|
2023
|
|
|
Egin izan dugu aurrez aurreko saiakera, baina ez du hainbesteko arrakastarik izan.
|
Azken
finean pantaila aurrean egiteak berezitasuna eta berritasuna ematen dio proiektuari.
|
|
|
Abartzuzako Zumadia eskola eta Patxi Larraintzar ikastetxea,
|
azken
hau iazko kopuru bertsuan. Ikastetxeak dauden herri eta eskualdeen populazio dentsitateari erreparatuz gero, atentzioa eman digu berriz Abartzuzan izandako arrakasta, eta baita Olatzagutiko eskolakoa ere.
|
|
|
|
Azken
finean, era askotako eragileak helburu berarekin norabide berean aritzean datza gakoa.
|
|
|
1 Euskara irakaslea naiz, Bigarren Hezkuntzan,
|
azken
hogei bat urte luzeetan. Hori naizen neurrian badut, noski, hizpide dugun gaiaren inguruan, zer kontatua edo zer partekatua, baina ez nuke inondik ere adituaren ikuspegitik aritu nahi, ez dudalako neure burua gai honetan hala ikusten, hasteko, horretarako baditugu gainera gurean, espezialistak –soziolinguistak eta–, eta segitzeko, ez zaidalako iruditzen hortik etor daitekeenik nik egin dezakedan ekarpen xumea; gehiago ikusten dut neure burua arituaren tokian, eta horregatik, hortik egingo ditut analisiak, proposamenak, galderak.
|
|
|
Amonak keinu egin du
|
azken
hatza ahora eramanez. Azken hatza ahora eraman eta zupa zupa hasi da umea.
|
|
|
Amonak keinu egin du azken hatza ahora eramanez.
|
Azken
hatza ahora eraman eta zupa zupa hasi da umea.
|
|
|
Euskaraz irakurtzen ari dela horixe da praktikatzen ari dena, baina eguneroko errealitatetik —ahozkotasunetik, zein euskara formaletik— urruti dagoen hizkera bat, monotonoa, pobrea.
|
Azken
batean, testu honen hasierara itzuli behar: pozik gabeko euskara bat.
|
|
|
|
Azken
inkestetan hurrengo datu hau ere ikus dezakegu: euskaldun gehienak gune soziolinguistiko erdaldunetan bizi dira.
|
|
|
Komunikazio arauek eta hizkuntza atxikimendua eraikitzeko baldintzek adin guztietako hiztunei eragin arren,
|
azken
atal honetako ondorioak eta esku hartzeko proposamenak gazteen testuinguruan kokatuko ditut.
|
|
|
lehenik, hezkuntzan, ahozko gaitasun komunikatiboa garatzeko lanketa sistematikoa (mintzamena bera bihurtu ikasgai, Dolz en hitzetan) (Dolz, 2006); bigarrenik, adierazkortasun informalerako baliabideak eskura jarri (hezkuntzan oinarria jarrita ere, zeregin horretan hedabideen eta kultur eragileen ekarpena ezinbestekoa da); azkenik, erabilera informaleko esparruak hedatu eta saretu.
|
Azken
puntu horretan aisialdiko hezitzaileekin ere lan egin da, haur eta gaztetxoentzako erregistro ez formaleko eredu linguistiko egokiak izan daitezen.
|
|
|
Euskararen ezagutzak gora egin du eskolan egindako ahaleginaren ondorioz, baina, gaur egun askoz gehiago dira erdal elebidunak elebidun orekatuak baino. Jendarteak, oro har, erraztasun handiagoa du trebetasun hartzaileetan (irakurmena eta entzumena) trebetasun ekoizleetan baino (mintzamena eta idazmena), eta,
|
azken
|
|
|
Denok izan behar dugu hizkuntza irakasle hauen artean, ahozko gaitasunak egin du behera nabarmen. Familia tipologia ere aldatu zaigu
|
azken
urteotan. Garai batean, gehiago ziren euskara etxetik zekarten ikasleak, baina, urteek aurrera egin ahala, etxeko hizkuntza euskara ez duten ikasleen kopuruak gora egin du.
|
|
|
Eskola gizartean bizi den egoeraren isla dela esan ohi da, eta euskararen gaitasun mailari dagokionez ere halaxe da. ereduan ikasten duten ikasleen emaitzei erreparatzea besterik ez dago,
|
azken
urteetan gertatzen ari zaigun egoeraz jabetzeko. isei ivei erakundeak eaen egin ohi duen Ebaluazio Diagnostikoa da gizartean jazotzen ari den, eta irakaskuntzan oro har bizi dugun, egoeraren erakusgarri. Aipatu erakundeak 2022ko otsailean argitaratu zuen Txosten Exekutiboaren arabera, EAEn Bigarren Hezkuntzan ikasten ari diren ikasleen euskarazko komunikazio gaitasuna behera egiten ari da urtetik urtera.
|
|
|
gurean, hizkuntza gutxitua da irakaskuntzarako hizkuntza nagusia. ereduan dihardu ikasleen gehiengoak, baina
|
azken
urteetako emaitzek euskarazko komunikazio gaitasunean zailtasun nabarmenak dituztela adierazi dute. Gure irakas hizkuntza minorizatutako edo gutxitutako hizkuntza dela kontuan hartzen badugu, egunerokoan dugun jarduteko moduaren gaineko hausnarketa egin beharrean gaude.
|
|
|
Hizkera mota hori, bistan da, aski neutroa eta gatz gabekoa da.
|
Azken
batean, zehaztasuna eta logika eskatzen zaizkio horrelako berbaldiari. Hona hemen hizkera horren beste ezaugarri batzuk:
|
|
|
Hortaz, gela barruan ari garela, sarri askotan jakintzat jotzen dugun zenbait alderdi berariaz jagon beharrean gaude irakasle lanetan dihardugunok. Azaldu dugun hizkera akademikoaren konplexutasun horren kontzientzia izan behar du irakasleak,
|
azken
finean, ikasleak trebatu behar ditugu testu konplexuak modu sofistikatuan irakurtzen eta ideia korapilatsuak modu sotil eta limurtzailean komunikatzen.
|
|
|
Denok izan behar dugu hizkuntza irakasle 50 kognizioa eskuratzeko beharrezkoa duen hizkera akademikoa gara dezan.
|
Azken
finean, hizkuntza esperientzia berri bakoitzak aberastu egiten du hiztunaren hizkuntza gaitasun orokorra, eta esperientzia horien bitartez hiztunen hizkuntza errepertorioei forma ematen zaie.
|
|
|
Testuinguruan jarritako egoerak ebazteko bidean, informazioa ikuspegi kritikoz aztertzen erakutsi behar zaie ikasleei: informazioaren benetakotasuna eta fidagarritasuna aztertzen eta ebaluatzen trebatu behar ditugu (berariaz landu beharreko alderdia dugu
|
azken
hori, egun eskura dugun gehiegizko informazioa kontuan hartuz gero), horretarako, ulermen sakonagora iristeko bitartekoak landuz (informazioa eta iritzia bereizten, helburu jakin baten arabera informazioa eskuratzen, testuak edota irudikapen grafikoak edo sinbolikoak interpretatzen trebatzea, esaterako). Betiere ekoizpen jakin bati begira jorratu beharreko alderdiak lirateke, ulermena eta ekoizpena txanpon beraren aurkia eta ifrentzua direla aintzat hartuta.
|
|
|
|
Azken
puntu horri heldu diote Galarragak eta Alonsok ikasgelako elkarreragina hizpide duen artikuluan11 Bi ikertzaileon esanetan, elkarrekin pentsatzen ohitu behar dira ikasleak, eta, bide horretatik, eskolaren funtsezko egitekoa da, ikasleei elkarrekin arrazoitzeko aukerak ematea; arrazoinamendu kolektibora iristeko aukerak eman behar zaizkie. Horretarako, ikasgelan ohikoak diren elkarreraginezko egoeretan hizketa esploratzailea sustatu beharra aipatu dute.
|
|
|
Guide for the development and implementation of curricula for plurilingual and intercultural education. Europako Kontseilua. testuak sortzeko;
|
azken
finean, hizkuntzak ikasteko ezinbestekoa baita input adierazgarri eta aberatsa jasotzea eta hizkuntza erabiltzeko aukera esanguratsuak izatea.
|
|
|
Hizkuntza ekintzak gauzatuz jarduten dugu gizartean, ekintza komunikatiboen bidez, eta,
|
azken
horiek testuetan hezurmamitzen direla eta edozein jakintza arloren edo diziplinaren ezagutza testuetan gauzatzen dela kontuan hartuta, Bronckarten testuaren barne arkitekturak aukera ematen digu gizartean ohikoak ditugun testuak aztertzeko edo ekoizteko, eta hizkuntzen eta gainerako ikasgaien arteko zeharkako alderdiei erreparatzeko lanean urratsak egiten jarraitzeko.
|
|
|
Azkenik, amaierako ekoizpena ere ebaluatzea komenigarria da. Esan nahi baita, une horretan, erantzungo dio egoerari, eta
|
azken
ekoizpenari dagokion zeregina bere osotasunean aztertzea komeni da: prozesuan egindako ibilbidearekin batera, ebaluazioren funtzio egiaztatzailearen isla izango den lana, hain zuzen.
|
|
|
Gurean hizkuntza gutxitua dugu irakaskuntzarako eta gure arteko harremanetarako finkatutako komunikazio hizkuntza. Euskara normalizazio bidean den hizkuntza da, eta
|
azken
aldian argitaratu diren ikerketek berretsi baizik ez dute egin eskolak berebiziko garrantzia duela euskararen normalizazio prozesuan. Oraindik ere gizarte esparru guztietara normaltasunez zabaldu ez den hizkuntza da, eta zenbait praktika komunitatetan ezagutza eraikitzeko eta partekatzeko behar besteko eraginkortasunez eta zehaztasunez erabiltzen ez dena.
|
|
|
Askotan aipatzen da ahozkoa modu sistematikoan eta planifikatuan landu behar dela ikasleekin. ereduan ahozkoa lantzen dela inork gutxik ukatuko du, baina
|
azken
urteotan lanketa hobetzeko beharra ikusten da, emaitzak hobetu nahi baditugu. Ikasleek hizketarako erraztasun eta ohitura handiagoa izatea da irteera profilak eskatzen diguna, baina, aipatu dugun moduan, horrek zehaztasun eta xehetasun handiagoa eskatzen du irteera profilaren definizioan.
|
|
|
|
Azken
batean, euskarazko aisialdi eta denbora libreko eskaintza funtsezkoa da Nafarroan euskararen erabilera eta normalizazioa sustatzeko eta, beraz, garrantzitsua da horrelako ekimenak babesten eta sustatzen jarraitzea.
|
|
|
Finean, ikasleak bizitzako eremu pertsonalari, akademikoari edo publikoari dagokion egoera bati aurre egin dio. Lan horretan eraginkortasun handiagoz aritzeko,
|
azken
ekoizpenetan ekintza komunikatiboaren testuinguruko aldagaiak aintzat hartzeko hautua egin dugu. Egoeren zenbait ezaugarrik bat egiten du J. P. Bronckarten ikuspegi soziodiskurtsiboarekin, eta Ikastolen Hizkuntz Proiektua liburuan ere aipamen zuzena egin zaio ikuspegi horri (Ikastolen Hizkuntz Proiektua, 73 or.):
|