|
2023
|
|
|
|
Azken
buruan, erregelamenduak emateko ahala Gobernuari dagokio, eta ez ministroei banan banan hartuta. Foru lurraldean, ahalmena Foru Aldundiarena da eta ez Ogasun eta Finantzen Foru Diputatuarena.
|
|
|
Halako printzipioek, hots, antolamendu juridikoaren euskarri diren printzipioek, eginkizun hirukoitza betetzen dute: antolamenduaren oinarri izateaz gain, interpretazio lanari norabidea ematen diote eta,
|
azkenez
, legea zein ohitura askiezak direnean, Zuzenbidearen iturri izan daitezke.
|
|
|
Kasu horietan, tributua helburu estrafiskalak lortzeko erabiltzen da eta, tributu hori bidezkoa izan dadin, Konstituzioarekin bat etorri behar da gainerako aldeetan. Alderantzizko desbideraketa, ordea, ez da onartzen, alegia, ezin daiteke zergaduna behartu berari dagokiona baino gehiago ordaintzera,
|
azken
finean hori konfiskazioa izango litzatekeelako.
|
|
|
Ondore praktikoei begira, beraz, esan daiteke bost lurralde fiskal daudela: lurralde erkidea, Bizkaia, Araba eta Gipuzkoa(
|
azken
hiru horietan Ekonomia Itunak eraentzen du), eta Nafarroa (bere Ekonomia Hitzarmenarekin).
|
|
|
Espainian, Tributuen 1963ko Lege Orokorrak burutu zuen arlo horretako kodeketa. Lege hori eraldatu zen, abenduaren 17ko 58/ 2003 Tributuen Lege Orokorraren bidez,
|
azken
hori gaurdaino heldu zaiguna. Legeak 271 artikulu ditu zazpi titulutan banatuta:
|
|
|
Bestalde, foru arauak Administrazioarekiko auzien jurisdikzioan aurkaratzen ziren, erregelamendu lerrunekoak baitziren, nahiz eta horien edukia ikusita Estatuko legeen parekoak izan eta
|
azken
horiek Konstituzio Auzitegiaren aurrean soilik aurkara zitezkeen. Bada, otsailaren 19ko 1/ 2010 Lege Organikoa onetsi zenetik, Konstituzio Auzitegiaren Lege Organikoa, Botere Judizialaren Lege Organikoa eta Administrazioarekiko Auzien Jurisdikzioaren Legea aldatu dira.
|
|
|
Ildo horretatik, ikusi apirilaren 27ko 7/ 2021 Errege Lege dekretuaren zioen azalpena, lege dekretuaren bidez 2017/ 2455 eta 2019/ 1995 zuzentarauak barneko antolamendura sartzen direla (Balio Erantsiaren gaineko Zergan urrutiko ondasunen salmenten eta zerbitzu emateen gaineko betebehar batzuei buruzkoak). artean, bai legegintza eskumenak, baita kudeaketaren ingurukoak ere.
|
Azken
finean, Konstituzioak aldarrikatutako autonomia dela bide, lurralde bakoitzak bere tributuen sistema ezartzeko aukera du, muga batzuk errespetatuz gero. Ekonomia Itunaren sistemako euskal erakundeak Lurralde Historiko bakoitzarenak dira; horrela, Foru Aldundiek tributuak aplikatzen dituzte eta Batzar Nagusiek tributu arauketa ezarri eta eguneratzen dute, historian zehar gertatu izan den moduan, eta Eusko Legebiltzarrak duen zeregina aintzat hartuta koordinaziorako, harmonizaziorako eta elkar lanerako.
|
|
|
Ekonomia ahalbidea bere agerpenen bidez antzeman dezakegu: ahalbide hori pilatzen denean (kapitala edo ondarea), sarrera fluxu gisa agertzen denean (errenta) edo,
|
azkenez
, irteera fluxu gisa azaltzen denean (gastua, kontsumoa edo inbertsioa). Horrela, tributuak bat datoz ekonomia ahalbidearen printzipioarekin, tributuengatik ordaindu beharrekoa betebeharpekoaren ondare, errenta edo gastuen arabera ezartzen bada.
|
|
|
Izan ere, zerga egitateaz aparte izaera ekonomikoko betebeharrak sor daitezke, eta, ikuspuntu berriaren ariora, tributuaren barne eskubideak ez ezik, eginbeharrak eta ahalmenak ere sartzen dira.
|
Azken
urteotan, bada, tributuaren ordainketa aurreratzeko tresna berriak sortu dira, atxikipenak eta zatikako ordainketak batik bat, eta, horren ondorioz, zerga egitatea ez da tributuaren egituraren ardatza. Hau da, ondare prestazio guztiak ez dira zerga egitatea gauzatzeagatik sortzen, ezpada prestazio horiek egitezko beste kasu batzuk gauzatzeagatik sor daitezke.
|
|
|
Horrenbestez, zerga egitateak barneratu behar ditu ekonomia ahalbidearen zein justiziaren irizpideak; irizpide horiei esker, legegileak prestazioa ezar dezake, norbanakoak egitatea gauzatu duenean. Tributua da legean oinarritutako betebehar edo eginbeharra,
|
azken
horrek ordaintze ahalbidearen printzipioa errespetatu behar duela; hortik, ordea, ezin ondoriozta daiteke ekonomia ahalbidea zerga egitatearen karia denik. Argiago esateko, zerga egitatea gauzatzeak ez du tributu betebeharra sortzen, baina gauzatze horrek Administrazioak tributu prestazioa eskuratzea justifikatzen du, sarrera edo eskuratze hori lortzeko erabili behar diren prozedurak gorabehera.
|
|
|
Bestela esanda, subjektu batzuk zerga egitatea burutu arren, ez dute tributua ordaintzen edota zerga egitatearen barruko kasu batzuk arauak berak salbuesten ditu. Salbuespenaren ikusmolde hori negatiboa da, salbuespen arauak zerga egitatearen araua mugatzen baitu nahiz eta
|
azken
horrek ekonomia ahalbidearen agerpena jaso.
|
|
|
Ikusmolde hori oso kritikatua izan denez,
|
azken
urteotan beste teoria bat zabaldu da eta, horren ariora, salbuespena ezartzen duen arauak zerga egitatea ere definitu behar du, kargaturiko egitatea ezartzen duen arauarekin batera. Gaur egun autore batzuentzat, salbuespen arauak lehen zuen salbuespenezko izaera galdu du, hau da, tributua ezabatzeko izaera hura; gaur egungo tributu sistemaren helburuak lortzeko tresna bihurtu da.
|
|
|
Arazoak bitarte horretan ere sor daitezke (inbertsioa egin zenetik, salbuespena izateko aukera dagoen
|
azken
zergaldia arte), baldin eta salbuespena ezarri zuten arauak aldatzen badira. Arean bere, etorkizuneko zergaldietako salbuespenen sortzapena ez da oraindik gertatu; hortaz, ezin daiteke eskuratutako eskubideez hitz egin.
|
|
|
Nolanahi den ere, tributuaren subjektu aktiboa ez da zertan tributuaren titularra izan; horrela, bereizi daitezke tributua ezarri duen erakundea, tributuaren titularra dena, tributuaren etekinen hartzailea eta, azkenik, kudeaketa eta zerga bilketa egiten dituen erakundea(
|
azken
hori bakarrik da subjektu aktiboa). Ulerbidez, toki korporazioa bere tributuen titularra eta etekinen hartzailea da, baina tributuon kudeaketa Foru Aldundiei egotz dakieke.
|
|
|
Argiago esateko, gerta daiteke tributu betebeharraren zorduna subjektu pasibo ez izatea.
|
Azken
horiek betebeharra bera bakarrik hartzen dute euren gain; ez, ordea, subjektu pasiboari dagozkion eta eranskin kutsua duten gainerako prestazioak.
|
|
|
Legearen ikuspegitik, zergaduna da zerga egitatea gauzatzeagatik Ogasun publikoari begira behartuta dagoen pertsona.
|
Azken
finean, zerga egitatea gauzatzen duen pertsona da zergaduna. Horregatik, pertsona hori Ogasun publikoarekin lotuta agertzen da, eta, tributu betebeharrak ordaindu ez ezik, pertsona horrek prestazio erantsiak ere bete behar ditu.
|
|
|
Halakoetan, tributuaren ondorio ekonomikoak behin betiko jasan behar dituen subjektua tributu harremanetatik kanpo geratzen da; harremanok Administrazioaren eta zergadunaren artean eratuko dira, edo, bestela esateko, Administrazioaren eta foru arauak zerga egitatearen egiletzat duen pertsonaren artean.
|
Azken
hori da zergaduna. Horrexegatik, tributua nori jasanarazi eta subjektu horrek ez du jasan behar interesik, zehapenik edo kuota bera ez den beste prestazio osagarririk ere, legez eska daitezkeen errekarguak kenduta; kopuru horiek harreman juridiko tributarioen inguruabarretatik sortuko lirateke eta zerga jasan duenak ez du harreman horiekin zerikusirik.
|
|
|
atxikitzea, aitortzea eta atxikipena Ogasunean sartzea. Atxikipen edo konturako sarrerarekin, alabaina, zergaduna ez da tributu harremanetatik aldentzen;
|
azken
horren eta Administrazioaren arteko loturak aurrera dirau, zergadunak autolikidazioa egin eta, hala denean, tributu betebeharrari dagokion kopurua sartu behar duelako. Hartara, zergadunarekiko harremanak ezabatu eta ordeztu beharrean, atxikipen eta konturako sarreren kasuan, zergadunarekin harremanek indarrean diraute eta, horiez gain, beste harreman batzuk sortzen dira ordaintzailearekin.
|
|
|
Hartara, zergadunarekiko harremanak ezabatu eta ordeztu beharrean, atxikipen eta konturako sarreren kasuan, zergadunarekin harremanek indarrean diraute eta, horiez gain, beste harreman batzuk sortzen dira ordaintzailearekin.
|
Azken
horien objektua konturako sarrera edo atxikipenaren zenbatekoa da, eta zenbateko hori zergadunarekiko harremanetatik kanpo gelditzen da. Beraz, harreman bi horiek indarrean diraute, objektu eta betebeharpeko ezberdinarekin, eta harreman biek elkarrekin osatzen duten tributu berberari begira.
|
|
|
Harremanotako batzuk tributu harremanak izan daitezke. Gainera,
|
azken
urteotan erakunde publikoek Zuzenbide pribatuko jarduera eta kudeaketa moduak erabili dituzte; kasu horietan erakundeak norbanakoen maila juridiko berean daude, inolako pribilejio edo administrazio ahalmenik gabe. Badirudi, beraz, kasu horietan guztietan erakunde publikoak Administrazioak ezarritako tributuen subjektu pasiboak izan daitezkeela, nahiz eta Administrazio horren menpeko erakundeak izan.
|
|
|
Erantzule mota horien artean badago ezberdintasunik euren araubide juridikoari begira. Nolanahi den ere, erantzuleak beti erantzun behar du subjektu pasiboarekin batera tributuaren ordainketaz,
|
azken
hori tributu betebeharretik askatuz; batzuetan, subjektuak erantzun ez duelako (subsidiaritatea), eta, beste batzuetan, subjektuaren maila juridiko berean jartzen delako (solidaritatea).
|
|
|
Hori gorabehera, erantzuleak subjektu pasiboaren zorra ez badu ordaindu eman zaion epean, orduan zehapenak, errekarguak eta interesak ezarriko zaizkio, baina erantzulearen jokabidea aintzat hartuta eta ez zordun nagusiarena.
|
Azken
finean, zehapenak pertsonalisimoak direla ezartzen duen printzipioa aplikatzen da (EKren 25 art.).
|
|
|
Tributu araua aplikatzeko gatazkan edota itzurpenaren aurkako klausularen kasuetan (foru arauek erabilitako terminoekin esanda) arau haustea gauzatzen denean, Arabako eta Gipuzkoako TFAOek (eta TLOk) ezarri dutenez, kontrakoa frogatu ezean, ez da erantzukizunetik askatzeko arrazoi bezala onartuko behar besteko arreta jartzea, ezta arauaren zentzuzko interpretazioa ere. Gure aburuz, horrela da tipoaren definiziotik bertatik funtsezko berdintasuna behar delako, betebeharpekoaren kasuaren eta hirugarren baten kasuaren artean
|
azken
horri buruzko administrazio irizpideak aurretiaz argitaratu badira guztion ezagutzarako, aitorpen edo autolikidazioa aurkezteko epea amaitu aurretik.
|
|
|
3
|
Azken
emaitzak zehapen horretarako ezarritako gehieneko ehunekoa gaindituz gero, zehapena gutxituko da gehieneko ehunekoraino (edo gutxieneko ehunekoari eutsiko zaio Araban eta Gipuzkoan laguntza zintzoaren irizpidea aplikatzeagatik).
|
|
|
Nolanahi den ere, zorra garaiz ordaintzen ez den kasu guztietan ez da zehapenik ezarriko. ...beraz, betebeharpekoak bere tributu egoera erregularizatzen badu zorra ordainduz Tributu administrazioarenaurretiazkoerrekerimendurikjasobainolehen; ez dagoarau hausterik prozedura betearazlean ere Administrazioak luzatutako likidazioa ez bada ordaindu, ezta behar bezala egindako autolikidazioa betebeharpekoak aurkeztu badu ere zorra ordaindu gabe eta aurretiazko errekerimendua jaso baino lehen31
|
Azken
bi kasu horietan ez da arau haustearen tipoa bete: lehen kasuan ez da autolikidazio baten zorra, eta bigarrenean, autolikidazioa ez da faltsua, zehaztugabea ala osatugabea.
|
|
|
31
|
Azken
kasu hori TFAOen 27 artikuluak aipatzen duen erregularizazioa da. Halakoetan, tributu zorra aldi berean ordaintzea edo geroratzea ez da behar (Ogasun publikoaren aurkako delituetan beharrezkoa bada ere).
|
|
|
Autolikidazioaren kasuan, tributu betebeharpekoak berak zerga egitatea eta horren osagaiak gertatu direla aitortzeaz gain, tributu zorra zenbatzen du eta zorra ordaintzen du. Aitorpenaren kasuan, ostera, tributu betebeharpekoak zerga egitatea eta horren osagaiak Administrazioari aitortzen dizkio, baina
|
azken
horrek zenbatu behar du tributu zorra likidazioaren bitartez, eta gero likidazio hori betebeharpekoari jakinaraziko dio zorraren ordainketa egin dezan. Artikuluaren tipoa, bada, azken kasu horri buruzkoa da.
|
|
|
Aitorpenaren kasuan, ostera, tributu betebeharpekoak zerga egitatea eta horren osagaiak Administrazioari aitortzen dizkio, baina azken horrek zenbatu behar du tributu zorra likidazioaren bitartez, eta gero likidazio hori betebeharpekoari jakinaraziko dio zorraren ordainketa egin dezan. Artikuluaren tipoa, bada,
|
azken
kasu horri buruzkoa da.
|
|
|
Arau hauste honetako jokabide tipikoak dira aitorpenak edo autolikidazioak horretarako onetsitako ereduetan ez aurkeztea, batetik, eta Administrazioak eskatutako edo ezarritako moduan ez aurkeztea, bestetik.
|
Azken
hori lotuta dago euskarri elektroniko, informatiko edo telematikoz aitorpenak, autolikidazioak edo tributuetarako garrantzizkoak diren bestelako agiriak aurkezteko beharrarekin. Lehenengo arau haustea 100 euroko diruzko isun finkoarekin zehatuko da Araban eta Gipuzkoan (eta 500 eurokoarekin Bizkaian), eta bigarrena 1.500 euroko diruzko isun finkoarekin (eta 300 eurokoarekin Gipuzkoan).
|
|
|
Preskripzioeta iraungitze epeak zenbatzen hasiko dira kasuan kasuko aitorpen edo autolikidazioa aurkezteko erregelamenduzko epea amaitzen denetik hurrengo egunean. Demagun epe hori zenbatzen hasi zela 2017ko ekainaren 30ean, 2016ko zergaldiko Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren aitorpena edo autolikidazioa borondatez aurkezteko
|
azken
egunean, eta 2020ko abenduaren 30ean geldiarazi zela, tributu betebeharpekoaren egoitzan 2012ko aitorpena edo autolikidazioa aurkezteko errekerimendua jaso zuelako. Preskripzio epea osorik berriro hasiko zen zenbatzen.
|
|
|
Bigarrenik, premiamendu prozedura kredituak kobratuko direla segurtatzeko neurria da, Administrazioak bere baliabideak erabiliko dituela. Amaitzeko, bermeen zerrendari buru emateko
|
azken
hau aipatu behar dugu: zerga bilketaren egintzak legearen araberakoak direla uste da, eta legezkotasun presuntzio horregatik zuzenean dira eragingarriak.
|
|
|
3 Zehapenak.
|
Azken
buruan, tributu betebeharraren ez betetzeak kasuan kasuko zehapena dakar subjektu urratzailearentzat, eta horrek ere aldez edo moldez bermatzen du betebeharra betetzea.
|
|
|
Beste kreditu eskubideekin batera gertatuz gero berme errealik gabe, tributu kredituak beti lehenespena dauka, horren prebentziozko idatzoharra egin ez bada ere eta beste kreditu eskubide horien idatzoharra egin bada ere.
|
Azken
kasu horretan, Administrazioak bere lehenespena eskatu luke eskubide hobearen hirugarrengotza egikarituz. Hirugarrengotza egikaritu ezean, ostera, enbargoko idatzoharren Erregistroko hurrenkera nagusituko da.
|
|
|
Administrazioak zigor jurisdikzioari erruduntasun testigantza bidaltzen badio edota Fiskaltzari espedientea igortzen badio Ogasun publikoaren aurkako delituaren zantzuak antzeman dituelako, orduan ez du prozedura hasiko edo, ordurako hasi badu prozedura, ez du prozedura jarraituko.
|
Azken
kasu horretan prozedura une horretan bertan amaituko da, baina beste zehapen prozedura bat berriro has daiteke deliturik ez dagoela antzemanez gero; auzitegiek frogatutzat hartu dituzten egitateak bere hartan aintzat hartu behar dira prozedura berrian.
|
|
|
Erabil daitezkeen errekurtsoak eta tributuak aplikatzeko egintzen aurkakoak berdinak dira: borondatezko berraztertzeko errekurtsoa, derrigorrezko erreklamazio ekonomiko administratiboa, eta
|
azken
horren ebazpenaren aurka, Administrazioarekiko auzi errekurtsoa.
|
|
|
Beste alde batetik, zuzeneko egileak tributu betebeharpekoak soilik izan daitezke zorra ez ordaintzeagatik onura lortzen dutelako. Aldi berean, pertsona juridikoen kasuan,
|
azken
ñabardura horrek erantzukizun bikoitza erakar dezakeela esan daiteke: pertsona fisikoen erantzukizuna pertsona juridikoen ordezkari gisa zuzeneko egile bezala, eta pertsona juridikoaren erantzukizuna onuraduna delako.
|
|
|
Errekerimendua jarduera ekonomiko bati dagokionean, epearen barruan betebeharpekoa ez baldin bada agertzen, edo ez badu administrazio jarduketa errazten, edo ez badu eskatutako informazioa ematen, orduan diruzko isun finkoaren bidez zehatuko da: 600 euroko isuna, errekerimendua lehen aldiz bete ez denean; 3.000 eurokoa, errekerimendua bigarren aldiz bete ez denean; eta errekerimendua hirugarren aldiz bete ez denean, arau haustea gauzatu den egunean aitorpen epea amaituta duen
|
azken
zergaldiko negozio kopuruaren %2a arteko diruzko isun proportziozkoa, gutxienez, 10.000 eurokoa eta, gehienez, 400.000 eurokoa (Gipuzkoan, 300 euroko isuna lehen errekerimenduagatik, 1.500 eurokoa bigarrenagatik, eta hirugarrenagatik kopuru berdinak baina aurreko egutegiko urteko negozio kopuruari begira).
|
|
|
TFAOen arabera, arau hausteen ondoriozko erantzukizuna azkendu daiteke urratzailea hil delako (pertsona fisikoa bada) edota preskripzio epea zein iraungitze epea igaro delako,
|
azken
hori Bizkaian soilik jaso dela.
|
|
|
Amaitzeko, Bizkaian, gainera, aurreko edozein kasutan, Administrazioak egiaztatzen badu programa informatikoa egin duen pertsonak edo entitateak, programa aldatu duenak edo sistema informatikoaren gaineko kontrola duenak programa eta artxibo elektronikoak hautsi, ezabatu edo manipulatu dituela, orduan, pertsona edo entitate hori zehatuko da urratzaileari ezarritako zenbateko berdinarekin.
|
Azken
bi horiek 2023ko abenduko 31ra arte indarrean egongo dira Bizkaian. c) Jarduera eta ekitaldi ekonomiko berarentzat kontabilitate" bikoitza" edo desberdinak eramaten badira, 5.000 euroko diruzko isun finkoa jarriko da Araban (behin baino gehiagotan jokabidea errepikatuz gero, isuna bikoiztu daitekeela), 10.000 eurokoa Bizkaian, eta 30.000 eurokoa Gipuzkoan, kontabilitatea horrela eraman ...
|
|
|
Konstituzioak babestutako egoitza izan daiteke pertsona fisikoarena edota pertsona juridikoarena.
|
Azken
kasu horretan, Konstituzioak babestutako egoitza izango da pertsona juridikoaren ordezkariek erabilitako lekuak sozietatearen barruko jarduera burutzeko, bai leku horietan sozietatearen zuzendaritza eta administrazioa burutu ohi delako, bai leku horietan sozietatearen edo horren establezimenduen eguneroko bizitzako agiriak edota bestelako euskarriak gordetzen direlako (baita hodeian agiriak gorde... Kontrara, ez dira biltegiak, dendak edo gordailuak babestuko aipatutako jarduera bertan gauzatzen ez bada, 2010eko apirilaren 23ko Auzitegi Gorenaren Epaiaren arabera.
|
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 99 artikuluaren arabera, eta Bizkaiko TFAOren 101 artikuluaren arabera (eta TLOren 103 artikuluaren arabera), betebeharpekoek jakinarazi baizik egin behar ez dituzten eskubideak baliatzearen inguruko prozeduretan Administrazioak ez du edukiko berariaz ebatzi beharrik, ez eta iraungitzen diren prozeduretan, prozeduraren objektua gertatze bidez galduta dutenetan eta interesdunak uko edo atzera egiten duenetan ere. Nolanahi den ere, interesdunak halako inguruabarra gertatu dela adieraztea berariaz eskatzen badio Administrazioari,
|
azken
honek erantzun idatzia eman du.
|
|
|
Iraungitzea adierazi ezik, la prozedura berria hasteko komunikazioak eta prozeduran zehar eginiko hurrengo jarduketek ez dute preskripzioa geldiaraziko zorra zehazteko Administrazioak duen ahalari begira. Bizkaiko TFAOn, doktrina hori saihestu nahi izan da uztailaren 15eko 6/ 2020 Foru arauaren bidez 102.5 artikuluari
|
azken
parrafoa gehituz: " Lehenengo zenbaki honen lehen paragrafoan adierazitakoa gorabehera, zergapeko bera dela-eta prozedura berri bat hasteko, ez da beharrezkoa izango aurreko prozeduraren aurreko edo aldi bereko [iraungitze] deklarazio espresoa". horiek lehentasunez aukeratu baditu, edota derrigorrean, betebeharpekoak halako bide teknologiko egokiak izatea bermatuta badago eta erregelamenduetan horrela ezarri bada.
|
|
|
Lehenengoen artean, ikuskapen prozeduran emandakoen artean, behin behineko likidazioak ere izan daitezke. Ildo horretatik, behin behinekoak dira tributu betebeharraren osagai bat zehazteko beste betebehar baten osagaiak kontuan hartu behar direnean eta
|
azken
horiek egiaztatu gabe badaude; edota likidazio proposamen bat baino gehiago egin bada tributu betebehar beraren gainean, esaterako, subjektu ikertuaren adostasuna ez bada erregularizazio proposamen osoaren gainekoa, delitu fiskalaren araberako likidazioak badira, edo arauek ezarritako bestelako kasuetan.
|
|
|
...ako agintariek gure lurraldean parte hartzeko ahala kontroletan eta laguntzako jarduketetan bertan Estatu baten edo batzuen funtzionarioak egonez (aldi bereko kontrolak eta laguntzako jarduketak); foru lurraldetako edo Estatuko Tributu administrazioak emandako egintzak jakinaraztea beste Estatu batzuetan, edo alderantziz, halako Estatuen egintzak lurralde erkidean edo foru lurraldean jakinaraztea,
|
azken
kasu horretan gorago aipatu dugun jakinarazpenen araubidea betez (laguntza jakinarazpenak egiteko); eta elkarren laguntzako errekerimenduak betetzeko lehentasuna izango dute bide elektroniko, informatiko eta telematikoek, Legeak, foru arauak edo horiek garatzeko arauketak agindu bezala.
|
|
|
Araban eta Bizkaian gertatu aldera, Gipuzkoan autolikidazioaren bidez hasitako prozedura bi prozeduretan zatitu da: eskaera edo autolikidazioaren bidez hasitako itzultze prozedura, eta autolikidazioak (eta behin behineko likidazioak) berrikusteko prozedura,
|
azken
hori Bizkaian izen berekin ezarri denaren antzekoa. edo sinatu badu; Bizkaian, ordea, TFAOk ez du ezer esaten zehapenei buruz. Kasu horretan argudia daiteke arauaren arrazoizko interpretazioa egin dela eta, ondorioz, erantzukizunik ez dagoela.
|
|
|
Autolikidazio bidez hasitako prozedura amaituko da Tributu administrazioak behin behineko likidazioa ematen duenean edo ikuskapen prozedura hasten denean, egiaztapen murriztuaren prozedura eta egiaztapen laburtuaren prozedura hasi ezik(
|
azken
hori Bizkaian soilik arautu dela). Arabako TFAOek (ez ordea, Bizkaikoak edo Gipuzkoakoak, gero esango dugunez) prozedura hau amaitzeko epea eta Administrazioak zorra zehazteko duen ahala preskribatzeko epea (bost urteko epea) parekatzen ditu.
|
|
|
|
Azken
bi berezitasunak aipatu behar ditugu. Ogasun publikoaren aurkako delituaren zantzuak egonda, horiei lotutako prozeduretan har daitezkeen kautelazko neurriei dagokienez, neurrien ondorioak amaitzeko sei hilabeteko epe orokorra salbuetsi da, hogeita lau hilabeteraino helduz (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 78.5.e) artikulua eta Bizkaiko TFAOren 81.5.e) artikulua).
|
|
|
Modu berezian, Zigor Kodeak 305 artikuluan lerrokada bat dauka, hirugarren lerrokada alegia, Europar Batasuneko Ogasunaren aurkako iruzurrezko jokabideak tipifikatzeko. Ez dugu jokabide hori nahasi behar ZKren 306 artikuluak jasotako jokabidearekin,
|
azken
horretan Europar Batasuneko aurrekontuei eginiko iruzurra jaso baita, eta lehenago esan genuen bezala, ez dugu aztertuko liburu honen edukia gainditzen duelako.
|
|
|
Zigor Kodearen 305 artikuluaren 4 lerrokadak ezarri bezala, borondatezko erregularizazioa kontabilitateko akatsen kasuan ere aplika daiteke, nahiz eta zuzendu behar diren zorrak 120.000 euro baino txikiagoak izan (ZKren
|
azken
xedapenetatik bosgarrena).
|
|
|
Tributu administrazioak tributu betebeharpekoei informazioa eta laguntza emateko jarduerak eta tributuak kudeatzeko, ikuskatzeko eta biltzeko egiten dituenak, bai eta tributu betebeharpekoek euren eskubideez baliatzean edo euren tributu betebeharrak betetzeko egiten dituzten jarduketak ere.
|
Azken
horien artean, besteak beste, autolikidazioak aurkeztea, atxikipenak eta konturako sarrerak egitea, jasanarazpena, informazioa ematea edota fakturak egitea aurki ditzakegu. Tributuen aplikaziotzat jotzen dira, halaber, Administrazioaren jarduerak eta betebeharpekoaren jarduketak, Estatuen arteko elkarren laguntzaren esparruan egiten badira tributuen arloan Nazioarteko Zuzenbideko arauen aginduz, informazioa elkar trukatzeko, jakinarazpenak egiteko edo zergak biltzeko39.
|
|
|
TFAOek artikulu oso bat Arabako eta Gipuzkoako TFAOren 82 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 84 artikuluadaukate prozedura horiek zerrendatzeko: tributuei buruzko kontsulta idatziak, ondasun higiezinen eskuraketa edo eskualdaketen aurreko informazioa, aurretiazko balorazio akordioak eta aurretiazko tributu proposamenak(
|
azken
hori foru lurraldeetan baino ez da arautu).
|
|
|
Ikusi dugun bezala, aurretiazko balorazio akordioen bidez, errenten, produktuen, ondasunen, gastuen eta tributu zorra zehazteko gainerako elementuen balioespen fiskala ematen bada ere, aurretiazko tributu proposamenen helburua garrantzi edo konplexutasun handiko eragiketa jakin batzuei dagokien tributu zorra zehaztea da. Proposamenen bitartez, segurtasun juridikoaren plusa ezarri nahi da eragiketetan aplikagarri izango den tributuak zehaztuz
|
azken
ondorioetaraino, baita tributu zorraren kopurua zenbatuz ere. Proposamena loteslea da Administrazioarentzat.
|
|
|
Lehenengo motakoak ugariak dira, eta erregelamendu bidez zehaztu ohi dira: ...resak urtero duen betebeharra bere langileek lorturiko ordainsariei buruzko eta horien gainean eginiko atxikipen eta konturako sarrerei buruzko informazioa; enpresari eta profesionalek euren bezero eta hornitzaileekin burututako salmentaeta erosketa eragiketei buruzko informazioa emateko beharra, kopuru batzuetatik gora; atzerrian kokatutako ondasun eta eskubideei buruzko informazioa ematekoa; edo
|
azkenetarikoa
, kriptomonetei buruzkoa.
|
|
|
Oro har, Administrazioak bere eginkizunak egitean eskuratzen dituen datuak isilpekoak dira eta hark kudeatzen dituen tributuak edo baliabideak benetan aplikatzeko eta zehapenak ezartzeko soilik erabili ahal izango dira, eta ezin zaizkie laga hirugarrenei, ezta jakinarazi ere. Datuak Tributu administrazioari edo
|
azken
horrek hirugarrenei lagatzeko, ez da ukitutako betebeharpekoaren baimena behar. Ez da aplikatuko abenduaren 13ko Izaera Pertsonaleko Datuak babesteari buruzko 15/ 1999 Lege Organikoa, ezta datu pertsonalen tratamenduari eta zirkulazioari buruzko Europako arauketa ere.
|
|
|
Administrazioak zorra likidatzeko duen ahalmena egikaritzeko iraungitze epea jarraitu edo preskripzio epea berriro zenbatzeaz gain, salaketa edo kereila onartzen ez bada, administrazio jarduketak atzera eramango dira delituari lotutako likidazio proposamena eman zen aurreko unera; kasu horretan, ikuskapen akta edo behin behineko likidazioa formalizatuko da. Prozedura gehieneko epean amaitu da, edo, bestela, ebazpen judiziala edo espedientea jaso denetik sei hilabeteko epean,
|
azken
epe hori luzeagoa bada.
|
|
|
|
Azken
ezaugarri bezala, esan behar dugu Administrazioaren premiamenduprozedura ezin dela pilatu prozedura betearazle judizialekin, ezta bestelakoekin ere. Premiamendu prozedura beste prozedura betearazle batzuekin batera gertatuz gero, prozeduraren hasiera edo izapidetzea ez da etengo, gatazka jurisdikzionalen legeriak edota TFAOek (eta TLOk) ezarritakoarekin bat jardun ezik, edo beste edozein legek horrela berariaz ezarri ezean.
|
|
|
Lehenengo bidea Administrazioaren ofiziozko bidea da akats oso astunak duten egintzen aurka egiteko (Foru Arauek eta Legeak dioten moduan, berrikuspen prozedura bereziak), horren barne zor ez diren sarrerak itzultzeko prozedura jorratzen delarik. Bigarren bidea, borondatezkoa, berraztertze errekurtsoa da eta,
|
azken
buruan, erreklamazio ekonomiko administratiboa dugu. Hirugarren bide hori Finantza zuzenbidearen berezitasuna ez ezik, administrazio egintzak berrikusteko biderik erabiliena ere bada; horren bitartez administrazio bidea agortzen da eta Administrazioarekiko auzi jurisdikziora jotzeko bidea zabaltzen du.
|
|
|
betebeharpekoak motu propio kontabilitateko agiriak ekarri baditu aurretiazko errekerimendurik gabe. Baina berrikusteko jarduketak Administrazioaren esku dauden datuak kontabilitatean jasotako idazpenekin bat datozen ala ez egiaztatzeko baino ezin dira izan. betebeharrei begira ere,
|
azken
kasu horretan ebazpena emateko aintzat hartu ez diren inguruabar edo egitate berriak aurkitu ezean.
|
|
|
balioak egiaztatzeko prozeduraren ondorioz behin behineko likidazioa berrikusi behar denean balioa zenbatetsi bada izaera fiskaleko erregistro ofizialetan jasotako balioen arabera; edota aurretiazko errekerimendurik gabe epez kanpoko aitorpena aurkezteagatiko errekarguak direla-eta. Era berean, GTFAOren 124 bis artikuluko 2 zenbakian ezarri denez, autolikidazioak eta behin behineko likidazioak berrikusteko prozedura has daiteke erabaki, errekerimendu edo likidazio proposamenaren bidez,
|
azken
kasuan Administrazioak proposamena egiteko datu nahikoak baditu.
|
|
|
Prozedura honako arrazoi batengatik amaituko da: a) Tributu administrazioak emandako behin behineko likidazioagatik; b) iraungitzeagatik, sei hilabete igarota, baina Tributu administrazioak beste prozedura bati ekin ahal izango dio likidazio egokiaren bidez tributu zorra zehazteko ahala preskribatu edo iraungi baino lehen; c) egiaztapen mugatuko prozedura (Bizkaian, soilik) edo ikuskapen prozedura hasteagatik,
|
azken
horietatik egiaztapen murriztuko eta egiaztapen laburtuko prozedurak izan ezik.
|
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 127 artikuluak eta Bizkaiko TFAOren 126 artikuluak dionez
|
azken
hori tributu zorraren zenbatekoa zehazteko prozeduraren izenarekin, Tributu administrazioak betebeharpeko bati errekerimendua50 bidaltzen badio arauzko epean aurkeztu ez duen autolikidazioa edo aitorpena aurkez dezan, eta errekerimendua jakinarazi eta hilabetearen buruan betebeharpekoak epe horretan eskatutakoa aurkezten ez badu edo aurkeztu
|
|
|
batetik, autolikidazioa edo aitorpena aurkezteko errekerimenduarekin batera behin behineko likidazioa jakinaraz daiteke baldin eta likidazioa emateko interesdunak ekarritako egitateak, alegazioak eta frogak ala Administrazioaren esku daudenak baino ez badira kontuan hartu, baina betebeharpekoak epe barruan errekerimenduari erantzunez gero behin behineko likidazio hori ezerezean geratuko da; eta bestetik, proposamenik ez da egin baldin eta berori egiteko betebeharpekoak berak aurkeztutako beste aitorpen edo autolikidazio batzuetan sartutako datuak ala hirugarrenek emandako informazio betebeharretik lortu eta Administrazioaren esku dauden datuak soilik erabili badira.
|
Azken
aukera hori ez da Bizkaiko eta Gipuzkoako TFAOetan jaso, proposamena beti aurretiaz jakinarazi behar delako eta interesdunari entzunaldirako beta eman behar zaiolako behin behineko likidazioa eman aurretik.
|
|
|
Izapide hori burutu eta gero, hala denean, interesdunak peritu baten balioespena ekarri behar du peritu tasazio kontrajarriko prozedurara, eskubide edo ondasunaren izaerara egokituta. Tributuaren foru arauak kontrakoa xedatu ezean, perituak ez badatoz bat ondasunen edo eskubideen balioespenean eta Administrazioaren perituaren tasazioa ez bada 120.000 euro baino gehiago eta betebeharpekoaren perituarena baino %10 handiagoa,
|
azken
hau hartuko da oinarritzat likidaziorako. Osterantzean, hirugarren peritua izendatu behar da, eta horren balioespena likidazioaren oinarritzat hartuko da, aitortutako balioa eta Administrazioaren lehenengo aldian egiaztatutako balioa muga direla; balioespen horren aurka ezin aurkeztu izango da errekurtsorik.
|
|
|
aktan jasotako informazioa osatzeko beharrezko ikusten badu soilik erantsiko da. alegazio aldian baita murrizketak erabiltzeko eskubidea ere. Jarraian, likidazioa eman aurretik jarduketa gehiago gauzatu ezean proposamena aldatuko balitz, akta betebeharpekoari berriro bidali lioke (Arabako Ikuskapenari buruzko Erregelamenduaren 42.1 artikulua, Bizkaiko Erregelamenduaren 46.1 artikulua, eta Gipuzkoako Erregelamenduaren 56.7 artikulua), jarduketa guztiak likidazioa emateko organo eskudunari bidaliko zaizkio,
|
azken
horrek ebazpen egokia eman ditzan.
|
|
|
...barruan ordaindu ez denean, aurretiazko aitorpenaren ondorioz nahiz autolikidazioa aldatu edo zuzentzearen ondorioz; aitorpena edo autolikidazioa epe barruan aurkeztu ez denean edota aurretik aurkeztutakoen akatsak zuzentzen direnean epez kanpoko aurkeztutako aitorpen edo autolikidazio osagarri edo ordezkoen bidez baldin eta horietan ordaintzeko kopurua atera bada eta betearazpen aldia hasi bada(
|
azken
bi horiek berezitasunekin, gero azalduko dugun moduan); elkarren laguntzari buruzko arauketarekin bat, beste Estatu batzuen edo nazioarteko edo nazioz gaindiko erakundeen titulartasuneko zorrak kobratzeko eskari bat jasotzen denean; eta betebeharpekoak itzulketa bidegabe lortu duenean.
|
|
|
Jarduketen emaitzaren arabera, zorra aurkitu duten aktak eta zorrik aurkitu ez duten aktak ditugu (antzina,
|
azken
horiei adostasun akta egiaztatu zeritzon). TFAOen eta TLOren aurreko idazketetan, aurretiazko aktak eta behin betikoak bereizi ziren.
|
|
|
...rozeduretan, prozeduraren ondoriozko administrazio egintzak emateko organo eskudunak likidazio proposamena emango du, txostena egin den egunetik hilabeteko epearen berandutze interesak sartuz (Bizkaiko Ikuskapenari buruzko Erregelamenduaren 59.2 artikulua). artikuluak dionez, berandutze interesak proposamenean zenbatuko dira akta egin den egunera arte, eta likidazioan, berau eman den egunera arte(
|
azken
hori erregela orokorra izanda). Kasu guztietan, interesen zenbaketa hasiko da ordainketa borondatez egiteko epea amaitu benetik.
|
|
|
Amaitzeko, Aurrekontu Egonkortasunari eta Finantza Jasangarritasunari buruzko 2/ 2012 Lege Organikoak bere
|
azken
xedapenetatik hirugarrenean ezarri duenez, foru araubide berezia izango da Ekonomia Itunean ezarritakoaren arabera. Aurrekoaz gain, Ekonomia Itunaren Batzorde Mistoak eta Batzorde Koordinatzaileak foru araubideari buruzko erregela bereziak onetsi ditzakete.
|
|
|
Horrez landara, osotasunaren gaineko eztabaidan horren helburua aurrekontu egoeren zenbateko osoak finkatzea da, Parlamentuko talde guztiek (Gobernukoa kenduta) aurrekontuak itzultzeko zuzenketa aurkezten dute, politika ekonomikoaren inguruko eztabaida orokorraren euskarri izango dena. Ondoren, eztabaida Aurrekontu batzordean egiten da eta
|
azken
eztabaida, berriz, Parlamentuko osoko bilkuran burutzen da, artikuluka eta atalka. Azken botazioa Batzar Nagusien osoko bilkuran egiten da, orokorrean, abenduaren azken astean.
|
|
|
Ondoren, eztabaida Aurrekontu batzordean egiten da eta azken eztabaida, berriz, Parlamentuko osoko bilkuran burutzen da, artikuluka eta atalka.
|
Azken
botazioa Batzar Nagusien osoko bilkuran egiten da, orokorrean, abenduaren azken astean. Foru lurraldeetan, azken botazioa Batzar Nagusien osoko bilkuran egiten da.
|
|
|
Ondoren, eztabaida Aurrekontu batzordean egiten da eta azken eztabaida, berriz, Parlamentuko osoko bilkuran burutzen da, artikuluka eta atalka. Azken botazioa Batzar Nagusien osoko bilkuran egiten da, orokorrean, abenduaren
|
azken
astean. Foru lurraldeetan, azken botazioa Batzar Nagusien osoko bilkuran egiten da.
|
|
|
Azken botazioa Batzar Nagusien osoko bilkuran egiten da, orokorrean, abenduaren azken astean. Foru lurraldeetan,
|
azken
botazioa Batzar Nagusien osoko bilkuran egiten da.
|
|
|
Aurrekontua betearazteko
|
azken
fasea ekitaldiaren likidazioa edo itxiera da. Eragiketa hori kontabilitateko eragiketa da, hots, baimendutako kredituen eta aurrekontuan aurreikusitako sarreren kontura egin diren ordainketa eta gastuak kontabilizatzen dira.
|
|
|
Aitzitik, kontu hartzaileak aztertutako egintzen kontrako iritzia duenean, idatziz jarri behar ditu beraren eragozpenak, baldin eta, azterketa egin ostean, aztertutako egintza, agiri edo espedienteen edukiarekin edo formarekin ados ez badago. Horren inguruko
|
azken
erabakia Kontu hartzailetza Nagusiari dagokio, eragozpena kontu hartzaile eskuordeak egin duenean, edota Ministroen Kontseiluari, Kontu hartzailetza Nagusiak egin duenean.
|
|
|
Kontuen Auzitegiaren zeregina beste auzitegien lanarekin teilakatzen da, hala nola, autonomia erkidegoetako auzitegiekin eta Europar Batasuneko Kontuen Auzitegiarekin.
|
Azken
horrek fiskalizazio eginkizuna Europar Batasuneko sarrera eta gastuen gain betetzen du, baina estatu kideetan ere eskuduna da Europako sarrerak edo gastuak ukitzen diren heinean. Euskadin, fiskalizazio eginkizuna Herri Kontuen Euskal Epaitegiak betetzen du (1/ 1988 euskal Legea), euskal sektore publiko osoaren gainean.
|
|
|
|
Azkenean
, Kontuen Auzitegiak fiskalizazioari buruzko txostena egiten du, eta Gorte Nagusiei edo autonomia erkidegoetako parlamentuei bidaltzen die; edu berean, txostenok Estatuko Aldizkari Ofizialean edo autonomia erkidegoko Aldizkarian argitaratzen dira.
|
|
|
Eskubideak bildu eta betebeharrak ordaintzeari dagokionez, ekitaldi bakoitzeko aurrekontua likidatu behar da egutegiko urtearen abenduaren 31n. Kobratzeke dauden eskubideak eta ordaintzeke dauden betebeharrak,
|
azkenez
, Foru Diruzaintzaren kontura geratuko dira.
|
|
|
a) Erreklamazioa ez onartzeko erabakia ez delako behar bezala adierazi. b) Behar den moduan aurkeztutako alegazioak edo frogak ez direla aurkeztu adierazten delako. orduan, erreklamazio egileak faktura egin ahal izango du, erreklamatuaren izenean eta kontura, Auzitegiari aurretiaz horren berri emanez gero. c) Ebazpenean erabateko eta ageriko inkongruentzia dagoelako. d) Uko egiteagatik, atzera egiteagatik, prozedura iraungitzeagatik, prozeduraz kanpo auzia konpontzeagatik edota prozeduraren objektua gerora galtzeagatik jarduketak artxibatu direlako.
|
Azken
arrazoia Araban baino ez da jaso (TFAOren 243 artikulua).
|
|
|
Nolanahi den ere, Toki Araubideko Oinarrien Legearen aldaketarekin, borondatezko izaera dute Foru Auzitegi Ekonomiko Administratiboaren aurrean jarri nahi diren erreklamazioek; ez ordea, udalerrian organo ekonomiko administratiborik badago.
|
Azken
kasu horretan, erreklamazio ekonomiko administratiboa udal organoaren aurrean derrigorrekoa da administrazio bidea agortzeko, eta berraztertze errekurtsoa aurretiaz aurkeztu daiteke betebeharpekoak horrela nahi badu. Donostiako udalerrian badago organo ekonomiko administratiboa, Udal Auzitegi Ekonomiko Administratiboa.
|
|
|
Amaitzeko, legeak argi zehaztu du epaien betearazpena auzitegi eta epaileen zeregina dela modu esklusiboan, derrigorreko betearazpena arautuz Administrazioak epaia bete ez duenerako; hala eta guztiz ere, Herri Ogasunaren ondasunen enbargaezintasunak bere horretan dirau. Hurrenik, tributuen arloko epai irmoen ondorioak zabaltzen zaizkie bestelako interesdunei, nahiz eta
|
azken
horiek auzitegietara jo ez; horrenbestez, masan gauzatutako egintzak ez dira banan banan aurkaratu behar, horiek guztiek egoera berdinak eragiten badituzte. Azkenik, epaia irmoa izan ez arren, behin behinean betearaz daiteke, salbu eta konponezinak edo konpontzeko zailak diren kalteak ekartzen dituenean betearazpenak. aurkako berraztertze errekurtsoan berariazko ebazpena eman bazen eta egintzaren kopurua 18.000 eurotik beherakoa bazen, aurretiaz bide ekonomiko administratiboa agortu gabe (recurso per saltum).
|
|
|
Ebazpen judizialak formazko akatsak antzeman eta administrazio jarduketak atzera eramateko agintzen duenean, jarduketok atzera eramaten diren unetik sei hilabeteko epea igaro bitartean amaitu dira, edo hiru hilabeteko epean,
|
azken
epe hori luzeagoa bada. Estatu laguntzak berreskuratzeko prozedura berriro hasteko eskumena duen organoak espedientea jaso duenetik hasiko da zenbatzen epea.
|
|
|
Estatu laguntzak berreskuratzeko prozedura berriro hasteko eskumena duen organoak espedientea jaso duenetik hasiko da zenbatzen epea. Hori bai, ebazpen judiziala betearazteak ez du inola ere ekarriko tributu betebeharpekoari diru kopuruak itzultzea; izan ere, Tributu administrazioan gordailuan geratuko dira prozeduraren
|
azken
ebazpena aplikatu arte.
|
|
|
Prozedura ebazteko epea lau hilabetekoa da, gehienez, berreskuratze erabakiak beste epe bat ezarri ezik. Eta ebazpen judizialak administrazio jarduketak atzera eramatea aginduz gero, prozedura amaitu da lau hilabetetik geratzen den epean, edo bi hilabeteko epean,
|
azken
epe hori luzeagoa bada.
|
|
|
Estatuaren sektore publikoa hiru taldek osatzen dute: administrazio sektoreak, enpresa sektoreak eta fundazio sektoreak; Bizkaian, ostera,
|
azken
bi sektore horiek sektore bakarrera batzen dira. Horiek horrela, foru sektore publikoa bitan zatitzen da:
|
|
|
Esan dugunez, salbuespenak eta, oro har, onura fiskalak ere lege bidez ezarri behar dira, Konstituzioaren 133.3 artikuluaren arabera; alabaina, Konstituzio Auzitegiaren aburuz, onura fiskalak ezartzea bakarrik dago lege erreserbapean; ez, ordea, aurrekoak ezabatzea edo murriztea. Konstituzio Auzitegiak, otsailaren 4ko 6/ 1983 Epaian, adierazi zuenez, salbuespenak Lege dekretuz ezabatzeko aukeraren gainean, legezkotasun printzipioarekin bat zetorren"... tributu hobari eta salbuespenak ezartzea, ez ordea, horien gaineko bestelako arauketa, ezta salbuespenak eta hobariak ezabatu edo murriztea ere,
|
azken
hori ez zelako tributuaren oinarrizko osagaiak aldatzea". Nolanahi den ere, ebazpena eman zeneko baldintzak ikusita eta epai hori geroago ez delako berretsi, uler daiteke, kontrara, hobariak eta salbuespenak ezarri nahiz ezabatzeko lege erreserbaren printzipioaren mende daudela.
|
|
|
Horiek horrela, erregelamenduzko arauketa legearen mende, berau garatu eta osatzeko izan behar da beti. c) Tributuen arloko lege erreserbak ez die eragiten modu berean tributuaren oinarrizko osagai guztiei. Modu horretara, zerga egitatea arautzeko legeak bete behar duen zehazte maila handiena da eta ez da hain handia beste osagaiak zehazteko orduan, karga tasa eta zerga oinarria, alegia. d) Legeak berak igorri behar gaitu bigarren mailako araura, eta
|
azken
horrek legeak agindutakoa bete behar du edozein kasutan. Esaterako, tributuaren zenbatekoa zehazteko ahalmena erregelamenduari emango balio, legeak ezarri luke tributuaren gutxienekoa eta gehienekoa, Edu berean, legeak kontzeptuak zehaztu lituzke, tasen kasuan zerbitzuaren kostea kasu.
|
|
|
|
Azken
buruan, tributu legeek ultraindarra izan dezakete. Honexetan datza fenomeno hori:
|
|
|
Tributu arauak berau indarrean jarri aurretik amaitu diren egoerak ukitzen dituenean atzeraeragin" osoa edo benetakoa" aipatu nahi dugu, baina ezin ahantz daiteke badagoela beste atzeraeragin mota bat ere, atzeraeragin" inpropioa" izenekoa.
|
Azken
kasu horretan, oraindik amaitu ez diren egoerak ukitzen dira. Izatez, atzeraeragin hori ez da benetako atzeraeragina, baina ondorioak sortzen ditu atzera eraginez.
|
|
|
alde batetik, justiziazko arrazoiengatik, besterik gabe, pertsona batek hainbat herrialdetan harremanak izateagatik ez lukeelako tributu gehiago ordaindu behar. Bestetik,
|
azken
urteotan zabaldu diren ideiak hizpidera ekarriz, ekonomia politikaren arrazoiek ere bidezko dezakete arazoaren konponketa, botere publikoek nazioarteko merkataritza eta inbertsioak suspertu behar dituztelako.
|
|
|
Artikulu horretan, arauak interpretatzeko irizpide orokorrak ezartzen dira: arauen hitzez hitzezko esangura, testuingurua, aurrekari historikoak, legegintzazko aurrekariak, arauak aplikatu behar diren garaiko gizarte errealitatea, eta,
|
azkenez
, arauen espiritu nahiz xedea. Dena den, 1978ko Konstituzioa indarrean jarri eta gero, erabat juridikoak diren irizpide horiei Konstituzioan jasotako printzipioak gehitu behar zaizkie.
|
|
|
Ondorenez, analogiaren aplikazioak lege erreserbaren printzipioa hausten du. Hori guztia dela bide, analogia ezbairik gabe onartzen da Tributu zuzenbide formalean, baina ez horren alde materialean; bestela esanda, analogia erabil daiteke tributuen aplikazioari buruzko manuetan, ez, ordea, tributuen oinarrizko osagaien esparruan,
|
azken
horiek lege bidez araututa egon behar baitira nahitaez.
|
|
|
|
Azken
urteotan, alabaina, doktrinaren arrazoinamendu hori aldatzen hasi da arrazoi desberdinak direla medio. Ezin baiezta daiteke analogiak Zuzenbidea ex novo sortzen duenik, edo kasu zehatzari aplikatu beharreko erregelak eratzen dituenik.
|
|
|
Betebehar materialekin batera, harreman juridiko tributarioetan badaude bestelako betebeharrak ere;
|
azken
horiek, diruzkoak ez badira ere, tributu arauak ezarri dizkie tributu betebeharpekoei eta horiek beteko dira tributu prozeduraren edo tributu jardunaren arian. Halakoei formazko betebehar deritzogu.
|
|
|
Tributuen helburu nagusia da gastu publikoei aurre egiteko behar diren sarrerak lortzea, nahiz eta bestelako helbururik ere bila daitekeen, hala nola, Konstituzioaren printzipioak eta xedeak betetzea edota ekonomia politika orokorraren tresna izatea, gizartearen egonkortasuna eta aurrerapena eta errentaren banaketa hobea lortzeko. Edonola ere, Tributuen Lege Orokorrak bere esparrutik at uzten ditu Gizarte Segurantzaren baliabide publikoak,
|
azken
horiek euren arauketa berezia dutelako (2 XG).
|
|
|
Tributu sistemen
|
azken
urteotako bilakaera hobeto ulertzeko, bi ideia azpimarratu genituzke. Alde batetik, tributu sistema ekonomia agerpen orori hedatu zaio, gastu publikoa etengabe handitu ahala gastu horri aurre egiteko diru iturri berriak bilatu direlako.
|
|
|
Zergaren arauketa Europar Batasunaren zuzenbidean kokatu behar dugu eta estatu kideek zerga arautzeko aukera txikia dute zerga baita Europar Batasuneko merkatu bakarra lortzeko zerbitzuen, kapitalen eta merkatu gaien zirkulazio askea lortzeko tresna. Zergaren helburua
|
azken
kontsumitzailea kargatzea da; horretarako, tarteko eragileek (fabrikatzaileek, banatzaileek eta saltzaileek) tresna juridikoak dituzte eurek hornitzaileei ordaindu dioten zerga deskontatu ahal izateko.
|
|
|
Orokorrean, tasa eta kontribuzio berezien bitartez, jarduketa publikorako finantzaketa lortu nahi da; ildo horretatik, jarduketatik onura gehien ateratzen dutenek parte handiagoa hartu lukete jarduketaren finantzaketan. Horregatik,
|
azken
bi tributu horien kontraprestazio izaeraz hitz egiten da eta zergaren kasuan, izaera ordaintzaileaz argi eta garbi.
|
|
|
Konstituzio Auzitegiaren hitzetan, tasak lege erreserbaren menpe jartzeko
|
azken
arrazoia da Administrazio publikoek sortzen duten monopolioaren antzeko egoeran. Hortaz, herri jabaripeko ondasunen aprobetxamendu berezia edo bakarreko erabilera nahi duenak baimena edo emakida lortu behar du, eta erakunde publikoek bakarrik eman ditzakete horrelakoak.
|
|
|
Mekanismo juridiko hori ulertu ahal izateko, kontuan izan behar dugu legeak zerga egitatearen egileari tributua edonori jasanarazteko eskubidea ematen diola, eta kontsumitzaileari, aldiz, jasanarazpen hori pairatzeko eginbeharra ezarri diola. Arauetan adierazi denez, jasanarazpenaren
|
azken
helburua da kontsumoaren bidez agerturiko ekonomia ahalbidearen titularra kargatzea. Hori dela-eta, jasanarazpena ez da bakarrik betebeharpeko subjektuak duen ahalmen edo eskubidea; horrez gain, eginbehar juridiko publikoa itxuratzen da.
|
|
|
Subjektu pasiboaren ikuspuntutik, diru sarrera horiek (atxikipena, konturako sarrerak, zatikako ordainketak), tributua ordaintzeko
|
azken
fasean bakarrik hartzen dira kontuan. Gure esparruan, zalantza sor daiteke ordainketa horien izaeraren inguruan.
|