen iragarpen ofizialaren arabera, banku honek Interneten beste banku bat sortzeko erabakia hartu du. Banku berri honetan gestio independentea bideratuko da (www.bancogui.es) BSCH eta BBVA Uno e ziberbankuarekin egiten ari diren ildo beretik.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ez daude beste aldera begira; hurbiletik jarraitzen dituzte Interneten bilakaera bezala aurrezten dutenen ohiturak. Ildo honetatik, aurrezki kutxek bilatzen jarraitzen dute eta oraindik ez dute etorkizunean eskain ditzaketen zerbitzuei buruzko
|
azken
hitza esan.
|
|
|
Taula berri honek kontu atxikipenak eta pertsona bakoitzaren errentaren
|
azken
emaitzak egokitzea du helburu. Hau da, taula berrian zehazten diren 41 sailek zergapekoen sarrerak eta atxikipenak ahalik eta era zehatzenean aurkeztea du helburu, aitorpenaren garaian ordaindu nahiz jaso beharreko kopuruak ahalik eta txikienak izan daitezen.
|
|
|
Amaieran ere ez diezu atsedenik ematen. Eta
|
azken
ipuineko oilar protagonista ere (patetikoa bera) ez al da Txema?
|
|
|
Joan den abenduan ere EGM eta CIESek entzule kopuru handiena izatetik oso gertu jarri zuten Herri Irratia. Orain, EGMren arabera, %20ko igoera izan du abenduko
|
azken
datuekiko. Bestalde, enpresa honen azterketan ikusten denez, Espainian SER besteek baino askoz entzule gehiago ditu.
|
|
|
Azkenaldian, ordea, beste bide bat urratzeko erabakia hartu du EAJk. Bere
|
azken
biltzarreko ebazpenen arabera, herri hau independentziara eramango lukeen bide subirano batetik nahi du aurrera egin, Konstituzioak eta Estatutuak dituzten aukera guztiak esploratzeari utziz. Estatutuaren markoan gobernatzen ari denak bide horri uzten badio, zailtasunak izango ditu bide berri bat esploratzeko.
|
|
|
Bestalde, PSE EEko gazteek alderdia PPren itzalpean bide egiteagatik kritikatu zuten bere
|
azken
kongresuan. Ondoren, autodeterminazio eskubidearen eta herri kontsultaren arteko zehazpena egin behar izan zuten.
|
|
|
Fernando Buesaren hilketa ez da PSE EEren posizioa baldintzatzen duena. Bai Fernando Buesa eta Jorge Diez bizkarzainaren eta bai Blanco koronelaren hilketek nazionalistek eginiko apostuaren porrota agerian utzi dute;
|
azken
urte eta erdian eginiko apostu politikoaren porrota. Nazionalistek Lizarrako Akordioaren alde apostu egin zuten Lizarrako Adierazpena bakea lortzeko tresna eraginkorra zelakoan.
|
|
|
EAJrekiko gure harremana dezepzionagarria eta zapuzgarria bihurtu da
|
azken
bi urteetan bere politika dela-eta. EAJren politika zinez okerra da, arazoak konpontzen ez dituena, herria guztion artean eraikitzea eta euskal gizartearen aniztasuna sendotzea galerazten duena.
|
|
|
Berrikuntzen artean, bi Donostiako Jazzaldiaren partaide den Alvaro Ruiz del Cerroren ardurapean. Horrez gain, igandean,
|
azken
egunean, La Pamplonesak kontzertu pedagogiko bat burutu zuen" Jazza familian" izenburupean. Aurtengo jaialdian gainera, Canal Street Jazz Bandek, Espainiako talderik zaharrenak, dixieland erritmoz beteriko ikuskizuna eskaini zuen.
|
|
|
Hesse eta Rhin inguruak frantsesen esku zeuden garai haietan eta gizarteko klase altuek kultura frantsesa zuten gustuko eta hura lantzen zuten, alemaniar kulturaren kalterako. Erromantikoek ordea,
|
azken
hau jaso nahi izan zuten, eta horretan saiatu ziren baita ere Grimm anaiak. Hori dela eta, bi edizio hauetan ohar ugari jaso zituzten ipuinak noiz, nori eta nola bildu zituzten azalduz eta beste ipuin tradizioekin alderatuz.
|